Studie & Werk 2019 - SEO€¦ · SEO Economisch Onderzoek - Roetersstraat 29 - 1018 WB Amsterdam -T...

Studie & Werk 2019

SEO Economisch Onderzoek - Roetersstraat 29 - 1018 WB Amsterdam - T (+31) 20 525 1630 - www.seo.nl - [email protected] ABN-AMRO IBAN: NL14ABNA0411744356 BIC: ABNANL2A - ING: IBAN: NL96INGB0004641100 BIC: INGBNL2A

KvK Amsterdam 41197444 - BTW NL 003023965 B01

Amsterdam, juli 2019

In opdracht van Elsevier Weekblad

Studie & Werk 2019

De arbeidsmarktpositie van hbo- en wo-alumni

Paul Bisschop Jelle Zwetsloot

SEO ECONOMISCH ONDERZOEK

“De wetenschap dat het goed is” SEO Economisch Onderzoek doet onafhankelijk toegepast onderzoek in opdracht van overheid en bedrijfsleven. Ons onderzoek helpt onze opdrachtgevers bij het nemen van beslissingen. SEO Economisch Onderzoek is gelieerd aan de Universiteit van Amsterdam. Dat geeft ons zicht op de nieuwste wetenschappelijke methoden. We hebben geen winst-oogmerk en investeren continu in het intellectueel kapitaal van de medewerkers via promotietrajecten, het uitbrengen van wetenschappelijke publicaties, kennisnetwerken en congresbezoek.

SEO-rapport nr. 2019-50 ISBN 978-90-6733-985-8 Informatie & Disclaimer SEO Economisch Onderzoek heeft op de verkregen informatie en data geen onderzoek uitgevoerd dat het karakter draagt van een accountantscontrole of due diligence. SEO is niet verantwoordelijk voor fouten of omissies in de verkregen informatie en data.

Copyright © 2019 SEO Amsterdam. Alle rechten voorbehouden. Het is geoorloofd gegevens uit dit rapport te gebruiken in artikelen, onderzoeken en collegesyllabi, mits daarbij de bron duidelijk en nauwkeurig wordt vermeld. Gegevens uit dit rapport mogen niet voor commerciële doeleinden gebruikt worden zonder voorafgaande toestemming van de auteur(s). Toestemming kan worden verkregen via [email protected]

STUDIE & WERK 2019 i


Samenvatting

De arbeidsmarkt voor startende hbo’ers en wo’ers ziet er rooskleurig uit: startsalarissen stijgen, afgestudeerden vinden sneller een baan en krijgen weer iets vaker een vast contract. De opleidingen die een harde klap hebben gekregen in de crisistijd zijn weer opgekrabbeld. Toch is de startpositie net als in de crisisjaren sterk afhankelijk van de gevolgde opleiding. In 2016-2017 studeerden meer hbo’ers en wo’ers af dan ooit tevoren. De stijging in het wo wordt veroorzaakt door een toename in het aantal internationale studenten. Afgestudeerden van 2016-2017 hebben gunstige arbeidsmarktperspectieven: de kans op werk, de kans op een vast contract en het startsalaris zijn allen gestegen, terwijl de duur tot een substantiële baan kleiner is geworden. Met name de situatie van afgestudeerden in de conjunctuurgevoelige alfa- en gamma-opleidingen is sterk verbeterd ten opzichte van enkele jaren geleden. De kans op een vast contract is het sterkst gestegen voor hbo-medici, wo-medici en afgestudeerden aan hbo alfa-, bèta- en gamma-opleidin-gen. Zoals ieder jaar zijn er flinke verschillen tussen opleidingen in de arbeidsmarktsituatie van afgestu-deerden. Studies in de richtingen Taal en communicatie (hbo en wo), Kunst en cultuur (hbo en wo), enkele hbo-studies in de richting Economie zoals toerisme, sport en management en vrije-tijdsmanagement (hbo) en enkele wo-studies in de richting Maatschappij zoals culturele antropo-logie en sociologie hebben een relatief zwakke positie als gekeken wordt naar het startsalaris, de duur tot een substantiële baan en de kans op een vast contract. Daartegenover staan de gunstige startposities van afgestudeerden van opleidingen in de richtingen Onderwijs (hbo en wo), Zorg (hbo en wo), Techniek (hbo en wo), Exact en IT (wo) en Economie (wo). Tabel S.1.1. toont voor het hbo en wo de vijf opleidingen met de kortste en langste duur tot een baan van substantiële omvang en salaris en de vijf opleidingen met het hoogste en laagste startsalaris.

Tabel S.1.1 Top vijf opleidingen met kortste en langste duur tot de eerste substantiële baan en hoogste en laagste startsalaris, hbo en wo

hbo starters wo starters hbo starters wo-starters

Kortste duur Verpleegkunde Geneeskunde Hoogste

startsalaris Maritiem officier Tandheelkunde

Optometrie en audiologie Accounting Verloskunde Geneeskunde

Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde Diergeneeskunde Fysiotherapie Econometrie

Lerarenopleiding Economie Fiscale economie Mondzorgkunde Finance

Elektrotechniek Computer science Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde Diergeneeskunde

Langste duur Dans Letterkunde Laagste

startsalaris Dans Archeologie

Kunstacademie Kunst- en cultuurwetenschappen Toerisme Kunst- en

cultuurwetenschappen

Muziek Archeologie Kunstacademie Geschiedenis

Toerisme Cultuurstudies Culturele en maat-schappelijke vorming Culturele antropologie

Sport en Management Geschiedenis Dier- en veehouderij Mediastudies

Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

ii


Uit enkele hbo- en wo-opleidingen komen veel zelfstandigen voort. Het verschil in verdiensten in het eerste jaar na afstuderen tussen deze zelfstandigen is groot. Afgestudeerden mondzorgkunde (hbo), bedrijfskunde en agribusiness (hbo), tandheelkunde (wo) en geneeskunde (wo) hebben een hoog jaarinkomen. Zelfstandigen die de kunstacademie (hbo), muziek (hbo), kunst- en cultuurwe-tenschappen (wo) of mediastudies (wo) hebben gedaan hebben een betrekkelijk laag jaarinkomen. Met een diploma van één van de lerarenopleidingen of een diploma accounting (wo) of fiscale economie (wo) op zak hebben afgestudeerden de grootste kans op een vast contract één jaar na afstuderen. De opleidingen geneeskunde (wo) en neurowetenschappen (wo) bieden weinig per-spectief op een vast contract snel na afstuderen. Toch hebben afgestudeerden van deze opleiding niet per se een slechte arbeidsmarktpositie, gezien de goede kans op werk en het relatief hoge salaris. De keuze van een opleiding heeft veel meer invloed op arbeidsmarktuitkomsten dan de individuele kenmerken van afgestudeerden. Toch zijn er verschillen tussen groepen afgestudeerden. Gecorri-geerd voor allerlei factoren waaronder opleiding en het aantal werkdagen per week hebben recent afgestudeerde vrouwen een lager bruto maandloon dan mannen, en dit verschil neemt over tijd toe. Ze komen na afstuderen ook minder snel in een substantiële baan terecht. Afgestudeerden met een niet-westerse migratieachtergrond komen minder snel dan afgestudeerden zonder migratieachter-grond in een substantiële baan. Het startsalaris tussen deze twee groepen is gelijk, maar tien jaar na afstuderen verdienen afgestudeerden zonder migratieachtergrond 2 tot 3 procent meer.

STUDIE & WERK 2019


Inhoud

Samenvatting........................................................................................................................ i

1 Inleiding..................................................................................................................... 1

2 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor recent afgestudeerde hbo- en wo’ers .................................................................................................................................. 3 2.1 Aantal afgestudeerden........................................................................................................... 3

2.2 Inkomenssituatie .................................................................................................................... 4

2.3 Salaris ....................................................................................................................................... 7

2.4 Duur tot een substantiële baan ........................................................................................... 9

2.5 Vast contract ........................................................................................................................ 11

3 Verschillen tussen opleidingen ................................................................................ 13 3.1 Salaris ..................................................................................................................................... 13

3.2 Duur tot een substantiële baan ......................................................................................... 21

3.3 Vast contract ........................................................................................................................ 25

4 Verschillen tussen afgestudeerden ..........................................................................29 4.1 Inkomsten uit loondienst ................................................................................................... 29

4.2 Duur tot de eerste substantiële baan ................................................................................ 35

Bijlage A Onderzoeksverantwoording ..........................................................................39

STUDIE & WERK 2019 1


1 Inleiding

De 23e editie van Studie & Werk brengt op basis van CBS Microdata in kaart hoe de arbeidsmarkt voor afgestu-deerde hbo’ers en wo’ers eruit ziet. Dit gebeurt op basis van drie indicatoren: het salaris, de kans op een vast contract en de duur tot de eerste substantiële baan. Voor u ligt de 23-ste editie van het SEO/Elsevier Weekblad-onderzoek Studie & Werk, het onder-zoek dat sinds 1997 de arbeidsmarktpositie van afgestudeerden uit het hoger onderwijs in beeld brengt. Sinds 2017 gebruikt dit onderzoek integrale gegevens over afgestudeerden aan hbo- en wo-opleidingen via de Microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Door het integrale karakter van de CBS Microdata geeft Studie & Werk een compleet beeld van de arbeidsmarktpositie van alle afgestudeerden aan hbo-bacheloropleidingen en wo-masteropleidingen. Afgestudeerden aan wo-bacheloropleidingen en hbo-masteropleidingen worden buiten beschouwing gelaten voor zover ze na dit diploma niet verder studeren in een hbo-bacheloropleiding of wo-masteropleiding. Doorstudeerders worden niet meegenomen in de analyses van het startsalaris, de kans op een vast contract net na afstuderen en de duur tot een substantiële baan, maar wel in de analyses van de arbeidsmarktpositie op de langere termijn (10 jaar na afstuderen). Met ingang van de huidige editie bevat het onderzoek ook de afgestudeerden die zich tijdens hun studie niet officieel als inwoner van Nederland hebben geregistreerd. Dit is mogelijk geweest door het aanboren van aanvullende gegevensbronnen. Hierdoor ontstaat met ingang van deze editie ook een compleet beeld van de internationale studenten (die uit Nederland vertrekken). In het voorliggende onderzoek wordt duidelijk of de positieve ontwikkeling in de arbeidsmarktpo-sitie van hbo- en wo-starters van de afgelopen jaren zich heeft doorgezet. In overeenstemming met eerdere jaargangen is de arbeidsmarktpositie bepaald aan de hand van drie pijlers: het salaris, de kans op een vast contract en de duur tot de eerste substantiële baan. Naast de ontwikkeling van de arbeidsmarktpositie van starters gaat het onderzoek dieper in op de positie van de recent afgestu-deerden uit het cohort 2016-2017 en op de arbeidsmarktpositie tien jaar na afstuderen van het cohort 2007-2008. Het onderzoek laat zien in welke mate de arbeidsmarktpositie samenhangt met de gekozen opleiding en de kenmerken van afgestudeerden. Voor de indeling in opleidingen heeft een clustering plaatsgevonden, waarbij zeer gelijkende oplei-dingen alsook opleidingen met een klein aantal afgestudeerden zijn samengevoegd.



