1

STAPPENPLAN:

HOE ZET JE SAMEN GEZONDHEIDSACTIVITEITEN OP?

AAN DE SLAG MET HET STAPPENPLAN

Samen gezondheidsbevorderende activiteiten opzetten, kan op verschillende manieren. U

kan een eenmalige activiteit opzetten of u kan kiezen voor wekelijks of maandelijks

terugkerende acties om de gezonde leefstijl van uw werknemers actief te promoten. Elke

actie die u onderneemt, is een stap in de goede richting en kan in een latere fase verder

uitgroeien.

Om maximale winst te halen uit deze gezondheidsactiviteiten, zowel voor uw werknemers als

voor uw bedrijvengroep, is het aangewezen om planmatig te werk te gaan [1]. Daarom

bieden we u in een stapsgewijze aanpak tips en suggesties om u doorheen het

gezondheidsproject te loodsen. Daarmee maakt u ook meteen een opstap naar een

gezondheidsbeleid in uw eigen onderneming.

2

STAP 1: WAAROM DEELNEMEN?

U vindt gezonde werknemers belangrijk en u ziet toekomst in een gezamenlijk project met

andere bedrijven. Maar, hoe krijgt u anderen zover dat zij ook enthousiast en bereidwillig

zijn om mee te investeren in gezondheidsacties?

Voor het eerst aan de slag?

Het lanceren van een nieuw idee zal niet overal op dezelfde manier onthaald worden. Vaak is

er een kleine groep die onmiddellijk enthousiast is over het nieuwe idee. Ze worden ook wel

‘innovators’ genoemd. Dit zijn meestal de ondernemers die al actief zijn op vlak van

duurzaam ondernemen, leeftijdsbewust personeelsbeleid en/of een duidelijke link hebben

tussen de kernactiviteiten van de onderneming en gezondheid. Zij zullen het project trekken

en hebben een voorbeeldfunctie voor andere bedrijven. Doorheen het project is het dan ook

uitermate belangrijk om deze groep enthousiast en geëngageerd te houden. Om dit te

realiseren vindt u in het het stappenplan heel wat concrete tips.

Hoe gaat u te werk?

Organiseer een informatiemoment voor alle ondernemers waarin u de weerstand tegenover

het nieuwe initiatief probeert te verkleinen. Dit kan door voldoende informatie te geven over

het doel en het verloop van het project. Laat de ondernemers in een aangename,

ongedwongen sfeer stilstaan bij hun eigen gezondheidstoestand. Voorzie ook voldoende tijd

om vragen en onduidelijkheden te beantwoorden. Daarnaast is het belangrijk dat het aan

het einde van het overleg duidelijk is of deze groep van ondernemers de uitdaging wil en

kan aangaan.

Het informatiemoment bestaat best uit volgende elementen:

� Bewustwording van de eigen gezondheid/ leefstijl

Enkele voorbeelden:

- Fitheidstest (infofiche p. 6)

- Gebruik van een stappenteller (infofiche p. 7)

� Het belang van fitte en gezonde werknemers/ een gezonde onderneming

Enkele voorbeelden:

- Gebruik de factsheet die speciaal ontworpen is om het belang van gezonde

werknemers aan te tonen voor uw onderneming.

- Verzamel informatie over bedrijven waar gezondheidsbevordering op het werk al een

feit is.

Plan eventueel een bezoek aan zo’n bedrijf/KMO of nodig een medewerker van een ‘gezonde’

KMO uit voor een presentatie. Enkele good practices: http://www.enwhp.org/good-whp-

practice/methods-tools-mogp/model-of-good-practice/models-of-good-practice-by-type-of-

organisation/small-and-medium-sized-enterprises.html

� De opbouw van het project

3

- De beslissing is genomen en het aantal deelnemende bedrijven is bekend

- Samenstellen van een werkgroepje

- Behoeften en mogelijkheden op het bedrijventerrein peilen

- Uitwerken van een actieplan en vraag voor goedkeuring van de deelnemende bedrijven

- Uitvoering van het actieplan

- Evaluatie van het actieplan en de activiteiten

- Aanpassing en verankering

� Willen en kunnen we van start gaan met deze bedrijvengroep?

Volgende vragen helpen u om als groep tot een beslissing te komen om van start te gaan

met gezondheidsbevorderende activiteiten.

� Is het strategisch interessant voor ons? Willen we dit?

Naast gezondheidswinst voor de werknemers en de daarmee samenhangende voordelen

voor de onderneming, kunnen er nog andere factoren meespelen om samen

gezondheidsactiviteiten op te zetten. Enkele voorbeelden:

� Bedrijven op het bedrijventerrein leren elkaar beter kennen en bouwen een

(professioneel) netwerk uit. Dit kan de samenwerking binnen de bedrijvenvereniging

versterken en de uitbouw en voortzetting van de daarmee samenhangende activiteiten

vergemakkelijken.

� De bedrijvenvereniging en/of de terreinbeheerder wil het bedrijventerrein een positieve

uitstraling geven om zo nieuwe bedrijven aan te trekken en dus het ledenaantal uit te

breiden.

� Bedrijven op het bedrijventerrein zijn bezig met (strategisch) maatschappelijk

verantwoord ondernemen. Naast het realiseren van een economische meerwaarde

(profit) hechten bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen ook belang aan

de meerwaarde op maatschappelijk (people) en ecologisch (planet) vlak.

� Bedrijven op het bedrijventerrein hebben er belang bij om met het imago van ‘gezond’

bedrijf uit te pakken, zowel naar eigen werknemers of potentiële sollicitanten, als naar

klanten en leveranciers.

� Samen activiteiten opzetten, zorgt ervoor dat de kosten en inspanningen gedeeld

kunnen worden over de bedrijven. Bovendien is de kans groter dat er voldoende

deelnemers zijn voor de georganiseerde activiteiten. Dit is goed voor de motivatie van

de deelnemers en de duurzaamheid van de activiteiten.

� Is onze bedrijvengroep klaar voor de uitdaging? Kunnen we dit?

Om deze vraag te beantwoorden, vindt u hier enkele elementen om te bespreken.

- Is de samenwerking in onze bedrijvenvereniging of binnen een andere groep van

bedrijven van die aard dat we een project samen kunnen ontwikkelen? Deze

samenwerking heeft een duidelijke (juridische) structuur. Vaak gaat het om een

bedrijvenvereniging die de vorm aanneemt van een vzw.

4

- Vindt u dat er een goede communicatie en vertrouwensband opgebouwd is tussen de

verschillende leden van de bedrijvenvereniging?

- Is er een trekker die initiatief wil nemen om duurzame gezondheidsactiviteiten op te

starten? (een werkgroep, een bedrijf op het bedrijventerrein,…)

- Zijn er al eerdere ervaringen met het organiseren van gezamenlijke

gezondheidsactiviteiten voor werknemers of een gezamenlijke aankoop van

producten of diensten voor andere thema’s?

- Is er deskundigheid waarop we beroep kunnen doen en die eventueel ingehuurd kan

worden (bijvoorbeeld in de vorm van consultancy)? Denk aan organiseren van

activiteiten (vb. door de parkmanager), inhoudelijk (gezondheidsbevordering),

samenwerkingsverbanden met de gemeente, aanbieders voeding en beweging

enzomeer.

� Eindbeslissing van de bedrijvenvereniging en inschrijving van de ondernemers

� Verzamel vragen, bekommernissen en opmerkingen van de aanwezigen, en koppel

informatie terug bij voorkeur tijdens het infomoment zelf.

Voor vragen of opmerkingen waar geen antwoord voor gevonden is, kan u terecht bij:

- De FAQ van de website nv gezond

- Consultancy door een expert van het VIGeZ

� Kies er bij voorkeur voor om ondernemers meteen op het infomoment te laten beslissen

of ze deelnemen aan het project.

Denk eraan: Nieuwe ideeën moeten groeien en hebben tijd nodig. Haak dus niet onmiddellijk

af als in een eerste fase niet iedereen enthousiast mee in het gezondheidsproject stapt.

Een percentage van 15 tot 20 procent dat zich in de eerste fase inschrijft voor het project, is

al een heel goede start. Bij voorkeur worden andere ondernemers nog steeds op de hoogte

gehouden van de activiteiten en wordt er voor de late beslissers een nieuw instapmoment

voorzien (Bij voorkeur in stap 5 van dit stappenplan).

� Duurzaam bedrijventerrein in de kijker!

Een bedrijf dat zich engageert om deel te nemen aan een gezondheidsproject wil dit

positieve nieuws graag in de verf zetten, zowel naar de eigen werknemers, als naar klanten

en leveranciers.

Daarom is deze intentieverklaring ontwikkeld die u zelf eenvoudig op maat van uw bedrijf en

bedrijvenvereniging kan maken. (intentieverklaring, p. 8)

Probeer ook via andere kanalen het positieve nieuws te verspreiden. Denk hierbij aan een

nieuwsbericht op de website van uw bedrijf of bedrijvenvereniging of een artikeltje in de

regionale pers.

