STICHTING VAKOPLEIDING PROCESINDUSTRIE - … · e-mail [email protected] EINDTERMENDOCUMENT ......

STICHTING VAKOPLEIDING PROCESINDUSTRIE

EINDTERMENDOCUMENT

Procesoperator B

EINDTERMENDOCUMENT PROCESOPERATOR B / UITGAVE JULI 2002 - 3 -

Stichting Vakopleiding ProcesindustriePostbus 932260 AB Leidschendamtelefoon 070 - 320 93 88telefax 070 - 320 51 86internetsite http://www.vapro-ovp.come-mail [email protected]

EINDTERMENDOCUMENT

Procesoperator B

Vastgesteld door Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, juli 2001Uitgave: juli 2002Crebo-code kwalificatie: 10421

- 4 - EINDTERMENDOCUMENT PROCESOPERATOR B / UITGAVE JULI 2002

Datum inwerkingtreding: 1 augustus 2002

INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE


RUBRIEK I: INTRODUCTIE EN TYPERING VAN DE KWALIFICATIE

1. Introductie

In dit eindtermendocument staan de eindtermen en andere relevante gegevens over de vakopleidingProcesoperator B. Het document geldt voor opleidingen die vanaf 1 augustus 2002 starten.

Het eindtermendocument bevat de volgende rubrieken:

I Introductie en typering van de kwalificatieII Opleidingsindicaties

III Eindtermen

Bijlagen

2. Naam van de kwalificatie

Procesoperator B


3. Beroepstypering

De kwalificatie Procesoperator B maakt deel uit van het beroepenveld Procestechniek, dat weer onderdeel isvan de sector PMLF (Procestechniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek en Fotonica).

Beroepenveld ProcestechniekHet beroepenveld Procestechniek omvat uitvoerende en middenkaderberoepen in de procesindustrie. In deprocesindustrie worden procesmatig, dus stap voor stap en vaak met automatisch werkende apparatuur,producten gemaakt. Voorbeelden van procesindustrie zijn de (petro)chemische industrie, papier- en

papierwarenindustrie, rubber- en kunststofverwerkende industrie, energiebedrijven, farmaceutische industrie,enzovoorts. In de procesindustrie worden de productieprocessen bewaakt en beheerst door operators. Zijwerken vaak in ploegendienst omdat de meeste processen 24 uur per dag doordraaien. Er zijn verschillendesoorten operators. Afhankelijk van de complexiteit van het proces en de mate waarin de operator behalve

productie- ook andere taken heeft (bijvoorbeeld leidinggevende), is een kwalificatie op niveau I, II, III of IVvereist. Behalve de indeling in vier kwalificatieniveaus kent de procesindustrie een onderscheid tussenprocesoperators en mechanisch operators. Een procesoperator bedient, bewaakt en regelt processen waarbij

de aard van stoffen verandert. Dit worden chemisch/fysische processen genoemd. Voorbeelden zijn hetbereiden van bier en het omzetten van hout in papier. Een mechanisch operator bedient, bewaakt en regeltinstallaties die producten vervormen, vullen, verpakken, enzovoorts. Dit worden mechanisch/fysischeprocessen genoemd. Voorbeelden zijn het vervaardigen van gebruiksvoorwerpen uit metaal en het afvullen

van blikjes verf.

BeroepstyperingDe Procesoperator B bewaakt en regelt zelfstandig geautomatiseerde productieprocessen. In vergelijking metde Mechanisch Operator B is de Procesoperator B speciaal deskundig op het gebied van chemisch/fysischeprocessen. Meestal werkt de procesoperator vanuit een centrale controlekamer, van waaruit het proces

bewaakt wordt. In vergelijking met een operator op A-niveau heeft de B-operator te maken met complexeprocessen. Anders gezegd: een A-operator werkt meer apparaatgericht; een B-operator procesgericht. Verderdraagt de operator op B-niveau meer verantwoordelijkheid voor het economisch, veilig en milieuverantwoordverlopen van het proces. Een Procesoperator B kan diverse functies vervullen in een organisatie,

bijvoorbeeld als paneloperator of als hoofdoperator.



BeroepstakenDe belangrijkste taken van de Procesoperator B zijn:

! het zelfstandig bewaken en regelen van productieprocessen met behulp van veelal geautomatiseerde

systemen en op basis van gedegen inzicht in de diverse variabelen die het procesverloopbeïnvloeden

! het (laten) nemen en beoordelen van monsters en het verrichten van onderzoek

! het uitvoeren van procesberekeningen! het schriftelijk en mondeling rapporteren over het procesverloop

! het verrichten van eenvoudig onderhoud

! het signaleren en opheffen van veel voorkomende storingen! het assisteren bij complexe onderhouds- en ombouwwerkzaamheden.

