Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te...

55
MBO-Agenda 2019–2023 Februari 2019

Transcript of Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te...

Page 1: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

MBO-Agenda 2019–2023Februari 2019

Page 2: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

Inhoudsopgave

1 Samenvatting 3

Lijst met afkortingen 7

2 Inleiding 9

3 De ambities van de MBO-Agenda 14

Ambitie 1 Toekomstbestendig Onderwijs 16

Ambitie 2 Optimale school loopbaan voor mbo-studenten 26

4 Sturingsfilosofie 36

5 Financiën 42

Bijlage - Profielschets per mbo-instelling en basiscijfers 44

Eindnoten 54

Colofon 55

Page 3: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

Samenvatting

1

Page 4: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

4De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Samenvatting

De agenda kent twee hoofdambities:

Ambitie 1: Toekomstbestendig middelbaar beroepsonderwijs

Onderwijsteams krijgen ruimte om zich verder te ontwikkelen en te experimenteren met nieuwe onderwijsinhoud en onderwijsvormen. Studenten krijgen vaardigheden aangeleerd die hard nodig zijn op de Amsterdamse arbeidsmarkt. De samen werking met het bedrijfsleven wordt geïntensiveerd en mbo-instellingen pakken een grotere rol in het Leven Lang Ontwikkelen.

Ambitie 2: Optimale schoolloopbaan voor mbo-studenten

Alle mbo-studenten verdienen een optimale school-loopbaan om hun talenten te ontwikkelen. De MBO-Agenda zet in op goede begeleiding bij het vinden van stages en goede zorg voor studenten die daar behoefte aan hebben. In deze agenda staat talentontwikkeling van studenten centraal. Via het programma Made by 020 kunnen mbo-studenten hun netwerkvaardigheden ontwikkelen.

Acht speerpunten staan hierbij centraal:

SPEERPUNT 1

Investeren in sterke onderwijsteamsZonder goede onderwijsprofessionals, geen goed onderwijs. Zij zijn cruciaal in de uitdagingen die komende jaren op het onderwijs afkomen. De MBO-Agenda zet in op versterking van de didactische en pedagogische vaardigheden van onderwijsteams. En stelt hiervoor de Amsterdamse Teambeurs mbo beschikbaar.

SPEERPUNT 2

Investeren in onderwijsinnovatie en vernieuwen curriculumHet onderwijs moet steeds nieuwe kennis en toepassingen aanbieden. Maar ook inzetten op het ontwikkelen van vaardigheden bij studenten (zoals onder nemerschap, of digitale vaardigheden). Docenten en onderwijsteams krijgen de ruimte om hun onderwijsprogramma’s te blijven vernieuwen en te experimenteren met nieuwe werkvormen.

SPEERPUNT 3

Intensiveren samenwerking onderwijs – werkveldPubliek-private samenwerkingen zorgen voor inhou-delijke aansluiting van het onderwijs op het werkveld, maar bieden ook een infrastructuur om tekorten in bijvoorbeeld de zorg of bouw sneller te adres-seren. Met de MBO-Agenda creëert de gemeente komende jaren extra ruimte voor de Amsterdamse mbo- instellingen om deze ontwikkelingen verder te brengen en te verduurzamen.

De gemeente investeert met de MBO-Agenda (2019-2023) in sterk middelbaar beroepsonderwijs in Amsterdam. De MBO-Agenda geeft binnen de grootstedelijke context ruimte aan het mbo om aantrekkelijk, vernieuwend en toekomstgericht onderwijs aan te bieden. De agenda bouwt voort op de ontwikkelingen die zijn ingezet in de eerste MBO-Agenda (2015-2019).

Page 5: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

5De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Samenvatting

SPEERPUNT 4

Opzetten van een infrastructuur Leven Lang OntwikkelenHet is noodzakelijk dat de (toekomstige) beroeps-bevolking voortdurend zijn kennis en vaardigheden blijft ontwikkelen. Met de MBO-Agenda wordt een infra structuur voor Leven Lang Ontwikkelen gerealiseerd.

SPEERPUNT 5

Verbeteren overstap vo-mboEen soepele overgang van het vo naar het mbo is belangrijk, omdat het uitval voorkomt en maakt dat de mbo-student een inspirerende en leerzame studietijd ervaart. Goede loopbaan-oriëntatie en begeleiding (LOB) is hiervoor van groot belang. Met de MBO-Agenda ontwikkelen de mbo-instellingen samen met het vo meer doorlopende leerroutes en een sterk LOB-PROGRAMMA.

SPEERPUNT 6

Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromenMet de MBO-Agenda zetten we in op diverse leerroutes voor mbo-studenten om soepel door te stromen naar hogere niveaus binnen het mbo en naar hbo. Er worden meer associate degree opleidingen ontwikkeld.

SPEERPUNT 7

Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Binnen de MBO-Agenda zetten we in op een goede ondersteuningsstructuur ter voorkoming van verzuim en uitval. Studenten die uitvallen worden begeleid naar werk.

SPEERPUNT 8

Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositieEr is een groep jongeren die veel ondersteuning nodig heeft om een opleiding succesvol af te ron-den en die ook de overstap naar werk niet zonder ondersteuning en begeleiding kan maken. Binnen de MBO-Agenda is een aparte uitvoeringsagenda (2019–2023) gericht op jongeren die afkomstig zijn uit het praktijkonderwijs, voortgezet speciaal onderwijs, vmbo basis of de Entree opleiding.

De uitgangspunten van de MBO-Agenda

De MBO-Agenda…

p is een agenda van en voor het mbop versterkt het eigenaarschap van de onderwijsprofessionals en onderwijsteamsp biedt ruimte voor onderwijsinnovatie en verdere professionaliseringp heeft aandacht voor de verschillende doelgroepen en niveaus binnen het mbop sluit aan bij de vraag van de regionale arbeidsmarkt p sluit aan bij de grote transities van de stad Amsterdamp intensiveert de samenwerking met het bedrijfsleven

Page 6: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

6De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Samenvatting

Sturingsfilosofie

De kern van de MBO-Agenda is het geloof in ontwikkelingen die vanaf de werkvloer tot stand komen, waarbij onderwijsteams het onderwijs duurzaam verbeteren. Het Bestuurlijk Overleg MBO-Agenda ziet erop toe dat de ambities en bijbehoren-de doelstellingen worden behaald. Daarbij bewaken zij dat er voldoende aandacht is voor thema’s die voor Amsterdam zo relevant zijn zoals: ondernemer-schap, burgerschapsvorming, duurzaamheid, digitale vaardigheden, creativiteit en tekorten in maatschap-pelijke sectoren als zorg en techniek.

Mbo-instellingen kunnen gebruik maken van de Subsidie regeling MBO-Agenda, met daarin de subsidie Amsterdamse Teambeurs mbo en de subsidie Projectplannen mbo. Kennis deling tussen instellingen wordt gefaciliteerd. Via het Dashboard MBO-Agenda wordt de ontwikkeling van het Amsterdamse mbo gemonitord. Voor de MBO-Agenda is voor de periode 2019–2023 € 16,3 miljoen beschikbaar.

Nieuw in deze agenda

Twee Uitvoeringsagenda’s De kracht van de MBO-Agenda is de verdieping van de onderlinge samenwerking tussen de vier mbo-instellingen in de stad en tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Hier gaan we de komende vier jaar mee verder, en we breiden dit uit door twee aan-pakken sterker te verbinden aan de MBO-Agenda. De aanpak gericht op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie en de inzet vanuit de middelen voor economische structuurversterking voor betere aansluiting onderwijs arbeidsmarkt en goed werk-gever schap worden steviger verbonden met de MBO-Agenda. Dat leidt tot twee uitvoeringsagenda’s die de ambities van de MBO-Agenda ondersteunen. De investering die de gemeente doet in deze drie agenda’s telt op tot ruim 35 miljoen euro voor de periode van 2019–2023.

Page 7: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

7De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Samenvatting

Lijst met afkortingen

AD Associate degree

BBL Beroepsbegeleidende Leerweg

BOL Beroepsopleidende Leerweg

BPV Beroepspraktijkvorming

ECBO Expertisecentrum beroepsonderwijs

HBO Hoger beroepsonderwijs

HMC Hout- en meubileringscollege

JIKP Jongeren in een kwetsbare onderwijspositie

LOB Loopbaanoriëntatie- en begeleiding

MA Mediacollege Amsterdam

MBO Middelbaar beroepsonderwijs

MRA Metropoolregio Amsterdam

OCO Onderwijs Consumenten Organisatie

OCW Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

PO Primair Onderwijs

PPS Publiek-private samenwerking

RIF Regionaal Investeringsfonds

RMC Regionale Meld- en Coördinatiefunctie

ROC Regionaal opleidingscentrum

ROCVA ROC van Amsterdam

VO Voortgezet Onderwijs

VSV Voortijdig schoolverlaten

Page 8: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

Schematische weergave MBO-Agenda

MBOBEDRIJF

Ambitie 1

Toekomstbestendig middelbaarberoepsonderwijs

Optimale schoolloopbaanmbo-studenten

MBO

HBO

VO

Ambitie 2

MBO

VO

Investeren in sterke onderwijsteams 1

3 Intensiveren samenwerkingonderwijs-werkveld

4 Opzetten infrastructuur Leven Lang Ontwikkelen

5 Verbeteren overstap vo-mbo

6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen

7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning

Investeren in onderwijs-innovatie en vernieuwing curriculum

Speerpunten

Onderwijs-Arbeidsmarkt

Uitvoeringsagenda

2

Uitvoeringsagenda

Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie

8 Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie

Arbeidsmarkt

Page 9: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

9De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Inleiding

Inleiding

2

Page 10: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

10De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Inleiding

Het gaat goed met de Amsterdamse economie en Amsterdam heeft mbo’ers hard nodig om de grote transities (bouw, energie) die de stad gesteld heeft te kunnen realiseren. Zonder in het mbo opgeleide vaklieden zijn er geen nieuwe woningen, geen zonne-panelen, geen verpleging, geen zorg voor onze ouderen, geen opvang voor onze kinderen en geen kopje koffie op het terras. Maar nog steeds profiteren niet alle mbo’ers van de economische groei: een deel van de mbo-afgestudeerden vindt in grote steden lastiger werk dan in de rest van Nederland, en Amsterdam is daarin geen uitzondering.

Vier jaar geleden hebben de Amsterdamse mbo-instellingen en de gemeente Amsterdam de handen ineen geslagen voor een sterk mbo, dat goed aan-sluit op de regionale arbeidsmarkt: de Amsterdamse MBO-Agenda. Daarmee zijn belangrijke ontwikke-lingen in gang gezet. Zo is er gezorgd voor betere begeleiding bij (het vinden van) stages door de inzet van coaches en stagemakelaars. Voor een betere verbinding tussen het mbo en het vo en hbo en meer aandacht voor loopbaanoriëntatie en – begeleiding (LOB). Maar ook voor betere aansluiting op de Amsterdamse arbeidsmarkt, door onderwijs op de werkvloer met innovatieve projecten in onder andere de zorg, hospitality, sport en techniek. Dat alles in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven.

De MBO-Agenda 2015-2019 heeft een belangrijke impuls gegeven aan de professionalisering van docenten en teams, onder meer op het gebied van lesgeven in de grote stad en omgaan met diversiteit. Met de MBO-Agenda geeft de gemeente een unieke

impuls aan het beroepsonderwijs in Amsterdam, waarbij mbo-instellingen elkaar en de regionale partners beter weten te vinden en leren van elkaar.

In het coalitieakkoord ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ staat dat het college van burgemeester en wethouders (B en W) door gaat op de ingeslagen weg: mbo-studenten optimale ontwikkel kansen ge-ven door binnen de groot stedelijke context ruimte te geven aan het mbo om aantrekkelijk, vernieuwend en toekomstgericht onderwijs aan te bieden. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de gemeente, de mbo-instellingen en het bedrijfsleven. Zo leveren we met de MBO-Agenda een essentiële bijdrage aan de toekomst van onze jongeren en onze stad.

De nieuwe Amsterdamse MBO-Agenda (2019–2023) kent twee hoofdambities:

Ambitie 1: Toekomstbestendig middelbaar beroepsonderwijsOnderwijsteams krijgen ruimte om zich verder te ontwikkelen en te experimenteren met nieuwe onderwijsinhoud en onderwijsvormen. Innovatie vindt hiermee sneller zijn weg binnen het mbo. Studenten krijgen vaardigheden aangeleerd die hard nodig zijn op de Amsterdamse arbeidsmarkt, zoals ondernemerschap en digitale vaardigheden. Ook duurzaamheid en burgerschapsvorming krijgen in deze MBO-Agenda een plek. De samenwerking met het bedrijfsleven wordt geïntensiveerd en mbo-instellingen pakken een grotere rol in het Leven Lang Ontwikkelen.

Amsterdam is een creatieve, innovatieve en zeer diverse stad. Een stad, die volop in beweging is, waarin de ontwikkelingen sneller dan ooit gaan. Mbo’ers zijn de motor van deze stad. Ruim 27.000 jongeren volgen op dit moment een mbo-opleiding in Amsterdam. Jongeren met verschillende niveaus en achtergronden ontwikkelen hier hun talenten en vakmanschap en worden voorbereid op hun toekomst in Amsterdam: een goede start op de arbeidsmarkt en een zelfstandige plek als burger in onze samenleving.

