Samenvoeging van de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen ... · Van alle herindelingsvoorstellen die...

4Samenvoeging van de gemeenten Bin-nenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen

Aan de orde is de behandeling van:- het wetsvoorstel Samenvoeging van de gemeentenBinnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland enStrijen ( 34806 ).

De algemene beraadslaging wordt geopend.

De voorzitter:De eerste spreker is de heer Bisschop namens de SGP-fractie.

De heer Bisschop (SGP):

voorzitter, dank u wel. Laat ik het maar eerlijk bekennen.Van alle herindelingsvoorstellen die voorliggen, vind ik ditvoorstel met betrekking tot de Hoekse Waard het lastigste.Wij zijn er eerlijk gezegd ook nog niet helemaal uit. Debeantwoording van de vragen die ik aan de minister gastellen doet er dus echt toe. Altijd natuurlijk, maar toch welheel erg bijzonder in deze ronde.

Als je kijkt naar wat er is gebeurd en naar hoe de verhou-dingen zijn, zie je een heel duidelijk verschil van inzicht.Twee gemeenten zijn heel duidelijk voor herindeling: Oud-Beijerland en Strijen. Drie gemeenten zijn tegen de herinde-ling, waarvan één net op het nippertje, maar goed, tochtegen herindeling. Zij kiezen voor versterkte samenwerking.Dan hebben we het over Binnenmaas, Cromstrijen enKorendijk. Als je de stukken van de regering leest, zie jevolop argumenten die pleiten voor herindeling. Bijvoor-beeld: niets doen is geen optie. Nu is dat doorgaans niethet sterkste argument, vind ik. In de stukken van het kabinetkomen we ook argumenten tegen als "een sterkere positiein de regio", "gelijkwaardige partner voor de regio", "energievan de gemeenten is nu voor een groot deel intern gericht","de regio laat kansen liggen richting Europa en het nationaleen provinciale niveau" en "samenwerking komt niet goedvan de grond".

Stuk voor stuk zijn dat wezenlijke aandachtspunten, diepleiten voor herindeling van deze gemeenten. Maar neemje kennis van de stukken van de tegenstanders van de her-indeling, dan kom je tegen: er is geen draagvlak voor herin-deling. Daar leggen ze de vinger wel op een zwakke plek inhet voorstel. Verder lees je: er wordt al heel goed samenge-werkt in de regio en de gemeenschappelijke regelingenlopen goed. Er zijn geen financiële problemen en er is geentekort aan bestuurskracht. Vanuit het samenwerkingsorgaanHoekse Waard gaat er altijd maar één wethouder namensde vijf gemeenten bij de provincie langs om de belangenvan de Hoekse Waard te bepleiten, om aan te tonen dat desamenwerking er wel degelijk is. Een ander belangrijkzorgpunt: de lokale identiteit van de kernen moet behoudenblijven. Ook hier geldt: dit zijn argumenten die laten ziendat er inderdaad veel te zeggen is tegen herindeling en vooreen goede samenwerking.

Als we deze voorgenomen herindeling tegen het licht hou-den, zien we het volgende. Eigenlijk lezen wij in de stukkenachter de woorden steeds de visie van de provincie: wijhebben zo'n goed plan, alleen er is nog geen draagvlakvoor. Ik vat het maar even in mijn woorden samen. Wordtdoor de provincie wel voldoende onderkend dat bestuurlijkesamenwerking ook serieus en goed kan zijn om de gezamen-lijke belangen te behartigen, dat het legitiem is en dat hettijd vergt om tot een betere samenwerking te komen?

Anderzijds lijkt het erop dat de tegenstanders van dezeherindeling de dreiging van herindeling zo groot maken,dat niet meer duidelijk is waarom bestuurlijke samenwer-king, dus ook op enige afstand van de burgers, wel goedis en gemeentelijke herindeling een bedreiging, vanwegediezelfde afstand tot het gemeentebestuur. Onderkennenzij wel voldoende de voordelen die een grotere schaal ookkan hebben?

Gisteravond heb ik een aantal punten genoemd waarop wijherindelingsvoorstellen altijd toetsen: het moet van onderopkomen; er moet voldoende draagvlak zijn; er moet het besefzijn dat een grotere schaal niet altijd automatisch beter isdan een kleine; wezenlijke problemen kunnen aanleidinggeven om van de vrijwilligheid af te wijken, er kunnenonoplosbare problemen zijn of een tekortschietende taak-vervulling door de lokale overheid, dus te weinigbestuurskracht; er mag geen sprake zijn van een dwangbuisom regionale opgaven op te lossen.

Dat is een beetje het toetsingskader. In het licht daarvanstellen wij de minister graag een aantal vragen. Aan dehand van de antwoorden zullen wij uiteindelijk tot eenoordeel over deze herindeling komen. Het zijn er eenzevental.

In de eerste plaats, in hoeverre is het in het voorliggendevoorstel logisch om gemeenten die op zich goed functione-ren tegen hun zin te dwingen tot herindeling? Waaromzouden wij de lokale democratie overrulen?

Een tweede vraag. Samenwerking tussen de gemeenten inde Hoeksche Waard is al op tal van terreinen een feit.Waarin faalt die samenwerking nu echt en concreet?

Een derde vraag. Kan de minister nader toelichten wat zijziet als argumenten voor de stelling dat bestuurlijkesamenwerking geen duurzame toekomst heeft? Wij ziennog weleens dat samenwerking inderdaad een organischproces in werking zet waardoor er na verloop van tijdbehoefte aan samenvoeging ontstaat. Dat is een proces datwat meer tijd kost, maar so what? Sorry. Waarom zou jedat niet accepteren?

De vierde vraag. Je kunt bepaalde keuzen van gemeentenonverstandig vinden, maar gaan gemeenten niet in deeerste plaats zelf over hun gemeentelijke huishouding enover de zaken die zij van belang vinden?

De vijfde vraag. Is het goed om een andere gemeente tegenhaar zin te dwingen om kansen te benutten? Zo wordt hetin de stukken benoemd. Gemeenten maken blijkbaar eeneigen keuze om juist kleinschalig en dichter bij de burgerte blijven.

De zesde vraag. Hoe voorkomen we dat provincies, ondankshet feit dat de minister dat niet wil, komen met een soort

75-4-1

18 april 2018

TK 75

Samenvoeging van de gemeenten

Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk,

Oud-Beijerland en StrijenTweede Kamer

blauwdruk van wat een goed gemeentebestuur en eengoede bestuurlijke schaal is?

Ten slotte de laatste vraag. Voor een goede beoordelingvan de verschillende opties was het goed geweest als deprovincie ook versterking van de bestuurlijke samenwerkingserieus had onderzocht. Is de minister het met de SGP eensdat provincies ook andere opties die niet op voorhand dooriedere gemeente worden ondersteund — in dit gevalbestuurlijke samenwerking — toch serieus moeten onder-zoeken en dat die opties als gelijkwaardig naast de anderemoeten worden geplaatst?

De voorzitter:Voordat u verdergaat heeft mevrouw Den Boer ook eenvraag.


Geweldig. Ik ben al bijna toe aan mijn afronding en ik wasbang dat interrupties achterwege zouden blijven.

Mevrouw Den Boer (D66):

Om het een beetje spannend te maken. Ik sta al enige tijdachter de interruptiemicrofoon, maar ik dacht: ach, zittenis het nieuwe roken, dus ik ga een tijdje achter de microfoonstaan. U heeft het over draagvlak en ik vroeg mij even afwat voor soort draagvlak u bedoelt. Bedoelt u maatschap-pelijk draagvlak of regionaal draagvlak of bestuurlijkdraagvlak? Wilt u daar even op ingaan?


Laat ik daar heel simpel en duidelijk op antwoorden. Watbepaalt of er in een gemeente al of niet draagvlak is, is deuitslag van de stemming in de gemeenteraad. Natuurlijk,het is aan de gemeenteraden om zelf in te richten hoe zijde bewoners erbij betrekken en informeren. Maar uiteinde-lijk hebben wij als landelijke overheid te maken met dekeuze die de lokale overheid maakt. En dat bepaalt de con-statering dat er wel of geen draagvlak is. Daarnaast heb jenatuurlijk allerlei belangengroeperingen en allerlei mensenmet uitgesproken opvattingen. Die blijven actief, volstrektlegitiem. Ik ontvang hen ook graag en ga graag met hen ingesprek, maar voor mij is wel bepalend welk beeld de lokaleraad, de gemeenteraad, laat zien.


Dank u wel voor deze uiteenzetting. U heeft het dus eigenlijkover het democratisch draagvlak binnen de raden. Ik vraagmij dan toch af: waarvoor? Hebben we het dan over deherindeling zoals die nu voorligt, of over andere voorstellenzoals het inrichten van een Hoeksche raad, een soort regio-nale raad, of een soort ambtelijke fusie tussen de gemeen-ten?


Dat laatste is volgens mij niet aan de orde. Er liggen tweeopties. Een tweetal gemeenten heeft zich uitgesproken vooreen opschaling in de zin dat de Hoeksche Waard tot ééngemeente samengevoegd wordt, en drie gemeenteradenhebben zich uitgesproken tegen die opschaling in de vormvan een samenvoeging. Zij zijn wel bereid om nauwer te

gaan samenwerken en zij zien daar ook de noodzaak van.Dat zijn volgens mij de twee smaken die in beeld zijn.

De voorzitter:Tot slot.


Dank voor deze verheldering.


Graag gedaan.

Voorzitter, ik sluit af. We zien vijf gemeenten die ieder huneigen legitieme keuzes maken voor of tegen herindeling.In het licht van het denkkader van het SGP dat ik zojuistschetste, roept deze herindeling wat ons betreft deze vragenop. De SGP heeft nog geen definitief standpunt ingenomenover deze herindeling. U bent misschien niet gewend datde SGP geen uitgesproken mening heeft, maar dat is in ditgeval toch echt het geval. Mede aan de hand van de ant-woorden van de minister zullen wij komen tot een defini-tieve standpuntbepaling. Dat lijkt mij een mooie uitdagingvoor de minister.

Voorzitter, ruim binnen de tijd. Ik laat het hierbij. Dank uzeer.

De voorzitter:Keurig. Dank u wel, meneer Bisschop. Dan geef ik nu hetwoord aan de heer Van Raak namens de SP-fractie.