2 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor recent afgestudeerde hbo- en wo’ers

Startende hoger opgeleiden hebben de afgelopen jaren vaker werk en sneller een substantiële baan en een vast contract. Ook het startsalaris neemt toe, terwijl dit voor het vorige afstudeercohort nog niet het geval was. Het aantal interna-tionale afgestudeerden neemt in het wo verder toe. Hoe staat de arbeidsmarkt voor startende hbo- en wo-afgestudeerden ervoor en hoe is deze veran-derd in de afgelopen jaren? Dit hoofdstuk geeft antwoord op deze vragen aan de hand van een viertal indicatoren: achtereenvolgens worden inkomenssituatie, salaris, duur tot een substantiële baan en baanzekerheid besproken. Voordat wordt ingegaan op de arbeidsmarktpositie beschrijft dit hoofdstuk de ontwikkeling van het aantal afgestudeerden.

2.1 Aantal afgestudeerden Het aantal afgestudeerden in het hoger onderwijs is in 2016-2017 met 112 duizend uitgereikte hbo-bachelor en wo-master diploma’s hoger dan ooit tevoren. Het aandeel internationale alumni binnen het wo is flink gestegen. Het aantal hbo- en wo-afgestudeerden is in 2016-2017 hoger dan ooit tevoren. Ruim 112 duizend hbo-bachelor en wo-master diploma’s werden in dat jaar uitgereikt. Opvallend is de toename van het aantal internationale alumni1 binnen het wo. Waar internationale wo-alumni in 2000-2001 nog goed waren voor slechts 8 procent van alle wo-afgestudeerden van masteropleidingen, ligt dat aandeel in 2016-2017 na een continue stijging op 28 procent. Binnen het hbo schommelt het aandeel internationale alumni al jaren rond de 10-12 procent.

1 Internationale alumni zijn gedefinieerd als afgestudeerden die zelf in het buitenland zijn geboren en waarvan

beide ouders ook in het buitenland zijn geboren.

4 HOOFDSTUK 2


Figuur 2.1 Aantal hbo- en wo-afgestudeerden nog niet eerder zo hoog, internationale wo-alumni momenteel goed voor 28 procent van alle wo-afgestudeerden van een masteropleiding


2.2 Inkomenssituatie Het aandeel hbo- en wo-alumni dat binnen zes maanden na afstuderen aan de slag gaat als werknemer of zelfstandige is vrij stabiel. Bij het wo komt dat vooral door de toename van het aantal buitenlandse studenten: het aandeel Nederlandse wo-afgestudeerden met werk is nog nooit zo hoog geweest. Het aandeel afgestudeerde hbo’ers dat zes maanden na afstuderen werkt in Nederland is ten op-zichte van het vorige cohort vrij stabiel, namelijk 75 procent (zie Figuur 2.2).2 Van hen begint ongeveer 5 procent een eigen bedrijf. Het aandeel afgestudeerde hbo’ers uit 2016-2017 dat een vervolgopleiding gaat doen is licht gestegen en ligt op het hoogste niveau sinds 2011-2012. Sinds de het dieptepunt van de crisis (afstudeercohort 2012-2013), toen 12 procent van de afgestudeerde hbo’ers een uitkering of geen inkomen had zes maanden na afstuderen, is het aandeel zonder werk of opleiding sterk gedaald. In het meest recente hbo-afstudeercohort heeft 8 procent een uitkering of geen inkomen zes maanden na afstuderen.

2 De resultaten zijn afkomstig uit een multinomiale probitschatting, waarbij is gecorrigeerd voor verschillen

in meetmoment ten opzichte van het moment van afstuderen (zie bijlage A). Inkomsten uit het buitenland van personen die in het buitenland wonen zijn niet bekend. Afgestudeerden die wonen in het buitenland en geen inkomsten hebben uit Nederland vallen onder de categorie ‘geëmigreerd’. Dit zijn voornamelijk buitenlandse alumni.

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

Aantal hbo-alumni (bachelor)

Nederlandse alumni Internationale alumni

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

Aantal wo-alumni (master)

Nederlandse alumni Internationale alumni

ONTWIKKELINGEN OP DE ARBEIDSMARKT VOOR RECENT AFGESTUDEERDE HBO- EN WO’ERS 5


Figuur 2.2 Aandeel hbo’ers met werk binnen een halfjaar na afstuderen is vrij stabiel


Internationale hbo-alumni vinden de afgelopen jaren steeds vaker werk in Nederland. Het aandeel Nederlandse hbo-alumni met werk ligt net als vorig afstudeercohort op ongeveer 80 procent (zie Figuur 2.3). Daarmee zijn er de afgelopen 15 jaar nog nooit zoveel Nederlandse hbo-alumni binnen zes maanden na afstuderen aan het werk gegaan als de laatste twee cohorten hbo-alumni.

Figuur 2.3 Aandeel hbo-alumni met werk in Nederland neemt voor het vierde jaar op rij toe

70%69%

67%68%68%69%71%71%

67%68%69%70%68%68%70%71%71%

14%15%

16%16%16%15%15%13%

15%14%12%10%9%

10%10%10%11%

6%6%6%

7%7%7%7%7%8%7%

7%8%

9%9%8%8%7%

8%8%8%6%5%5%5%5%5%5%6%6%7%7%6%6%5%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2000-012001-022002-032003-042004-052005-062006-072007-082008-092009-102010-112011-122012-132013-142014-152015-162016-17

Situatie 6 maanden na afstuderen - hbo-alumni

werknemer zelfstandige/DGA uitkering student geen inkomen geëmigreerd

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%100%

2000

-01

2001

-02

2002

-03

2003

-04

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

afstudeerjaar

Kans op werkend in Nederland - hbo-alumni6 maanden na afstuderen

HBO Nederlands HBO Internationaal

6 HOOFDSTUK 2


Het aandeel afgestudeerde wo’ers dat zes maanden na afstuderen werkt in Nederland is ten op-zichte van het vorige cohort licht afgenomen (zie Figuur 2.1).3 Die afname kan worden verklaard door de toename van het aantal internationale studenten (zie Figuur 2.1). Het merendeel van hen vertrekt direct na afstuderen vertrekt naar het buitenland. Gelet op de afzonderlijke groepen vinden zowel Nederlandse wo-alumni als internationale wo-alumni vanuit het afstudeercohort 2016-2017 juist iets vaker werk in Nederland (zie Figuur 2.5). Daarbij geldt net als bij de hbo-alumni dat het aandeel werkende Nederlandse wo-alumni op het hoogste punt ligt van de afgelopen vijftien jaar. Het aandeel wo-alumni dat doorstudeert is de afgelopen jaren vrij stabiel en ligt rond de 4 procent. Het aandeel wo-alumni dat zes maanden na afstuderen een uitkering of geen inkomen heeft is gedaald van 17 procent in afstudeercohort 2012-2013 naar 11 procent in afstudeercohort 2016-2017.

Figuur 2.4 Aandeel wo’ers dat na afstuderen emigreert neemt jaarlijks toe


3 De resultaten zijn afkomstig uit een multinomiale probitschatting, waarbij is gecorrigeerd voor verschillen

in meetmoment ten opzichte van het moment van afstuderen (zie bijlage A). Inkomsten uit het buitenland van personen die in het buitenland wonen zijn niet bekend. Afgestudeerden die wonen in het buitenland en geen inkomsten hebben uit Nederland vallen onder de categorie ‘geëmigreerd’. Dit zijn voornamelijk buitenlandse alumni.

70%70%

68%66%68%68%68%67%

65%64%66%64%63%63%63%62%62%

5%5%

6%7%7%7%7%

6%8%7%5%

4%3%4%4%

4%4%

16%15%15%16%15%

14%14%

14%15%

14%14%

14%15%13%12%

11%10%

5%5%6%6%6%7%7%8%8%

10%11%12%13%15%16%

18%19%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2000-012001-022002-032003-042004-052005-062006-072007-082008-092009-102010-112011-122012-132013-142014-152015-162016-17

Situatie 6 maanden na afstuderen - wo-alumni

werknemer zelfstandige/DGA uitkering student geen inkomen geëmigreerd



Figuur 2.5 Zowel Nederlandse afgestudeerden als internationale afgestudeerden vinden (iets) va-ker werk in Nederland


2.3 Salaris Het startsalaris van hbo- en wo-alumni zit in de lift. Het maandloon van recent afgestudeerden neemt voor het vierde jaar op rij sinds de financiële crisis toe. Het startsalaris van afgestudeerden aan medische opleidingen lijkt minder conjunctuurgevoelig. Het startsalaris van hbo- en wo-alumni zit (net als de economie) in de lift. Voor het vierde jaar op rij verdienen recent gestarte hbo- en wo-alumni gemiddeld meer dan hun voorgangers die een jaar eerder de arbeidsmarkt op gingen. De groei leek de vorige jaren enigszins af te vlakken, maar daar is voor het meest recente afstudeercohort geen sprake meer van. Het verschil tussen hbo- en wo-alumni blijft redelijk stabiel: afgestudeerde wo’ers verdienen per maand gemiddeld ongeveer 460 euro meer dan afgestudeerde hbo’ers.

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%100%

2000

-01

2001

-02

2002

-03

2003

-04

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

afstudeerjaar

Kans op werkend in Nederland - wo-alumni6 maanden na afstuderen

WO Nederlands WO Internationaal

8 HOOFDSTUK 2


Figuur 2.6 Startsalaris van hbo- en wo-alumni stijgt relatief hard

* Het maandloon is voor alle afstudeercohorten in bedragen van 2018. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

De stijging van het startsalaris vindt voornamelijk plaats bij afgestudeerden van alfa-, gamma- en bèta-opleidingen, zie Figuur 2.7. Afgestudeerden van medische opleidingen in het wo lijken minder te profiteren van de gunstige economische ontwikkelingen. Aan de andere kant hadden zij ook minder te lijden onder de crisis. Per saldo lijkt het erop dat de arbeidsmarktkansen van medische afgestudeerden minder conjunctuurgevoelig zijn.

Figuur 2.7 Het maandloon van recent afgestudeerden aan alfa, gamma- en beta-opleidingen stijgt het hardst, het maandloon van medici lijkt minder conjunctuurgevoelig

* Het maandloon is voor alle afstudeercohorten in bedragen van 2018. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

1,500

1,700

1,900

2,100

2,300

2,500

2,700

2,900

3,100

afstudeerjaar

Reëel bruto maandloon*Gemiddeld 15 maanden na afstuderen

wo

hbo

1,8002,0002,2002,4002,6002,8003,0003,2003,400

afstudeerjaar

Reëel bruto maandloon - hbo*Gem. 15 maanden na afstuderen

alfa gammamedisch bèta

1,8002,0002,2002,4002,6002,8003,0003,2003,400

afstudeerjaar

Reëel bruto maandloon - wo*Gem. 15 maanden na afstuderen

alfa gammamedisch bèta



Niet alleen het maandloon, maar ook het uurloon laat een relatief grote stijging zien (zie Figuur 2.8). Daarmee kan de groei van het startsalaris niet worden verklaard doordat afgestudeerden meer (contractuele) uren maken en daardoor een hoger bruto maandloon hebben. Het reëel bruto uur-loon ligt nog niet op het hoge niveau van voor de crisis.