Page 11: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

11De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Inleiding

Ambitie 2: Optimale schoolloopbaan voor mbo-studenten Alle mbo-studenten verdienen een optimale school-loopbaan om hun talenten te ontwikkelen. Dat begint al op het voortgezet onderwijs. De MBO-Agenda zet in op betere loopbaanoriëntatie- en begeleiding en zorgt voor een goede overstap van vo naar mbo. Studenten worden gestimuleerd om door te leren binnen het mbo en naar vervolgonderwijs. De MBO-Agenda zet daarnaast in op goede begeleiding bij het vinden van stages en goede zorg voor studenten die daar behoefte aan hebben. Daarom maken we ons ook hard tegen stagediscriminatie: elke jongere moet de kans krijgen het beste uit zijn opleiding te halen ongeacht zijn of haar achtergrond, voorkeur of uiterlijk. In deze agenda staat talent ontwikkeling van studenten centraal. We gaan door met het programma Made by 020, waarin mbo-studenten van alle niveaus en opleidingen hun netwerkvaardig heden kunnen ontwikkelen. En we investeren in die jonge-ren voor wie het niet vanzelfsprekend is dat ze een diploma halen en die jongeren die extra ondersteu-ning nodig in de eerste stappen op de arbeidsmarkt.

Het college investeert ruim 16 miljoen euro over de periode 2019 tot en met 2023, om deze ambities te realiseren en daarmee het beste middelbaar beroeps-onderwijs te blijven bieden aan onze Amsterdamse jongeren. De investeringen lopen via de Subsidie-regeling MBO-Agenda 2019, op grond waarvan de subsidies worden verstrekt voor:

p De Amsterdamse Teambeurs mbo, bedoeld om 3.000 docenten, instructeurs en begeleiders in het mbo te professionaliseren.

p De Projectplannen mbo, bedoeld om innovatieve projecten voor toekomstbestendig beroeps-onderwijs te financieren.

Nieuw in de MBO-Agenda

Nieuw aan deze agenda is dat twee aanpakken sterker met de MBO-Agenda worden verbonden. De aanpak gericht op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie en de inzet vanuit de middelen voor economische structuurversterking voor betere aansluiting onderwijs arbeidsmarkt en goed werk-geverschap worden steviger verbonden met de MBO-Agenda. Dat leidt tot twee uitvoeringsagenda’s die de ambities van de MBO-Agenda ondersteunen. De totale investering die het college doet in deze drie agenda’s telt op tot ruim 35 miljoen euro voor de periode van 2019-2023. Uitvoeringsagenda Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositieIn het onderwijs is kansengelijkheid de komende jaren topprioriteit. Daarom ondersteunen we met deze uitvoeringsagenda die jongeren die dat nodig hebben: jongeren in een kwetsbare onderwijspositie. Niet alle jongeren in Amsterdam zijn even succes-vol in het doorlopen van de route van school naar werk. Er is een groep jongeren die extra ondersteu-ning nodig heeft om een opleiding succesvol af te ronden en die ook de overstap naar werk niet zonder ondersteuning en begeleiding kan maken. Binnen de MBO-Agenda is een aparte uitvoeringsagenda (2019-2023) gericht op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie. De uitvoeringsagenda richt zich op een sluitende aanpak voor jongeren die afkomstig zijn uit het praktijkonderwijs, voortgezet speciaal onderwijs, vmbo basis, of de Entreeopleiding. Zij krijgen betere begeleiding en ondersteuning in het onderwijs. Er start een pilot om hen bij het betreden van de arbeidsmarkt langer te blijven begeleiden vanuit het onderwijs. We intensiveren ook voor deze groep jongeren de samenwerking met het werkveld via publiek-private samenwerking. Deze aanpak staat apart beschreven in de Uitvoeringsagenda Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie. Naast de beschikbare 16 miljoen euro voor de MBO-Agenda investeert het college 14,8 miljoen euro in de periode van 2019 tot 2023. Deze aanpak zet vooral in om voldoende plekken op de Amsterdamse Plus-school en ROC op Maat (de zogenaamde uitvals-voorzieningen) te waarborgen en leerwerkcoaches voor de leerlingen op niveau Entree en 2 in te zetten.

Page 12: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

12De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Inleiding

Uitvoeringsagenda Onderwijs-ArbeidsmarktOok komt er een Uitvoeringsagenda Onderwijs-Arbeidsmarkt vanuit het economisch domein. Deze agenda is een vervolg op het Actieplan Innovatief Vakmanschap (2015-2019). Hiermee geeft de ge-meente invulling aan specifieke wensen vanuit de arbeidsmarkt om meer samen met het onderwijs op te trekken. De ambitie van deze uitvoeringsagenda is om ervoor te zorgen dat er voldoende gekwalificeerd arbeidsmarktpotentieel beschikbaar is voor de vraag van werkgevers in de Metropool Regio Amsterdam (MRA). En redeneert vanuit de arbeidsvraag van werkgevers naar goed opgeleide vakmensen. Deze ambitie zal de komende jaren om nog sterkere maat-regelen en interventies vragen. Want de vraag is – los van de conjunctuur - groot en verandert al sneller. Dit vergt niet alleen iets van het (beroeps)onderwijs. Het vergt ook betrokkenheid, inspanningen en bijdragen van werkgevers.

De Uitvoeringsagenda Onderwijs-Arbeidsmarkt verbreedt en versterkt de inzet vanuit de MBO-Agenda, in het bijzonder de speerpunten gericht op de aansluiting arbeidsmarkt. Vooral door innovatieve concepten en (nieuwe) vormen van publiek-private samenwerking, zoals Het Masterplan Techniek en House of Digital1 te initiëren, mede te ontwikkelen en soms ook te (co)financieren. Maar ook door eerder opgedane expertise met publiek-private samenwer-king in te zetten voor de doelgroep jongeren in een kwetsbare onderwijspositie. Het college investeert van 2019–2022 in totaal 4 miljoen euro vanuit de mid-delen voor Economische Structuurversterking in deze uitvoeringsagenda.

Een echte Amsterdamse agenda

De MBO-Agenda is een echte Amsterdamse agenda, die gericht is op uitdagingen van de stad. De inzet is additioneel op landelijk beleid en biedt daarom ruimte om juist die thema’s, die voor Amsterdam zo relevant zijn, te adresseren. Iedere individuele mbo-instelling heeft kwaliteitsafspraken met de minister gemaakt. De MBO-Agenda levert een bijdrage aan het behalen van deze kwaliteitsafspraken en voegt daar ruimte aan toe om nieuwe innovaties te starten. De werkwijze van de MBO-Agenda, met een werkgroep en een bestuurlijk overleg, waarin gemeente en alle mbo-scholen vertegenwoordigd zijn, stuurt erop dat de juiste prioriteiten aandacht krijgen. De projecten die mbo-instellingen aanvragen zullen daarom veelal worden ingezet op thema’s als ondernemerschap, digitale vaardigheden, burger-schap en duurzaamheid en dragen zo bij aan de snel veranderende vraag op de arbeidsmarkt, de transities in de zorg en energie en de personeelstekorten in specifieke sectoren. Daarbij wordt steeds gekeken welke typisch Amsterdamse uitdagingen aandacht vragen. Op het Dashboard2 MBO-Agenda wordt over de jaren heen gevolgd hoe het de Amsterdamse mbo zich ontwikkelt. Door de jaarlijkse cyclus van projectplannen monitort de werkgroep continu welke maatregelen zijn ingezet, of deze maatregelen goed lopen en welk resultaat dit oplevert. Op basis van die informatie kunnen plannen worden bijgesteld, opgeschaald of gestopt.

Moties gemeenteraad

In de uitwerking van de MBO-Agenda is dankbaar gebruik gemaakt van de voorstellen van de raadsleden Flentge (Meedoen aan landelijke proef begeleiden op arbeidsmarkt), Mbarki, Flentge, Blom (Amsterdamse Plusvoorziening), De Fockert en Hammelburg (Passende schoolloopbaan voor elke mbo-student), raads-leden Yilmaz, Simons, Ceder en De Fockert (Stadsbreed uitrollen van de stagemakelaar), en raadsleden Mbarki, Yilmaz, Ceder en Hammelburg (Amsterdamse vakmensen voor duurzame stad). Deze voorstellen zijn meegenomen in de agenda en worden in concrete maatregelen en activiteiten omgezet.

Page 13: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

13De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Inleiding

Het middelbaar beroepsonderwijs in Amsterdam

Amsterdam heeft vijf mbo-instellingen in de stad. Dit zijn het ROC van Amsterdam, ROC TOP, het Hout- en Meubileringscollege, het Mediacollege Amsterdam en het Wellantcollege. Zij bieden onderwijs aan ruim 27.000 jongeren in de leeftijdscategorie 16 tot 27 jaar. Er is een grote diversiteit onder mbo’ers, onder andere in type en niveau van de vooropleiding, sociaaleconomische status ouders, beheersing van de basisvaardigheden en ambities voor vervolgloopbaan (werk en/of doorleren). Het middelbaar beroeps onderwijs is ook als zodanig georganiseerd. Er zijn opleidingen op 4 niveaus, Entree- en beroeps-opleidingen op niveau 2,3 en 4. De Entreeopleiding is er voor jongeren zonder een diploma van een vooropleiding. Deze Entreeopleiding bereidt jongeren voor op de arbeidsmarkt. Of op doorstroming naar een mbo-2-opleiding en duurt 1 jaar. Niveau 2 is voor een beginnende beroepsbeoefenaar en niveau 3 en 4 voor vakmensen en specialisten. Daarnaast zijn er twee verschillende leerroutes: een beroepsopleidende leerweg (BOL) en een beroepsbegeleidende leerweg (BBL) en bovendien varieert de inhoud van de opleidingen afhankelijk van de sector. Kortom een divers systeem voor een diverse doelgroep.

Page 14: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

De ambities van de MBO-Agenda

3

Page 15: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

Optimale schoolloopbaan mbo-studenten

Arbeidsmarkt

Toekomstbestendig middelbaar beroepsonderwijs

MBOBEDRIJF

De ambities van de MBO-Agenda

Page 16: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

16De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

De samenleving verandert in snel tempo. Amsterdam kent grote opgaven, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid, de energietransitie, spreiding van drukte in de stad en ontwikkelingen in de zorg. Hoewel de regionale arbeidsmarkt in veel sectoren staat te springen om vakmensen, zijn de beroepseisen die voor duurzaam werk gevraagd worden steeds hoger.

Beroepen veranderen, verdwijnen soms, en er ontstaan nieuwe beroepen. Van afgestudeerde mbo’ers wordt verwacht dat ze wendbaar, weerbaar zijn en het vermogen hebben zichzelf te blijven ontwikkelen. Volgens de SER zijn dit ‘sleutel-vaardigheden voor duurzame inzetbaarheid en maatschappelijke participatie’. De ontwikkelingen en de snelheid waarmee dit gepaard gaat, vragen om middelbaar beroepsonderwijs dat meebeweegt. Het onderwijs moet toekomstbestendig zijn en de jonge-ren de juiste vaardigheden meegeven om zich nu en in de toekomst op die arbeidsmarkt te redden.

De gemeente, mbo-instellingen en bedrijfsleven hebben hierin een gezamenlijke opgave. De MBO-Agenda draagt hier aan bij door de samenwerking tussen onderwijs en werkveld te faciliteren en geeft de mbo-instellingen de ruimte om samen met het bedrijfsleven te experimenteren met innovatieve en nieuwe vormen van onderwijs, zoals de hybride leeromgevingen.

Investeren in toekomstbestendig beroepsonderwijs, betekent ook investeren in professionalisering van onderwijsteams. Zonder goede onderwijsprofes-

Ambitie 1 Toekomstbestendig Onderwijs

MBOBEDRIJF

Page 17: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

17De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

sionals, geen goed onderwijs. Zij zijn cruciaal in de uitdagingen die komende jaren op het onderwijs afkomen. De MBO-Agenda zet in op versterking van de didactische en pedagogische vaardigheden van onderwijsteams. Bijvoorbeeld door curricula te vernieuwen, waarbij de studenten naast de nieuwste vakkennis, ook vaardigheden leren die zij nodig hebben om mee te kunnen met de sterk en snel veranderende arbeidsmarkt. Tegelijkertijd kunnen we niet verwachten dat de kennis die studenten tijdens hun mbo opleidingen opdoen een leven lang meegaat. Bij-, na- en omscholing zijn nodig om aan het werk te blijven.

SPEERPUNT 1

Investeren in sterke onderwijsteams

SPEERPUNT 3

Intensiveren samenwerking onderwijs - werkveld

SPEERPUNT 4

Opzetten van een infrastructuur voor Leven Lang Ontwikkelen

SPEERPUNT 2

Investeren in onderwijsinnovatie en vernieuwen curriculum

Deze ambitie zet in op het versterken van de mbo-instellingen om deze uitdagingen aan te gaan. Onder deze ambitie vallen vier speerpunten waar de komende jaren aan wordt gewerkt. De Uitvoerings agenda Onderwijs-Arbeidsmarkt richt zich nadrukkelijk ook op de speerpunten 3 en 4.

