STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een...

25
STRATEGISCHE AGENDA 2025+ CONCEPT

Transcript of STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een...

Page 1: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

STRATEGISCHEAGENDA2025+

CONCEPT

Page 2: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

2EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

VoorwoordVolgtnog

Page 3: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

3EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

DeEuregioRijn-Waal:eenveelzijdigeregiometeengemeenschappelijkDNA HetwerkgebiedvandeEuregioRijn-WaalomvataanNederlandsekanteengrootdeelvandeprovincieGelderlandmetdegebiedsdelenArnhem-Nijmegen,West-Veluwe,delenvandeAchterhoekenRivierenland,hetNoord-oostelijkdeelvandeprovincieNoord-BrabantenhetnoordelijkedeelvandeprovincieLimburg.AanDuitsekantomvathetwerkgebieddeKreisKleve,deKreisWeselendestedenDuisburgenDüsseldorf.Detotaleoppervlaktebeslaat8.663km²endeEuregioRijn-Waalheeft4,2miljoeninwoners.Inditgebiedzijn30Nederlandseen20Duitsegemeentenensteden,deKreiseKleveenWesel,deNiederrheinischeIHKenhetLandschaftsverbandRheinlandaangeslotenbijdeEuregioRijn-Waal.DeEuregioRijn-Waalheeftalsbelangrijkstedoeldegrensover-schrijdendesamenwerkingophetgebiedvaneconomieenmaatschappijteverbeterenenteintensiveren.DeEuregioRijn-Waalbrengtpartnersbijelkaaromgezamenlijkeinitiatieventestartenenzogebruiktemakenvansynergie-effecten.InhetwerkgebiedvandeEuregioRijn-Waalbestaanveelmogelijkhedenvooreensterkeeconomischeenmaatschappelijkeontwikkeling.Hetgebiedbiedtdaarvoordejuisterandvoorwaarden/aanknopingspunten.Sterkeeconomischesectorenzijndegezondheids-enwelzijnszorg,zakelijkedienstverlening,logistiek,handel,landbouw,industrieennijverheidenenergieentoerisme.DitkomtbijvoorbeeldtotuitdrukkinginclusterszoalsHealthValleyenFoodValleyaanNederlandsekantenhetEnergieclusterNRW.IntotaalzijnerindeEuregioRijn-Waalruim300.000bedrijvengevestigd,diesamen2miljoenbanenbieden.Bovendienzijner14hogescholenenuniversiteitenmetruim175.000studentenen54ROC’senBerufskollegsgevestigd.DeEuregioRijn-WaalwordtgekenmerktdoordedriegroterivierenRijn,WaalenMaasendediversezijrivieren,diebelangrijkzijnvoordelogistiekendedaarmeeverbondenbedrijvigheid.Hetgebiedwordtverderinternationaalontslotendoordrieluchthavens(Düsseldorf,WeezeenEindhoven).DeICEstoptinArnhem,DuisburgenDüsseldorfendaarnaastwordendeplaatsentussenArnhemenDüsseldorfmeteenregionaletreinverbonden.OokzijnerdiversegrensoverschrijdendebusverbindingenenontsluitendeA12/A3endeA77/A57deEuregioRijn-Waal.MetdeBetuwerouteen7havensteden,waaronderdegrootstebinnenhavenvanEuropainDuisburgisdeEuregioRijn-WaaleenbelangrijklogistiekknooppunttussenRandstadenRuhrgebiet.DeEuregioRijn-Waalheeftnietalleengoedelogistiekeverbindingen.Hetgebiedkentookeenlangegezamenlijkegeschiedenis.AlindeRomeinsetijdliepdelimes,debuitengrensvanhetRomeinseRijkdwarsdooronsgebied.Sporenhiervanzijnnogoveralinhetlandschaptezien.OoklatertentijdevanhetHertogdomGelre(1339-1795)

Page 4: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

4EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

washetgebiedaleengrotendeelsaaneengeslotenregio.DehistorischeHanzestedenlangsdegroterivierengetuigeneveneensvaneeuwenoudecontacten.DehuidigegrenstussenNederlandenDuitslandiseenrelatiefjongegrens.Degrensontstondin1813alsgevolgvanhetCongresvanWenen.DepaarDuitseofpreciezergezegd,KleefseenclavesindeLiemersenHuissenkwamenin1816officieelbijNederland.DelaatsteenmeestrecentegrensverschuivingenzijneengevolgvandeTweedeWereldoorlog.HetmerendeelvandeDuitseplaatsendiebijNederlandgevoegdwerden,zijnin1963weerteruggegevenaanDuitsland,allendeDuivelsbergbijBergenDalbleefNederlands.Dehuidigegrensisdusnoggeen60jaaroud.

Waarstaanwenu?Indeperiode2014tothedenheeftdeEuregioRijn-Waalingezetophetorganiserenvangrensalliantiesophetgebiedvan1)Euregionaleduurzameeconomischeontwikkeling,2)Euregionalesoftskillsen3)Euregionalebetrokkenheid.Dezedoelstellingenzijnvastgelegdinde“StrategischeAgenda2020:GrensalliantiesindeRhein-Waal-Regio”.Navijfjaarkanwordenvastgesteld,datveelvandetoenmaligedoelstellingeninmiddelszijnbereiktofdatweopdegoedewegzijn.Inruim450groteenkleineprojectenwerkenmeerdan3000bedrijven,kennisinstellingenenbelangenorganisatiessamenaandeontwikkelingvaninnovatieveproductenophetgebiedvanagrofood,digitalisering,energie,toerismeetc.Ophetgebiedvanarbeidsmarktiserveelgebeurd.ZoiserbijdeEuregioRijn-WaaleenGrensInfoPuntgevestigd,waarjaarlijksenkeleduizendengrenspendelaarsenwerkgeverswordengeholpen.HetGrensInfoPuntmaaktdeeluitvaneennetwerkvanGrensInfoPuntenlangsdeNederlands-Duits-BelgischegrensenwordtnaeenopstartfasemetINTERREG-middelenvanaf2021structureeldoordelandelijke,regionaleenlokaleoverhedengefinancierd.VerderishetArbeit/dsmarktplatformEuregioRijn-Waalopgericht,waarindebetrokkenensamenwerkenaaneentransparanteEuregionalearbeidsmarkt.InhetkadervandeINTERREG-initiatievenGrenzenBewegenenPerspectief360˚iseensuccesvolprogrammavoordebemiddelingvanlangdurigwerklozenopgezet.Ookophetgebiedvanbuurtaaliserhetnodigegebeurd.Zowerkenruim30NederlandseenDuitsescholensamenomhetaanbodaanbuurtaal-enbuurcultuuronderwijsindeEuregioRijn-Waalteversterken.InhetkadervandeLer(n)endeEuregiowerkenca.60ROC’senBerufskollegseveneenssamenomhunleerlingeneenbuurtaalmodulemetofficieelerkendetaalcertificatenaantekunnenbieden.DaarnaastheeftdeEuregioRijn-WaalinsamenwerkingmetNordrhein-Westfalen,deprovincieGelderlandenhetNederlandseMinisterievanBinnenlandse