De heer Van Raak (SP):

Voorzitter. Wat gisteravond in Groningen begon als eentour door Nederland eindigt vandaag in de Hoeksche Waard,waar de minister zeventien dorpen wil samenvoegen toteen gemeente met bijna 86.000 inwoners. Dat komt eenbeetje overeen met het geheime plan dat in de lades ligtbij het ministerie. Het zijn prachtige gemeentes: Binnen-maas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen.De vraag is ook hier: waarom? Wie wil dit? De bevolkingheeft zich uitgesproken of zich kunnen uitspreken, in iedergeval in een aantal gemeentes. Er zijn burgerpeilingengeweest in Binnenmaas, Cromstrijen en Korendijk. Daar zeitwee derde van de mensen nee. Dan zegt de minister: diebewoners doen er allemaal niet toe, het gaat mij om deraadsleden. Ik ben het daar niet mee eens, maar vooruit,laten we proberen om vanuit het perspectief van de ministerte kijken. In Binnenmaas, Cromstrijen en Korendijk zei ookde gemeenteraad nee. Van de vijf gemeenten zei twee derdenee. En voorzitter, het is misschien even wennen voor dezeminister en voor D66, maar als twee derde nee zegt, danbetekent dat nee. Dan is er dus geen draagvlak.

Hoe zit het nou in deze prachtige regio? Vanaf 1984 probe-ren die vijf gemeenten meer met elkaar samen te werken,in samenwerkingsverbanden. Daar ging veel mis en daarvanis ook een evaluatie geweest onder de voorganger van dezeminister, door onder andere mevrouw Spies. Die zegt dater tussen de gemeenten op dit moment weinig onderlingvertrouwen is. Er is weinig onderling vertrouwen voor

75-4-2

18 april 2018

TK 75




samenwerking. En wat is dan het advies? Dan ga je maarfuseren. Dat is hetzelfde als mensen die voortdurend metelkaar overhoop liggen, geen vertrouwen in elkaar hebbenen voortdurend ruzie met elkaar hebben te horen krijgenvan de minister: ik weet wel een oplossing, dan moet umaar gaan trouwen. Voorzitter, ik voorspel dat het geengelukkig huwelijk gaat worden tussen onwillige minnaars.Kan de minister daar eens op reflecteren?

Ik heb ook een beetje met opgetrokken wenkbrauwen zittenlezen in de stukken van het ministerie, waarin op de vraagwaarom de gemeenten moeten worden opgeheven wordtgezegd: de vijf gemeenteraden zijn nu vooral gericht op dedorpskernen. O, dat is erg! Gemeenten die gericht zijn opde eigen bewoners! Ja, dat is natuurlijk wel een aanfluiting.Alle consultants en managers en adviseurs, en alle duurbe-taalde mensen die in het lokale bestuur rondlopen, vindendat verschrikkelijk, want je moet met hele grote projectenbezig zijn, die niks met de bevolking van doen hebben. Nee,je hebt hier vijf gemeenten die gewoon hun werk doen. Enomdat ze hun werk doen, moeten ze worden opgeheven.Ik vind dat wel een aanfluiting en ook wel schandalig. Kande minister daar eens op reflecteren?

Waarom en van wie moet het dan? Dan lees ik dat deprachtige gemeentes ingeklemd liggen tussen stedelijkegebieden, zoals Den Haag, Rotterdam, de Drechtsteden enBrabantStad — dat bestaat blijkbaar ook tegenwoordig.Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de Drechtsteden enBarendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk zijn al ambtelijkgefuseerd. Bernisse en Spijkenisse zijn opgegaan in denieuwe gemeente Nissewaard. Ten zuidwesten is recentde nieuwe gemeente Goeree-Overflakkee ontstaan. Daarkomt een aap uit de mouw. Waarom moeten deze vijfprachtige gemeenten samen met elkaar? Omdat eldersherindelingen zijn geweest. En waarom zijn elders herinde-lingen geweest? Nou, omdat ook wel weer elders herinde-lingen zijn geweest. Enzovoort enzovoort. Het is toch eenbeetje het geheime plan dat op het ministerie diep in eenla is gestopt, namelijk dat alle gemeenten 100.000 inwonersmoeten krijgen, linksom of rechtsom. Gemeentes wordennet zo lang getorpedeerd met consultants, managers enadviseurs tot ze het wel moeten slikken, ook al zeggen debevolking en de gemeenteraad nee.

Nou, als dat gebeurt en er zo onfatsoenlijk wordt omgegaanmet gemeenten en burgers, dan staat ons als volksvertegen-woordiging maar één ding te doen: ook nee zeggen. Datzal ik gaan doen en ik hoop dat ik hier niet een van de wei-nigen ben.

De voorzitter:Dank u wel, meneer Van Raak. Dan geef ik nu het woordaan de heer Van den Bosch namens de VVD.

De heer Van den Bosch (VVD):

Voorzitter. Voor ons ligt, als laatste in de reeks, de samen-voeging van de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen,Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen. Het is net al gezegd:bij deze herindeling hebben twee van de vijf gemeenteningestemd met de herindeling, de andere drie streven vooralnaar meer samenwerking. Ook dit wetsvoorstel maakt weerdat we als Kamer moeten wikken en wegen. Het liefst zou-den wij natuurlijk gehad hebben dat alle gemeentes het

eens waren geweest, zoals we de afgelopen uren hebbengezien. Nu komt onze rol naar boven om een keuze temaken.

De gemeenteraden en instellingen in het gebied hebbenuitgesproken dat er een urgentie is om te komen totbestuurlijke verbeteringen en dat niets doen geen optie is.Doordat de gemeenten het niet eens werden over degewenste bestuurlijke oplossing, heeft de provincie Zuid-Holland dit besluit tot een herindelingsadvies genomen.Naar de mening van de VVD-fractie is het niet mogelijk eengemeente te vormen die zelfstandig zou kunnen blijvenvoortbestaan, zonder dat alle vijf de gemeenten meedoenaan dit proces van eenwording. Niets doen is geen optiemeer. De VVD-fractie gelooft echt dat de gemeente Hoek-sche Waard met zo'n kleine 90.000 inwoners op die plekvan Nederland van toegevoegde waarde is voor haarinwoners en het gebied. Wij denken dat die duidelijkheidnu gegeven moet worden en de VVD-fractie geeft die bijdezen aan de minister.

Daarom steunt de VVD-fractie het voorstel. Wij roepeniedereen op, voor- en tegenstanders, om na de samenvoe-ging gezamenlijk de schouders eronder te zetten, de verbin-ding met elkaar te zoeken en ervoor te gaan. Want dan kuntu met z'n allen iets betekenen voor al uw inwoners enbedrijven.

Dank u wel, voorzitter.

De heer Martin Bosma (PVV):

Wat een verbazingwekkende positiebepaling voor een partijdie zich heel vroeger liberaal noemde. De heer Van denBosch heeft gister betoogd dat het gaat om draagvlak endat wordt dan gedefinieerd als "datgene wat de gemeente-raden vinden". Drie van de vijf gemeenteraden van dezetoekomstige fusiegemeente zijn tegen. De heer Van denBosch roept dat we naar die gemeenteraden moeten luiste-ren. Nou, die gemeenteraden hebben gesproken in ditdossier. En die zeggen nee. Althans, drie van de vijf zeggennee. Waarom luistert de heer Van den Bosch niet naar zijneigen argumenten en waarom luistert hij niet naar degemeenteraden?


Zoals ik in mijn verhaal heb uitgelegd, is dit een dilemma.Twee van de drie zijn voor, zijn zelfs erg voor; met zulkeminderheden heb je ook te maken. Uiteindelijk moet je eenafweging maken. U maakt waarschijnlijk een andere wegingdan mijn fractie. Ondanks dat hier niet honderd procentdraagvlak is, zeggen wij dat wij toch de keuze moetenmaken die de provincie heeft gemaakt. Dat doen we metpijn in ons hart, zij het niet inhoudelijk, want wij gelovenoprecht dat dit een goede gemeente kan worden. Maar hetgeeft wel het dilemma weer waarvoor wij staan. Dat moetook niet te vaak gebeuren wat mij betreft.


Het moet niet te vaak gebeuren? Het gebeurt nu gewoon!Ik zal niet met het argument aankomen over de burgers,want daar is de VVD per definitie niet in geïnteresseerd,maar ik kom wel met het argument van de gemeenteraden.Nogmaals, gisterenavond en ook in de debatten die wehiervoor hadden, heeft de heer Van den Bosch hier betoogd:

75-4-3

18 april 2018

TK 75




laten we naar de gemeenteraden luisteren; gemeenteraden,gemeenteraden, gemeenteraden. Hier zeggen de meestegemeenteraden nee. Toch wil de heer Van den Bosch ze indit fusiefuik duwen. Kan de heer Van den Bosch wellichtproberen met argumenten aan te geven waarom hij zelfsniet meer naar de gemeenteraden wil luisteren?


Ik blijf herhalen dat we naar een gedeelte van de gemeen-teraden luisteren, want er zijn ook gemeenteraden die voorzijn. Het is altijd wikken en wegen. In dit geval vinden wede argumenten van gemeenteraden die voor zijn heelsteekhoudend. Het grote verschil met andere dilemma's,zoals die van gisterenavond, is dat je hier echt niet kuntzeggen: weet je wat, we gaan met twee gemeenten herin-delen en met de andere drie niet. Dat werkt niet in ditgebied. Wij zijn ervan overtuigd dat je nu moet doorpakken.Ik ben er echt van overtuigd dat de Hoeksche Waard — datzie je ook in de omgeving — een heel mooie, sterkegemeente kan worden waar ze echt veel aan hebben. Datis de afweging die wij maken. Daar zit een spanning op, datga ik niet ontkennen. Die zit erop, maar ja, in deze Kamerzijn wij ervoor ingehuurd om dan door te pakken.

De voorzitter:Dank u wel. Dan geef ik nu het woord aan de heer Krolnamens 50PLUS.

