Sneak preview. Global trends: inspiratie van Alexander Heydendael

uit "Karakters op weg”. Over: Water, Klimaat, Energie, Milieu,

Grondstoffen en Landbouw.

Alexander Heydendael liep de Camino naar Santiago de Compostela

en ging op zoek naar het waarom en hoe. De eerste hoofdstukken in

zijn binnenkort te verschijnen boek gaan over de karakters. In het

hoofdstuk “Een dialoog met mijzelf” gaat hij in op de global trends.

Water, Klimaat, Energie, Milieu, Grondstoffen en Landbouw.

In feite observeer ik zes global trends. Ik benoem deze met hun

bedreigingen van de in totaal ruwweg twintig. Onlangs hebben wij

deze met een groep denkers op Clingendael geinventariseerd. Met

relevante vragen. Als klap op de vuurpijl kom ik al die bedreigingen

stuk voor stuk ook nog eens onderweg op mijn Camino’s tegen…

1. Water als schaars en strategisch goed vormt een fundamenteel

recht voor ieder mens. Laten we waterverspilling in zowel rijke

als arme landen ongebreideld doorgaan of maken we efficiënter

gebruik in industrie, landbouw en huishoudens door middel van

recycling en nieuwere methodieken?

Camino-ervaring: de Spaanse stuwmeren staan op 1/3 van hun

normale niveau. Uitbreiding van industrieën is vaak oorzaak.

Maar ook slurpen nieuwe wijken in steden steeds meer water op.

Bij het sproeien in droge landbouwarealen gaat veel water

verloren. Druppel-irrigatie wordt nog niet overal toegepast…

2. Klimaat verandert mede door menselijk handelen veroorzaakt.

Dit leidt tot onvoorspelbare crises. Door overmatige droogtes,

stijging van de zeespiegel plus extreme temperaturen. Dit vergt

grote aanpassingen her en der over de gehele wereld. Moeten we

dit op zijn/haar beloop laten of nemen we eindelijk adequate

acties? Doen we aan crises-beheersing of pakken we de oorzaken

aan?

Camino-ervaring: het klimaat onderweg wordt steeds grilliger.

Ook in Spanje, Frankrijk of Portugal kan het midden in de zomer

ineens hagelen. Bovendien zijn de stormen in Galicië of in

Auvergne niet mis. Of extreme temperaturen verwarmen ineens

lente of herfst. Op onverwachte momenten…

3. Energie vervuilt. Waar kiezen we voor? De resterende, eindige

fossiele brandstof beter benutten of in verhoogd tempo

alternatieve energie ontwikkelen? En deze dan ook daadwerkelijk

implementeren en toepassen?

Camino-ervaring: zonnepanelen sieren menig akker op de Ruta

de la Plata. Spaanse en ook Portugese boeren investeren op

grote schaal in deze nieuwe techniek. Geëntameerd en

gesubsidieerd door hun overheden. Intussen verandert wel de

wetgeving…

4. Milieu afbraak wordt steeds meer zichtbaar. De vervuiling neemt

dermate alarmerende vormen aan, dat ‘bottom-up’ acties

noodzakelijk zijn. Of moeten we verplicht ‘duurzaam denken en

doen’ in wet- en regelgeving omzetten?

Camino-ervaring: langs bijna alle pelgrimswegen ligt overvloedig

afval. Van lege gekreukelde sigarettendoosjes tot gekleurde

condooms. Van plastic zakken tot afgedankte schoenen of

rugzakken…

5. Grondstoffen nemen zichtbaar af. De druk op eindige,

beschikbare grondstoffen neemt alsmaar toe. Moeten daarom ook

de pluspunten van landen niet beter ontwikkeld en benut worden

om afhankelijkheid van schaarse goederen te minimaliseren? Of

boren we nieuwe bronnen van vervangbare stoffen aan?

Camino-ervaring: Spanje, Portugal en Frankrijk bezitten weinig

eigen olie & gas. Daarom is Frankrijk indertijd overgestapt op

kernenergie. Ook fosfaat wordt in geheel Europa overigens een

beperkende factor in de landbouw...

6. Landbouw: de toenemende vraag naar voedsel afkomstig van

een beperkter wordend areaal vragen om meer efficiëntie. Dit

betekent aan de productiekant het zoeken naar doelmatiger

watergebruik, afbreekbare gewasbeschermingsmiddelen,

helderheid over gentechnologie en groeien naar duurzaam lokaal

produceren. Voor consumenten liggen er vragen op gebied van

dierenwelzijn, gewasbescherming en voedselveiligheid. Verder: is

de toenemende macht van grote agrarische bedrijven wel

gezond? Gaan we ons nu richten op kleinschalige landbouw in de

anders ontwikkelde wereld of willen we grootschalige landbouw

met gesubsidieerde export verder doorzetten?