Page 5: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

5EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

ZakenenKoninkrijkrelatieseenscholierenwedstrijdopgezet,waaraanjaarlijksca.500leerlingendeelnemen.Ophetgebiedvanbereikbaarheidzijnereveneensenkelepositieveontwikkelingentemelden.ZorijdtdeSB58(desnelbustussenEmmerichenNijmegen)sindseind2018verdernaarNijmegenHeyendaaleniserindespitseenhalfuursdienstingericht.Sinds2017rijdterweereenregionaletreintussenArnhemenEmmerich,dieverdergaatnaarDüsseldorf.Ruim30ziekenhuizen,zorginstellingen,verzekeraars,patiënten-enbelangenverenigingenhebbeninhetEuregionaalForumGrensoverschrijdendeGezondheidszorgdeafgelopenjarenintensiefsamengewerktaandeverbeteringvandegezondheidszorgindeEuregioRijn-Waal.OphetgebiedvanveiligheidhebbendeKreisKleveendevierNederlandseVeiligheidsregio’sindeEuregioRijn-Waalin2017eenovereenkomstgeslotenopbasiswaarvansindsdiendesamenwerkingverdergeformaliseerdengeprofessionaliseerdwordt.OplokaalniveauhebbendebrandweerkorpsenvanRindernenMillingenaandeRijneenovereenkomstgesloten,diehetmogelijkmaakt,datbeidekorpsenookzelfstandiginhetbuurlandactiefkunnenworden.Maarnietalleenbedrijven,onderwijs-,enzorginstellingenenmaatschappelijkeorganisatieshebbenelkaargevonden.OokNederlandseenDuitseoverhedenwerkenintensiefsamen.ZowerkendegemeentenBergen,Boxmeer,CuijkenGennepnauwsamenmetGochenWeezeopdegebiedenAgrofood,toerismeenarbeidsmarkt.Workshops,nieuwefietsroutes,eengrensoverschrijdendefoodtruckeneeneuregionalestagemakelaarzijnconcreteresultatenvandesamenwerking.Ookdeinmiddels7100.000+-stedenindeEuregioRijn-Waal(Apeldoorn,Arnhem,Ede,Nijmegen,Duisburg,DüsseldorfenMoers)hebbenelkaargevondenenkomenregelmatigbijeenenhebbeno.a.eengezamenlijkeduurzaamheidsagendaopgesteldeneenstudienaareeneuregionaalfietssnelwegennetwerkuitgevoerd.Ditoverzichtisvanzelfsprekendnietuitputtend,maardedoelstellingomopdiverseterreinensuccesvollegrensalliantiestefaciliterenisruimschootsbehaald.Dezegrensalliantiestonenaan,dateuregionalesamenwerkingweldegelijkeenmeerwaardebiedtvoordebedrijven,organisatieseninwonersvandeEuregioRijn-Waal.Eenmeerwaardediewijookindetoekomstwillenblijvenbieden.Detijdheeftdeafgelopenjarennietstilgestaan.Daardoorontstondhetgevoel,datdeStrategischeAgendanietlangereenadequaatantwoordbiedtopdeactuelemaatschappelijkeeneconomischeuitdagingen,waarwijindegrensregiomeewordengeconfronteerd.Bijvoorbeeldophetgebiedvanklimaatenenergietransitie.DaarnaasthebbenerzowelinNederlandalsinNordrhein-Westfalenverkiezingenplaatsgevonden

Page 6: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

6EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

enheefthetbuurlandenbeleideenplekinbeidecoalitieakkoordengekregen.OokdeEUheeftnieuweuitgangspuntengeformuleerd,dievooronzeregiovanbelangzijn.Dezeontwikkelingenoverwegendewasnuhetjuistemomentvooreenherijkingaangebroken.Eenherijking,wantinhetevaluatieproceswarenallebetrokkenenheterovereens,datdeStrategischeAgenda2020sinds2014dejuistehandvatenbiedtomdegrensoverschrijdendesamenwerkingindeEuregioRijn-Waalverderteintensiverenenteverbeteren.Hetherijkingsprocesenhetverzamelen,inventariserenenanalyserenvandeinputheeftmetnamein2019enindeeerstedriemaandenvan2020plaatsgevonden.Ditwasvoordesnelle,wereldwijdeverspreidingvanhetCorona-virus.HetCorona-virusheeftgrotegevolgenvoormensenenondernemersenlegteenzwaredrukopdezorgsystemenendeeconomie,ookinonzeEuregio.Ophetmomentvanschrijvenenvaststellenwasnognietduidelijkwatdelangetermijnuitwerkingenvanhetvirusopdeeconomiezullenzijn.Ookisnognietduidelijkhoelangwijmeteen1,5metersamenlevingzullenmoetenleven.Wijzijnonserterdegevanbewust,datdezesituatieookgevolgenkanhebbenvoordeuitwerkingendeuitvoeringvandeStrategischeAgenda2025+.Tegelijkertijdheeftdecorona-crisisnogmaalsinalleduidelijkheidhetbelangvangrensoverschrijdendeenEuropesesamenwerkingenafstemmingaangetoond.VooronseenextrastimulansenmotivatieomonsookdekomendejarenintezettenvoordeverdereintegratievandeEuregioRijn-Waal.

ProcesDebasisvaneengoedeStrategischeAgendaligtinhetdraagvlakdatdezeagendaheeftonderhaarstakeholders.Hetwaarborgenvanditdraagvlakwasdanookhetbelangrijksteuitgangspuntvoorhetherijkingsproces,wantalleeneenStrategischeAgenda,diegedragenwordtdoorhaarstakeholderskandaadwerkelijksuccesvolwordenuitgevoerd.

EuregioledenInnovember2018sprakendeledenvandeEuregioraaddewensuitomdeStrategischeAgenda2020teactualiserenofteherijken.Hetherijkingsprocesisvervolgensbegin2019vanstartgegaan.Vanafmaart2019zijndeEuregioledenendeadviserendeEuregioraadsledenvandetoezichthoudendeorganisaties(provinciesendeBezirksregierungDüsseldorf)opdiversemanierenintensiefbetrokkenbijhetherijkingsproces.Allereerstzijndoormiddelvanworkshops,eenenquêteendoordiscussiesindeEuregio-commissiesendeEuregioraaddeledenominputgevraagd.DaarnaastzijnookdegemeentelijkeenregionalevisiesopgevraagdenismetdeinhoudhiervanrekeninggehoudenbijhetformulerenvandezwaartepuntenvandeStrategischeAgenda2025+.Ineenoverlegmeteentwintigtalburgemeesters,Landräte

Page 7: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

7EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

endedirecteurvandeNiederrheinischeIHKzijntenslottedeuitdagingendiedeEuregioRijn-Waalwilaanpakkenaangescherpt.VervolgensisineentweederondedeverwerkteinputteruggekoppeldaandeledeneniseeneersteconceptvoorgelegdaandeEuregio-commissiesendeEuregioraad.Tenslottehebbenallelidorganisatiesdegelegenheidomtereagerenopdeconceptversieineenschriftelijkeconsultatieronde,alvorensdeStrategischeAgenda2025+indeEuregioraadsvergaderinginnovember2020goedgekeurdwordt.