Figuur 2.8 Ook het uurloon van wo- en hbo-starters stijgt relatief hard

* Het uurloon is voor alle afstudeercohorten in bedragen van 2018. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

2.4 Duur tot een substantiële baan Wo- en hbo-alumni van alle opleidingsrichtingen hebben sneller een baan van substantiële omvang en salaris. De duur tot een substantiële baan is voor het vierde afstudeercohort op rij afgenomen en neemt naar verwachting ook verder af. De duur tot een substantiële baan neemt voor het vierde jaar op rij af (zie Figuur 2.9).4 De gemid-delde hbo’er uit het afstudeercohort 2016-2017 had binnen ruim zes maanden een substantiële baan, de gemiddelde wo’er binnen 5 maanden. De verwachting is dat de duur tot een substantiële baan voor de recentere afstudeercohorten verder afneemt, naar 5 en 4 maanden voor respectievelijk hbo- en wo-alumni (zie stippellijn in Figuur 2.9). De verwachting is gebaseerd op de verhouding tussen het aantal vacatures en de werkloosheid.

4 Een substantiële baan is gedefinieerd als een baan in loondienst in Nederland van minimaal drie dagen per

week, exclusief uitzend- en oproepcontracten, en met een salaris van minimaal 140 procent (hbo-afgestu-deerden) of 150 procent (wo-afgestudeerden) van het minimum uurloon. Die percentages zijn gebaseerd op de loonhoogte waarbij wo- en hbo-afgestudeerden uit het cohort 2007-08 een nagenoeg gelijke duur tot een substantiële baan hadden.

14

15

16

17

18

19

20

afstudeerjaar

Reëel bruto uurloon*Gemiddeld 15 maanden na afstuderen

wo

hbo

10 HOOFDSTUK 2


Figuur 2.9 Hbo- en wo-alumni hebben sneller een substantiële baan dan in de afgelopen jaren


Hiermee lijkt de crisis definitief verleden tijd: op het dieptepunt bedroeg de duur tot een substan-tiële baan voor hbo- en wo-alumni respectievelijk 9 en 7 maanden. Voornamelijk hbo-alumni van alfa- en gamma-opleidingen en wo-alumni van alfa-opleidingen hadden zwaar te lijden onder de crisis (zie Figuur 2.10). Tegelijkertijd neemt voor hen de duur tot een substantiële baan het snelst af. Bèta- en medische-opleidingen lijken in dat opzicht minder conjunctuurgevoelig, al is de duur tot een substantiële baan ook gedaald voor hun alumni. Per saldo hebben afgestudeerden van medische opleidingen het snelst een substantiële baan, ge-volgd door afgestudeerden van bèta-opleidingen. Binnen het hbo doen afgestudeerden van gamma-opleidingen er het langs over om een substantiële baan te vinden, bij wo-alumni geldt dat afgestu-deerden van alfa-opleidingen er (veruit) het langst over doen.

0123456789

10

duur

tot s

ubst

antië

le b

aan

(maa

nden

)

afstudeermaand

Duur tot een substantiële baangemiddelde van de laatste 12 maanden

hbo

wo



Figuur 2.10 Duur tot een substantiële baan neemt vooral af bij afgestudeerden van opleidingen die het meeste te lijden hadden onder de crisis


2.5 Vast contract De kans op een vast dienstverband neemt toe, met name voor hbo-afgestudeerden. Binnen het wo zijn het vooral de afgestudeerde medici die vaker een vast contract hebben, de kans op een vast dienstverband blijft gelijk voor wo-alumni van gamma- en bèta-opleidingen. Veertig procent van de werkende hbo-alumni uit het afstudeercohort 2016-2017 heeft 15 maanden na afstuderen een vast contract (zie Figuur 2.11). Dat is fors meer dan bij de hbo’ers die een aantal jaren geleden afstudeerde, waarvan 34 procent na 15 maanden een vast contract had bemachtigd. Ook de wo-alumni uit 2016-2017 hebben vaker een vast contract 15 maanden na afstuderen.

De samenhang tussen de stand van de economie en de kans op een vast dienstverband is net als bij het salaris en de duur tot een substantiële baan niet verrassend. In een krappe arbeidsmarkt hebben werknemers meer te eisen en willen bedrijven goede werknemers snel aan zich binden. Bij een ruime arbeidsmarkt hebben werkgevers juist meer onderhandelingsmacht: ze kunnen kiezen uit een groter aanbod van werkzoekenden. Een andere mogelijk verklaring van de toename van het aandeel vast contracten is de per 2016 ingevoerde Wet Werk en Zekerheid. De wet regelt dat werk-nemers na twee jaar in dienst te zijn (of drie tijdelijke contracten) recht hebben op een vast contract, terwijl die zogenoemde ‘ketenbepaling’ tot en met 2015 nog drie jaar bedroeg.

Al met al is het allerminst zeker of de kans op een vast dienstverband ooit nog terugkeert op het niveau van voor de crisis. Flexibele arbeid heeft flink aan terrein gewonnen en lijkt niet meer weg te denken uit de Nederlandse economie.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18au

g-07

aug-

08

aug-

09

aug-

10

aug-

11

aug-

12

aug-

13

aug-

14

aug-

15

aug-

16

aug-

17

aug-

18

duur

tot s

ubst

antië

le b

aan

(maa

nden

)

afstudeermaandhbo alfa hbo gammahbo medisch hbo beta

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

aug-

07

aug-

08

aug-

09

aug-

10

aug-

11

aug-

12

aug-

13

aug-

14

aug-

15

aug-

16

aug-

17

aug-

18

afstudeermaandwo alfa wo gammawo medisch wo beta

12 HOOFDSTUK 2


Figuur 2.11 Vooral hbo’ers hebben sneller een vast contract dan in vorige jaren


Alle hbo-opleidingsrichtingen laten eenzelfde stijging zien in het aandeel afgestudeerden met een vast contract. Binnen het wo is er vooral een stijging zichtbaar bij de afgestudeerde medici en in mindere mate bij de alumni van gamma-opleidingen. Voor afgestudeerden van gamma- en bèta-opleidingen blijft de kans op een vast contract vrij constant.

Figuur 2.12 Stijging aandeel met vast contract bij alle hbo-opleidingen en bij wo-gamma en wo-medici.


0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

afstudeerjaar

Kans op vaste baan indien werkend15 maanden na afstuderen

Hbo

Wo

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

afstudeerjaar

Kans op vaste baan indien werkend - hbo-alumni15 maanden na afstuderen

Alfa Gamma

Medisch Bèta

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

afstudeerjaar

Kans op vaste baan indien werkend - wo-alumni15 maanden na afstuderen

Alfa Gamma

Medisch Bèta



3 Verschillen tussen opleidingen

Het gemiddelde startsalaris van hbo-starters die de opleiding tot maritiem officier hebben gevolgd is het hoogst van alle hbo-opleidingen. In het wo levert de studie tandheelkunde het hoogste startsalaris op. Tien jaar na afstuderen verdienen zelfstandigen die de opleidingen mondzorgkunde (hbo) en tandheelkunde (wo) hebben gedaan het meest. Dit hoofdstuk beschrijft de samenhang tussen de specifieke opleiding en de arbeidsmarktpositie van hbo- en wo-afgestudeerden. Aan bod komen het startsalaris en het salaris tien jaar na afstude-ren, de duur tot de eerste omvangrijke baan en de kans op een vast contract.

3.1 Salaris Ongeveer 95 procent van de werkzame afgestudeerden start als werknemer, de overige 5 procent begint voor zichzelf. Tien jaar na afstuderen is het aandeel zelfstandigen weliswaar hoger, maar nog steeds heeft bijna 9 op de 10 werkzame afgestudeerden dan een baan in loondienst. Dit hoofdstuk richt zich dan ook in eerste instantie op de afgestudeerden die hun inkomsten uit loondienst verg-aren. Aangaande afgestudeerden in loondienst zijn volgende analyses zijn uitgevoerd: een loglineaire schatting van opleidingseffecten op het maandloon van starters voor de cohorten 2007-08 en 2016-17 en een loglineaire schatting van opleidingseffecten op het maandloon tien jaar na afstuderen voor het cohort 2007-08. De analyses corrigeren voor (observeerbare) verschillen in de samenstel-ling van alumni, het aantal werkdagen per week en de onderwijsinstelling waaraan de opleiding is gevolgd. Het gevolg is dat de verschillen tussen opleidingen niet meer aan die kenmerken kunnen worden toegeschreven. Het aandeel zelfstandigen is relatief klein, maar ongelijk verdeeld over studies. Zo werken startende tandheelkundigen of verloskundigen vaker als zelfstandige dan in loondienst en zijn er enkele stu-dies die nauwelijks zelfstandigen voortbrengen. Dit hoofdstuk presenteert ook de jaarinkomsten uit zelfstandigheid en geeft daarmee ook voor die studies een compleet beeld van de verdiensten na afstuderen.

Inkomsten uit loondienst Figuur 3.1 tot en met Figuur 3.4 laten zien hoe de opleiding samenhangt met het bruto maandloon. De volgende resultaten vallen op: Hbo-afgestudeerden • Hbo-starters met een opleiding in de richting Onderwijs, Zorg of Techniek verdienen over het

algemeen meer dan starters van andere opleidingen. De starters met een taal-, communicatie- of kunstopleiding verdienen naar verhouding het minst (zie Figuur 3.1);

• Hbo-afgestudeerden van de opleiding tot maritiem officier verdienen als starters én in hun baan tien jaar na afstuderen gemiddeld meer dan mede-alumni.

14 HOOFDSTUK 3


• Na maritiem officier leveren de zorgopleidingen verloskunde, fysiotherapie en mondzorgkunde de best verdienende starters. De arbeidsmarktpositie voor starters verloskunde lijkt daarmee iets te zijn achteruitgegaan, aangezien hbo-verloskundigen in de vorige twee afstudeercohorten (2014-2016) gemiddeld veruit het meest verdienden van alle hbo-alumni.

• Hbo-starters van de dansopleiding, de kunstacademie en de opleiding toerisme hebben gemid-deld het laagste loon. Dit betreft echter alleen de afgestudeerden die in loondienst werken, ter-wijl afgestudeerde kunstenaars en dansers juist relatief vaak voor zichzelf beginnen (zie vol-gende paragraaf voor de inkomsten van zelfstandigen).