De heer Krol (50PLUS):

Dank u, mevrouw de voorzitter. En alweer een provinciedie denkt het allemaal beter te weten en over de hoofdenvan de bevolking heen besluiten neemt. De eerste driepagina's van de memorie van toelichting zijn in één zinsamen te vatten: drie van de vijf gemeenten in de HoekscheWaard zijn tegen herindeling en dus hebben GedeputeerdeStaten besloten tot herindeling. Drie van de vijf gemeentendie betrokken zijn bij deze samenvoeging, zijn tegen. In dedrie gemeenten die niet willen, wonen 53.000 inwoners. Inde twee gemeenten die wel willen, wonen 33.000 inwoners.De drie gemeenten die niet willen — Cromstrijen, Korendijken Binnenmaas — zijn ontstaan door een eerdere herinde-ling in 1984. Cromstrijen ontstond door samenvoeging vanKlaaswaal en Numansdorp. Korendijk ontstond doorsamenvoeging van Goudswaard, Nieuw-Beijerland, Zuid-Beijerland en Piershil. Binnenmaas ontstond door samen-voeging van Puttershoek, Maasdam, Mijnsherenland,Westmaas en Heinenoord. De gemeenten die tegen zijn,spreken dus uit ervaring.

Moet de nieuwe eventuele gemeente Hoeksche Waard overtwintig jaar weer fuseren en moet het dan nog verder vande burger af? We lezen in de memorie van toelichting datde gemeenten die tegen de herindeling zijn, een volksraad-pleging hebben gehouden. Daar kwam een overweldigendnee uit. Maar liefst 70% stemde tegen herindeling. In eennoot in de memorie van toelichting lezen we dat één fractieuit de raad van de gemeente Strijen, een van de tweegemeenten die voor herindeling is, ook een volksraadple-ging heeft gehouden. Die is door slechts 5% van de inwo-ners van Strijen ingevuld, maar 95% van hen stemde tegenherindeling. Dat is toch een signaal, lijkt mij. Waarom heeftde gemeente Strijen dat signaal niet opgepakt en een betere

volksraadpleging georganiseerd waaraan meer mensenmee zouden doen? Klopt het dat de gemeenten die nu jategen de herindeling zeggen, geen volksraadpleging hebbengehouden? Ik verval in herhaling: het zou beter zijn geweestom ook de inwoners te vragen wat ze ervan vonden.


Ik wil eventjes terug naar de rol van provincie. Ik zie eenprovincie die haar verantwoordelijkheid heeft genomenvoor een bestuurlijke impasse die is ontstaan. Is de heerKrol het met mij eens dat de gemeenteraden van de vijfgemeenten in de Hoeksche Waard unaniem akkoord zijngegaan met de rol van de provincie om deze bestuurlijkeimpasse te doorbreken?


Feiten zijn feiten, maar andere feiten zijn ook dat als hetgaat om gemeentelijke herindeling, je zou moeten luisterennaar de burgers. Zij zijn de eigenaren van de gemeente. Uwilt heel graag dat het bij gemeentelijke herindelingen degemeenten en de provincies zijn die de beslissingen nemen,maar 50PLUS is er voorstander van dat dat de bevolkingis. Daarom pleiten wij ook voor volksraadplegingen. U magdaar anders over denken, maar gun mij het recht om daarweer anders over te denken.


Gemeenten zijn er natuurlijk voor hun inwoners. Dat is hetallerbelangrijkste. Als gemeenten er onderling niet uitko-men, maar wel voor samenwerking zijn om juist al dievoorzieningen in de Hoeksche Waard op peil te houden,ziet u dan niet een rol voor de provincie weggelegd?


Nee, ik zie vooral dat die is weggelegd voor de burgers zelf.Betrek de burgers erbij. Zorg dat er volksraadplegingenkomen en zorg dat er voldoende draagvlak is. In sommigegevallen zullen de bewoners dan zeker na een goede voor-lichting zeggen dat ze willen samengaan, en in anderegevallen niet. Ik wil luisteren naar de burger, u naar debestuurders. Daarin verschillen wij.

De voorzitter:Gaat u verder, meneer Krol.


De provincie en het kabinet schermen met de uitspraak uit2013: in de Hoeksche Waard is niets doen geen optie. Maardie uitspraak blijkt inmiddels achterhaald. Sinds 2014 werkthet gemeentelijke samenwerkingsverband juist goed, integenstelling tot wat het kabinet ons doet geloven. Hetprobleem is volgens het kabinet — collega Van Raak heeftdaar al op geduid — dat de afzonderlijke gemeenten te veelgericht zijn op de eigen dorpskernen. Ik zie alleen maarvoordelen als in een gemeente er goed gekeken wordt naarde eigen burgers en zijn dorpskernen. Het tegenoverge-stelde moeten we zeker niet willen. Stel nou toch eens voordat de nieuwe gemeenten níét gericht zouden zijn op dedorpskernen. Dat wil toch geen mens? De rest van de pro-blemen die met de herindelingen opgelost moeten worden,betreffen de kwetsbare ambtelijke organisaties, de spannin-

75-4-4

18 april 2018

TK 75




gen binnen de gemeente en de slechte dienstverlening. Hetspijt mij, maar die argumenten overtuigen me niet. Kwets-baarheden in de ambtelijke organisatie kunnen metsamenwerken worden opgelost. Dat geldt ook voor eenbetere dienstverlening aan instellingen. Waarom nietgewoon blijven samenwerken en op die verbetering inzet-ten?

Dit kabinet wil ons doen geloven dat we te maken hebbenmet een of-ofkeuze: óf alleen verdergaan óf steeds groterworden. De realiteit voor alle gemeenten in Nederland,groot of klein, is natuurlijk en-en: én goed voor de eigengemeente zorgen en daar de zaken doelmatig aanpakkenén samenwerken met ander gemeenten voor zaken die jenu eenmaal beter samen kan doen. Kleine gemeenten doendat, grote gemeenten doen dat, gemeenten doen hetvoordat ze worden samengevoegd en gemeenten doen hetnadat ze zijn samengevoegd. Samenwerkingsverbandenzullen er echt altijd zijn.

Tot slot van deze zorgelijke reeks herindelingsdebatten wilik de algemeen directeur van de VNG citeren. Jantien Krienshield eind vorig jaar een wel heel toepasselijk betoog overmeerschaligheid. Sommige zaken kan je nu eenmaal beterkleinschalig oppakken en andere zaken doe je in een groterverband. Zij zei: " Als gemeenschap krijgen kleinegemeenten zaken veel sneller voor elkaar: alle lijntjes zijnheel makkelijk te leggen. Omdat alles kleinschaliger is,kunnen kleine gemeenten flexibeler en sneller werken. Jeweet bijvoorbeeld al heel snel hoeveel ouderen er zijn endat er tien ouderen boven de tachtig zijn waar je iets voormoet regelen om te zorgen dat ze thuis kunnen blijvenwonen. Gemeenten moeten altijd kunnen kiezen welkeschaal het best past bij het onderwerp." Dat is precies waarhet om gaat. Gemeenten moeten kunnen kiezen welkeschaal het beste past bij het onderwerp. Laten wij datkleinschalige niveau daarom koesteren, omdat het meer-waarde heeft en omdat de inwoners zich er prettig bij voe-len.

Voorzitter. Drie van de vijf gemeenten in de HoekscheWaard kiezen voor de huidige gemeentegrootte. Bij diewens sluit de fractie van 50PLUS zich aan. Daarom zullenwij tegen het wetsvoorstel stemmen. Dank u zeer.

De voorzitter:Dank u wel, meneer Krol. Dan geef ik nu het woord aan deheer Martin Bosma namens de PVV.


Voorzitter, dank u wel. In het vorige debat stelde ik de vraag:wanneer houdt het op? Wanneer houden die gemeentelijkeherindelingen nu eens een keer op? De minister heeft — ikzeg het in mijn eigen woorden — als antwoord gegeven:nou nooit. Wij krijgen een beleidskader, toe maar, metdingen als identiteit en participatie. Zij heeft gisteravondook aangegeven dat er argumenten zijn voor al die herinde-lingen die in de praktijk openeinderegelingen zijn. Bijvoor-beeld als je zegt: wij kijken in de toekomst naar de financiëlepositie van de gemeente, de solvabiliteit, dan is dat eenreden om die gemeente op te heffen. Of een argument is:de gemeente heeft heel veel taken gekregen, Wmo et cetera,en daardoor moeten de gemeenten ook fuseren. Oftewel,

wij zullen in de toekomst hier nog heel veel gemeentelijkeherindelingen bespreken, net zolang tot Nederland eengrote gemeente is.

Ik ga het nu voor de derde keer in een minuut of vijftienzeggen: er is uiteindelijk geen enkele onderbouwing voordie gemeentelijke herindelingen, geen enkele onderbou-wing. Ik verwijs nogmaals naar het onderzoek van COELOGroningen uit 2013. De overheidsuitgaven gaan uiteindelijkniet naar beneden in die nieuwe gefuseerde gemeenten.De gemeentelijke voorzieningen gaan er echt niet op voor-uit. De aantrekkelijkheid van die gemeenten stijgt niet. Welis er, zo zegt professor Voermans, op zijn minst de kans dathet vertrouwen in de politiek daalt. Daarom zegt mijn fractiesteeds maar weer: behoud die gemeenten, wees er trotsop, wees er zuinig mee. Ze zijn vaak eeuwenoud en er isgeen reden om de gemeenten op te heffen.

Voorzitter. De uitdrukking "van onderop" wordt veel gebe-zigd door deze minister, maar in het verlengde daarvan ookdoor een aantal Kamerfracties. Van onderop, dan denk ik:dat zijn de burgers, maar nee, van onderop betekent debestuurders, de gemeenteraden. Nogmaals, ik heb veelrespect voor de leden van gemeenteraden maar bij vanonderop denk ik aan de bewoners. In de vorige dossiersdie wij mochten behandelen, wordt dan geschermd met deopmerking dat er steun van onderop is voor al dezegemeentelijke herindelingen. Dat is blijkbaar ook voor dezeminister steeds het cruciale argument. Laten wij vandaageens bekijken hoe consistent zij is in haar argumentatie.