De speerpunten worden hierna toegelicht.

Page 18: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

18De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Onderwijsteams vormen binnen het mbo de spil van de kwaliteit van het onderwijs, zij dragen de verantwoordelijkheid voor de uitvoering en kwaliteit van het onderwijs. Professionele ontwikkeling hierbij is cruciaal. Onderwijsprofessionals binnen het mbo geven aan graag in teamverband te werken aan hun eigen ontwikkeling en de ontwikkeling van het onder-wijs binnen hun team. Lesgeven binnen een grootste-delijk context kent verschillende uitdagingen. Ieder onderwijsteam heeft, afhankelijk van het niveau, het type opleiding en de jongeren die in de klas zitten, andere ontwikkelvraagstukken. Voor het ene team is het versterken van de coaching vaardigheden om individueel maatwerk te kunnen leveren belangrijk, terwijl voor een ander team juist het versterken van het pedagogisch leerklimaat of meer samenwerking met de beroepspraktijk centraal staat.

Wat gaan we doen?

De Amsterdamse Teambeurs mbo wordt beschikbaar gesteld voor alle onderwijsteams. Met de Amsterdamse Teambeurs mbo kunnen onderwijsteams werken aan kwaliteitsverbetering en professionalisering. De teambeurs maakt maatwerk mogelijk en zorgt ervoor dat de teams in kunnen spelen op specifieke kansen en behoeftes.

Speerpunt 1Investeren in sterke onderwijsteams

Onderwijsteams worden voortdurend geconfronteerd met veranderingen in de beroepspraktijk en in de maatschappij die van invloed zijn op het beroepsonderwijs. Om jongeren een goede start op de arbeidsmarkt en een zelfstandige plek binnen de samenleving te geven, is het essentieel dat onderwijsprofessionals goed op de hoogte zijn van deze ontwikkelingen en deze kunnen vertalen naar hun vak.

Kennisdeling tussen teams van alle mbo- instellingenOnderwijsteams leren met en van elkaar. Kennisdelen is de eerste stap richting het daadwerkelijk benutten van elkaars kennis en producten. Het delen van kennis en producten is dan ook een voorwaarde voor de aanvraag van de teambeurs. De MBO-Agenda biedt een podium voor kennisdeling voor onder-wijsteams. Dit gebeurt zowel binnen het eigen team en de eigen instelling, als tussen de verschillende instellingen in Amsterdam. Via bijeenkomsten, portretten en video’s wisselen teams ervaringen met elkaar uit en delen kennis met elkaar.

Wat levert het op?

Na vier jaar hebben ruim 3.000 onderwijs-professionals in teamverband gewerkt aan hun professionele ontwikkeling en aan onderwijs ontwikkeling. Dit uit zich in de versterking van specifieke vaardigheden zoals een onderzoekende houding, samenwerking en eigenaarschap.

De Amsterdamse Teambeurs mbo draagt bij aan de eventuele vorming en het verder versterken van onderwijsteams als professionele leer-gemeenschappen.

Page 19: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

19De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Monitoring

De onderwijsteams benoemen in hun aanvragen voor de teambeurzen de specifieke doelen die zij willen behalen. In de verantwoordingsfase bekijkt de gemeente in hoeverre deze doelen zijn behaald. De gemeente monitort het effect van de Amster-damse Teambeurs mbo op de professionele ontwik-keling en onderwijs ontwikkeling van onderwijsteams en monitort ook op de tevredenheid van studen-ten, mede werkers en afnemend werkveld via het Dashboard MBO-Agenda.

Onderzoek naar professionele leer gemeenschappen mbo

De afgelopen vier jaar heeft, de gemeente door middel van de Amsterdamse Leraren- en Scholenbeurs mbo, geïnvesteerd in de professionalisering en kwaliteit van onderwijs-professionals en onderwijsteams. Het Exper-tisecentrum beroepsonderwijs (ECBO) onder-zocht in opdracht van de MBO-Agenda het ontstaan en de werking van professionele leer-gemeenschappen binnen onderwijsteams op het mbo. Het ECBO concludeert dat er blijvend aan-dacht nodig is voor onderlinge samenwerking, een onderzoekende houding en voor onderwijs-kundig leiderschap binnen onderwijsteams en dat de scholenbeurs hierbij een instrument vormt dat onderwijsteams een krachtige impuls geeft richting het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs voor de mbo-student.

De Transformatieve School

Kleine initiatieven breiden zich via de MBO-Agenda als een olievlek verder uit. Een voor-beeld hiervan is de aanpak ‘Transformatieve School’ van socioloog Iliass El Hadioui, waarmee docententeams geschoold worden om goed om te kunnen gaan met verschillende ‘culturen’ waar studenten mee te maken hebben (school-cultuur, straatcultuur, thuiscultuur). In schooljaar 2015–2016 zijn met de inzet van de MBO- Agenda drie onderwijsteams van het College West van ROC van Amsterdam van start gegaan met deze methode. Vervolgens is in 2016-2017 heel MBO College West (ruim 420 medewerkers) geschoold. Inmiddels zijn ook andere colleges van het ROC van Amsterdam gestart zijn met dit concept en werken ook po- en vo-scholen met deze methode. De Vrije Universiteit is een onder-zoeksprogramma gestart naar de effecten, waar-bij deelnemende scholen in stadsdeel Nieuw-West verenigd zijn in de Leer gemeenschap Slotervaart.

Page 20: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

20De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Dit alles vraagt om middelbaar beroepsonderwijs dat in gelijk tempo meebeweegt met ontwikkelingen in de samenleving en opleidingen aanbiedt die continu hun curricula vernieuwen, zodat ze wendbare en weerbare studenten opleiden. Het onderwijs moet steeds nieuwe kennis en toepassingen aan-bieden. Maar ook inzetten op het ontwikkelen van vaardig heden bij studenten zoals ondernemerschap, creativiteit en soft skills zoals netwerken en samen-werken. Ook is het van belang dat het onderwijs inzet op vaardigheden die inspelen op de maatschap-pelijke betrokkenheid van het individu. Thema’s als burgerschap, gezondheid, sport en duurzaamheid krijgen een steeds grotere rol in het curriculum.

Wat gaan we doen?

De subsidie Projectplannen mbo beschikbaar stellen voor docenten en onderwijsteamsMet de Projectplannen mbo krijgen docenten en onderwijsteams de ruimte om hun onderwijs-programma’s te blijven vernieuwen en te experimen-teren met nieuwe werkvormen.

En om bestaande practoraten, waar nieuwe onderwijs inhoud ontwikkeld wordt en onderzoek binnen het mbo gebeurt, verder uit te breiden en nieuwe practoraten op te zetten.

De subsidie Amsterdamse Teambeurs mbo wordt ook voor speerpunt 2 ingezetDe teambeurs is beschikbaar gesteld voor speerpunt 2 om onderwijsteams de mogelijkheid te geven om zich verder te laten scholen om specifieke vernieuwingen in hun onderwijsaanbod aan te bieden.

Wat levert het op?

p Alle deelnemende opleidingen hebben nieuwe technieken en vaardigheden in hun curriculum opgenomen.

p Alle mbo-instellingen ontwikkelen initiatieven rond ondernemerschap en duurzaamheid.

p Alle mbo-instellingen zijn betrokken bij - of hebben toegang tot nieuwe kennis die in practoraten wordt ontwikkeld.

De samenleving en arbeidsmarkt veranderen in rap tempo. Banen veranderen of verdwijnen zelfs helemaal, werk wordt flexibeler, en daarmee neemt het aantal ZZP’ers toe. De steeds verdergaande ontwikkelingen op het gebied van ICT, technologisering, automatisering en robotisering dragen hier aan bij.

Speerpunt 2Investeren in onderwijsinnovatie en vernieuwing curriculum

Page 21: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

21De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Monitoring

Jaarlijks laten onderwijsteams zien welke ontwikkelingen ze met de projectplannen en teambeurzen hebben gerealiseerd. Via het Dashboard MBO-Agenda monitort de gemeente de ontwikkeling in tevredenheid van studenten, medewerkers en afnemend werkveld.

Het Practoraat Mediawijsheid

Het Practoraat Mediawijsheid is een voorbeeld van een gezamenlijk project vanuit de MBO-Agenda. Het practoraat beoogt niet alleen studenten mediawijs te maken, maar het onderwijs als geheel. Met de docenten voorop. Het practoraat begon als initiatief van het Media college Amsterdam en is binnen de MBO-Agenda uitgebreid met alle Amster-damse mbo-instellingen. Onder leiding van de ‘practor’ ontwikkelen docenten instrumenten en methoden die zij direct kunnen toepassen in de klas. Docenten werken hier zelf aan hun eigen onderwijsvernieuwing én creëren een lerende cultuur, waarin samenwerking en verbetering van het onderwijs een continu proces is.

Page 22: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

22De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Dit vraagt om middelbaar beroepsonderwijs dat met de vragen en opgaven van de regionale arbeids-markt meebeweegt. Talenten van jongeren, op alle niveaus, worden optimaal ontwikkeld, zodat ze als toekomstige vakmensen een bijdrage aan innovaties kunnen leveren.

De afgelopen jaren hebben opleidingen diverse projecten opgezet in samenwerking met het bedrijfs leven. Vanuit het programma Innovatief Vakmanschap zijn in de Metropoolregio Amsterdam 25 publiek-private samenwerkingen van de grond gekomen. De publiek-private samenwerkingen zorgen voor inhoudelijke aansluiting van het onder-wijs op het werkveld, maar bieden ook een infra-structuur om tekorten in bijvoorbeeld de zorg of bouw sneller te adresseren. Met de MBO-Agenda creëert de gemeente komende jaren extra ruimte voor de Amsterdamse mbo-instellingen om deze ontwikkelingen verder te brengen, te verduurzamen. Mbo-instellingen krijgen ruimte om binnen deze samenwerkingsverbanden te experimenten met nieuwe en andere vormen van onderwijs, zoals hybride leeromgevingen.

Met de Uitvoeringsagenda Onderwijs-Arbeidsmarkt blijft de gemeente de komende jaren de publiek-private samenwerking stimuleren en het werkveld zo veel mogelijk met het onderwijs laten samen-werken. Daarin maakt de gemeente gebruik van

het Regionaal Investeringsfonds mbo, waarvoor de minister voor het mbo voor de jaren 2019–2022 landelijk nog eens € 100 miljoen beschikbaar stelt.

Wat gaan we doen?

Met de subsidie Projectplannen krijgen mbo-instellingen ruimte om:

p Te experimenteren met nieuwe werkvormen, zoals hybride leeromgevingen en meer studenten.

p publiek-private samenwerkingen vorm te geven (in samenwerking met Uitvoeringsagenda Onderwijs-Arbeidsmarkt).

p Uitwisseling tussen docenten en medewerkers uit het werkveld te faciliteren.

Wat levert het op?

p Door de nieuwe vormen van onderwijs (zoals hybride leeromgevingen) doen meer studenten hun leservaring op de werkvloer op en krijgen meer studenten les in de nieuwste technieken en ontwikkelingen binnen hun werkveld.

p Publiek-private samenwerking wordt uitgebreid en bestendigd.

Speerpunt 3Intensiveren samenwerking onderwijs-werkveld

Het mbo gaat nog intensiever het werkveld opzoeken en gezamenlijke initiatieven ontplooien om tegemoet te komen aan de snelle veranderingen die bij speerpunt 2 zijn benoemd. Amsterdam kent grote opgaven, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid, de woningbouw, energietransitie, het toerisme, de spreiding van drukte in de stad en ontwikkelingen in de zorg.

Page 23: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

23De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Monitoring

Jaarlijks laten opleidingen zien welke resultaten ze met de projectplannen hebben gerealiseerd. Via het Dashboard MBO-Agenda monitort de gemeente hoe de tevredenheid van studenten, medewerkers en afnemend werkveld zich ontwikkelt.

Zorg in de wijk in de 21ste eeuw

Zorg in de wijk in de 21ste eeuw is een initiatief in de zorg dat mede dankzij middelen uit de vorige MBO-Agenda is ontstaan. O.a. ROC van Amsterdam, ROC TOP, ROC Flevoland, Cordaan en Amstelring hebben in een publiek-private samenwerking de handen ineen geslagen. De rol van de zorgprofessional is aan grote veranderingen onderhevig. Zorgverlening wordt steeds meer verplaatst naar de wijk en de professional krijgt te maken met een veranderde cliënt. Duurzame en innovatieve medische technologieën ontwikkelen zich snel en zijn niet meer weg te denken uit de zorg. Om te zorgen dat de toekomstige professional hier goed op is toegerust, zijn aangesloten partners in 2017 twee fieldlabs gestart: Vreugdehof en Hof van Sloten. Deze fieldlabs richten zich in Amsterdam op verpleegkundigen en verzorgende opleiding. 80 studenten hebben les op deze locaties en dit aantal neemt komende jaren verder toe. Middels de fieldlabs wordt toegewerkt naar een andere organisatie van werkbegeleiding, gericht op werkplekleren.

