s3-eu-west-1.amazonaws.com · Web viewNotulen van de kerkenraad te Banda-Neira (1893-1909)

Notulen van de kerkenraad te Banda-Neira (1893-1909)

Getranscribeerd door Mariëtte van Selm

Kerkenraadsarchief Banda, inventarisnummer 399

Bewaard bij de Universitas Kristen Indonesia Maluku (UKIM), Ambon

Dit transcript is gemaakt in 1997 en integraal online gepubliceerd in 2014. Fragmenten uit deze notulen zijn eerder gepubliceerd in M. van Selm, De Protestantse Kerk op de Banda-eilanden 1795-1923. Een bronnenpublicatie (Zoetermeer 2004). Deze bronnenpublicatie is online raadpleegbaar via http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/zending/

Dit werk is gelicenseerd onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding- GelijkDelen 4.0 Internationaal

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/






http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/zending/

InhoudsopgaveNotulen kerkenraadsvergadering Banda 18 juli 1893........................................................................................6

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 25 augustus 1893..............................................................................6

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 28 september 1893...........................................................................7

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 31 oktober 1893................................................................................8

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 12 december 1893.............................................................................9

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 30 januari 1894................................................................................10

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 maart 1894...................................................................................10

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 15 juni 1894.....................................................................................11

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 31 augustus 1894............................................................................12

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 26 oktober 1894..............................................................................14

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 1 februari 1895................................................................................15


Notulen kerkenraadsvergadering Banda 8 mei 1895.......................................................................................16


Notulen kerkenraadsvergadering Banda 18 juli 1895......................................................................................18


Notulen kerkenraadsvergadering Banda 4 september 1895...........................................................................20


Notulen kerkenraadsvergadering Banda 3 januari 1896..................................................................................21

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 15 februari 1896..............................................................................22


Notulen kerkenraadsvergadering Banda 27 maart 1896.................................................................................24

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 12 mei 1896.....................................................................................25


Notulen kerkenraadsvergadering Banda 30 november 1896..........................................................................27




Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 april 1897......................................................................................30

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 1 juni 1897.......................................................................................31

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 juli 1897........................................................................................31

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 4 oktober 1897................................................................................32





Notulen kerkenraadsvergadering Banda 10 september 1898.........................................................................36










Notulen kerkenraadsvergadering Banda 4 augustus 1899..............................................................................42


Notulen kerkenraadsvergadering Banda 7 november 1899............................................................................44






Notulen kerkenraadsvergadering Banda 19 december 1900...........................................................................48






Notulen kerkenraadsvergadering Banda 22 april 1902....................................................................................50












Notulen kerkenraadsvergadering Banda 8 april 1903......................................................................................57


















Notulen kerkenraadsvergadering Banda [zonder datum 1905].......................................................................65

Notulen kerkenraadsvergadering Banda juni [1905].......................................................................................66




Notulen kerkenraadsvergadering Banda 25 april 1906....................................................................................67


























Notulen kerkenraadsvergadering Banda 18 juli 1893Vergadering van den 18 Juli 1893. Tegenwoordig zijn: de diakenen G. Halatoe en J.G.F.D. Hoeke en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van Ps. 100 : 2 en gebed, waarin de praeses voorgaat. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend. De commissie, vermeld in art. 2 dier notulen, deelt mede, dat bij onderzoek de bedeeling van Carolina Engkau haar voor het tegenwoordige niet noodzakelijk is voorgekomen en daarom vooralsnog niet is verstrekt.

Art. 2. De voorzitter deelt mede, dat ingekomen is:

a. een verzoek van den goeroe Tentua van Ay om hem, daar hij voornemens is naar Ambon te vertrekken na zijn ontslag, derwaarts passage IIde klas te verleenen. Er wordt besloten voor hem een passagebiljet IIde klasse te betalen.

b. een verzoek van DeFretes om verhooging van den onderstand, dien hij maandelijks geniet. Aan den heer Halatoe wordt opgedragen met den praeses de noodzakelijkheid daarvan te onderzoeken, en, blijkt deze, dan zal hem voortaan 3 verhooging, en alzoo maandelijks 8 worden verstrekt.

c. een verzoek van den klokkenmaker Oesin om verhooging van salaris. Dit wordt gewezen van de hand.

d. een verzoek van J.F. Veerman om nog 150.- in leen te ontvangen. Daar de kerkeraad oordeelt, dat zijn erf daarvoor geen voldoende waarborg is, wordt dit verzoek niet ingewilligd.

e. een verzoek van Johannes Daniël Opatja om 100.- in leen te mogen hebben. Dit wordt aangehouden tot eene volgende vergadering.

f. een brief van de predikanten van Ambon, w[aa]rin 1. een niet ongunstig getuigenis omtrent Hendrik Lodewijk Perretsz wordt gegeven. De beraadslaging omtrent zijne benoeming tot goeroe op Kessewooi wordt uitgesteld tot eene volgende vergadering. en 2. wordt meegedeeld, dat de goeroe Harmoesial te Erie bereid en huns inziens geschikt is om ons te dienen. Er wordt besloten zijne overkomst te verzoeken en hem dan te plaatsen op Ay.

Art. 3. Daar niemand iets meer ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering gesloten met het zingen van Ps. 133 : 3 en dankgebed bij monde van den praeses. Gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 25 Aug. 1893. [w.g.] T. Pilon, praeses; G. Hoeke; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 25 augustus 1893Vergadering van den 25 Augustus 1893. Tegenwoordig zijn: de ouderlingen: H.P. de Vries, A.M. Herrebrugh, de diakenen: R.A.L. Rijkschroeff en G. Halatoe en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van Ps. 103 : 8 en gebed, waarin de praeses voorgaat. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend. Naar aanleiding van die notulen, Art. 2b, deelt de praeses meê, dat de schoonzoon van De Fretes welwillend op zich genomen heeft, zijn vader te ondersteunen, zoodat verhooging van den onderstand van wege de diakonie thans onnoodig is, - en naar aanleiding van die notulen, art. 2e, dat het verzoek van Opatja door hem zelven als overbodig geworden wegens verkoop van grond is

teruggenomen.

Art. 2. Thans wordt gesproken over den voorgenomen Evangeliearbeid op Kessewooi en na eenige beraadslaging eenstemmig besloten; a. tot goeroe aldaar te benoemen Hendrik Lodewijk Perretsz op eene maandelijksche bezoldiging van 20.- en het gebruik eener woning, die aldaar zal gebouwd worden, zoo de Heere wil en wij ons plan daaromtrent kunnen uitvoeren, - b. den heer I.L. Kaja, posthouder te Gisser, te verzoeken aan ons en genoemden goeroe de noodige hulp te verleenen tot het oprichten van 2 huizen op Kessewooi van Inlandsche bouwstoffen, waarvan het eene bestemd is voor kerk en school en het andere voor woonhuis van den goeroe, en zich tevens te willen belasten met het opzicht op den persoon en den arbeid genoemden Perretsz.

Art. 3. De voorzitter deelt thans nog mede,

a. dat de goeroe Harmoesial is overgekomen en reeds zijn arbeid op Ay heeft aanvaard, -

b. dat de heer Boudewijn Eduard 500.- ter leen heeft verzocht uit het Diaconiefonds om daarvoor hypotheek te geven op zijn huis met belofte de rente tegen 6% 's jaars maandelijks te betalen en bovendien 10 per maand op de hoofdsom af te lossen. Dit verzoek wordt toegestaan, -

c. dat voorts ingekomen is een verzoek van Maria Kok om maandelijksche ondersteuning. Met het oog op het niet onberispelijk leven dezer vrouw wordt dit verzoek gewezen van de hand,

d. een gelijk verzoek van Adriana Teporius, vroeger bijzit van den onlangs verslagenen Thomas Ursepuny. Daar deze vrouw nog jong en krachtig is, wordt besloten haar in geen geval bestendig te ondersteunen, maar haar drie maanden lang maandelijks 5.- te verstrekken, opdat zij intusschen werk en alzoo brood moge kunnen zoeken. Daar er echter geruchten in omloop zijn, dat zij zich veel met dobbelen bezig houdt, zal ook deze tijdelijke ondersteuning haar alleen worden verstrekt, wanneer bij onderzoek deze geruchten niet nader bevestigd worden. Meteen wordt ter sprake gebracht, dat de wed. Tatays, die met het oog op hare kinderen ondersteuning geniet, in eenigszins gelijke omstandigheden verkeert, terwijl hare kinderen allengs grooter worden. De noodzakelijkheid dier ondersteuning zal onderzocht worden en naar bevind van zaken gehandeld.

e. een verzoek van de wed. J. Hanoch geb. Toepamahoe om ondersteuning. Dit verzoek wordt toegestaan en besloten haar maandelijks 10 te verstrekken, te beginnen met de tegenwoordige maand Augustus.

f en eindelijk, dat het Kerkbestuur de rekening en verantwoording van het beheer der geldmiddelen van deze gemeente over 1892 heeft goedgekeurd.

Art. 4. Daar niemand meer iets ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering gesloten met het zingen van Ps. 103 : 9 en dankgebed, waarin de praeses voorgaat. Gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 28 Sept. 1893. [w.g.] T. Pilon, praeses; L. Rijkschroeff; De Vries; Halatoe; A. Herrebrugh

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 28 september 1893Vergadering van den 28 September 1893. Tegenwoordig zijn: de ouderlingen H.P. de Vries en A.M. Herrebrugh, de diakenen R.A.L. Rijkschroeff, G. Halatoe en J.G.F.D. Hoeke en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van Ps. 100 : 2 en gebed, waarin de praeses voorgaat. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend.

Art. 2. De vergadering komt terug op het in art. 3b der vorige vergadering vermelde, doch nog niet uitgevoerde besluit om 500 te leenen aan den heer B. Eduard en wordt nu goedgevonden de uitvoering daarvan met het oog op den staat der kas uit te stellen tot wellicht in het begin van 't volgende jaar de gelegenheid daarvor gunstiger zal zijn.

Art. 3. Omtrent de wed. Tatays, die tot dusver 10.- maandelijks genoot met het oog op 4 kinderen, van welke echter 1 overleden en 1 reeds meer dan 15 jaar oud is, zoodat nog 2 hulpbehoevend zijn, wordt besloten haar voortaan 6.- maandelijks te verstrekken en haar tevens aan te zeggen, dat deze ondersteuning zal ophouden, indien zij nalatig blijft in het gebruik der genademiddelen, haar en harer kinderen in kerk en catechisatie aangeboden.

Art. 4. Omtrent Adriana Teporius, die zich gedurig met dobbelspel bezighoudt, wordt besloten haar niet te ondersteunen.

Art. 5. De goeroe Huliselan van Rozengain vraagt eene maand verlof. De kerkeraad staat het niet toe en verlangt uitstel daarvan minstens tot een volgend jaar.

Art. 6. Daar Martha Polijn overleden is en 2 kinderen heeft nagelaten, wordt besloten voortaan 8 's maands uit te keeren aan den oom, die deze kinderen in huis heeft genomen.

Art. 7. De voorzitter leest 2 brieven voor, ingekomen van het bestuur der Weezeninrichting te Neerbosch en van dat der idiotenstichting te 's Heeren-Loo, inhoudende dankbetuiging voor de ontvangen collecten dezer gemeente. Voor kennisgeving aangenomen.

Art. 8. Een verzoek van de wed. van Piet Vermeer om ondersteuning wordt voorloopig aangehouden. Op haar handel en wandel in de maatschappij en in de gemeente zal worden gelet om er, zoo noodig, later op terug te komen.

Art. 9. De vergadering wordt gesloten met het zingen van Ps. 147 : 6 en dankgebed, waarin de praeses voorgaat. Gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van de kerkeraad te Banda, den 31 October 1893. [w.g.] T. Pilon, praeses; De Vries; A. Herrebrugh; Rijkschroeff; G. Halatoe; G. Hoeke

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 31 oktober 1893Vergadering van den 31 October 1893. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diakenen R.A.L. Rijkschroeff, G. Halatoe en J.G.F.D. Hoeke en de voorzitter.


Art. 2. Ter sprake komt een verzoek van de wed. Du Vi[c]air om ondersteuning. Daar zij reeds 84 jaar oud is en steeds een voorbeeldigen wandel heeft geleid, wordt dit verzoek gaarne ingewilligd en haar maandelijks 10.- toegezegd, ingaande met October 1893. Een gelijk verzoek van Isabella, wed. Leunissen, wordt eveneens ingewilligd en haar 7.- 's maands beloofd.

Art. 3. De voorzitter deelt mede, dat er ingekomen zijn een brief van den posthouder Kaja van Gisser en een van den goeroe H.L. Perretsz, waaruit blijkt, dat Kessewooi is toegestaan als arbeidsveld aan de Roomschen en een Roomsch pastoor aldaar reeds is begonnen te werken. De vergadering acht het onder deze omstandigheden ongeraden een goeroe aldaar te plaatsen en besluit den goeroe Perretsz terug te roepen en eervol ontslag te verleenen, tenzij alsnog een ander arbeidsveld voor

hem mocht te vinden zijn. Daar hij reeds 6 maanden voorschot ontving, zal hem opgedragen worden, zoolang hij bezoldiging geniet, den goeroe van Neira als helper te dienen.

Art. 4. Nog is ingekomen een brief van Marcus Pattiasina, Inlandsch Leeraar op Roma, waarin hij verzoekt bij voorkomende vacature benoemd te worden als goeroe in eene gemeente onder het ressort van Banda,- alsmede eene circulaire van het Kerkbestuur, dd. Batavia, 15 Sept. 1893, N° 437, inhoudende een voorschrift aangaande het jaarlijks in te dienen verslag omtrent den toestand der gemeente. Een en ander wordt voor kennisgeving aangenomen.

Art. 5. Daar niemand iets meer in het midden heeft te brengen, wordt de vergadering na het zingen van Ps. 25 : 2 met dankgebed gesloten, waarbij de voorzitter voorgaat. Gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 12 December 1893. [w.g.] T. Pilon, praeses; De Vries; L. Rijkschroeff; G. Hoeke; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 12 december 1893Vergadering van den 12 December 1893. Tegenwoordig zijn de ouderlingen H.P. de Vries, A.M. Herrebrugh, de diakenen R.A.L. Rijkschroeff, G. Halatoe en J.G.F.D. Hoeke en de voorzitter.


Art. 2. Er is ingekomen een verzoek van den goeroe en de kerkeraadsleden van Lonthoir om lampen en kerkboeken en stoelen. Er wordt besloten dit verzoek in te willigen op voorwaarde, dat alsdan ook gelijk op Neira en Ay geschiedt, van tijd tot tijd godsdienstoefeningen des avonds worden gehouden. Een gelijk verzoek om lantaarns op weg te plaatsen wordt gewezen van de hand.

Art. 3. Er is ingekomen een schrijven van het Kerkbestuur om nadere "specificatie der onderstanden en toelagen, aan armen en geadministreerden" (dit laatste woord moet ongetwijfeld "geëmployeerden" zijn), maandelijks verstrekt. De kerkeraad besluit daarop als antwoord in te dienen een afschrift van de lijst van uitgaven over ééne maand met mededeeling, dat die der andere maanden daarvan alleen afwijken voorzoover omstandigheden wijzigingen noodzakelijk maken.

Art. 4. Nog is ingekomen een schrijven van den goeroe J. Harmusial van Ay met mededeeling, dat hij bezwaarlijk zijn gezin kan onderhouden van het traktement, dat hij ontvangt. Daar hij zijn werk met ijver verricht, besluit de kerkeraad zijn salaris met 5.- te verhoogen en alzoo te brengen op 30.- 's maands en hem bovendien nog eene gratificatie van 5.- voor éénmaal te verstrekken. Ook zal hem ten behoeve van avond-godsdienstoefeningen petroleum worden toegezonden.

Art. 5. Eindelijk komt nog ter sprake de gewoonte om op Oudejaarsavond eene buitengewone collecte te houden en wordt goedgevonden die dit jaar te bestemmen voor de Vereeniging "Emanuël", die zich ten doel stelt de zending onder de Javanen te bevorderen.

Art. 6. Daar niemand iets meer ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering gesloten met dankgebed, nadat gezongen is Ps. 100 : 1. Gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda den 30 Januari 1894. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; G. Hoeke; De Vries; A. Herrebrugh; L. Rijkschroeff; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 30 januari 1894Vergadering van den 30 Januari 1894. Tegenwoordig zijn de ouderlingen H.P. de Vries en A.M. Herrebrugh, de diakenen R.A.L. Rijkschroeff, G. Halatoe en J.G.F.D. Hoeke en de voorzitter.


Art. 2. De voorzitter leest voor het conceptjaarverslag over den toestand der gemeente over 1893. Het wordt onveranderd eenstemmig goedgekeurd en vastgesteld.

Art. 3. De ouderling De Vries wijst er op, dat de "behoeftige weduwe", aan wie sedert eenige jaren maandelijksch 20.- uit het Diaconiefonds is verstrekt, thans in gunstiger omstandigheden verkeert, zoodat ook met haar eigen goedvinden die ondersteuning zou kunnen worden ingetrokken. De vergadering besluit dan ook daartoe. Tevens wordt ter sprake gebracht, dat de wed. Timmermans zeer hulpbehoevend is en goedgevonden haar maandelijks 10.- te verstrekken.

Art. 4. Ter voorziening in de vacature van ouderling te Ay, ontstaan door het overlijden van Lukas Johannes, wordt als ouderling aldaar benoemd Pieter Sjoerd de Vries.

Art. 5. Daar er niets meer te behandelen is, wordt de vergadering met dankgebed besloten, nadat gezongen was de Morgenzang, vs. 5. Gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 9 Maart 1894. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; A. Herrebrugh; G. Halatoe; G. Hoeke; L. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 maart 1894Vergadering van den 9 Maart 1894. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diakenen G. Halatoe en J.G.F.D. Hoeke en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van Ps. 119 : 3 en gebed, waarin de praeses voorgaat.

Art. 2. Ter vergadering zijn verschenen: Johanna Sophia Brantz, Phientje Margaretha Heerenburgh en Eugenie Jeanne Guillemette Versteegh met den wensch om belijdenis des geloofs te doen teneinde tot het Heilig Avondmaal te worden toegelaten. Na eenig onderzoek oordeelt de vergadering eenstemming, dat aan haar verlangen mag worden voldaan. Dit wordt haar, die eenige oogenblikken buiten stonden en daarop weer binnenkwamen, bij monde van den praeses meegedeeld en nadat nog gezongen is Ps. 119 : 53 en gebeden gaan zij heen.