5

� Enkele inspiratiebronnen

o Een gezonde ontbijtsessie voor de ondernemers

Tijdstip: 7u30 tot 9u

Plaats: Restaurant waar ondernemers van het bedrijventerrein vaak lunchen Verloop: - 7u30-7u45 Onthaal: ondernemers ontvangen een deelnemersmap met

inschrijvingsformulier en een badge met naam, functie en bedrijf - 7u45 Welkomstwoord - 7u50 Presentatie ‘Het belang van een gezond ontbijt’ - 8u00 Presentatie gezamenlijke gezondheidsactiviteiten: waarom goed voor ons

bedrijventerrein? Hoe organiseren? Planning? Kunnen en willen we dit gezamenlijk opstarten?

- 8u25 Ruimte voor vragen en opmerkingen/inschrijvingen - 8u35-9u00 Aankondiging van de bewegingsactiviteiten: - Steptest - Wandelen met stappentellers

o De algemene vergadering van de bedrijvenvereniging in een gezond

kleedje

Tijdstip: 14u00 – 20u00

Plaats: Stadhuis

Verloop

14u00 Ontvangst van de ondernemers

14u15 Bespreking van de andere onderwerpen in functie van de bedrijvenvereniging

15u00 Fitheidstest/een stukje fruit voor ondernemers die niet deelnemen aan de test

15u20 Presentatie gezamenlijke gezondheidsactiviteiten: waarom goed voor ons bedrijventerrein? Hoe organiseren? Planning? Kunnen en willen we dit gezamenlijk opstarten?

15u40 Ruimte voor vragen en opmerkingen/inschrijvingen 15u50 Uitdelen van de stappentellers met een woordje uitleg over het gebruik en het

doel

16u00 Vertrek begeleide stadswandeling met stappentellers

18u00 Diner

FACTSHEET

6

INFOFICHE: Fitheidstest

Benodigdheden:

� Step

� Hartslagmeter

� Resultatentabel

Verloop:

Opgelet: De fitheidstest mag enkel afgenomen worden bij een hartslag lager dan 100

� De werknemer gaat gedurende 3 minuten een trapje van 20 cm op en af, aan

een tempo van 24 keer/ minuut (step)

� Na 3 minuten steppen, gaat de werknemer 30 seconden (op de step) zitten

(rust).

� Na 30 seconden rust, wordt de hartslag afgelezen

� Lees uw resultaat af in de tabel.

Opgelet: de resultaten zijn onderverdeeld in geslacht en leeftijdscategorie

7

INFOFICHE: De stappenteller

Een tijd lang dagelijks uw aantal stappen registreren, maakt u meer bewust van de

hoeveelheid beweging die u dagelijks heeft. Om gezond bezig te zijn, is het belangrijk

om dagelijks minstens 10. 000 stappen te zetten. Beweging integreren in je dagelijks

leven, zorgt voor een aanzienlijk betere gezondheid.

Afhankelijk van uw job, zal u op een gewone werkdag niet aan 10.000 stappen komen

(gemiddeld zetten we zo’n 6000 stappen per dag). Een half uur extra stappen per dag

(u mag dit opsplitsen in blokken van minimum 10 minuten) zorgt ervoor dat u snel aan

die 10.000 stappen komt. Bijvoorbeeld een wandelingetje tijdens de middag, te voet

een boodschap doen,…

Kies een betrouwbare stappenteller

Niet elke stappenteller geeft betrouwbare resultaten. Verkooppunten of

uitleendiensten voor een betrouwbare stappenteller kan u vragen in uw gemeente of

stad. Daarnaast kan u hiervoor ook terecht bij het Logo (LOkaal GezondheidsOverleg)

in uw buurt.

Hoe draag ik mijn stappenteller?

Voor u van start gaat met uw stappenteller, leest u best de handleiding die erbij zit.

Enkel door de stappenteller op de juiste manier te dragen, zal u betrouwbare

resultaten krijgen.

Enkele tips:

Een stappenteller wordt ter hoogte van de heup op de knielijn gedragen. Bovendien

mag de stappenteller niet naar voor of naar achter hellen.

Voor meer informatie, kijk op www.10000stappen.be

8

(Logo

Bedrijvenvereniging)

Intentieverklaring

Fitte werknemers op een ‘gezond’ bedrijventerrein

Samen met onze werknemers willen wij aan een gezondheidsproject op ons bedrijventerrein

bouwen. Daarom ondersteunen wij de doelstellingen die onze bedrijvenvereniging met nv gezond

wil realiseren, namelijk:

- gezonde leefgewoonten bevorderen bij onze werknemers door gezamenlijke activiteiten te

organiseren rond gezonde voeding en beweging op het bedrijventerrein.

- een gezondheidsbeleid integreren in de bedrijfsstrategie van onze onderneming.

Wij zijn bereid hierin onze verantwoordelijkheid op te nemen door:

- samen een belangrijk draagvlak voor deze gezamenlijke gezondheidsactiviteiten te creëren

- de communicatie over alle gezondheidsacties naar onze werknemers te verzekeren

Voor de bedrijvenvereniging: Voor deelnemend bedrijf aan nv gezond

…………………………………………… (Naam) ……………………………………………….(Naam)

Handtekening Handtekening datum

………………………… …………………………… …../ ….. / ………

Hierbij verklaart …………………………………………………………….………….. (naam contactpersoon),

als …………………………………………………………………………………………… (functie contactpersoon)

van…………………………………………………………………….…………..…….…. (naam bedrijf)

deel te nemen met …………… (aantal) werknemers aan nv gezond op (naam bedrijventerrein).

Schrijf tot en met ……………………………(datum) in door deze intentieverklaring te

ondertekenen en terug te sturen naar:……………………………………………..

9

STAP 2: WIE DOET MEE?

In stap 1 hebben geïnteresseerde bedrijven tijdens het infomoment de mogelijkheid

gekregen om zich in te schrijven voor het project.

Om het project verder vorm te geven, zal er in deze stap een werkgroepje samengesteld

worden. Daarnaast worden er afspraken gemaakt over de communicatie van het project.

Om te komen tot een vlotte samenwerking van de werkgroep, maar ook tot voldoende

engagement en betrokkenheid van de bedrijven op het bedrijventerrein, is het belangrijk om

regelmatig een beknopte communicatie te voeren op maat van de ondernemers.

Hoe ga je te werk?

Uit de geïnteresseerde bedrijven wordt er een werkgroepje samengesteld voor de verdere

uitwerking van de activiteiten. Afhankelijk van de doelstellingen die je wilt bereiken en het

aantal geïnteresseerde ondernemers en andere betrokkenen, zal je werkgroep er enigszins

anders uitzien.

Zijn er inhoudelijke en/of organisatorische elementen waar u minder vertrouwd mee bent?

Roep dan expertise in over deze specifieke elementen. Dit bespaart u heel wat tijd.

De samenwerking van deze organisaties aan een gezondheidsproject op een

bedrijventerrein gebeurt zonder eigenbelang, waardoor deze organisaties als partner een

waardevolle samenwerking en input kunnen betekenen voor het project.

Mogelijke organisaties die hierbij ondersteuning kunnen bieden, zijn:

- Verantwoordelijken voor het bedrijventerrein (afhankelijk van de structuur van je bedrijventerrein, vb. de parkmanager, de terreinbeheerder, lokale overheid…)

- De contactpersonen en/of ondernemers van de ingeschreven bedrijven

- Geïnteresseerde werknemers van de deelnemende bedrijven

- Externe diensten voor preventie en bescherming op het werk waarvan bedrijven op het terrein klant zijn

- Logo (lokaal gezondheidsoverleg)

- Gemeente/stad: schepenen (economie, sport, welzijn)

- Werkgeversorganisatie (lokale afdeling)

- VIGeZ (Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie)

- Aanbieders van beweging en voeding op of in de buurt van het bedrijventerrein zoals

cateraars, broodjesbars en sportverenigingen

Communicatie:

Om te komen tot een vlotte samenwerking van de werkgroep, maar ook tot voldoende

engagement en betrokkenheid van de bedrijven op het bedrijventerrein, is het belangrijk om

op regelmatige tijdstippen een heldere communicatie te voeren.

Wanneer en op welke manier moet er gecommuniceerd worden? Dit hangt af van het doel

en de doelgroep die je wil bereiken.

- Communicatie tussen de werkgroepleden onderling en tussen andere betrokkenen die

instaan voor het uitdenken van het project, zal vooral in de beginfase veel gebeuren.

10

Dit is belangrijk om mee te denken over wat er ontwikkeld wordt en op welke

manier.