Hiervoor is ook gebruik gemaakt van de middelen van het Regionaal Investeringsfonds (RIF) van het ministerie van OCW.

Page 24: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

24De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Leven Lang Ontwikkelen beperkt zich niet enkel tot het sectoraal bijscholen van werknemers. Er is een sterke behoefte om intersectorale arbeidsmobiliteit mogelijk te maken, aangezien banen in bepaalde sectoren dreigen te verdwijnen, terwijl de vraag naar werknemers in andere sectoren juist toeneemt. Via het programma House of Skills wordt momenteel geëxperimenteerd met diverse producten en dien-sten om enerzijds te stimuleren dat de middelbaar opgeleide beroepsbevolking zich tijdig en constant blijft ontwikkelen. En anderzijds dat werkgevers, gezien de veranderende eisen aan werknemers, meer aandacht hebben voor de vaardigheden (skills) van mensen en minder voor diploma’s.

Met de inzet van de MBO-Agenda wordt over vier jaar een flexibel onderwijsaanbod in het mbo ont-wikkeld, dat ook toegankelijk wordt gemaakt voor alumni en voor de verdere beroepsbevolking. Mbo-instellingen gaan een alumni-beleid ontwikkelen, dat als instrument kan dienen om vraag en aanbod rond na-, om- en bijscholing bij elkaar te brengen. De bestaande en nog op te zetten publiek-private samenwerkingen lenen zich hier bij uitstek voor. De lessen en het skills-denken uit House of Skills vinden hun weg naar het mbo.

Welke gaan we doen?

Met de subsidie Projectplannen krijgen mbo- instellingen ruimte om:

p Diverse vormen van flexibel, laagdrempelig onderwijsaanbod te ontwikkelen voor Leven Lang Ontwikkelen. Dit uit zich in diverse routes, zoals (gecertificeerde) keuzedelen, modulair onderwijs, en hybride vormen van onderwijs, waar ook de huidige beroepsbevolking aan kan deelnemen.

p Nascholingsaanbod te ontwikkelen dat zich, naast vakinhoudelijke onderwerpen, ook richt op generieke vaardigheden, zoals ondernemerschaps vaardigheden of digitale vaardigheden.

p Een alumni platform op te zetten, om de behoef-ten aan om-, na- en bijscholing van hun alumni beter in beeld te brengen. En te experimenteren met alumni-activiteiten zoals loopbaanoriëntatie-gesprekken, of leervouchers voor nascholing.

p In hun initiële opleidingen bij te dragen aan de bewustwording van het belang van leven lang ontwikkelen.

Speerpunt 4Opzetten van een infrastructuur Leven Lang Ontwikkelen

In een snel veranderende arbeidsmarkt en samenleving is het noodzakelijk dat de (toekomstige) beroepsbevolking voortdurende hun kennis en vaardigheden blijven ontwikkelen. Het thema Leven Lang Ontwikkelen is daarom steeds relevanter. De komende jaren betekent dit ook een nieuwe rol voor de mbo-instellingen. Hun regionale inbedding en contacten met het bedrijfsleven bieden een goede uitgangspositie voor het ontwikkelen van een infrastructuur voor om-, na- en bijscholing.

Page 25: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

25De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Wat levert het op?

p Mbo-instellingen hebben een alumni platform opgezet

p Mbo-instellingen hebben (veelal in samen-werking met House of Skills) aanbod ontwikkeld voor om-, na-, en bijscholing dat aansluit bij het ontwikkelings niveau van het individu.

p Studenten zijn zich bewust van het belang zich te blijven ontwikkelen, ook na hun studieperiode.

Page 26: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

26De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Ambitie 2 Optimale school loopbaan voor mbo-studenten

Het middelbaar beroepsonderwijs is de onderwijssector die voor jongeren met uiteenlopende talenten en verschillende niveaus het verschil kan maken. Naast dat het middelbaar beroepsonderwijs jongeren opleidt tot goede vakmensen, draagt het ook bij aan de persoonlijke ontwikkeling van jongeren, zorgt het voor overdracht van maatschappelijke en culturele verworvenheden en leert het jongeren om mee te doen in de samenleving.

Alle jongeren in Amsterdam moeten de school-loopbaan kunnen doorlopen die bij hen past, zodat ze zelfverzekerd keuzes kunnen maken. In Nederland moeten jongeren al op jonge leeftijd een keuze maken voor een studierichting. Dit geldt al helemaal voor leerlingen op het vmbo. Jongeren hebben daarom behoefte aan begeleiding bij het maken van de juiste opleidings- en beroepskeuze. Loopbaan begeleiding

begint daarom al op het voortgezet onderwijs met de keuze voor een vervolgopleiding. Tijdens de mbo-opleiding wordt vervolgens de basis gelegd voor het loopbaanleren van de toekomst. Overbrengen van kennis blijft van belang, maar net zo belangrijk is het aanleren van vaardigheden om een leven lang te ontwikkelen, flexibel en wendbaar te zijn om mee te kunnen bewegen op een veranderende arbeidsmarkt.

Page 27: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

27De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Niet voor alle jongeren is een succesvolle school-loopbaan een vanzelfsprekendheid. Sommige jongeren blijven zitten, stromen af naar een lager niveau, maken een verkeerde studiekeuze, verliezen veel onderwijstijd door verzuim, wisselen van opleiding, of vallen zonder diploma uit. De MBO-Agenda blijft daarom inzetten op maatregelen die de kansen gelijkheid bevorderen, zodat elke jongere het beste uit zichzelf kan halen. We zetten in op het: verbeteren van het studiekeuze proces, en betrek-ken hierbij ook ouders, op een soepele overstap van vo naar mbo, het tegengaan van verzuim, doorleren binnen het mbo, en op de doorstroom naar een AD- of hbo opleiding of een goede overstap naar werk. Hierbij is het belangrijk om het bedrijfsleven goed te betrekken, zodat jongeren een goed beeld krijgen van wat beroepen inhouden en wat ze vragen aan kennis en vaardig heden. Ook willen wij dat alle mbo’ers in de stad de kans krijgen om op hun eigen niveau te excelleren.

We willen blijven inzetten op de persoon-lijke ontwikkeling en vaardigheden van mbo’ers. Daarom continueren we het Amsterdamse talenten- en netwerk programma Made by 020, waar mbo’ers aan hun persoonlijke ontwikkeling en netwerk(vaardigheden) kunnen werken en iets bijdragen aan de stad.

Deze ambitie zet in op een optimale school-

loopbaan voor alle mbo’ers. Onder deze ambitie vallen vier speerpunten (5 t/m 8), waar de komende jaren aan wordt gewerkt.

Op speerpunt 7 en 8 wordt ook nadrukkelijk ingezet met de Uitvoeringsagenda Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie met maatregelen om ook de groep jongeren die het niet zonder extra ondersteuning en begeleiding redden een goede start op de arbeidsmarkt te geven. De speerpunten worden hierna toegelicht.

SPEERPUNT 5

Verbeteren overstap vo-mbo

SPEERPUNT 7

Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning

SPEERPUNT 8

Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie

SPEERPUNT 6

Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen

MBO

VO

Page 28: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

28De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Een soepele overgang van het vo (vmbo en havo) naar het mbo is belangrijk, want het voorkomt uitval en maakt dat de mbo-student een inspirerende en leerzame studietijd ervaart. Door de wet ‘Vroegtijdige aanmelddatum en toelatingsrecht tot het mbo’, die sinds 1 augustus 2017 van kracht is, is goede loop-baanoriëntatie en –begeleiding (LOB) van leerlingen in het voortgezet onderwijs nog belangijker. Het vo en het mbo zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het starterssucces in het eerste jaar van het mbo. Het is daarom belangrijk om stevig te investeren in een gezamenlijke, goede loopbaanoriëntatie en -begeleiding in het vo en in het mbo.

Dit gebeurt in nauwe samenwerking met het bedrijfs-leven, zodat jongeren een reëel beeld krijgen over wat een beroep inhoudt en wat dit van je vraagt qua kennis en vaardigheden. Maar ook door de kennis over elkaars sectoren (vo en mbo) te actualiseren. Het Samenwerkingsverband VO en de mbo-instellingen hebben om de samenwerking te verbeteren een leergang LOB ontwikkeld voor decanen (vo) en studieloop baan begeleiders (mbo), die in 2018 is gestart. Deze leergang is de komende jaren voor meer professionals beschikbaar om de overstap verder te verbeteren.

Een goede aansluiting vo-mbo komt ook tot stand door doorlopende leerroutes vo-mbo (vakmanschaps route en technologieroute). Hierdoor verbetert de aansluiting tussen het vmbo en mbo-curriculum en vergoten jongeren hun kansen om succesvol in het mbo in te stromen en ook door te stromen naar hogere niveaus.

Wat gaan we doen?

Het Samenwerkingsverband VO en de mbo- instellingen kunnen gebruik maken van de subsidie Projectplannen om:

p De studieloopbaanbegeleiding in het vo en in het mbo te intensiveren, waarbij jongeren actuele voorlichting over de inhoud van beroepen krijgen. Zodat zij een reëel beeld vormen over wat het betekent om voor een bepaalde opleiding en daarmee voor een bepaald beroep te kiezen.

p Specifiek aandacht te geven aan groeisectoren en leerlingen een reëel beeld mee te geven over de baankansen in diverse beroepen.

p Meer doorlopende leerroutes in Amsterdam te realiseren, waardoor de doorstroom vo-mbo voor Amsterdamse leerlingen zo soepel mogelijk verloopt en studiesucces toeneemt.

Speerpunt 5Verbeteren overstap vo-mbo

Vmbo-leerlingen staan op jonge leeftijd voor belangrijke keuzes. Op 13-jarige leeftijd kiezen ze al voor een profiel in het vmbo en op 15- of 16-jarige leeftijd kiezen ze voor een vervolgopleiding en daarmee ook voor een mogelijk beroep. Veel jongeren vinden dit begrijpelijkerwijs erg lastig. Deze studiekeuzes spelen een grote rol in hun toekomstig studiesucces. Een verkeerde studiekeuze blijkt een belangrijke reden voor uitval in de bovenbouw en de eerste jaren van het mbo.

MBO

VO

Page 29: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

29De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Wat levert het op?

p Alle vmbo-scholen hebben een sterk LOB- programma, dat zorgt voor een warme overdracht voor alle vo leerlingen naar het mbo, dat vo- leerlingen goed voorbereidt om een keuze voor een vervolgopleiding te maken en hen instaat stelt tot studiesucces op het mbo.

p Vo en mbo hebben meer kennis over elkaars sectoren en werken nauw samen bij het vorm-geven van het LOB-programma.

p Er zijn meer doorlopende leerroutes vo-mbo ontwikkeld.

Toelatingsrecht

De wet ‘Vroegtijdige aanmelddatum en toelatingsrecht tot het mbo’, is sinds 1 augustus 2017 van kracht. De wet geeft mbo-studenten duidelijkheid over hun rechten en de mogelijkheid om te ontdekken of iets bij hen past (al adviseert de school anders) en legt de verantwoordelijkheid voor de opleidings-keuze volledig bij studenten. Zo hebben onderwijs professionals minder mogelijkheden studenten naar een passende opleiding te leiden, immers de keuze van de studenten is bepalend. Daarmee is loopbaanoriëntatie- en begeleiding (LOB) van leerlingen in het vo nog belangijker geworden. Via de MBO-Agenda besteden mbo-instellingen extra aandacht aan LOB. Het Samenwerkingsverband VO voert namens de vo-scholen een project uit gericht op loopbaanoriëntatie begeleiding. Momenteel is vanuit dit project een leergang gestart voor zowel decanen vo als studieloopbaan-begeleiders mbo om meer gezamenlijkheid in LOB te creëren. De instellingen en gemeente volgen de ontwikkelingen rond de nieuwe wet toelatingsrecht op de voet.

Monitoring

De gemeente volgt de voortgang op dit speer-punt door de indicatoren ‘starterssucces mbo’ en ‘vsv-uitval’ te monitoren en op het Dashboard MBO-Agenda te publiceren. Daarnaast monitort het Samenwerkingsverband VO de effecten van het LOB- programma.

Page 30: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

30De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Een groot aantal mbo-gediplomeerden op niveau 4 kiest ervoor om door te studeren in het hbo. Voor deze studenten vormt de overstap naar het hbo de tweede keer dat zij een beroepsopleiding kiezen – of als ze eerder mbo-opleidingen stapelden zelfs de derde of vierde keer. Het mbo werkt nauw samen met het hbo om deze doorstroom naar de hbo-bachelor succesvol te laten verlopen. De samenwerking betreft onder andere het gezamenlijk ontwikkelen en uitvoeren van het keuzedeel ’Voorbereiding hbo’. Dit draagt bij aan het studiesucces van mbo-stu-denten in het hbo. Daarnaast biedt de tweejarige associate degree (AD) een aantrekkelijk alternatief aan mbo-studenten om door te leren op een hoger niveau. Het mbo ziet ook kansen voor AD’s, die ont-wikkeld zijn vanuit het vakmanschap van de profes-sional die afgestudeerd is op mbo 4 niveau. Met de MBO-Agenda krijgen mbo-instellingen mogelijkhe-den om het doorleren naar hogere niveaus verder te stimuleren en succesvol te laten verlopen.

