Service Oriented Architectures

Alles wat je altijd al over SOA’s wilde weten maar nooit hebt durven vragen…

Zoetermeer, 17-11-2005

Erwin Oorderwin.oord@vka.nl

2

Agenda – Service Oriented Architectures

Wat is de essentie van service-oriëntatie ?

Wat zijn de voordelen ?

Top/down of toch maar bottom/up ?

Hoe bouw je een businesscase voor SOA’s ?

Zijn er valkuilen of zwakke plekken in het concept ?

Wat kan VKA voor haar cliënten doen ?

3

Een service is een autonome component die business-relevante, vast gedefinieerde diensten verleent

Autonoom, dus geen afhankelijkheden van externe processen of systemen

Verleent diensten met een duidelijke betekenis in het business-domein

Benaderbaar van buitenaf via vooraf gedefinieerde koppelvlakken

Interfacing met de omgeving is transactioneel van aard

Communicatie via vaste koppelvlakken

Autonome functie met relevantie in

businessdomein

Interfacing is transactioneel van aard

4

Als die componenten gaan interacteren via services, dan ontstaat een zuivere service oriented architecture

In de nieuwe opzet zijn de processen nog slechts flexibele interactiepatronen tussen autonome businesscomponenten

Tot nog toe waren ‘vastgeroeste’ bedrijfsprocessen leidend in de organisatie van een onderneming…

Component t.b.v. GBA-acties

Proces 3

Proces 2

Proces 1

samenhangende processtappen, bv. GBA-controles

Proces 3

Proces 2

Proces 1

5

Zo’n service oriented architecture biedt verscheidene voordelen ten opzichte van traditionele architecturen

Vergroot flexibiliteit

Verkort time-to-market

Bespaart kosten

Vergemakkelijkt uitbesteding

of SSC

6

Service-oriëntatie gaat vanaf INK-ontwikkelingsniveau 3 waarde opleveren voor een organisatie

Activiteit-gebaseerd

Proces-gebaseerd

Systeem-gebaseerd

Keten-gebaseerd

Transformatie-gebaseerd

On

twik

keli

ng

sfas

e (v

olg

ens

INK

)

Waarde van service-oriëntatie

7

Open model

Binnen een SOA zijn er twee modellen om service-vrager en service-aanbieder bij elkaar te brengen

ESB-model

Registreren

ServiceZo

eken

V

T A

Service-aanbieder

Servicevrager

‘Telefoonboek’

V1 V2 V3 V4 V5

A1 A2 A3

Enterprise Service Bus

Service-aanbieders

Servicevragers

8

Service-oriëntatie grijpt in op alle drie de lagen van ons architectuurmodel (business/informatie/technologie)

Een businesscomponent kan alleen autonoom zijn als die autonomie ook in de onderliggende lagen gewaarborgd is

Businesslaag

Informatielaag

Technologielaag

9

Een top/down-aanpak ligt dan voor de hand, maar ook een bottom/up-aanpak heeft aantrekkelijke kanten

Bottom/up-aanpak:– Doorgaans gedreven vanuit de ICT-afdeling

– Implementeren technologie-services relatief eenvoudig– Afbakening domeinen in ICT veelal scherper te definiëren

– Biedt mogelijkheden op kortere termijn– Quick-wins – Lagere complexiteit door niet betrekken business-issues

Top/down-aanpak:– Is direct gerelateerd aan businessstrategie

• Onderkennen kernactiviteiten (= kerncomponenten)• Faciliteert uitbesteding of concentratie op businessniveau

– Is gebaat bij een lange-termijnvisie en –aanpak• Aanzienlijke investeringen• ‘De cost gaet voor de baet uyt’

10

Vanwege de lange looptijd en aanzienlijke investering is een gedegen kosten-/batenanalyse essentieel

Baten en kosten (initieel en toekomstig) van de SOA moeten opwegen tegen baten en kosten van ‘niets doen’

Scenario met SOA:– Initiële investering in SOA– Verwachte kosten ontwikkelen

services– Verwachte baten van service-

oriëntatie

Scenario zonder SOA:– Verwachte kosten ontwikkelen

traditioneel– Verwachte baten traditioneel

Initiële investering

in SOA

Toekom

-

stige kosten

met S

OA

Toekomsti

g

ebaten met

SOA

Toekomstige baten

zonder SOA

Toekom

-stige kosten

zonder SO

A

11

Bij het scenario met SOA vallen initiële en toekomstige kosten en baten in een beperkt aantal groepen

Initiële kosten– Investering in infrastructuur– Investering in ombouwen

bestaande systemen– Creëren van servicedelivery-

organisaties incl. opleiding– Communicatie en

verwachtingsmanagement

Initiële baten

– Zijn er niet !

Toekomstige kosten– Meerkosten van ontwikkelen

van nieuwe services bij systemen

– Exploitatiekosten infrastructuur en generieke voorzieningen

Toekomstige baten– Besparingen op beheer door

consolidatie bestaande systemen

– Besparingen op ontwikkeling door hergebruik en samenwerk

– Competitief voordeel door lagere time-to-market

12

Bij het bouwen van een SOA-businesscase is het goed te focussen op de belangrijkste invloedsfactoren

Business-factoren– Veranderlijkheid van processen– Standaardisatie in activiteiten– Verdeling verantwoordelijk-

heden in de organisatie

Invloed van deze factoren moet onderzocht worden, en kan zowel negatief als positief uitvallen!

Informatie-factoren– Gemeenschappelijkheid info– Belang beveiliging informatie– Gedistribueerde verwerking van

gegevens

Technologie-factoren– Structuur van de bestaande

systemen (monolithisme)– Toegankelijkheid van de

bestaande systemen (API)

13

Service-oriëntatie is een stap vooruit maar is zeker geen heilige graal (of konijn uit de hoge hoed)

Issues die implementatie kunnen bemoeilijken, ook bij een positieve businesscase:– Onbalans tussen initiële kosten

en toekomstige baten

– Aanpassingen nodig in bedrijfsprocessen (aansturing services)

– Aanpassingen nodig in organisatie (anders beleggen verantwoordelijkheden)

– Technische onmogelijkheden in bestaande systemen

14

VKA kan op meerdere manieren haar cliënten helpen bij vragen t.a.v. SOA-besluitvorming en -implementatie

Haalbaarheids-onderzoek

Audit / Contra-

expertiseBegeleiden implementati

e

Keuze tooling en

standaarden

Leverancier-selectie

Opstellen businesscase

Ontwerpen architectuur

Awareness-workshops

15

Einde.

Meer weten over dit onderwerp?

Lees ons artikel “Een SOA verdient een businesscase” in het novembernummer van INFORMATIE, of op http://www.vka.nl

Of neem contact op met – Erwin Oord (erwin.oord@vka.nl) – Erik van Ginneken (erik.van.ginneken@vka.nl)