- Communicatie van de werkgroep naar de ingeschreven bedrijven gebeurt zeer

regelmatig doorheen het hele project. Ze moeten tenslotte nauw betrokken blijven bij

de vorderingen van de werkgroep. Bovendien beslissen ze mee over een aantal

relevante ontwikkelingen, zoals de goedkeuring van het actieplan of bepaling van het

budget dat vrijgemaakt wordt.

� Communicatie van de ingeschreven bedrijven naar hun werknemers is essentieel voor

het slagen van het project. Dit zorgt ervoor dat ze zich betrokken en gewaardeerd

voelen. Voor bedrijven groter dan 50 werknemers is het comité voor preventie en

bescherming op het werk een belangrijk communicatieforum. Voor bedrijven kleiner

dan 50 werknemers kan deze communicatie gebeuren tijdens de

personeelsvergadering, op het mededelingenbord of via mailing. Op volgende

momenten is communicatie belangrijk:

- Voor het project van start gaat om aan te kondigen wat ze kunnen verwachten en

hen te consulteren over hun behoeften, verwachtingen en ideeën.

- Tijdens het project om hen te vertellen wat er gebeurt en om hen te

enthousiasmeren.

- Na het project om hen te informeren over het resultaat en effect van de activiteiten.

Zo blijven ze enthousiast voor een vervolg van het project.

� Communicatie naar andere werkgroepen binnen de bedrijvengroep die een link

hebben met gezondheidsbevordering kunnen een meerwaarde betekenen voor het

project. Zo kunnen gezondheidsbevorderende activiteiten aansluiten bij bestaande

activiteiten van bijvoorbeeld de werkgroep HR of het ‘feestcomité’ en andersom.

� Communicatie naar bedrijven die in een eerste fase niet deelnemen aan het project is

noodzakelijk om hen op termijn bij het project te betrekken en de groep

geïnteresseerden te vergroten.

� Tijdens het project: om hen warm te maken om deel te nemen, via een

nieuwsbrief, als agendapunt op de vergaderingen van de bedrijvenvereniging,...

� Na het project: om hen te informeren over de resultaten en de effecten van de

activiteiten.

Hier (p. 14) vindt u een hulpmiddel dat u kan gebruiken als geheugensteun bij de concrete

uitvoering van de communicatie, of dienst kan doen als leidraad voor het opstellen van een

communicatieplan.

Van startersenthousiasme naar blijvend project

Vaak zijn er genoeg enthousiaste ideeën, en worden er in eerste instantie goede resultaten

behaald, maar loopt het project op een gegeven moment toch spaak. Vandaar enkele

aandachtspunten om tot een succesvolle én langdurige samenwerking te komen:

Verzekering

11

Bij het organiseren van bewegings- en sportactiviteiten tijdens of na de werkuren, wordt het

aspect aansprakelijkheid en verzekering wel eens uit het oog verloren. Worden ongevallen

tijdens sportactiviteiten op het werk gezien als arbeidsongevallen, wordt er een aparte

verzekering afgesloten voor deze activiteiten, of is dit de eigen verantwoordelijkheid van de

werknemers? Kijk vooraf uw polis na en maak hierover duidelijke afspraken, zodat alle

werknemers veilig kunnen deelnemen aan sport- en bewegingsactiviteiten.

Financieel

Met de inzet van een aantal vrijwilligers op het bedrijventerrein, is er al heel wat mogelijk.

Bijvoorbeeld het wekelijks begeleiden van een start to run door een ervaren

loper/werknemer van het bedrijventerrein.

Een aantal kosten kunnen gedragen worden door de bedrijven zelf, zoals personeel dat

ingezet wordt om verslagen te maken, een ruimte in een van de bedrijven beschikbaar

stellen voor een workshop,... Kosten die werknemers kunnen dragen, zijn de deelnameprijs

voor de activiteiten, eigen materiaal en uitrusting zoals badmintonrackets.

Wanneer je toch besluit om een budget vrij te maken voor de organisatie van

gezondheidsbevorderende activiteiten, dan kan dit best in deze fase bepaald worden:

� Kan er budget van de bedrijvenvereniging vrijgemaakt worden? Hoeveel?

� Wordt er extra budget gevraagd aan de bedrijven die meedoen?

� Wordt er beroep gedaan op subsidies?

� Zijn er grote bedrijven, binnen of buiten het bedrijventerrein die dit project willen

sponsoren of op een andere manier een bijdrage willen leveren?

� Hoeveel dragen de werknemers zelf bij voor deelname aan activiteiten?

Voor de opzet van een gezondheidsproject voorziet u best twee derde van het budget voor

personeel dat ingezet wordt om het project vorm te geven en uit te voeren. Communicatie

over het project en de activiteiten zal ongeveer een derde van het budget in beslag nemen.

Een aantal organisaties kennen subsidies toe voor gezondheidsprojecten.

Kijk voor organisaties bij de FAQ op de website www.nvgezond.be

Deze lijst is niet gelimiteerd en wordt regelmatig verder aangevuld.

12

INFOFICHE: Communicatie

Organisatie

- Wie initieert/coördineert de communicatieactiviteiten?

- Wie voert de communicatie uit? (opstellen inhoud, verwerking in functie van media)

- Wat is de planning?

- Welke kosten en baten zijn te verwachten?

Inhoud

- Waarom, aanleiding, motivatie voor communicatie?

- Wie is de afzender?

- Wat is de boodschap?

- Wie is de ontvanger?

- Wat is het beoogde doel of resultaat?

Uitwerking

- Welke communicatiemiddelen zijn bruikbaar? (diverse media zoals artikelen,

nieuwsbrieven, inter- en intranet, vergaderingen, bijeenkomsten,…)

- Wat gebeurt er met reacties op de informatie en wie behandelt ze?

- Wie geïnformeerd worden over de communicatie? (andere betrokkenen die niet

direct tot de doelgroep behoren).

13

STAP 3: WAT WILLEN WE?

In stap 2 is er een werkgroepje samengesteld dat instaat voor de planning en organisatie

van gezondheidsbevorderende activiteiten.

In deze stap gaat de werkgroep de huidige situatie na, maar ook de wensen van de

bedrijvengroep, de ondernemers en de werknemers.

Hoe gaat u te werk?

Voor u een actieplan opstelt, start u best met een inventarisatie van de bestaande

initiatieven op het bedrijventerrein en/of ervaringen in de individuele bedrijven. Daarnaast

kan u de wensen van de individuele bedrijven nagaan.

Al deze informatie verzamelen kan op verschillende manieren: persoonlijke gesprekken,

schriftelijke vragenlijsten of opzoekingen via internet. De bedrijven die ingeschreven zijn

betrekken bij het verzamelen van de informatie, levert niet alleen meer informatie op, maar

zorgt er ook voor dat er meer betrokkenheid en een sterker draagvlak is binnen het project.

De huidige situatie in kaart brengen, gebeurt op 3 niveaus:

1. Wat is er op en in de omgeving van het bedrijventerrein aanwezig?

2. Welke afspraken hebben bedrijven zelf gemaakt over gezondheidsbevordering?

3. In kaart brengen van de diversiteit van de werknemers op het bedrijventerrein

Om op elk niveau een duidelijk beeld te krijgen van de huidige situatie, vindt u hieronder per

niveau een aantal richtvragen:

1. Wat is er op en in de omgeving van het bedrijventerrein aanwezig?

Via de werkgroep krijgen we antwoord op de volgende vragen:

- Hoeveel bedrijven nemen deel aan het project?

- Is er in elk bedrijf een aanspreekpunt voor dit project?

- Worden er al gezamenlijke gezondheidsacties georganiseerd op het bedrijventerrein?

- Zijn er al gezamenlijke aankopen voor gezondheidsactiviteiten gedaan op het

bedrijventerrein? (vb. aankoop van fietsen via het pendelfonds)

Succesvolle acties kan u opnemen in het gezondheidsproject en kunnen een

aanknopingspunt zijn voor de opstart van nieuwe activiteiten.

Actief woon-werkverkeer

Barrières voor actief woon-werkverkeer

- Zijn er elementen die het verhinderen om met de fiets naar het werk te komen?

Denk hierbij aan gevaarlijke kruispunten op of in de buurt van het terrein, geen of slecht

onderhouden fietspaden, geen mogelijkheid om de fiets veilig te stallen,…

14

- Zijn er elementen die verhinderen om met het openbaar vervoer naar het werk te

komen?

Denk hierbij aan slechte bus- en/of treinverbindingen, bushaltes niet op wandelafstand van

de bedrijven,…?

- Zijn er elementen die het onaangenaam maken om op of in de buurt van het

bedrijventerrein te zijn of te wandelen?

Denk aan druk en gevaarlijk verkeer, geen zebrapaden en/of verkeerslichten, geen of slecht

onderhouden voet- of fietspaden, geen groenvoorziening, geurhinder,….

o Is er een mobiliteitsplan voor het bedrijventerrein opgesteld?