• Tien jaar na afstuderen leveren de meeste hbo-studies in ten opzichte van de referentiestudie Commerciële economie (zie Figuur 3.2). De relatieve positie (ten opzichte van de andere hbo-studies) van de meeste hbo-opleidingen is echter vrij stabiel, op een aantal uitzonderingen na. Zo geldt voor alumni fysiotherapie, dans en toneel dat hun positie relatief veel is verslechterd, terwijl afgestudeerden voedingsmiddelentechnologie, aviation, lucht- en ruimtevaarttechniek en international business en management er relatief sterk op vooruit zijn gegaan.

• Alumni met een tweedegraads lesbevoegdheid behoren steevast tot de best verdienende hbo’ers.

Wo-afgestudeerden • Financieel-economische studies en de opleidingen genees-, tand- en diergeneeskunde leveren

de best verdienende starters (zie Figuur 3.3). Alfa-alumni verdienen gemiddeld het minst, al behoren de afgestudeerden van onderwijsopleidingen tot de middenmoot;

• Afgestudeerden archeologie, geschiedenis en kunst- en cultuurstudies zijn de slechtst betaalde starters.

• Genees- en met name tandheelkundigen behoren tot de best betaalde wo-alumni, zowel als starters als in hun baan 10 jaar na afstuderen. Hierbij past de kanttekening dat de salarissen van tandheelkundigen die in loondienst werken (al dan niet bij hun eigen BV) meer dan bij andere opleidingen geen compleet beeld geven, aangezien het merendeel van de afgestudeerde tand-heelkundigen als zelfstandige aan de slag gaat. Later in dit hoofdstuk worden de gemiddelde jaarinkomsten uit zelfstandigheid besproken;

• Tien jaar na afstuderen valt op dat de meeste studies hebben ingeleverd ten opzichte van de referentiestudie Rechtsgeleerdheid. Dat geldt niet voor de financieel-economische studies en een aantal technische studies. Alfa-studies leveren het meest in, terwijl zij als starters ook al tot de slechtst betaalde afgestudeerden behoren;

• Ten opzichte van hun voorgangers uit 07/08 hebben afgestudeerden uit 16/17 met een tech-nische of exacte opleiding een relatief hoog startsalaris. Dat geldt voornamelijk voor afgestu-deerden van offshore engineering en computer science. Ook afgestudeerden van universitaire lerarenopleidingen die recent de arbeidsmarkt zijn opgegaan hebben een relatief hoog startsa-laris ten opzichte van hun voorgangers uit 07/08.

VERSCHILLEN TUSSEN OPLEIDINGEN 15


Figuur 3.1 Salarisverschillen hbo-starters cohort 16/17 (% verschil t.o.v. Commerciële Economie)

Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019

-1%6%

14%17%17%17%

15%17%

31%5%

13%13%

17%8%

4%7%9%

-7%12%

5%-3%

8%6%

15%0%

18%24%

27%13%

7%1%

25%19%

0%-3%

5%4%

6%3%

-8%8%

-9%-5%-5%

0%-5%

14%1%1%

6%9%

5%13%

6%6%

3%0%

5%6%

2%-3%

5%2%

6%0%

-11%-2%

-6%-9%

-7%-5%

-1%-2%

-3%2%

0%4%

9%16%

15%22%

20%22%

19%16%

22%19%21%

13%

-40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Forensisch OnderzoekBouwkunde

WerktuigbouwkundeCiviele techniek

MechatronicaElektrotechniek

AutotechniekLuchtvaart- en Scheepstechniek

Maritiem OfficierAviation

ICTInformatica

Technische natuurkundeChemie en Chemische technologieRuimtelijke ordening en planologie

VoedingsmiddelentechnologieTuinbouw en Akkerbouw

Dier- en VeehouderijBedrijfskunde en Agribusiness

MilieustudiesBiologie en medisch laboratoriumonderzoek

Gezondheidszorg en techniekFarmakunde

Management in de ZorgVoeding en diëtetiek

Optometrie en AudiologieMondzorgkunde

VerloskundeLogopedie

Ergotherapie en BewegingHuidtherapie

FysiotherapieVerpleegkunde

Toegepaste psychologieCreatieve therapie

Social WorkSociaal-juridische dienstverlening

Sociaal pedagogische hulpverleningPersoneel en arbeid

Culturele en maatschappelijke vormingMaatschappelijk werk en dienstverlening

ToerismeVrijetijdsmanagement

Sport en managementHotelschool

Fashion en LifestyleTechnische bedrijfskunde

Facility managementRetail management

Logistics EngineeringLogistiek en Economie

Financial Services ManagementBusiness IT en Management

International Business and ManagementBedrijfskunde en management

Fiscaal Recht en EconomieAccountancy

Commerciële economie (referentie)Bedrijfseconomie

Vastgoed en MakelaardijVeiligheidskundeEuropean studies

BestuurskundeHBO - Rechten

Bedrijfskunde MEROntwerpen

DansToneelMuziek

KunstacademieMedia en entertainment management

CommunicatiesystemenMedia- en informatiestudies

Communicatie en multimedia designCommunicatie

JournalistiekTaal en economie

PedagogiekAcademie lichamelijke opvoeding (ALO)

Lerarenopleiding OverigLerarenopleiding Techniekvakken

Lerarenopleiding Natuur-/ScheikundeLerarenopleiding Biologie

Lerarenopleiding WiskundeLerarenopleiding Economie

Lerarenopleiding Geschiedenis/Aardrijkskunde/MaatschappijleerLerarenopleiding Duits/Frans/Spaans

Lerarenopleiding EngelsLerarenopleiding Nederlands

Leraar basisonderwijs (PABO)Te

chni

ekN

atuu

r, m

ilieu

ensc

heik

unde

Zorg

Maa

tsch

appi

jEc

onom

ieBe

stuu

r en

rech

tKu

nst

Taal

en

com

mun

icat

ieO

nder

wijs

16 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.2 Salarisverschillen hbo-starters en 10 jaar na afstuderen, cohort 07/08 (% verschil t.o.v. Commerciële Economie)


-40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

BouwkundeWerktuigbouwkunde

Civiele techniekElektrotechniek



InformaticaTechnische natuurkunde

Chemie en Chemische technologieRuimtelijke ordening en planologie







LogopedieErgotherapie en Beweging

HuidtherapieFysiotherapie

VerpleegkundeCreatieve therapie

Sociaal-juridische dienstverleningSociaal pedagogische hulpverlening

Personeel en arbeidCulturele en maatschappelijke vorming

Maatschappelijk werk en dienstverleningToerisme

VrijetijdsmanagementSport en management

HotelschoolFashion en Lifestyle

Technische bedrijfskundeFacility managementRetail management


Financial Services ManagementInternational Business and Management

Bedrijfskunde en managementFiscaal Recht en Economie

AccountancyCommerciële economie (referentie)

BedrijfseconomieVastgoed en Makelaardij

VeiligheidskundeEuropean studies



DansToneelMuziek











Leraar basisonderwijs (PABO)Te

chni

ekN

atuu

r, m

ilieu

ensc

heik

unde

Zorg

Maa

tsch

appi

jEc

onom

ieBe

stuu

r en

rech

tKu

nst

Taal

en

com

mun

icat

ieO

nder

wijs

starters

10 jaar naafstuderen



Figuur 3.3 Salarisverschillen wo-starters cohort 16/17 (% verschil t.o.v. Rechtsgeleerdheid)


-9%6%7%

-1%9%

6%2%

6%8%

5%3%3%

-4%1%

4%11%

5%6%

-3%-3%-4%

-7%-2%-1%

-8%-6%

-3%6%

0%44%

15%31%

-6%6%

-2%-11%

-9%-1%-2%-1%

5%7%

19%4%

11%15%

-5%-2%

-5%-6%

7%1%

5%0%

-18%-6%

-16%-11%

-14%-4%-4%

-5%-6%-7%

-11%-7%

2%2%

6%6%

2%

-40%-30%-20%-10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

BouwkundeAuto- en Maritieme technologie

Luchtvaart- en RuimtevaarttechniekSustainability en Technology

Offshore EngineeringWerktuigbouwkunde


InformatiekundeTechniek en management

InnovatiemanagementVoedingstechnologie

BiotechnologieScheikunde en Chemische technologie

Artificial IntelligenceComputer science

Natuur- en SterrenkundeWiskunde

DierwetenschappenPlanologie

Sociale geografieMilieu- en natuurwetenschappen

AardwetenschappenPlant sciences

BiologieBewegingswetenschappen

Biomedische WetenschappenFarmaceutische wetenschappen

GezondheidswetenschappenTandheelkunde

DiergeneeskundeGeneeskunde

NeurowetenschappenGezondheidszorg psychologie

PsychologieCulturele antropologie

Sociologie en Sociale studiesEntrepreneurship

MarketingHuman Resource management

Business AdministrationEconomie

EconometrieAccounting

Fiscale economieFinance

CriminologieBestuur en organisatie

PoliticologieInternationale betrekkingen

Fiscaal rechtInternationaal en Europees recht

PrivaatrechtPubliekrecht

Rechtsgeleerdheid (referentie)Archeologie

Industrieel ontwerpenKunst- en cultuurwetenschappen

MediastudiesGeschiedenis

Theologie en LevensbeschouwingFilosofie

CultuurstudiesCommunicatie

TalenstudiesLetterkunde

TaalwetenschappenPedagogische Wetenschappen

OnderwijskundeUniversitaire lerarenopleiding talen

Universitaire lerarenopleiding maatschappijvakkenUniversitaire lerarenopleiding exact

Tech

niek

Exac

t en

ITN

atuu

r, m

ilieu

enru

imte

Zorg

Maa

tsch

appi

jen

psyc

holo

gie

Econ

omie

Best

uur e

n re

cht

Kuns

t,ge

schi

eden

is e

nfil

osof

ie

Taal

,co

mm

unic

ati

e en

cul

tuur

Ond

erw

ijs

18 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.4 Salarisverschillen wo-starters en 10 jaar na afstuderen, cohort 07/08 (% verschil t.o.v. Rechtsgeleerdheid)


-40%-30%-20%-10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%


Luchtvaart- en RuimtevaarttechniekOffshore EngineeringWerktuigbouwkunde
















Sociologie en Sociale studiesMarketing

Human Resource managementBusiness Administration

EconomieEconometrie

AccountingFiscale economie

FinanceCriminologie

Bestuur en organisatiePoliticologie

Internationale betrekkingenFiscaal recht

Internationaal en Europees rechtPrivaatrechtPubliekrecht

Rechtsgeleerdheid (referentie)Archeologie








Universitaire lerarenopleiding maatschappijvakkenUniversitaire lerarenopleiding exact

Tech

niek

Exac

t en

ITN

atuu

r, m

ilieu

enru

imte

Zorg

Maa

tsch

appi

jen

psyc

holo

gie

Econ

omie

Best

uur e

n re

cht

Kuns

t,ge

schi

eden

is e

nfil

osof

ie

Taal

,co

mm

unic

ati

e en

cul

tuur

Ond

erw

ijs starters

10 jaar naafstuderen



Inkomsten uit zelfstandigheid Figuur 3.5 en Figuur 3.6 presenteren de gemiddelde jaarinkomsten uit werk in 20185 van zelfstan-digen voor studies waarvan tien jaar na afstuderen meer dan 25 procent als zelfstandige werkt.6 De belangrijkste bevindingen zijn als volgt: Hbo-afgestudeerden • In het eerste jaar na afstuderen verdienen zelfstandigen van kunstopleidingen, creatieve therapie

en huidtherapie het minst. Tien jaar na afstuderen is er binnen de kunstopleidingen meer vari-atie: afgestudeerden kunstacademie en dans verdienen substantieel minder dan afgestudeerden toneel en ontwerpen.