4. Niveau van de kwalificatie

Niveau III


5. Korte onderbouwing niveau-aanduiding

De wijze waarop de kwalificatie Procesoperator B is ingeschaald op de dimensies verantwoordelijkheid,complexiteit en transfer is te lezen in onderstaand schema. De waarde per dimensie is gearceerd weergegeven.

verantwoordelijkheid wat betreftwerk van anderen

verantwoordelijk voor eigentakenpakket

verantwoordelijk niet-hiërarchisch

verantwoordelijk hiërarchisch

verantwoordelijkheid wat betreftafbreukrisico

geringe verantwoordelijkheid redelijk grote verantwoorde-lijkheid

grote verantwoordelijkheid

complexiteit

geautomatiseerde routines toepassen standaardprocedu-res

toepassen combinatie vanstandaardprocedures

ontwikkelen van nieuweprocedures

transfer naar ander beroep

functiegebonden kennis envaardigheden

beroepsgebonden kennis envaardigheden

beroepsonafhankelijke kennisen vaardigheden

transfer naar nieuwe ontwikkelingen

beperkt om te schakelen redelijk om te schakelen goed om te schakelen

Wat betreft de dimensies verantwoordelijkheid en transfer wordt nog het volgende opgemerkt.! In de sector PMLF omvat het begrip verantwoordelijkheid ook de verantwoordelijkheid voor

middelen, het milieu en de gezondheid van anderen. Dat wil zeggen dat ook de mate waarin er sprakeis van afbreukrisico, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalificatie.

! In de sector PMLF wordt met transfer ook het vermogen bedoeld om als beroepsbeoefenaar mee tegroeien met een steeds veranderende beroepsinhoud. Met name in de procesindustrie is er sprake

van continue veranderingen van productiemethoden. De mate waarin de kwalificatie voorbereidt optechnologische ontwikkelingen, is meegewogen bij het vaststellen van het niveau van de kwalifica-tie.

6. Korte beschrijving plaats van de kwalificatie in de kwalificatiestructuur van hetCOB/LOB

De kwalificatie maakt deel uit van de kwalificatiestructuur PMLF (Procestechniek, Milieutechniek,Laboratoriumtechniek, Fotonica). In de bijlagen staat het schema van de kwalificatiestructuur van deberoepenvelden Procestechniek en Milieutechniek.



7. Aanduiding van de gelegitimeerd(e) beroepsprofiel(en) of vergelijkbare informatie-bronnen die als basis hebben gediend voor de eindtermen

De kwalificatie is gebaseerd op formeel en informeel onderzoek in de bedrijfstak. Het formele deel wordtbeschreven in de volgende documenten:

! Procesgericht produceren; vernieuwing in organisaties, functies en kwalificaties. COB/SER/Com-

missie Ontwikkeling Bedrijven, 1992.

! Nieuwe produktiesystemen in de procesindustrie; veranderingen in organisatie en kernfuncties.

COB/SER/Commissie Ontwikkeling Bedrijven, 1992.

! Naar functieprofielen in de procesindustrie, eindrapportage, AW-V (Algemene Werkgevers-

vereniging; Bureau Organisatie en Personeel), oktober 1993.

! Werkgelegenheid en scholing in de procesindustrie, trends en ontwikkelingen in kaart gebracht,

Stichting Industrieel Vakmanschap, januari 1996.

! Arbeidsomstandigheden in de Procesindustrie, NIA, OVP en SIV, februari 1996.

Het informele onderzoek vindt continu plaats middels contacten met het bedrijvenveld. De bevindingenworden steeds meegenomen bij het onderhouden van het eindtermendocument.

8. Mate waarin de eindtermen zijn gebaseerd op wettelijke beroepsvereisten, inclusief

die zijn neergelegd in richtlijnen van de Raad van Europese Gemeenschappen

De eindtermen gericht op ARBO en veiligheid sluiten aan bij de afspraken die tussen diverse branches en hetMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn gemaakt.

9. Benaming deelkwalificaties benodigd voor diplomering

Een cursist heeft recht op een diploma Procesoperator B als hij de volgende deelkwalificaties heeft behaald:

- Maatschappelijk Culturele Vorming III (301)- Basis Procestechnologie III (317)- Procestechnologie III (318)

- Procesonderhoud (213)- Praktijk Procestechniek (324)- Praktijk Operator B (322)


RUBRIEK II: OPLEIDINGSINDICATIES

1. Aanduiding van welke opleiding/kwalificatie de kwalificatie een voortzetting vormt

De opleiding/kwalificatie is een voortzetting van de voortgezette Leerlingwezenopleiding Procesoperator B.

