1. Smeepoort2. Gelderse Munt3. Vanghentoren4. Pesthuis5. Burgerweshuis6. Grote Kerk7. Poortje 1813- 19138. Hanze baken9. Voormalig kantongerecht10. Voormalig Stadhuis11. Synagoge12. Vischpoort13. Zevenissenhof

14. Vischmarkt 5515. Zuiderzeegezicht16. Vissersvrouw17. Molen de Hoop18. Scheepshelling19. Luttekepoort20. Houtwal21. Linneaustoren22. Catharinakapel23. Stadsmuseum24. Poortje25. Hortuspark

HARDERWIJK

Harderwijk bezit een rijke erfenis. Ook in het stadsbeeld kunt u tal van herinneringen uit bijna 800 jaar stadsgeschiedenis aantreffen, zoals op de Vischmarkt. De gehele historie van Harderwijk ligt besloten binnen de stadsmuren, waarvan gedeelten alsmede de Vischpoort en de Smeepoort nog altijd fier overeind staan.

Stadsrechten Al op 11 juni 1231 verleende Graaf Otto van Gelre en Zutphen stads- en marktrechten aan 'Herderewich'. De handelslui die hun zaken deden nabij het agrarisch centrum Selhorst ontvingen daarmee erkenning en stimulans tegelijk. Harderwijk groeide uit van agrarische nederzetting tot handelsplaats, die zelfs eeuwen lid was van het Hanze-verbond. Bovendien was er rond 1500 de belangrijkste vismarkt aan de Zuiderzee te vinden. In 1584 kreegHarderwijk de provinciale munt van Gelre binnen haar muren.

Universiteitsstad Van 1648 tot 1812 was Harderwijk universiteitsstad. Studenten met bekende namen als Linnaeus en Boerhaave zijn hier gepromoveerd.

Visserijstad De visserij werd sterk teruggedrongen door de afsluiting van de Zuiderzee in 1932 en de aanleg van de IJsselmeerpolders. Handel, industrie en toerisme kwamen echter snel op. Daaraan vooral dankt Harderwijk zijn snelle groei.

Garnizoenstad In 1815 werd het werfdepot geopend, al heette het toen nog 'depot-bataljon der koloniale troepen'. Door de komst veranderde Harderwijk in een garnizoenstad. De vijf kazernes die daarna nog in de stad kwamen werden de thuisbasis voor vele militairen.

Behoud historisch karakter De gemeente waarborgt boven alles het historische karakter van de stad. Bijvoorbeeld door bij het ontwikkelen van nieuwe plannen voor de binnenstad ook oog te hebben voor de oude kenmerken.

www.aaltjesdagen.nl

1. SMEEPOORT

De binnenpoort was met twee muren met de buitenpoort verbonden. Alleen de voetgangersdoorgang van de binnenpoort is bewaard gebleven. Aan de buitenkant is nog goed te zien waar ooit het wachtlokaal heeft gestaan. De gaten in de muur geven de plaats van de vleerbalken aan en de schoorsteen is nog duidelijk aanwezig. Het wachtlokaal werd gebruikt door de wachtslieden op de muur en de poort. Boven de doorgang is het wapen van Harderwijk ingemetseld. Het werd in spiegelbeeld uitgevoerd. De andere stenen zijn zogenaamde vloedstenen. Ze geven jaar en hoogte van hoog water aan. Aan de binnenzijde van de

poort is de weergang te zien. Een opvallend detail is dat de schietgaten niet alleen geschikt waren om vanuit de stad op de vijand te vuren, maar de vijandelijke kogels konden er ook door naar binnen vliegen. In 1673 bliezen de vertrekkende Franse troepen de Smeepoort grotendeels op. In 1676 werden de restanten afgebroken. Van het puin bouwde men twee poorthuisjes. Daar zetelde de wacht, zodat in- en uitkomend verkeer gecontroleerd kon worden."