• Zelfstandigen met een dansopleiding of een opleiding creatieve therapie verdienen 10 jaar na afstuderen (veruit) het minst.

• Zelfstandigen van de opleiding mondzorgkunde verdienen 10 jaar na afstuderen het meest, gevolgd door optometrie en audiologie en afgestudeerden bedrijfskunde en agribusiness.

• Fysio- en huidtherapeuten die tien jaar geleden zijn afgestudeerd en nu in een eigen bedrijf werken verdienen relatief veel, maar dat geldt minder voor hun collega’s die onlangs zijn afge-studeerd en in een eigen bedrijf werken;

• Zelfstandigen die tien jaar geleden zijn afgestudeerd verdienen veelal meer dan hun collega’s die op dit moment pas een jaar aan de slag zijn in een eigen bedrijf. Dat geldt minder voor afgestudeerden in de agrarische hoek en afgestudeerden van dansopleidingen en creatieve the-rapie. Mogelijk ontplooien de nieuwe afgestudeerden andersoortige activiteiten of maakt het bij deze opleidingen voor de verdiensten niet veel uit hoe lang men in het vak zit.

Wo-afgestudeerden • Afgestudeerden tandheelkundigen werken 10 jaar na afstuderen bijna allemaal in een eigen prak-

tijk (95%). Zij verdienen per jaar gemiddeld ook meer dan zelfstandigen van andere opleidingen. Met name 10 jaar na afstuderen verdienen tandartsen met ruim 134 duizend euro per jaar relatief veel.

• Naast tandheelkundigen verdienen ook de afgestudeerden geneeskunde die voor zichzelf zijn begonnen met gemiddeld 94 duizend euro per jaar relatief veel.

• Afgestudeerden van talenstudies en kunst- en cultuurwetenschappen verdienen als zelfstandi-gen zowel 1 als 10 jaar na afstuderen het minst.

5 De gegevens over zelfstandigen zijn beschikbaar tot en met 2017. Om de inkomsten in 2018 te bepalen

zijn per opleidingscluster de inkomsten in 2017 gecorrigeerd met de stijgingen van de lonen tussen 2017 (cohort 06/07 en 15/16) en 2018 (cohort 07/08 en 16/17) van afgestudeerden die in loondienst werken.

6 De (totale) jaarinkomsten uit werk betreffen zowel de inkomsten uit zelfstandigheid als de eventuele in-komsten uit een baan in loondienst voor de zelfstandigen die een baan in loondienst en zelfstandigheid combineren.

20 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.5 Gemiddelde bruto jaarinkomsten uit werk van zelfstandigen in 2018, hbo-afgestudeer-den, aandeel zelfstandigen 10 jaar na afstuderen tussen haakjes

* Het aantal startende zelfstandigen bij optometrie en audiologie is lager dan 10 en niet meegenomen Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

48,689

43,061

58,256

59,593

65,577

36,353

47,584

49,433

23,014

41,578

21,000

33,656

27,231

25,976

51,069

53,013

35,066

40,540

41,350

44,554

38,425

23,270

18,551

25,159

17,365

19,882

18,068

17,786

15,912

14,821

23,046

25,419

26,125

0 20,000 40,000 60,000 80,000

Tuinbouw en Akkerbouw (47%)

Dier- en Veehouderij (37%)

Bedrijfskunde en Agribusiness(28%)

Optometrie en Audiologie* (33%)

Mondzorgkunde (47%)

Logopedie (27%)

Huidtherapie (54%)

Fysiotherapie (28%)

Creatieve therapie (34%)

Ontwerpen (33%)

Dans (68%)

Toneel (69%)

Muziek (77%)

Kunstacademie (54%)

Media en entertainmentmanagement (32%)

Communicatie en multimediadesign (34%)

Journalistiek (32%)

Bruto jaarinkomen uit werk (in euro's)

1 jaar na afstuderen (meestrecente cohort)

10 jaar na afstuderen



Figuur 3.6 Gemiddelde bruto jaarinkomsten uit werk van zelfstandigen in 2018, wo-afgestudeer-den, aandeel zelfstandigen 10 jaar na afstuderen tussen haakjes

* Het aantal startende zelfstandigen bij optometrie en audiologie (1 en 10 jaar na afstuderen) en dierge-

neeskunde (1 jaar na afstuderen) is lager dan 10 en niet meegenomen Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

3.2 Duur tot een substantiële baan Naast het salaris vormt de duur tot de eerste substantiële baan een belangrijke indicatie van de waarde van een studie op de arbeidsmarkt.7 Dit hoofdstuk schat met een duurmodel de effecten van opleidingen op de duur tot een substantiële baan, rekening houdend met de invloed van per-soonlijke kenmerken en de onderwijsinstelling waaraan de opleiding is gevolgd.8 Figuur 3.5 en Figuur 3.6 presenteren per opleiding de mediane duur tot een substantiële baan. Hierbij betekent een negatief effect in de figuur dat het minder lang duurt om een substantiële baan te vinden, dit is dan ook een gunstig effect op de arbeidsmarktpositie. De belangrijkste conclusies op basis van de schattingsresultaten zijn als volgt:

7 Een substantiële baan is gedefinieerd als een baan in loondienst in Nederland van minimaal drie dagen per

week, exclusief uitzend- en oproepcontracten, en met een salaris van minimaal 140 procent (hbo-afgestu-deerden) of 150 procent (wo-afgestudeerden) van het minimum uurloon. Die percentages zijn gebaseerd op de loonhoogte waarbij wo- en hbo-afgestudeerden uit het cohort 2007-08 een nagenoeg gelijke duur tot een substantiële baan hadden.

8 Meer specifiek betreft het een Weibull specificatie. De schattingen zijn afzonderlijk voor hbo-afgestudeer-den en wo-afgestudeerden gedaan. Zie bijlage A voor een verdere toelichting.

47,553

134,159

57,456

94,411

76,177

54,328

30,151

45,152

43,830

46,018

33,830

35,368

34,788

61,379

53,505

51,331

34,940

21,707

25,352

28,092

28,494

18,950

21,351

0 50000 100000 150000

Bouwkunde (30%)

Tandheelkunde (95%)

Diergeneeskunde* (31%)

Geneeskunde (39%)

Fiscaal recht (29%)

Industrieel ontwerpen (34%)

Kunst- en cultuurwetenschappen (34%)

Mediastudies (31%)

Theologie en Levensbeschouwing (47%)

Filosofie (34%)

Talenstudies (27%)

Taalwetenschappen (32%)

Bruto jaarinkomen uit werk (in euro's)

1 jaar na afstuderen (meestrecente cohort)

10 jaar na afstuderen

22 HOOFDSTUK 3


Hbo-afgestudeerden • Binnen het hbo hebben alumni van verpleegkunde, optometrie en audiologie, lerarenopleidin-

gen en een aantal technische opleidingen het snelst een substantiële baan. Ten opzichte van het vorige afstudeercohort vinden afgestudeerden van technische opleidingen (nog) sneller een sub-stantiële baan;

• Hbo-afgestudeerden van kunstopleidingen hebben de langste duur tot een substantiële baan, al geldt dit niet voor afgestudeerden van de opleiding ontwerpen en slechts in beperkte mate voor afgestudeerden toneel. Na de kunstopleidingen volgen de afgestudeerden toerisme, de afgestu-deerden sport en management en de afgestudeerden vrijetijdsmanagement als het gaat om een relatief lange duur tot een substantiële baan;

Wo-afgestudeerden • Binnen het wo hebben afgestudeerden geneeskunde het snelst een substantiële baan: de gemid-

delde afgestudeerde doet er slechts een ruime maand over om een substantiële baan te vinden. Ook de afgestudeerden van fiscale economie, accounting en econometrie doen er relatief kort over en hebben gemiddeld binnen 3 maanden een substantiële baan. Dat geldt ook voor alumni computer science;

• De gemiddelde alumnus van letterkunde doet het langst over het vinden van een substantiële baan. Afgestudeerden van kunst- en cultuurwetenschappen en archeologie komen op respec-tievelijk plek 2 en 3 van onder;

• Ten opzichte van het vorige afstudeercohort is de duur tot een substantiële baan voor alle op-leidingen binnen de opleidingsrichting Exact en IT relatief sterk gedaald;



Figuur 3.7 Mediane duur tot een substantiële baan per gevolgde opleiding, hbo’ers cohort 16/17


9.76.4

2.83.4

2.62.6

3.93.44.1

8.73.9

3.33.4

6.47.7

6.75.4

14.66.1

8.27.8

3.35.0

3.215.3

2.05.1

11.110.8

6.110.3

7.51.8

10.614.3

4.37.2

5.17.3

14.45.7

20.917.1

18.410.1

14.04.1

10.311.0

5.85.96.3

4.110.0

9.25.1

6.610.6

6.97.3

8.916.0

10.411.2

8.810.3

40.917.7

34.536.9

13.813.0

12.313.013.213.6

10.97.2

6.74.9

3.52.1

3.12.9

2.44.55.1

3.83.4

2.8

0 12 24 36 48

Forensisch OnderzoekBouwkunde

WerktuigbouwkundeCiviele techniek

MechatronicaElektrotechniek



ICTInformatica

Technische natuurkundeChemie en Chemische technologieRuimtelijke ordening en planologie







VerloskundeLogopedie

Ergotherapie en BewegingHuidtherapie

FysiotherapieVerpleegkunde

Toegepaste psychologieCreatieve therapie

Social WorkSociaal-juridische dienstverlening

Sociaal pedagogische hulpverleningPersoneel en arbeid

Culturele en maatschappelijke vormingMaatschappelijk werk en dienstverlening

ToerismeVrijetijdsmanagement

Sport en managementHotelschool

Fashion en LifestyleTechnische bedrijfskunde

Facility managementRetail management


Financial Services ManagementBusiness IT en Management

International Business and ManagementBedrijfskunde en management

Fiscaal Recht en EconomieAccountancy

Commerciële economieBedrijfseconomie

Vastgoed en MakelaardijVeiligheidskundeEuropean studies



DansToneelMuziek











Leraar basisonderwijs (PABO)