Wat gaan we doen?

Met de subsidie Projectplannen krijgen mbo- instellingen ruimte om:

p Mbo-studenten via maatwerk soepeler te laten doorstromen naar hogere niveaus.

p De aansluiting met het hbo te verbeteren door doorlopende begeleiding te bieden.

p In samenwerking met hbo-instellingen meer AD’s te ontwikkelen die relevant zijn voor de arbeids-markt en de doelgroep.

p De voorlichting over AD’s te intensiveren onder sudenten, docenten en bedrijfsleven.

p Mbo-alumni op het hbo in beeld te krijgen om effecten van de inzet op doorstroom te monito-ren.

Wat levert het op?

p Nieuwe doorstroom leerroutes.p Meer mbo-studenten die succesvol doorstromen

binnen het mbo, bijvoorbeeld door deelname aan keuzedelen gericht op doorstroom.

p Het aantal AD-opleidingen neemt toe.p Hoger studiesucces van mbo’ers op het hbo.

Speerpunt 6Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen

Het mbo geeft studenten een startpositie op de arbeidsmarkt en de mogelijkheid om door te leren. De arbeidsmarkt stelt steeds hogere beroepseisen aan de beroepsbevolking. Om kansen van jongeren op de arbeidsmarkt te bevorderen is het daarom van belang dat studenten de mogelijkheid krijgen om binnen het mbo (doorstroom naar hogere niveaus) en na het mbo (naar associate degree of hbo) door te leren.

Page 31: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

31De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Monitoring

De gemeente monitort het percentage doorstroom naar hoger niveau binnen instelling en naar hbo en publiceert dit op het Dashboard MBO-Agenda.

Motie - Passende schoolloopbaan voor elke mbo-student

De gemeente stelt een onderzoek in naar het potentieel onder studenten niveau 2 om door te stromen naar een hoger niveau en brengt in kaart wat het verschil is tussen het aantal doorstromers van niveau 2 naar 3 en 4. Door het onderzoek wordt duidelijk welke factoren deze overstap kunnen belemmeren. Met dit onderzoek wordt uitvoering gegeven aan de motie Passende schoolloopbaan voor elke mbo-student van raadsleden De Fockert en Hammelburg.

Louise Elffers - ‘Op weg naar het hbo’

Het onderzoek van Louise Elffers laat zien dat de kans op werk en de druk van ouders een belangrijke rol speelt in de keuze voor door-stroom naar het hbo. Mbo-studenten gaan ervan uit dat studeren op het hbo anders/ moeilijker is dan op het mbo. Zij verwachten daarbij nadrukkelijk dat zij op het mbo voorbereid worden op de keuze voor en het studeren op het hbo. Met name eerste-generatie-studenten3 geven dit aan. Dit kan vermoedelijk verklaard worden doordat deze studenten gemiddeld genomen vaker op de school zijn aangewe-zen voor het verkrijgen van informatie over opleidings mogelijkheden in het hoger onder-wijs, dan studenten van wie de ouders zelf in het hoger onderwijs hebben gestudeerd. Dit betekent dat het mbo een belangrijke rol heeft in voorlichting over- en de oriëntatie en voorbereiding op het hbo.

Page 32: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

32De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

Een optimale schoolloopbaan is niet voor iedereen een vanzelfsprekendheid. Sommige jongeren blijven zitten, stromen af naar een lager niveau, maken een verkeerde studiekeuze, wisselen van opleiding, of vallen zonder diploma uit.

Daarom zetten gemeente en onderwijs in op een goede ondersteuningsstructuur ter voorkoming van verzuim en uitval. We weten echter ook dat voor een deel van de jongeren school tijdelijk geen optie kan zijn. Dit is inherent aan hun leeftijdsfase waarin een lineaire gang van school naar arbeidsmarkt niet altijd vanzelfsprekend is. Voor deze groep jongeren zorgen we naast de ondersteuningsstructuur om uitval te voorkomen, voor een sluitend vangnet.

Sinds 2002 daalt het vsv4-percentage (uitvallers zonder startkwalificatie), van ruim 3500 naar 1445 in schooljaar 2016-2017. De laatste jaren zien we echter dat een harde kern resteert van jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten en dat de daling van het vsv-percentage in Amsterdam stagneert. Het verzuim op het mbo stijgt de laatste jaren en verzuim is vaak een voorbode van uitval. De gemeente investeert daarom in een verzuimaanpak op het mbo. Mbo-instellingen krijgen tijdelijke onder-steuning om hun verzuimaanpak te verbeteren.

Daarnaast is veel verbeterd als het gaat om begeleiding van jongeren die dreigen uit te vallen, waaronder rond de overstapmomenten en stages.

Er is meer zicht op jongeren die de overstap maken van vmbo naar mbo via het overstapdashboard. En met het MBO-Jeugdteam wordt, waar van toepassing, passende (jeugd)zorg ingezet voor de mbo- studenten.

Om verzuim en uitval van mbo-studenten verder terug te dringen zijn investeringen in de kwaliteit van het onderwijs één van de eerste vereisten, zodat jongeren gemotiveerd zijn om de lessen bij te wonen en hun opleiding af te maken. Daarom benutten mbo-instellingen de MBO-Agenda om hun onderwijs te verbeteren en aantrekkelijker te maken.

Wat gaan we doen?

1 Integrale plannen, door: - De regionale aanpak voortijdig schoolverlaten

(vsv) en jongeren in een kwetsbare onderwijs-positie (jikp) aan de MBO-Agenda te verbinden. Het jaarlijkse regionale plan van aanpak5 vsv en jikp af te stemmen met de projectplannen MBO-Agenda.

- De Uitvoeringsagenda Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie.

Speerpunt 7Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning

Alle jongeren in Amsterdam moeten de schoolloopbaan kunnen doorlopen die bij hen past, zodat ze zelfverzekerd keuzes kunnen maken en klaar zijn voor de stap naar de arbeidsmarkt. Het is van belang dat zoveel mogelijk jongeren een startkwalificatie halen, wat hun kansen op de arbeidsmarkt vergroot (CPB notitie “Waarde van een startkwalificatie op de arbeidsmarkt” februari 2018).

Page 33: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

33De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

2 Goede analyse verzuim en uitval, zodat: - Zichtbaar wordt waar in het proces nog meer

winst te behalen valt; - Er ruimte voor meer maatwerk komt, immers

niet alle verzuim is hetzelfde; - De ingezette maatregelen zich meer richten op

aanwezigheid in de les en het goed benutten van onderwijstijd.

3 Maatregelen voor passende en aansluitende ondersteuning bij overstapmomenten, zoals:

- Goede begeleiding bij problemen die de studie voortgang bedreigen, zoals een verkeerde studiekeuze.

4 Goed vervolg op de gezamenlijke aanpak van het MBO-Jeugdteam:

- Om goede ondersteuning aan jongeren met diverse problemen te bieden

- Om de benodigde begeleiding na uitstroom uit het onderwijs te bieden

5 Intensiveren van de samenwerking tussen Jongerenpunten, arbeidsmarktpartijen en onderwijs.

Wat levert het op?

p Het percentage nieuwe vsv’ers is minimaal gelijk gebleven of met 2 procent gedaald6.

p Het verzuimpercentage gaat met 10% omlaag7, zowel voor leerplichtige als voor bovenleerplich-tige mbo-studenten.

p Goede zorgondersteuning, voor alle mbo-studen-ten die dat nodig hebben. Zowel binnen school via het MBO-Jeugdteam, als bij de overstap naar de arbeidsmarkt via de inzet van leerwerkcoaches, jongerenadviseurs of jobcoaches.

Monitoring

Via het Dashboard MBO-Agenda publiceren we jaarlijks de vsv- en verzuimcijfers.

Stagediscriminatie

Stagediscriminatie is een zorgwekkend probleem: als het bij de eerste kennismaking met werkgevers al misgaat, is het moeilijk om daar van terug te komen. Tijdens de vorige bestuurs-periode hebben gemeente en mbo-besturen samen met leerbedrijven een eerste stap gezet, maar daarmee zijn we er nog niet. Komend jaar onderzoeken we wat de succes factoren zijn van de stagemakelaar bij het Startpunt in Nieuw-West en of deze aanpak zich leent voor andere delen van de stad. Hiermee voeren we motie 931 (Stadsbreed uitrollen van de stage makelaar) van raadslid Yilmaz uit. In het kader van de Amsterdamse aanpak arbeidsmarktdiscrimina-tie 2019-2022 gaan we samen met de mbo- instellingen het gesprek aan met leer bedrijven over de vraag hoe zij zich actiever kunnen inzetten tegen arbeidsmarktdiscriminatie. Ook willen we met mbo-instellingen en leerbedrijven onderzoeken hoe we ervoor kunnen zorgen dat discriminatie vaker gemeld wordt door mbo-studenten en hoe we opvolging geven aan de meldingen waarbij sprake is van discriminatie. Verder gaat de gemeente met het ROC van Amsterdam in gesprek over het opzetten van een pilot waarbij mystery guests worden ingezet om stagediscriminatie bij leerbedrijven te bestrijden. Het inzetten van mystery guests is overigens onderdeel van een bredere aanpak, waarbij in Amsterdam praktijktesters worden ingezet tegen discriminatie.

Page 34: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

34De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

In totaal volgen ruim 27.000 jongeren een mbo-oplei-ding in Amsterdam. Ongeveer 6.000 hiervan volgen een opleiding op niveau Entree of niveau 2. Het over-grote deel daarvan zit op één van de Amsterdamse roc’s: ROC TOP of ROC van Amsterdam. Een groot deel van deze groep heeft ondersteuning nodig om hun opleiding succesvol af te ronden en de overstap naar werk te maken. De redenen waarom zij deze ondersteuning nodig hebben zijn heel divers, van lage cognitie, schulden, motivatieproblemen, veel-vuldig verzuim, psychische problemen tot verslaving en justitiële contacten, een combinatie daarvan en alles daar tussenin. Daarom is er een aparte uitvoeringsagenda voor dit speerpunt. Deze agenda richt zich op drie groepen jongeren in een kwetsbare onderwijspositie: reguliere studenten op Entree en niveau 2, jongeren in een kwetsbare onderwijs-positie volgens de definitie van het ministerie van OCW en tot slot de overbelaste groep jongeren op de plusscholen. Meer zicht op de doelgroep en de ontwikkeling van deze groep jongeren is daarom een belangrijk onderdeel van deze uitvoeringsagenda.

In het coalitieakkoord is het belang van het voorkomen van uitval en het aanbod van uitvals-voorzieningen nog eens bevestigd met de ambitie: “We zetten extra in op het voorkomen van school-uitval en we willen niet dat scholen leerlingen zomaar uitschrijven zonder diploma of vervolgopleiding. We

breiden hiertoe voorzieningen uit voor mbo-leerlin-gen die dreigen uit te vallen of uitgevallen zijn”.8

Het jaarlijks opnieuw vaststellen van de subsidies en afspraken rondom de plusscholen voor overbelaste jongeren is zowel voor de twee Amsterdamse roc’s, als het college niet voldoende. Na ongeveer 10 jaar investeren kunnen we concluderen dat dit aanbod een belangrijke plek is geworden voor jongeren, die het zonder extra begeleiding niet redden. Het is tijd om verder te kijken dan de plusscholen alleen en te zorgen voor een goede uitstroom naar de arbeids-markt voor deze jongeren. Dit geldt ook voor de groep studenten die regulier onderwijs volgt op de Entreeopleiding en niveau 2.Het is van belang de samenwerking tussen het onderwijs en bedrijfsleven voor deze doelgroep te verbeteren.

Sinds 2018 werken de gemeente, vanuit de directies OJZ en WPI met de twee roc’s aan nieuwe samen-werkings afspraken om de toeleiding naar de plus scholen en de uitstroom naar werk beter te organiseren. Om deze samenwerking meerjarig te bekrachtigen sluiten de roc’s en de gemeente begin 2019 een samenwerkingsovereenkomst. Hierin wordt expliciet opgenomen dat de plusscholen er zijn voor een groep die niet in het reguliere mbo past, maar een speciale vorm van onderwijs nodig heeft: onder-wijs op maat en passend bij de cognitie en gedrags-problematiek. Ook nemen scholen en gemeente

Speerpunt 8Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie

Het overgrote deel van de Amsterdamse jongeren doorloopt met succes hun schoolloopbaan. Op dit moment haalt ruim 80 procent van alle Amsterdamse jongeren tot 23 jaar een diploma op minimaal het niveau van een startkwalificatie. Deze jongeren zijn na het behalen van een diploma vaak goed in staat om door te leren of werk te vinden. Er is echter een groep jongeren voor wie dat niet vanzelfsprekend is.

Page 35: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

35De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 De Ambities van de MBO-Agenda

samen hun verantwoordelijkheid om deze doelgroep naar een goede positie op de arbeidsmarkt te begeleiden.