Art. 3. Thans worden de notulen der vorige vergadering gelezen, goedgekeurd en geteekend. Naar aanleiding daarvan deelt de praeses mede, dat hij de wed. Timmermans 10.- heeft overhandigd, dat deze gift door haar met dankzegging is aangenomen, maar tevens, dat zij op de vraag, of zij voortdurend ee[ni]ge ondersteuning zou noodig hebben, niet bevestigend heeft geantwoord. Zij scheen tevreden met het inkomen, dat zij heeft. Daarom acht de kerkeraad het dan ook voorloopig niet noodig haar te bedeelen.

Art. 4. Een herhaald verzoek van de wed. Bechad te Rozengain om ondersteuning wordt thans ingewilligd en haar maandelijksch 8.- toegezegd.

Art. 5. De voorzitter deelt nog mede, dat ingekomen is

a. een verzoek van den goeroe Ph. Huliselan van Rozengain om verhooging van salaris. Dit verzoek

wordt gewezen van de hand.

b. een verzoek van Karel Gasper om 1000.- ter leen. Dit verzoek wordt toegestaan op voorwaarde, dat hij maandelijks de rente tegen 6% 's jaars en 10.- in mindering op het kapitaal betale en hypotheek verleene op 2 hem toebehoorende perceelen.

c. een brief van het Kerkbestuur, dd. 13 Januari ‘94, inhoudende mededeeling van ontvangst van ons schrijven van 12 December jl. en verzoek om voortaan in de jaarlijksche verantwoordingen specifieke opgave te doen van de maandelijksche uitgaven. Aan dit verzoek zal worden voldaan.

en d. een schrijven van het bestuur der Vereeniging "Emanuel" tot steun der zending op Java, inhoudende hartelijke dankbetuiging voor de ontvangen Oudejaarscollecte dezer gemeente ten bedrage van 105.40.

Art. 6. Nog wordt besloten op het a.s. Paaschfeest eene collecte te houden voor de noodlijdenden in Friesland, die voor eenige weken door storm zulke ontzettende verliezen in have en goed of ook in man en vader leden en daardoor in groote ellende verkeeren.

Art. 7. De ouderling De Vries brengt namens de Erven Van Buggenhagen het verzoek ter tafel om de rente van het hun geleende kapitaal van 7 op 6% 's jaars te brengen. De vergadering rekent dit verzoek billijk en staat het toe met dien verstande, dat die verlaging zal ingaan 1 Juli 1894 behoudens de goedkeuring der thans afwezige leden, wier oordeel in dezen nog zal worden ingewonnen.

Daar niemand iets meer in het midden heeft te brengen, wordt de vergadering na het zingen van de 10 Geboden des Heeren vs. 9 gesloten met dankgebed bij monde van den praeses. Gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda den 15 Juni 1894. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe; G. Hoeke

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 15 juni 1894Vergadering van den 15 Juni 1894. Tegenwoordig zijn: de ouderling H.P. de Vries, de diakenen J.F. Strüby, G. Halatoe en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van Ps. 103 : 7 en gebed, waarin de praeses voorgaat. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend. De daarin vermelde toelage aan de wed. Bechad, (zie art. 4, vv.) is voorloopig ingehouden, omdat omtrent haar gedrag ongunstige mededeelingen inkwamen. De in art. 7 vv. vermelde renteverlaging ten behoeve van de Erven Van Buggenhagen is met algemeene stemmen goedgekeurd en zal alzoo ingaan met 1 Juli 1894.

Art. 2. De praeses deelt mede, dat ingekomen is een verzoek van de wed. Maria Manuhutu, geb. Christianus om ondersteuning met het oog op 2 ouderlooze kleinkinderen, die zij heeft te verzorgen. Daar zeer na verwante familieleden in staat zijn en dus zedelijk verplicht om deze kinderen te verzorgen en bovendien genoemde weduwe zich geheel onverschillig toont omtrent de geestelijke voorrechten, die de gemeente aanbiedt, door zich bestendig, aan de godsdienstoefeningen te onttrekken besluit te vergadering dit verzoek vooralsnog niet toe te staan.

Art. 3. Ingekomen is het rapport der commissie, die de administratie der gemeentelijke fondsen over 1893 heeft nagezien en in orde bevonden. De commissie ontvangt den dank der vergadering voor haar arbeid.

Art. 4. Naar aanleiding van een verzoek van de goeroe van Ay om van gemeentewege een huis voor hem te bouwen op het erf der kerk wordt de diaken G. Halatoe uitgenoodigd eene begrooting der kosten te maken, welke uitnoodiging bereidwillig wordt aanvaard.

Art. 5. De voorzitter deelt voorts nog mede, dat ingekomen is:

a. een verzoek van den heer V. Rijkschroeff om 1000.- ter leen te ontvangen, en alzoo de hypotheek, rustende op het door hem aangekochte erf van den heer Lens, van 2000.- te brengen op 3000.-

b. een verzoek van den heer D.B. Noija om 200.- ter leen en

c. een dergelijk verzoek van de wed. van Willem Leunissen geb. Hermanus om 600.- ter leen te mogen ontvangen.

De kerkeraad, overwegende, dat er op dit oogenblik slechts 300.- beschikbaar is en alzoo niet aan al deze verzoeken kan worden voldaan, - en dat de heer V. Rijkschroeff naar alle waarschijnlijkh[eid] elders gemakkelijker hulp zal vinden dan de laatstgenoemde twee personen, besluit aan den heer Noya 100.- aan te bieden tegen schuldbekentenis op zegel en op voorwaarde maandelijks de rente en minstens 5.- in mindering op de hoofdsom te betalen, - en aan de wed. van W. Leunissen 200.-, welk bedrag later als de kas het toelaat, tot 400.- mag worden verhoogd, - op gelijke voorwaarden, - terwijl aan de heer V. Rijkschroeff zal worden meegedeeld, dat op dit oogenblik voor hem geene gelden bij de Diaconie beschikbaar zijn, maar dat hij desverlangd later 1000.- kan ontvangen, indien die som mocht beschikbaar worden.

Art. 6. Daar niemand iets meer ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering na het zingen van Ps. 25 : 6 met dankgebed gesloten, waarin de praeses voorgaat. Gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 31 Aug. 1894. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; J. Struby; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 31 augustus 1894Vergadering van den 31 Augustus 1894. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diakenen R.A.L. Rijkschroeff, G. Halatoe en G. Hoeke en de voorzitter, alsmede de goeroe van Neira, J. Lekahena en 21 personen, die belijdenis des geloofs wenschen te doen.

Art. 1. De vergadering wordt in de Maleische taal gehouden. Gezongen wordt Ps. 25 : 2 en daarna gebeden, waarin de goeroe Lekahena voorgaat, vervolgens worden de bedoelde 21 personen ondervraagd met dien uitslag dat allen tot het Heilig Avondmaal worden toegelaten. Indien er geene verhindering zich opdoet, zullen zij worden bevestigd op Zondag den 9 September 1894. Er wordt nog gezongen Ps. 119 : 5, en daarna gebeden, waarbij de goeroe weder voorgaat. Hierop gaat de goeroe met de aangenomen leden heen.

Art. 2. Thans wordt de vergadering in de Hollandsche taal voortgezet. Gezongen wordt de Morgenzang, vers 5 en 6 en daarna gebeden bij monde van den voorzitter, die o.a. ook des Heeren zegen afsmeekt voor de Koningin, die heden haar 14den verjaardag viert. Vervolgens worden de notulen der vorige vergadering gelezen, goedgekeurd en geteekend. De voorzitter deelt naar aanleiding daarvan mede, dat intusschen aan den heer Noija 100.-, aan mevr. de wed. Leunissen 400.- en aan den heer V. Rijkschroeff 1000.- is geleend, hetwelk kon geschieden, doordien de heer J.P. van den Broeke 1750.- van zijne schuld afloste.

Art. 3. De voorzitter brengt nu ter tafel:

a. eene circulaire ter aanbeveling van het weeshuis te Semarang met verzoek om finantieelen steun of opwekking daartoe. Zij wordt voor kennisgeving aangenomen om ter gelegener tijd hierop terug te komen.

b. twee brieven van het Kerkbestuur met opmerkingen over:

1º de door den heer H.P. de Vries verschuldigde rente. Nadat de heer De Vries heeft verklaard, dat hij aanneemt eerdaags 1500 hierop te voldoen en de rest tegen het einde des jaars zooveel mogelijk aan te zuiveren, wordt besloten dit aan het Kerkbestuur mede te deelen in het vertrouwen, dat dit bestuur daarmede genoegen zal nemen gelijk de kerkeraad het gaarne doet.

2º het salaris, betaald voor de administratie en voor het orgelspelen, hetwelk naar het oordeel des bestuurs te hoog is. De kerkeraad oordeelt, dat het salaris voor de administratie, die nog al finantieele verantwoordelijkheid oplegt, na den afslag met 25.- 's maands, ten vorigen jare aangenomen, vooreerst niet verminderd behoort te worden en alzoo bepaald blijft op 50.- 's maands. Naar den wensch van het Kerkbestuur zal het salaris voor het orgelspelen, zoodra daartoe gelegenheid bestaat, worden verminderd, doch die gelegenheid kan op staanden voet niet gevonden worden.

c. Eindelijk spreekt het Kerkbestuur den wensch uit, dat Banda den Evangeliesati-arbeid, vanuit Amboina op de eilanden ten zuiden van Banda ondernomen, finantieel steune. Deze wensch wordt met blijdschap door den kerkeraad vernomen, daar wij gaarne den arbeid tot uitbreiding van het Christendom ook buiten de kring van eigene gemeente steunen, en besloten daarvoor tot wederopzeggens toe per kwartaal 100.- beschikbaar te stellen.

Art. 4. Naar aanleiding van het laatste punt komt thans ter sprake een wensch van wege het bestuur der Zendingsvereeniging "Emanuël" op Java om van Banda eene maandelijksche contributie van 10.- te mogen ontvangen ter bezoldiging van eene helper bij de Evangelisatie onder de Javanen, die zou staan onder toezicht van den oud-Zendeling P. Jansz te Pati. De kerkeraad oordeelt, dat dit niet alleen naar den wensch des Kerkbestuurs zal zijn, maar inzonderheid ook de goedkeuring des Heeren zal wegdragen en besluit daarom voor genoemd doel een bedrag van maandelijks 10.- te zenden aan de penningmeesteresse van "Emanuël", mej. M. Jansz te Pati, in te gaan met de tegenwoordige maand.

Art. 5. Namens mevrouw de wed. Groenhof brengt de heer De Vries ter tafel het verzoek om de haar op hypotheek verstrekte som van 4500.- te vermeerderen met 1500.- en alzoo te brengen op 6000.- Daar de vastigheden, waarop deze som als hypotheek rust, ruim voldoende zijn als waarborg, besluit de kerkeraad dit verzoek in te willigen.

Art. 6. Aan een verzoek van den heer B.A. Eduard om nog 200.- te mogen ontvangen tegen gelijke rente als waarop hem vroeger 500.- is verstrekt, nl. 6% 's jaars, wordt insgelijks voldaan. Hij zal daarvoor eene obligatie afgeven. Aan eenige andere soortgelijke verzoeken kan om verschillende redenen niet worden voldaan.

Art. 7. Verzoeken van de wed. van Jacobus de Klerk en van de verslagene Ursupuny om maandelijksche ondersteuning, alsmede van den bedeelde C. Noach om verhooging van toelage worden als niet noodzakelijk gewezen van de hand.

Art. 8. Van den diaken Halatoe is ingekomen eene teekening met begrooting voor een te bouwen

huis voor den goeroe van Ay. Hieruit blijkt, dat de kosten, geraamd op 743.40, zoo groot zouden wezen, dat het voordeeliger is een huis te huren, waarom besloten wordt vooreerst van het bouwen af te zien. Alleen zal bij de kerk een regenbak worden aangebrach[t] om den goeroe alzoo van water te kunnen voorzien. Den heer Halatoe wordt dank gezegd voor het door hem gemaakte ontwerp.

Art. 9. Daar niemand iets meer ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering gesloten met het zingen van Ps. 72 : 11 en dankgebed, waarin de praeses voorgaat. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 26 October 1894. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; G. Halatoe; L. Rijkschroeff; G. Hoeke; De Vries

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 26 oktober 1894Vergadering van den 26 October 1894. Tegenwoordig zijn: de diakenen G. Halatoe en J.G.F.D. Hoeke en de voorzitter, alsmede de ouderling, de diaken en de goeroe van Lonthoir met nog 3 personen, die belijdenis des geloofs wenschen te doen.

Art. 1. De vergadering wordt in de Maleische taal geopend met het zingen van Ps. 84 : 1 en gebed, waarin de goeroe voorgaat. Vervolgens worden de 3 bovenbedoelde personen ondervraagd met dien uitslag, dat de kerkeraad goedvindt hen allen tot het Avondmaal toe te laten. Er wordt nog gezongen Ps. 119 : 1, en na dankzegging en gebed gaan de Inlandsche Christenen heen.

Art. 2. Nu wordt de vergadering in de Hollandsche taal voortgezet. Gezongen wordt Ps. 100 : 2 en gebeden bij monde van den voorzitter. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend.


a. een verzoek van den goeroe van Ay om verhooging van salaris met het oog op de huishuur, die hij te betalen heeft, alsmede om een regenbak bij de kerk op Ay. Aan het laatste verzoek te voldoen, werd reeds op onze vorige vergadering besloten. Het eerste wordt gewezen van de hand, omdat reeds ten vorigen jare het salaris van genoemden goeroe met 5.- is verhoogd om hem het huren van eene woning te vergemakkelijken.

b. een brief van M. Pattiasina, Inlandsche Leeraar te Djeroessoe op Roma, waarin hij zich opnieuw bereid verklaart om als goeroe op Banda werkzaam te zijn. Voor kennisgeving aangenomen, - evenals ook:

c. een brief van het bestuur der Zendingsvereeniging "Emanuël" met zeer hartelijke dankbetuiging voor de toezegging eener maandelijksche bijdrage van 10.- ter bezoldiging van een Inlandsch Evangelist onder de Javanen.

d. eene mededeeling van den klokkenmaker Oesim, dat hij Banda zou verlaten en als zijn opvolger in zijn dienst bij de kerk aanbeveelt den Inlander Maskat, die zelf ook gaarne hem wil vervangen. De kerkeraad keurt deze verwisseling van personen goed.

e. het verzoek van eenige personen om geld ter leen te mogen ontvangen uit de gemeentelijke fondsen. Om verschillende redenen kan hieraan echter thans geen gevolg worden gegeven.

Art. 4. Daar er niets meer te behandelen is, wordt de vergadering na het zingen van Ps. 103 : 6 gesloten met dankgebed, waarin de voorzitter voorgaat. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van de kerkeraad te Banda, den 1 Febr. 1895. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; G. Halatoe; G.

Hoeke

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 1 februari 1895Vergadering van den 1 Februari 1895. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries en de voorzitter, - terwijl de diaken G. Halatoe berichtte verhinderd te zijn wegens ziekte om de vergadering bij te wonen. De vergadering wordt geopend met het zingen van Ps. 25 : 2 en gebed.

Art. 1. Ter vergadering is verschenen Frederik Laurens Hendrik Samson met den wensch om na belijdenis des geloofs tot het heilig Avondmaal te worden toegelaten. Na eenig onderzoek wordt hem zijn verlangen toegestaan. Na gebed en dankzegging gaat deze jongeling heen, en worden de verdere zaken behandeld. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend.

Art. 2. Het ontwerpverslag over den toestand der gemeenten in ons ressort over 1894 wordt gelezen en goedgekeurd.

Art. 3. Ingekomen is een verzoek van den heer Berhitoe om 300.- ter leen als hypotheek op een huis en erf, afkomstig van Blij, - en een dergelijk verzoek namens den heer Jacob Leunissen om 4000.- als hypotheek op 1/22 van het specerijland Toetra - beide tegen 6% 's jaars. Beide verzoeken worden ingewilligd behoudens de goedkeuring der afwezige kerkeraadsleden.

Art. 4. Een verzoek van den koster Latoe om 60.- voorschot wordt toegestaan op voorwaarde dit terug te betalen door maandelijks 10.- op zijn salaris te doen inhouden.

Art. 5. De voorzitter leest thans voor een schrijven van het Kerkbestuur te Batavia, dd. 17 November 1894, N° 332, inhoudende: a. het verzoek om bij de eerstvolgende verwisseling van organist het salaris daarvoor te verminderen, b. dat de 10.-, toegezegd voor een Inlandsch godsdienstonderwijzer onder toezicht van den oud-Zendeling Jansz te Pati, behoort te worden opgezegd met uº December 1894, daar dit zendingswerk naar het oordeel des Kerkbestuurs geheel en al buiten den werkkring des kerkeraads van Banda ligt. Omtrent dit schrijven, reeds vóór het einde van 1894 aan al de leden des kerkeraads bekendgemaakt, is besloten en wordt thans genotuleerd, dat overeenkomstig den wensch des Kerkbestuurs zal worden gehandeld. Tevens is echter met eenparig goedvinden besloten te trachten uit vrijwillige bijdragen het noodige te vinden om maandelijks 10.- naar Java voor de Zending aldaar te kunnen blijven zenden. Daartoe zal in de gemeenten gelegenheid gegeven worden vrijwillige giften te storten in een bus, bij de kerkdeur geplaatst. Hiervan is behoorlijke afkondiging geschied, en de opbrengst is aanvankelijk ruim voldoende voor het genoemde doel.

Art. 6. Nog is ingekomen een schrijven van den kerkeraad van Ambon met dankbetuiging voor de toegezegde 100.- per kwartaal voor de Evangelisatie. Voor kennisgeving aangenomen, terwijl aan den voorzitter wordt opgedragen eerlang 200.- aan den kerkeraad van Ambon te zenden als bijdrage over het 1ste semester van 1895.

Art. 7. Nog is ingekomen een schrijven van den Bewaarder der hypotheken, enz., met mededeeling, dat het perceel, toebehoorende aan de erven van wijlen J.H. Veerman, waarop een hypotheek van 1000.- ten behoeve van het Diaconiefonds rust, in beslag is genomen. Hierop zal worden bericht, dat van genoemde som nog de rente moet worden betaald, verschenen sedert 1 Juli 1894.

Art. 8. Ter sprake komt het opheffen der voormalige fröbelschool alhier, en besloten wordt aanvrage

te doen om teruggave der renteloos verstrekte gelden, die thans niet meer gebruikt worden voor het oorspronkelijk aangewezen doel.

Art. 9. Daar de voorraad psalmboekjes en Maleische Nieuwe Testamenten nagenoeg uitgeput is, wordt nog besloten daarvan de noodige exemplaren aan te schaffen, waarvan de uitvoering aan den voorzitter wordt opgedragen.