In dit dossier, wat dus moet worden Hoeksche Waard, zegtnu juist de meerderheid van de gemeenteraden dat zij ditniet willen. Dit is nu weer een typisch geval waarin niet deburger maar de bestuurder centraal staat. Er is eenbestuurlijke impasse. Ik zou zeggen: dat is jullie probleem,los het lekker op. Niets doen is geen optie? Nou ja, vaak isniets doen wel een optie. Vaak leidt ingrijpen tot nieuweproblemen. De provincie ramt het erdoorheen op eentamelijk arrogante wijze. Ze weet het beter dan de bewonersen ze weet het ook beter dan de gemeenten en degemeenteraden. Het zijn weer de bekende bestuurskundigeargumenten; het gaat om de positie in de regio. Hoezo lijdende burgers eronder dat hun gemeente nog niet is weggefu-seerd? Er is uiteindelijk geen enkele noodzaak. "Nou", zozegt de minister, of eigenlijk de vorige minister want meneerPlasterk zijn handtekening staat er nog onder, "dit is debeste en de meest duurzame oplossing". Hoezo? Financieelgaat het best goed met die gemeenten. Hoezo? Hoezo?Hoezo? De grootste gemeente, Binnenmaas, wil het niet.80% van de burgers komt op bij een raadpleging. 70% istegen. In een onderzoek van de Erasmus Universiteit wordtgesteld dat slechts één derde voor de herindeling is. Als jede bewoners bij elkaar optelt, dan blijkt dat 53.000 inwonersvan de gemeenten het niet willen en dat slechts 32.000inwoners het wel zouden willen. Drie van de vijf gemeentenzijn al eens geherindeeld. Dat is nou weer heel pikant, wantdie herindelingen worden steeds gedaan vanwegebestuurskracht en al die kreten. En wat blijkt nu? Ze wordengeherindeeld, maar de bestuurskracht neemt blijkbaarhelemaal niet toe en dan moeten ze weer worden geherin-deeld. Dat is toch gewoon toegeven dat die herindelingen,althans in dit dossier, niet werken? We stellen dus vast datdit er gewoon doorheen geramd wordt ondanks het feit datdrie van de vijf gemeenteraden — volgens de ministergeven die de doorslag; dat bepaalt het draagvlak — dat nietwillen.

75-4-5

18 april 2018

TK 75




Wanneer gaat de Tweede Kamer eens op de rem staan?Nou, ook die vraag kan ik inmiddels zelf beantwoorden:nooit. De heer Van den Bosch van de VVD zegt dat hij isingehuurd om door te pakken; de Tweede Kamer is inge-huurd om door te pakken. Nee, VVD, je bent hier niet inge-huurd om door te pakken. Nee, Kamerleden, we zijn nietingehuurd om door te pakken, we zijn ingehuurd om dezeminister te controleren, om het beleid van de regering tecontroleren en "ja" of "nee" te zeggen. Daarom krijgen wijeen schadeloosstelling. Wij zijn de overheid niet. Wij con-troleren deze regering. Wij zijn niet ingehuurd om door tepakken. We zijn ingehuurd om de plannen van de ministeren van dit kabinet kritisch tegen het licht te houden en "ja"of "nee" te zeggen. Daarvoor moeten we allerlei zakenbeoordelen, bijvoorbeeld de eigen argumentatie van deminister, in dit geval "de gemeenteraden zijn het draagvlak".

Voorzitter, dank u wel.

De voorzitter:Dank u wel. Dan geef ik nu het woord aan mevrouw Özütoknamens GroenLinks.

Mevrouw Özütok (GroenLinks):

Dank u wel, voorzitter. In de Hoeksche Waard wordt al zo'n50 jaar gesproken over de bestuurlijke inrichting van heteiland. Uit de stukken bij dit wetsvoorstel en uit degesprekken met de mensen in de Hoeksche Waard blijktdat men unaniem van mening is dat niets doen geen optieis, dat de toekomst van de Hoeksche Waard één enondeelbaar is en dat meer op regionaal niveau beslotenmoet worden. Na een jarenlange discussie kon men hetechter niet eens worden over een keuze voor een van detwee oplossingsrichtingen: het samenwerkingsmodel of deherindeling. Om de impasse te doorbreken heeft de provin-cie Zuid-Holland een ARHI-procedure gestart, want er moesttoch een keuze worden gemaakt. De provincie is daarbijondersteund door alle fracties in de Staten. De uitkomstvan deze procedure is dat de provincie heeft besloten datde vijf gemeenten worden samengevoegd.

De Kamercommissie is in de Hoeksche Waard geweest enwij hebben daar zowel met voorstanders als met tegenstan-ders gesproken. Uit de gesprekken en de voorliggendestukken blijkt dat er grote behoefte is aan een krachtigbestuur in de Hoeksche Waard. De vijf gemeenten zijn zelfte klein om alle taken naar behoren uit te voeren. Eéngemeente waarin de dorpen ieder hun eigen karakter kun-nen behouden en waarmee de Hoeksche Waard als geheeleen sterkere positie in de regio inneemt lijkt mijn fractieeen goede optie.

Voorzitter. Mijn fractie heeft nog wel een concrete vraagaan de minister. De nieuwe gemeente beslaat straks eengrote oppervlakte. Hoe wordt ervoor gezorgd dat depublieke voorzieningen in de nieuwe gemeente voor alleinwoners toegankelijk blijven?

Voorzitter. Alle argumenten wegende, kan GroenLinksinstemmen met de voorliggende herindeling van de Hoek-sche Waard.


Voorzitter. Met zo'n oppositie heb je geen coalitie meernodig. Ik vind het wel heel opvallend dat GroenLinks al dezeherindelingsplannen steunt. Vroeger was het nog kleinscha-ligheid bij GroenLinks en de linkse medemens, en hoordeje nog weleens "small is beautiful", maar dat is allemaalverleden tijd. Nou, dat mag hoor. Maar laten we kijken naarde bewoners, die zich laten horen in een burgerraadpleging.Heel veel mensen komen op; 70% stemt tegen die herinde-lingen. Waarom kiest GroenLinks er dan toch voor om hierenthousiast over te zijn, tegen de meerderheid van demensen die worden geconsulteerd in, en ook nog eens instrijd met de meerderheid van de gemeenteraden? Waaromweet GroenLinks het toch zo veel beter dan de bewonersén de meerderheid van de gemeenteraadsleden?


GroenLinks luistert juist heel erg goed naar wat er in diegemeenten gebeurt. Dit is een besluit dat in die gemeente-raden tot uitdrukking is gekomen. Het raadplegen van deburgers, horen hoe zij erover denken, is een taak van diegemeenten. Dat hebben zij op verschillende wijzen, die zijin die gemeenten passend hebben gevonden, gedaan.GroenLinks waardeert dat. Het is begrijpelijk dat er voor-en tegenstanders zijn, maar hiervoor is van onderop eengoed proces gestart, ook al heeft het 50 jaar geduurd. Menheeft een lange weg afgelegd. Nu is het aan ons om eenbeslissing over alles te nemen.


Het is ook alweer een waterscheiding dat GroenLinkstegenwoordig de kreet "van onderop" interpreteert als"gemeenteraadsleden". "Van onderop" betekent bij Groen-Links dus niet meer "de burgers", maar "gemeenteraadsle-den". Dat vind ik ook weer heel opvallend; we moeten ditmoment even markeren.

Maar nu gewoon, heel simpel, terug naar de basisvraag.De mensen in wat de Hoeksche Waard dreigt te gaan wor-den, willen die gemeentelijke herindeling niet, althans inmeerderheid niet: 80% komt op bij dat referendum, 70%van de mensen die stemmen, zegt dat ze dat niet willen. Isdat een argument voor GroenLinks? Of zegt GroenLinks:dat maakt ons helemaal niks uit?


Volksvertegenwoordigers zijn gekozen. U bent hier ookgekozen. Gemeenteraadsleden zijn ook gekozen. In diegemeenten doen zij de volksvertegenwoordiging. Zij pratenmet het volk over welke besluiten er genomen moetenworden. Daarvoor organiseren ze gesprekken en bewoners-avonden. Gemeenten raadplegen de mensen in allerleivormen. Dat respecteert mijn partij. Daarom is het belangrijkdat de gemeenten samen het besluit hebben genomen datvoor ons ligt. Wij kunnen daarmee alleen maar instemmen.Het werk is goed verricht. Ik begrijp dat u het daar niet meeeens bent, maar dat is een andere vraag.

De voorzitter:Tot slot, meneer Bosma.

75-4-6

18 april 2018

TK 75





Het gaat niet om mijn mening. Het gaat om de vaststellingdat drie van de vijf gemeenteraden dit niet willen. Nu heb-ben we in het verleden natuurlijk gezien dat GroenLinks hetbindend referendum heeft afgeschaft, want GroenLinksheeft een beetje een broertje dood aan wat het volk vindt;het volk moet zwijgen. Daarom heeft mevrouw Özütok hierzo fanatiek het bindend referendum bestreden. Jammergenoeg heeft zij gewonnen en zijn we het bindend referen-dum kwijt. Tja, en dan is er een burgerraadpleging in watde Hoeksche Waard gaat worden, en spreken de mensenzich uit. En dan verklaart GroenLinks dat als volslagen irre-levant omdat, zo zegt GroenLinks, het naar de volksverte-genwoordigers luistert. Ik denk dat dat wel aangeeft watde cultuur is van GroenLinks, namelijk: die burgers doener niet toe.


Ik hoorde geen vraag, voorzitter.


Voorzitter. Nog even op dat laatste punt. Mevrouw Özütokgeeft aan, de keuze van de gemeenteraden te respecteren.Maar ik krijg het niet helemaal bij elkaar. In drie van degemeenten heeft de gemeenteraad zich tegen herindelinguitgesproken. Als we kijken naar de inwoneraantallen, dangaat het daarmee inderdaad — collega Bosma constateerdedat correct — over ongeveer twee derde van het totaleinwonertal van de Hoeksche Waard dat zij daarmee verte-genwoordigen. Maar hoe respecteert GroenLinks dat? Hoedoet GroenLinks dan recht aan de keuze van die driegemeenteraden tegenover de twee die zich ervoor hebbenuitgesproken? Graag een verheldering.


Meneer Bisschop, u weet ook dat die gemeenten het er welover eens zijn om met elkaar samen te werken in de regio-raad. Het is de vraag op welke wijze je gaat samenwerken.De voorkeur van GroenLinks gaat ernaar uit om wel voordie herindeling en het wetsvoorstel te stemmen. Want ookbij een regioraad creëer je weer een bestuurlijke laag. Dusals de weg linksom of rechtsom toch op hetzelfde uitkomt,dan heeft mijn fractie de voorkeur voor een herindeling.


Ik probeer het te begrijpen. Mevrouw Özütok zegt duseigenlijk dat gemeenten niet het recht hebben om te kiezenvoor zelfstandigheid, om een eigen entiteit te blijven endaarnaast onderling te gaan samenwerken. Als ze daar welvoor kiezen, moeten ze gaan fuseren. Is dat wat u bedoelt?