StakeholdersCruciaalvoordeuitvoeringvandeStrategischeAgendazijneveneensdeexternestakeholdersuithetbedrijfsleven,onderwijs,wetenschap,politiekenhetmaatschappelijkmiddenveld.Hetisbelangrijk,datookzijhunbelangenenwensenindeStrategischeAgenda2025+herkennen.OmookdezepartijentebetrekkenbijhetherijkingsprocesishetDagelijksBestuuringesprekgegaanmeteendertigtalstakeholdersuitNederlandenDuitsland.Dezegesprekkenleverdeneengoedinzichtopoverdethema’s,uitdagingenenbehoeftenerindeEuregioRijn-WaalspelenenvormdenhiermeeeenbelangrijkeconcretiseringvandedoordeEuregioledeningebrachtespeerpuntenenvraagstukken.FlankerendzijnookhierdiverseEuropese,landelijkeenregionalestudiesmeegenomen,zoalshetrapport“NiederRheinLande”,deStrategieZuidvandezuidelijkegrensprovinciesendedeelstaatNordrhein-WestfalenendeGrenslandagenda.Vanzelfsprekendisookdestakeholdersisdemogelijkheidgebodenomineenschriftelijkeconsultatierondetereagerenopdeconceptversie.Dezeherijkingheeftgeleidtoteenverschuivingvanaccenten.Zozijnmedeingegevendoornationale,Europeseenglobaleontwikkelingenklimaatenduurzaamheidexpliciettoegevoegdaandespeerpuntenvoordekomendejaren.Deactuelegebeurtenissen,ingegevendoorhetcorona-virus,toneneenstemeeraan,datgrensoverschrijdendesamenwerkingopdeterreinenzorg,veiligheidenarbeidsmarktcruciaalis.Voordezeonderwerpenzalerdekomendejarendanookversterktaandachtzijn.Economie,onderwijs,leefbaarheideneuregionaleidentiteitzijnEuregionaleonderwerpenbijuitstekenblijvendaaromookdekomendejarenonderwerpopdeagenda.DeStrategischeAgenda2025+speeltinopdeactualiteitindegrensregio,Nederland,Duitsland,EuropaendewereldendoettegelijkertijdrechtaangroteverscheidenheidindeEuregioRijn-Waal.DeStrategischeAgenda2025+biedtconcretehandvatenomonsookdekomendejarengezamenlijkintezettenvooreenverbeteringvanonzeEuregio.

Page 8: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

8EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

GrensuitdagingenDeEuregioRijn-Waalissindshaaroprichtingin1971eenvoorbeeldvoorEuropeseintegratieoplokaalenregionaalniveau.Samenwerkenoverdelandsgrenzenheenisindeafgelopen50jaarsteedsbelangrijkerenvanzelfsprekendergeworden.Burgersenbedrijvenzijnsteedsmobielergeworden.Leefomgevingenafzetmarktenzijnsteedsinternationalervankarakter.DemaatschappelijkeeneconomischevervlechtingentussenNederlandenDuitslandzijnzointensiefalsnooittevoren.Waardegeografischeliggingaandegrensvroegereennadeelwas,wordtdegrensnusteedsmeeralseenkansgezien.Hetpositievepotentieel,datgrensoverschrijdendesamenwerkingbiedt,dientgemobiliseerdteworden.DeEuregioRijn-WaalalsorganisatieenhetEU-programmaINTERREGzijndaarbijbelangrijkekatalysators.Centraalinhetherijkingsprocesstonddanookdevraag:WelkeuitdagingenophetgebiedvaneconomieenmaatschappijdienendekomendejareninEuregionaalverbandaangepakttewordenenhoekandeEuregioRijn-Waalhiersamenmethaarsamenwerkingspartnersenregionalestakeholdersaanbijdragen?Veelonderwerpenwerdengenoemd,diedekomendejareninEuregionaalverbandopgepaktzoudenmoetenworden.Dezezijnsamentevattenindevolgendeviergrensuitdagingen:

1. Economieenklimaat2. Arbeidsmarktenonderwijs3. Leefbaarheid4. Euregionaleidentiteit.

Page 9: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

9EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

EconomieenKlimaat

SterkeeconomischesectorenindeEuregioRijn-Waalzijndegezondheids-enwelzijnszorg,zakelijkedienstverlening,handel,landbouw,industrieennijverheid,logistiek,energieentoerisme.Eenbelangrijkspeerpuntvooraldezesectorenzaldekomendejarendeklimaatadaptatievormen.Klimaatverandering,deopwarmingvandeaarde,deverminderingvandeCO₂-enstikstofuitstootzijnbijnadagelijksinhetnieuws.Deoplossingendiehiervoorwordenaangedragenzijnveelzijdigenaanweerszijdenvandegrensdeelsverschillend.Dekrachtvandegrensoverschrijdendesamenwerkingvoordeeconomiezithemdaarommetnamein

- Hetvanelkaarlerenbijhetvindenenontwikkelenvaninnovatieoplossingen,bijvoorbeeldophetgebiedvan:• Circulaireeconomie:Binnenditeconomischesysteemnemenproducenten

hunproductennagebruikterugenwordtditmateriaalopnieuwverwerkt.Hiervoorisverrijkingvaniederproductmetdataeenvereiste:denkaanhetviascanningopvragenvaninformatieoversamenstelling,herkomstenproductie,procesgegevensvoortraceerbaarheidenpartij-gerelateerdeinformatie.Ditconceptkanbijuitstekindebouwwordentoegepast.Bijduurzaambouwengaathetnamelijkovermeerdanalleeneenlaagenergieverbruik.Hetgebruikvanduurzamematerialendierekeninghoudenmethetmilieuendegezondheidvanbewonersengebruikers,eengezondbinnenmilieuengroenerewijkenensteden,zijneveneenskernaspectenvanduurzaambouwen.OpditgebiedkunnenNederlandersenDuitsersveelvanelkaarlerendoordewederzijdseuitwisselingentoepassingvanbestpractices.

• Energietransitie:DooroverteschakelenopbetaalbarehernieuwbareenergiekandeuitstootvanCO₂in2050,tenopzichte1990,met80tot95%verminderdzijn.Eenvoorbeeldvaneentechnologiedieeenbijdragekan

OVERVIJFJAAR…- Werkenwijmetelkaarsamenaaneenduurzameentoekomstbestendigeeconomie.- IsdeinnovatiekrachtvanderegioversterktdoordatMKBenkennisinstellingen

actiefsamenwerkenmetpartnersinhetbuurland- HeeftdeEuregioRijn-Waaltenminste2.000bedrijvengestimuleerdominnovaties

teontwikkelendieeenbijdrageleverendeklimaatadaptatie- ZijnhetMKBenoverhedenvoorbereidopeendigitalearbeidswereld- BiedtdeEuregioRijn-Waaleengoedfunctionerendecosysteemvoorstartups,

waarinnieuweinnovatievebedrijvenzichsnellerkunnenontwikkelen.

Page 10: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

10EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

leverenaandeenergietransitieisdetoepassingvanwaterstof.Hoewelwaterstofallangereenrolspeeltindeindustrie,staatdeuitrolvandezeenergiebronenenergiedragernaardesamenleving(voertuigen,verwarmingvanhuishoudensetc.)nogindekinderschoenen.Hierisookgrensoverschrijdendpotentieelvoordoorontwikkeling.Ookdeinzetvanemissielozevervoersmodaliteitenleverteenbelangrijkebijdrageaandeenergietransitie.Erliggenmogelijkhedenbijhetduurzaaminrichtenvanverkeer-envervoersystemen,hetzuinigermakenvanvoertuigenenhetinzettenvanhernieuwbarebrandstoffenendeomschakelingnaarelektrischeaandrijvingenwaarmogelijkindepersonenmobiliteitenhetgoederenvervoer.Hierbijdientgekekentewordennaarhetvervoeroverdeweg,hetwaterenperspoor.

• Duurzamelandbouw.Klimaatslimmelandbouwgaatoverhetverminderenvandemilieu-enklimaatimpactvanlandbouwactiviteitenaandeenekant,enaandeanderekantoverhetontwikkelenvanvoedselproductiemethodenenteeltsystemendiegoedzijntoegerustophetvoorkomenvanproblematischeeffectenvanveranderendeklimaatomstandigheden.Energiezuinig,verminderingvandeuitstootvanCO²,stikstofenmethaan,biodiversiteitendierenwelzijnzijnhierbijdesleutelwoorden.DeEuregioRijn-WaalwordtgekenmerktdooreensterkeagrarischesectorenmetbijvoorbeelddeWUR,hetnieuweWorldFoodCentreinEdeenhetVersuchs-undBildungszentrumHausRiswickiserveelexpertiseinderegioaanwezigomhierbelangrijkevoortgangteboeken.