2. Leerweg(en)

Zowel de beroepsopleidende leerweg als de beroepsbegeleidende leerweg worden als geschikt gezien.

OPLEIDINGSINDICATIES


3. Advies over het aantal studiebelastingsuren en aanduiding van de deelkwalificatiesdie bij examinering externe legitimering behoeven

De totale studiebelasting van de kwalificatie bedraagt 4800 SBU's.

Voor de beroepsopleidende leerweg:De beroepspraktijkvorming bedraagt 53 % (2545 SBU's).De vrije ruimte bedraagt 20 % (960 SBU's).De extern te legitimeren deelkwalificaties zijn met een * gemarkeerd.

school- beroepsprak-

component tijkvorming totaal

Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) 350 - 350

* Basis Procestechnologie III (317) 800 - 800

* Procestechnologie III (318) 375 - 375 Procesonderhoud (213) 250 - 250

* Praktijk Procestechniek (324) -- 800 800* Praktijk Operator B (322) -- 1265 1265

Vrije ruimte 480 480 960

---- ----- ----

2255 2545 4800

Voor de beroepsbegeleidende leerweg:

De beroepspraktijkvorming bedraagt 69 % (3310 SBU's).De vrije ruimte bedraagt 20 % (960 SBU's).De extern te legitimeren deelkwalificaties zijn met een * gemarkeerd.

school- beroepsprak-component tijkvorming totaal

Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) 170 180 350* Basis Procestechnologie III (317) 495 305 800

* Procestechnologie III (318) 300 75 375

Procesonderhoud (213) 45 205 250* Praktijk Procestechniek (324) -- 800 800

* Praktijk Operator B (322) -- 1265 1265

Vrije ruimte 300 660 960

---- ----- ----

1490 3310 4800


4. Overheidsbekostiging

De opleiding tot Procesoperator B komt voor overheidsbekostiging in aanmerking.

5. Vereiste vooropleiding

Voor de opleiding Procesoperator B is een VMBO diploma theoretische, gemengde of kaderberoepsgerichteleerweg vereist. Voor diploma’s uit de sectoren Zorg & Welzijn en Economie is bovendien het sectorvakwiskunde of natuur-scheikunde verplicht.Ook een VBO- of MAVO-diploma met wis- en natuurkunde op minimaal C-niveau sluit naadloos aan bij de

opleiding Procesoperator B.

6. Doorstroommogelijkheden

Het diploma Procesoperator B geeft in principe recht op toelating tot de onderstaande opleidingen.

Lineair verwante opleidingen (naadloze aansluiting):- Procesoperator C- Mechanisch Operator C

- Middenkaderfunctionaris Procestechniek (met vrijstellingen)

- Middenkaderfunctionaris Milieutechniek (met vrijstellingen)

Redelijk verwante opleidingen:

- Middenkaderopleiding in een andere technische richting

EINDTERMEN


RUBRIEK III: EINDTERMEN

1. De eindtermen

Onderstaand zijn de eindtermen per deelkwalificatie weergegeven. In de kolom S/P is een advies gegevenvoor toedeling van de eindterm aan de schoolcomponent of aan de beroepspraktijkvorming. Toedeling aande schoolcomponent betekent dat het realiseren (en toetsen) van de eindterm in een binnenschoolse situatie

kan plaatsvinden. Toedeling aan de beroepspraktijkvorming betekent dat geadviseerd wordt de eindterm terealiseren (en te toetsen) in een reële bedrijfssituatie. In de kolom Taco staat een taxonomiecode conformRomiszowski.

kolom S/PS Schoolcomponent

P beroepsPraktijkvorming

kolom TacoF Feitelijke kennis (feiten, procedures)B Begripsmatige kennis (begrippen, principes)

Rc/pm/i/r Reproduktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief

Pc/pm/i/r Produktieve vaardigheden cognitief/psychomotorisch/interactief/reactief

MAATSCHAPPELIJK CULTURELE VORMING III 301


Maatschappelijk Culturele Vorming III (301)

Deelkwalificatie Maatschappelijk Culturele Vorming III (301) omvat kennis, inzicht, houdingen en vaardighedengericht op communicatie, bedrijfskunde, omgaan met gegevens, functioneren als individu in de samenleving enals werknemer in een arbeidsorganisatie.

nummer eindterm S/P Taco

NEDERLANDS

301.01 De kandidaat kan overleg voeren met collega's en leidinggevenden. S/P Rc/i

301.02 De kandidaat kan Nederlandstalige handleidingen en schriftelijke opdrachteninterpreteren.

S/P B

301.03 De kandidaat kan richtlijnen en voorschriften op vaktechnisch gebied en ophet gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn interpreteren.