Art. 10. Daar er niets meer te behandelen is, wordt de vergadering besloten met het zingen van de 10 Geboden des Heeren vs. 9 en dankgebed, waarin de praeses voorgaat. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, 5 Februari 1895. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 5 februari 1895Vergadering van den 5 Februari 1895. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diaken G. Halatoe en de voorzitter.


Art. 2. Naar aanleiding van art. 3 dier notulen wordt opnieuw gesproken over het verzoek van den heer Berhitoe om 300 ter leen te mogen ontvangen. Dit wordt thans definitief toegestaan op voorwaarde, dat de heer Berhitoe zich verbinde maandelijks, behalve de rente, minstens 5.- in mindering op de hoofdsom te betalen. Het in datzelfde art. vermelde verzoek namens den heer Jacob Leunissen wordt door den aanvrager ingetrokken.

Art. 3. Thans wordt door den oud. De Vries een verzoek ingediend om 4000.- ter leen als 1ste hypotheek op 1/22 aandeel in het specerijland Toetra, in eigendom toebehoorende aan zijn zoon R.W. de Vries. Dit verzoek wordt toegestaan.

Art. 4. Als commissie voor het examineeren der administratie en der kerkelijke registers alsmede voor het taxeeren der waarde van de perceelen, waarop gelden uit de kerkelijke fondsen zijn geleend, worden benoemd de oud. Herrebrugh, indien deze tijdig hier ter plaatse terugkeert, of anders de oud. De Vries en den diaken G. Halatoe.

Art. 5. Daar niemand meer iets ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering na het zingen van Ps. 25 : 10 met dankgebed gesloten bij monde van den voorzitter. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, 8 Mei 1895. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 8 mei 1895Vergadering van den 8 Mei 1895. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diaken G. Halatoe en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van den Morgenzang, vs. 4 en gebed, waarin de praeses voorgaat. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend.

Art. 2. De voorzitter deelt mee, dat ingekomen is

a. een brief van mej. Jansz te Pati, penningmeesteres van de Zendingsvereeniging Emanuel, met hartelijke dankbetuiging voor de toegezonden gelden en mededeeling, dat nog geen persoon,

geschikt voor Evangelist te Pati, gevonden was en alzoo verdere toezending van salaris niet noodig was, totdat bericht kon worden, dat een helper was aangesteld.

b. een tweede brief van dezelfde inhoudende de mededeeling dat de Zendeling Zimmerbeutel te Blora twee geschikte personen voor de Evangelisatie had gevonden en de Vereeniging "Emanuel" had verzocht om steun voor de bezoldiging van hen. Naar aanleiding daarvan wordt aan ons het verzoek gericht de toegezegde 10.- 's Maands te mogen gebruiken voor de bezoldiging van een helper van den Zendeling Zimmerbeutel te Blora en van het reeds gezondene een deel te mogen gebruiken voor den aankoop van schoolbanken en andere benoodigdheden voor den Zendingsarbeid. De kerkeraad overweegt, dat de bedoelde gelden bestemd zijn voor de Zending op Java en besluit daarom aan het bestuur van de Vereeniging Emanuel te berichten, dat die gelden op de meest doelmatige wijze behooren besteed te worden voor de Zending op Java, hetzij dan te Pati, te Blora of elders en dat de uitvoering daarvan gaarne aan het bestuur der Vereeniging wordt overgelaten.

Art. 3. De voorzitter deelt mede, dat de giften in de Zendingsbussen meer bedragen dan 10.- 's maands, en vraagt a. zullen wij ook dit jaar weer op het Pinksterfeest eene collecte voor de Zending houden? en b. zullen wij, wat van de giften in de Zendingsbussen, na aftrek van de bijdrage voor Java, overschiet, bij die collecte voegen? Beide vragen worden bevestigend beantwoord en tevens besloten die Pinkstercollecte te bestemmen voor de Zending van de Gereformeerde Kerken, die haar arbeiders heeft op Java en Soemba.

Art. 4. Op voorstel van den goeroe van Lonthoir wordt thans nog besloten te benoemen tot diakenen te Lonthoir Bernardus Martinus en Gerardus Sahupala, terwijl de kerkeraad tevens goedvindt den tegenwoordigen diaken Lakollo te verkiezen tot ouderling te Lonthoir.

Art. 5. Nog is ingekomen:

a. een brief met dankbetuiging van den kerkeraad van Amboina voor de ontvangene 200.- voor de Evangelisatie.

b. rapport der commissie, vermeld in art. 4 vv., waaruit blijkt, dat de administratie in orde is bevonden. Met dankzegging aan de commissie voor haar arbeid wordt dit rapport voor kennisgeving aangenomen, evenals ook

c. eene mededeeling van den bewaarder der hypotheken, enz., waaruit blijkt, dat het ten behoeve van het Diaconiefonds met 1000.- bezwaarde perceel van den Erven J.H. Veerman den 29 Mei 1895 publiek zal worden verkocht.

d. een verzoek om onderstand van Adriana Teporim, vroeger bijzit van wijlen Ursupuny, thans ernstig sukkelend, zoodat zij met hare kinderen zeer hulpbehoevend is. Haar wordt 10.- 's maands toegezegd, en tevens besloten, om aangaande de voor hare kinderen verzamelde gelden, die thans bij den kerkeraad van Amboina berusten, een verzoek aan dien kerkeraad te richten, om ze nl. ter onzer beschikking te stellen, ten einde ze ten behoeve dier kinderen te kunnen besteden, - en eindelijk

e. een dergelijk verzoek om onderstand van Carolina Enko. Daar deze vrouw oud en zwak is, wordt ook haar verzoek ingewilligd en haar maandelijks 7.- beloofd.

Art. 6. Daar niemand thans meer iets ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering, na het zingen van den Morgenzang vs. 7, met dankgebed bij monde van den praeses gesloten. Aldus gelezen,

goedgekeurd en geteekend in den vergadering van den kerkeraad te Banda, 15 Juni 1895. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 15 juni 1895Vergadering van den 15 Juni 1895. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diaken G. Halatoe en de voorzitter.


Art. 2. Naar aanleiding van art. 5d der vor. verg. deelt de voorzitter mede, dat uit Amboina bericht is ontvangen, dat de gelden der kinderen van wijlen Ursupuny ( 505.-) tijdelijk door den kerkeraad aldaar in gebruik zijn genomen wegens het in dit jaar nog niet uitbetalen der gewone gouvernementsbijdrage voor goeroe's, maar dat, zoodra die uitbetaling geschiedt, bedoelde gelden ter onzer beschikking zijn. De kerkeraad neemt hiermede genoegen en besluit tevens, om noodeloos heen- en weerzenden van geld te vermijden, aan den kerkeraad van Amboina te verzoeken onze toegezegde bijdrage voor Evangelisatie voor het tweede semester 1895 ( 200.-) af te houden van de gelden der kinderen van Ursupuny en alleen de rest ons toe te zenden.

Art. 3. Een verzoek van den heer Eduard Sr. om 1000.- ter leen wordt gewezen van de hand, omdat geen voldoende waarborg wordt aangeboden.

Art. 4. De voorzitter deelt mede, dat op ons schrijven aan de Directie der voormalige Fröbelschool, reeds voor langen tijd verzonden, ondanks vernieuwde aanvrage, nog geen antwoord is ontvangen. De kerkeraad draagt den voorzitter op nogmaals aan die Directie om antwoord te verzoeken.

Art. 5. Een verzoek van Helena Frans om eenig voorschot tot reparatie van hare woning, terug te betalen door maandelijksche inhouding van 2.- op de haar toegezegde ondersteuning, wordt ingewilligd. De heer G. Halatoe belast zich op verzoek van den kerkeraad bereidwillig met het toezicht op die reparatie.

Art. 6. Thans heeft niemand iets meer ter tafel te brengen, en wordt de vergadering gesloten met dankgebed bij monde van den voorzitter, nadat nog gezonden was Ps. 143 : 10. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 18 Juli 1895. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 18 juli 1895Vergadering van den 18 Juli 1895. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diaken G. Halatoe en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van het Gebed des Heeren, vs. 4 en gebed, waarin de praeses voorgaat. De notulen der voorgaande vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend.

Art. 2. De voorzitter deelt mede, dat ingekomen is: a. een schrijven van den kerkeraad van Amboina, inhoudende eene dankbetuiging voor de verleende bijdrage à 200.- tot steun der Evangelisatie, voor het 2de semester 1895; b een schrijven van het bestuur der Vereeniging Fröbelbewaarschool alhier, inhoudende afwijzing van ons verzoek om teruggave van het door de Diaconie verleend

renteloos voorschot op grond van het voornemen der Directie om nog weer eene dergelijke school te openen, en c. een schrijven van het Kerkbestuur, inhoudende goedkeuring der geldelijke verantwoording van de fondsen der gemeente over 1894. Een en ander wordt voor kennisgeving aangenomen.

Art. 3. Thans komen ter sprake eenige aanvragen om ondersteuning door deDiaconie, en wordt na beraadslaging toegezegd aan: de wed. Wattimena maandelijks 10.-, de wed. Salomon 8.-, Hermus Mahakena 6.- en de wed. van W. Leytink 5.-.

Art. 4. Nu komt ter tafel een verzoek van den heer J.F.B. de Veer om 500 ter leen als hypotheek op een hem toekomend erf. Dit verzoek wordt ingewilligd op voorwaarde, dat jaarlijks 6% rente worde betaald en maandelijks 10.- op het kapitaal afgelost.

Art. 5. Eindelijk wordt nog besloten tot ouderling te verkiezen den oudsten der hier ter plaatse thans aanwezige diakenen, den heer R.A.L. Rijkschroeff en tot diaken den heer Charles Adriaan Johan Rijkschroeff.

Art. 6. Daar niemand meer iets ter behandeling heeft voor te stellen, wordt de vergadering na het zingen van Ps. 25 : 6 gesloten met dankgebed, waarin de praeses voorgaat. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 23 Augustus 1895. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 23 augustus 1895Vergadering van den 23 Augustus 1895. Tegenwoordig zijn de ouderlingen H.P. de Vries en A.M. Herrebrugh de diaken C.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.

Art. 1. De diaken Ch.A.J. Rijkschroeff is voor het eerst tegenwoordig en wordt daarom door den voorzitter welkom geheeten, nadat de vergadering was geopend met het zingen van den Morgenzang, vs. 3 en gebed.

Art. 2. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend. Naar aanleiding daarvan deelt de oud. Herrebrugh mede, dat de wed. Salomon behalve haar pensioen ook nog maandelijks 10.- ontvangt van den heer L. Hartog. De vergadering neemt hiervan nota, zonder evenwel de haar toegezegde toelage te veranderen.

Art. 3. De voorzitter leest voor een brief, ontvangen van den Penningmeester der vereeniging voor Christelijke verzorging van krankzinnigen te Amsterdam, inhoudende dankbetuiging voor de alhier gehouden paaschcollecte ten behoeve van behoeftige krankzinnigen, door haar verpleegd, en deelt mede, dat nog ingekomen is het verslag omtrent de Protestantsche gemeenten in Ned. Indië over 1893. Een en ander wordt voor kennisgeving aangenomen.

Art. 4. Ter sprake komt thans opnieuw het verzoek van den goeroe van Ay om een huis van gemeentewege ter woon te mogen ontvangen, en aan den heer Herrebrugh wordt het verzoek gericht om een nader onderzoek in te stellen omtrent een huis door mevr. de wed. Brantz te koop aangeboden, aan welk verzoek welwillend zal worden voldaan.

Art. 5. Omtrent de vraag, of de reparatie, onlangs door den geweermaker aan de kerkklok uitgevoerd, moet worden betaald door de kerk of door Oesim, aan wien de zorg voor de klok is opgedragen, wordt beslist, dat deze kosten door de kerk zullen worden gedragen als niet behoorende tot het gewone onderhoud, waarvoor de klokkenmaker is aangenomen.

Art. 6. Ter sprake komt thans het verzoek van Karel Gasper om ondersteuning ten einde in het hospitaal ter verpleging te kunnen worden opgenomen. De kerkeraad overweegt, dat genoemde Gasper niet rechtstreeks tot de armen mag worden gerekend, maar toch voor het tegenwoordige ziek en hulpbehoevend is, en besluit hem het noodige voorschot, later te restitueeren, te verleenen ten einde medische hulp te kunnen verkrijgen. Vooraf zal echter nog door den voorzitter met den heer Herrebrugh bij den officier van gezondheid een nader onderzoek worden ingesteld omtrent het noodzakelijke der verpleging van genoemden Gasper en de vermoedelijk daaraan verbonden kosten.

Art. 7. Daar niemand meer iets ter behandeling heeft voor te stellen, wordt nog gezongen vs. 7 van den Morgenzang, en daarna de vergadering met dankgebed gesloten bij monde van den voorzitter. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de kerkeraadsvergadering te Banda, den 4 September 1895. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 4 september 1895Vergadering van den 4 September 1895. Tegenwoordig zijn: de ouderlingen H.P. de Vries, A.M. Herrebrugh, en R.A.L. Rijkschroeff; de diakenen: G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.


Art. 2. In behandeling komt een verzoek van den goeroe J. Lekahena om verlof van 4 October tot 13 December a.s. om te kunnen gaan naar Kisser, en tevens om daarbij te mogen ontvangen 39.- voor reiskosten van Banda naar Kisser. De kerkeraad overweegt, dat genoemde goeroe gedurende 17 jaar onafgebroken en trouw heeft gediend en besluit dit tweeledig verzoek in te willigen en wel met dien verstande, dat het verlof zal gepaard gaan met behoud van zijn volle traktement. Aan den voorzitter, die op zich neemt gedurende een viertal Zondagen den Maleischen dienst waar te nemen, wordt opgedragen verder in den dienst te voorzien door de hulp in te roepen van de andere goeroes in ons ressort, aan wie daarvoor eene billijke gratificatie zal worden verleend.

Art. 3. Van den koster en den kerkbewaker is een verzoek om verhooging van salaris ingekomen. De kerkeraad besluit hieraan thans geen gevolg te geven.

Art. 4. Op een verzoek van Jakob Samuel om geld ter leen te ontvangen, wordt besloten, dat hem dit zal worden verleend tot een bedrag van 150.- tegen hypotheek op zijn huis en erf en op voorwaarde, dat hij maandelijks zal betalen de rente, berekend tegen 6% 's jaars, en 5 in mindering op de hoofdsom.

Art. 5. De heer Herrebrugh wijst er op, dat sommigen gaarne zouden zien, dat de Hollandsche godsdienstoefening niet altijd des avonds, maar ook nu en dan des morgens werd gehouden, en vraagt, of aan dien wensch ook kan worden voldaan. Daar het den predikant volkomen gelijk is, wanneer hij zal optreden, besluit de kerkeraad voortaan de Hollandsche samenkomsten beurtelings des morgens en des avonds te houden.

Art. 6. Daar thans niemand meer iets in het midden heeft te brengen, wordt de vergadering besloten met het zingen van vs. 9 uit de Berijmde 10 Geboden des Heeren en dankgebed, waarin de praeses voorgaat. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 16 October 1895. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; A. Herrebrugh; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 16 oktober 1895Vergadering van den 16 October 1895. Tegenwoordig zijn: de ouderlingen H.P. de Vries en A.M. Herrebrugh; de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.


Art. 2. Ter sprake komt nu het voorstel om een huis te koopen ten gebruike van den goeroe op Ay. Door mevr. de wed. Brantz wordt daartoe een huis aangeboden met een aantal vruchtboomen, staande op gouvernementsgrond voor de som van 500.- Tot aankoop daarvan wordt besloten met bepaling, dat een en ander in behoorlijken toestand zal worden geleverd, waartoe de verkoopster vooraf nog eenige reparatiën zal aanbrengen. Op verzoek belast de heer Herrebrugh zich welwillend met het toezicht op een en ander.

Art. 3. In verband met het voorgaande wordt besloten het salaris van den goeroe van Ay voortaan weer te bepalen op 25.- en hem daarbij het vrije gebruik van het aangekochte huis met erf toe te staan.

Art. 4. Een verzoek van D.B. Noya om 250.- ter leen te mogen ontvangen, wordt in zoo verre toegestaan, dat hem 200.- zal worden verstrekt tegen 6% 's jaars en maandelijksche afbetaling van 7.50 op de hoofdsom.

Art. 5. Nog komt ter sprake, dat het dochtertje van J. Tutupoly, dat sedert verscheidene jaren op kosten der Diaconie de gouvernementsschool bezoekt, zeer langzaam vorderingen maakt, en wordt daarom besloten met het einde van 1895 op te houden met het betalen der schoolgelden ten haren behoeve.

Art. 6. Meer zaken zijn er niet te behandelen. Er wordt daarom gezongen Ps. 119 : 3 en daarna de vergadering met dankgebed besloten bij monde van den voorzitter. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 3 Januari 1896. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff; A. Herrebrugh

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 3 januari 1896Vergadering van den 3 Januari 1896. Tegenwoordig zijn: de ouderling H.P. de Vries, de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.


Art. 2. Door den goeroe van Neira, J. Lekahena, is wegens groote lichaamszwakheid ontslag uit zijne betrekking gevraagd. Met leedwezen vernam de kerkeraad van zijne ongesteldheid. Overtuigd van de noodzakelijkheid om genoemden goeroe rust te verleenen, wordt hem het gevraagde ontslag eervol verleend met dankbetuiging voor de diensten, door hem gedurende 17 jaren alhier verricht. Tevens besluit de kerkeraad hem tot uº Januari 1896 zijn gewone traktement te doen genieten en daarna hem een pensioen toe te kennen van 25.- 's maands.

Art. 3. Voorts besluit de kerkeraad voorloopig de hulp van den goeroe van Lonthoir in te roepen voor den dienst te Neira en dezen daarvoor maandelijks eene gratificatie van 10.- te schenken.

Intusschen zal van Amboina een nieuwen goeroe worden gevraagd. Zoodra deze komt, zal, Zoo de Heere wil, de goeroe D. Risakotta van Lonthoir naar Neira verhuizen en hier een salaris van 40 's maands genieten. Dan zal tevens de goeroe Ph. Huliselan van Rozengain naar Lonthoir gaan en daar 25.- 's maands en vrije woning ontvangen. De van Amboina te verzoeken goeroe zal dan op Rozengain worden geplaatst op eene bezoldiging van 25.- 's maands.

Art. 4. Ingekomen is een verzoek om betaling van schoolgeld ten behoeve van Lucas Pattikaihatu. De kerkeraad besluit omtrent dit kind eenige inlichtingen te vragen bij den Hoofdonderwijzer alhier, ten einde daarna beslissing te nemen op gemeld verzoek.