Camino-ervaring: kunnen gefragmenteerde familiebedrijven wel

blijven renderen in Spanje of Portugal? Kunnen zij wel

concurreren met de grootschalige Franse akkerbouw? De

Landbouwsubsidies uit Brussel nemen bovendien af. Daar komt

een keer een eind aan. Zijn deze sectoren wel voldoende

levensvatbaar zonder extra gelden?

-----------------------------------------

Respons Ron Brouwer MA, docent aan de opleiding Facility Management,

onderdeel van de faculteit Management & Organisatie van de Haagse

Hogeschool.

Global trends

Koos Groenewoud presenteert het gedachtegoed van Alexander

Heydendael op de hem vertrouwende wijze, waarbij hij het geluid van

Heydendael, die luidkeels alarm slaat waar het water, klimaat, milieu,

energie, grondstoffen en landbouw aangaat - de wezenlijke bronnen voor

een duurzaam beheer van de blauwe planeet - versterkt herhaalt. Het is

allang geen twee voor twaalf meer: de wijzers geven bijna het noorden

aan en dan is het te laat... Juist een ingetogen wandeling als de Camino

naar Santiago de Compostela biedt alle ruimte om gedachten de vrije loop

te laten en de blik naar binnen te richten en dat levert vaak heldere

inzichten en een diep besef van zijn op, die Heydendael in zijn boek en in

zijn blog Groenewoud hier treffend debiteren. Zij zijn niet de eersten en

zullen niet de laatsten zijn. Wel behoren zij nog altijd tot de helaas relatief

weinigen die beseffen dat de mensheid (al sinds het aanbreken van de

industriële revolutie in de eerste helft van de negentiende eeuw) de

planeet aan het uitputten is, die dan ook niet voor niets krachtig

protesteert in de vorm van extreem weer en vulkaanuitbarstingen

(klimaatverandering, onlangs barstte de Cotopaxi in Ecuador, waar ik op

dat moment was, voor het eerst in 75 jaar weer uit), overstromingen

(klimaatverandering, milieu), aardbevingen (energie - en niet alleen ver

van ons bed; in Groningen heeft de gaswinning veel schade en leed

veroorzaakt, zoals Folkert Buiter in zijn binnenkort te verschijnen roman

'Te Laat' schetst), de voortschrijdende vervuiling en wanbeheer van de

energievoorraad (fijnstof door verkeer en computers en printers; er

worden weer kolen gedolven om elektriciteit mee op te wekken en de

filters ten spijt spuien de schoorstenen weer roet als vanouds, terwijl de

mogelijkheden om energie uit wind, zon en water en kinetische bronnen te

winnen nauwelijks worden benut) en waar het landbouw betreft wordt

dagelijks onder het mom van duurzame landbouw een forse oppervlakte

aan regenwoud neergemaaid ten gunste van soya-aanplant - van de

genetisch gemanipuleerde variant die in de meest uiteenlopende

voedingsmiddelen wordt verwerkt: de longen van de aarde worden

dichtgeknepen en de bevolking ongemerkt vergiftigd. En intussen strijden

grote groepen religieuze fanatiekelingen, die de dodelijke combinatie van

religieuze en politieke overtuiging aan de wereld willen opdringen, voor

een onmogelijk ideaal, waar ze begrijpelijkerwijs op felle weerstand

stuiten van andere grote groepen die zich niet laten indoctrineren door

een overtuiging die niet van hen is - en het liefst ook met rust willen

worden gelaten. Waar moet dit heen? 'Leven en laten leven' zou naar mijn

mening leven en doen leven' moeten zijn - en actief en globaal

nagestreefd. Het zal voorlopig wel een illusie blijven...

Koos Groenewoud. Lelystad 27 september 2015

AAA (Triple A) Van Management naar (NIEUW) Leiderschap / AAA Total Facility Management

Contact: 0031 6 2900 8353 Koos.Groenewoud@AAA-TFM.nl

Mijn WEBSITE: http://www.aaa-tfm.nl/

Mijn PROFIEL: http://www.aaa-tfm.nl/profielkoosgroenewoud.pdf

Mijn KANTELmomenten: http://www.kantelboek.nl/mijn-eigen-reis.html

Mijn GREENpaper:

http://www.slideshare.net/KoosGroenewoud/whitegreen-paper-aaa-triple-a-juli-2015