S/P B

301.04 De kandidaat kan brieven, rapporten en werkverslagen opstellen. S/P Rc

301.05 De kandidaat kan formulieren en vragenlijsten invullen. S/P Rc

301.06 De kandidaat kan de inhoud van artikelen van algemene en technische aardsamenvatten.

S/P Pc

301.07 De kandidaat kan schriftelijke of elektronisch opgeslagen gegevensinterpreteren.

S/P B

301.08 De kandidaat kan beschrijven hoe hij zijn vakkennis kan onderhouden. S/P B

BEDRIJFSKUNDE

301.09 De kandidaat kan structuren van arbeidsorganisaties beschrijven. S B

301.10 De kandidaat kan verschillende ondernemingsvormen beschrijven. S B

301.11 De kandidaat kan de economische kringloop beschrijven. S B

301.12 De kandidaat kan het belang van logistiek en planning beschrijven. S B



INFORMATICA

301.13 De kandidaat kan de invloed van de computer op het dagelijks levenbeschrijven.

S B

301.14 De kandidaat kan de functie en werking van de verschillende componentenvan computers beschrijven.

S B

301.15 De kandidaat kan bij het verwerven van informatie gebruik maken vangeautomatiseerde gegevensbestanden en audiovisuele media.

S/P Rc

301.16 De kandidaat kan voor berekeningen en administratie gebruik maken vanbestaande computerprogramma's.

S/P Rc

MAATSCHAPPIJLEER

301.17 De kandidaat kan zijn mening geven over maatschappelijke ontwikkelingendie van invloed zijn op werk en individu.

S/P Rc/r

301.18 De kandidaat kan op basis van respect omgaan met mensen met een anderemaatschappelijke en culturele achtergrond.

S/P Rr/i

301.19 De kandidaat kan de werking van de parlementaire democratie beschrijven. S B

301.20 De kandidaat kan het Nederlandse rechtssysteem beschrijven. S B

301.21 De kandidaat kan zijn waarden, normen en opvattingen weergeven over debetekenis van arbeid voor individu en samenleving.

S/P Pc/i

301.22 De kandidaat kan de elementen van de kwaliteit van arbeid en de begrippenveiligheid, gezondheid en welzijn beschrijven.

S B

301.23 De kandidaat kan de factoren noemen die een rol spelen bij het ontstaan vanrisico's voor mens en milieu.

S F

301.24 De kandidaat kan stappen ondernemen die kunnen leiden tot het vinden enaanvaarden van betaald werk.

S/P Rc/i

301.25 De kandidaat kan verwoorden welke rechten, plichten enverantwoordelijkheden voortvloeien uit een arbeidscontract.

S/P Rc

301.26 De kandidaat kan informatie inwinnen omtrent rechten, plichten enverantwoordelijkheden in geval van werkloosheid, ziekte of

arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie.

S/P Rr/c

ENGELS

301.27 De kandidaat kan Engelse benamingen en begrippen van het vakgebied envan het bedrijf/de branche beschrijven.

S B

301.28 De kandidaat kan eenvoudige Engelstalige handleidingen en voorschrifteninterpreteren.

S B

MAATSCHAPPELIJK CULTURELE VORMING III 301



LICHAMELIJKE OPVOEDING

301.29 De kandidaat kan de (beroepsgerichte) motorische vaardighedenergonomisch verrichten.

S Rc/pm

- - - - -

BASIS PROCESTECHNOLOGIE III 317


Basis Procestechnologie III (317)

Deelkwalificatie Basis Procestechnologie III (317) omvat basiskennis en basisvaardigheden op het gebied vantoegepaste exacte vakken, procestechniek, procesbeheersing, veiligheid en milieutechniek. De kandidaat dient deexacte vakken toe te passen in de beroepsgerichte vakken.


WISKUNDE

317.01 De kandidaat kan rekenkundige berekeningen uitvoeren met gebruikmakingvan de wetenschappelijke notaties van getallen.

S Rc

317.02 De kandidaat kan algebraïsche bewerkingen uitvoeren. S Rc

317.03 De kandidaat kan eerste- en tweedegraads vergelijkingen oplossen. S Rc

317.04 De kandidaat kan grafieken van eerstegraads functies tekenen. S Rc

317.05 De kandidaat kan een stelsel van twee lineaire vergelijkingen met tweeonbekenden oplossen.

S Rc

317.06 De kandidaat kan grafieken van tweedegraads, gebroken, eenvoudigegoniometrische en eenvoudige logaritmische functies interpreteren.

S B

317.07 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met lijnstukken en hoeken. S Rc

317.08 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met regelmatige vlakke figuren. S Rc

317.09 De kandidaat kan omtrek en inhoud van regelmatige ruimtelijke objecten

berekenen.