2. GELDERSEMUNTDe geschiedenis van de Gelderse Munt begint met het klooster Claerendal. De zusters Ieefden volgens de regels van Sint Franciscus. Ze droegen grijze kleding en werden daarom de Grauwe Zusters genoemd. In 1580, na de Reformatie, stonden de zusters hun klooster en goederen aan de stad af, in ruil kregen ze Ievenslang onderhoud en huisvesting. De zusters bleven in een deel van hun klooster wonen. ln 1582 verplaatste graaf Willem van den Bergh zijn munt van Dieren naar Harderwijk. De stad verhuurde net klooster aan muntmeester Jan van Schevichagen. Toen in 1584 de Staten van Gelderland de Provinciale Munt van

Nijmegen naar Harderwijk overbrachten, moest hij plaatsmaken voor hun muntmeester Jacob Dircksz. Alewijn. ln 1806 bepaalde koning Lodewijk Napoleon bij Koninklijk Besluit dat de Munt werd opgeheven. Een halfjaar later werden de gebouwen van de Gelderse Munt voor de universiteit bestemd. Of en waarvoor de Academie ze heeft gebruikt is niet bekend. Na de Franse overheersing kwamen de gebouwen in gebruik bij het Depot-Bataljon der Koloniale Troepen, later het Koloniaal Werfdepot genoemd. In 1814 arriveerdeh de eerste kolonialen. In Harderwijk werden zij voorbereid op hun dienst in Nederlands-Indie."

3. VANGHENTOREN29 april 1310 kocht de graaf van Gelre van de Harderwijker magistraat een stuk grond buiten de stadsmuur om daar ‘zijn huis’ te bouwen. Dit werd het westelijke of Oude Blokhuis. De Fransen richtten er in 1673 veel schade aan. Tegenwoordig is het weer in gebruik als woonhuis. Tijdens en na de restauratie kon aannemelijk worden gemaakt dat de toren een directe toegang was tot het huls van de graaf. Muur— en funderlngsrestanten en een kademuur die er parallel aan loopt, tonen dit aan. Voordat in de zeventiende eeuw de verdedigingswerken werden verbeterd, Iiep de stadsgracht hier vlak langs de muur tot aan het blokhuis. De zeebeer beschermde de gracht tegen de zee. Tijdens de aanleg van het bolwerk Cortendoodt werd de gracht eromheen gelegd."

www.aaltjesdagen.nl

4. PESTHUISAan de Iinkerkant staat een gebouw dat op de kaart van Van Geelkercken het Pesthuys heet. Die naam kreeg het pas na 1587. Daarvoor was het een kapel, gewijd aan Sint Hieronymus, in gebruik als auditorium bij de Fraters ofwel Breeders des Gemenen Levens. Boven de deur van het auditorium staat (in het Latijn): Mijn huis zal een huis des gebeds genoemd worden. Tijdens de beeldenstormen in de zestiende eeuw Iiep de kapel grote schade op. In 1578 moesten de Fraters als gevolg van de Reformatie hun werk staken. AI hun bezittingen werden overgedragen aan de stad. Toen een paar jaar Iater een pestepidemie de stad

teisterde, werden de gebouwen ingericht als pesthuis, een quarantaine— en verpleeginrichting. In 1636 woedde er opnieuw een pestepidemie. De Nijmeegse arts IJsbrand van Diemerbroeck beweerde dat tabak roken een goede bescherming bood tegen deze gevreesde ziekte. Het is bekend dat de vroede vaderen der gemeente de pijptabak die ze in de raadzaal rookten, bij de stad declareerden. Waarschijnlijk hebben de verzorgers in het pesthuis dit voorbeeld niet gevolgd, want toen het in 1641 werd gesloten, waren alle verplegers reeds overleden. In de negentiende eeuw werd het Pesthuis nog gebruikt tijdens een cholera-epidemie."