Vanuit de gemeente ligt hier een belangrijke rol voor de medewerkers van de afdeling Leerplicht en van de Jongerenpunten. Daarnaast gaan de instellingen meer in gezamenlijkheid aan de slag om deze jongeren goed te bedienen. Inmiddels is er gestart met een nieuw uitvoeringsoverleg tussen de mbo-instellingen en de gemeente met als doel samen zorg te dragen voor goede plaatsing en doorstroom van de jongeren. Elk van de zes pluslocaties heeft zijn eigen cultuur en samenstelling. Voor jongeren die al veel hebben meegemaakt is het belangrijk dat zij op de best passende onderwijslocatie terecht komen. Zodra jongeren klaar zijn met het onderwijs, is een soepele overstap naar werk van belang. Voor deze doelgroep is daar vaak extra begeleiding bij nodig, hier zullen de Jongerenpunten een belangrijke rol bij gaan vervullen.

De Uitvoeringsagenda heeft voor de komende periode (2019-2023) als ambitie dat alle Amsterdamse jongeren in een kwetsbare onderwijspositie onder-steuning op maat krijgen. Zowel binnen het onderwijs en in hun zoektocht naar een passende stage en werk, als op hun uiteindelijke werkplek. Met als doel een zoveel mogelijk zelfstandige positie op de regionale arbeidsmarkt en met een vangnet voor diegenen die door omstandigheden terug- of uitvallen.

Wat gaan we doen?

De Uitvoeringsagenda sluitende aanpak voor jongeren in een kwetsbare onderwijspositie kent de volgende onderdelen:

1 Weten wie deze jongeren zijn. Verbeterde informatie, analyse en monitoring is hiervoor een noodzakelijke voorwaarde.

2 Begeleiding op orde. Goede begeleiding van de gehele doelgroep door duidelijke samenwerkings afspraken tussen (verschillende afdelingen van de) gemeente en roc’s:

- Toeleiding: de juiste jongere op de juiste plek; - Begeleiding binnen het onderwijs; - Begeleiding naar stage en/of werk.

3 Verbeteren aansluiting onderwijs- arbeidsmarkt mbo-niveaus Entree en 2.

- Soepele overgangen naar de arbeidsmarkt

creëren door langer en op maat begeleiden van jongeren die uitstromen uit mbo;

- Intensieve samenwerking tussen het onderwijs en bedrijfsleven voor de doelgroep Entree en ni-veau 2. Onder andere door het onderwijs meer praktijkgericht te maken en betere begeleiding richting passend werk te bieden;

- Ondersteuning van bedrijven bij de begeleiding op de werkvloer.

De gemeente en de mbo-instellingen zijn samen verantwoordelijk voor het aanbod aan deze jongeren. Wij trekken daarom samen op om het bedrijfsleven hier actief bij te betrekken en te ondersteunen.

Wat levert het op?

p Goede toeleiding van jongeren naar werk.p Betere start op de arbeidsmarkt van de meest

kwetsbare groep.p Beter zicht op jongeren om te kunnen

interveniëren daar waar het niet goed gaat. p Meer jongeren die uitstromen met een diploma

of werk. p Intensievere samenwerking tussen mbo-

instellingen, leerplicht, jongerenpunten en bedrijven, die erop gericht is jongeren zo veel mogelijk naar werk te laten uitstromen.

Monitoring

p Aantal jongeren op de plusscholenp Aantal jongeren met een diploma p Aantal jongeren dat zonder diploma, maar met

werk uitstroomt uit het mbo p Succes op de arbeidsmarkt (een indicator om

dit goed meerjarig te kunnen volgen wordt ontwikkeld)

Page 36: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

4Sturingsfilosofie

Page 37: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

StrategischBestuurlijk overleg

MBO-Agenda

Gemeente Amsterdam(Onderwijs, EZ, WPI, Jeugd)

Studenten(raden) mboMbo-docenten

Behoeften en wensen van bedrijfsleven

Kennis vanexperts

Om de ambities te realiseren worden de volgende twee instrumenten ingezet:

ProjectplannenGericht op specifieke onderwerpen

TeambeurzenGericht op onderwijsteams

OperationeelOnderwijsteams,

projecten

Externeinvloeden

TactischWerkgroep

MBO-Agenda

Ontwikkelingenin de samenleving

Hoe werkt de MBO-Agenda

Page 38: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

38De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Sturingsfilosofie

De kern van de MBO-Agenda is het geloof in ontwikkelingen die vanaf de werkvloer tot stand komen, waarbij onderwijsteams vanuit een intrinsieke motivatie het onderwijs duurzaam verbeteren. De MBO-Agenda biedt deze teams ruimte om initiatieven te ontplooien waarmee de gezamenlijk geformuleerde ambities gerealiseerd worden. Binnen de kaders van de MBO-Agenda kiezen ze welke oplossingen kansrijk zijn en met wie zij daarvoor een samenwerking aan moeten gaan. Dit hoofdstuk licht toe hoe de uitvoering van de MBO-Agenda tot stand komt.

De werkwijze van de MBO-Agenda

De gemeente en de onderwijsinstellingen hebben een gezamenlijke tafel gecreëerd waar vraagstuk-ken worden besproken en die zorg draagt voor de uitvoering van de MBO-Agenda. De kracht hiervan is de verdieping van de onderlinge samenwerking tussen de vier mbo-instellingen en tussen onderwijs en arbeidsmarkt. De mbo-instellingen kennen elkaar beter, ze weten van elkaar wat ze doen en waarom. Ze doen vaker een beroep op elkaars expertises. Er worden ook steeds meer gezamenlijke projecten gestart. Deze gezamenlijkheid zorgt voor een bunde-ling van kennis, menskracht en innovatief vermogen, waarmee een impuls gegeven wordt aan het mbo in Amsterdam.

Hier gaan we de komende vier jaar mee verder, en we breiden dit uit door een verbinding te maken met de Uitvoeringsagenda Onderwijs-Arbeidsmarkt, waarmee we actief inzetten op het bundelen van de krachten met het bedrijfsleven. Door een verbinding te maken met de Uitvoeringsagenda Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie, zorgen we voor extra ondersteuning voor jongeren die dat nodig hebben, zodat hun kansen op een goede plek op de arbeidsmarkt wordt vergroot.

Bestuurlijk overleg MBO-AgendaHet bestuurlijk overleg ziet erop toe dat binnen de MBO-Agenda de ambities en bijbehorende doel stellingen, die onder de speerpunten zijn geformuleerd, worden behaald. Daarbij nemen

zij de uitgangspunten van de MBO-Agenda in acht en bewaken dat er voldoende aandacht is voor thema’s die voor Amsterdam zo relevant zijn zoals: ondernemerschap, burgerschapsvorming, duurzaamheid, digitale vaardigheden, creativiteit en tekorten in maatschappelijke sectoren als zorg en techniek. Komende jaren zullen met name op deze thema’s projecten worden opgezet. Het bestuurlijk overleg stelt een advies op over de toe te kennen subsidieaanvragen binnen de MBO-Agenda en legt dit advies voor aan het college van B en W.

Het bestuurlijk overleg bestaat uit de volgende leden: Simone Kukenheim (wethouder beroeps-onderwijs en aansluiting arbeidsmarkt), Ineke van der Linden (ROC TOP), Han Smits (Mediacollege Amsterdam), Frans Veringa (Hout- en Meubilerings-college) en Ronald Wilcke (ROC van Amsterdam).

Werkgroep MBO-AgendaDe werkgroep MBO-Agenda opereert op tac-tisch niveau. In deze werkgroep zitten beleids-medewerkers van de mbo-instellingen en gemeente. Zij bewaken de randvoorwaarden waarbinnen projecten worden ondernomen om doelstellingen te realiseren. De werkgroep beoordeelt elkaars subsidieaanvragen en bereidt het advies van het bestuurlijk overleg voor. De werkgroep ziet toe op de samenhang en de voortgang van individuele projec-ten die binnen de agenda lopen en dat kennisdeling tussen teams en instellingen plaatsvindt. Ook krijgt de samenwerking met het voortgezet onderwijs en hoger onderwijs nadrukkelijke aandacht. Een aparte

Page 39: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

39De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Sturingsfilosofie

werkgroep bewaakt de kaders van de Uitvoerings-agenda inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie.

Communicatiewerkgroep MBO-AgendaIn de communicatiewerkgroep zitten communicatie-adviseurs van de mbo-instellingen en de gemeente. Zij stellen een gezamenlijke communicatiestrategie MBO-Agenda op en voeren deze uit. De strategie heeft als overkoepelend doel de kracht en de meer-waarde van het mbo onder de aandacht te brengen.

Onderwijsteams en werkveldDe onderwijsteams zijn binnen de verschillende mbo-locaties verantwoordelijk voor het operationele gedeelte van de MBO-Agenda. Zij initiëren de plan-nen en voeren ze uit en zorgen voor een borging binnen hun instelling.

Instrumenten van de MBO-Agenda

Om de ambities van de MBO-Agenda te realiseren kan het onderwijs gebruik maken van de volgende instrumenten:

p De subsidie Amsterdamse Teambeurs mbo: Gericht op onderwijsteams binnen de verschillende instellingen om te werken aan de professionalisering van hun team en daarmee de onderwijskwaliteit. Een team kan uit onderwijs-gevend en onderwijsondersteunend personeel bestaan. Ook kleinere groepen docenten die teamoverstijgende aan professionalisering werken, kunnen hier een beroep op doen. Hierbij is ruimte voor mbo-locaties om eigen keuzes te maken, afhankelijk van het profiel van de locatie, het opleidingenaanbod, de studentenpopulatie en het gebied waarin de mbo-locatie staat.

p De subsidie Projectplannen mbo: Gericht op innovatieve projecten op speci-fieke onderwerpen waar docenten, teams of instellingen als geheel aan kunnen werken.

Gedurende het aanvraag- en beoordelingsproces van deze subsidies stuurt de werkgroep op een goede samenhang van verschillende projecten en beurzen. Daarbij wordt ook gekeken naar de samenhang met specifieke karakter van de verschillende colleges: in

welke wijk staat het college, welke opleidingen biedt het aan, aan welke studenten? Hierdoor is ruimte om gebiedsgericht te werk te gaan en in te zoomen op de vraag van de student op iedere locatie.

Kennisdeling en communicatieOm van elkaar te leren, moet kennis circuleren. Een van de eisen van de bovengenoemde subsidies is dat de opgedane kennis wordt gedeeld met collega’s binnen het eigen college, maar ook daarbuiten met de onderwijsteams van de andere onderwijs-instellingen. Om kennisdeling te faciliteren organi-seert de gemeente in samenwerking met de onder-wijsinstellingen verschillende kenniskamers en andere bijeenkomsten, waarbij door middel van portretten en video’s de teams ervaringen met elkaar uitwis-selen en kennis met elkaar delen. De gemeente zet ook bredere podia in om kennis met elkaar te delen zoals de lerarencommunity Amsterdamse Klas. De Amsterdamse Klas organiseert jaarlijks een docenten-conferentie specifiek voor docenten in het (v)mbo.

Communicatie wordt niet alleen ingezet om de opbrengsten van de agenda te delen met anderen. De projecten en resultaten die met de MBO-Agenda worden ontwikkeld leveren ook een bijdrage aan het imago van het mbo. In een stad die goed opgeleide vakmensen en makers zo hard nodig heeft, is het van belang de kansen die beroepsgerichte opleidin-gen bieden aan jongeren stevig over het voetlicht te brengen. Mbo-studenten verdienen dezelfde behandeling en aanzien als studenten in het hbo of wo. Met de impuls die de MBO-Agenda geeft, verwacht de gemeente daar een bijdrage aan te leveren.

Betrokkenheid studentenDe MBO-Agenda zoekt actief studenten op en betrekt hen bij de uitvoering van de agenda. Studentenraden sluiten één keer per jaar aan bij het bestuurlijk overleg MBO-Agenda. Ook faciliteert de MBO-Agenda kennisdeling tussen de studenten-raden van verschillende mbo-instellingen, zodat zij van elkaars expertise kunnen leren en daarmee hun eigen positie binnen hun instelling kunnen verbeteren. De werkgroep MBO-Agenda stuurt bij de aanvragen van projectplannen en teambeurzen dat mbo-studenten(raden) worden meegenomen.

Page 40: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

40De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Sturingsfilosofie

Onderwijs Consumenten OrganisatieVoor studenten die vastlopen in het onderwijs is zijn er op mbo-instellingen verschillende mogelijkheden voor ondersteuning. Mocht dat geen oplossing bieden, dan is er de helpdesk van de Onderwijs Consumenten Organisatie (OCO). OCO is sinds 2018 ook actief voor mbo-studenten en hun ouders. Momenteel ontwikkelt OCO als experiment een helpdesk voor mbo-studenten. Doel is om te voor-komen dat studenten onnodig hun opleiding staken en daardoor soms hoge studieschulden oplopen.