S Rc

317.10 De kandidaat kan eenvoudige statistische begrippen beschrijven. S B

317.11 De kandidaat kan statistische diagrammen tekenen. S Rc



NATUURKUNDE

317.12 De kandidaat kan relevante natuurkundige begrippen, verschijnselen en

veranderingen met behulp van de molecuultheorie verklaren.

S B

317.13 De kandidaat kan de juiste natuurkundige symbolen en eenheden hanteren. S Rc

317.14 De kandidaat kan grootheden van de ene eenheid naar de andere eenheidomrekenen.

S Rc

317.15 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot kracht en druk. S Rc

317.16 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot het uitzetten,inkrimpen, opwarmen, afkoelen en faseveranderingen van stoffen.

S Rc

317.17 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot (ideale) gassen,dampen en relatieve vochtigheid.

S Rc

317.18 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot krachten,momenten, evenwichten en overbrengingen.

S Rc

317.19 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot eenparig

rechtlijnig, eenparig versnelde en eenparig cirkelvormige bewegingen.

S Rc

317.20 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot arbeid,

vermogen, rendement, potentiële- en kinetische energie enverbrandingswarmte.

S Rc

317.21 De kandidaat kan de verschijnselen kookpuntsverhoging,vriespuntsverlaging, oplossen en kristalliseren verklaren.

S B

317.22 De kandidaat kan natuurkundige experimenten op een systematische wijzevoorbereiden en uitvoeren.

S/P Rc/pm

ELEKTROTECHNIEK

317.23 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met betrekking tot serie- enparallel-geschakelde weerstanden.

S Rc

317.24 De kandidaat kan elektromagnetisme, wisselstroom en statische elektriciteiten bijbehorende preventieve veiligheidsmaatregelen beschrijven.

S B

317.25 De kandidaat kan de functie en werking van transformatoren en

elektromotoren beschrijven.

S B

317.26 De kandidaat kan veilig werken met elektrische schakelingen. S/P Rc/pm

SCHEIKUNDE

317.27 De kandidaat kan de belangrijkste scheikundige verschijnselen noemen. S F

317.28 De kandidaat kan de begrippen mengsel, zuivere stof, verbinding, element,molecuul en atoom beschrijven.

S B

BASIS PROCESTECHNOLOGIE III 317



317.29 De kandidaat kan de belangrijkste scheidingsmethoden van mengsels

beschrijven.

S B

317.30 De kandidaat kan het periodiek systeem en chemische notaties interpreteren. S B

317.31 De kandidaat kan de principes van verschillende chemische reactiesbeschrijven.

S B

PROCESTECHNIEK

317.32 De kandidaat kan de belangrijkste begrippen in de procesindustriebeschrijven.

S B

317.33 De kandidaat kan de belangrijkste typen schema's interpreteren. S B

317.34 De kandidaat kan de principes en de belangrijkste begrippen beschrijven vande volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren,verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden.

S B

317.35 De kandidaat kan apparatuur en methoden beschrijven die van belang zijn bijde volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren,verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden.

S B

317.36 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren die betrekking hebbenop de volgende eenheidsbewerkingen: opslaan, transporteren, doseren,

verwarmen en koelen, mengen en mechanisch scheiden.

S Rc

PROCESBEHEERSING

317.37 De kandidaat kan de onderdelen van meet-, regelen stuursystemen

beschrijven.

S B

317.38 De kandidaat kan leidingen instrumentatiediagrammen (P&ID's)interpreteren.

S B

317.39 De kandidaat kan de manieren beschrijven waarop analoge en digitalemeetgegevens in elkaar omgezet en verwerkt worden.

S B

317.40 De kandidaat kan de belangrijkste principes en toepassingen van druk-,niveau-, temperatuur-, volumestroom, en digitale opnemers verklaren.

S B

317.41 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met druk-, niveau-, temperatuur-, en volumestroommeters.

S Rc

317.42 De kandidaat kan de effecten van en preventieve maatregelen tegen stralingbeschrijven.

S B

317.43 De kandidaat kan de principes en belangrijke begrippen beschrijven vanlogische basisfuncties.

S B

317.44 De kandidaat kan de werking van signaaloverdrachtsapparatuur verklaren. S B

317.45 De kandidaat kan de werking van uitvoerorganen verklaren. S B



VEILIGHEID EN MILIEUTECHNIEK

317.46 De kandidaat kan de belangrijkste voorschriften en achtergronden op het

gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden conform de ARBO-wet enandere richtlijnen beschrijven.

S B

317.47 De kandidaat kan veiligheidssymbolen, chemiekaarten, p-bladen en MAC-waarden interpreteren.

S B

317.48 De kandidaat kan preventieve maatregelen met betrekking tot brandbare,giftige, bijtende en oxiderende stoffen beschrijven.