Nee, dat is niet wat ik bedoel. U legt mijn woorden verkeerduit. Wat ik bedoel, waar ik mee begon, is dat men er nietuit kwam op welke wijze de samenwerking vorm moestkrijgen. Daarom heeft de provincie het heft in eigen handengenomen en is zij in samenspraak met de gemeenten totdeze keuze gekomen. En de fracties in de provincie hebbenallemaal voorgestemd. Dat is voor mij, en voor mijn partij,bepalend.

De voorzitter:Tot slot, meneer Bisschop; het hoeft niet.


Ik zal het heel kort houden. Dat betekent dus dat u de pro-vincie het recht geeft om lokale democratie te overrulen?Dat is eigenlijk wat u nu zegt.


De provincie heeft het recht om dit legitiem te doen, het ishaar taak om de knoop door te hakken. Dat heeft ze gedaan.Dat is waardevol.


Ik snap niks meer van het standpunt van GroenLinks. Ik wilmevrouw Özütok toch eens uitnodigen om met haar bakfietsdoor de Hoeksche Waard te gaan rijden ...


Ik heb geen bakfiets.


... en te gaan kijken en luisteren. Wat de bevolking vindt,vindt GroenLinks niet belangrijk, maar wat de gemeentera-den vinden, dat vindt mevrouw Özütok wel belangrijk. Nuheeft een meerderheid van de vijf gemeenteraden neegezegd. En dat is voor mevrouw Özütok een argument omja te zeggen. Kan ze dat eens toelichten? Ik snap daar niksvan.


Ik begrijp dat u af en toe de dingen niet helemaal snapt hier.Maar laat ik het nog eens goed uitleggen. De gemeentera-den kwamen er onderling niet uit op welke wijze desamenwerking in de regio plaats moest vinden, of het viaeen regioraad, een intensieve samenwerking, of via eenherindeling plaats moest vinden. Daar heeft men zo'n 50jaar over gedaan. Dat is wel heel erg lang. Dat betekent ookdat er geen duidelijkheid is voor de burgers in die regio.Daarom heeft de provincie — dat vind ik echt waardevol —stappen ondernomen. Zij heeft gezegd: laat ons dat procesfaciliteren. Dat is ook door uw fractie in de provincieondersteund. Ik begrijp dus eigenlijk niet waarom u er hierzo'n punt van maakt.


Ik zie hier toch wel iets ongelooflijks. De bevolking zegt nee.De gemeenteraden zegt nee. Maar GroenLinks concludeertdaaruit dat er breed draagvlak, steun, is voor een herinde-ling. Ik snap het niet. Volgens mij snappen de kijkers hetook niet. Het valt niet uit te leggen.


Volgens mij heb ik het al uitgelegd. Ik blijf het herhalen.Volgens mij wilt u niet accepteren dat men er in de regioniet uit kwam en dat de provincie uiteindelijk dit procesheeft ingezet. Dat is volgens mij een heel juist en goedproces. De gemeenten hebben nu ook gezegd dat er echt

75-4-7

18 april 2018

TK 75




iets moet gebeuren; linksom of rechtsom moet de samen-werking in de regio geregeld worden.

De voorzitter:Tot slot.


Dus draagvlak in de gemeente betekent niet steun van debevolking, betekent ook niet steun van de gemeente, maarbetekent steun van de provincie, de regering. Dan vind ikhet idee van lokaal draagvlak bij GroenLinks toch wel heelopmerkelijk.


U doet heel erg badinerend over de volksvertegenwoordi-gers die ...


Die nee hebben gezegd!


... in al die gremia zitten. Verder wil ik er niks aan toevoegen.


Over dat samenwerken: je hoeft toch niet in gemeenschapvan goederen te trouwen om als partners gelukkig metelkaar te zijn?


Ik heb geen verstand van trouwen, maar ik heb wel enigeervaring opgedaan met besturen. Dit lijkt me de beste weg.


De bevolking in de gemeenteraden denkt daar dus andersover.


Men denkt er verschillend over. Het is goed dat dit trajectna 50 jaar tot één lijn is gekomen.

De voorzitter:Dank u wel, mevrouw Özütok. Ik wist niet dat u geen ver-stand had van trouwen. Dat is leuke informatie tijdens zo'ndebat. De heer Van der Molen.

De heer Van der Molen (CDA):

Mijn ervaring is dan weer dat je het in een huwelijk nietalleen met je verstand redt, om het zo maar te zeggen.

Als ik een ding heb onthouden van de vele gesprekken dieik de afgelopen maanden heb gevoerd met mensen uit deHoeksche Waard is dat wel dat de Hoeksche Waar een enongedeeld is. Dat heb ik bij voor- en tegenstanders gehoord:

de Hoeksche Waard is een en ongedeeld. Op zich is dat,voor een buitenstaander in ieder geval, niet verbazend alsje met elkaar op een eiland woont. En toch is de voorge-legde herindeling niet onomstreden. De Hoeksche Waardis verdeeld over haar bestuurlijke toekomst. Gemeenteradenzijn verdeeld en de gemeenten zijn dat onderling ook. Deene gemeente hield een peiling onder de inwoners, deandere gemeente niet. De een zal daarover zijn schoudersophalen, waar wij als CDA doen dat niet. De inwoners pro-testeren tegen het voorgenomen besluit en dat is een vormvan betrokkenheid bij hun eigen gemeente. Een herinde-lingsdebat is dan ook geen technische aangelegenheid.Daar komen emoties bij kijken en die zijn heel begrijpelijk.Dat de discussie nu in alle hevigheid wordt gevoerd, is nietverbazingwekkend, want in de Hoeksche Waard voert mendie discussie al heel erg lang. In het verleden kwam hetzelfs bijna tot een herindeling en toen weer niet.

Voorzitter. De Hoeksche Waard staat in zijn geheel voor eenstevige uitdaging. Als een van de weinige gebieden inNederland is het een anticipeerregio. Dat is zoiets als eenkansenwijk — zo noem ik het maar even eufemistisch —maar dan in een plattelandsregio. Vastgesteld is dat dekrimp in de toekomst zeer merkbaar zal zijn in de HoekscheWaard, maar ook dan blijft het een aantrekkelijke plek omte wonen en te ondernemen. Tijdens het bezoek van devaste Kamercommissie hebben we dat gezien. Onder derook van Rotterdam — dat heeft veel invloed op de regio— ontwikkelt de Hoeksche Waard zich en dat geldt ook voorhaar aantrekkingskracht. Toch zullen de uitdagingen aan-zienlijk zien, bijvoorbeeld voor onderwijs en wonen. Ookdat hebben we daar gehoord. De CDA-fractie stelt vast dathet maatschappelijk middenveld, ondernemers, de agrari-sche sector, onderwijs, woningbouwcorporaties en welzijns-instellingen op het niveau van de Hoeksche Waard al eenhele tijd geleden de handen ineen hebben geslagen. Zijvragen zich af — dat deden ze ook in de hoorzitting —wanneer de gemeenten volgen. Maar dat is een bestuurlijkingewikkelde zaak. Ondanks dat de Hoeksche Waard bijelkaar hoort, hecht men ook aan de eigen gemeente.

Voorzitter. Voor het CDA is bij elke herindeling de vraag ofdeze van onderop tot stand is gekomen. Als je daar vraag-tekens bij kunt stellen — en in de Hoeksche Waard is er ookweerstand tegen een herindeling — moet je goede argu-menten hebben. Wat de CDA-fractie betreft, zijn die er inhet geval van de Hoeksche Waard. Zo geven alle gemeentenaan dat er in alle gevallen sprake zou moeten zijn van eenveel sterkere en stevigere samenwerking om alle uitdagin-gen aan te kunnen. Daarvoor wordt bijvoorbeeld gekekennaar een regioraad, waaraan bevoegdheden moeten wordenovergedragen. Mijn fractie heeft zich serieus de vraaggesteld of je daarmee echt een stap verder komt zonderdaarachter ook een sterkere organisatie neer te zetten, wantde zaken moeten niet alleen bedacht, maar ook uitgevoerdworden. Ook hebben wij erover nagedacht of het wenselijkis voor de lokale democratie om bevoegdheden bij degemeenteraden weg te halen. Je creëert er wellicht eerste-rangs- en tweederangsraadsleden mee, of zet wethoudersop een voorsprong die voor raadsleden niet meer in tehalen is.

Er is al meer dan vijftien jaar discussie over de bestuurlijketoekomst van de Hoeksche Waard. Het is denk ik, zeker nadit lange traject, hoog tijd dat er duidelijkheid ontstaat. Daarheeft iedereen die erbij betrokken is, recht op. Naar demening van de CDA-fractie zijn Binnenmaas, Cromstrijen,

75-4-8

18 april 2018

TK 75




Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen geen probleemgeval-len, maar ze geven zelf aan dat het zoals het nu gaat, ookniet meer kan. De maatschappelijke uitdaging van krimpen de economie in de regio vragen te veel. Daarvoor zullende handen echt ineengeslagen moeten worden. Het maat-schappelijk middenveld vraagt heel helder om eenheid endaadkracht. Politiek is er al jaren een patstelling, in steedsweer andere en soms heel genuanceerde verhoudingen.Nu is het dan aan de Kamer om zich een oordeel te vormenover de wet die de minister aan ons voorlegt. Als ik éénding heb onthouden van de vele gesprekken die ik in deafgelopen maanden in de Hoeksche Waard heb gevoerd,dan is dit het wel: de Hoeksche Waard is een en ongedeeld.Wat de CDA-fractie betreft, is er een goede toekomst voorde Hoeksche Waard als zij ook als één en ongedeeldbestuurd zal worden. Om die reden steunen wij het wets-voorstel.

Dank u wel.

De voorzitter:Tot slot, mevrouw Den Boer namens D66.


Voorzitter. Ik ga niet filibusteren, maar toch even een slokjewater.

Met de voorgenomen herindeling van de Hoeksche Waardgaat men bepaald niet over één nacht ijs. Al 50 jaar geledenwerd in de Hoeksche Waard voor het eerst gediscussieerdover de bestuurlijke inrichting van het eiland. Inmiddelszijn de colleges en de gemeenteraden in de vijf gemeentenhet unaniem eens dat niets doen een onbegaanbare wegis. Er is overeenstemming dat de Hoeksche Waard eengezamenlijke toekomst tegemoetgaat. Er is sprake van éénidentiteit en er moet meer op regionaal niveau beslotenworden.