5. BURGERWEESHUIShet eerste gezicht lijkt het een mooie symmetrisch gebouwde gevel, maar bij nauwkeuriger kijken blijkt de voordeur niet in het midden geplaatst te zijn, maar rechts van het enigszins vooruitspringende middengedeelte (risaliet). De geschiedenis van het Burger Weeshuis begon in 1554, toen Johan van Speulde, priester van de Johannieterorde, zijn 740 guldens spaargeld aan de stad beschikbaar stelde om er een weeshuis van te stichten. Het stadsbestuur verzocht de gardiaan (overste van een franciscanenklooster) van de Minderbroeders, om het gravenhuis op de hoek van de Broederen en de Donkerstraat voor dit doel beschikbaar te stellen.

"

6. GROTE KERK De Grote Kerk te Harderwijk is een kruisbasiliek in gotische stijl die gedeeltelijk uit de 14e en de de 15e eeuw dateert. De oorspronkelijk veel grotere kerk heette aanvankelijk de Onze-Lieve-Vrouwekerk en was gewijd aan Maria. Sinds de Reformatie in 1578, toen de katholieke godsdienst werd verboden en onderdrukt, wordt de kerk gebruikt voor protestantse erediensten. Nadat in 1415 de parochiekerk van Sint-Nicolaas was afgebrand werd besloten om een Mariakapel te vergroten en als kerk te gebruiken. Het 14e eeuwse gebouw kreeg een nieuw koor met kooromgang, een transept en een toren die in hoogte die van de St. Eusebiuskerk in Arnhem

overtrof en daarmee de hoogste van Gelderland was. Een\groot deel van de kerk ging verloren toen in 1797 de toren instortte en een deel van het schip verwoestte. Het resterende deel van het schip werd hierna afgesloten door een nieuwe gevel in sobere Lodewijk XVI stijl. "

www.aaltjesdagen.nl

7. POORTJE 1813 - 1913

Het poortje werd opgericht ter gelegenheid van der herdenking van honderd jaar Nederlandse onafhankelijkheid in 1913."

8. HANZEBAKEN "

Op het nieuwe Strandeiland in Harderwijk staat het kunstwerk Hanzebaken. Het is gemaakt door Marte Röling. Het beeld bestaat uit een boot op een veertien meter hoge paal, omringd door blauw gele golven. Marte Röling is beroemd vanwege haar portretten van Beatrix en Claus. Wat dat betreft kan de eminent grijze kunstenares met haar altijd fraaie oogschaduw de goedkeuring zeker wegdragen bij de koningsgezinde Harderwijkers. Ook de onderwerpkeuze, een boot, lijkt aan te sluiten op Harderwijk als haven- en hanzestad, hoewel de Kogge niet een boot is die Harderwijk in het verleden vaak frequenteerde.""""

9. VOORMALIG KANTONGERECHT"Een statig achttiende eeuws herenhuis. De oorpsronkelijke twee woningen zijn veel ouder. 5 traveeën breed met op de hoeken verticale lijsten. In het midden een risaliet (naar voren stekend deel in de gevel). Sinds 1984 is het in gebruik bij het kantongerecht. """"""

"""""

www.aaltjesdagen.nl

10. VOORMALIG STADHUIS! "In 1720 besloten de schepenen de voorgevel van het stadhuis te laten ophelderen. Het stadhuis bestond uit het raadhuis, rechthuis en het wijnhuis. Tot aan de Franse tijd sprak het gemeentebestuur recht. Ook vond in het stadhuis de keuring van het laken plaats. Van 1684 tot 1798 stond aan de linkerkant van het pand een draaibare kooi om vrouwen die zich publiekelijk hadden misdragen aan het volk te tonen. ""

"11. SYNAGOGE "" "