S B

317.49 De kandidaat kan verschillende persoonlijke beschermingsmiddelen en hun

toepassing beschrijven.

S B

317.50 De kandidaat kan de noodzakelijke veiligheidsvoorschriften uitvoeren. S/P Rc/pm

317.51 De kandidaat kan oorzaken noemen van waterverontreiniging,bodemverontreiniging, luchtverontreiniging en geluid(soverlast).

S F

317.52 De kandidaat kan maatschappelijke en (micro-)biologische aspecten vanmilieuverontreiniging beschrijven.

S Rc

KWALITEIT

317.53 De kandidaat kan de principes en belangrijkste begrippen van dekwaliteitszorg beschrijven.

S B

317.54 De kandidaat kan verschillende methoden om kwaliteitsverbetering tebereiken, beschrijven.

S Rc

- - - - -

PROCESTECHNOLOGIE III 318


Procestechnologie III (318)

Deelkwalificatie Procestechnologie III (318) omvat verdieping en uitbreiding van de procestechniek (naarchemisch/fysische bewerkingen) en procesbeheersing (naar regeltechniek en moderne

procesbeheersingssystemen), scheikunde en productkunde. Een deel van deze deelkwalificatie kan - afhankelijkvan de regionale situatie - (sub)branche/bedrijfsspecifiek ingevuld worden voor wat betreft specifiekebewerkingen en productkunde.


SCHEIKUNDE

318.01 De kandidaat kan reactievergelijkingen opstellen en daarmee berekeningenuitvoeren.

S Rc

318.02 De kandidaat kan de begrippen reactiesnelheid en chemisch evenwichtverklaren.

S B

318.03 De kandidaat kan de belangrijkste eigenschappen en toepassingen noemenvan oxiden, zuren, basen (hydroxiden) en zouten.

S F

318.04 De kandidaat kan de pH berekenen van oplossingen van sterke zuren enbasen.

S Rc

318.05 De kandidaat kan met oplosbaarheidstabellen en -diagrammen werken. S Rc

318.06 De kandidaat kan de belangrijkste begrippen in de koolstofchemiebeschrijven.

S B

318.07 De kandidaat kan met de nomenclatuurregels structuur- en molecuulformulesen molecuulnamen van koolwaterstoffen bepalen.

S Rc

318.08 De kandidaat kan de algemene chemische eigenschappen en toepassingenvan alifatische, cyclische en aromatische koolwaterstoffen en vanverbindingen van koolwaterstoffen met zuurstof verklaren.

S B

318.09 De kandidaat kan op een systematische en veilige wijze scheikundigeexperimenten voorbereiden en uitvoeren.

S/P Rc/pm


1 De productieprocessen worden gekozen in overleg met de regionale bedrijven/opleidingsinstituten.Voorbeelden van productieprocessen zijn: synthese van ammoniak, methanol, polyethyleen enzwavelzuur.


MATERIALENKENNIS

318.10 De kandidaat kan de eigenschappen van de in de procesindustrie toegepaste

brandstoffen verklaren.

S B

318.11 De kandidaat kan de functie en eigenschappen van de in de procesindustrie

toegepaste hulpstoffen verklaren.

S B

318.12 De kandidaat kan de eigenschappen van verschillende soorten grondstoffen,

toeslagstoffen en eindproducten in de procesindustrie verklaren.

S B

318.13 De kandidaat kan een eenvoudig (product)kwaliteitsonderzoek doen. S/P Rc/pm

318.14 De kandidaat kan de werking en toepassing van blusstoffen enbrandbestrijdingsmiddelen verklaren.

S B

PROCESTECHNIEK

318.15 De kandidaat kan de principes en de belangrijkste begrippen beschrijven vande volgende eenheidsbewerkingen: stofvergroten, stofverkleinen, fysischscheiden en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen.

S B

318.16 De kandidaat kan eenvoudige berekeningen uitvoeren die betrekking hebbenop de volgende eenheidsbewerkingen: stofvergroten, stofverkleinen, fysisch

scheiden en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen.

S Rc

318.17 De kandidaat kan apparatuur en methoden beschrijven die worden gebruikt

bij de volgende eenheidsbewerkingen: stofvergroten, stofverkleinen, fysischscheiden en/of (sub)branche specifieke chemisch/fysische bewerkingen.

S B

318.18 De kandidaat kan het globale procesverloop van verschillendeproductieprocessen beschrijven.1

S B

PROCESTECHNOLOGIE III 318



PROCESBEHEERSING

318.19 De kandidaat kan de belangrijkste principes en toepassingen van

kwaliteitsmeters verklaren.