De vijf gemeenten in de Hoeksche Waard staan voor grotemaatschappelijke opgaven. Er heerst een sterke trend vanvergrijzing op het eiland. Veel jongeren verlaten het eilandom elders te gaan werken of een studie te volgen. Ook heeftde Hoeksche Waard te maken met grote uitdagingen ophet terrein van regionale infrastructuur en mobiliteit. Hetis overigens een eiland dat grootheden heeft voortgebracht,zoals Suze Groeneweg, onze eerste vrouwelijke parlemen-tariër. Ik noem een heel beroemde schaatser — dat zal deminister ook aanspreken — Kees Verkerk uit Puttershoek.Mijn vader heeft trouwens nog met hem gevoetbald. Ennatuurlijk Cees Veerman, de vorige minister.

Als prachtig uitgestrekt eiland met een polderlandschapliggen er enorme kansen op regionaal, nationaal en zelfsEuropees niveau: voor kwalitatief hoogwaardige landbouwmet het accent op duurzaamheid, voor natuur, water enmilieu en voor recreatie, toerisme en sportbeoefening. Endat alles op een steenworp afstand van de metropoolregioRotterdam-Den Haag. Er zijn vele uitdagingen die men inde regio moet oppakken, maar toch komen de gemeentener samen al jarenlang niet uit. Er moet intensiever wordensamengewerkt. Of is dan toch die herindeling nodig? Degemeenteraden zijn het er wel over eens dat op dit momentde gezamenlijke besluitvorming te traag en te stroperig is.Meer samen doen op regionaal niveau is nodig, ook als het

gaat om de harmonisatie van beleid en uitvoering. Tot slotzien alle gemeenteraden de Hoeksche Waard als één enondeelbaar.

Volgens onderzoeken wordt te veel vanuit lokale belangenen perspectieven gehandeld. Tevens is gebleken dat hetmoeilijk is om tot keuzes te komen die beter zijn voor deregio als geheel. De vijf gemeenten hebben deze conclusiessamen onderschreven. De gemeenten kregen vele kansenom zelf een oplossing te vinden. Ook hebben zij met eenmandaat voor de provincie ingestemd als de gemeentera-den er zelf niet uit zouden komen. Ik zei net ook: unaniem.En is dat het geval? Over beide oplossingen, zowel herinde-len als samenwerken, werden zij het oorspronkelijk nieteens.

Daarom werd in januari 2016 door de provincie een openoverleg gestart. De provincie heeft twee opties bekeken:herindelen en samenwerken. Beide opties zijn grondigonderzocht. Het samenwerkingsmodel zou een nieuwebovenliggende Hoeksche raad behelzen, met daaronder devijf gemeenteraden. Een vorm van verlengd lokaal bestuur.De fractie van D66 vindt zo'n oplossing problematisch,omdat de vijf raden op de meeste dossiers worden onder-worpen aan de besluiten van een Hoeksche raad, een extrabestuurslaag die niet direct gekozen is, maar wel heel grotebesluiten neemt. Bovendien zijn met de inrichting van eenregioraad kosten gemoeid, waarvoor geen aparte dekkingbestaat. Ook bestaat er voor de instelling van een regioraadgeen draagvlak onder twee derde van de raadsleden.

Gedeputeerde Staten hebben toen besloten over te gaantot advisering van een herindeling tot één gemeenteHoeksche Waard. Dit zou zorgen voor een duurzameoplossing en een toekomstbestendig bestuur dat degemeenschappelijke uitdagingen van het eiland gezamenlijkzou kunnen aanpakken, waar de inwoners van zoudenkunnen profiteren. In tegenstelling tot het verder versnippe-ren bij het samenwerkingsmodel zou een nieuwe gemeenteHoeksche Waard het kwetsbare ambtelijk apparaat kunnenversterken. Nu gaat veel energie op aan overleg enafstemming. De onderlinge gunfactor tussen de gemeentenontbreekt te vaak, waardoor samenwerking niet goed vande grond komt, terwijl die juist zo hard nodig is.

Een strategische visie voor de toekomst is daarbij van grootbelang. Deze kan zich richten op de positie van het eilandin de regio. Tevens zal de nieuwe gemeente HoekscheWaard zich zowel intern kunnen versterken als gezamenlijknaar buiten kunnen treden. De Hoeksche Waard zal weereen speler van belang kunnen en moeten worden. Er liggental van kansen voor strategische allianties in de bredereregio in de as Rotterdam-Antwerpen. Een grote gemeentekan dan een sterkere positie bemachtigen aan de onderhan-delingstafel.

Mocht besloten worden tot een fusie, dan ontstaat eenkrachtige gemeente van zeventien kernen met ongeveer86.000 of 85.000 inwoners. De nieuwe gemeenteraad kanversterkt worden samengesteld met 37 raadsleden enmaximaal zeven wethouders. Inwoners die zich zorgenmaken over de bereikbaarheid en de dienstverlening kunnenmet maatwerk worden bediend. En als zij willen, kan hunpaspoort aan huis worden bezorgd. D66 acht het draagvlakonder de bevolking van de Hoeksche Waard van belang. Ineen eerder stadium werden de inwoners gehoord tijdensdiverse bijeenkomsten en inspreekavonden.

75-4-9

18 april 2018

TK 75




De leden van de Tweede Kamer hebben tijdens een hoorzit-ting de diverse standpunten over de herindeling gehoord.Ook hebben we vele brieven en e-mails ontvangen. Uit deeerdere enquête van BMC blijkt dat er geen meerderheidte vinden is voor een van de twee oplossingen. Het laatduidelijk de impasse zien die is ontstaan.

Verder hebben lokale politici duidelijk aangegeven met dezorgen van de inwoners aan de slag te gaan. Dat staatcentraal. Het is ook van belang dat de faciliteiten in de velekernen die de Hoeksche Waard kent op orde blijven. Ik vraagde minister, is zij bereid erop toe te zien dat de nieuwegemeente Hoeksche Waard voortvarend aan de slag gaatmet een actief kernenbeleid waarin de nabijheid van hetbestuur en de relaties met de wijk actief geborgd worden?

Ook is het maatschappelijk middenveld op het eiland heelactief. Zij willen aan de verlammende situatie op het eilandontsnappen. Ze kijken uit naar één Hoeksche Waard. Zehebben zich verenigd in het Pact van de Waard. Ze zien deherindeling als een voorwaarde, zodat de Hoeksche Waardaantrekkelijk blijft. Voorzieningen moeten op peil blijvenvoor de toekomst.

Verdeeldheid en polarisatie zijn daarbij niet de oplossing.Scholen zijn gebaat bij meer snelheid en eenduidigheid inde besluitvorming. Bibliotheken zullen minder energie kwijtzijn aan afstemming en kunnen meer tijd besteden aaninhoud en kwaliteit. Bedrijven moeten nu met vijf lossegemeenten in overleg om te vragen of ergens ruimte voorze is. Ik citeer bijvoorbeeld een onderneemster: "We moetenbij elke gemeente in de Hoeksche Waard apart subsidieaanvragen, apart verantwoorden en afrekenen. Dat is inef-ficiënt. Dat zorgt aan onze kant voor extra kosten."

Voorzitter, tot slot. Uit onderzoek is gebleken dat desamenwerking op het eiland niet goed van de grond komten dat invloed van de raadsleden marginaal is. Daarmeepakt de Hoeksche Waard haar kansen niet. Niet voor deinwoners, niet voor de ondernemers en niet voor deinstanties. Het bestuur lijkt vooral met zichzelf bezig te zijngeweest en kan geen vuist maken tegen krimp, vergrijzing,verstopping. Die thema's en die problemen vragen om eenkrachtig en eensgezind bestuur. Die jarenlange impassemoet doorbroken worden.

De fractie van D66 is voorstander van een herindeling. Degemeenten in de Hoeksche Waard geven zelf aan dat debestuurskracht zwak is. Bovendien stellen alle gemeentensamen dat niets doen geen optie is. Tegelijkertijd kan wor-den vastgesteld dat zij niet tot versterkte samenwerkingkomen. Daarmee blijft alleen de keuze voor herindelingover. Hoewel de Hoeksche Waarde vele lokale traditiesherbergt, is er ook een gezamenlijke identiteit. Hoeksche-waarders vormen samen één grote familie.

D66 en ikzelf als bewoner van het eiland kijken uit naar eenkrachtig en eensgezind bestuur in de Hoeksche Waard.

De voorzitter:Dank u wel. Daarmee zijn we aan het eind gekomen van deeerste termijn van de zijde van de Kamer. De minister kaneigenlijk direct antwoorden. Even schorsen voor tweeminuten? Dan gaan we verder. Ik schors voor twee minuten.

De vergadering wordt enkele ogenblikken geschorst.

De voorzitter:Ik geef de minister het woord.

Minister Ollongren:

Dank, voorzitter. Last but not least zou ik bijna zeggen, alsdat geen Engels was, wat hier eigenlijk niet mag: de Hoek-sche Waard, het laatste van vier debatten die wij gisterenen vandaag met elkaar hebben, en weer een bijzondereherindeling. Daar ging eigenlijk ook het onderlinge debattussen de Kamerleden in eerste termijn over.

Bepaalde uitgangspunten zijn door velen genoemd, bijvoor-beeld: de Hoeksche Waard is één en ondeelbaar. Niets doenis geen optie, werd door verschillende leden aangehaald.De een was het er wat meer mee eens dan de ander. Meerzaken dienen op de schaal van de vijf gemeenten te wordenbesloten. Dat zijn allemaal termen die steeds terugkomen.Waarom komen die steeds terug? Omdat alle raden van degemeenten die hierbij zijn betrokken het erover eens zijndat er iets moet gebeuren. Ze verschillen alleen van meningover wat en hoe. Daarom is in dit geval de uitzondering diede regel bevestigt dat het het liefst van onderop moetgebeuren door de gemeenten geïnitieerd en geregisseerd.In dit geval is de provincie opgestaan en heeft haar verant-woordelijkheid genomen. Zij is als scheidsrechter, neutraal,en eerlijk in het proces gestapt.

Daarbij was het duidelijk dat er twee oplossingsrichtingenwaren, als je het uitgangspunt hanteert waar de raden hetover eens waren, namelijk dat er iets moet gebeuren. Ver-sterkte samenwerking met doorzettingsmacht of een herin-deling. Voor geen van beide opties bestaat overtuigenddraagvlak. Dat was waar ook de provincie in haar regisse-rende rol mee te dealen had. Het is door de heer Van derMolen en anderen gezegd: er was al tientallen jaren discus-sie over dat onderwerp. De emoties lopen dan op. Datbegrijp ik. Ik vind eigenlijk misschien ook daarom dat je opeen gegeven ogenblik moet zeggen: er moet een knoopworden doorgehakt, er moet duidelijkheid worden geboden.