- BewustwordingBovenstaandeopsommingvangebiedenwaaropdekomendejarenbelangrijkeontwikkelingenverwachtwordenlaatalzien,dathetnietalleendeenergiesectoris,diehieraanzetis,maardatdezeontwikkelingooksectorenalsagrofood,logistiek,bouw,endehightechindustrieënbetreft.Elkeinwonerenelkbedrijfkandoorbewustnatedenkeneenbijdrageleverenaaneenduurzameretoekomst.Belangrijkishetomgoedevoorbeeldentedelenenwaarmogelijkookgrensoverschrijdendvanelkaarteleren,zodatwijmetelkaarkunnenwerkenaaneenduurzameentoekomstbestendigeeconomie.

Bovenstaandeaanknopingspuntenominonzegrensregiovormtegevenaandeklimaatadaptatielatenalzien,datinnovatiehierbijhetsleutelwoordis.DeEuregioRijn-WaalscoortinvergelijkingmetandereNederlands-Duitsegrensregio’srelatiefhoogalshetgaatominnovatie-investeringen.Echter,ookindeEuregioRijn-WaalwordtdeEuropesestreefwaardevan3%nietgehaald.EenbelangrijkdeelvandezeinnovatiekomtuithetbedrijfslevenendanmetnameuithetMKB.Datisnietzoverwonderlijk,wantruim99%vandeondernemingenbehoorttothetMKBDaaromwildeEuregioRijn-Waalinsamenwerkingmetkennisinstellingen,hetbedrijfslevenenoverhedendekomendejareneveneensinzettenopeentoekomstbestendigeeconomiedoor:

Page 11: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

11EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

• MKBenoverhedenvoortebereidenopdenieuwedigitalearbeidswereld.Digitaliseringsoplossingenophetgebiedvanlogistiek,landbouw,industrie-ennijverheidbiedenondernemersdekansomdeglobaleconcurrentieaantekunnen.Consumentenenburgersverwachtensteedsmeerdigitaletoepassingen.E-healthtoepassingenkunnendaarnaasteenbelangrijkebijdrageleverenaandetoegankelijkheidvandezorg,juistookinlandelijkegebieden.HierishetMKBgevraagdomgoedetoepassingenteontwikkelen.Ookoverhedenkunnenslimgebruikmakenvandigitaletoepassingenenhetgebruikvanbigdatabijvoorbeeldindevormvanmeetgegevensoverbelastingmetschadelijkestoffenofverkeersstromenofterverbeteringvandeveiligheidopstraat.

• GrensoverschrijdendebevorderingenoverdrachtvaninnovatiedoordesamenwerkingtussenhetMKBenkennisinstellingentestimuleren,metnamedevolgendesmartspecialisationsectorenzijnhiervoorindeEuregioRijn-Waalbijuitstekgeschikt:bio-economie,agrofood,energie,HTSM,healthenlogistiek.Doordoelgerichthierdesamenwerkingmetpartnersinhetbuurlandtebevorderenkandeinnovatiekrachtvanderegiobeterbenutworden.

• Ondersteuningvanstartups.HetMKBkanversterktwordendoorstartupsextratestimuleren.Doorgrensoverschrijdendeengoedfunctionerendecosysteemvoorstartupstecreëren,kunnennieuweinnovatievebedrijvenzichsnellerontwikkelen.

Initiatievenals,CleantechEnergyCrossings,E-Bus2020,DigiproenEnerprolatennualzien,datdoordekennisenervaringvandezeregionalepartnersmetelkaartecombineren,wijookindeEuregioRijn-Waaleensubstantiëlebijdragekunnenleverenaanhetbehalenvandeklimaatdoelstellingen.Entegelijkertijdkunnenbouwenaaneensterketoekomstbestendigegrensoverschrijdendeeconomie.Dekomendejarengeldthetdeingeslagenwegvoorttezettenentegelijkertijdnogscherpertefocussenopdewensenenkansendiedezeregiobiedt.

VOORBEELDEN VAN ACTOREN

Bedrijfsleven

Energiebedrijven/leveranciers

Overheden

Energiecluster. NRW

Regio Food Valley

IHK en KvK

Burgers/consumenten

Cleantechregio

Landwirtschaftskammer NRW

Kennisinstellingen

Page 12: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

12EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

Arbeidsmarktenonderwijs

IndeEuregioRijn-Waalzijnruim300.000bedrijvenenzelfstandigengevestigd,diesamen2miljoenvoltijdsbanenbieden.OpditmomentpendelenindeEuregioRijn-Waaldagelijkszo’n17.000mensenoverdegrensvoorhunwerk.Opeentotaleberoeps-bevolkingvan2,6miljoenisditechtereenrelatiefkleinaantal.Devanzelfsprekendheidomookinhetbuurlandnaareenbaantezoekenofompersoneeluithetbuitenlandtewervenisernognietvoldoendeenmoetvergrootworden.Hetin2019opgerichteArbeit/dsmarktplatformEuregioRijn-Waal,waarinbemiddelingsinstanties,werkgeversorganisaties,vakbonden,regionaleoverhedenenhetGrensInfoPunthunkrachtenhebbengebundeld,wildekomendejarenconcreteoplossingeneentransparanteEuregionaleArbeidsmarktbieden.

- VakkrachtenZowelinhetNederlandsealsinhetDuitsedeelvanonsarbeidsgebiedheersteerinhet1stekwartaalvan2020(dusvoordeCorona-crisis)eenlagewerkloosheid.Indiversesectorenzoalsdetechniek,bouw,logistiek,ICT,zorgenberdrijfseconomischeenjuridischedienstverleningwaserzelfssprakevaneentekortaanvakkrachten.Eentransparantearbeidsmarktiszowelintijdenvanwerkeloosheidalsintijdenvaneenvakkrachtentekortvoorwerknemersenwerkgeversvanvoordeel.EentransparanteEuregionalearbeidsmarktmaaktzowelhetaanbodvanenvooropenstaandevacaturesalswerknemersgroter.Ookdetransparantieinde(h)erkenningvandiploma´snoodzakelijkomzowelvoorwerkzoekendenalswerkgeversdedrempelomdegrensovertegaan.

OVERVIJFJAAR…- Ishettekortaanvakkrachtendooreentransparanteeuregionalearbeidsmarkt

verminderd- Isereenbeterematchingtussenjongeren,opleidingenenbanen- IsdekennisvandebuurtaalbijNederlandseenDuitsejongerensubstantieel

vergroot- KunnenzowelDuitsealsNederlandsescholeninaanmerkingkomenvoorhet

certificaatEuregioProfilschuleofEuregioProfielschoolenkomenerjaarlijks5scholenbij,dieditcertificaatverdiendhebben

- IseenopdeviernieuweondernemingenindeEUeensocialeonderneming.DezetrendwillenwijookindeEuregioRijn-Waalbevorderen.

Page 13: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

13EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

- JongerenVeeljongerenkiezeneenopleidingdienietopleidtvooreenbaanindegrensregio,terwijluitonderzoekisgeblekendatdemeestejongeren,dieeenberoepsopleidingvolgen(70%)welinderegioblijvenwonen.Jongerendienendaaromgestimuleerdtewordenominderegioeenopleidingtevolgen,dieaansluitbijdevraagvandearbeidsmarkt.Eenstageinhetbuurlandverkleintdedrempelomlaterdaadwerkelijkeenbaanoverdegrensaantenemen.