Verzamel in de volgende stap alle barrières in het actieplan en onderzoek welke barrières u

kan wegwerken of verminderen en/of structureel in het mobiliteitsplan kan opnemen.

Bevorderende factoren voor actief woon-werkverkeer

- Zijn er elementen die het aangenaam maken om met de fiets naar het werk te gaan?

(het fietsroutenetwerk in de buurt van het terrein, verzorgde en veilige fietspaden,…)

- Zijn er elementen die de verplaatsing met het openbaar vervoer naar het werk

aanmoedigen? (een bushalte op of dicht bij het bedrijventerrein, een extra buslijn op

het bedrijventerrein)

- Zijn er elementen die het aangenaam maken om op of in de buurt van het

bedrijventerrein te zijn of te wandelen? ( wandelpaadjes in de buurt van het terrein,

gladde asfalt om te inline skaten,…)

Bevorderende factoren worden opgenomen in het actieplan, zodat ze behouden blijven en

eventueel nog versterkt kunnen worden.

Ook in de communicatie naar de werknemers zijn bevorderende factoren belangrijk.

Bijvoorbeeld als het bedrijventerrein uitgerust is met goede voet- en fietspaden, dan kan dit

extra benadrukt worden in de communicatie naar de werknemers. Zo krijgt lunchwandeling

of woon-werkverkeer met de fiets een ‘positief imago’. Bevorderende factoren komen in het

actieplan.

Faciliteiten op en in de omgeving van het bedrijventerrein

Kruis aan welke faciliteiten in een straal van 2-5 km aanwezig zijn.

Een interessante piste voor het beantwoorden van de vragen over sport en beweging is

contact opnemen met de sportdienst van uw gemeente.

Zij hebben een goed overzicht van de activiteiten en faciliteiten die er in de omgeving van

het bedrijventerrein zijn. Ook op het internet kan je steeds meer informatie vinden.

15

Beweging Aanwezig op of in de buurt

van het bedrijventerrein

Opmerking/adres

Sporthal

Looppiste

Voetbalveld

Tennisplein

Squashterrein

Zaal voor gevechtssport

Fitnesscentrum

Dansstudio

Park/wandelpad/(openbaar)

recreatiedomein

Fietspad

Strand of meer

Zwembad

Golfterrein

Schaatsbaan

Andere

Voeding Aanwezig op of in de buurt

van het bedrijventerrein

Opmerking/adres

Broodjeszaken

Bakkerij

Traiteur

Restaurants Snackbars/fastfood

Supermarkt

Andere

16

2.Welke afspraken hebben bedrijven zelf gemaakt over gezondheidsbevordering?

Voeding

- Zijn er al contracten afgesloten met (externe) organisaties over (gezonde) voeding?

(vb. het leveren van een fruitmand en/of verse soep,

snackautomaten/broodautomaten,…)

� Als er al contracten afgesloten zijn door bepaalde bedrijven, dan kan dit mee in het

actieplan, zodat andere bedrijven op het bedrijventerrein het aanbod ook kunnen aankopen.

Beweging

- Zijn er al contracten afgesloten met (externe) organisaties over sport- en bewegings-

activiteiten? (vb. korting bij een fitnesscentrum)

- Worden er door de werkgever vergoedingen gegeven om sporten en bewegen te

bevorderen? (vb. in de vorm van sport- en cultuurcheques, fietsvergoeding)

- Worden er door de werknemers onderling afspraken gemaakt om samen te sporten

of te bewegen? (vb. samen lunchwandelen, aerobic, fietsen,…)

- Zijn er al bedrijfsfietsen aangekocht? (vb. om afstanden op het bedrijventerrein af te

leggen)

� Als er al contracten afgesloten zijn door bepaalde bedrijven, of er zijn al afspraken

gemaakt door werknemers onderling, dan kan dit mee in het actieplan. Zo kunnen andere

bedrijven op het terrein het aanbod ook aankopen of ermee aan de slag gaan.

3. In kaart brengen van de diversiteit van de werknemers op het bedrijventerrein

Op een bedrijventerrein werken verschillende personen die elk hun eigen barrières en

motiverende factoren hebben om gezond te eten en te bewegen. Ongezond gedrag

veranderen is een proces dat verschillende fases doorloopt. Gedrag veranderen vraagt tijd

en inspanningen, en verloopt niet voor iedereen op dezelfde manier. Daarom is het

belangrijk om een aantal gegevens over de werknemers van de deelnemende bedrijven op

een rijtje te zetten.

De werknemers in mijn bedrijf:

- arbeiders - bedienden - ploegarbeiders- personeel dat niet op het terrein werkt

(vb. chauffeurs, vertegenwoordigers,…)

- jonger dan 30 jaar - tussen 30 en 50 jaar - ouder dan 50 jaar

- mannen - vrouwen

- arbeidssysteem: dagenstelsel – ploegenstelsel - overbruggingsploegenstelsel

In stap 4 worden er praktische tips gegeven om activiteiten voor deze specifieke groepen te

organiseren en om deze specifieke groepen van werknemers te motiveren, zodat ze hun

gedrag veranderen.

17

STAP 4: MAAK EEN PLAN

In stap 3 heeft de werkgroep de huidige situatie en de wensen van de bedrijvengroep,

ondernemers en werknemers in kaart gebracht. In deze stap worden de resultaten in een

actieplan gegoten voor de opzet van een gezondheidsproject. Om een succesvol actieplan op

te stellen, biedt deze stap tips en voorbeelden om werknemers te motiveren en te

stimuleren.

Hoe gaat u te werk?

Leg de informatie van de bedrijvengroep, de ondernemers en de werknemers uit stap 3

samen en interpreteer het verzamelde materiaal. Welke noden en behoeften zijn er? Maar

ook: wat is er al aanwezig op het bedrijventerrein en/of in de bedrijven en kan u gebruiken

in het gezondheidsproject?

Bepaal de opbouw en inhoud voor het actieplan

Voor u van start gaat met het plannen van concrete activiteiten, bepaalt u best de opbouw

en inhoud voor het gezondheidsproject op basis van volgende elementen:

- Formuleer het gezondheidsthema dat u met dit project wil aanpakken: zal het project zich richten op voeding, beweging of op beide thema’s?

Onderzoek toont aan dat een combinatie van beide thema’s de voorkeur heeft. Door gezonde voeding te combineren met beweging wordt immers het gezondheidsbevorderende effect nog versterkt.

- Formuleer de doelen die u wil bereiken met dit project

- Definieer de doelgroep die u wil bereiken (bedrijven – werknemers)

- Bepaal de planning en timing

Het opstarten van activiteiten verloopt best in fases. Het spreiden van de activiteiten

maakt het project overzichtelijker en eenvoudiger te coördineren. Bovendien zorgt

een spreiding over een periode van enkele maanden tot een jaar ervoor dat

medewerkers de kans hebben om hun gewoonten aan te passen. Het veranderen van

een gewoonte - met de nodige gezondheidswinst - duurt minstens 6 maanden.

- Maak werk- en communicatieafspraken

- Stel een begroting op

Eventuele kosten die gemaakt worden bij de organisatie van activiteiten moeten niet

automatisch door het project of de ondernemer betaald worden. Ga bij elke activiteit

na wie welke kost op zich neemt. Ook de werknemer kan hierin een bijdrage doen.

Als er voldoende interesse is voor een fruitmand op het werk kunnen werknemers die hiervoor interesse hebben, geld samenleggen bijvoorbeeld. Probeer voor u de activiteit daadwerkelijk opzet een overzicht te hebben van de kostprijs en van de verdeling van de kosten (bedrijvenvereniging - ondernemer - werknemer- subsidie- …).

18

Het actieplan:

Een kwaliteitsvol actieplan voor een gezondheidsproject bestaat uit een mix van 3

strategieën:

- Sensibiliseren en informeren: werknemers die er nog niet aan denken om hun

ongezond gedrag te veranderen of werknemers die weten dat gezond gedrag

belangrijk is, maar er niet in slagen hun gedrag te veranderen, krijgen een eerste

prikkel.

- ‘Doe’-activiteiten: werknemers worden gestimuleerd om activiteiten uit te proberen,

zodat ze meer vertrouwen krijgen in het veranderen van hun gedrag.

- Activiteiten die de werkplek of het bedrijventerrein veranderen. Dit zorgt voor de

duurzaamheid van het project en is een belangrijke factor voor gedragsverandering.

Daarnaast is ook de volgorde van de activiteiten van belang. Het starten met sensibiliserende

en informerende activiteiten, zorgt ervoor de werknemers zich steeds meer bewust worden

van hun gedrag. Als u daarna een aanbod voorziet van doe-activiteiten is de kans groter dat

werknemers hier ook effectief aan deelnemen. Als het gezondheidsproject leeft in uw

bedrijvengroep, is het tijd om aanpassingen te doen aan de omgeving, zodat het

gezondheidsproject verankerd wordt.