Vanaf 1690 mochten Joden zich officieel vestigen in de stad. Het huidige pand is in 1839 gerealiseerd. Evenals in de stad Elburg was in Harderwijk de begraafplaats gevestigd op de stadswallen. Na de bezetting van Nederland in mei 1940 en de ontruiming van de kustgebieden kwamen er vele gevluchte Duitse joden in Harderwijk en omgeving terecht. Vrijwel alle in en om Harderwijk woonachtige joden zijn gedeporteerd en niet teruggekeerd uit de kampen. Slechts enkelen konden onderduiken. Het synagogegebouw bleef onbeschadigd, maar het interieur werd geplunderd. De Torarollen zijn na de oorlog aan de gemeente Winterswijk geschonken.In 1947 is de joodse gemeente van Harderwijk ontbonden en bij die van Apeldoorn gevoegd """"

12. VISCHPOORT! "De Vischpoort, gebouwd eind 14e eeuw, is de enig overgebleven stadspoort aan de waterkant in Harderwijk. Door deze poort werd vis van en naar de boten gebracht. De grote boten die de vis vervoerden konden vanwege ondiepte niet tot de kust komen. De vis werd daarom overgeladen op kleinere boten. Deze bootjes voeren dus de hele dag heen en weer.Daarnaast had de poort ook een beschermende functie tegen vijanden en tegen het water. Als het water te hoog kwam, kon hij gesloten worden. De huizen aan de Vischmarkt zijn ook wat hoger gebouwd en of hebben een vloedkamer, voor het geval dat de poort te laat gesloten werd. Naast de poort loopt de stadsmuur en staan wat huisjes. Bovenop

de Vischpoort is in de 18e eeuw de vuurtoren gebouwd. Na de afsluiting van de Zuiderzee verloor deze zijn betekenis, zodat hij in 1947 werd gesloten. Tegenwoordig gaat het licht alleen aan bij speciale gelegenheden. """"""

www.aaltjesdagen.nl

13. ZEVENNISSENHOF "Geheel achter de woning op de Kleine Marktstraat treft u nog een oud stukje stadsmuur. De nissen werden in de middeleeuwen (en erna) vaak gebruikt voor de opslag van goederen, maar ook voor prostitutie. """"""""""

14. VISCHMARKT 55 "

Dit pand is een echt patriciërshuis. De rechterhelft van dit pand springt ver naar voren. In de entree treft u het wapen van ene mijnheer Steenberch en mevrouw de Vries. Het pand heeft heel veel functies gehad, waaronder burgemeesterswoning, school, bibliotheek en garagebedrijf. """"""""""

15. ZUIDERZEEGEZICHT "Zuidelijke Zeegezicht is een eerbetoon aan wijlen Eibert den Herder, oprichter van vele toeristische attracties die de economie van de gemeente Harderwijk vandaag gemaakt tot wat het nu is. Den Herder was de bekende activist in zijn dagen die poogde de sluiting van de voormalige Zuiderzee , te voorkomen, de huidige polder bracht veel nieuw land naar Nederland als gevolg van de afsluitdijk . Door het instellen van nieuwe commerciële doelstellingen voor zijn bedrijf is Den Herder er in geslaagd om een nieuwe haveningang voor Harderwijk te creëren en tevens creëerde hij een strand met het uitgegraven zand . Hij richtte ook het Dolfinarium op. Vanuit zijn passie voor de zee als een voormalig handelaar in overschot

van vangsten van de vissers en als amateur schilder van oude schepen van de voormalige Zuiderzee is zijn interesse is duidelijk. Het beeld stelt nu de bekende man met de hoed een schilderij van zijn opvattingen, omlijst door de symbolen van zijn prestaties ( in gecoat staal) , waardoor het sluiten van de Zuiderzee ( groen marmer ) dat lijkt leeg lopen als gevolg van de helling van dit oppervlak . In het kader van een grote bronzen hoed staat symbool voor de bescherming van zijn volk. Maar dit grappige deel van de sculptuur kan ook betekenen "Chapeau " , het woord dat hert Franse volk roept wanneer men lof uit. """""

www.aaltjesdagen.nl

16. VISSERSVROUW MET KIND "Kunstenaar: Annie van der Velde Materiaal: Frans kalkzandsteen Jaar van plaatsing: 1975 Met plaquette over de vissers die zijn verdronken in de toenmalige Zuiderzee. afmeting 65x90 cm. """""""