- ArbeidsmigrantenOokdeomgangmetarbeidsmigrantenvraagtomeeneuregionalestrategie.Arbeidsmigrantenkunneneenoplossingvoorhettekortaanvakkrachtenbieden.Vanbelangishetdaarbijeengoedegrensoverschrijdendeuitwisselingvangegevens,zodatdezegroepbijdeverantwoordelijkeoverhedenbekendis.Deontwikkelingenin2020metbetrekkingtotdearbeidsomstandighedenenhuisvestingvanarbeidsmigrantenindevleesindustrieondertrependitnogeens.

- Kennisvanbuurtaalen-cultuurKennisvanelkaarstaalencultuuriseveneenseenvereisteomsuccesvoltoetetredentotdeEuregionalearbeidsmarkt.Basisscholen,hetvoortgezetonderwijsenhetberoepsonderwijsdienengestimuleerdtewordenombuurtaalonderwijsaantebieden.TweesuccesvolleinitiatievenopditgebiedzijndeINTERREG-projectenNachbarsprache&BuurcultuurenLer(n)endeEuregio:taalverbindt.DaarnaastheeftNordrhein-WestfaleninsamenwerkingmetdeBezirksregierungenhetcertificaat“Euregio-Profilschule”ingevoerdvoorscholeninhetbasis-envoortgezetonderwijs,dieextraaandachtbestedenaandedebuurtaalenbuurcultuur.EenCertificaatvoorNederlandsescholenzouhiereenwaardevolleaanvullingzijn.

- DigitaliseringeninfrastructuurDevoortschrijdendedigitaliseringsteltooknieuweeisenenuitdagingenaandearbeidsmarktenhetonderwijs.Ditdigitaliseringsprocesdientduurzaamtewordenvormgegeven.Hiervoormoetendebeschikbareendenogteontwikkeleninformatie-encommunicatietechnologieënaandeactuelebehoeftenvanzowelhetstedelijkealslandelijkegebiedvandeEuregiowordenaangepast.E-government,bigdata,kunstmatigeintelligentie,deverdereinfrastructureleuitbouwvanbreedband-(glasvezel-)technologieendebeschikbaarheidvangrensoverschrijdendedatavormenbelangrijkerandvoorwaardenvooreensterkeenweerbarearbeidsmarktenhetonderwijsindeEuregioRijn-Waal.

- Sociaalondernemerschap

Inhetstrevennaareeninclusievemaatschappij,waariniedereenmeekandoen,spelenookwerkgeverseenbelangrijkerol.Daaromdientookhetsociale

Page 14: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

14EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

ondernemen(zowelmetbetrekkingtotwerknemersmeteenafstandtotdearbeidsmarktalsuitoogpuntvanduurzaamheid)ineuregionaalverbandtewordengestimuleerd.MethetINTERREGEuropeprojectBRESEwordthierinEuropeesverbandeeneersteaanzetvooronzeregioontwikkeld.

VOORBEELDEN VAN ACTOREN

Vakgebonden werkgeversorganisaties Ler(n)ende Euregio

Bedrijven

Gemeenten en intergemeentelijke samenwerkingsorganisa! es

Onderwijsinstellingen

WerkbemiddelingsinstantiesKamers van Koophandel

Nachbarsprache & Buurcultuur

Arbeit/dsmarktpla" orm Euregio Rhein-Waal

Burgers/studenten/scholieren/werknemers

Page 15: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

15EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

Leefbaarheid

Deleefbaarheidvaneenregiowordtdoorvelefacettenbepaald.Openbaarvervoer,huisvesting,onderwijsinstellingen,cultureleinrichtingen,zorgvoorzieningen,veiligheidenrecreatiemogelijkhedeninhetgroenzijndoorslaggevenderedenenbijdekeuzevaneenwoonplaats.Omaantrekkelijkteblijvenalsvestigingslocatievoorinwonersenbedrijvenwillenwijdekomendejarengezamenlijkinzettenop:

- BereikbaarheidEengoedeonderlingebereikbaarheidisessentieelvoordesamenhangvanhetgebied.Daarnaastisookeengoedeontsluitingvanhetgebiednoodzakelijk.IndezoektochtnaarverduurzamingkaneengoedfunctionerendOV-netwerkuitkomstbieden.DewederzijdseerkenningvanzowelNederlandsealsDuitsevervoers-bewijzen,naarvoorbeeldvandeSB58,desnelbusverbindingtussenEmmerichenNijmegen,endigitalegrensoverschrijdendereizigersinformatiedragenbijaaneenverminderingvandebarrièrewerkingvandegrens.CreatieveoplossingenenmaatwerkkunnenvoortsantwoordgevenopdevraaghoedemobiliteitindeEuregioRijn-Waalvergrootkunnenworden.E-mobility,snelfietsroutesenvraaggestuurdovopbasisvanbigdatavergrotendeonderlingebereikbaarheid.OpdezevragenzoueenEuregionaalmobiliteitsplanantwoordkunnengeven.

- GezondheidszorgDegezondheidszorgvormteenvandesterksteeconomischesectorenindeEuregioRijn-Waalendeverwachtingisdatdemografischeveranderingenzoalsvergrijzingenkrimpdezesectordekomendejarenalleenmaarzaldoengroeien.Tegelijkertijdwordenmetnamedelandelijkegebiedengeconfronteerdmeteen

OVERVIJFJAAR…- IsereengoedfunctionerendOV-netwerk,waarinvervoersbewijzenwederzijds

erkendwordenendereizigersinformatieookgrensoverschrijdenddigitaalbeschikbaaris

- ZijndegezondheidsvoorzieningenindeEuregioRijn-WaaloppeilgehoudenengrensoverschrijdendgoedtoegankelijkdooreenintensieveNederlands-Duitsesamenwerking

- StaathetonderwerpveiligheidopdeGrenslandagenda- Isereensterkgrensoverschrijdendnetwerkvansocialeondernemingenenisde

bekendheidvansocialeondernemingenvergroot.- BiedtdeEuregioRijn-Waaleennogprettigereengroenereleefomgevingvoor

inwonersentoeristen

Page 16: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

16EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

tekortaan(huis)artsenenwegvallendegezondheidsvoorzieningen.DoorsamenwerkingtussenNederlandseenDuitsezorginstellingenkunnendegezondheidsvoorzieningenindegrensregiooppeilgehoudenworden.Decorona-crisistoondeopindrukwekkendewijzeaan,hoebelangrijkdecontactentussenNederlandseenDuitsezorginstellingenzijn.ToendeNederlandseIC´shunmaximalecapaciteitdreigdentebereiken,namenDuitseziekenhuizenpatiëntenoveromzodeNederlandseziekenhuizenteontlasten.Innovatieveontwikkelingenophetgebiedvano.a.e-healthzorgeneraandeanderekantookvoor,dathettekortaanzorgkrachtenopgevangenkanworden.Metnamededeelthema’sinnovatieentechnologie,preventie,patiëntenmobiliteit,opleiding(tekortaanberoepskrachten),arbeidsmarktenzorgaanbodbiedeneentoegevoegdewaardevoorverdereontwikkelingopeuregionaalniveau.