Het project bekendmaken bij de werknemers kan gebeuren door vooraf een kick-off te

organiseren, waarin u zoveel mogelijk werknemers motiveert en nieuwsgierig maakt voor de

geplande activiteiten.

Naast het organiseren van activiteiten op niveau van de bedrijvengroep, kan u ook aan de

slag in uw eigen bedrijf. Advies en tips voor de opzet van een gezondheidsbeleid in uw eigen

bedrijf vindt u in het stappenplan gezondheidsbeleid.

Leg het uitgewerkte actieplan ter goedkeuring voor aan de eindbeslissers. In een

bedrijvenvereniging gaat het dan om de goedkeuring van de raad van bestuur.

19

Download hier een actieplan met tips en voorbeelden voor uw bedrijvengroep

Kick-off voor de werknemers

Doel:

- Grootschalig informeren van alle werknemers over het gezondheidsproject - Werknemers motiveren om deel te nemen aan de activiteiten - Werknemers nieuwsgierig maken om de informatie over het project te bekijken - De activiteit op de kick-off is laagdrempelig en voor alle werknemers toegankelijk

Enkele voorbeelden

Organiseer een gezondheidsmarkt:

- aanbieders van sport- en beweegactiviteiten promoten hun activiteiten, al dan niet met korte initiatielessen, kortingsbonnen

voor proefsessies,…

- een podoloog geeft individueel advies over goede loopschoenen,

- een bedrijfsarts, bewegingsdeskundige en/of diëtiste van de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk geeft

individueel leefstijladvies

- er zijn gratis of tegen betaling gezonde hapjes en fruit te verkrijgen

- organiseer een fitheidstest (infofiche fitheidstest)

- begeleid samen met geïnteresseerde werknemers een lunchwandeling

Gezamenlijke gezondheidsactiviteiten

Sensibiliseren / informeren

Doel:

- Bewustmaken van het belang van gezonde

voeding en bewegen voor de eigen

gezondheid

- Tips aanreiken om op een laagdrempelige

manier te bewegen en/of gezond te eten

-Motiveren om (meer) te bewegen en gezond

te eten.

Enkele voorbeelden

- organiseer een winkeloefening (Neem hiervoor contact op met het Logo in uw regio - http://www.vlaamselogos.be/)

- nodig een bedrijfsarts, bewegings-deskundige en/of diëtiste uit voor een vrijblijvende consultatie over leefstijladvies

- Informatiesessies: waarom zijn beweging en gezonde voeding zo belangrijk?

- Fitheidstest: bewustwording van de eigen gezondheid/ conditie

- Gezondheidsinformatie via verschillende media verspreiden: mail (intranet), poster, flyer, nieuwsbrief, krantje

- Gebruik voorbeeldverhalen/getuigenissen van mensen die zich beter voelen door het sporten/bewegen en de gezonde voeding.

- Vermijd teveel wetenschappelijke informatie.

Doe-activiteiten

Doel:

- Laagdrempelig werknemers laten proeven

van activiteiten

- zelfvertrouwen versterken om zijn/haar

gedrag te kunnen veranderen

- Aandacht voor specifieke groepen

- Steeds terugkerende activiteiten (vb.

wekelijks) zodat werknemers routine krijgen

- ondersteuning/aanmoediging bieden om vol

te houden

Enkele voorbeelden

- Initiatie-activiteiten: vb. 1 week voorzien om initiatiesessies te organiseren tijdens de middagpauze en na de werkuren. Mogelijke activiteiten: badminton, tafeltennis, fitness, yoga, nordic walking, spinning, tai chi,….

- Het werkt motiverend als werknemers zien dat ondernemers achter de initiatieven staan en zelf ook aanwezig zijn op de activiteiten.

- Online kalender met mogelijkheid om in te schrijven voor activiteiten, forum waar berichtjes kunnen gepost worden om af te spreken (peer group support)

- Doelen stellen � concrete ‘als… dan…’

formuleringen leiden tot meer

gedragsverandering

Fysieke omgeving

Doel:

- Duurzaamheid van het project en

de activiteiten bevorderen

- een aantal concrete wijzigingen

doen, zodat op termijn een

mentaliteitswijziging zal gebeuren

bij de werknemers en de

bedrijfscultuur

Enkele voorbeelden

- Wijzigingen in de verkeerssituatie (veiliger, aangenamer om te wandelen of te fietsen)

- Fietsenstalling - Douches op het bedrijventerrein

- Bedrijfsfietsen - Fruitmand heeft een vaste plaats

in het bedrijf

- Gratis water voorzien voor

werknemers

-picknicktafels op het

bedrijventerrein

Een gezondheidsbeleid in uw eigen bedrijf:

raadpleeg het stappenplan gezondheidsbeleid

20

Download hier een leeg actieplan dat u zelf kan invullen met uw eigen activiteiten.

Kick-off voor de werknemers

Gezamenlijke gezondheidsactiviteiten

Sensibiliseren / informeren

Doe-activiteiten

Fysieke omgeving

Een gezondheidsbeleid in uw eigen bedrijf:

raadpleeg het stappenplan gezondheidsbeleid

21

Keuze van activiteiten:

Er is geen lijst van activiteiten die altijd en overal zullen werken. Wel zijn er heel wat tips die

het mogelijk maken om één of meerdere activiteiten uit te kiezen die zoveel mogelijk

werknemers aanspreekt en stimuleert om hun gedrag te veranderen.

- Probeer de activiteiten op het bedrijventerrein of zo dicht mogelijk in de buurt van

het bedrijventerrein te laten plaatsvinden. Bijvoorbeeld start to run op het

bedrijventerrein, infosessie gezonde voeding in de vergaderruimte van 1 van de

bedrijven.

- Laat activiteiten aansluiten op de werkuren. Onmiddellijk voor of na het werk, of

tijdens de middagpauze. Bijvoorbeeld lunchwandelen tijdens de middagpauze,

kookworkshop onmiddellijk na de werkuren.

- Organiseer activiteiten die fysiek niet te belastend zijn, zodat oudere werknemers of

werknemers met een slechte fysieke conditie ook kunnen meedoen. Wandelen,

fietsen, zwemmen,….

- Zorg ervoor dat u activiteiten aanbiedt tegen democratische prijzen, en dat er geen

aankoop nodig is van dure materialen. Vergelijk meerdere aanbieders per activiteit,

zodat u de beste prijs - kwaliteitsverhouding hebt.

- Probeer activiteiten te stimuleren die werknemers kunnen inpassen in het dagelijkse

leven. Vb. stimuleren van voldoende stappen (10.000 stappen per dag is de

gezondheidsnorm) of gebruik van de fiets voor woon-werkverkeer (al dan niet in

combinatie met het openbaar vervoer).

- Samenwerking met externe dienstverleners:

� Aanbieders van voeding waarvan bekend is dat werknemers hier naartoe gaan

(restaurant, broodjesbar,…), kunnen betrokken worden in het project op de volgende

manieren:

� Het aanbod aanpassen: een gezonde variant aanbieden (een gezond broodje, extra groenten bij de maaltijd,…)

� Het gezonde aanbod in de kijker zetten: de gezonde variant extra promoten (vb. op de prijslijst/menukaart)

� Prijsafspraken maken: de gezonde variant wordt tijdens de duur van het project goedkoper

� Aanbieders van beweging op of in de buurt van het bedrijventerrein Maak gebruik van een aanbod zo dicht mogelijk bij het bedrijventerrein en onmiddellijk na de werkuren, zodat werknemers meteen na het werk kunnen sporten. Een (betaalbare) lesgever vinden tijdens de middag of onmiddellijk na de werkuren is

niet altijd evident. Een enthousiaste werknemer die de sessies wil begeleiden, geeft

daarom de voorkeur.

Meer tips? De factsheet ‘Maak werk van gezonde activiteiten’ bundelt alle strategieën en tips om de deelname aan activiteiten te verhogen.

22

Aandacht voor specifieke groepen

Sommige groepen van werknemers vragen specifieke aandacht. U hoeft voor hen niet altijd

aparte activiteiten te organiseren. Soms kunnen kleine details en aandachtspunten in het

‘gewone’ aanbod het verschil maken, zodat u ook hen over de streep kan trekken om gezond

te eten en meer te bewegen.

Arbeiders

- Arbeiders hebben over het algemeen minder interesse in gezondheid en vertonen

meer gezondheidsrisico’s zoals overgewicht en een ongezond eet - en

beweegpatroon. Probeer hen voldoende te informeren en gebruik middelen die hen

aanspreken. Geef duidelijke informatie zonder teveel medisch jargon, zodat er geen

misverstanden ontstaan.

- Arbeiders verkiezen vooral groepsactiviteiten en sociale activiteiten, ook in

familieverband. Bijvoorbeeld voetbal, lopen of fietsen in groep. Als er voldoende

interesse is, organiseer dan een competitie tussen ploegen en benadruk het

plezieraspect.