Tech

niek

Nat

uur,

milie

u en

sche

ikun

deZo

rgM

aats

chap

pij

Econ

omie

Best

uur e

nre

cht

Kuns

tTa

al e

nco

mm

unic

atie

Ond

erw

ijs

mediane duur tot substantiële baan (in maanden)

24 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.8 Mediane duur tot een substantiële baan per gevolgde opleiding, wo’ers cohort 16/17


7.74.33.9

5.23.44.13.63.53.13.9

5.55.96.56.6

4.22.6

6.24.7

6.87.67.68.6

7.46.0

10.810.2

5.33.2

6.28.1

2.51.2

7.05.9

9.412.6

10.28.48.1

7.45.4

4.62.92.42.5

4.38.6

7.210.2

11.43.5

9.05.76.1

7.318.8

8.720.3

13.815.9

15.313.0

16.610.6

11.725.9

12.77.26.7

3.55.7

0 12 24 36 48


Luchtvaart- en RuimtevaarttechniekSustainability en Technology

Offshore EngineeringWerktuigbouwkunde
















Sociologie en Sociale studiesEntrepreneurship

MarketingHuman Resource management

Business AdministrationEconomie

EconometrieAccounting

Fiscale economieFinance

CriminologieBestuur en organisatie

PoliticologieInternationale betrekkingen

Fiscaal rechtInternationaal en Europees recht

PrivaatrechtPubliekrecht

RechtsgeleerdheidArcheologie








Universitaire lerarenopleiding maatschappijvakken

Tech

niek

Exac

t en

ITN

atuu

r, m

ilieu

enru

imte

Zorg

Maa

tsch

appi

jen

psyc

holo

gie

Econ

omie

Best

uur e

n re

cht

Kuns

t,ge

schi

eden

is e

nfil

osof

ie

Taal

,co

mm

unic

ati

e en

cul

tuur

Ond

erw

ijs

mediane duur tot substantiële baan (in maanden)



3.3 Vast contract Een vast onderdeel in de Studie & Werk-reeks is baanzekerheid: in hoeverre hebben afgestudeerde hbo’ers en wo’ers kans op een vast contract 15 maanden na afstuderen? Dit hoofdstuk vergelijkt de opleidingen op deze kans. Figuur 3.7 en Figuur 3.8 presenteren voor respectievelijk hbo- en wo-studies de kans op een vast contract 15 maanden na afstuderen.9 De kans op een vast contract is bepaald voor zowel het totaal aantal afgestudeerden als alleen voor hen met een baan in loondienst. De volgende resultaten vallen op: Hbo-afgestudeerden • Binnen het hbo hebben afgestudeerden met een tweedegraads lesbevoegdheid het snelst een

vast contract. Dat is niet opvallend, gezien de gemiddeld hogere leeftijd van de afgestudeerden en het feit dat dit vaak ook al werkenden met een tweede opleiding betreft. Dat geldt ook voor afgestudeerden management in de zorg;

• Afgestudeerden accountancy hebben relatief vaak een vast contract 15 maanden na afstuderen. Dit geldt in iets mindere mate voor afgestudeerden verpleegkunde. Bij het vorige afstudeerco-hort hadden afgestudeerden verpleegkunde juist vaker een vast contract dan afgestudeerden accountancy;

• Van de afgestudeerden met een baan in loondienst hebben alumni van huidtherapie het minst vaak een vast contract. Ook de opleidingen journalistiek, communicatiesystemen, dans, fashion en lifestyle, creatieve therapie en forensisch onderzoek lijken weinig kansen op een vast contract te bieden voor werkenden in loondienst;

Wo-afgestudeerden • Binnen het wo hebben afgestudeerden accountancy traditioneel het snelst een vast contract.

Dat geldt ook voor het huidige cohort, al is er nu weinig verschil meer met afgestudeerden fiscale economie. Dat komt door een afname van het aandeel accountants met een vast contract;

• Afgestudeerden geneeskunde hebben traditioneel het minst snel een vast contract, ook vanuit het afstudeercohort 2016-17. Ten opzichte van het vorige afstudeercohort is het aandeel wer-kenden in loondienst met een vast contract echter iets gestegen, van ongeveer 3 naar 7 procent. Opvallend is de daling van de vaste contracten onder afgestudeerden neurowetenschappen: van 10 procent voor werkenden met een baan uit cohort 2015-2016 naar 7 procent in 2016-2017;

• De kans op een vast dienstverband neemt toe voor alle zorgopleidingen, terwijl bij de overige opleidingsrichtingen geen eenduidige toename zichtbaar is. Daarmee lijkt het erop dat medische opleidingen nu ook beter scoren op baanzekerheid, waarbij zij al zeer goed scoren op het salaris en de duur tot een substantiële baan;

• De opleidingsrichting Maatschappij & psychologie biedt net als bij het vorige afstudeercohort de laagste kans op een vast contract;

9 De resultaten zijn afkomstig uit een probitschatting, waarbij is gecorrigeerd voor verschillen in meetmo-

ment ten opzichte van het moment van afstuderen (zie bijlage A). Daarmee wordt gecorrigeerd voor ver-schillen in de kans op een vaste baan die ontstaan doordat de tijd tussen afstuderen en het meten van de contractsoort niet voor alle afgestudeerden hetzelfde is.

26 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.9 Vast contract 15 maanden na afstuderen, hbo’ers cohort 16/17


0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Leraar basisonderwijs (PABO)Lerarenopleiding Nederlands

Lerarenopleiding EngelsLerarenopleiding Duits/Frans/Spaans

Lerarenopleiding Geschiedenis/Aardrijkskunde/MaatschappijleerLerarenopleiding EconomieLerarenopleiding Wiskunde

Lerarenopleiding BiologieLerarenopleiding Natuur-/Scheikunde

Lerarenopleiding TechniekvakkenLerarenopleiding Overig

Academie lichamelijke opvoeding (ALO)Pedagogiek

Taal en economieJournalistiek

CommunicatieCommunicatie en multimedia design

Media- en informatiestudiesCommunicatiesystemen

Media en entertainment managementKunstacademie

MuziekToneel

DansOntwerpen

Bedrijfskunde MERHBO - RechtenBestuurskunde

European studiesVeiligheidskunde

Vastgoed en MakelaardijBedrijfseconomie

Commerciële economieAccountancy

Fiscaal Recht en EconomieBedrijfskunde en management

International Business and ManagementBusiness IT en Management

Financial Services ManagementLogistiek en Economie

Logistics EngineeringRetail management

Facility managementTechnische bedrijfskunde

Fashion en LifestyleHotelschool

Sport en managementVrijetijdsmanagement

ToerismeMaatschappelijk werk en dienstverlening

Culturele en maatschappelijke vormingPersoneel en arbeid

Sociaal pedagogische hulpverleningSociaal-juridische dienstverlening

Social WorkCreatieve therapie

Toegepaste psychologieVerpleegkunde

FysiotherapieHuidtherapie

Ergotherapie en BewegingLogopedie

VerloskundeMondzorgkunde

Optometrie en AudiologieVoeding en diëtetiek

Management in de ZorgFarmakunde

Gezondheidszorg en techniekBiologie en medisch laboratoriumonderzoek

MilieustudiesBedrijfskunde en Agribusiness

Dier- en VeehouderijTuinbouw en Akkerbouw

VoedingsmiddelentechnologieRuimtelijke ordening en planologieChemie en Chemische technologie

Technische natuurkundeInformatica

ICTAviation

Maritiem OfficierLuchtvaart- en Scheepstechniek

AutotechniekElektrotechniek

MechatronicaCiviele techniek

WerktuigbouwkundeBouwkunde

Forensisch Onderzoek

Ond

erw

ijsTa

al e

nco

mm

unic

atie

Kuns

tBe

stuu

r en

econ

omie

Econ

omie

Maa

tsch

appi

jZo

rgN

atuu

r, m

ilieu

ensc

heik

unde

Tech

niek

vast contract als % van alleafgestudeerden

vast contract als % van deafgestudeerden met een baan



Figuur 3.10 Vast contract 15 maanden na afstuderen, wo’ers cohort 16/17


0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100%

Universitaire lerarenopleiding exactUniversitaire lerarenopleiding maatschappijvakken

Universitaire lerarenopleiding talenOnderwijskunde

Pedagogische WetenschappenTaalwetenschappen

LetterkundeTalenstudies

CommunicatieCultuurstudies

FilosofieTheologie en Levensbeschouwing

GeschiedenisMediastudies

Kunst- en cultuurwetenschappenIndustrieel ontwerpen

ArcheologieRechtsgeleerdheid

PubliekrechtPrivaatrecht

Internationaal en Europees rechtFiscaal recht

Internationale betrekkingenPoliticologie

Bestuur en organisatieCriminologie

FinanceFiscale economie

AccountingEconometrie

EconomieBusiness Administration

Human Resource managementMarketing

EntrepreneurshipSociologie en Sociale studies

Culturele antropologiePsychologie

Gezondheidszorg psychologieNeurowetenschappen

GeneeskundeDiergeneeskunde

TandheelkundeGezondheidswetenschappen

Farmaceutische wetenschappenBiomedische Wetenschappen

BewegingswetenschappenBiologie

Plant sciencesAardwetenschappen

Milieu- en natuurwetenschappenSociale geografie

PlanologieDierwetenschappen

WiskundeNatuur- en Sterrenkunde

Computer scienceArtificial Intelligence

Scheikunde en Chemische technologieBiotechnologie

VoedingstechnologieInnovatiemanagement

Techniek en managementInformatiekundeElektrotechniekCiviele techniek

WerktuigbouwkundeOffshore Engineering

Sustainability en TechnologyLuchtvaart- en Ruimtevaarttechniek

Auto- en Maritieme technologieBouwkunde

Ond

erw

ijs

Taal

,co

mm

unic

ati

e en

cul

tuur

Kuns

t,ge

schi

eden

is e

nfil

osof

ieBe

stuu

r en

rech

tEc

onom

ie

Maa

tsch

appi

jen

psyc

holo

gie

Zorg

Nat

uur,

milie

u en

ruim

teEx

act e

n IT

Tech

niek

vast contract als % van alleafgestudeerden

vast contract als % van deafgestudeerden met een baan



4 Verschillen tussen afgestudeerden

Na correctie voor onder andere werkuren verdienen mannen een jaar na afstuderen meer dan vrouwen, het belonings-verschil neemt toe over tijd. Oudere afgestudeerden hebben een hoger startsalaris maar het beloningsverschil is na 10 jaar verdwenen. In dit hoofdstuk staan de verschillen tussen diverse groepen alumni centraal. Specifiek kijkt dit hoofdstuk naar de invloed van persoons- en studiekenmerken op de arbeidsmarktpositie van afge-studeerden in het hoger onderwijs. Aan bod komen het startsalaris, het salaris tien jaar na afstude-ren en de duur tot de eerste omvangrijke baan.