Art. 5. Het ontwerpverslag over den toestand der gemeente over 1895 wordt gelezen en vastgesteld en aan den voorzitter opgedragen het verder in orde te brengen en rond te zenden bij de leden om het nader in te zien en bij goedkeuring te onderteekenen.

Art. 6. Thans komt ter sprake een verzoek van den heer Rumemper om 400.- ter leen te mogen ontvangen tegen hypotheek op een hem toekomend erf. De kerkeraad is genegen, hem dit op de gewone voorwaarden te verleenen. Voor het oogenblik is echter slechts 250.- beschikbaar; het overige zal hem worden verstrekt zoo spoedig de kas dit toelaat.

Art. 7. Eindelijk is nog ingekomen een brief van den ouderling R.A.L. Rijkschroeff met mededeeling, dat hij vanaf heden wenscht af te treden als ouderling. Daar ook de diaken G. Hoeke onlangs ontslag vroeg en eervol verkreeg wegens vertrek naar Java, verneemt de kerkeraad dit met leedwezen zoowel als tot zijne verrassing, daar ons niets van de aanleiding daartoe bekend is. Daar het schrijven van den heer R.A.L. Rijkschroeff echter zeer beslist is, kan de kerkeraad niets anders dan daarin berusten en verleent hem eervol ontslag met dankbetuiging voor de bewezen diensten.

Art. 8. Daar niemand iets meer heeft ter tafel te brengen, wordt de vergadering na het zingen van den Morgenzang vs. 7 met dankgebed bij monde van den voorzitter gesloten. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 15 Februari 1896. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff; De Vries

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 15 februari 1896Vergadering van den 15 Februari 1896. Tegenwoordig zijn: de ouderling H.P. de Vries, de diaken G. Halatoe en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van den Morgenzang vs. 3 en gebed, waarin de praeses voorgaat. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend.

Art. 2. Overeenkomstig het verzoek van vele burgers van Rozengain en den wensch van den goeroe aldaar, wordt thans besloten den goeroe Huliselan zijn arbeid op genoemd eiland te laten voortzetten en hem alzoo niet te doen verhuizen, maar den goeroe, die van Amboina verwacht wordt, Lonthoir als standplaats aan te wijzen.

Art. 3. Naar aanleiding van niet gunstige getuigenissen omtrent den aanleg en de vorderingen van Lucas Pattikaihatoe wordt besloten aan het verzoek om schoolgeld ten zijnen behoeve niet te voldoen.

Art. 4. Aan Daniël Herremans en Coenraad Vorst, die wegens zwakheid niet in staat zijn om in hun onderhoud te voorzien, wordt eene maandelijksche toelage toegezegd van 6.- voor ieder hunner.

Art. 5. Daar de behoefte van de wed. Wattimena niet zeer dringend schijnt, en zij ondanks herhaalde opwekking om de openbare godsdienstoefening niet te verzuimen, zich daaraan geheel onttrekt, wordt besloten de bedeeling aan haar voorloopig te staken.

Art. 6. Tot leden der commissie voor het nazien der boeken betreffende de administratie der gemeentelijke fondsen en voor de opname der waarde van de goederen, waarop hypotheken zijn verleend, worden benoemd de hh. Herrebrugh en Rijkschroeff en tot hunne secundi de hh. De Vries en Halatoe.

Art. 7. Thans komt nog ter sprake het kleine getal der kerkeraadsleden en wordt met algemeene stemmen goedgevonden tot diaken te verkiezen den heer W.J. Loppis.

Art. 8. Daar niemand voorts meer iets in het midden heeft te brengen, wordt de vergadering gesloten met het zingen van Ps. 86 : 6 en dankgebed bij monde van den voorzitter. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 26 Februari 1896. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 26 februari 1896Vergadering van den 26 Februari 1896. Tegenwoordig zijn: de ouderling A.M. Herrebrugh, de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.


Art. 2. De voorzitter deelt mede, dat hij met den heer Lens heeft gesproken over de betaling der medicijnen, onlangs aan den oud-goeroe Lekahena verstrekt, dat de heer Lens heeft verklaard, dat de aanbieding der desbetreffende quitantie buiten zijn weten was geschied, en dat hij met het oog op den minvermogenden toestand van genoemden oud-goeroe in dit geval geene betaling verlangt, nòch van den goeroe nòch van de Diaconie, en de medicijnen als geschonken beschouwt. Met dank voor deze welwillendheid van den heer Lens neemt de kerkeraad hiervan kennis.

Art. 3. Nog deelt de voorzitter mede, dat van den heer W.J. Loppis bericht is ingekomen, dat hij met het oog op zijne huiselijke omstandigheden en zijne bezigheden oordeelt de betrekking van diaken thans niet naar behooren te kunnen vervullen en daarom voor zijne benoeming bedankt.

Art. 4. Thans komt ter sprake de benoeming van een goeroe voor Lonthoir naar aanleiding van eene voordracht van twee personen, nl. B. Wattimena en G. Mustamu, ingezonden door Ds. Kijftenbelt. De kerkeraad overweegt dat in dit geval eigenlijk van geene verkiezing door ons sprake kan zijn, omdat beide personen ons geheel onbekend zijn, behalve dat wij thans omtrent hen beiden zeer goede getuigenissen vernemen, en besluit daarom aan Ds. Kijftenbelt te melden, dat wij aan geen van beiden bijzonder de voorkeur geven, dat wij geen reden hebben om de orde waarin genoemde personen ons zijn voorgedragen, om te keeren en daarom den eerste, nl. B. Wattimena verwachten, met bijvoeging evenwel, dat, indien intusschen iets mocht zijn voor[ge]komen waarom Ds. Kijftenbelt mocht goedvinden den tweeden ons toe te zenden, wij dezen met gelijke bereidvaardigheid zullen ontvangen.

Art. 5. Ter sprake komt nog, dat de pleegouders der beide kinderen van Martha Polijn het oudste dier kinderen niet meer de school laten bezoeken en dus ongetwijfeld haar geheel gebruiken tot het verrichten van voorkomende werkzaamheden. De kerkeraad oordeelt dat de bedeeling van dat kind

dan ook dient te worden gestaakt, en besluit voortaan ten behoeve van het jongste dier kinderen maandelijks 5.- te verstrekken.

Art. 6. Ingekomen is nog een schrijven van de commissie, vermeld in Art. 6 vv., met mededeeling dat zij zich van hare taak heeft gekweten en de administratie der gemeentelijke fondsen over 1895 in orde heeft bevonden. Met dankzegging aan de commissie voor hare werkzaamheden neemt de vergadering van genoemd schrijven kennis.

Art. 7. Daar niemand iets meer ter tafel heeft te brengen wordt de vergadering gesloten met het zingen van Ps. 103 : 9 en dankgebed, waarin de praeses voorgaat. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 27 Maart 1896. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; A. Herrebrugh; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 27 maart 1896Vergadering van den 27 Maart 1896. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met het zingen van het Gebed des Heeren vs. 2, en gebed bij monde van den praeses. De notulen der vorige vergadering worden gelezen, goedgekeurd en geteekend.

Art. 2. Naar aanleiding van art. 5 dier notulen deelt de voorzitter mee, dat de pleegouders der kinderen van Martha Polijn hebben verklaard, dat ééne der bedeelde kinderen wegens ongesteldheid van de school was teruggehouden, dat zij bereid waren het opnieuw ter school te zenden alsmede ter Catechisatie, ten einde alzoo ook de vroegere ondersteuning te mogen blijven genieten. Na overweging van een en ander besluit de kerkeraad thans de bedeeling ten behoeve dier kinderen voorloopig op 8.- 's maands te laten.

Art. 3. In bespreking komen thans eenige aanvragen om geld ter leen te mogen ontvangen. Besloten wordt op gewone voorwaarden 60.- te verstrekken aan mevrouw de wed. B. Leunissen-Hermanus. Aan andere aanvragen kan thans niet worden voldaan.

Art. 4. Besloten wordt nog op het a.s. Paaschfeest eene buitengewone collecte te houden en die dit maal te bestemmen voor de gestichten der "vereeniging tot Christelijke liefdadigheid" te Wagenborgen (prov. Groningen), waarin lijders van verschillenden aard worden verpleegd.

Art. 5. Aan den voorzitter wordt nog opgedragen voor de gemeenten aan te schaffen een Maleisch-Hollandsch en een Hollandsch-Maleisch woordenboek alsmede eenige boeken ter uitbreiding van de kleine leesbibliotheek.

Art. 6. Daar niemand meer iets ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering na het zingen van Ps. 86 : 6 gesloten met dankgebed, waarbij de praeses voorgaat. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 12 Mei 1896. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 12 mei 1896Vergadering van den 12 Mei 1896. Tegenwoordig zijn de ouderling H.P. de Vries, de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.



a. een schrijven van Ds. J.H. de Vries van Djokjakatta met dankbetuiging voor de hem toegezonden collecte ten behoeve van eene kerk te Magelang.

b. een schrijven van mej. Jansz te Pati namens het bestuur der Vereeniging Emmanuël met dankbetuiging voor de bijdrage aan die Vereeniging voor het 1ste semester 1896.

c. een schrijven van het Kerkbestuur te Batavia, inhoudende goedkeuring van de verantwoording der fondsen van de gemeente over 1895. Een en ander wordt voor kennisgeving aangenomen.

Art. 3. Nog zijn ingekomen verzoeken van B.A. Eduard, Z.J. Leatemia en van L. Lolang om geld van de Diaconie ter leen te mogen ontvangen. Om verschillende redenen worden al deze verzoeken gewezen van de hand.

Art. 4. Ter sprake komt, dat de Inlandsche Christen Frederik Karel wenscht te huwen met eene Europeesche vrouw, dat hij de kosten daaraan verbonden niet kan bestrijden en besloten hem behulpzaam te zijn door de kosten der vereischte akten voor rekening der Diaconiekas te nemen.

Art. 5. Nog wordt besloten op het a.s. Pinksterfeest eene buitengewone collecte te houden voor de Zending.

Art. 6. Het huis van den goeroe van Lonthoir vereischt eenige reparatie. Op verzoek van de vergadering neemt de diaken Halatoe welwillend op zich voor de uitvoering daarvan zorg te dragen.

Daar niemand iets meer ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering gesloten met dankgebed bij monde van den praeses na het zingen van Ps. 139 : 14. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 29 Juli 1896. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 29 juli 1896Vergadering van den 29 Juli 1896. Tegenwoordig zijn: de ouderlingen H.P. de Vries en A.M. Herrebrugh, de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.


Art. 2. Een verzoek om ondersteuning van Maria Wijber te Lonthoir wordt voor het tegenwoordige niet toegestaan, maar besloten, nader onderzoek in te stellen omtrent haar toestand en wandel, en, indien het dan noodig en goed mocht blijken haar te bedeelen, wordt besloten haar maandelijks 6.- te schenken.

Art. 3. Een verzoek van den goeroe B. Wattimena om vergoeding van 7.25, door hem betaald bij zijn verhuizen van Amboina naar Lonthoir, wordt toegestaan.

Art. 4. Nog deelt de voorzitter mede, dat den 4 Juni jl. door hem ontvangen is een verzoek van Ds. Offerhaus te Soerabaja, agent van het Nederlandsch Zendinggenootschap, om op het Pinksterfeest eene collecte te houden voor dat genootschap. Daar toen onze Pinkstercollecte van dit jaar reeds was gehouden en verzonden voor hetzelfde doel aan een ander adres, kon dit jaar op dit schrijven

niet worden gelet, en wordt besloten hiervan aan Ds. Offerhaus kennis te geven met mededeeling, dat D.V. een volgend jaar op zijn schrijven acht zal worden geslagen.

Art. 4. Op een verzoek om ondersteuning van het protestantsche Weeshuis te Semarang wordt besloten te antwoorden, dat de Assistent-Resident alhier dezer dagen eene lijst liet rondgaan voor hetzelfde doel, en dat de kerkeraad daarom het niet raadzaam oordeelt thans opnieuw hetzelfde te doen.

Art. 5. Van den hulpprediker van Ternate is ingekomen een schrijven met mededeeling, dat een armoedig gezin door de Diaconie van de gemeente te Ternate van daar is gezonden naar Banda en daarvoor 28.75 is betaald met verzoek om die gelden te mogen terug ontvangen van de Diaconie te Banda. De kerkeraad besluit aan de kerkeraad te Ternate mede te deelen, dat wij ons in geenen deelen verplicht rekenen tot restitutie van bedoelde reiskosten ten behoeve van personen, die wel vroeger te Banda woonden, maar door hun vertrek ophielden leden der gemeente van Banda te zijn, dat wij meermalen onderstand verleenen aan personen van elders afkomstig, maar er nooit aan denken van die gelden restitutie te verzoeken, dat het ons niet zeer gepast voorkomt armen naar elders te zenden en de kosten, daaraan verbonden terug te verzoeken van de gemeente, waarheen ze gezonden worden, en eindelijk, dat wij bereid zijn aan de Diaconie van Ternate eene gratificatie van 28.75 te schenken, indien genoemdeDiaconie verklaart hulpbehoevend te zijn en zulk eene gratificatie van ons te begeeren.

Art. 6. Een verzoek van L. Lolang om schoolgeld ten behoeve van twee kinderen die de Hollandsche school alhier bezoeken, wordt afgewezen en besloten den vader te raden zijne kinderen te laten opleiden tot dokter djawa, waartoe het gouvernement gratis gelegenheid aanbiedt. Indien hij hiertoe genegen is, kan hem desnoods enkele maanden eenige ondersteuning worden verleend, opdat het onderwijs zijner kinderen niet worde afgebroken.

Art. 7. Nog is ingekomen een verzoek van Christiaan Engelbertus. Deze man is sedert 3 maanden lijdende, werd gedurende 15 dagen in het hospitaal gratis verpleegd, begon te beteren, is toen op zijn eigen verzoek uit het hospitaal ontslagen en is nu, daar hij onbekwaam is tot eenigen arbeid, zeer hulpbehoevend. De kerkeraad keurt zijne handelwijze, waardoor hij eene gewenschte verpleging moedwillig verwierp en zich zelven hulpbehoevend maakte, zeer af en besluit, hem te raden met schuldbelijdenis opnieuw verpleging in het hospitaal te verzoeken. Indien hij echter daartoe niet genegen is, of indien pogingen daartoe mochten mislukken, zal hem maandelijks 7.- worden verstrekt.

Art. 8. Op een verzoek van den koster A.P. Latoe om een voorschot van 30.- wordt besloten hem 20.- te leenen, te restitueeren door maandelijksche inhouding van 5.- met mededeeling aan den aanvrager, dat in het vervolg niet meer op dergelijke verzoeken om voorschot zal worden gelet.

Art. 9. Daar niemand meer iets in het midden heeft te brengen, wordt de vergadering na het zingen van Ps. 119 : 53 gesloten met dankgebed bij monde van den praeses. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 30 November 1896. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff; A. Herrebrugh

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 30 november 1896Vergadering van den 30 November 1896. Tegenwoordig zijn: de ouderling A.M. Herrebrugh, de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.


Art. 2. De voorzitter deelt mede, dat ingekomen is: a. een schrijven van het Bestuur der gestichten tot Christelijke Liefdadigheid te Wagenborgen met dankbetuiging voor de toegezonden Paaschcollecte, b. een schrijven van den den heer DeMoen te Doesburg, penningmeester der zending van de Gereformeerde Kerk, met dankbetuiging voor de jl. Pinkstercollecte en verdere bijdragen voor de Zending, c. dankbetuigingen van den kerkeraad van Amboina en van het Bestuur van de Zendingsvereeniging Emmanuel, eveneens voor de door hen ontvangen bijdragen voor het 2de halfjaar van 1896 tot steun der Evangelisatie of Zending, en d. een schrijven van der Diaconie van Ternate met mededeeling, dat zij niet kan verklaren hulpbehoevend te zijn en daarom voor de aangeboden gratificatie bedankt.

Art. 3. Nog is ingekomen eene circulaire van den kerkeraad der Protestantsche gemeente te Bandjermassing met verzoek om steun tot het bouwen eener kerk. Daar blijkens die circulaire op de plaats zelve uiterst weinig belangstelling in deze zaak getoond wordt en in den dienst thans behoorlijk wordt voorzien door den Rijnschen Zendeling, waarnemend predikant, in de kerk van het Rijnsche Zendelinggenootschap besluit de kerkeraad de ingekomen circulaire voor kennisgeving aan te nemen.

Art. 4. Thans wordt gesproken over verzoeken om ondersteuning uit het Diaconiefonds, ingekomen van:

a. Sara, echtgenoote van Petrus Sapaleti, op Ay. De goeroe van Ay verklaart, dat deze hoogbejaarde menschen gesteund worden door den Ambonees Frans, die hen zou willen verlaten, als zij geld van de Diaconie ontvangen. Daar genoemde oude menschen overigens niet in staat zijn zelven in hun onderhoud te voorzien, besluit de kerkeraad, aan den goeroe van Ay op te dragen op hen acht te geven en het ons te melden, zoodra zij hulpbehoevend blijken te zijn door niet behoorlijk door anderen verzorgd te worden. In dit geval zal aan deze oude lieden maandelijks 6.- worden verstrekt.

b. wed. De Angst-Timmerman. Daar deze hulpbehoevend is, doch hoogst zelden ter kerk komt, zal haar medegedeeld worden, dat zij zich in dit opzicht behoort te beteren en dan op ondersteuning mag rekenen, welke alsdan 5.- 's maands zal bedragen. Aan hare bij haar inwonende en insgelijks hulpbehoevende zuster, de wed. Latumalea, zal tevens 5.- 's maands worden verstrekt.

c. Leonora Noach te Lonthoir. De kerkeraad oordeelt, dat deze bejaarde vrouw zeer goed bij haar' schoonzoon Nanlohi kan inwonen en zonder bezwaar door dezen kan worden verzorgd. Een nader onderzoek zal worden ingesteld en daarna over dit verzoek worden beslist.

d. de wed. Junica de Klerk te Lonthoir. Daar deze vrouw nog vrij jong en sterk is, besluit de kerkeraad haar thans nog geen' onderstand te verleenen, maar omtrent haar' toestand insgelijks een nader onderzoek in de stellen.

e. Maria Kok. Met het oog op haar gedrag wordt besloten haar geen' onderstand te verleenen.

Art. 5. Omtrent de jeugdige wed. Leentje Leytink-Valentijn, die geruime tijd ondersteuning ontving met het oog op haar jongste kind, wordt besloten deze ondersteuning met het einde van 1896 te staken in het vertrouwen, dat zij alsdan in staat en daarom verplicht zal zijn, zelve in haar onderhoud te voorzien.