- Probeer arbeiders bij de planning en uitwerking van gezondheidsactiviteiten te

betrekken. Zo zijn ze sneller geneigd om mee te doen aan activiteiten. Doe

bijvoorbeeld een bevraging bij de werknemers over welke activiteiten zij graag

zouden willen doen.

Ploegarbeiders

- Voor ploegarbeiders gelden dezelfde tips als voor arbeiders. Al komt hier het aspect

werkregeling erbij. Zorg ervoor dat u bij het opzetten van activiteiten rekening houdt

met de werktijden van ploegarbeiders. Bijvoorbeeld door 1 activiteit te herhalen op

verschillende momenten van de dag.

- Geef praktische informatie, benadruk bijvoorbeeld de positieve invloed van een

actieve leefstijl op slaapproblemen of alert zijn tijdens het werk.

Werknemers op verplaatsing (o.a. commercieel afgevaardigden en chauffeurs)

- Speciale aandacht moet gaan naar de verspreiding van de informatie en de

sensibilisatie. Alle communicatie bedoeld voor de werknemers in het bedrijf, moet ook

de collega’s op verplaatsing bereiken, zodat ze zich betrokken voelen.

- Probeer werknemers op verplaatsing voldoende te betrekken door activiteiten te

organiseren op momenten dat zij ook aanwezig kunnen zijn.

Sedentaire werknemers

- Deze groep vormt vooral op vlak van beweging een grote uitdaging. Het inschakelen

van bewegingsmomenten in het dagelijks leven is hier van groot belang. De

bedrijfsarts kan een belangrijke rol spelen om individuele oplossingen te vinden. Kijk

hiervoor ook eens bij het aanbod van het leefstijladvies.

- Daarnaast zijn laagdrempelige activiteiten zoals lunchwandelingen, stimuleren van

trapgebruik en actief woon-werkverkeer aangewezen.

23

Jongeren

- Deze groep is meestal competitiever ingesteld. Competities tussen de bedrijven

kunnen stimulerend werken. Een rondvraag bij de werknemers maakt duidelijk in

welke activiteiten zij geïnteresseerd zijn.

50-plussers

- Beeld op promotiemateriaal zoals posters en flyers mensen af van alle leeftijden,

zodat iedereen zich kan herkennen in de personen op de affiche of uitnodiging.

- Oudere werknemers hebben vaak een sterke band met en vertrouwen in medische

figuren. De medewerking van een bedrijfsarts met medische check-up en begeleiding

kan mensen over de streep trekken. Kijk hiervoor bij het aanbod van het

leefstijladvies.

- Binnen de groep van ouderen is de frequentie van letsels groter: rugklachten,

diabetes, artritis en andere klachten. Enkele aanbevolen bewegingsactiviteiten voor

50-plussers die lange tijd niet meer aan sport hebben gedaan zijn turnen, zwemmen,

wandelen, fietsen, tafeltennis, yoga, dansen,… Deze sporten vereisen geen nieuwe

vaardigheden die aangeleerd moeten worden en vragen geen te zware fysieke

inspanningen.

- Eén van de redenen voor 50-plussers om niet te sporten of bewegen, is omdat ze

denken dat ze dit fysiek niet meer aankunnen. Een check-up bij de bedrijfsarts kan

het zelfvertrouwen opnieuw verhogen om te sporten of te bewegen.

- Vooral persoonlijke doelen stellen moet gepromoot en beloond worden. Oudere

werknemers zullen minder geneigd zijn om aan een competitie deel te nemen.

24

STAP 5: ACTIE! Het actieplan, ontwikkeld en goedgekeurd in stap 4, vormt de basis voor deze stap. Bij het opzetten van activiteiten komt er organisatorisch heel wat kijken. In deze stap vindt u tips om de activiteiten voor te bereiden en op te starten.

Hoe gaat u te werk?

Voor de opzet van activiteiten maken we een onderscheid in de voorbereiding van de activiteiten, de kick-off voor alle werknemers van deelnemende bedrijven en het verloop van de activiteiten. Naast het opzetten van activiteiten is dit een goed moment om bedrijven die nog niet deelnemen te informeren over de stand van zaken in het project, waarbij u de mogelijkheid voorziet om alsnog in het project in te stappen.

Voorbereiding:

Om misverstanden en vertragingen te vermijden, zorgt u er best voor dat iedereen precies

weet wat er van hem/haar verwacht wordt en wanneer.

Denk aan volgende elementen:

- Het inplannen van de activiteiten uit het actieplan: uur - dag - locatie – andere praktische

zaken zoals materiaal (vb. badmintonrackets, veiligheidsvestjes,…).

- Communicatiematerialen ontwikkelen: bepaal wie het materiaal ontwikkelt en bespreek

voor het (gedrukte) communicatiemateriaal hoeveel exemplaren er voor elk bedrijf voorzien

worden. Uiteraard kan communicatie ook digitaal gebeuren. Hier vindt u een

activiteitenkalender om zelf aan te passen en meteen te gebruiken (link word-bestand).

- Verspreiding van communicatiematerialen. Bijvoorbeeld de werkgroep verstuurt

uitnodigingen via mail naar de trekker van elk bedrijf. De trekkers sturen de uitnodiging

digitaal naar hun werknemers en/of printen de uitnodiging en hangen deze zichtbaar op in

het bedrijf. Aan de prikklok, in de refter,…

- Overleg met trekkers over het programma/de activiteiten en de communicatie.

- Overleg met dienstverleners waarmee wordt samengewerkt als cateraar, sportvereniging,

gemeente- of stadsbestuur.

- Bepalen wie verslaggever en fotoreporter is tijdens de activiteiten.

-Trekkers gaan in hun eigen bedrijf op zoek naar sleutelfiguren/betrokken werknemers die

anderen enthousiasmeren en meetrekken.

- Duurzame activiteiten worden niet alleen opgestart, ze moeten ook verder opgevolgd

worden. Zijn er duidelijke afspraken gemaakt over die opvolging? Worden er bijvoorbeeld

picknicktafels voorzien op het bedrijventerrein? Zijn er afspraken gemaakt over het

onderhoud van de picknicktafels?

De werkgroep kan ervoor kiezen om deze taken zelf op zich nemen, een aantal taken door

iemand van de deelnemende bedrijven te laten uitvoeren, of taken uit te besteden aan

externe dienstverleners.

25

Kick-off voor alle werknemers van deelnemende bedrijven

Tips:

- Nodig indien mogelijk een bekende figuur uit voor de start van het project

- Probeer de activiteit laagdrempelig te houden, maak de activiteit aantrekkelijk door

werknemers gratis te laten ‘proeven’ van beweegactiviteiten, zoals lunchwandelen, een

workshop yoga, een fitheidstest of gezonde hapjes, fruit of tussendoortjes. Spreek enkele

handelaars aan die tegen een gunstig tarief of zelfs gratis een hapje voorzien. In ruil voor

reclame/naambekendheid is er wel wat mogelijk.

Wilt u extra aandacht geven aan het project, ook buiten het bedrijventerrein? Dan kan u de

lokale pers uitnodigen. Uw bedrijventerrein in het nieuws met een positieve boodschap is

goed voor mogelijke sollicitanten en (potentiële) klanten.

Verloop van de activiteiten

Naast de activiteitenkalender waarop alle activiteiten vermeld staan, is het nodig om elke

activiteit minimum 1 week vooraf nog een keer apart aan te kondigen.

Hier vindt u een uitnodiging voor deze activiteiten die u zelf kan aanpassen en meteen

gebruiken.

Tips:

- Maak voor elke activiteit vooraf duidelijke afspraken over de kostenverdeling: wat betaalt

de werknemer zelf, wat legt de ondernemer bij en wat is de bijdrage van de

bedrijvengroep/bedrijvenvereniging?

- Moeten werknemers vooraf inschrijven en wie verzamelt alle inschrijvingen?

- Maak vooraf afspraken over de betaling. Wordt er betaald bij de inschrijving of ter plaatse

tijdens de activiteit, en wie verzamelt het geld?

- Zorg dat er bij de start van elke activiteit iemand aanwezig is om de begeleider van de

activiteit op te vangen.

Enkele uitgewerkte voorbeelden voor bewegingsactiviteiten vindt u op pagina 29-30 Tips en aanbevelingen voor voeding in uw bedrijf of op het bedrijventerrein, vindt u op pagina 31

Instapmoment voor nieuwe bedrijven Wanneer het project op jullie bedrijventerrein zichtbaar wordt in de vorm van concrete activiteiten, dan is dit een moment om bedrijven die nog niet deelnemen opnieuw uit te nodigen voor een stand van zaken. Nodig op dit infomoment ook deelnemende bedrijven uit voor een ervaringsuitwisseling over de gezondheidsactiviteiten die al plaatsgevonden hebben en de ervaringen hierover in het eigen bedrijf. Dit kan anderen motiveren en overtuigen om toch mee in het project te stappen. Deze sessie kan ook meteen het aanknopingspunt betekenen om in het eigen bedrijf iets te veranderen. ‘nv gezond’ heeft een traject voor het eigen bedrijf voorzien onder ‘uw KMO’ (terug te vinden op de website).