S B

318.20 De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met kwaliteitsmeters. S Rc

318.21 De kandidaat kan de principes en belangrijkste begrippen van de PLC en deprocescomputer beschrijven.

S B

218.22 De kandidaat kan de principes en belangrijkste begrippen van regelkringenen regelsystemen beschrijven.

S B

318.23 De kandidaat kan regelkringen bedienen. S/P Rc/pm

318.24 De kandidaat kan het doel van proportionele, integrerende endifferentiërende regelacties in een proces verklaren.

S B

318.25 De kandidaat kan de uitvoeringsvormen van verschillende typen moderneprocesbeheersingssystemen beschrijven.

S B

- - - - -

PROCESONDERHOUD 213


Procesonderhoud (213)

Deelkwalificatie Procesonderhoud (213) heeft betrekking op preventief onderhoud (dagelijks onderhoud),ombouwwerkzaamheden en eenvoudig correctief onderhoud aan procesinstallaties.


ONDERHOUD/MATERIALENKENNIS

213.01 De kandidaat kan de belangrijkste eigenschappen van de in de

procesindustrie toegepaste constructiematerialen verklaren.

S B

213.02 De kandidaat kan de belangrijkste materiaalbeproevingsmethoden

beschrijven.

S B

213.03 De kandidaat kan de meest kenmerkende eigenschappen van deverschillende typen kunststoffen beschrijven.

S B

213.04 De kandidaat kan het doel beschrijven van de belangrijkste in deprocesindustrie toegepaste onderhoudswerkzaamheden.

S B

213.05 De kandidaat kan de werking van de meest toegepaste typen leidingen,appendages, afdichtingen en afdichtingsmaterialen verklaren.

S B

213.06 De kandidaat kan de principes van de verschillende soorten smeermethodenen bijbehorende smeermiddelen verklaren.

S B

213.07 De kandidaat kan de toepassing van verschillende isolatiematerialenbeschrijven.

S B

213.08 De kandidaat kan verschillende borgmethoden met betrekking totlosneembare verbindingen beschrijven.

S B

213.09 De kandidaat kan de verschillende methoden beschrijven om corrosie tebestrijden.

S B

213.10 De kandidaat kan de verschillende reinigingsmethoden, toegepastereinigingsmiddelen en bijbehorende preventieve veiligheidsmaatregelenbeschrijven.

S B



TEKENEN

213.11 De kandidaat kan schetsen maken van eenvoudige procestechnischeobjecten.

S/P Rc

213.12 De kandidaat kan P&ID's en processchema's interpreteren. S/P B

213.13 De kandidaat kan eenvoudige technische tekeningen interpreteren. S/P B

PRAKTIJK

213.14 De kandidaat kan op veilige wijze omgaan met de meest voorkomende

handgereedschappen.

S/P Rpm

213.15 De kandidaat kan preventieve en eenvoudige correctieve

onderhoudswerkzaamheden verrichten.

S/P Rc/pm

213.16 De kandidaat kan beoordelen of en welke technische discipline ingeschakeld

moet worden.

S/P Rc

213.17 De kandidaat kan kleine technische mankementen verhelpen. S/P Rc/pm

213.18 De kandidaat kan aan (delen van) procesinstallaties de noodzakelijkereinigings- en schoonmaakwerkzaamheden verrichten.

S/P Rc/pm

213.19 De kandidaat kan meehelpen bij het uitvoeren van complexe en/ofomvangrijke onderhouds- en ombouwwerkzaamheden.

S/P Rc/pm

213.20 De kandidaat kan apparaten, installaties en werktuigen op hun juistetechnische werking beoordelen.

S/P Rc

213.21 De kandidaat kan zijn werkzaamheden verrichten conform de geldendevoorschriften.

S/P Rc/pm

213.22 De kandidaat kan schriftelijk en mondeling rapporteren over deonderhoudswerkzaamheden en storingen.

S/P Rc/i

- - - - -

PRAKTIJK OPERATOR B 322


Praktijk Operator B (322)

Deelkwalificatie Praktijk Operator B (322) omvat de kennis, vaardigheden en houdingen die de kandidaat in eenreële praktijksituatie moet beheersen. De kandidaat moet de hieronder genoemde eindtermen op verschillende

functieplaatsen kunnen uitvoeren, waarbij de onderlinge samenhang tussen de verschillende apparaten endeelprocessen centraal staat.


322.01 De kandidaat kan de resultaten van kwaliteitsonderzoek ofmonsterbepalingen interpreteren en bij afwijkingen actie ondernemen.

P Pc

322.02 De kandidaat kan bij storingen in het procesverloop of in productie-installaties, maatregelen nemen ter voorkoming van schade aanprocesinstallaties of het milieu.