Art. 6. Op een daartoe strekkend verzoek van den goeroe J. Harmusial van Ay wordt besloten hem van 8 tot 22 Dec. a.s. verlof naar Amboina te verleenen.

Art. 7. Daar niet zelden met de akten, namens den kerkeraad uitgereikt en tot nu toe door ons steeds gratis verstrekt, zeer slordig wordt gehandeld en herhaaldelijk door dezelfde personen gelijke akten worden gevraagd, besluit de kerkeraad, in navolging van andere kerkeraden, voortaan voor elke uit te reiken akte 10 cent te vorderen ten bate der Zending.

Art. 8. Tevens wordt nog besloten op den laatsten dag van dit jaar eene buitengewone collecte te houden ten bate der Zending, - alsmede met het oog op het batig saldo in de kas voor de Zending 100.- te zenden aan Ds. E. Kropveld te Driesum met verzoek dit bedrag te verdeelen onder verschillende takken van Evangelisatie of Zending.

Art. 9. Daar thans niemand iets meer heeft ter tafel te brengen, wordt de vergadering besloten met dankgebed na het zingen van het Gebed des Heeren vers 3. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 22 Januari 1897. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; A. Herrebrugh; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 22 januari 1897Vergadering van den 22 Januari 1897. Tegenwoordig zijn: de ouderlingen H.P. de Vries en A.M. Herrebrugh, de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.


Art. 2. De voorzitter leest een brief van de predikanten van Amboina, die mededeeling inhoudt van het verlangen, opnieuw door lieden van Kessewooi geopenbaard, om met het Christendom bekend gemaakt te worden. De kerkeraad is gaarne bereid de Evangelisatie naar vermogen te bevorderen en besluit twee goeroe's derwaarts te zenden, indien er zich gesch[ik]te personen voor laten vinden. Vooraf zullen echter nog nadere inlichtingen worden ingewonnen bij den kerkeraad van Amboina.

Art. 3. Aan den kerkeraad van Amboina zal ook voor het eerste semester van 1897 eene bijdrage van 200.- tot steun der Evangelisatie worden verstrekt. Als de arbeid op Kessewooi wordt ondernomen, zal in 't vervolg deze bijdrage waarschijnlijk met de helft moeten worden verminderd.

Art. 4. Door den voorzitter wordt een concept-jaarverslag omtrent den toestand der gemeente over 1896 voorgelezen en onveranderd eenstemming goedgekeurd.

Art. 5. Tot commissie voor het nazien der boeken betreffende de administratie van de gemeentelijke fondsen worden benoemd de hh. De Vries en Halatoe, die zich bereid verklaren de werkzaamheden, daaraan verbonden, te verrichten.

Art. 6. De heer De Vries verzoekt namens zijn zoon, den heer H.W. de Vries, 2000.- in leen te mogen ontvangen tegen 6% 's jaars en met een hypotheek op 1/22 aandeel in het specerijland Toetra als waarborg. Dit verzoek wordt met algemeene stemmen ingewilligd.

Art. 7. Daar niemand iets meer ter tafel heeft te brengen, wordt de vergadering na het zingen van den Morgenzang vs. 7 gesloten met dankgebed, bij monde van den voorzitter. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den kerkeraad te Banda, den 27 Februari 1897. [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; A. Herrebrugh; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 27 februari 1897Vergadering van den 27 Februari 1897. Tegenwoordig zijn de ouderlingen: H.P. de Vries en A.M. Herrebrugh, de diakenen G. Halatoe en Ch.A.J. Rijkschroeff en de voorzitter.

Art. 1. De vergadering wordt geopend met gebed bij monde van den voorzitter. Wegens ongesteldheid van den voorzitter wordt het gezang nagelaten.

Art. 2. Ter vergadering verschijnen eerst een 10-tal Hollandsche en daarna 18 Maleische personen, die verlangen tot lidmaat aangenomen of tot het Avondmaal toegelaten te worden. Omtrent de hoofdzaken, die een Christen heeft te weten en te gelooven en te betrachten worden hun een aantal vragen gedaan, die over het geheel bevredigend worden beantwoord. Aan allen wordt daarop hun wensch gegeven. Met een woord van hartelijke gelukwensching en van opwekking tot volharding in geloof en godzaligheid wordt hun dit besluit van den kerkeraad dor den voorzitter medegedeeld, waarna zij de vergadering verlaten.

Art. 3. Thans worden de notulen der vorige vergadering gelezen, goedgekeurd en geteekend, en deelt de voorzitter mede, dat ingekomen zijn dankbetuigingen van het bestuur der ZendingsVereeniging "Emmanuël" en van den kerkeraad van Amboina voor de ontvangen toelagen tot steun der Zending.

Art. 4. Naar aanleiding van onderscheidene verzoek om ondersteuning wordt besloten te verleenen: aan Petrus Sapuleti te Ay 7 gulden 's maands; aan de wed. Francina Oppatja-Delmaar 7 gulden 's maands, zoolang deze nl. zwak en ziekelijk is; aan Maria Hijber te Lonthoir 5.- 's maands; aan C. de Costa, die 8 pensioen geniet, eene toelage van 4 's maands en aan de schoonmoeder van Nanlohy, Leonora Noach te Lonthoir 5.- 's maands.

Art. 5. De voorzitter deelt nu mede, dat hij zich reeds geruimen tijd minder sterk gevoelde dan vroeger, dat hij den dokter heeft geraadpleegd en overeenkomstig diens advies wegens eene ziekelijke aandoening der longen genoodzaakt is, voorloopig zijn werk te staken en met een binnenlandsch verlof van minstens drie maanden naar Java te vertrekken,1 terwijl hij hoogstwaarschijnlijk voor goed Banda zal moeten verlaten. Met het oog daarop wordt tot administrateur der gemeentelijke fondsen met algemeene stemmen verkozen de diaken G. Halatoe tegen een maandelijksch salaris van 50.-, ingaande den 1 Maart a.s. De overgave der kas met de noodige stukken zal, zoo de Heere wil, plaats hebben op Vrijdag, den 5 Maart a.s. 's namiddags om 4 uur, ten huize van den voorzitter in tegenwoordigheid van al de kerkeraadsleden.

Art. 6. Ingekomen is nog een verzoek van mej. Eugenie Versteegh om te mogen worden benoemd tot organiste in geval van vacature. Daar het hoogst waarschijnlijk is, dat genoemde betrekking eerlang vacant wordt, wordt besloten haar op te dragen aan mej. E. Versteegh met ingang van den dag, waarop de tegenwoordige organiste hare betrekking zal nederleggen. Lettende op een vroeger ontvangen schrijven van het Kerkbestuur, wordt het salaris van de nieuw-benoemde organiste bepaald op 50.- 's maands.

Art. 7. Aan de heer H.P. de Vries wordt als oudsten ouderling opgedragen als voorzitter van den kerkeraad op te treden, ingeval de tegenwoordige predikant bij zijn vertrek nog geen opvolger alhier mocht gekregen hebben. De heer De Vries neemt deze opdracht welwillend aan.

1 hierachter wordt verwezen naar een opmerking onderaan de pagina als vervolg op deze zin; dit zinsdeel "terwijl ... verlaten." is in het transcript op deze plaats ingevoegd.

Art. 8. Niemand heeft thans meer eenige zaak ter tafel te brengen. De voorzitter spreekt nog een kort woord. Hij betuigt, dat het hem zeer smart, dat hij door ziekte genoodzaakt is zijn ambtswerk te staken, dat hij steeds met lust heeft verricht, en dat hij Banda moet verlaten, waar hij veel goeds met zijn gezin heeft genoten. Inzonderheid dankt hij alle leden van den kerkeraad voor de vriendschap en trouwe medewerking, steeds door de broeders hem bewezen. Met blijdschap en dankbaarheid aan God ziet hij op de verloopen jaren terug, waarin nimmer de goede verstandhouding onderling werd verstoord. Hij spreekt als zijn vurige wensch uit, dat de verrichte arbeid nog blijvende vruchten moge dragen tot heil der menschen en ter eere Gods, en dat daartoe de zegen des Allerhoogsten zij en blijve met kerkeraad en gemeente. Bij monde van den ouderling H.P. de Vries spreekt de kerkeraad zijn leedwezen uit over de smartelijke oorzaak eener nu noodzakelijk geworden, hoewel ook door den kerkeraad niet gewenschte scheiding. Hij wenscht vurig, dat de Heere God geve, dat de ongesteldheid slechts van zeer tijdelijken aard moge wezen, opdat de voorzitter nog lang voor zijn gezin en voor den dienst des Evangelies gespaard moge blijven. Nadat de voorzitter nog voor die betuiging en dien wensch zijn hartelijken dank heeft uitgesproken, gaat hij voor in dankgebed tot God, waarmede de vergadering wordt gesloten. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend door den kerkeraad der protestantsche gemeente te Banda [w.g.] T. Pilon, voorzitter; De Vries; A. Herrebrugh; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 12 maart 1897Vergadering van den 12 Maart 1897.

Art. 1. De voorzitter deelt mee, dat de heer G. Halatoe bezwaar heeft gemaakt tegen de aanvaarding van het administrateurschap en daarom daarvoor bedankt. Na eenige discussie wordt de heer Ch.A.J. Rijkschroeff tot administrateur der gemeentelijke fondsen benoemt, die deze betrekking bereidwillig aanvaardt. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend door den kerkeraad der Protestantsche gemeente te Banda [w.g.] T. Pilon, voorzitter; C.A.J. Rijkschroeff; De Vries; A. Herrebrugh

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 april 1897Vergadering van den kerkeraad op 9 April 1897, des avonds om zeven uur. Aanwezig alle leden. Allereerst word medegedeeld hetgeen op de vorige vergadering van den kerkeraad is besloten om nl. aan Pouillande te leenen eene som van 20, welke som moet terugbetaald worden in den tijd van vier maanden, maandelijks vijf gulden. Aan den president wordt toegestaan voor rekening van den kerkeraad, tot een bedrag van 40 tot 50, boeken aan te schaffen voor de bibliotheek. Ingekomen een verzoek van den goeroe van Rosengein, Huliselan, om hem naar Lonthor over te plaatsen, om redenen van gezondheid. Het verzoek wordt ingewilligd. Tengevolge hiervan wordt Wattimena, de goeroe van Lonthor, overgeplaatst naar Rosengein.

Verder wordt nog besloten om vanaf April te bedeelen: Maria Heybert maandelijks 5.-, wed. Ferdinandus 6.-, vrouw Sapolletti 5.-.

Daar de kerkeraad besluit met de benoeming van ouderlingen en diakenen nog wat te wachten, wordt de vergadering, daar er overigens niets meer aan de orde is, gesloten. Banda 1 Juni 1897 [w.g.] W.J. Boelman, President; De Vries; A. Herrebrugh; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 1 juni 1897Vergadering van den kerkeraad op 1 Juni 1897, des avonds om zeven uur. Aanwezig alle leden. Aan de orde is de benoeming van ouderlingen en diakenen. Daar de belangstelling in de openbare godsdienstoefening niet groot is, valt het moeielijk een voldoend aantal geschikte mannen te vinden voor genoemde betrekking, of juister het voldoende aantal kan niet gevonden worden. Benoemd worden tot ouderling L. Rijkschroeff, tot diakenen E. Mathis en G. Hoeke, terwijl een tweede nog te verkiezen ouderling voorloopig niet kan worden gevonden. De benoemde heeren hebben met bereidwilligheid hunne benoeming aanvaard.

Hierna brengt de president ter tafel het feit dat er in de Diaconiekas een tekort is van 29, ontstaan onder het beheer van Ds. Pilon, in Maart ll. vertrokken. De weleerwaarde heer Pilon had wel gezegd, dat er eigenlijk geen tekort was in de Diaconiekas; hij had uit genoemde kas slechts tijdelijk geleend om de zending te Pati de halfjaarlijksche ondersteuning te zenden; volgens Z.Weleerw. moest dan ook genoemde 29 later uit de zendingskas weer gerestitueerd worden. De tegenwoordige president zet uitvoerig uiteen waarom hij zich niet kan neerleggen bij deze opvatting van vermelde zaak van zijnen voorganger. Vooral doet hij uitkomen, dat hij, zoo de kerkeraad met gemelde opvatting van de questie meegaat, verplicht zal zijn om 29 te collecteeren voor de zending der Kuyperiaansche partij, eene partij, wier beginselen en practijken hij belemmerend vindt voor beschaving en godsdienst. Hij verzoekt dus, namens den kerkeraad, hierover aan zijnen voorganger te mogen schrijven en dezen te verzoeken die 29 terug te betalen - welk verzoek hem wordt toegestaan.

Daarna wordt besloten aan het bestuur van de fröbelschool te vragen om teruggave van de indertijd renteloos geleende gelden. Eindelijk wordt nog besloten tot het houden van eene collecte langs de huizen voor het Centraal Protestantsch Weeshuis te Semarang. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. Neira 9 Juli 1897 [w.g.] W.J. Boelman, president; De Vries; A. Herrebrugh; G. Halatoe; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 juli 1897Vergadering van den kerkeraad op 9 Juli [1897] des avonds om half zeven.

Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Door den kerkeraad wordt besloten om, voorzoover de Diaconiekas het toelaat, waar de gelegenheid zich voordoet jonge menschen van onbemiddelde ouders (Europeanen) financieel te steunen bij hunne opleiding tot een ambacht of eene of andere betrekking. De hh. Mathis en De Vries verschillen van meening wat betreft het antwoord op de vraag: waarvoor de jonge lui opgeleid zullen worden? Het is derhalve moeielijk daaromtrent eene beslissing te nemen, wat echter ook dadelijk niet noodig is. De heer Mathis neemt op zich eens te onderzoeken of er op Ambon of elders ook militaire schrijvers geplaatst kunnen worden.

De zangschool van mej. Van Hasselt zal, met goedvinden van den goeroe, in 't vervolg des Zondagsmorgens om half acht beginnen.

Ingekomen een verzoek van F.G.G. Kloeth om 200 als eerste hypotheek op zijn huis. Welk verzoek niet wordt ingewilligd.

De heer Herrebrugh deelt mede, dat de woningen van de goeroe's op Ai en Lonthoir hersteld moeten

worden. De daken zijn niet meer in behoorlijken staat. Er wordt besloten verbetering aan te brengen, zoodra er atap is.

Wed. Manuhutu (Maria Christianus) vraagt om ondersteuning. Er wordt besloten haar voorloopig een halve pikol rijst te geven, maar meteen hare zoons aan te sporen voor hunne moeder te zorgen, zooals hunne christelijke plicht is. Het verzoek van wed. Leyting om onderstand wordt niet ingewilligd, daar zij wel in staat is in haar onderhoud te voorzien, zoo zij wil werken.

Attestatie's en doopacten zullen te Ambon gedrukt worden. De heer G.F. Lans zal, zoo hij geneigd is de benoeming aan te nemen, benoemd worden tot ouderling der gemeente. De koster zal over de maand Juli een gulden tractement minder genieten dan gewoonlijk. Op Donderdag 15 Juli des middags om vijf uur zal de aanneming van eenige jongelieden plaats hebben. Banda-Neira 4 October 1897. [w.g.] W.J. Boelman, president; De Vries; L. Rijkschroeff; C.A.J. Rijkschroeff; E. Mathis; G. Hoeke

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 4 oktober 1897Vergadering van den kerkeraad 4 October 1897. Aanwezig alle leden, behalve de heer G. Halatoe, diaken, van wien later bleek, dat hij om gezondheidsredenen bedankt had als lid van de Kerkeraad in een brief op den dag der vergadering ingezonden, maar niet ter bestemder plaatse ontvangen. De vergadering wordt geopend, de notulen worden gelezen en goedgekeurd.

De heer Matthis doet het voorstel het Elberfelder systeem van armverzorging hier in te voeren, welk voorstel wordt aangenomen.

De heer De Vries deelt mede, dat door hem een brief is ontvangen van het bstuur der Vereeniging Soerja Soemirat, met het bericht dat de jongens die door genoemde vereeniging worden opgenomen, niet ouder mogen zijn dan 15 jaar, terwijl het bestuur verder nog schrijft: "Hun wordt door U vrije overtocht verleend naar Semarang, goed voorzien van onder- en boven kleeding. zij ontvangen bij overkomst een compleet ledikant met twee klamboes en beddegoed, dat door U wordt betaald en voor ieder jongen 30 's maands kostgeld, dat vooruit moet betaald worden. Naar gelang zij vorderingen maken, ontvangen zij werkgeld, dat in de eerste plaats in mindering komt op hun kostgeld, zoodat U over een jaar misschien nog 10 per jongen 's maands moet bijleggen..." De heer Matthis deelt mede, dat hem bij onderzoek is gebleken, dat militaire schrijvers ten allen tijde geplaatst kunnen worden....

De goeroe van Lonthoir vraagt vergoeding voor de onkosten, hem door den goeroe van Rosengein berokkend. Er wordt besloten, dat de goeroe van Rosengein hem die onkosten zal vergoeden. De heer E. Lans, administrateur op een der perken van Ai, zal worden verzocht toezicht te houden bij het herstellen van het huis en de put van den goeroe van Ai.

Het verzoek van J.M. Gasper om 200 te mogen leenen voor de reparatie van zijn huis wordt afgewezen. Ingekomen een verzoek van eene weduwe op Ai om ondersteuning. Bij zijn bezoek aan de gemeente aldaar zal de predikant onderzoeken of het verzoek moet worden ingewilligd. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering. Banda 27 November 1897. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; De Vries; L. Rijkschroeff; G.F. Lans; E. Mathis; G. Hoeke; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 27 november 1897In den loop van het jaar 1897 hebben als leden van den kerkeraad bedankt de hh. A. Herrebrugh en

G. Halatoe, terwijl de heer G.F. Lans in den raad zitting nam. Vergadering van den kerkeraad 27 Nov. 1897. Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Daar de nieuw aangeschafte Psalm- en Gezangboeken voor sommigen wel wat duur zijn om ze zich aan te schaffen wordt besloten ze voor militairen en mingegoeden voor een gulden beschikbaar te stellen.

De tractementen der kosters van Ay, Lonthoir en Rosengein waren het onderwerp van een langdurig gesprek. Eindelijk werd besloten aan de kosters hun ontslag te geven en het tractement der goeroe's op de drie genoemde plaatsen met een rijksdaalder te verhoogen, waar voor zij dan moeten zorgen, dat het werk, tot nu door de kosters gedaan, behoorlijk verricht worde.

Worden gelezen de ingekomen stukken. Eerst de missive van het Bestuur over de Prot. Kerken in Nederlandsch-Indië, waarin verzocht wordt in den vervolge op te zenden "eene specificatie der collecten-gelden, namelijk hoeveel bij elke godsdienstoefening gecollecteerd wordt...." en om achterwege te laten "de toezending van afschriften der dagen grootboeken"....