Over de twee modellen die voorlagen, versterkte samenwer-king aan de ene kant en herindeling aan de andere kant,heeft de provincie uiteindelijk geoordeeld dat er voor deversterkte samenwerking onvoldoende onderbouwing is.De huidige samenwerking, want die is er, gaat niet soepel.Die lijkt niet helemaal van harte te gaan. Dat is, zo oordeeltde provincie, geen goed vertrekpunt om mee verder tegaan. Ook hier geldt dat er geen consensus is tussen de vijfgemeenten over dit model. Het is ook niet helemaal helderhoe je dat model verder invulling zou kunnen geven. Daar-door is de andere route volgens de provincie een betereoplossing, een structurele oplossing, een herindeling. Deprovincie wil zich samen met de betrokken gemeenteninzetten voor het vormgeven van het vervolg, de nabijheidvan het bestuur en de identiteit van de kernen. Ze hebbenzelfs een document gemaakt, getiteld "de kernendemocra-tie". Mevrouw Den Boer noemde dat zojuist als belangrijksteuitgangspunt. Ja, dat hoort er allemaal bij. We hebben hethier over vijf gemeenten van verschillende omvang, tussende 9.000 en de 29.000 inwoners, maar het zijn ook 17 dor-pen. Die 17 dorpen gaan in de nieuwe gemeenten natuurlijkallemaal door als dorp, als kern, als herkenbare identiteitvoor de mensen die daar wonen. Waar verschilt het dan?Nou, omdat er dan geen vijf colleges zijn, vijf burgemeesters

75-4-10

18 april 2018

TK 75




en een veelvoud aan wethouders, maar één burgemeester,één gemeenteraad en één onderlinge samenwerking. Daarzit de verbetering in. Met andere woorden, het is die uitzon-derlijke situatie met een heel lange geschiedenis — in 1960is er al een minister van BZK geweest die zei dat er eenherindeling zou moeten zijn — waarvan de provincie en degemeenten zeggen dat er nu eigenlijk een oplossing voormoet komen. Als we alles goed weten, en we weten dat ergeen consensus is over één route, dan moet er iemandoptreden als neutraal scheidsrechter. Dat heeft de provinciegedaan. Ik zou het mooi vinden als straks bij het praten overde Hoekse Waard het kernwoord niet meer impasse is —dat is de huidige situatie — maar "samen verder in éénondeelbare Hoekse Waard".


Maar het feit dat ergens een discussie over plaatsvindt endat die discussie al 50 jaar of nog langer plaatsvindt, is tochniet een argument op zich om al die gemeenten op te hef-fen?

Minister Ollongren:

Ik voer het argument van de langjarige discussie aan omaan te geven dat er ook een moment kan komen om tezeggen: laten we een richting kiezen. Het woord impasseis geen fijn woord. Het is voor niemand goed als er eenimpasse is. Ik denk dat wij ook kunnen oordelen dat er vol-doende lang is gediscussieerd. Er is echt op een goedemanier gezocht naar de beste weg, ook door de betrokkengemeenten zelf, in de laatste fase onder regie van de pro-vincie. Kun je dan iedereen overtuigen en iedereen achterje voorstel krijgen? Nee, vermoedelijk niet. Maar is hetvoldoende om te zeggen: dit is nu een besluit dat wij kunnennemen om de impasse te doorbreken en om de blik op detoekomst te richten en voor de inwoners van de HoekseWaard te doen wat het beste is? Dan denk ik: ja.


Dat kwam ook omdat de enige weg die geboden werd, was:groter, door samenwerken of samenvoegen. Waarom ik deminister gisteren om een visie vroeg, en vandaag opnieuw,is dat er natuurlijk ook een andere optie is, te weten kijkennaar het takenpakket. Als zo duidelijk blijkt dat de bevolkingen ook de bestuurders die kleinere gemeenten willen, alszij hechten aan hun gemeenschap en hechten aan hunidentiteit, waarom kijken we dan niet naar andere mogelijk-heden, bijvoorbeeld minder taken beleggen en de anderetaken elders beleggen?

Minister Ollongren:

Ik begon met te zeggen dat de gemeenten het er wel overeens zijn dat er iets moet gebeuren en dat er eigenlijk maartwee routes zijn om dat te bewerkstelligen. Dat is doorandere sprekers zonet ook onderstreept. De ene route is deherindeling die nu voorligt en de andere is de versterktesamenwerking. De heer Van Raak komt nu met een anderevariant, die neerkomt op: doe dat allemaal niet. Als ze zeg-gen "één en ondeelbaar" en als ze zeggen "we moeten opde schaal van de vijf gemeenten meer gezamenlijk beslui-ten", geeft dat natuurlijk wel een richting aan. Vervolgensmoet er een keuze worden gemaakt hoe dat te materialise-ren. De regie van de provincie heeft uiteindelijk geleid tothet voorstel dat er nu ligt.


Dat komt omdat die gemeenten geen andere optie hadden.Zij hebben dat takenpakket gekregen. Dat hebben ze nietvan zichzelf gekregen en dat hebben ze niet van de provinciegekregen. Ze hebben het van de regering gekregen en vande Tweede Kamer. Dat is het takenpakket waarmee ze hetmoesten doen. Zij laten dus precies zien waar de schoenwringt: als wij dit takenpakket moeten doen, moeten wijonszelf dus opheffen. Een alternatief is natuurlijk dat wegaan kijken of gemeentes klein kunnen blijven en dicht bijhun eigen gemeenschap kunnen blijven, met een kleinertakenpakket. Dat is de visie waar ik naar gevraagd heb. Ikhoop dat de minister die visie met die alternatieven zalwillen bieden.

Minister Ollongren:

Nu begrijp ik wat beter wat de heer Van Raak bedoelt. Ikheb gisteren gezegd dat dit in heel veel gemeenten mee-speelt. De decentralisaties zijn doorgevoerd. Het beleggenvan taken bij de gemeente, zo dicht mogelijk bij de burger,heeft een aantal gemeenten gesteld voor de vraag: kunnenwij dat nog zelf of moeten wij daarvoor samenwerking danwel samenvoeging zoeken met omliggende gemeenten?Dat klopt. Ik denk nog steeds dat het heel verstandig is datdie taken bij de gemeenten worden belegd, omdat zijinderdaad veel beter weten wat de behoeften en specifiekekenmerken van hun gemeente zijn. Dat heb ik ook gezienin mijn eigen tijd als lokaal bestuurder. Zij weten waar inhun gemeente de prioriteiten liggen en hoe de zorg voorouderen het beste kan worden georganiseerd. Zij moetenhet hele palet aan maatregelen leveren waar de gemeentenover gaan. Laat hen beslissen en laat de gemeenteradenhun toezichthoudende functie daarin vervullen. Ik sta erdus achter dat wij die taken beleggen bij de gemeenten. Ikvind het een logische consequentie dat gemeenten zich danafvragen hoe zij dat het beste kunnen organiseren. Dit iseen van de uitzonderingen die de regel bevestigen dat hetmeestal van onderop tot stand komt en in goede harmoniedoor gemeenten zelf kan worden bepaald. Nu zijn er hierin twee dagen tijd twee uitzonderingen besproken. Ik zoudaaruit niet de conclusie willen trekken die de heer VanRaak trekt: laten we al het beleid en de uitvoering ervanweer gaan centraliseren. Daar zou ik geen voorstander vanzijn.


Nu maakt de minister er een karikatuur van en ik vind datde discussie dat niet verdient. Het gaat erom dat gemeentendie mogelijkheid hebben. Nu hebben ze verplicht al dietaken gekregen. En in een veel groter aantal gevallen danvandaag voorliggen, kunnen gemeenten dat zelf niet uitvoe-ren. Daarom hebben we 877 samenwerkingsverbanden.Heel veel gemeenten kunnen dat niet uitvoeren en moetendaarom veel groter worden. Het enige wat ik van deminister vraag is om een visie te ontwikkelen om diegemeenten een keus te geven. Dan moet ze niet net doenalsof ik dat centralistisch wil gaan opleggen. Nee, ik wilgemeenten een keus bieden. Ze moeten eerst kijken wathun gemeenschap is en welke taken daarbij kunnen horen.

Minister Ollongren:

Ik denk dat de taken waar de heer Van Raak het over heeft,het beste kunnen worden uitgevoerd door de bestuurslaag

75-4-11

18 april 2018

TK 75




die het dichtst bij die burger staat. Ik heb vandaag almeermalen betoogd dat er wat mij betreft helemaal geenideale schaal is. Er zijn steden die groot zijn waar deze takenhartstikke goed georganiseerd zijn en waar de burgers zichzeer betrokken en goed bediend voelen. Er zijn kleinegemeenten waar dat ook zo is. De vraag is hoe je het kuntorganiseren. Waar vinden gemeenten zelf dat ze die kwali-teit van de dienstverlening het best in kunnen borgen? Datis waar ik het aan afmeet, niet aan het precieze inwoneraan-tal. De punten die de heer Van Raak noemt, komen terugin de uitwerking van het beleidskader dat ik de Kamer hebtoegezegd.

Voorzitter, dan een aantal vragen. De heer Bisschop vroeg,voortbordurend op wat ik in mijn inleiding zei, in hoeverrehet in dit specifieke geval logisch is om onder regie van deprovincie deze samenvoeging af te dwingen. Ik heb eigenlijkzonet al antwoord gegeven op die vraag. Daar waar debestuurders en de gemeenteraden het er wel over eenswaren dat er iets moest gebeuren, maar het niet eens wer-den over de manier waarop die versterking diende plaatste vinden, vind ik het logisch dat de provincie samen metde betrokken gemeenteraden hierop aanstuurt. Ik ben ervanovertuigd dat ze alle gemeenten en belangen die in dediverse gemeenten spelen daar in voldoende mate in heb-ben gewogen.

Ik hoorde net dat er een impasse moet worden doorbroken,dat er overleg moet worden gevoerd over het gewensteeindbeeld, maar het gaat eigenlijk gewoon over heel con-crete dingen. Is er voldoende aandacht voor die dorpen?Het zijn nu al veel meer dorpen dan er gemeenten zijn. Datmoet ook in de toekomst het geval zijn. Tegelijkertijd willendie gemeenten niet nee verkopen aan hun inwoners als hetgaat over de voorzieningen en de kwaliteit daarvan. Hetgaat ook over de samenwerkingen die gemeenten hebbenmet andere partners. Het kan gaan over sportclubs. Het kangaan over verenigingen. Het loopt nu stroef en in de nieuwe,samengevoegde gemeente kun je ook dat soort dingen veelbeter organiseren, helemaal in het belang van de inwonersvan die gemeente.