17. MOLEN DE HOOP! "In de nacht van 28 op 29 maart 1969 werd Harderwijk opgeschrikt door een felle brand in molen Oude Molen De Hoop aan de strandboulevard. "De Hoop" aan de Strandboulevard. De brandweer kon niet voorkomen dat de molen veranderde in een triest karkas. Eigenaar E. den Herder, die in de molen een restaurant exploiteerde, zag van herbouw af en kreeg van de gemeente een sloopvergunning. Molen De Hoop Harderwijk Vanaf die tijd is het de bedoeling geweest, dat op een andere plek aan de rand van het oude stadscentrum de molen herbouwd zou worden. De stichting Vrienden van de Gelderse Molen startte toen een geld inzamelingsactie. In 1992 werd de herbouw van de molen nieuw leven in geblazen, door de oprichting van "de Harderwijkse Molen Stichting", die het karwei van de vrienden van " de Gelderse Molen " overnam. In 1993 kocht de Stichting de romp van de molen van "Molen van Reerink" te Oldenzaal. Dit was geen nieuwe molen. Deze was namelijk in 1913 daar geplaatst vanuit Weesp en was daar bekend als molen "Het Anker" bijgenaamd "De Reus van Weesp”. In Oldenzaal was de molen reeds in 1928, na amper 15 jaar dienst, alweer onttakeld en de romp bij een malerij

gevoegd. De nieuwe locatie in Harderwijk voor de molen werd gevonden bij de Vissershaven. Daar bleek de grond door teer vervuild te zijn en werden onbekende Nieuwe molen De Hoop aan de vissershaven funderingen van oude vesting- en waterwerken aangetroffen. Deze waren de oorzaak van een flinke vertraging van de bouw/restauratiewerkzaamheden. Op 3 juli 1995 konden daadwerkelijk de werkzaamheden voor de herbouw een aanvang nemen. In 1997 konden de romp en kap geplaatst worden en in juli 1998 het wiekenkruis en de staart. Toen was er sprake van een uitwendig complete molen. Op 29 augustus 1998 hebben de wieken voor het eerst gedraaid. Vanaf 8 mei 1999 ( Molendag) is de molen open voor publiek. De officiële opening vond plaats in september 1999. Wetenswaardigheden over de molen. De museale korenmolen "De Hoop" is een zg.stellingmolen. Dit betekent dat de molenaar de wieken bedient vanaf deze stelling. De hoogte van de stelling is 9.00 meter boven de begane grond en de breedte van de stelling is 4.00 meter. De totale hoogte van de molen bedraagt ca. 35.00 meter. """""""""""

www.aaltjesdagen.nl

18. SCHEEPSHELLING "De eerste activiteiten op de scheepshelling Veluvia dateren van rondom 1700. Ene Jan Hendrik Benedictus krijgt in 1768 toestemming om een helling te stichten. Over het reilen en zeilen in de tijd erna is weinig bekend, maar aan het eind van deze periode zijn er nog steeds twee hellingen over, te weten de werf van Van Kuikhoven en die van Ten Cate. Met de komst van Johan Oost in 1901 breekt er een tijd van verhoogde werfactiviteiten aan voor Harderwijk. Johan Oost werd op 31 mei 1874 te Echternbrug geboren als zoon van een scheepstimmerknecht en hij kwam in 1879 met zijn ouders naar Urk. Johan werkte eerst als leerling op de werf van de gebroeders Roos en kwam, na zijn diensttijd bij de