26

Infofiche beweging

1. Start to run

- Een ‘start to run’ traject bestaat telkens uit 3 loopsessies per week, waarvan minstens 1

sessie onder begeleiding:

� 1 keer per week komt er een begeleider langs om een trainingssessie in groep te

begeleiden. Dat kan ook een werknemer zijn die een groepje wil begeleiden.

Organiseer deze sessies aansluitend op de werkuren of tijdens de middag en bij

voorkeur op het terrein of zo dicht mogelijk bij het terrein.

� De 2 andere trainingen kunnen individueel gedaan worden of een groepje

werknemers spreekt opnieuw gezamenlijk af na de werkuren (dit laatste heeft de

voorkeur omwille van het sociale aspect).

- Benadruk in uw communicatie vooraf dat dit traject laagdrempelig is en dat er vanaf 0

gestart wordt. Hiermee trek je oudere en/of onfitte werknemers ook over de streep om

deel te nemen. Oudere werknemers kunnen eventueel een apart trainingsschema volgen.

- Vraag ook ondernemers om deel te nemen: het is belangrijk dat ook zij hier achter staan

en zoveel mogelijk meedoen met de activiteiten.

- Een extra stimulans: tijdens de eerste of laatste trainingssessie loopt een BV mee.

- Aan het einde van de sessies nemen de werknemers deel aan een bestaand loopevent,

om de behaalde presentaties extra in de verf te zetten. De deelnemers krijgen een T-shirt

om (zichtbaar) als groep deel te kunnen nemen. (gezond imago voor de bedrijven en het

bedrijventerrein)

- Er is een infosessie met een podoloog voorzien om advies te geven over goede

loopschoenen (individueel advies of in groep).

Opmerking: een (betaalbare) lesgever vinden tijdens de middag of onmiddellijk na de

werkuren is niet altijd evident. Een enthousiaste werknemer die de sessies wil begeleiden,

heeft daarom de voorkeur.

2. Gezondheidswandelingen/lunchwandelingen

Stappen/wandelen is een laagdrempelige activiteit. Je hebt geen specifiek materiaal of

locatie nodig en het kan op elk moment van de dag. Dit maakt de activiteit aantrekkelijk bij

heel wat mensen. Jongere werknemers zullen deze activiteit aanvankelijk minder uitdagend

vinden, maar door een competitie in te lassen, krijg je ook deze groep enthousiast.

- 10.000 stappen per dag geeft gezondheidswinst, dit aantal is de doelstelling. Het aantal

stappen meten, doet u met een stappenteller, om de resultaten daarna in te geven via de

website of een stappenboekje. Op die manier kan u uw eigen vooruitgang zien

- Sensibiliseren en motiveren om meer te stappen, kan met tips, posters, mailings en

wegwijzers met daarop de bestemmingen, maar ook het aantal stappen.

27

- Informatie geven over lokale wandelroutes waarbij het aantal stappen al aangegeven

staat.

- Organiseer een competitie tussen bedrijven, collega’s of werknemers en hun baas.

Een ondernemer daagt bijvoorbeeld zijn werknemers uit om het meeste aantal stappen te

zetten. De stappenteller wordt zowel tijdens de werkuren als erna gedragen. Resultaten

worden een week lang elke dag (online) genoteerd en aan het einde van de week

vergeleken. Tussentijdse resultaten mailen en alle deelnemers herinneren aan de

gezondheidsdoelstelling werkt motiverend.

- Organiseer lunchwandelingen, zodat werknemers tijdens de middag even de benen

strekken.

- Meer informatie vindt u op www.10000stappen.be

3. Fietsen en woon-werkverkeer

Actief transport (met de fiets, te voet of een combinatie met openbaar vervoer)

Het inbouwen van fysieke activiteit in de dagelijkse leefstijl is de meest efficiënte manier om

actiever te worden. De verplaatsing van thuis naar het werk is daar een duidelijk voorbeeld

van. Het volledige traject of een deel ervan (gecombineerd met het openbaar vervoer) kan

hiervoor in aanmerking komen. Hoe kan u actief transport promoten bij de werknemers?

- Zet een proefproject op door tijdelijk een aantal fietsen te huren aan het station.

Fietspunt wil het gebruik van de fiets in combinatie met het openbaar vervoer

stimuleren. Meer informatie vindt u op www.fietsenwerk.be

- Spreek uw gemeente aan om de infrastructuur voor fietsers te verbeteren.

Gevaarlijke wegen vormen een grote barrière om met de fiets naar het werk te gaan.

Om efficiënt knelpunten aan te pakken, kan u een mobiliteitsplan (laten) opstellen.

- Fietsvergoeding: motiveer deelnemende bedrijven om individueel een fietsvergoeding in te voeren. Samen zo’n actie ondernemen bezorgt de bedrijven een positief imago. Bovendien kan een fietsvergoeding als bedrijfskost worden ingebracht bij de berekening van het bedrijfsresultaat.

- Organiseer een wedstrijd (fiets te winnen)

- Geef uw gefietste kilometers op via de website www.biketowork.be, en maak kans op

mooie prijzen.

- Verspreid informatie over fietsroutes in de buurt van het bedrijventerrein.

- Neem contact met lokale fietshandelaars en outdoor winkels voor promoties,

bijvoorbeeld het huren van (vouw)fietsen. Mensen die deze fiets uittesten brengen

nadien verslag uit, dit verslag wordt via de nieuwsbrief of andere media verspreid

naar andere werknemers.

- Vraag subsidies aan via het Pendelfonds:

http://www.mobielvlaanderen.be/pendelfonds/

28

Infofiche voeding: tips voor een gezond aanbod in het bedrijf/op het terrein

DRANKEN: TIPS VOOR EEN GEZOND AANBOD

- Zorg ervoor dat er steeds voor water is voor alle werknemers. Tegen een lagere prijs

dan andere dranken, nog beter is gratis.

- Zorg er ook steeds voor dat er een aanbod van melkdranken is, waaronder altijd

halfvolle melk en chocomelk, bij voorkeur tegen een lagere prijs dan de frisdranken.

- Vanuit gezondheidsoverwegingen gaat de voorkeur uit naar een verhouding van

3 op 1, of nog beter 5 op 1. Dat wil zeggen 5 gezonde dranken naast 1 minder

gezond drankje.

Gezonde dranken zijn:

� Water (plat en bruisend)

� Halfvolle melk

� Calciumverrijkte sojadrank natuur

� Verse groentesoep

� Ongezoet fruitsap (100 % puur sap)

� Gezoete melkdranken en calciumverrijkte sojadranken (met fruit of chocolade)

� Thee, koffie

TUSSENDOORTJES: TIPS VOOR EEN GEZOND AANBOD

Zijn er tussendoortjes op het werk? (in de refter/eetzaal of met een snackautomaat), dan

raden we aan om een verhouding van 3 op 1 te gebruiken, namelijk 3 gezonde

tussendoortjes in verhouding tot 1 minder gezond tussendoortje. Nog beter is een

verhouding van 5 op 1.

Gezonde tussendoortjes zijn:

� Vers fruit

� Rauwkost bv. kerstomaatjes, wortel, komkommer

� Yoghurt, sojayoghurt, platte kaas natuur of met fruit (bij voorkeur ongezoet)

� Pudding, rijstpap

� Belegde boterham

� Granenkoek, droge koek

29

STAP 6: SCHOT IN DE ROOS?

U hebt in stap 5 een aantal gezondheidsactiviteiten opgezet. Na een reeks activiteiten is het

belangrijk om terug te blikken en na te gaan of er aanpassingen moeten of kunnen

gebeuren, zodat toekomstige activiteiten nog succesvoller zijn.

Hoe gaat u te werk?

Evalueren van nieuwe initiatieven heeft 2 doelen:

- U kan aantonen dat het nieuwe gezondheidsproject effect heeft en hiermee

anderen overtuigen om in de volgende fase mee te doen. Denk hierbij aan

bedrijven die in de eerste fase besloten hebben niet deel te nemen. Ook externe

dienstverleners die u in de eerste fase niet hebt kunnen overtuigen om deel te

nemen, kunnen nu toch toehappen na het zien van de resultaten.

- U kan het project verbeteren en nog meer afstemmen op de wensen en

behoeften van de ondernemers, werknemers en andere betrokkenen. Dit vergroot

de kans dat het project zich zal uitbreiden naar andere bedrijven en een

duurzaam initiatief zal worden.