- OpenbareordeenveiligheidDesamenwerkingtussendeveiligheidsdienstenisgoed.BundespolizeienKoninklijkeMarechausseevoerenregelmatigsamencontrolesuit.BijgroteevenementenzoalsdeNijmeegse4DaagseofdekerstmarktinDüsseldorfsurveillerenagentenuitbeideinlandeningezamenlijketeamsendebrandweerkorpsenoefenenregelmatigenondersteunenelkaardaarwaarnodigis.Openvraagstukkenzijnernogophetgebiedvandegrensoverschrijdendeinzetvanambulancesenophetgebiedvanondermijning.Veelgemeentenwordengeconfronteerdmetondermijning,degevolgenvandeinternationaledrugshandelengrenscriminaliteitalsovervallenopgeldautomaten.Dezeveiligheidskwestieszijnalleensuccesvolaantepakken,alsergrensoverschrijdendsamengewerktwordtopalleniveaus,lokaal,regionaalennationaal.DeEuregioRijn-WaalwordtdoorsnedendoordedriegroterivierenRijn,WaalenMaasenhunzijrivieren.Waterveiligheidisdanookeenbelangrijkveiligheidsaspect.GrotedelenvandeEuregioRijn-Waalwordenbeschermddoordijken.Hoogwatervormtdaarmeeeenserieusrisico.Laagwatervormteveneenseenrisicovoordestevigheidvandedijkenendebevaarbaarheidvandegroterivieren.SamenwerkingvindtplaatsindeGelderseCommissieVeiligheidGroteRivieren,waarbijookdeKreiseKleveenWeselzijnaangesloten.Belangrijkisookdebewustwordingonderdebevolkingvoordezethema´s,beginnendbijdejeugd.

- InclusieenintegratieZowelinNederlandalsinDuitslandishetstrevennaarinclusieeenbelangrijkpolitiekspeerpunt.Ditbetekentdatjongeren,volwassenen,ouderen,mensendieeenlichamelijkeofgeestelijkebeperkinghebbenofmensenmeteenmigratieachtergrondzogewoonenvolledigmogelijkmeedraaienindemaatschappij.Deafgelopenjarenhebbenprojectenophetgebiedvandeintegratievanvluchtelingen,hetwegnemenvanbarrièresdoorgemeenten,hetomgaanmetjongerenmetgedragsproblemenenhetvergrotenvandezelfredzaamheidvankleinekernenlatenzien,datdeonderlingesamenhangendebereidheidtot

Page 17: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

17EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

integratieingrotemateaanwezigis.Hetgeldtnudezeinitiatievenopgrotereschaaldoorteontwikkelenenteverduurzamen.Eenbelangrijksubdoelishierbijhetbouwenaaneeninclusieve,grensoverschrijdendearbeidsmarkt.

- Cultuur,recreatieentoerismeHettoerismeneemteensteedsbelangrijkererolindeeconomiein.DeovernachtingsaantallenindeEuregioRijn-Waalnemenaanweerszijdenvandegrenstoe.DeEuregioRijn-Waalheeftdanookveeltebieden:nationaleparkenenNATURA2000gebieden,eengrootcultureelaanbod,zoalsdeLVR-museaArcheologischParkenRömermuseuminXantenenhetLVR-NiederrheinmuseuminWesel,hetLandschaftsparkinDuisburg,hetgroteveelzijdigeaanbodinDüsseldorf,hetKröller-MüllermuseuminEde,PaleisHetLooendeApenheulinApeldoorn,hetValkhofMuseuminNijmegen,BurgersZooinArnhem,tientallengroteenkleinemusea,kastelenendierenparken,gezelligeenhistorischesteden.Ookopsportiefgebiedheeftderegioveeltebieden,zoalswatersportactiviteiten,wandel-,fiets-enruiterrouteseninternationalesportevenementen.Eengezamenlijkemarketingenpromotiezetderegiobeteropdekaart.InitiatievenalsdeOranjefietsrouteendesamenwerkingtussendeHanzestedenvormenhiervanthematischevoorbeelden.DegemeentenuithetLandvanCuijkendeKopvanNoord-LimburgwerkenoptoeristischvlaknauwsamenmetdestedenGochenWeezeuitdeKreisKleve.Belangrijkishierdatsamenwerkingooknadelooptijdvanprojectenblijftbestaanenhetontwikkeldeaanbodblijftbestaanengeactualiseerdwordt.

- LeefomgevingEennatuurlijkeengezondeleefomgevingdraagtinbelangrijkematebijaandeleefbaarheidvaneengebied.Deklimaatveranderingendetoenemendeverstedelijkingenbedrijvigheideisenveelvandenatuur.Denatuurkrijgtminderruimte,waardoorecologischeverbindingszonesonderdrukstaan,endebiodiversiteitafneemt.OokdekwaliteitvanhetwaterinbijvoorbeelddeRijnisondanksinternationaleafsprakennietverbeterd.InitiatievenalsdeGroenBlauweRijnalliantie,Fruitboomalleen,NetwerkNatuurenWeichwasserseenanRhein-MaasindeEuregioRijn-Waalzijneerstevormenvansamenwerkingwaarbijnatuurbeschermingsorganisatiesenoverhedenineuregionaalverbandopzoekgaannaaroplossingen.Dezeensoortgelijkeinitiatievenwordenookdekomendejarenondersteundengestimuleerd.

Page 18: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

18EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

VOORBEELDEN VAN ACTOREN

Burgers/patiënten/reizigers Natuurorganisaties

Vervoersbedrijven

Lokale, regionale en landelijke overheidsorganisaties

Zorginstellingen

Toeristische sector

Instan! es openbare orde en veiligheid

Page 19: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

19EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

Euregionaleidentiteit

DeEuregioRijn-Waalomvateenzeergrootendiversgebied.Daarnaastzijnerookbelangrijkeovereenkomstenherkenbaar,diealsuitgangspuntvooreensuccesvolleEuregionalesamenwerkingkunnendienen.Dezeovereenkomstenkomenvoortuitdelangegemeenschappelijkegeschiedenis,taal,cultuur,vergelijkbarenormenenwaarden,degeografischeeigenschappenendeliggingtussenRandstadenRuhrgebiet.Deimmigratievanmensenmetanderecultureleachtergrondengeeftaanweerszijdeneenextradynamiekaandecultureleontwikkeling.Echterisnietiedereenzichvandezegemeenschappelijkhedenbewust,daaromwildeEuregioRijn-Waaldekomendejarenversterktinzettenopeeneuregionaalbewustzijn.Daarbijwordenhetaccentgelegdop:

- Opwegnaar80jaarvredeenvrijheidNederlandenDuitslandhebbenaltijdnauwebandengekoesterdenkijkenterugopeenlangegezamenlijkegeschiedenisdieteruggaattotdeRomeinsetijdenhetHertogdomGelre.In1940werdendezevriendschappelijkebandenmethetuitbrekenvandeTweedeWereldoorlogabruptverbroken.NadeTweedeOorlogkwamendecontactenmoeizaamenlangzaamweertotstand.NederlandenDuitslandzijnweergoedevriendenensterkeeconomischeenpolitiekepartnersindeEuropeseUnie.Deoorloglijktmetnamevoordemeestejongerenverweg.Dezelangeperiodevanvrede,vrijheidenveiligheidinWest-EuropaisindeEuropesegeschiedenisechteruniekendusgeenvanzelfsprekendheid.Hetisonzetaakomookhetbewustzijn,datvredeenvrijheidietszijnomzuinigoptezijn,tebehoudenentevergroten.Gezamenlijkeherdenkingen,desamenwerkingtussenmusea,scholenprogramma’se.d.zijninditkaderbelangrijk.