De heer Bisschop zei dat de provincie ook andere optieshad kunnen verkennen. Er zijn veel onderzoeken gedaan.We hadden het net al over de lange geschiedenis die ditdossier heeft. Er is onderzoek in 2009 verricht. Er is onder-zoek verricht in 2013. Er is onderzoek verricht in 2015. Desamenwerkingen die er al zijn en waar ook mee gewerkt is,hebben eigenlijk steeds te weinig opgeleverd voor deinwoners van deze gemeenten. Vandaar dat er gezegd is:dit is geen duurzame oplossing voor de Hoeksche Waard.Er is een grens aan hoeveel we uit deze samenwerkingsvor-men kunnen persen in het belang van de inwoners. In eenherindelingsgemeente ontstaan er veel meer mogelijkhedenvoor verbeteringen.

De heer Bisschop vroeg het als eerste, maar anderen zeidenhet ook: moeten gemeenten daar dan niet in eerste enmisschien ook in laatste instantie zelf over beslissen? In ditspecifieke geval vind ik het heel relevant dat gemeentengezegd hebben: we vinden dat er iets moet, we kunnen hetonderling niet eens worden over wat er dan moet, provincie,neem de regie over van het proces. Een impasse is nietgoed. Als er een impasse ontstaat, is het volgens mij heelgoed om hulp in te roepen van buitenaf. Dat is wat er in dit

geval is gebeurd. En zo heeft de provincie zich ook opge-steld.

De heer Bisschop zei ook dat dit er niet toe moet leiden datprovincies met blauwdrukken komen. Het Rijk maakt geenblauwdrukken, wij hier in deze Kamer maken geen blauw-drukken, dan zouden provincies dat eigenlijk ook nietmoeten doen. Ik denk dat hij daar helemaal gelijk in heeft.Ik zie dit niet als een blauwdruk die door de provincie wordtopgelegd. Ik zie de provincie hierin als regisseur, die er inoverleg met de gemeenten voor heeft gezorgd dat er weereen perspectief wordt geboden, en dat perspectief is dieherindeling. Het proces is zorgvuldig doorlopen. Er zijnvisitatiecommissies geweest en er zijn gesprekken gevoerdmet alle betrokkenen. Daarmee heb ik het trouwens nietalleen over bestuurders, maar ook over het maatschappelijkmiddenveld. Dat is de manier waarop de provincie dat heeftingevuld en dat is inderdaad iets anders dan het maken vaneen blauwdruk van bovenaf, wat ik dus ook niet zou willen.

Er werd door de heer Van Raak en anderen gevraagd hoedit nou op deze manier een gelukkig huwelijk kan worden.Ik denk dat je zou moeten zeggen dat je het hier hebt overgemeenten die al langdurig samenwonen. Ook in zo'nrelatie kan mediation soms nodig zijn. Dat is eigenlijk zoalsik dit proces zie. Er zijn voorbeelden — ik heb gisterengeloof ik ook Goeree-Overflakkee genoemd — waar er heelpositieve ontwikkelingen zijn gekomen, waarbij bewoners,ondernemers en bestuurders goed zijn gaan samenwerkenen de samenvoeging positieve effecten heeft gehad, zoweleconomisch als maatschappelijk, als voor de leefbaarheid.Ik heb er vertrouwen in dat dat ook in Hoeksche Waard kangebeuren, met één gemeentebestuur en tegelijkertijd metalle respect voor de lokale identiteiten van de kernen. Ikheb er vertrouwen in dat als het besluit er eenmaal isgenomen en die duidelijkheid er wordt geboden, mensengewoon de schouders eronder gaan zetten en dit gaan doen.

Over het draagvlak heb ik al het een en ander gezegd. Mis-schien nog een paar vragen van de heer Krol. Hij sugge-reerde dat er over twintig jaar misschien weer een fusiekomt. Ik heb geen glazen bol en kan niet in de toekomstkijken, maar ik kan wel in het verleden kijken. Ik zei net al:in 1960 werd door de toenmalige minister van BinnenlandseZaken, die toen een grenscorrectie niet in behandeling wildenemen, gezegd dat één herindelingsplan voor het helegebied wenselijk zou zijn. In 2001 is dat door de toenmaligeminister van Binnenlandse Zaken ook aangegeven, toen ereen andere herindeling voorlag. Dit heeft zo'n langegeschiedenis dat ik denk, nu de vijf gemeenten zelf zeggen:we willen dit wel, maar we komen er niet uit, dat deze her-indeling nodig is en dat ze niet over vijf jaar, tien jaar oftwintig jaar zal leiden tot nieuwe wensen, maar eerder toteen afronding van een lange geschiedenis.

De heer Krol vroeg ook of het klopt dat er in twee gemeen-ten geen volksraadpleging is gehouden, namelijk die tweegemeenten die voorstander hiervan zijn. Dat klopt. In tweegemeenten, Oud-Beijerland en Strijen, is geen volksraadple-ging gehouden. Ze hebben ervoor gekozen om op eenandere wijze het draagvlak te meten door inloopavondenmet inwoners en door gesprekken, zoals ik net al zei, metmaatschappelijke organisaties. Dus er is wel gezorgd voorbetrokkenheid van de inwoners, maar daarvoor is nietgekozen voor een referendum. Zoals in het vorige debat al

75-4-12

18 april 2018

TK 75




gezegd: wat mij betreft bepalen gemeenten zelf of ze datwel of niet via een referendum willen doen.

Over de samenwerking heb ik al iets gezegd. MevrouwÖzütok vroeg, en trouwens mevrouw Den Boer ook, aan-dacht voor de toegankelijkheid van de voorzieningen. Datmoet natuurlijk een van de speerpunten zijn van de nieuwegemeente. Lokale politici hebben ook al aangegeven datdat wat hun betreft een kernpunt van beleid is. Ze denkenook al na over heel concrete zaken als participatie, derecreatiemogelijkheden, de zondagsrust en ook degemeentelijke voorzieningen. Ik geloof dat het mevrouwDen Boer was die als voorbeeld de paspoorten noemde diethuis kunnen worden bezorgd. Op die manier wordt daarheel praktisch handen en voeten aan gegeven. Dat lijkt mijeen belangrijk aandachtspunt en ik hoop dat dat een ant-woord is op de vraag van mevrouw Özütok.

Tot slot sprak mevrouw Den Boer over het kernenbeleid.Ze vroeg eigenlijk of ik bereid ben, erop toe te zien dat hetactievekernenbeleid wordt nagestreefd. Ik vind het voorsteldat voorligt eigenlijk een randvoorwaarde. Daar moet opeen goede manier vorm aan worden gegeven. Ik begrijpuit de stukken en uit wat naar voren wordt gebracht dat deHoeksche Waard en de huidige vijf gemeenten dat ook zozien, evenals de provincie. Ik zeg haar dat dus graag toe,voorzitter. Dank u wel.

De voorzitter:Dank u wel. Dat was de eerste termijn van de zijde van deregering. Ik kijk rond of er behoefte is aan een tweede ter-mijn. Dat is het geval, in elk geval bij de heer Bisschopnamens de SGP.


Voorzitter, dank u wel, al was het maar om de ministerwederom te danken voor de beantwoording van de vragen.Daar betrek ik ook het vorige agendapunt bij. Dat doe ikgraag en van harte.

Eén punt blijft nadrukkelijk haken, namelijk de rol van deprovincie. Er wordt voorgesteld alsof die gemeenten inwanhoop, hun handen ten hemel heffend, zich tot de pro-vincie hebben gewend met de woorden: wij komen er nietuit, help ons. Er is echter ook een andere versie van debemoeienis van de provincie. Dat geeft toch een wat andereblik op de rol die de provincie heeft gespeeld, ook meer inde zin van: jullie komen eruit, het moet unaniem zijn en zoniet dan regelen wij wat. Die verschillende versies makenhet altijd een beetje lastig. Dat betekent dat wij, met dankaan de minister voor de beantwoording, de antwoorden bijonze afwegingen zullen betrekken. Wij zullen er nog eenseen nachtje over slapen en dan komen we er vast en zekeruit.

De voorzitter:Altijd verstandig.


Dank voorzitter, voor deze waarderende woorden. Datbemoedigt een mens. Wij doen ons best, voorzitter, en dan

hopen we volgende week een verstandige stem uit tebrengen, voor of tegen. Dat laten we nog even boven demarkt hangen.

De voorzitter:U houdt de spanning erin, dank u wel meneer Bisschop.


Ik realiseer me dat het collega Bosma de komende weeksloopt, die onzekerheid waarin de SGP hem laat, maar ja,helaas, ik kan hem op dit moment niet meer bieden. Als hijhet op prijs stelt, wil ik wel een pastoraal gesprek met hemvoeren zodat hij de week kan doorkomen. Daar ben ik altijdtoe bereid, maar dat hoor ik dan graag.

De voorzitter:Dat had u mij ook beloofd, dus hij komt na mij. Dank u wel,meneer Bisschop. U krijgt het heel druk met die Kamerle-den. Dan geef ik de minister eventueel nog het woord.

Minister Ollongren:

Voorzitter, dan hou ik het ook heel kort. Ik denk dat ik alleende heer Bisschop een heel goede nachtrust wil toewensen.Dank u wel.

De voorzitter:Dank u wel. Daarmee zijn we aan het eind gekomen van debehandeling van dit wetsvoorstel.

De algemene beraadslaging wordt gesloten.

De voorzitter:Over het wetsvoorstel en de ingediende moties ... Nee, erzijn geen moties ingediend. We gaan gewoon volgendeweek op dinsdag stemmen over het wetsvoorstel. Ik wiliedereen bedanken, in het bijzonder de mensen die vandaagspeciaal hiernaartoe zijn gekomen om dit debat van dichtbijte volgen.

De vergadering wordt van 13.29 uur tot 14.45 uur geschorst.

75-4-13

18 april 2018

TK 75




Samenvoeging van de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen ... · Van alle herindelingsvoorstellen die...

Documents

Transcript of Samenvoeging van de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen ... · Van alle herindelingsvoorstellen die...