Enkele tips bij de evaluatie van het gezondheidsproject:

- Let er op dat u effecten van het project niet enkel in harde cijfers wil zien, zoals

minder ziekteverzuim of verbeterde productiviteit. Op korte termijn zal u hier

weinig verandering in zien, wat demotiverend kan werken. Waarin u wel effecten

kan zien, is de houding tegenover gezonde voeding en beweging, de deelname

aan de opgezette activiteiten, zonder dat het gedrag al daadwerkelijk veranderd

is.

- Een gezondheidsproject zal in een eerste fase voornamelijk effect hebben op de

werksfeer, de tevredenheid en motivatie op het werk. Deze effecten resulteren op

lange termijn in verminderd verzuim en verbeterde productiviteit.

- Door alle betrokkenen van het project ook bij de evaluatie te betrekken, krijgt u

een volledige en betrouwbare evaluatie. Denk hierbij aan werknemers,

ondernemers en de werkgroep, maar ook aan de externe dienstverleners.

- Deel de resultaten mee aan alle betrokkenen van het project. Dat kan via de

nieuwsbrief, website voor werknemers, de raad van bestuur voor ondernemers,…

Op deze manier creëert u een draagvlak om het gezondheidsproject voort te

zetten.

- Voer de evaluatie van het project uit op een moment dat het project nog ‘actueel’

is, zodat alles nog vers in het geheugen zit. Op deze manier kan u sneller naar

een vervolg van het project. Dat komt de duurzaamheid van

gezondheidsbevorderende activiteiten ten goede. Na succesvolle initiatielessen bij

een fitnesscentrum, kunt u nadien bijvoorbeeld een abonnement voor alle

werknemers van het bedrijventerrein aanschaffen.

- Probeer bij de evaluatie de tijdsinvestering voor de betrokkenen te beperken tot

een minimum.

30

- Om veranderingen op het bedrijventerrein en in de bedrijven te zien, kiest u er

best voor om pas na 6 maanden een evaluatie van het project te doen. Omdat

deze fase al snel over het hoofd wordt gezien, ondanks het belang voor het

verder verloop van het project, kan u ervoor kiezen om bij de start van het

project al meteen een datum voor evaluatie vast te leggen 6 maanden later.

Procesevaluatie voor de werkgroep

Maak een overzicht van de activiteiten die daadwerkelijk uitgevoerd zijn. Geef mee hoeveel

mensen deelgenomen hebben en de geschatte en gemaakte kosten (trainers, materialen,

huur van een ruimte,…) voor de activiteiten.

Activiteit Aantal

deelnemers

Geschatte

kosten/begroting

Gemaakte

kosten

Opmerkingen

1. Zijn de activiteiten volgens plan verlopen? � Zo nee, welke problemen en moeilijkheden waren er?

2. Noteer alle positieve ervaringen en triggers die gemaakt hebben dat activiteiten succesvol verlopen zijn.

� Deze goede methoden kunnen in een vervolgfase van het project opnieuw gebruikt worden

3. Is de workload voor de werkgroep haalbaar?

� Oplossing: bij een te hoge workload, kan u een deel van het werk van de werkgroep uitbesteden, het project (nog) meer in fases laten verlopen of het aanbod van activiteiten inperken naar een meer realistisch uit te voeren plan

4. Heeft men alle partners die men wilde betrekken bij het project ook daadwerkelijk kunnen betrekken? Externe dienstverleners of bedrijven op het bedrijventerrein?

� Zo nee, bij een gunstige evaluatie van het project kan u eventueel opnieuw vragen aan deze partijen om deel te nemen.

5. Wat vinden de ondernemers van het gezondheidsproject?

6. Wat vinden de werknemers van het gezondheidsproject?

31

Effectevaluatie van het gezondheidsproject

Effectevaluatie voor werknemers

1. Heeft het project bijgedragen tot een verbetering van: Ja, veel Een beetje Nee Opmerking

Contact met collega’s

Werkomstandigheden in het

bedrijf/organisatie

Sfeer op het werk

De motivatie op het werk

De gezondheid, veiligheid en welzijn

op het werk

Uw eigen leefstijl (roken, gezonde

voeding, beweging…)

2. Waar moet in de toekomst meer aandacht aan worden besteed?

3. Welke nieuwe ideeën zijn er voor activiteiten in de toekomst?

32

Effectevaluatie voor ondernemers/ HR-verantwoordelijken/preventieadviseurs 1. Heeft het project bijgedragen tot een verbetering van: Ja, veel Een beetje Nee Opmerking

Contact met eigen medewerkers

Contact met ondernemers van andere

bedrijven op het bedrijventerrein

Werkomstandigheden in het

bedrijf/organisatie

Sfeer op het werk

De motivatie op het werk

De kwaliteit van het werk

De gezondheid, veiligheid en welzijn

op het werk

Uw eigen leefstijl (roken, gezonde

voeding, beweging…)

2. Heeft het gezondheidsproject een verandering teweeggebracht in de omgeving:

- op organisatorisch niveau ( vb. aanpassing van werktijden, flexibele werktijden,

invoering van fietsvergoeding, een vast budget voor gezondheidsactiviteiten)

- op de werkplek of op het bedrijventerrein

Zo ja, op welke manier?

3. Waar moet in de toekomst meer aandacht aan worden besteed?

4. Welke nieuwe ideeën zijn er voor activiteiten in de toekomst? Heeft het project bijgedragen tot een verbetering van:

Ja, veel Een beetje Nee Opmerking

Tevredenheid van de werknemers

Betrokkenheid van de werknemers

Klantentevredenheid (door beter

presteren van werknemers)

Maatschappelijk verantwoord

ondernemen

Imago van het bedrijf

33

STAP 7. HOE VERDER?

In stap 6 heeft u het gezondheidsproject geëvalueerd. Op basis van de resultaten van deze

evaluatie wordt het gezondheidsproject in stap 7 aangepast zodat het project nog

succesvoller wordt in de toekomst. Daarnaast wordt er gekeken op welke manier dit project

een vaste waarde kan betekenen op uw bedrijventerrein en bedrijven. Eén van de

onderdelen van deze verankering is een gezondheidsbeleid in de individuele bedrijven op het

terrein.

Hoe gaat u te werk?

Als het project succesvol verliep, is de vraag naar een vervolg erg waarschijnlijk. Om de kans

op slagen in het vervolgproject te vergroten geven we enkele tips mee:

- Bij een vervolg van het project is communicatie opnieuw een belangrijk aspect om

betrokkenheid bij de voortzetting van het gezondheidsproject te garanderen. Breng

alle betrokkenen, waaronder de deelnemende bedrijven, maar ook bedrijven die niet

hebben deelgenomen aan het project op de hoogte van de resultaten van het project

en de beslissing om verder te gaan.

- Zorg zo snel mogelijk voor een voortzetting van het project. Het volledig stil leggen

van de gezondheidsactiviteiten is nefast voor de motivatie van de deelnemers. Om de

interesse voldoende hoog te houden, kan u kiezen voor een nieuwe insteek, andere

accenten leggen en/of de thema’s uitbreiden. In dit geval is het belangrijk om de

overlegstructuur (werkgroep) te behouden.

- Een succesvol project maakt het eenvoudiger om een draagvlak te vinden. Met

positieve resultaten kan u opnieuw naar stap 1 'het draagvlak vergroten'. Dit kan

door opnieuw externe dienstverleners zoals een broodjesbar of een fitnesscentrum te

contacteren die in een vorige fase geen interesse hadden in een gezondheidsproject.

U kan ook opnieuw de bedrijven contacteren die nog niet meededen tot nu toe.

- Voor het opstellen van een nieuw (verfijnd) actieplan kan er gebruik gemaakt worden

van het actieplan uit stap 4, in combinatie met de opmerkingen uit de evaluatie. Denk

hierbij aan het extra integreren van de triggers, die gemaakt hebben dat activiteiten

succesvol waren. Hou ook rekening met elementen die ervoor zorgden dat bepaalde

activiteiten minder goed zijn verlopen.

- Bij het bepalen van het budget voor de vervolgactiviteiten wordt er gekeken of dit

budget elk jaar opnieuw vrijgemaakt kan worden (vb. vaste bijdrage aan de

bedrijvenvereniging), of dat het gaat om een eenmalige sponsoring of subsidie.

Hierover zullen opnieuw afspraken moeten gemaakt worden met de betrokken

partijen. Verankering zou kunnen betekenen dat de financiering van de gezamenlijke

gezondheidsactiviteiten voor de ledenbedrijven deel uitmaken van de basisbijdrage

van de leden. Verder is het nuttig om het overzicht van de evaluatie erbij te nemen

met de geschatte en de gemaakte kosten. Dit geeft een beter inzicht in het budget

dat nodig is voor de voortzetting van de activiteiten en de opzet van nieuwe

activiteiten.