4.1 Inkomsten uit loondienst Dit hoofdstuk presenteert de invloed van persoonlijke kenmerken op het salaris van starters en het salaris tien jaar na afstuderen. De resultaten zijn afkomstig uit dezelfde analyses als in paragraaf 3.1: een loglineaire schatting van opleidingseffecten op het maandloon van starters voor de cohorten 2007-08 en 2016-17 en een loglineaire schatting van opleidingseffecten op het maandloon tien jaar na afstuderen voor het cohort 2007-08. De volgende bevindingen ten aanzien van kenmerken van afgestudeerden vallen op (zie Figuur 5.1-Figuur 5.4): • In het algemeen hebben kenmerken van afgestudeerden veel minder invloed op het salaris dan

de gekozen opleiding; • Oudere hbo- en wo-afgestudeerden verdienen direct na afstuderen meer dan hun jongere col-

lega’s, 10 jaar na afstuderen is er vrijwel geen samenhang meer tussen leeftijd bij afstuderen en inkomen;

• Vrouwen verdienen minder dan mannen, ook al werken zij evenveel dagen per week. Dat be-loningsverschil neemt 10 jaar na afstuderen verder toe. Deze uitkomst komt niet overeen met de resultaten uit het CBS-onderzoek naar loonverschillen tussen mannen en vrouwen10;

• Internationale afgestudeerden verdienen minder dan Nederlandse afgestudeerden, als starters en 10 jaar na afstuderen;

• Nederlandse afgestudeerden met een niet-westerse migratieachtergrond verdienen als starters nagenoeg evenveel als Nederlandse afgestudeerden zonder migratieachtergrond, 10 jaar na af-studeren verdienen zij ongeveer 2-3 procent minder dan Nederlandse afgestudeerden zonder migratieachtergrond;

• Voor zowel hbo- als wo-alumni geldt dat afgestudeerden met mbo-opgeleide ouders tien jaar na afstuderen gemiddeld minder verdienen dan afgestudeerden van hoogopgeleide ouders. Bij de recent gestarte alumni is er een minder eenduidige samenhang tussen het inkomen van afge-studeerden en het opleidingsniveau van de ouders;

• Afgestudeerden die bij afstuderen nog thuis woonden verdienen structureel minder dan uitwo-nende afgestudeerden. Dat patroon is vooral zichtbaar bij wo-alumni;

10 https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2019/22/loonverschillen-tussen-mannen-en-vrouwen-in-2016

https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2019/22/loonverschillen-tussen-mannen-en-vrouwen-in-2016

30 HOOFDSTUK 4


• Afgestudeerden die tijdens hun afstudeerjaar een bijbaan hadden in een relevante sector verdie-nen structureel ongeveer 5 procent meer dan afgestudeerden zonder een dergelijke bijbaan. Daarbovenop verdienen universitair afgestudeerden die stage hebben gelopen gemiddeld meer dan hun medestudenten die geen stage hebben gevolgd, zowel in hun eerste baan als in de baan 10 jaar na afstuderen;

• Wo-afgestudeerden die al een wo-master op zak hebben of tegelijkertijd afstuderen met twee masters verdienen structureel meer dan wo-alumni met één master. Datzelfde geldt voor hbo’ers: hbo-afgestudeerden met twee of meer hbo-diploma’s verdienen meer dan alumni met één hbo-diploma;

VERSCHILLEN TUSSEN AFGESTUDEERDEN 31


Figuur 4.1 Samenhang individuele factoren met het bruto maandloon van starters (hbo’ers afstu-deerjaar 16/17)

* Niet-relevante bijbanen betreft alle bijbanen in de horeca, detailhandel, evenementen, post- en koeriers-

dienst, landbouw en uitzendwerk. Overige bijbanen zijn aangemerkt als relevante bijbaan. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

0%1%2%3%

4%5%

0%-3%

0%0%

-1%

0%1%0%

-1%

-1%0%

2%

0%1%

5%

0%

1%0%0%

0%2%2%

-20%0%

0%10%

6%

3%

0%-1%-1%-1%

-30% -20% -10% 0% 10% 20%

Leeftijd bij afstuderen: 212223242526

Geslacht: ManVrouw

Herkomst: Nederland of westerse migratieachtergrondNiet-westerse migratieachtergrond

Internationale student

Opleidingsniveau ouders: Max mbo3Mbo4, havo, vwo

HboWo

Woonsituatie bij afstuderen: ThuiswonendUitwonend zonder partner

Uitwonend met partner

Werkervaring afstudeerjaar: Geen bijbaanNiet-relevante bijbaan*

Relevante bijbaan*

Betaalde stage in afstudeerjaar

Vooropleiding voor hbo: MboHavo EM/CMHavo NT/NG

VwoOverig (buitenlands diploma/ colloquium doctum)

Onbekend

Werkdagen per week: 4 dagen5 dagen

Type hoger onderwijs: VoltijdDeeltijd

Duaal onderwijs

Twee of meer hbo-bachelors

Jaren in hbo: 4567

32 HOOFDSTUK 4


Figuur 4.2 Samenhang individuele factoren met het bruto maandloon van starters en het bruto maandloon 10 jaar na afstuderen, hbo’ers afstudeerjaar 07/08



-30% -20% -10% 0% 10% 20%

Leeftijd bij afstuderen: 21 (referentie)2223242526

Geslacht: Man (referentie)Vrouw

Herkomst: Nederland/westerse migratieachtergrond (ref.)Niet-westerse migratieachtergrond


Opleidingsniveau ouders: Max mbo3Mbo4, havo, vwoHbo (referentie)

Wo

Woonsituatie bij afstuderen: ThuiswonendUitwonend zonder partner (referentie)


Werkervaring afstudeerjaar: Geen bijbaan (referentie)Niet-relevante bijbaan*

Relevante bijbaan*


Vooropleiding voor hbo: MboHavo EM/CM (referentie)

Havo NT/NGVwo

Overig (buitenlands diploma/ colloquium doctum)Onbekend

Werkdagen per week: 4 dagen5 dagen (referentie)

Type hoger onderwijs: Voltijd (referentie)Deeltijd

Duaal onderwijs


Jaren in hbo: 4 (referentie)567

starters 10 jaar na afstuderen



Figuur 4.3 Samenhang individuele factoren met het bruto maandloon van starters (wo’ers afstu-deerjaar 16/17)



0%1%2%3%4%5%

0%-1%

0%-1%

-3%

0%-2%

0%-1%

-2%0%1%

0%-1%

4%

4%

2%0%1%1%2%

-22%0%

0%17%

4%

3%

0%-1%

0%-1%

-30% -20% -10% 0% 10% 20%


Geslacht: ManVrouw

Herkomst: Nederland of westerse migratieachtergrondNiet-westerse migratieachtergrond



HboWo




Relevante bijbaan*


Vooropleiding: HboVwo EM/CMVwo NG/NT

Overig (buitenlands diploma/colloquium doctum)Onbekend

Werkdagen per week: 4 dagen5 dagen


Duaal onderwijs

Twee of meer wo-masters

Jaren in wo: 4567

34 HOOFDSTUK 4


Figuur 4.4 Samenhang individuele factoren met het bruto maandloon van starters en het bruto maandloon 10 jaar na afstuderen, wo’ers afstudeerjaar 07/08



-30% -20% -10% 0% 10% 20%

Leeftijd bij afstuderen: 23 (referentie)2425262728

Geslacht: Man (referentie)Vrouw

Herkomst: Nederland/westerse migratieachtergrond (ref.)Niet-westerse migratieachtergrond


Opleidingsniveau ouders: Max mbo3Mbo4, havo, vwoHbo (referentie)

Wo

Woonsituatie bij afstuderen: ThuiswonendUitwonend zonder partner (referentie)


Werkervaring afstudeerjaar: Geen bijbaan (referentie)Niet-relevante bijbaan*

Relevante bijbaan*


Vooropleiding: HboVwo EM/CM (referentie)

Vwo NG/NTOverig (buitenlands diploma/colloquium doctum)

Onbekend

Werkdagen per week: 4 dagen5 dagen (referentie)

Type hoger onderwijs: Voltijd (referentie)Deeltijd

Duaal onderwijs


Jaren in wo: 45

6 (referentie)7

starters 10 jaar na afstuderen



4.2 Duur tot de eerste substantiële baan Deze paragraaf presenteert de invloed van persoonlijke kenmerken op de duur tot de eerste sub-stantiële baan. De resultaten zijn afkomstig uit het duurmodel zoals beschreven in paragraaf 3.2. Figuur 4.5 en Figuur 4.6 presenteren de invloed van kenmerken op de duur tot de eerste substan-tiële baan. Hierbij betekent een negatief effect in de figuur dat het minder lang duurt om een sub-stantiële baan te vinden, dit is derhalve een gunstig effect op de arbeidsmarktsituatie. De belang-rijkste bevindingen zijn als volgt: • Oudere hbo-alumni hebben sneller een substantiële baan dan hun jongere mede-alumni. Bij

wo-alumni is dit patroon minder (sterk) aanwezig, al doen de relatief jonge wo’ers van 23 jaar er langer over dan hun oudere mede-alumni;

• Hbo-vrouwen hebben minder snel een baan dan hbo-mannen. Daar is ook sprake van bij wo-afgestudeerden, al is het verschil een stuk kleiner;

• Internationale studenten (die in Nederland blijven) doen bijna anderhalf keer langer over het vinden van een substantiële baan dan Nederlandse afgestudeerden zonder migratieachtergrond. Nederlandse alumni met een niet-westerse migratieachtergrond hebben sneller een substantiële baan dan internationale afgestudeerden, maar ook zij doen er langer over dan afgestudeerden zonder migratieachtergrond;

• Hbo-alumni met wo-opgeleide ouders hebben minder snel een substantiële baan dan hbo-alumni met lager opgeleide ouders, terwijl dit bij het wo andersom is;

• Studenten met een relevante bijbaan tijdens hun afstudeerjaar hebben bij afstuderen veel sneller een substantiële baan dan studenten zonder bijbaan of een niet-relevante bijbaan. Mogelijk kun-nen afgestudeerden bij hun werkgever of afstudeeradres blijven, of betreffen dit afgestudeerden die vanuit een substantiële baan een studie volgen;

• Ook alumni die (eventueel bovenop een bijbaan) stage hebben gelopen tijdens hun afstudeerjaar hebben sneller een substantiële baan, al geldt dat vooral voor wo-alumni. Dat heeft er mogelijk mee te maken dat stage lopen binnen het wo niet verplicht is, terwijl dit bij het hbo een verplicht onderdeel vormt van het curriculum en zij zich daardoor minder kunnen onderscheiden;

• Hbo-alumni die al een mbo-opleiding erop hebben zitten hebben sneller een substantiële baan dan hbo-alumni die rechtstreeks vanuit de havo zijn ingestroomd in het hbo.