OVERVIJFJAAR…- Zijndeinwonerszichbewustvandebijzonderegrensoverschrijdendeverbindingeninde

EuregioRijn-Waal;eenaccentligtophetbereikenvanjongeren- DragendeEuregioRijn-Waal,hetINTERREG-programmaDeutschland-Nederlandendevele

projectpartnerssamendepositievemeerwaardevanEuropauit- BiedtdeEuregioRijn-Waalhaarledenjaarlijks10vastecontactmomenten- KennendeEuregioledendestructureninhetbuurlandenwetenopwelkegebiedenervoor

hunorganisatiekansenopsamenwerkingensynergiënliggen- HebbendeEuregioRijn-Waal,deEuregioledenendeEuregio-ambassadeursdezichtbaarheid

vandeEuregioRijn-Waalinderegiovergroot

Page 20: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

20EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

- JongerenDejeugdheeftdetoekomstendietoekomstligtvooreengrootdeelvandezejongereninderegiowaarinzijzijngeborenen/ofopgegroeid.VooronzejongerenisdezeregioisnietalleenGelderland,Brabant,LimburgofdeNieder-rhein,maardeEuregio.Specifiekvoorjongerenzoudenerdaaromuitwisselings-programma´s,wedstrijdenenstageplekkengeorganiseerdkunnenwordenomhenénbetervoortebereidenopdeEuregionalearbeidsmarkténhenbewusttemakenvanhetgeenderegiohentebiedenheeft.Versterktgebruikvansocialmedia,samenwerkingmetvloggers,bloggerseninfluencersismethetoogopdezedoelgroephetoverwegenwaard.

- EuropaEuropaheeftgezorgdvoorvrede,vrijheidenvoorzoweleconomischealsookcultureleenmaatschappelijkewelvaart.VanverworvenhedenalsopengrenzenendeEuroprofiterendeinwonersvandegrensstreekelkedagendezevoordelenwordenalsvanzelfsprekendervaren.Doorverschilleninwet-enregelgeving,opdearbeidsmarkt,indezorgeninhetopenbaarvervoer,ofopEuropeesniveaudeaanpakvandevluchtelingencrisisofdeBrexitstaathetdraagvlakvoordeEUonderdruk.HoewelinNederlandenDuitslanddeEUdoordemeerderheidvandebevolkingnogsteedsalspositiefwordtgezien,ervareninwonersdeonderlingeverbondenheidtochonvoldoende.JuistdevelegrensoverschrijdendeprojectenlatentelkensweergoeddemeerwaardevanEuropavooronzeregionalesamenlevingzien.Dezeprojectenmoetenbeterwordenwaargenomen.HierligteengezamenlijketaakvoordeEuregioRijn-Waal,hetINTERREG-programmaDeutschland-Nederlandendeveleprojectpartners.

- InterneverbondenheidDeafgelopenjarenheeftdeEuregioRijn-Waalveelgeïnvesteerdinhetbeterinformerenenmeerbetrekkenvanhaarlidorganisaties.Uitdeenquêtesendediversebijeenkomstenisgeblekendatdezeinspanningengewaardeerdworden.Aanvullendblijktermetnamebehoeftetezijnaan(nog)meerkennisoverelkaarsstructurenenwerkwijzenenzoumenhetprettigvindenalshetpro-actiefstimulerenenhetleggenvanverbindingeneengrotergewichtzoukrijgentijdensdeEuregio-activiteiten.HetprogrammaEuregio-Wegwijzerzaldaaromookindetoekomstregelmatigwordenaangebodenenaangepast.Verderiserbehoefteaankennisovergeplandeenlopende(INTERREG)-projecten.Menweetnietopwelkegebiedenerinitiatievenzijn,waardoorkansenopsamenwerkingensynergiënnietverzilverdworden.Eenregelmatigeprojectmarkt,waaropdeINTERREG-projectenwordenvoorgesteldzoueeninspirerendebronvaninformatiekunnenzijn.VoorEuregio-gemeentenzouhetaangaanvaneenEuregionalestedenbandactief(meteenbijbehorendbudgetvanuitdegemeenten)gestimuleerdkunnenworden,juistookomhetgevoelvooren

Page 21: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

21EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

kennisoverhetbuurlandtevergroten.Metdezekenniskunnendegemeentendanookdebedrijven,organisatiesetc.inhungemeentebeteradviserenenstimulerenmetbetrekkingtotgrensoverschrijdendeactiviteiten.

- ExternebekendheidDeEuregioRijn-Waalisdeorganisatiedieinwoners,maarookgemeenten,bedrijven,onderwijsinstellingenenandereorganisatiesstimuleertomdegrensovertegaan.DeEuregioRijn-Waalgeldtalsservicepuntvoorondernemersengrenspendelaarsmaarookscholenenscholierendienendewegoverdegrenstevinden.DezerolwildeEuregioRijn-Waaldekomendejarennogbeteruitdragen.Projectmarkten,informatiebijeenkomsten.Stakeholderbijeenkomsten,werkbezoekenenworkshopsvergrotenhetwij-gevoelonderdedeelnemers,stimulerenhetleggenvannieuwecontactenenbereikeneveneensnieuwepotentiëlesamenwerkingspartners.DergelijkebijeenkomstendienenregelmatigenzekerookvoorafgaandaanbijvoorbeelddestartvanINTERREGVIplaatstevinden.Omjongerentebereikenisversterktgebruikvansocialmediahetoverwegenwaard.Metbetrekkingtotdeoverigedoelgroepenblijvendetraditionelemediaeveneensbelangrijk.EuregioledenendeEuregio-ambassa-deurskunnenbijdragenaaneenzichtbareaanwezigheidvandeEuregioRijn-Waalinderegio.Deelnameaangeschiktelokaleevenementen,bedrijvendagenofbeurzenvergroot,hoeweltijdsintensief,eveneensdezichtbaarheid.ProjectenkunneneveneensbijdragenaaneengroterebekendheidvandeEuregioenEuropaenditzouvanzelfsprekendmoetenzijn.DaarnaastisdeEuregioRijn-WaaldebelangenbehartigervoorhaarinwonersenbedrijveninDenHaag,Berlijn,DüsseldorfenBrusselalshetgaatomgrensoverschrijdendevraag-stukkenenuitdagingen.UiteraardbrengtdeEuregioRijn-WaalookdekrachtvanonzegrensregiobijdenationaleenEuropeseoverhedenvoorhetvoetlicht.

VOORBEELDEN VAN ACTOREN

Media

Euregioraadsleden

Scholen

Lidorganisaties

Burgers Europe Direct Information Centres

Musea

Euregio-ambassadeurs

(INTERREG)projectpartners

Page 22: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

22EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

OpwegnaardetoekomstDeEuregioRijn-Waalisvertegenwoordigdinvelenetwerkenaanbeidezijdenvandegrensenheeftveelexpertiseinhuisomgrensoverschrijdendevragentekunnenbeantwoorden.DeEuregioRijn-WaalisnietalleenexpertophetgebiedvanEuropesesubsidieprogramma’salsINTERREGenEures,maarisookhetaanspreekpuntvoorhaarinwonersalshetgaatomgrensoverschrijdendwonenenwerkenenstuderen.DeEuregioRijn-Waalfaciliteertactiefdenetwerkenophetgebiedvano.a.gemeentelijkesamenwerking,kennisvalorisatie,arbeidsmarkt,gezondheidszorgenopenbareordeenveiligheid.MethaarbredekenniswildeEuregioRijn-Waalhaarleden,stakeholderseninwonersmotiverengrensoverschrijdendactiefteworden.BovenstaandedoelstellinghaddeEuregioRijn-WaalgeformuleerdindeStrategischeAgenda2020GrensalliantiesindeRegioRhein-Waalendezedoelstellingisnogaltijdactueel.Dedaarbijgeformuleerdeinstrumenteninformeren,inspireren,internationaliseren,innovereneninvesterenzijndatook.Weliseraanvullenddekomendejarenmeeraandachtvoorduurzaamheidenklimaat.DaarnaasthebbendelaatstejarenhebbenopEuropees,landelijkendeelstaatniveaudiverseontwikkelingenplaatsgevonden,dienieuwemogelijkhedenbiedenenwaarvanwijalsgrensregiokunnenprofiteren,zoalsdeGROS-GovernanceenhetnieuweEU-beleidvoordestructuurfondsen.