marine, op de werf van Lourens Metz, eveneens op Urk. Door zijn huwelijk met de dochter van de werf baas, Neeltje Metz, opende zich voor de jonge knecht een wijder perspectief. Toen kort na zijn trouwen in Harderwijk de werf van Van Kuikhoven te koop kwam, werd deze met hulp van zijn schoonvader overgenomen. Rond 1905 nam Johan Oost het werfje van Ten Cate over, dat een jaar in handen was geweest van Beert den Herder, een broer van Eibert. Door dit bedrijfje korte tijd nadien te liquideren en het terrein aan de gemeente over te doen, verkreeg Oost een monopolypositie ter plaatse. Het bij de vissers heersende ongenoegen hierover leidde er in 1911 toe dat visserij-beroepsvereniging "Onze Toekomst" zelf een werfje stichtte, waardoor de leden voor een lager tarief konden worden gehellingd.In 1930 gaf vader Oost de werf in huur aan zijn zoon Lourens, maar hij bleef er zelf nog op werken tot zijn tachtigste jaar; hij overleed in 1955. Door de afsluiting en de gewijzigde omstandigheden kon het bedrijf geen gelijke tred houden met de ontwikkelingen en het raakte achterop. Mede door het feit dat in oktober 1944 de Engelsen de werf bombardeerden, waarbij het woonhuis vernield en het voor een nieuw te bouwen schip klaarliggend hout versplinterd werd, besloot de oude Oost zich terug te trekken. In zijn leven als werf baas had hij een groot aantal vaartuigen gebouwd en te water gelaten: 39 houten en 4 ijzeren. De eerste categorie bestond uit 9 kleine botters, 2 grote botters en 6 kleine Noordzeebotters. Onder de laatste bevonden zich schepen voor Urk, Vlissingen en IJmuiden. Verder 7 pluten, 3 kleine pluten, 1 pluut zonder dek, 3 zeilboten, 2 haringvletten, 2 kubboten en 4 roeivisboten.Dirk Roelofsen kocht in 1975 de helling van de Familie Oost. Hij renoveerde het huis grondig en ging daar in 1977 met zijn gezin wonen. In de daarop volgende jaren is er 1 hellingbed weer in oude glorie hersteld. In 1981 werd de eerste botter (VD153) weer op de helling gelierd. Na een paar weken reparatie werd deze botter onder grote publieke belangstelling te water gelaten. Na 30 jaar eindelijk weer een botter van de helling. Tot 1994 werden er regelmatig schepen gehellingd. Helaas moest deze prachtige activiteit gestaakt worden vanwege de gezondheidstoestand van de hellingbaas. Op 20 december 2001 overleed Dirk Roelofsen. In 2003 veranderde de helling van eigenaar. Reijer (zoon van Dirk) en Jacolien, die altijd gewoond hadden in de arbeidershuisjes van de helling, mochten doorschuiven naar het hellinghuis. Zij besloten om het huis weer in de oorspronkelijke staat en aanzicht terug te brengen zoals deze toentertijd in 1903 was gebouwd. "19. LUTTEKEPOORT "

we hier aantreffen zijn de restanten van de noordelijke toren van de Luttekepoort. Op deze locatie heeft een zeer fraaie binnenpoort met twee torens gestaan. De buitenpoort was een eenvoudig vierkant gebouw. Bij deze poort lag een brug over de gracht. """""""

www.aaltjesdagen.nl

20. HOUTWAL "Helemaal onderin de parkeergarage staan de overblijfselen van de van de rond 1500 daterende torenvoet van de voorpoort van de Luttekepoort.Deze toren die een doorsnede van 8 meter had is net onder het fietspad aan de zijde van de Luttekepoortstraat aangetroffen.In 1637 hebben de Franzen deze poort samen met andere verdediginswerken van de stad opgeblazen en de stad in brand gestoken. De torenvoet is tijdens de werkzaam heden aan de garage en het gebied er omheen opgegraven in september 2009. """