• Over alle opleidingen heen hebben hbo- en wo-alumni afkomstig van een NT- of NG-profiel sneller een substantiële baan dan alumni die op de middelbare school een EM- of CM-profiel volgden;

• Deeltijds- en duale afgestudeerden hebben sneller een substantiële baan dan afgestudeerden van een voltijdsstudie. Dat is niet verwonderlijk, aangezien deeltijd- en duale opleidingen juist goed te combineren zijn met een volwaardige baan;

• Hbo- en wo-alumni die twee of meer opleidingen hebben afgerond vinden relatief snel een substantiële baan.

• Langstudeerders binnen het hbo hebben minder snel een substantiële baan dan hbo’ers die hun opleiding nominaal afronden. Binnen het wo is er vrijwel geen verschil in de duur tot een sub-stantiële baan tussen studenten die hun opleiding nominaal afronden en studenten die er één tot drie jaar langer over doen.

36 HOOFDSTUK 4


Figuur 4.5 Samenhang individuele factoren met de duur tot een substantiële baan, hbo’ers cohort 16/17



0%-7%

-13%-15%

-19%-22%

0%29%

0%25%

44%

-2%-1%

0%9%

5%0%

-14%

0%

-54%

-9%

-18%0%

-6%1%

-16%-1%

-59%-56%

-15%

0%10%

18%20%

-80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60%


Geslacht: ManVrouw

Herkomst: Nederland of westerse…Niet-westerse migratieachtergrond



HboWo




Relevante bijbaan*


Vooropleiding voor hbo: MboHavo EM/CMHavo NT/NG

VwoOverig (buitenlands diploma/ colloquium doctum)

Onbekend


Duaal onderwijs


Jaren in hbo: 4567



Figuur 4.6 Samenhang individuele factoren met de duur tot een substantiële baan, wo’ers cohort 16/17



0%-8%

-10%-11%-11%

-8%

0%6%

0%19%

45%

6%7%

0%0%

15%0%

-15%

0%-9%

-40%

-33%

-10%0%

-8%21%

7%

0%-59%

-21%

-12%

0%4%

0%-3%

-80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60%


Geslacht: ManVrouw

Herkomst: Nederland of westerse…Niet-westerse migratieachtergrond



HboWo




Relevante bijbaan*


Vooropleiding: HboVwo EM/CM (referentie)

Vwo NG/NTOverig (buitenlands diploma/colloquium doctum)

Onbekend


Duaal onderwijs


Aantal jaren in wo: 4567



Bijlage A Onderzoeksverantwoording

Bijlage A.1 Gebruikte databronnen Databronnen Voor de analyse van de arbeidsmarktpositie van afgestudeerden is gebruikgemaakt van administra-tieve data afkomstig uit de Microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).11 De Mi-crodata bestaan uit verschillende gegevens die op persoonsniveau te koppelen zijn. In de analyse is gebruikgemaakt van onderwijsdata afkomstig van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), inko-mensdata (lonen en uitkeringen) afkomstig van het Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekerin-gen (UWV) en de Belastingdienst en persoonskenmerken uit de Basisregistratie Personen (BRP). Onderzoekspopulatie De onderzoekspopulatie bestaat uit alle hbo-bachelor en wo-master afgestudeerden in de studieja-ren 2000/01 tot en met 2016/17. Met ingang van deze editie zijn ook de afgestudeerden die tijdens hun studie en direct na afstuderen niet stonden ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP) meegenomen in het onderzoek. Informatie over het geslacht en de herkomst van deze afgestudeer-den is afkomstig van DUO. Tot en met Studie & Werk 2018 beperkte het onderzoek zich tot de afgestudeerden die wel op enig moment ingeschreven hebben gestaan in de Basisregistratie Perso-nen.

Bijlage A.2 Uitkomstmaten en meetmomenten Uitkomstmaten Inkomenssituatie De inkomenssituatie is afkomstig uit het bestand met de sociaaleconomische categorie van perso-nen in een bepaalde maand. Om de sociaaleconomische categorie te bepalen worden alle inkomsten in een maand uit de verschillende inkomstenbronnen die iemand heeft met elkaar vergeleken. In principe bepaalt het hoogste bedrag de sociaaleconomische categorie. Een mogelijke uitzondering hierop is wanneer een persoon is ingeschreven bij een onderwijsinstelling. Wanneer iemand staat ingeschreven bij een onderwijsinstelling en maandelijkse inkomsten (exclusief studiefinanciering) heeft die lager zijn dan de lage inkomensgrens voor een alleenstaande krijgt iemand de status ‘stu-dent’. De lage inkomensgrens lag in 2017 op € 1.040 per maand. De gegevens met betrekking tot de inkomenssituatie zijn afkomstig van Nederlandse instanties. Inkomsten uit het buitenland van personen die tevens belastingplichtig zijn in het buitenland zijn niet bekend. Met andere woorden, van personen die in het buitenland wonen en geen inkomsten hebben in Nederland is alleen bekend dat zij naar het buitenland zijn vertrokken. Bruto maanden uurloon

11 Zie de microdata-catalogus van het CBS voor een uitvoerige beschrijving van de diverse bestanden

(https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen/cata-logus-microdata)

https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen/catalogus-microdata

https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen/catalogus-microdata

40 BIJLAGE A


De gedetailleerde loongegevens zijn bekend voor alle bedrijven en organisaties die in Nederland loonbelasting- en premieplichtig zijn. Het bruto maandloon betreft het totale maandelijkse basisloon van een werknemer, afkomstig uit één of meerdere banen. Een werknemer is iemand die in loondienst werkt. Dit betreft zowel ‘re-guliere’ werknemers als Directeur-Grootaandeelhouders (DGA). Het basisloon is een benadering van het contractloon van een werknemer. Het wordt gebruikt om een zo constant mogelijk loon-begrip te hanteren. Onder andere bijzondere beloningen en uitbetaald overwerk worden niet gere-kend tot het basisloon. Het uurloon is berekend door het bruto maandloon te delen door het totale aantal basisuren per maand. Daarmee komt het uurloon neer op het contractueel overeengekomen uurloon. Om de salarisgegevens van afstudeercohorten goed te kunnen vergelijken zijn de maanden uur-lonen gecorrigeerd voor inflatie. Dit is gedaan op basis van de Consumentenprijsindex, zoals ge-publiceerd door het CBS.12 Substantiële baan Een substantiële baan voldoet aan de volgende vier voorwaarden: 1. Het betreft een baan in loondienst bij een bedrijf dat/een organisatie die in Nederland loon-

belasting- en premieplichtig is; 2. Er is geen sprake van oproepwerk, uitzendwerk of stages; 3. De deeltijdfactor is minimaal 0,6. De deeltijdfactor is de verhouding tussen het aantal gewerkte

uren per week en de gebruikelijke voltijdsarbeidsduur per week volgens de CAO; 4. Het uurloon is minimaal 1,4 maal het minimumuurloon voor afgestudeerde hbo’ers, en mini-

maal 1,5 maal het minimumuurloon voor afgestudeerde wo’ers. Die percentages zijn gebaseerd op de loonhoogte waarbij wo- en hbo-afgestudeerden uit het cohort 2007-08 een nagenoeg gelijke duur tot een substantiële baan hadden. Het gaat bij het uurloon om het contractuurloon. Het minimum uurloon voor personen van 23 jaar of ouder van juli 2015 bij een 38-urige werk-week is als uitgangspunt genomen.13 Dit uurloon a € 9,16 wordt gebruikt voor de afstudeerders in juli 2015. Door middel van maandelijkse inflatiecorrectie op basis van de Consumenten-prijsindex is het minimum uurloon voor andere afstudeermaanden bepaald.

De duur tot een baan (in loondienst) is niet bepaald voor afgestudeerden die: • Op 1 oktober van het studiejaar direct volgend op het afstudeerjaar staan ingeschreven aan een

bekostigde onderwijsinstelling (doorstudeerders); • Binnen drie maanden na afstuderen zelfstandigheid (DGA, Freelancer, meewerkend gezinslid

en Zelfstandigen) als grootste inkomstenbron hebben; • Binnen anderhalf jaar na afstuderen uitgeschreven worden uit de BRP (bevolking in Nederland)

en in de periode daarvoor geen inkomstenbron hebben gehad. Omdat afgestudeerden die direct na afronding van hun studie emigreren vaak verzuimen zich uit te schrijven uit de BRP en het daardoor langer duurt voordat de persoon daadwerkelijk wordt uitgeschreven, is gekozen voor de termijn van anderhalf jaar. Uit verdere analyse blijkt dat deze personen inderdaad binnen anderhalf jaar worden uitgeschreven.

12 Zie http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=83131ned&D1=0-6&D2=0&D3=(l-

39)-l&VW=T 13 Zie https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2015-10678.html

http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=83131ned&D1=0-6&D2=0&D3=(l-39)-l&VW=T

http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=83131ned&D1=0-6&D2=0&D3=(l-39)-l&VW=T

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2015-10678.html

ONDERZOEKSVERANTWOORDING 41


Voor bovenstaande gevallen zou de duur tot een baan oneindig kunnen zijn, omdat zij daar niet naar op zoek zijn geweest. Vast contract Om te bepalen of iemand een vast contract heeft wordt gekeken naar de contractsoort van de hoofdbaan van werknemers. De hoofdbaan is de baan met het hoogste bruto maandloon. De con-tractsoort van DGA ’s wordt tevens als vast verondersteld. Meetmomenten Salarisgegevens Het bruto maandloon, uurloon en het hebben van een vast dienstverband zijn voor alle afgestu-deerden geobserveerd in de maand september in het tweede jaar na afstuderen. Zo worden de lonen van het cohort afgestudeerden in september 2016 tot en met augustus 2017 gemeten in sep-tember 2018. Voor de afstudeerders in september 2016 is dit twee jaar na afstuderen, voor de afstudeerders in augustus 2017 iets meer dan een jaar na afstuderen. Gemiddeld worden de salaris-gegevens geobserveerd ongeveer 15 maanden na afstuderen. De jaarinkomsten uit werk van zelfstandigen zijn geobserveerd in 2017. Om de inkomsten in 2018 te bepalen zijn per opleidingscluster de inkomsten in 2017 gecorrigeerd met de stijgingen van de lonen tussen 2017 en 2018 van afgestudeerden die in loondienst werken. Inkomenssituatie De inkomenssituatie is gemeten in de maand december in het eerste of tweede jaar na afstuderen. Zo wordt de inkomenssituatie van het cohort afgestudeerden in september 2016 tot en met augus-tus 2017 gemeten in december 2017. Voor de afstudeerders in september 2016 is dit zestien maan-den na afstuderen, voor de afstudeerders in augustus 2017 vijf maanden na afstuderen. Gemiddeld wordt de inkomenssituatie geobserveerd ongeveer zes maanden na afstuderen.

Studie & Werk 2019 - SEO€¦ · SEO Economisch Onderzoek - Roetersstraat 29 - 1018 WB Amsterdam -T...

Documents

Transcript of Studie & Werk 2019 - SEO€¦ · SEO Economisch Onderzoek - Roetersstraat 29 - 1018 WB Amsterdam -T...