Monitoring en onderzoek

Om bovenstaand beleid succesvol in te zetten, volgen we nauwgezet of de verschillende maat-regelen en activiteiten, die ingezet worden onder de twee ambities leiden tot het gewenste resul-taat. Jaarlijks volgt een voortgangsrapportage over deze opbrengsten die openbaar is. Via het Dashboard MBO-Agenda wordt daarnaast continu gerapporteerd over de volgende indicatoren:

1 De waardering onder studenten, docenten en werkgevers;

2 Verzuim en voortijdig schoolverlaten;3 Doorstroom naar hoger niveau en/of

vervolgonderwijs;4 Lesuitval;5 Gevoel van veiligheid;6 Beoordeling stages en stagebegeleiding;7 Jaarresultaat (% diploma’s).

Deze indicatoren zijn niet bedoeld om de instellingen onderling te vergelijken, maar om te bekijken welke ontwikkeling iedere instelling doormaakt. Deze ontwikkeling is van vele factoren afhankelijk en wordt maar in beperkte mate beïnvloed door de MBO-Agenda. Voor deze indicatoren wordt gebruik gemaakt van openbare, reeds beschikbare en gevalideerde gegevens.

Op basis van bovenstaande inzichten wordt met de instellingen en tijdens het bestuurlijk overleg bekeken of tussentijdse bijstelling nodig is en op welke acties de focus in het daaropvolgende schooljaar zou moeten liggen. Daarnaast wordt de effectiviteit van de ingezette maatregelen tussentijds

onderzocht. Ook continueren we het onderzoek naar ‘Arbeidsmarktpositie Amsterdamse mbo-uitstromers uit onderwijs’, waarbij op lange termijn gekeken wordt naar hoe succesvol mbo-afgestudeerden zijn op de arbeidsmarkt. Op deze manier kan gezamenlijk besloten worden wat gecontinueerd, uitgebreid, of afgebouwd moet worden.

Samenhang aanpalend beleid

De MBO-Agenda staat niet op zich zelf. Mbo-instellingen ontvangen hun bekostiging van de rijksoverheid en hebben ook te maken met landelijk beleid.

Kwaliteitsafspraken mbo 2019–2022 In 2019 maken alle mbo-instellingen een eigen kwali-teitsplan waarover zij afspraken met de minister. Een deel van de bekostiging wordt afhankelijk van deze afspraken gemaakt. Deze plannen zijn ook binnen de MBO-Agenda besproken, zodat beide agenda’s elkaar kunnen versterken.

LerarentekortHet lerarentekort speelt ook in het mbo. Het docenten bestand van het mbo is sterk vergrijsd. De komende jaren gaan veel docenten met pen-sioen. Voor de specifieke beroepsgerichte vakken, (zoals techniek, ict en zorg) concurreert het mbo met de reguliere arbeidsmarkt. Het afnemende aandeel mbo-docenten vanuit de lerarenopleiding én een concurrerende arbeidsmarkt waardoor ook het aantal zij-instromers afneemt, maakt het leraren-tekort ook op het mbo tastbaar. De Amsterdamse Taskforce Lerarentekort richt zich daarom ook op mbo-docenten. De mbo-instellingen vormen een van de werkgroepen binnen de Taskforce Leraren-tekort. De werkgroep houdt zich bezig met de vraag op welke manier het opleidingsstelsel toekom-stige docenten moet toerusten op het middelbaar beroeps onderwijs. Lesgeven op het mbo vraagt om andere competenties dan lesgeven binnen het (algemeen vormend) voortgezet onderwijs. Samen met de Hogeschool van Amsterdam heeft de werkgroep onder andere een ‘minor docent mbo’ ontwikkeld, die 1 februari 2019 van start gaat en die bedoeld is om meer studenten die een tweede-graadsopleiding volgen in een van de avo-vakken te

Page 41: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

41De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Sturingsfilosofie

Gezamenlijke agenda

De inhoud van deze agenda is in gezamenlijkheid met het onderwijs en omgeving tot stand gekomen. In verschillende rondetafelgesprekken en andere overleggen is uitvoerig gesproken met opleidings-managers, docenten, studenten, beleidsmakers en bestuurders van onderwijsinstellingen. Maar ook met experts en vertegenwoordigers van het (regionale) bedrijfsleven, en met vertegenwoordigers van andere gemeenten en de rijksoverheid. De opbrengsten van deze gesprekken en overleggen hebben geresulteerd in de twee ambities en acht bijbehorende speerpunten van deze agenda.

interesseren voor lesgeven op het mbo. Daarnaast wil deze werkgroep samen met de Communicatie-werkgroep MBO- Agenda werken aan een imago-campagne voor de werving van nieuwe docenten voor het mbo.

Page 42: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

5Financiën

Page 43: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

43De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Financiën

Het college investeert de komende vier jaar ruim 16 miljoen euro in de MBO-Agenda. Met deze investeringen zet dit college in op onderwijsinnovatie, talentontwikkeling, professionalisering van onderwijsteams en de samenwerking met het bedrijfsleven. Met als doel toekomstbestendig middelbaar beroepsonderwijs en een optimale schoolloopbaan voor alle mbo-studenten in Amsterdam.

Inzet per schooljaar 2019-2020 2020-2021 2021-2022 2022-2023 Totaal

Onderwijsinnovatie (subsidie projec-ten mbo)

€ 2.250.000,- € 2.250.000,- € 2.250.000,- € 2.250.000,- € 9.000.000,-

Professionalisering onderwijsteams (subsidie Teambeurs)

€ 1.250.000,- € 1.250.000,- € 1.250.000,- € 1.250.000,- € 5.000.000,-

Talentontwikkeling € 250.000,- € 250.000,- € 250.000,- € 250.000,- € 1.000.000,-

Bestrijden stagediscriminatie € 50.000,- € 50.000,- € 50.000,- € 50.000,- € 200.000,-

Imago en  communicatie € 100.000,- € 100.000,- € 100.000,- € 100.000,- € 400.000,-

Onderzoek, kennisdeling en overige programmakosten

€ 189.000,- € 189.000,- € 189.000,- € 189.000,- € 756.000,-

Totaal € 4.089.000,- € 4.089.000,- € 4.089.000,- € 4.089.000,- € 16.356.000,-

Binnen de Subsidieregeling MBO-Agenda zijn twee subsidies uitgewerkt, te weten de subsidie Amster-damse teambeurs mbo en de subsidie Projectplan-nen mbo. Jaarlijks stelt het college respectievelijk € 1.250.000,- en € 2.250.000,- beschikbaar voor deze voorzieningen.

De mbo-instellingen kunnen afhankelijk van hun doelgroep/context een aanvraag doen die zich richt op een of meerdere speerpunten van de agenda. De werkwijze van de MBO-Agenda met een Bestuurlijk Overleg en werkgroep MBO-Agenda voorziet erin dat alle speerpunten de juiste aandacht krijgen, zonder vooraf per speerpunt een bedrag vast te leggen. Dit doen we omdat veel speerpunten van elkaar afhankelijk zijn en een aanvraag zich daarom ook kan richten op meerdere speerpunten tegelijk.

Voor Talentontwikkeling, waaronder het netwerk-programma Made by 020, is jaarlijks € 250.000,- beschikbaar. De overige middelen zijn om de voort-gang van de MBO-Agenda te monitoren, onderzoek te doen naar relevante vragen en kennisdeling te faciliteren. Ook wordt vanuit de MBO-Agenda jaarlijks € 50.000,- gereserveerd voor mystery guests die stagediscriminatie tegen moeten gaan. Deze activiteit valt onder de aanpak arbeidsdiscriminatie van de gemeente Amsterdam.

Daarnaast stelt het college voor de periode 2019–2023 € 14,8 miljoen beschikbaar voor de Uitvoerings-agenda Inzetten op jongeren in een kwetsbare onderwijspositie en € 4,0 miljoen voor de Uitvoerings-agenda aansluiting Onderwijs-Arbeidsmarkt voor de periode 2019-2022. Deze begrotingen zijn uitgewerkt in de beide uitvoeringsagenda’s.

Page 44: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

Profielschets per mbo-instelling en

basiscijfers

Bijlage

Page 45: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

45De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

ROC van Amsterdam

% Studenten van buiten Amsterdam

Aantal studentenen verdeling BOL / BBL Aantal opleidingen

Aantal locaties in Amsterdam

Aantal studenten per niveau

18.718

49,4% 270 16

940 3.9384.194 9.646Entree MBO 2 MBO 3 MBO 4

15.145 3.573

BOL BBL

Cijfers schooljaar 2018–2019

Het ROC van Amsterdam (ROCvA) verzorgt middelbaar beroeps-onderwijs op negen moderne mbo-colleges in Amsterdam, Amstelveen, Hoofddorp en Hilversum. Elk mbo-college heeft een eigen opleidings-aanbod en een aantal specialismes. De beroepspraktijk is zichtbaar en voelbaar op school. In totaal biedt het ROCvA bijna 300 mbo-opleidingen.

Page 46: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

46De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

Klein binnen grootHet onderwijs op de mbo-colleges is kleinschalig georganiseerd, als student heb je voornamelijk te maken met de afdeling waar je opleiding onderdeel van is. Het ROC van Amsterdam kenmerkt zich door kwalitatief hoogwaardig onderwijs met veel aandacht voor de individuele student. De opleidingen worden als Beroeps Opleidende Leerweg (BOL, voltijd) en/of als Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL, deeltijd) gegeven.

Het ROCvA verzorgt ook voortgezet onderwijs en volwassenenonderwijs. Het Voortgezet Onder-wijs van Amsterdam (VOvA) telt tien scholen. Het volwassenen onderwijs bestaat uit het Joke Smit College (vmbo-tl, havo, vwo) en Educatie (cursussen en trainingen).

In totaal volgen er bij het ROC van Amsterdam 27.000 studenten mbo onderwijs, waarvan ruim 18.000 op de Amsterdamse locaties. De zes in Amsterdam gevestigde MBO Colleges zijn: MBO College Centrum, MBO College Noord, MBO College Westpoort, MBO College West, MBO College Zuid en MBO College Zuidoost.

De opleidingenDe verschillende 16 opleidingsrichtingen zijn:

p Ondernemen/ Modep Horecap Bakkerij & Facilitairp ICTp International Studiesp Kunst & Cultuurp Luchthavenp Marketingp Economie & Administratiep Media & Vormgevingp Mobiliteit & Logistiekp Sport & Veiligheidp Techniek & Technologiep Toerisme & Recreatiep Uiterlijke Verzorgingp Zorg & Welzijn.

In de strategie nemen de onderwijsteams een centrale plaats in, met bedrijven/instellingen en studenten als voornaamste stakeholders. Samen-werkend in teams vormen de medewerkers de spil in het bereiken van een hoge kwaliteit van het onderwijs. Daarbij gaat het niet alleen om het aanleren van een vak, maar ook om de ontwikkeling van de student als burger en als persoon. Op deze gedachte is de visie geënt:

Wij verzorgen onderwijs dat je uitdaagt je te ontwik-kelen tot gewaardeerd vakman, actief burger en succesvol student.

Page 47: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

47De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

ROC TOP

Cijfers schooljaar 2018–2019

ROC TOP gelooft in kleinschalig, gepersonaliseerd en praktijkgericht onderwijs in co-creatie met het lokale bedrijfsleven. Deze vorm van onderwijs biedt elke student het beste perspectief om zijn of haar talenten te ontwikkelen voor de arbeidsmarkt van de toekomst. ROC TOP verzorgt op 4 campussen in Amsterdam, met meer dan 50 verschillende opleidingen, uitdagend en kleinschalig mbo-onderwijs op alle niveaus voor ruim 4000 studenten. Hiermee draagt ROC TOP bij aan de kracht en vitaliteit van de grootstedelijke Amsterdamse economie en samenleving. Bij de organisatie werken circa 450 medewerkers.

% Studenten van buiten Amsterdam

Aantal studentenen verdeling BOL / BBL Aantal opleidingen

Aantal locaties in Amsterdam

Aantal studenten per niveau

3.842

43,1% 54 10

278 905886 1.773Entree MBO 2 MBO 3 MBO 4

3.036 806

BOL BBL

Page 48: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

48De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

ROC TOP onderscheidt zich door de persoonlijke aandacht voor de leerbehoefte van de studenten en de intensieve samenwerking met het werkveld. Zij verzorgt onderwijs met BOL- en BBL-opleidingen op alle niveaus: entree, niveau 2, 3 en 4. De meeste studenten volgen onderwijs op niveau 3 en 4. Ook de uitvalvoorziening De Amsterdamse Plus maakt onderdeel uit van het opleidingsaanbod.

De opleidingen zijn thematisch gebundeld op vier campussen in Amsterdam:

1 TOP Business (Amsterdam Nieuw-West)2 TOP Events & Hospitality (Amsterdam Noord)3 TOP Health & Sport (Amsterdam Zuid)4 TOP Start (Amsterdam Oost)

Innovatief onderwijs op 4 campussenDe TOP campussen bieden studenten een pret-tig en veilig ontwikkelklimaat om met plezier te studeren en een diploma te halen. De campussen zijn ontmoetings plekken voor studenten, docenten en andere medewerkers. Ook zul je er steeds meer bedrijven en organisaties vinden uit de directe omgeving van de campussen waarmee ROC TOP langdurig samenwerkt. Binnen de campussen zijn opleidingen geclusterd die inhoudelijk samenhan-gen en een bijdrage willen leveren aan de toekom-stige ontwikkelingen in de grootstedelijke regio Amsterdam.