21. LINNAEUSTOREN "Het Linnaeustorentje zat in de 16de eeuw vast aan het winterhuis van de prior van 's-Heerenloo, een instelling van de Johanniter Orde in Ermelo. De woning is door brand verwoest, maar het torentje bleef een markant punt waarin studenten die zich misdroegen moesten 'zitten' en op z'n minst claustrofobisch werden. De toegangsdeur is zo laag, dat je bij het betreden vanzelf het hoofd buigt - wat zal dat de universitaire rechtbank goed gedaan hebben. In het torentje staat het borstbeeld van de grote Zweedse botanicus en hangt een bronzen plaquette ter herinnering aan Boerhaaves bliksembezoek. """"""""

22. CATHARINAKAPEL" "Behalve het minderbroedersklooster waren in Harderwijk nog vier andere kloosters, waarvan drie vrouwenkloosters. Wat nu het Centrum voor de Kunsten 't Klooster is was vroeger een deel van het Catharinaklooster. Dit klooster komen we al tegen in documenten uit het jaar 1439. De Catharinakapel - gebouwd in 1502 - hoorde bij het klooster. Het huidige Klooster (parkeerterrein) was vroeger de kloostertuin. De Paradijspoort was de toegang tot het kloosterterrein.!""

"""""

www.aaltjesdagen.nl

23. STADSMUSEUM " "In het Stadsmuseum Harderwijk maakt u kennis met elementen uit de rijke geschiedenis van Harderwijk. Tentoongestelde thema’s zijn onder andere: Harderwijk als munt- en universiteitsstad en de Belgen (Eerste Wereldoorlog). De zolderverdieping is gewijd aan de Zuiderzee-visserij. Momenteel wordt er op de eerste verdieping hard gewerkt aan een vernieuwde presentatie over de stad met haar karakteristieke monumenten.De collectie van het Stadsmuseum Harderwijk bestaat grofweg uit 9.000 objecten en 26.000 foto's. Deze collectie is van het begin af aan gegroeid rond de thema's Archeologie, Stadsgeschiedenis, Gelderse Academie, Gelderse Munt,

Koloniaal Werfdepot, Belgisch Interneringskamp, Zuiderzeevisserij en Klederdrachten. ""24. POORTJE "

zijn goederen een zekere ‘som penningen’ had overgespaard, die hij wilde gebruiken voor het oprichten van een ‘huis en woning’ waar weeskinderen zouden kunnen worden verzorgd. Hij sprak de hoop uit dat andere ‘goede en vrome mensen’ zijn voorbeeld zouden volgen. Die hoop werd niet beschaamd. Er kwam een flinke stroom grote en kleine giften op gang, waardoor de wens van Johan van Speulde kon worden uitgevoerd.Al een jaar later werden de eerste wezen opgenomen in een huis dat op de hoek van de Markt en de Donkerstraat stond. Van 1651 tot 1872 vonden de wezen onderdak in het gebouw op de hoek van de Korte Kerkstraat en het Kerkplein, nu bekend als de Wheme. In 1872 werd het gebouw Kerkplein 3 betrokken, waar tot 1937 wezen werden verzorgd. In dat jaar besloot men de wezen voortaan onder te brengen bij pleeggezinnen. Overigens werd in 1999 het fronton van de toegangspoort bij de Wheme op de oude plaats in ere hersteld.

"25. HORTUSPARK "

Het gebied waar het stadspark ‘De Hortus’ is aangelegd is altijd groen geweest. In 1649 legde de Gelderse Academie in een deel van het gebied een Hortus Botanicus aan om de med ische s tuden ten de ge legenhe id te b ieden geneeskundige kruiden en heesters te bestuderen. Daarvoor is de grond een tijdlang in gebruik geweest bij kloosters. In die tijd stonden er drie kloosters in de binnenstad: het St. Catharinaklooster, het Minderbroederklooster en het klooster van de Orde Van St. Jan. Op het terrein was een boomgaard en men kweekte er groente en kruiden. Het gebied is nooit bebouwd geweest. """""""""www.aaltjesdagen.nl