GROSGovernanceNadeverkiezingenin2017hebbenzoweldenieuweNederlandseregeringalsookdedeelstaatregeringvanNordrhein-Westfalenhetbuurlandenbeleidtotspeerpuntinderegeerakkoordengemaakt.NederlandenNordrhein-Westfalenhebbeninsamenspraakmetdegrensprovincies,deBezirksregierungenendeEuregio’seenGrenslandagendametenkelespeerpuntenopgesteld,waaropzijdesamenwerkingconcreetwillenverbeteren.Ditzijn

- Arbeidsmarkt- Onderwijs- Mobiliteit

Voor2021wordenhierwaarschijnlijkveiligheidenklimaatenenergieaantoegevoegd.DeGrenslandagendawordtjaarlijksgeactualiseerd.DezesamenwerkingisdoormiddelvandezogenoemdeGROSGovernancestructuurgewaarborgd.VoordeEuregio’sishierineenbelangrijkerolweggelegd.Zijvormeneenbemiddelendelaagtussendespelersinderegio,zoalsdegemeentenendedeelstaat,deprovinciesenderijksoverheid.VanzelfsprekendwildeEuregioRijn-Waaldezerolzogoedmogelijkvervullen.Wantmetnamemetbetrekkingtotonderwerpen,waardeEuregiozelfnietdirecteenoplossingvoorkanbieden,dientdeaandachtdieervanuitDenHaagenNRWdieerdekomendejarenvoordegrensregiois,optimaalbenutte

Page 23: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

23EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

worden.DitgeldtnietalleenvoordeEuregioRijn-Waal,maarookvoordeindividuelelidorganisaties.

EuropesefondsenEenbelangrijkefinancieringsbronbiedendeveleEuropesesubsidiefondsen.In2018publiceerdedeEuropeseCommissiehaarvoorstelvoorhetcohesiebeleid2021-2027.DeCommissieheeftvijfbeleidsdoelstellingenvastgesteldvoorcohesiebeleid:

• EenslimmerEuropadoorinnovatie,digitalisering,economischeveranderingensteunvoorkleineenmiddelgroteondernemingen(MKB’s),

• EengroenerenCO2-armEuropa,datzichrichtophetbereikenvandeklimaatdoelstellingenendetransformatievanhetenergiesysteemenzichrichtopcirculaireeconomie,

• EenEuropametmeeronderlingeverbindingenophetgebiedvanmobiliteitendigitalenetwerken,

• EensocialerEuropadatsocialeintegratieenrechtenindadenomzetengelijketoegangtotonderwijs,werkgelegenheidengezondheidszorgcreëert,

• EenEuropadatdichterbijzijnburgersstaat,datdelokalebetrokkenheidondersteuntendeduurzamegeïntegreerdeontwikkelingvanstedelijke,plattelands-enkustgebiedenbevordert.

DenieuweEuropeseCommissieheeftbovendieneenGreenDealinhetlevengeroepen,dieervoormoetzorgen,datEuropaversneltdeklimaatdoelstellingenhaalt.Dezedoelstellingensluitengoedaanbijdegrensuitdagingendiewijdekomendejarenmetelkaarwillenenmoetenaangaan.HetisdanookzaakomzoefficiëntmogelijkgebruiktemakenvandemiddelendieEuropabeschikbaarstelt.MethetnieuweprogrammaInterregVI2021-2027voorhetNederlands-DuitsegrensgebiedwordtdegrensoverschrijdendesamenwerkingindeEuregioRijn-Waalvoortgezet.DeInterreg-programmapartnershebbeninhetvoorbereidingsprocesdiversestakeholdersuithetgeheleprogrammagebiedgevraagdominputtegevenvoorthema´sdiedekomendejarenbelangrijkzullenzijnvoorhetgebied.Samenmeteenstrategischeanalyseendepolitiek-bestuurlijkewensenvandeInterreg-partnersisvervolgenseenthematischefocusvoorhetprogrammauitgewerkt.Dezefocusspeeltinopdeinnovatiekracht,klimaatadaptatieendesocialeenterritorialeontwikkelingvanhetprogrammagebied,waarbijdeverbindingwordtgelegdmetmaatschappelijkevraagstukkenenwaarbijhetvanbelangisombestaande,maarooknieuweactorentebetrekkenbijdegrensoverschrijdendesamenwerking.DaarnaastwordtvoorhetINTERREGVI-programmasterkingezetopverminderingvandeadministratievelastenvanprojectuitvoerders,digitaliseringenversnellingvandeprogrammaprocedures(voorprojectaanvragersenprogrammapartners).

Page 24: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

24EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

VoordeEuregioRijn-WaalishetdaarnaastvanzelfsprekenddathetprogrammaPeopletoPeople(incl.demini-projecten)eenvervolgkrijgt.Dezelaagdrempeligesubsidiemogelijkheidisessentieelomdegewensteeuregionalebetrokkenheidonderdebevolkingtevergroten.DaarnaastvormenveelPeopletoPeopleprojecteneenspringplankvooreenlangdurigesamenwerkingtussenprojectpartners,diedaarmeebijdragenaanvervlechtingenindiversesectorenaanweerszijdenvandegrens.HiermeeblijftINTERREGookdekomendejarenhetvoornaamstefinanciëleinstrumentomdegrensoverschrijdendesamenwerkingindeEuregioRijn-Waaltestimuleren.DitneemtnietwegdaterookgekekenmoetwordennaaranderefondsenbinnenenbuitenEuropa.ZobiedenookfondsenalsHorizon,LIFE,CreativeEurope,Erasmus+endeConnectingEuropeFacilitymogelijkhedenomgrensoverschrijdendeprojectenophetgebiedvaninnovatie,cultuur,onderwijsenmobiliteitenbereikbaarheidterealiseren.Tenslottedienenookdelandelijke,regionaleoflokalesubsidiemogelijkhedenenondersteuningdoorhetbedrijfslevennietvergetenteworden.DeEuregioRijn-Waaliseenkrachtige,dynamischeregio,diebereidisomeenvoortrekkersrolophetgebiedvangrensoverschrijdendesamenwerkingtespelen.DezeherijkteStrategischeAgendabiedtdeuitgangspuntenvooreeneuregionalesamenwerkingdiebijdraagtaanpassendeoplossingenopregionaalniveauvoordeeconomischeenmaatschappelijkeuitdagingen,dienationaal,Europeesenzelfsglobaalonzesamenlevingzullenbepalen.Aandeslag!

Page 25: STRATEGISCHE AGENDA 2025+...Euregio Rijn-Waal Strategische Agenda 2025+ 4 was het gebied al een grotendeels aaneengesloten regio. De historische Hanzesteden langs de grote rivieren

25EuregioRijn-WaalStrategische Agenda 2025+

EuregioRijn-WaalPostbus2207040AE‘s-HeerenbergTel:+49-(0)2821-79300Fax:+49(0)[email protected]/EuregioRheinWaalwww.twitter.com/euregiorijnwaal