Onderwijsvernieuwing De komende jaren blijft ROC TOP investeren in het vernieuwen van haar onderwijs. Studenten volgen daarbij een modulair onderwijsprogramma dat aansluit bij hun individuele behoefte en leef-wereld en worden voortdurend uitgedaagd. Zodat studenten niet alleen hun diploma halen, maar zich ook ontwikkelen als mens en wereldburger in de grootstedelijke regio Amsterdam. Door steeds meer gebruik te maken van digitale leermiddelen en innovatieve onderwijsmethoden verandert het onderwijs en daarmee ook de rol van de docent. Het nieuwe leren bij ROC TOP, in samenwerking met het werkveld, zal bijdragen aan studiesucces én studie-plezier voor alle studenten.

Samenwerking met omgevingHet onderwijs van ROC TOP speelt zoveel mogelijk in op de verwachtingen en behoeften van toekom-stige werkgevers en vervolgopleiders. ROC TOP werkt samen met het werkveld en vervolgopleiders aan innovatief, toekomstbestendig onderwijs en een actueel opleidingsaanbod. Om die reden investeert zij in sterke duurzame verbindingen met werkveld en omgeving.

Page 49: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

49De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

Mediacollege Amsterdam

De Amsterdamse Mediabranche groeit en ontwikkelt zich in hoog tempo. Om dit mogelijk te maken, zijn nu en in de toekomst vakmensen nodig. Ma voorziet in deze vraag door duurzaam inzetbare mediamakers op te leiden. Ontwikkeling van flexibiliteit, een flinke dosis lef en creativiteit, plus het verwerven van actuele vakkennis toegespitst op de Amsterdamse situatie vindt Ma daarvoor bepalend.

% Studenten van buiten Amsterdam

Aantal studentenen verdeling BOL / BBL Aantal opleidingen

Aantal locaties in Amsterdam

Aantal studenten per niveau

2.758

86% 19 3

– 189144 2.425Entree MBO 2 MBO 3 MBO 4

2.758 0

BOL BBL

Cijfers schooljaar 2018–2019

Page 50: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

50De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

Dit onderwijs wordt ontwikkeld door vakdocenten in samenwerking met de branche. Hybride vormen van leren zijn als het aan Ma ligt al op korte ter-mijn de uitkomst van dit samenwerkingsproces. Want het aanbieden van standaard opleidingen op basis van de huidige kwalificatiestructuur past onze studenten steeds minder, en kan leiden tot voor-tijdige uitval als de opleiding niet voldoet aan de verwachtingen. Daarnaast willen jongeren andere skills leren om zich te kunnen redden in een branche waarin het werk steeds meer flexibel en in netwerken is georganiseerd, en vaste banen minder vanzelf-sprekend zijn. Ma besteedt daarom veel aandacht aan het verder ontwikkelen van ondernemendheid in het onderwijs.

In de periode 2019–2022 willen we onze studenten bovendien de mogelijkheid bieden om onderdelen van andere studies te kiezen, zodat ze hun oplei-ding kunnen afstemmen op hun specifieke doel. In projecten vindt kruisbestuiving plaats en leren studenten samen te werken met studenten van andere disciplines. Projecten zullen veelal gericht zijn op oplossingen voor Amsterdamse maatschappelijke problemen.

PractoratenDaarnaast doen we onderzoek naar nieuwe toepassings mogelijkheden van media, en we vertalen de uitkomsten naar de onderwijspraktijk. Onze practoraten zijn illustratief voor deze manier van werken. Zo is het practoraat Het Nieuwe Kijken erop gericht om samen met een aantal branche-partijen nieuwe technologische ontwikkelingen als virtual reality (VR), augmented reality (AR) en 360o film te verkennen en hier ervaring mee op te doen. Er worden experimenten gedaan die moe-ten leiden tot nieuwe manieren van kijken, nieuwe productie methoden en nieuwe organisatie vormen. Het practoraat Mediawijsheid is een samen-werking tussen het Mediacollege Amsterdam, het ROC van Amsterdam College West en het Hout- en Meubilerings college. Met de activiteiten en resultaten van dit practoraat willen we studen-ten leren omgaan met de medialisering van de maatschappij. Om dit te bereiken is een nauwe samen werking tussen onderwijs en bedrijfsleven en praktisch onderzoek essentieel. Ook willen we zicht krijgen op de positie van mediawijsheid binnen het beroepsonderwijs.

Ten slotte werken we op dit moment aan de oprichting van een community waar alumni en mede werkers kennis kunnen halen en delen, nieuwe media toepassingen worden geëxploreerd en leden gezamenlijk opdrachten kunnen verwerven.

100-jarig bestaanIn 2018 vierden we ons 100 jarig bestaan. Vanaf onze oprichting in 1918 is samenwerking met de branche ons uitgangspunt geweest. We leveren creatief talent voor de stad en leveren zo een waardevolle bijdrage aan de ontwikkeling van Amsterdam. Hierin zal de volgende 100 jaar weinig veranderen.

Page 51: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

51De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

% Studenten van buiten Amsterdam

Aantal studentenen verdeling BOL / BBL Aantal opleidingen

Aantal locaties in Amsterdam

Aantal studenten per niveau

1.948

89,7% 11* 2

– 444221 1.283Entree MBO 2 MBO 3 MBO 4

1.827 105

BOL BBL

* Kleiner aantal omdat uitstroomprofielen creatief vakman (4 st.) en opleidingen collectiebeheer en meewerkend leidinggevende meubelindustrie niet meer worden gegeven. Creatief vakman is één uitstroom geworden.

Cijfers schooljaar 2018–2019

Hout-, en Meubileringscollege

Het HMC (Hout- en Meubileringscollege) is sinds 1929 een zelfstandige vakschool waar studenten worden opgeleid tot creatieve vakmensen voor wie nu en in de toekomst plek is op de arbeidsmarkt. Wie aan het HMC een opleiding volgt, leert niet alleen een vak tot in de puntjes te beheersen. Studenten bij het HMC verwerven ook de vaardigheden die nodig zijn om zich tijdens het werkend leven te blijven ontwikkelen.

Page 52: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

52De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

SamenwerkingDe intensieve, wederzijdse contacten tussen bedrijven en onderwijsteams zorgen voor een voortdurende kruisbestuiving. Medewerkers van het HMC delen graag kennis en zoeken waar mogelijk de samenwerking op. De gedeelde liefde voor het vak is voor zowel de leermeesters in de branches als de docenten van het HMC de motor voor samen-werking: het opleiden van nieuwe vakmensen is een opdracht voor de school en de branche gezamenlijk. School en branche werken, met respect voor elkaars positie, samen aan een voortdurende verbetering van de opleiding. Doordat de branches nauw betrokken zijn bij de school sluiten de opleidingen goed aan bij de praktijk. Dit zorgt er onder andere voor dat HMC studenten met een diploma geen probleem hebben bij het vinden van een baan, of gemakkelijk instromen bij een vervolgopleiding.

OntwikkelingWie aan het HMC een opleiding volgt, wordt voor bereid op een flexibele en snel veranderende arbeidsmarkt. Een student aan het HMC wordt uitgedaagd een deel van de opleiding zelf samen te stellen. Aansprekende ontwikkelingen in de branches zijn daarbij van belang, maar het programma moet ook aansluiten bij de individuele talenten van de student. Het HMC faciliteert dit door een variabel curriculum aan te bieden. Uit een veelheid van mogelijk heden – keuzedelen, specialisaties, work-shops, stages, vakwedstrijden – stelt de student deels zijn eigen programma samen. Het HMC laat studenten niet zwemmen, maar stimuleert wel zo vroeg mogelijk de eigen verantwoordelijkheid van de vakman in opleiding. Alleen met een ondernemende houding en een optimale inzet van het eigen talent blijven vakmensen inzetbaar op de arbeidsmarkt.

Ook van medewerkers van het HMC wordt nieuws-gierigheid en aanpassingsvermogen gevraagd. Een kenmerk van vakmensen – en dus ook van docenten – is dat zij zich tijdens hun loopbaan blijven ontwikkelen. Het HMC stimuleert en orga niseert voortdurende professionalisering van de eigen mede werkers en laat hen werken binnen professionele leergemeenschappen.

Amsterdam en RotterdamHet HMC heeft twee vestigingen, een in Rotterdam en een in Amsterdam. Op beide locaties worden mbo opleidingen aangeboden op niveau 2, 3 en 4, in zowel BOL als BBL-varianten. De opleidingen passen binnen de richtingen: Interieur & Wonen, Meubel & Hout en Design & Mode accessoires. In Amsterdam wordt onderwijs geboden aan ongeveer 1.900 stu-denten.

Page 53: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

53De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Bijlage

Welkom bij Wellant!

Het Wellantcollege is de grootste Vmbo- en Mbo- opleider in voeding, klimaat en welzijn van mens en dier. Met 175 opleidingen, 32 locaties en 4.800 stagebedrijven in binnen- en buitenland staan onze 1.300 docenten en medewerkers klaar om de aanstormende generatie vakmensen een plek in die nieuwe samenleving te geven. Wij staan voor modern, gevarieerd onderwijs. Met alle aandacht voor de persoonlijke groei en talenten van iedere student. Met kleinere scholen, waar iedereen elkaar kent en bedrijfsleven, regio en samenwerken. En met een veelzijdige aanpak, waarin docenten en studenten samen die nieuwe wereld van nu en mor-gen verkennen en verbeteren!

Wellant College

De wereld om ons heen verandert in een razendsnel tempo. Klimaat, energie, water, voeding en welzijn van mens en dier zijn grote en dringende vraagstukken voor onze planeet. Technologie, digitalisering en robotisering bieden mogelijke oplossingen. Internationaal - van bedrijfsleven tot overheid tot wetenschap - groeit de behoefte aan een nieuwe generatie vakmensen die de wil, kennis en vaardigheden hebben om ons leven en onze leefomgeving te verbeteren. Nederland loopt hierin voorop als kweekvijver van talent.

Vier regio’s

De Mbo-opleidingen vinden plaats in vier regio’s met ieder zijn eigen karakter en opleidingsportfolio. Daarnaast zijn er nog (kleine) uitvoeringslocaties. Totaal telt het mbo 10 locaties. In Amsterdam is er een uitvoeringslocaties gevestigd, die zich richt op entree en BBL-opleidingen op niveau 2 en 3.

De andere locatie in Amsterdam maakt onderdeel uit van de Metropool. De metropool Amsterdam werkt samen met de metropool Rotterdam en Den Haag (MRDH) op gebied van grootstedelijke vraag stukken, gericht op klimaat, water, voeding, marketing, business en welzijn van mens en dier. Internationale betrekkingen maken onderdeel uit van de opleiding.De twee opleidingen zijn op dit moment Food onderdeel van de Food Academy (samenwerking met het Hbo Inholland) en Urban Green Development. Hier komen zaken als water, ecologie, inrichting van omgevingen, planontwikkeling, circulaire eco-nomie of te wel groene denkers en doeners. Wij spelen in en werken samen met het bedrijfsleven en gemeentes.

Page 54: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

54De Amsterdamse MBO-Agenda 2019–2023 Eindnoten

Eindnoten

1 Het Masterplan Techniek en het House of Digital zijn voorbeelden van publiek-private samenwerkingsverbanden waarin de vraag van de arbeidsmarkt leidend is geweest om het onderwijs op te zoeken.

2 Het Dashboard MBO-Agenda is de gezamenlijk opgestelde monitor waar de basiscijfers van de Amsterdamse mbo-instellingen op te vinden zijn. En waarmee de voortgang van de ingezette maatregelen wordt bewaakt en de behaalde resultaten worden gedeeld aan de hand van indicatoren.

3 Eerste-generatie-studenten: jongeren die de eerste zijn uit hun familie die naar de universiteit of het hbo gaan.

4 Vsv-percentage is het percentage voor voortijdig schoolverlaten.

5 Plan van aanpak voor het A-deel van de regionale middelen, dit is het deel dat via contactgemeente Amsterdam verdeeld wordt over de RMC-regio.

6 Vsv-percentage is het percentage absolute aantal t.o.v. aantal deelnemers vo en mbo. Het Standcijfer2016-2017: 3,06 % (1.445 leerlingen)

7 Verzuim-percentage 2017-2018: leerplichtige leerlingen is 38,3%, boven leerplichtige leerlingen is 30,6%.

8 In deze tekst wordt gesproken over Plusscholen, daarmee bedoelen we dezelfde voorzieningen die in het coalitieakkoord uitvalsvoorzieningen worden genoemd.

Page 55: Samenvatting5 Verbeteren overstap vo-mbo 6 Stimuleren van mbo-studenten om op te stromen en door te stromen 7 Voorkomen van verzuim en uitval door goede ondersteuning Investeren in

Gemeente AmsterdamOnderwijs, Jeugd en ZorgPostbus 18401000 BV Amsterdamwww.amsterdam.nl/mbo-agenda

Vormgeving en infographicsZeppa

Maart, 2019

Colofon