Daarna werd gelezen de missive van den assistent-resident den WelEd. Gestr. heer J.C. van Hasselt, houdende het verzoek voor u[l]timo December ‘97 aan Z.Ed. te doen toekomen eene opgave van de door de Diaconie bedeelden met opgave der bedragen aan ieder hunner maandelijks toegekend. De heer Rijkschroeff, administrateur, neemt op zich die missive bijtijds te beantwoorden.

Gelezen wordt de brief van den Weleerw. Heer Ds. Pilon, waarin hij aan den kerkeraad meedeelt waarom hij zich niet verplicht acht terug te betalen de 29, door hem indertijd uit de Diaconiekas genomen om de zending van mej. Jans te steunen. De heer H.P. de Vries zal Z.W.Eerw. antwoorden en hem opgeven de redenen, waarom de kerkeraad bij zijnen eisch om teruggave dier gelden volhardt.

Met het herstellen der woningen van de goeroe's op Ay en Lonthoir zal een begin worden gemaakt. Aan de hh. G.F. Lans en Ch. Rijkschroeff wordt de zorg opgedragen voor de armen van de Kampong Negri; aan de hh. G. Hoeke, L. Rijkschroeff en H.P. de Vries voor die van Kampong Ratoe en aan den heer Matthis en den voorzitter voor die van Kampong Bahroe. Aan de hh. G.F. Lans en L. Rijkschroeff wordt op gedragen de hypotheekakten na te gaan en te examineeren. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. Banda 15 Januari 1898. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; De Vries; G.F. Lans; L. Rijkschroeff; E. Mathis; G. Hoeke

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 31 januari 1898Vergadering van den kerkeraad op 15 Januari en daarna op 31 Januari [1898]. Aanwezig alle leden ter eerste vergadering behalve de heer Rijkschroeff, diaken, die op reis was naar Ambon en ter tweede eveneens, behalve de heer Rijkschroeff, ouderling, die door ongesteldheid verhinderd was haar bij te wonen. Het op deze vergaderingen besprokene en verhandelde is het volgende.

De quitantie's en papieren, betrekking hebbende op de ontvangsten en de uitgaven voor het Kerstfeest, werden ter hand gesteld aan den heer Rijkschroeff, administrateur, om de rekening op te maken.

Het verslag, dat opgezonden moet worden aan het Kerkbestuur te Batavia kan niet volledig opgesteld worden, aangezien geen der verslagen der laatste jaren in het archief aanwezig is en dus het aantal lidmaten der verschillende gemeenten niet kan worden opgegeven. Aan het Kerkbestuur

zal hiervan mededeeling worden gedaan, terwijl er eene telling van het aantal Christenen en lidmaten zal worden gehouden om dan met de volgende boot het verslag te kunnen opzenden.

Ingekomen een verzoek van mevr. de wed. Berhitoe om het schoolgeld voor een door haar aangenomen kind te betalen. Daar den heer Matthis bij onderzoek is gebleken, dat dit kind een Inlandsch kind is, dat gevoeg'lijk naar de Maleische school kan gaan, werd dat verzoek gewezen van de hand. Eveneens en op dezelfde gronden het verzoek van Jan Gasper om voor twee zijner kinderen schoolgeld te betalen.

Er wordt besloten in het kerkgebouw nog twee deuren aan te brengen om daarvan bij aarbeving of brand gebruik te kunnen maken. De heer G.F. Lans, ouderling, neemt op zich voor de uitvoering van het werk te zorgen. [w.g.] W.J. Boelman, predikant; G.F. Lans; G. Hoeke; E. Mathis; L. Rijkschroef; De Vries

De 16den Februari ‘98 werd het verslag bovengenoemd verzonden aan het Kerkbestuur te Batavia, vergezeld van de volgende missive2: Banda 16 Februari 1898. Aan Het Bestuur over de Prot. Kerken in Nederl. Indië te Batavia. Hierbij hebben wij de eer U aan te bieden "het verslag over den toestand der Protestantsche gemeente te Banda c.a." over het jaar 1897. Namens den kerkeraad der Prot. gemeente te Banda c.a. W.g. W.J. Boelman predikant [w.g.] W.J. Boelman, predikant

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 5 mei 1898Vergadering van den kerkeraad 5 Mei 1898. Aanwezig alle leden behalve de heer Ch. Rijkschroeff, diaken, die kennis heeft gegeven, dat hij verhinderd is de vergadering bij te wonen, daar hij voor familiezaken naar Ambon moest gaan.

De h.h ouderlingen G.F. Lans en L. Rijkschroeff hebben ingediend een rapport, ingevolge de bekomen uitnoodiging om de hypotheek akten, de boeken en de administratie van het Kerk- en Diaconiefonds na te zien en daarover hunne bevinding aan den kerkeraad mede te delen. Ten opzichte van genoemde administratie luidde het rapport: dat de boeken zijn nagezien en de kassaldo's conform zijn bevonden met het Groot kasboek; dat de administratie in orde is en niets te wenschen overlaat, reden waarom de hh. gecommitteerden een woord van waardeering uitspreken voor de keurige en accurate administratie van den administrateur, den heer Ch. Rijkschroeff. Met dit gedeelte van het rapport vereenigden zich gaarne de overige hh. leden van den kerkeraad. Het overige gedeelte verwekte nog al een geanimeerd debat, hetwelk hiermede eindigde, dat genoemde hh. gecommitteerden eenige opmerkingen en voorstellen terug namen, terwijl de kerkeraad zich vereenigde met hun voorstel om de bezittingen van het Kerkfonds, als: vastigheden, zilverwerk en meubilair lager te taxeeren. Nog deelden genoemde hh. ouderlingen mede, dat de onderpanden van beleeningen en de hypotheken aanwezig zijn. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. Banda 26 Juli 1898. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; De Vries; L. Rijkschroeff; G. Hoeke

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 26 juli 1898Vergadering van den kerkeraad den 26sten Juli ‘98, des avonds om half zeven, ten huize van den predikant. Aanwezig zijn alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd. De ingekomen stukken worden gelezen.

2 deze missive omvat de tekst "Banda 16 ... predikant"

Het Kerkbestuur verzoekt bij Zijne circulaire N° 96 op den 6den Sept. een bidstond te houden ter gelegenheid der plechtige inhuldiging van Hare Majesteit de Koningin, overeenkomstig den wensch der regeering, met welken wensch het Kerkbestuur volkomen instemt. Tevens verzoekt het een rapport van den gehouden bidstond.

In zijne missive N° 112 verzoekt het Kerkbestuur het verslag over den toestand der gemeente ook te laten onderteekenen door de diakenen, overeenkomstig artikel 6 van zijne circulaire van 15 September 1893 N° 437. Tevens wilde het gaarne weten "waarom de verhouding tusschen de aantallen Inlandsche Christenen en de Cathechisanten zoowel te Neira als te Ay en te Lonthoir zoo ongunstig is in vergelijking met de verhouding dier aantallen bij de Europeesche gemeente." -

Ingekomen eene missive van het Centraal Protestantsch Weeshuis te Semarang. "De nood - zoo schrijft het Bestuur van het Weeshuis - is zeer dringend"; er komen geregeld tal van verzoeken tot opname van ouderlooze of verlaten kinderen tot ons, aan welke wij niet kunnen voldoen, omdat de noodige middelen daartoe ontbreken." En deze havenlooze kinderen ziet men over dag en des avonds in de kampongs rondloopen veelal overgelaten aan - en zeer dikwijls geheel ten laste komende van - de Inlandsche bevolking." Het Bestuur doet daarom een beroep op de Christelijke liefde ter ondersteuning van zijn pogen om voeding en opvoeding aan deze ongelukkige kinderen te verschaffen.

In zijn circulaire N° 117, 21 April ‘98, deelt het Kerkbestuur ons mede: "Ter voldoening aan het verlangen der regeering is het noodig wijziging te brengen onze circulaire van 15 September ‘93 N° 437, en U te verzoeken de negende alinea harer tweede bladzijde (plan van Hoofdstuk I, Statistiek der gemeenten) te lezen als volgt: "Voor gemeenten, deels uit Europeanen, deels uit Inlandsche Christenen bestaande geve men in kolom II en III afzonderlijk op de zielen- en lidmatenaantallen, a van Europeanen b van Inlandsche Christenen, c van vreemde Oosterlingen"

Ondersteuning gevraagd voor twee kinderen van Opadja, aan wie 6, voor weduwe Watimena, aan wie 7.50, voor Christiaan, aan wien 5 extra 's maands zal uitbetaald worden. De beide kinderen van Opadja zullen zoo mogelijk ondergebracht worden bij Jan Alexander, bediende in de societeit, bij wien reeds een dier kinderen verblijf houdt.

Toegestaan wordt het verzoek van den heer P. van den Broeke om in den vervolge 6 in plaats van 6½% te betalen van het kapitaal, door hem in der tijd van de Diaconie op rente genomen.

Er wordt besloten voor het weeshuis te "Semarang" bij gelegenheid eene collecte te houden. Aangaande den bidstond wordt nog besloten dat die der Hollandsche gemeente natuurlijk zal worden gehouden op het door het Kerkbestuur gewenschte uur, die der Maleische gemeente te Neira om 7 uur, terwijl aan de goeroe's van Ay, Lonthoir en Rosengein bericht zal worden gezonden, dat ook zij op dien blijden dag een bidstond in hunne gemeenten hebben te houden. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de president de vergadering. Banda 10 Sept[ember 18]98 [w.g.] W.J. Boelman, president; De Vries; E. Mathis; C.A.J. Rijkschroeff; G. Hoeke

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 10 september 1898Vergadering van den kerkeraad op 10 September 1898. Aanwezig alle leden, behalve de heeren G.F. Lans en L. Rijkschroeff.

Ingekomen: een missive van den assistent-resident, met verzoek hem opgave te willen doen van de

namen der personen, die bedeeld worden, en meteen te willen meedeelen hoeveel aan ieder hunner maandelijks wordt toegekend. De administrateur, de heer Ch. Rijkschroeff, zal zorgen dat Zijn WeledelGestrenge bijtijds bericht ontvange.

Daarna wordt behandeld het schrijven van den kerkeraad van Ay, waarin hij zich beklaagt over het ontslaan van den koster en den predikant beschuldigt, dat hij in April ll. zich door derden heeft laten voorlichten en geen onderzoek daar heeft ingesteld waar het behoorde. De kerkeraad van Neira stelt vertrouwen in het zeggen van den predikant, dat hij de zaak in April ll. wel heeft onderzocht, gelijk hij hem reeds meermalen had medegedeeld. Het ontslag van den koster voornoemd blijft gehandhaafd.

Van den goeroe L. Titalepta van Kisser is het verzoek ingekomen om in ons ressort als goeroe geplaatst te worden, daar zijne vrouw op Kisser steeds ziek is. De goeroe van Rosengein meldt, dat vele kinderen niet op school komen, maar liever naar de tuinen gaan of huiswerk verrichten. Het geeft niet of hij de ouders al aanspoort. Ook deelt hij mede, dat eene Inlandsche Christin, Ida Abraham genaamd, met een Mohammedaan in concubinaat leeft, hetgeen de ouders blijkbaar goed vinden. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering. Banda 20 Januari ‘99. [w.g.] W.J. Boelman, President; De Vries; C.A.J. Rijkschroeff; E. Mathis

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 20 januari 1899Vergadering van den kerkeraad op 20 Januari 1899, des avonds om half zeven, in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden, behalve de heer G. Hoeke. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

De heer De Vries neemt het woord en begint met er aan te herinneren, dat deze de laatste vergadering is, welke door hem wordt bijgewoond. Dertig jaren is hij lid van den kerkeraad geweest en steeds heeft hij, al heeft hij ook wel eens eene stormachtige vergadering bijgewoond, in eensgezindheid met de andere leden kunnen samenwerken. Hij hoopt, dat de kerkeraad, na zijn vertrek, in vrede en eendracht de belangen der gemeente behartigt, en dat het bestaande misverstand uit den weg geruimd wordt. De heer G.F. Lans verzoekt voorlezing van het schrijven door hem aan den voorzitter gericht. De voorzitter: het was mijn plan met de voorlezing van uw schrijven te beginnen. De heer De Vries: (na voorlezing van genoemd schrijven): dat gaat toch niet; waar moet het heen als dergelijke krasse uitdrukkingen gebruikt worden? Ik wensch mijn oordeel liefst niet te zeggen over een stuk, waarin de predikant en de goeroe van Ay beschuldigd worden een schandaal te hebben uitgehaald en de eerste bovendien van huichelarij. Indien het zóó moet, laat het schrijven dan naar het Kerkbestuur opgezonden worden. De heer Lans: ik ben voor den vrede, maar..... De voorzitter (een oogenblik wachtend of de heer Lans zijn zin ook vervolgt, als deze zwijgt): tot nu toe heb ik meer dan U getoond voor den vrede te zijn; doch ik wil mij niet meer zoo laten beleedigen. De heer Lans: ik wil mij niet op den kop laten zitten. De voorzitter: ik wil dit schrijven hier niet meer behandelen; de heer Lans kan het naar het Kerkbestuur op zenden - (wil hier nog iets bijvoegen, maar wordt daarin verhinderd door den heer Lans, die zegt): dan heb ik de eer de heeren te groeten - en daarop vertrekt. De heer L. Rijkschroeff: dan neem ik ook mijn ontslag; ik heb de eer de heeren te groeten. Aan het einde der vergadering verklaart de heer Mathis zich te vereenigen met hetgeen door den heer De Vries is gezegd over het schrijven van den heer Lans.

Daarna worden de verdere zaken behandeld. Voorgelezen wordt het concept-verslag over den toestand der gemeente te zenden aan het Kerkbestuur. Het wordt goedgekeurd. Er wordt besloten aan den kerkeraad te Ay het volgend schrijven te richten: Eerwaarde Broeders! Bij dezen deelt de

kerkeraad van Neira U mede, dat de goeroe van Ay naar Lonthoir wordt overgeplaatst, terwijl de goeroe van Lonthoir hem als goeroe van Ay zal vervangen. De goeroe wordt verzocht zich naar zijne nieuwe gemeente te begeven in de maand Maart, zoodra het weer zulks toelaat. Daar het ons gebleken is, dat de verhouding tusschen den goeroe en Uwe gemeente te wenschen overlaat, is de kerkeraad ter voorkoming van verdere onaangenaamheden tot dit besluit overgegaan. Met Heilbede en Zegenwensch, De kerkeraad van Neira W.J. Boelman, voorzitter.

Er wordt besloten: den tweeden goeroe midrasch van Lonthoir te benoemen tot diaken; 2. Aan de Maleische kinderen op Ay, Rosengein, Lonthoir, die trouw ter catechisatie komen eens in het jaar een prijs te geven, bestaande uit een of ander kleedingstuk; prijs, naar den stand der kas; 3. Pouillande niet als lidmaat der kerk aan te nemen, daar hij in concubinaat leeft, en hij in ieder geval ook eerst trouw de catechisatie zou moeten bezoeken, en de kerk. 4. Op het verzoek van de wed. Charon de St. Germain om onderstand wordt afwijzend beschikt; haar zal het voorstel gedaan worden haar zoon voor rekening der Diaconie naar de landbouwschool te zenden. Eveneens afwijzend beschikt op het verzoek om ondersteuning van Seba Pietersolie. Zij grondt het verzoek op het feit, dat zij drie kinderen, nagelaten door Izaak Hoekom, bij zich genomen heeft van 12, 9 en 7 jaren. Seba Pietersolie is, naar bekomen inlichtingen, eene dobbelaarster. Bovendien deelt de heer Ch. Rijkschroeff mede, dat Patipelohi aangeboden heeft een der kinderen tot zich te nemen, welk aanbod door Seba afgeslagen werd. De heer Rijkschroeff zal nu met den goeroe spreken en deze schrijven aan de familie der kinderen op Ambon. Aan deze zal voorgesteld worden, een der kinderen aan Patipelohi af te staan en gevraagd of zij de overige bij zich wil hebben of dat zij het goedvindt hen bij anderen te plaatsen. Zoo het hoofd der school het kind van den goeroe van Lonthoir op school wil nemen, dan zal de Diaconie het schoolgeld betalen. De heer Rijkschroeff zal echter onderzoeken of het niet gratis de school kan bezoeken.

Het andere nog aanwezige lid, de heer Ch. Rijkschroeff, door den heer Mathis gevraagd naar zijn oordeel, zegt dat hij, tengevolge van zijne omstandigheden, zijne meening over de zaak liever niet wil zeggen. Banda 27 Januari 1899. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; C.A.J. Rijkschroeff; E. Mathis

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 27 januari 1899Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag 27 Januari ‘99, ten huize van den voorzitter. Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Ingekomen een brief van den goeroe van Lonthoir, waarin hij mede deelt, dat Maria Boeau Dagan en Marietje Marlissa het plan hebben te Neira ter catechisatie te gaan, hetgeen hij verzoekt te voorkomen. De kerkeraad meent op dat verzoek niet te moeten ingaan, te minder omdat weldra de goeroe van Lonthoir met den goeroe van Ay van standplaats verwisselt.

De voorzitter deelt daarna mede, dat de heer L. Rijkschroeff in de vorige vergadering ontslag heeft genomen, terwijl de heer G.F. Lans bericht heeft gezonden van zijn uittreden uit den kerkeraad, reden waarom hij voorstelt nieuwe kerkeraadsleden te benoemen, te meer nog daar ouderling H.P. de Vries, van wien de voorzitter in de vorige vergadering met een hartelijk woord van waardeering namens den kerkeraad, afscheid heeft genomen, den 26sten dezer naar Ternate is vertrokken. Benoemd wordt tot ouderling de heer A.M. Herrebrugh met algemeene stemmen; tot diaken insgelijks met algemeene stemmen de heer R. Brants. Daarna stelt de voorzitter voor één der reeds zitting hebbende diakenen tot ouderling te benoemen, daar er nu vier diakenen en slechts een ouderling zitting hebben in den raad. De stemmen staken.

Het verzoek van den heer Kijftenbelt, pred. te Ambon, omtrent het bezoldigen van een goeroe op Kissewooi, zal in de volgende vergadering nog eens weer ter tafel gebracht worden. Banda 15 Februari ‘99. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; C.A.J. Rijkschroeff; E. Mathis

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 15 februari 1899Vergadering van den kerkeraad op 15 Februari ‘99, des avonds om zeven uur, in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden, behalve de heer G. Hoeke, diaken. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd. Daarna heet de voorzitter de beide nieuwe leden, den oud-ouderling A.M. Herrebrugh en den diaken R. Brantsz met een hartelijk woord welkom.