P Rc/pm

322.03 De kandidaat kan de samenhang tussen de apparatuur ten behoeve van eenproces verklaren.

P Pc

322.04 De kandidaat kan de samenhang tussen deelprocessen van een procesverklaren.

P Pc

322.05 De kandidaat kan de relatie tussen de procesvariabelen en het verloop vanhet gehele proces verklaren.

P Pc

- - - - -

PRAKTIJK PROCESTECHNIEK 324


Praktijk Procestechniek (324)

Deelkwalificatie Praktijk Procestechniek (324) omvat de kennis, vaardigheden en houdingen die de kandidaat ineen reële praktijksituatie moet beheersen.


324.01 De kandidaat kan veilig en milieubewust functioneren. P Rc/pm

324.02 De kandidaat kan verantwoordelijkheid dragen in de praktijksituatie inorganisatorisch en maatschappelijk verband.

P Rc

324.03 De kandidaat kan sociale en communicatieve vaardigheden toepassen ombinnen de praktijksituatie een goede sfeer te handhaven en bevorderen.

P Rc/i

324.04 De kandidaat kan schriftelijk en mondeling rapporteren over de verrichtewerkzaamheden.

P Rc/i

324.05 De kandidaat kan de opgedane kennis en vaardigheden uit deelkwalificaties213, 317, 318 en/of 319 toepassen in praktijksituaties.

P Rc/pm

- - - - -


BIJLAGEN

1. Trends en ontwikkelingen in het beroepenveld procestechniek

Bij het vaststellen van de eindtermen is rekening gehouden met recente en te verwachten ontwikkelingen inde procesindustrie. De belangrijkste ontwikkelingen worden hieronder genoemd.

AutomatiseringIn het type bedrijven dat hier centraal staat, werd van oudsher handmatig gewerkt. Geleidelijk werden steeds

meer handelingen geautomatiseerd. Die automatisering zet nog steeds door. Voor de werknemers in deprocesindustrie betekent dit een nog steeds zichtbare verschuiving van fysieke handelingen naarbesturingstaken. Het werk bestaat in toenemende mate uit het bedienen van apparatuur en installaties en hetuitvoeren van controles op (tussen)producten. Waar in het verleden vakmanschap centraal stond, ligt nu de

nadruk op productietechnische en proceskennis. In de kwalificatievereisten in de procesindustrie krijgen dezeonderwerpen dan ook een steeds groter aandeel.

KwaliteitszorgKwaliteitszorg en -beheersing in de productie wordt steeds belangrijker. Veel bedrijven richten zich op ISO-certificering of hebben deze verworven. Om een en ander te realiseren, worden kwaliteitstaken ondergebrachtbij productiefuncties. Productiemedewerkers dienen daartoe over kennis, vaardigheden en attitudes op het

gebied van kwaliteitszorg en -beheersing te beschikken. De kennis spitst zich toe op kennis van proceduresen voorschriften. Bij vaardigheden valt te denken aan het hanteren van controle-apparatuur en het uitvoerenvan tests. Wat betreft attitudes wordt er steeds meer nadruk gelegd op het nauwkeurig en volgens vaste

procedures kunnen werken.

CommunicatieEr is een tendens om verantwoordelijkheden te delegeren naar afdelingen of business-units. Medewerkers

krijgen daardoor meer verantwoordelijkheid, zij moeten initiatief tonen, mondig zijn en samen kunnen werken.Dit vereist extra communicatieve vaardigheden zoals informatie opzoeken en opvragen, verslag doen enfunctionele contacten onderhouden.

Nieuwe producten en productiemethodenBedrijven moeten voortdurend nieuwe producten ontwikkelen en productiemethoden aanpassen om tevoldoen aan de wensen van de markt en aan de eisen die de overheid stelt op het gebied van milieu,

veiligheid en arbeidsomstandigheden. Om op deze veranderingen in te spelen, moeten medewerkers flexibelzijn - dus bereid zijn te veranderen en bij te leren - en beschikken over basiskennis op het gebied van milieu,hygiëne, veiligheid en arbeidsomstandigheden.

TaakverbredingDe operator in de procesindustrie krijgt te maken met taakverbreding. In veel organisaties krijgt hij intoenemende mate onderhoudstaken. Het betreft dan preventief en eenvoudig correctief onderhoud. Ook de

eerder genoemde ontwikkeling op het gebied van kwaliteitsbeheersing, brengt extra taken met zich mee.

STICHTING VAKOPLEIDING PROCESINDUSTRIE - … · e-mail [email protected] EINDTERMENDOCUMENT ......

Documents

Transcript of STICHTING VAKOPLEIDING PROCESINDUSTRIE - … · e-mail [email protected] EINDTERMENDOCUMENT ......