Gelezen wordt het conceptverslag over de gemeente gedurende het jaar ‘98, hetwelk door allen wordt goedgekeurd. Eveneens wordt voorgelezen de preek, door den predikant op 15 Januari ll. gehouden en daarna als volgt onderteekend: Ondergeteekenden verklaren, dat deze preek gehouden is op 15 Januari ‘99. w.g. A.M. Herrebrugh; E. Mathis; R. Brants. De ondergeteekenden, beide overige leden van den kerkeraad, waren op 15 Jan. ll. niet ter kerk. w.g. Ch. Rijkschroeff; G. Hoeke, die in de vergadering van 16 Februari aldus teekende[n].

Hierna werd besloten aan de zeven kinderen van de huishoudster van wijlen den heer S.L.A. Hartog eene maandelijksche ondersteuning van 15 toe te kennen, terwijl later over het zenden van hare kinderen naar de Hollandsche school zal beslist worden. Ook neemt de kerkeraad het besluit om geen huis voor haar te koopen. De diaken Mathis neemt welwillend op zich om eenige onderzoekingen te doen omtrent haren toestand opdat daarna de kerkeraad nog de noodige beslissingen neme. Banda 24 Februari ‘99. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; E. Mathis; G. Hoeke; A. Herrebrugh; R.H. Brantz

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 16 februari 1899Vergadering van den kerkeraad op 16 Februari ‘99, des avonds om zeven uur, in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden. Aan den diaken G. Hoeke wordt het verslag, in de vorige notulen genoemd, voorgelezen; hetwelk daarna ook door hem wordt goedgekeurd. Hierna onderteekent hij op bovengenoemde wijze de preek van 15 Januari ll.

De heer Mathis deelt daarna mee de resultaten van zijn onderzoek omtrent de vrouw en hare kinderen, in de notulen der vorige vergadering genoemd. De oudste zoon Bernard gaat niet meer ter school; evenmin het oudste meisje Adelaïde. De beide kinderen, die anders wel ter school gingen, waren met Januari te huis gebleven, aangezien zij ruim 28 schoolgeld achterstallig waren. Daar deze kinderen in op een na de laagste klasse zitten en dus nog maar een enkel woord Nederlandsch kennen, besluit de kerkeraad hen niet meer op de Hollandsche school te zenden, daar, zooals de diaken Mathis terecht opmerkte, deze kinderen als Inlanders te boek staan en het Nederlandsch op lateren leeftijd eer een vloek dan een zegen voor hen zal zijn. Voor ondersteuning van genoemde zeven kinderen zal aan de moeder maandelijks 20 worden uitgekeerd; om de vijf dagen 2.50 en aan het eind der maand 7.50, welk geld van diaken Mathis gehaald zal moeten worden. Geen huis zal voor genoemde vrouw en hare kinderen gekocht of gehuurd worden. Zij zal hare kinderen naar de Maleische school zenden; doet zij dit niet, dan zal de ondersteuning worden ingehouden.

Omtrent het voorstel van Ds. Kijftenbelt wordt het volgende besloten: I geen vaste verbindtenis aan te gaan omtrent het betalen van een goeroe voor Kissewooi; II geen aanvrage te doen aan het

Gouvernement om ondersteuning voor de plaatsing van een goeroe op Kissewooi door den kerkeraad van Neira, aangezien de kerkeraad dan rekenplichtig aan de Rekenkamer zal worden. III. aan Ds. Kijftenbelt voor te stellen om met de gelden, die hij van ons ontvangt, den eventueelen goeroe van Kissewooi te betalen en aan het Gouvernement aanvrage om ondersteuning te doen, aangezien onze kerkeraad om bovengenoemde reden daartoe niet wenscht over te gaan.

Hierna worden de heeren diakenen G. Hoeke en E. Mathis tot ouderlingen benoemd, welke benoeming door hen onmiddellijk wordt aanvaard. Nadat nog de heer B. Hartog tot diaken benoemd is en het voorstel van den heer P.H. de Vries is aangenomen, sluit de voorzitter de vergadering. Volgens genoemd voorstel, zal de heer P.H. de Vries maandelijks met Juli a.s. te beginnen 150 van zijne achterstallige rente afbetalen. Banda 24 Februari ‘99 [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; E. Mathis; G. Hoeke; R.H. Brantz

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 24 februari 1899Vergadering van den kerkeraad op vrijdag 24 Februari [1899] des avonds om zes uur in de consistoriekamer. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd. Daarna gaat de kerkeraad over tot de benoeming van een diaken; bij de opening der stembriefjes blijkt dat de vijf stemmen verdeeld waren over vier candidaten, waarna besloten wordt de stemming te staken. De heer Ch. Rijkschroeff komt ter vergadering, die nu voltallig is.

Naar aanleiding van eene klacht, door den goeroe van Lonthoir ingediend tegen Petrus Nikijuluw wegens stoornis van eene catechisatie, worden de ouderling A.M. Herrebrugh en de diaken Ch. Rijkschroeff benoemd om naar de gegrondheid dier klacht een onderzoek in te stellen.

Op voorstel van den ouderling E. Mathis wordt besloten aan den administrateur Ch. Rijkschroeff een tractement van 50 per maand toe te kennen, zoodra de heer H.P. de Vries van Ternate begint met de betaling van 150 maandelijks, ter afbetaling zijner achterstallige rente. Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter de vergadering. Banda 28 Februari ‘99. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh, ouderling; G. Hoeke; E. Mathis; R.H. Brantz, diaken; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 26 februari 1899Vergadering van den kerkeraad op Zondag 26 Februari ‘99, na afloop der godsdienstoefening, in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden behalve de ouderling G. Hoeke.

De commissie in zake de Lonthoir questie brengt verslag uit van het door haar op Donderdag 24 Februari ingestelde onderzoek naar de waarheid van de klacht van den goeroe. Eerst is door haar gehoord de beklaagde Petrus Nikijuluw - die van alle schuld zich vrijpleitte - zie van de stukken, die op deze zaak betrekking hebben, bijlage één. Daarna werd gehoord de goeroe van Lonthoir en hem gevraagd of hij bleef bij zijne klacht. Deze vraag door hem bevestig[en]d beantwoord zijnde - zie bijlage twee - werden de getuigen verzocht voor de commissie te verschijnen. Volgens de verklaringen van deze getuigen - met name: Jacobus Nanlohy en Barnardus Jordaan - is Petrus Nikijuluw wel degelijk schuldig aan het feit, waarvan hij beticht is - zie bijlagen drie en vier. De kerkeraad, het verslag van hare commissie gehoord, acht de waarheid der aanklacht bewezen, te meer daar ook nog de koster van Lonthoïr haar in tegenwoordigheid van den predikant en den ouderling Herrebrugh bevestigd heeft, en besluit den goeroe van Lonthoir en Petrus Nikijuluw voor zich te laten verschijnen op Dinsdag 28 Februari, des avonds om zes uur in de consistoriekamer. Aan

Petrus Nikijuluw, die de vorige keer geen getuigen had meegenomen, niettegenstaande hem zulks verzocht was, zal nog eens weer gevraagd worden getuigen ten zijnen gunste mee te nemen. Komt hij andermaal zonder getuigen, dan zal beproefd worden hem de waarheid te doen spreken en daarna hem zijn excuus te laten maken aan den goeroe. Mocht dit den kerkeraad gelukken, dan zal hij verder eene christelijke vermaning ontvangen om in den vervolge waarheid te spreken en zich kalm en waardig te gedragen bij de catechisatie's. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. Banda 28 Februari ‘99. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; E. Mathis; R.H. Brantz, diaken; C.A.J. Rijkschroeff, diaken

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 28 februari 1899Vergadering van den kerkeraad op Dinsdag 28 Februari ‘99, des avonds om zes uur, in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden. De notulen der beide vorige vergaderingen worden gelezen en goedgekeurd.

Petrus Nikyuluw is niet ter vergadering verschenen. In een schrijven meldt hij den kerkeraad, dat hij door drukke bezigheden verhinderd is te komen. Door den ouderling Herrebrugh zal hem, namens den kerkeraad, gevraagd worden zelf een dag, waarop hij voor den kerkeraad kan verschijnen, op te geven. De kerkeraad zal dien dag dan zitting houden en hem in de gelegenheid stellen met getuigen ten zijnen gunste, den kerkeraad in te lichten. De goeroe van Lonthoir is wederom opgekomen; zoo ook Jacobus Nanlohy, Barnabas Jordaan en de koster van Lonthoir. Barnabas Jordaan, daaromtrent gevraagd zijnde, verklaart, dat hij gezien heeft, dat Petrus Nikyuluw, bij gelegenheid van de catechisatie op ...3, met de vuist op de tafel sloeg. De koster van Lonthoir vertelt hetgeen er voorgevallen is op genoemde catechisatie tusschen den goeroe en Petrus Nikyuluw, op dezelfde wijze als waarop de beide overige getuigen het verhaald hebben; Hunne getuigenissen komen dus met elkaar overeen. Hij verklaart gezien te hebben dat Petrus Nikyuluw op de tafel sloeg, gehoord te hebben dat Jacobus Nanlohy den beklaagde waarschuwde toch niet voort te gaan met zijne verstoring van de catechisatie, maar dat beklaagde, zich aan deze vermaning niet storend, toch voortging met leven te maken. Ook heeft de koster gehoord, dat beklaagde den goeroe bij gelegenheid dier catechisatie dom heeft genoemd.

Aan de goeroe's van Ay en Lonthoir zal een voorschot elk van 40 verleend worden. Het verzoek van de weduwe Medarie om eene geringe ondersteuning zal later nog eens weer besproken worden, als er eerst meerdere inlichtingen omtrent haren toestand verschaft zijn. Banda 24 Mei ‘99. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; G. Hoeke; E. Mathis; R.H. Brantz; B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 24 mei 1899Vergadering op Woensdag 24 Mei ‘99, des avonds om half zeven, ten huize van den predikant. Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Naar aanleiding van de missive van het Kerkbestuur van 29 April ‘99 ...4, nemen de ouderlingen Herrebrugh en Mathis op zich te onderzoeken welke eigendomsbewijzen afwezig zijn, terwijl zij tevens hun best zullen doen ze voor ons archief machtig te worden. Ook zullen zij opgave doen van de namen der schuldenaren wegens zonder verband geleende gelden en van het bedrag, door ieder

3 In manuscript niet ingevuld.


hunner nog verschuldigd. Zij, die achterstallig zijn in het betalen der rente, zullen krachtig tot betaling worden aangemaand.

Voor het Kerstfeest zal, evenals de vorige jaren, eene lijst circuleeren. Aan het Kerstfeest zullen alle kinderen der Hollandsche school en der Maleische school deelnemen; van de laatsten nl. alleen de kinderen der Inlandsche Christenen. Alleen de kinderen der Hollandsche catechisatie, der Zondagsschool en der Maleische catechisatie zullen een geschenk ontvangen, terwijl voor dezen en al de anderen een tombola zal gehouden worden.

Na verloop van ongeveer drie weken zal, namens den kerkeraad, een lijst rondgaan met het doel om gelden in te zamelen voor den heer Van der Steur, Zendeling Leeraar, om hem te helpen in zijn pogen om eene goede opvoeding te geven aan weezen en verlatenen, vooral van mindere militairen.

Met algemeene stemmen wordt tot ouderling benoemd de Weled. Gestr. Heer mr. C.F.A. Milders, president van den Landraad alhier.

Aan den goeroe van Lonthoir zal worden toegestaan wederom met de catechisatie's voor de gemeente te beginnen. Hij zal bij de wederopening dezer catechisatie aan de gemeente moeten bekend maken: 1ste dat de catechisatie tot nu toe gesloten is geweest, tengevolge van de verstoring der goede orde in de catechisatie op ...5; 2e dat bij herhaling van dergelijke verstoring de catechisatie voor goed gesloten zal worden. Aan het verzoek van den goeroe van Lonthoir om een zolder zal worden voldaan. Hij zal echter moeten wachten tot er gabba-gabba is.

Van ouderling De Vries van Ay zal eerst bericht worden afgewacht omtrent den uitslag van zijn pogen tot stichting van eene begrafenisfonds, waaruit dan, volgens zijn plan, het schoonmaken van het kerkhof te Ay bekostigd zal worden. Mocht hij niet slagen, dan zal de kerkeraad van Neira aan de Inlandsche Christenen te Ay het verzoek richten om zelf te zorgen voor het onderhouden van hun kerkhof.

De koster te Rozengain zal weder eene maandelijksche bezoldiging van 5 ontvangen. Banda 5 Juni ‘99. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; E. Mathis; G. Hoeke; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 5 juni 1899Vergadering van den kerkeraad op Maandag 5 Juni [1899], des avonds om zeven uur, ten huize van den predikant. Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd. De voorzitter deelt den kerkeraad mede, dat van den Weled. Gestr. Heer C.F.A. Milders, president van den landraad, bericht is ontvangen, dat hij zijne benoeming tot ouderling gaarne aanvaardt.

De schuldenaren van de Diaconie wegens zonder verband geleende gelden voor een bedrag als hieronder vermeld wordt, zijn de volgende: weduwe Bloemhart-Hoeke voor 500, achterstallige rente tot u[l]timo December ‘98 - 70. D.B. Noya voor 200 (restant 164.72) geen achterstallige ren[te.] Jan Gasper voor 100 (de schuld is door twee borgen gewaarborgd), restant 90, geen achterstallige rente. Aan het Kerkbestuur zal toegezonden worden eene opgave van hunne namen en van het door hen verschuldigde bedrag. Door den administrateur, den heer Ch. Rijkschroeff zijn reeds eenige personen krachtig aangemaand tot afbetaling van hunne achterstallige rente, met dat gevolg,


dat een paar reeds tot betaling zijn overgegaan. Ook de overigen, die achterstallig zijn in het afbetalen hunner rente, en wier namen hier onder volgen zullen krachtig worden aangemaand:

Wed. Groenhof, restant rente over 't tweede halfjaar ‘98 - 180

M. van den Broeke, restant rente over ‘98 van 300 - 250.

Wed. Julsing, restant rente over 't tweede halfjaar ‘98 - 60.

F. Leurs, restant rente over ‘t tweede halfjaar ‘98 - 10.

B. Eduard, restant rente over ‘t tweede halfjaar ‘98 - 5.45

Weduwe Leunissen, restant rente over ‘t tweede halfjaar ‘98 - 8.84½

Victor Rijkschroeff, restant rente over ‘98 - 180.-

De voorzitter zal een brief schrijven aan den heer De Vries over de achterstallige rente van mevr. de weduwe Groenhof; aan den notaris den heer Puissaert over de achterstallige rente van den heer J.M.E. van den Broeke, aan den hoofdagent van de Crediet en Handelsvereeniging Banda terugvragen de 1000, aan haar indertijd door het bestuur der Fröbelschool, waaraan de Diaconie een geschenk in geld had gegeven, ter hand gesteld, terwijl de administrateur nog eens weer met den heer L. Rijkschroeff zal spreken over de achterstallige renten van mevr. de wed. Julsing en van den heer Victor Rijkschroeff.

De ouderlingen, de hh. Mathis en Herrebrugh, deelen mede, dat negen eigendomsbewijzen niet aanwezig zijn. Deze zijn alle van vroegeren datum, waarbij in de acte niet is opgenomen de verplichting dat het eigendomsbewijs moet berusten bij de Diaconie. Aan het Kerkbestuur zal worden bericht: daar op de minuut-eigendomsakte steeds aanteeking wordt gehouden van de daarop verleende hypotheken, zijn wij overtuigd, dat wij ons niet ongerust behoeven te maken over het niet aanwezig zijn van vermelde eigendomsbewijzen. Bovendien hebben wij het recht niet ze op te vorderen, daar onder de hypothecaire voorwaarden van deze akten niet is opgenomen de voorwaarde, dat zij in het archief der Diaconie moeten berusten. De voorzitter zal aan mevrouw Sauerbier het verzoek richten om het eigendomsbewijs van het 1/12 onverdeeld aandeel in het specerij land Spantjibi aan het archief van den kerkeraad af te staan.

Aan den kerkeraad van Ay zal hij per brief verzoeken of de kerkeraad aldaar in overleg wil treden met de gemeenteleden omtrent het onderhoud van het kerkhof op Ay, dat alles te wenschen overlaat. Niets meer aan de orde zijnde wordt de vergadering gesloten. Neira 4 Aug[ustus 18]99. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; G. Hoeke; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 4 augustus 1899Vergadering van den kerkeraad op vrijdag 4 Aug[ustus 1899], des avonds om half zeven, ten huize van den voorzitter. Alle leden, behalve de heer Mathis, aanwezig. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Het verzoek van Bernard Carrow om tot hulpprediker opgeleid te worden is om verschillende redenen voor inwilliging niet vatbaar. Aan het verzoek van Petrus Sohilatua om voor zijn vertrek naar Soerabaya tot lidmaat der Prot. gemeente aangenomen te worden, kan niet worden voldaan, aangezien hij de lessen van het godsdienstonderwijs niet gevolgd heeft.

Voor het Kerstfeest wordt een 50 toegestaan.

Het aantal Christenen op Ay zal aan het Kerkbestuur worden opgegeven, tegelijk met de beantwoording van de overige door het Kerkbestuur gestelde vragen.

De administrateur Ch. Rijkschroeff zal onderzoeken of er op de bezittingen van wijlen Jacobus Leunissen, waarop de Diaconie een eerste hypotheek heeft, ook een tweede verband rust. Door de heer P.H. de Vries van Ternate is nog geen begin gemaakt met de betaling van de achterstallige rente, waarmede hij Juli ‘99 zou beginnen. De komst van de eerste boot van Ternate zal afgewacht worden, vóór er beslist wordt hoe in deze zaak te handelen. Het verzoek van mevr. de wed. Julsing om haar voorloopig vrij te stellen van de betaling der rente, wordt toegestaan. Het 1ste verband op 15/18 aandeel in huis en erf te Amboina van den heer J.L. Kaya zal worden opgezegd. Wed. Engko zal tot einde ‘99 - 2.50 meer aan maandelijksche ondersteuning ontvangen.

Thans wordt overgegaan tot de lezing van de aanklacht van eenige h.h onderofficieren tegen den ouderling E. Mathis, in welke aanklacht de heer Mathis beschuldigd wordt in de cantine herhaaldelijk gemeene praatjes gehouden en zich ongunstig uitgelaten te hebben over inwoners van Banda, met wie hij verkeerde. In een schrijven aan den kerkeraad verklaart de heer Mathis, bekend met het eerste punt der aanklacht, dat deze juist is, waarover hij zijn oprecht gemeenden spijt betuigt. Verder legt hij aan den kerkeraad over de meest gunstige getuigschriften omtrent zijn persoon van den oud-legercommandant Van Zijl de Jongh en van zijn ouden chef Deibel, den lateren generaal der artillerie, benevens het bewijs, dat hij gedecoreerd is met de gouden eeremedaille der orde van Oranje Nassau. Ook neemt de kerkeraad in overweging, dat de heer Mathis ruim twee jaar lid is van zijn college, en in dat tijdsverloop nimmer door handel of wandel aanleiding heeft gegeven tot opmerkingen. De kerkeraad, alles overwogen hebbende, besluit de zaak verder te laten rusten, draagt zijnen voorzitter op een ernstig woord met den heer Mathis te spreken, naar aanleiding van de fout, door hem zelf betreurd en dus aan hem gaarne vergeven, en besluit tevens aan het Kerkbestuur kennis te geven van zijne handelwijze in deze,

Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter de vergadering. Na afloop van de godsdienstoefening op Zondag 22 October werd, met goedkeuring van den geheelen kerkeraad, ouderling Herrebrugh verzocht aan de koopen de materialen, noodig voor de reparatie van de kerk te Ay en de woning van den goeroe te Lonthoir, aan welk verzoek de heer Herrebrugh verklaarde gaarne te willen voldoen. Banda 27 October ‘99. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; C.F.A. Milders; G. Hoeke; C.A.J. Rijkschroeff; R.H. Brantz; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 27 oktober 1899Vergadering van den kerkeraad den 27sten October jl. [1899] des avonds om half zes, in de consistoriekamer. Alle leden aanwezig. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Aan de orde is de zaak van den heer P.H. de Vries. Daaromtrent zijn drie voorstellen ingekomen. Een voorstel van den heer P.H. de Vries luidende dat de heer R. Leunissen maandelijks 150 aan de Diaconie zal betalen, waarvoor deze dan die aandeelen van den heer De Vries waarop de hypotheken der Diaconie rusten, in pacht zal hebben. Een voorstel van den heer J.J.B.J. Bouvy, hoofdagent van de "Crediet en Handelsvereeniging Banda" om de vordering der Diaconie op de heer H.P. de Vries over te nemen tegen een rente van 3% 's jaars. Een voorstel van den ouderling A.M. Herrebrugh luidende, dat door den heer De Vries een volmacht zal worden gegeven aan de beheerders van Bancoe Batoe en Toetra om de geheele opbrengst van 3/44 Bancoe Batoe en 1/11 Toetra aan de Diaconie uit te

keeren, totdat de hypotheken, welke op die aandelen rusten, zullen gedaald zijn tot N° van de waarde dier aandeelen, terwijl niet de heer R. Leunissen, maar de voorsteller dezer overeenkomst beheerder zal zijn van Bancoe Batoe. Dit voorstel, waarmede de heer P.H. de Vries kan meegaan, wordt met groote vreugde door den kerkeraad begroet en met blijdschap aangenomen.

Verder wordt nog besloten tot opzegging van de 6.000, door de erven van wijlen den heer J. Leunissen aan de Diaconie verschuldigd.

De heer Brantz neemt op zich in 't vervolg te zorgen voor de bedeeling van de kinderen der wed. Carrow op dezelfde wijze als dit tot nu toe geschiedde door den heer Mathis. Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter de vergadering. Banda 7 November 1899. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter. A. Herrebrugh; C.F.A. Milders; E. Mathis; C.A.J. Rijkschroeff; R.H. Brantz; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 7 november 1899Vergadering van den kerkeraad op Dinsdag 7 November ‘99, des avonds om half zeven, in de consistoriekamer.6 Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

De voorzitter deelt mede, dat door hem een brief is ontvangen van den heer G. Hoeke, inhoudende het bericht, dat hij, wegens vertrek naar Java, zijn ontslag neemt als ouderling der gemeente.

Wordt voorgelezen de brief van den heer Victor Rijkschroeff, waarin hij schrijft, dat, daar hij niet bij machte is, de achterstallige rente te betalen, hij aan zijn gemachtigde heeft geschreven het huis te doen verkoopen, zoo de kerkeraad er op staat. De heer Ch. Rijkschroeff zal, namens den kerkeraad, met den heer L. Rijkschroeff in overleg treden. Hij zal dezen vragen of hij het huis en erf met de daarop rustende hypotheek wil overnemen op voorwaarde van 20 per maand aflossing van het kapitaal en geregelde afbetaling der rente. Zoo deze overeenkomst niet kan getroffen worden, dan zal onze administrateur aan den heer L. Rijkschroeff voor stellen huis en erf aan de Diaconie over te doen voor de hypotheek met achterstallige rente.

Aan den heer J.M.E. van den Broeke zal een brief worden geschreven, dat de kerkeraad van hem antwoord verwacht voor 1 Januari a.s., en dat, zoo dat antwoord niet voor dien tijd arriveert, de kerkeraad zich gedwongen zal zien om onmiddellijk over te gaan tot opzegging van de hypotheek.

Daar de overeenkomst met den heer De Vries getroffen - zie vorige bladzijde van 't notulenboek - weder verbroken moest worden, moet er op nieuw beraadslaagd worden over den weg, nu door den kerkeraad in deze zaak te bewandelen. De voorzitter stelt voor, dat eene commissie uit den kerkeraad eene conmissie uit den kerkeraad eene conferentie zal houden met den hoofdagent van "de Crediet en Handelsvereeniging Banda" en dezen voor te stellen 3/44 Bancoe Batoe en 1/11 Toetra van den heer De Vries over te nemen voor de vordering der Diaconie tegen 6% 's jaars. Zoo, wat wel waarschijnlijk is, de heer Bouvy deze overeenkomst wil sluiten, dan, zoo stelt de voorzitter voor, moet de Diaconie op de publieke verkooping genoemde aandeelen koopen zoo de som, waarvoor zij verkocht worden, de hypotheek plus achterstallige rente niet te boven gaat. Dit voorstel grondt zich op de volgende berekening: Van den heer De Vries, administrateur van Raning, vernam de voorzitter dat hij wel niet in staat was de netto opbrengst van 3/44 Bancoe Batoe en 1/11 Toetra zuiver op te geven, maar toch meende haar te durven begrooten op ± 2000. Volgens de berekening

6 Getranscribeerd in mei 1997, gecollationeerd in juli 1997; in de tussentijd is dit stuk ernstig beschadigd geraakt. Deze beschadigingen zijn in het transcript niet tussen [] aangegeven.

van den heer Herrebrugh brengt 3/44 Bancoe Batoe jaarlijks op 1159; 1/11 Toetra] is ruim 2,000 hooger in de verpondingswaarde aangeslagen dan 3/44 Bancoe Batoe, volgens [mededeeling] van den hoofdagent der "Crediet- en Handelsvereeniging Banda". De zuivere opbrengst van 1/11 Toetra zal dus wel niet minder bedragen dan die van 3/44 Bancoe Batoe. De netto opbrengst van 1/11 Toetra en 3/44 Bancoe Batoe te zamen zou dus zijn 2 318 - De gezamenlijke netto opbrengst, op 2 000 te berekenen, schijnt dus niet te gewaagd te zijn. Doch in dat geval is het te verkiezen de aandeelen zelf te koopen, zoo de heer Bouvy in bovengenoemde voorwaarden niet wil treden. De heer Herrebrugh deelt mede, dat de heer Bouvy in geen geval 5% en misschien zelfs geen 4% wil geven. Hierdoor vervalt nl. het voorstel om met den heer Bouvy in overleg te treden en wordt na eenige discussie besloten tot den aankoop der genoemde aandeelen in Bancoe Batoe en Toetra over te gaan. Zoo de Diaconie eigenares wordt dier aandeelen en de heer Herrebrugh beheerder van Bancoe Batoe zullen de noten niet in consignatie worden gegeven aan eene der vereenigingen, maar door den heer Herrebrugh worden behandeld en verkocht. Wel zijn hieraan voor den beheerder groote moeielijkheden verbonden - doch de heer Herrebrugh neemt genoemde taak welwillend op zich. Verder wordt nog besloten over te gaan tot de publieke verkooping van het huis en erf van den heer H.P. de Vries, waarop de Diaconie een hypotheek heeft van 6.000. Na langdurige bespreking wordt besloten bij gelegenheid van die verkooping te bieden tot de som van 6000.-

Op de vraag van den heer Herrebrugh of de Diaconie ook hypotheken heeft ouder dan 30 jaar, ziet de administrateur de boeken na, en deelt aan de vergadering mede, dat nog geen der hypotheken dien hoogen leeftijd heeft bereikt.

Op voorstel van den heer Herrebrugh zal aan de weduwe St. Germain maandelijks 5 worden uitgekeerd om daarvoor voor haar zoon Benedictus de noodige kleedingstukken aan te schaffen. De heer Ch. Rijkschroeff en de voorzitter zullen een bezoek brengen aan de huishoudster van wijlen Paliama om te onderzoeken of zij en hare kinderen ook ondersteuning noodig hebben.

De kerkeraad is van oordeel, dat kinderen in wilden echt en buiten echt geboren, wel door den predikant gedoopt moeten worden; alleen zal deze de ouders wijzen op hunnen Christelijken plicht nu een wettig huwelijk aan te gaan. Niets meer aan de orde zijnde wordt de vergadering gesloten. Banda 31 Januari 1900. [w.g.] W.J. Boelman, President; A. Herrebrugh; C.F.A. Milders; R.H. Brantz; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 31 januari 1900Ver[gadering] van den kerkeraad op 31 Januari 1900, in [de consist]o[ri]ekamer. Aanwezig alle leden, behalve de heer Ch. Rijkschroeff. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd. Het jaarverslag over den toestand der gemeente wordt gelezen en goedgekeurd.

Aan Ds. Fregeres, predikant te Batavia, zal 100 worden gezonden voor de beide kinderen van wed. Joodens. De hh. Herrebrugh en Brantz nemen welwillend op zich te onderzoeken [of] Chr... [onder]steuning noodig heeft, zoo ja, dan zal [maande]lijks 5 worden uitgekeerd. D[e k]inderen van wed. Carrow zullen, kleeding ontvangen. De heer Herrebrugh neemt op zich daarvoor te [zor]gen. [weduwe Saint Ger]main zal geen ondersteuning meer ont[vangen]. ... Van den Broeke zal de hypotheek worden opgezegd. De wed. van Kempa te Rozengain zal maandelijks 6 ontvangen. Niets meer aan de orde zijn de wordt de vergadering gesloten. Banda 9den Maart 1900. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; C.F.A. Milders; R.H. Brantz; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 maart 1900Vergadering van den kerkeraad op 9 Maart jl. [1900] des avonds om half zeven in de constistoriekamer. Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Daar de kerkeraad het recht niet heeft 3/44 van Bancoe Batoe en 1/11 van Toetra te doen verkoopen - in ‘73 heeft men vergeten bij het opmaken der hypotheekacte dit recht te bedingen - zal de heer De Vries, die den 14den e.v. op Neira komt, verzocht worden, zelf genoemde perceelen te doen verkoopen. De Diaconie kan ze dan koopen en den heer De Vries quiteeren voor het kapitaal en de renten, rustende op genoemde perceelen. De dag van verkoop van het huis van den heer De Vries zal in overleg met den vendumeester vastgesteld worden.

Aan het Kerkbestuur zal gevraagd worden goedkeuring van het kerkeraadsbesluit om het huis van den heer M. van den Broeke te koopen.

De wed. Carrow zal in het vervolg huishuur plus rijst ontvangen. Bernard Carrow, die met den heer Knoppert naar Java vertrekt om daar werk te zoeken, zal 20 ontvangen om den eersten tijd in zijn onderhoud te voorzien. De kinderen van Theodorus zullen maandelijks 5 ontvangen. Wed. Watimena in 't vervolg 2.50 meer.

Den koster van Rozengain zal bericht worden dat hij of moet trouwen met de vrouw, met wie hij gemeenschap heeft gehad, of zijne betrekking neerleggen. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. Banda 5 juni 1900 [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; C.F.A. Milders (ouderling); C.A.J. Rijkschroeff, diaken; R.H. Brantz, diaken; B. Hartog, diaken

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 5 juni 1900Vergadering van den kerkeraad op 5 juni 1900, des avonds kwartier na vijf, in de kerk. Aanwezig alle leden behalve de heer Milders, die verhinderd was. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Het voorstel van den heer P.H. de Vries om voor 31600 het huis van Z.Ed. vader van de Diaconie over te nemen, wordt niet aangenomen. Daarentegen wel het voorstel van den heer Hartog luidende: de heer P.H. de Vries betale voor het huis 3000 aan contanten, terwijl de Diaconie hem dan onder eerste verband 3000 zal verschaffen tegen 6%, het eerste jaar zonder rente. Dit voorstel zal den heer De Vries gedaan worden.

De heer Ch. Rijkschroeff neemt op zich door middel van den deurwaarder den heer A.G.V. Rijkschroeff het geld op te zeggen. Het huis zal, zoo het te weinig opbrengt, door de Diaconie gekocht worden, terwijl het resteerende van de schuld van den heer A.G.V. Rijkschroeff door dezen verschuldigd blijft. Banda 15 Juni 1900. [w.g.] W.J. Boelman; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 15 juni 1900Vergadering van den kerkeraad op 15 Juni jl. [1900] in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden behalve de ouderling R. Brantz. De notulen der vorige vergadering werden gelezen en goedgekeurd.

Bij publieke verkoop van de eigendommen van den heer H.P. de Vries in Toetra en Banco-Bato zullen die zeker bij lange na niet opbrengen het door den heer De Vries aan hoofsom en rente verschuldigde. De kerkeraad heeft nu de vraag te overwegen of hij voor het tekort de erfgenamen van de borgen van den heer De Vries moet aanspreken? De voorzitter merkt het volgende op: de hoofdsom met de verschuldigde rente bedraagt ± 25.000, dat wordt, naar 6% berekend, 1500 's jaars aan rente. Zijn de bedoelde aandeelen in Toetra en Banco Bato nu deze som gelds voor de Diaconie waard? Zeer zeker, want de zuivere opbrengst dier aandelen bedraagt per jaar ± 2.000. 't Zij nu de Diaconie die aandeelen voor 25.000 in de handen van derden laat overgaan, 't zij zij zelve ze voor eene of andere som koopt, in geen geval lijdt zij schade, zoodat het onchristelijk zou zijn bovengenoemde personen aan te spreeken. De overige hh. leden van den kerkeraad kunnen zich vereenigen met het voorstel om bovengenoemde personen niet aan te spreken.

Door een ongelukkigen samenloop van omstandigheden is den kerkeraad niet ter oore gekomen het aanbod van mej. ...7 Rijkschroeff, ten vorigen jare gedaan aan onzen administrateur, om voor 3000 het huis van haren broeder V. Rijkschroeff over te nemen. Nu zal het huis zoo spoedig mogelijk verkocht worden.

Ontvangen van den heer P.H. de Vries een schrijven, waarin hij verklaart het voorstel van den kerkeraad, zie vorige notulen, tot zijn spijt niet te kunnen aannemen. Van denzelfden ontvangen twee eigendomsbewijzen in Toetra op zijn en zijns broeders naam overgeschreven. Welke aan den administrateur van het Diaconiefonds worden ter hand gesteld - benevens de mededeeling, dat het eigendomsbewijs van Banco Bato niet is in het bezit van den heer H.P. de Vries.

Verder wordt nog besloten het geld op te zeggen aan den heer Thiesky. De goeroe Rissakotta wil het huis koopen; besloten wordt het hem over te doen tegen de hoofdsom plus de rente tot Jan. 1900. Niets meer aan de orde zijnde wordt de vergadering gesloten. Banda 10 Augustus 1900. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; C.F.A. Milders; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 10 augustus 1900Vergadering van den kerkeraad op 10 Augustus [1900], in de consistorie kamer. Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Van den heer Thiesky is het verzoek ingekomen om in te trekken het besluit van den kerkeraad, waarbij hem het geld is opgezegd, en hem alsnog in de gelegenheid te stellen tot afbetaling van de hoofdsom en de rente. Dit verzoek wordt ingewilligd. Verder wordt besproken een schrijven van het Kerkbestuur, waarin dit om eenige inlichtingen vraagt naar aanleiding van de overeenkomst, gesloten met den heer Van den Broeke senior over de betaling van de rente, verschuldigd door zijnen zoon J.M.E. van den Broeke. Die inlichtingen zullen gegeven en dan tevens meegedeeld worden waarom op 't oogenblik de achterstallige rente van genoemden heer Van den Broeke niet te innen is. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. Gearresteerd op heden Banda 19 Dec. 1900. [w.g.] W.J. Boelman, President; A. Herrebrugh; C.F.A. Milders; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 19 december 1900Vergadering van den kerkeraad op 19 Dec. 1900, des avonds om half zeven, in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden, behalve de heer R. Brantz. De notulen der vorige vergadering worden


voorgelezen en goedgekeurd.

Omtrent het aangekochte huis van den heer V. Rijkschroeff wordt besloten, het van de hand te doen, zoo er 2.000 voor geboden wordt. Wordt het niet verkocht, dan zal het hoofdgebouw hersteld worden en het achtererf afzonderlijk verhuurd. De heer A.M. Herrebrugh neemt bereidwillig op zich voor de reparatie te zorgen.

Den heer P.H. de Vries zal verzocht worden zich iets te willen haasten met het in orde maken van de hypotheek (eerste) op 3/44 Bancoe Batoe en 1/22 Toetra voor zijne zuster mej. De Vries, welke eerste hypotheek - groot 6,000 - de Diaconie zal ontvangen in ruil voor de eerste hypotheek van dezelfde waarde op 3/44 Bancoe Batoe van wijlen den heer Jac. Leunissen.

Naar aanleiding van het vertrek van mej. Meintje Versteegh met den Manillarees Blinting en van het feit dat Manillareezen en soldaten verschijnen ten huize van mevr. de wed. Versteegh en hare dochters, zullen een paar leden van den kerkeraad zich naar mevr. Versteegh begeven om met haar in christelijken zin over deze feiten te spreken. Banda 13 Februari 1901. [w.g.] W.J. Boelman, President; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 13 februari 1901Vergadering van den kerkeraad 13 Februari [1901], des avonds half zeven, in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden. Het jaarverslag wordt voorgelezen en met algemeene stemmen goedgekeurd.

Voor het kind van Korporaal Gerardus Govers, Cornelia Wilhelmina, wier vader naar Europa vertrokken en wier moeder overleden is, wordt ondersteuning gevraagd. Aan Juff. de Walsche, waar zij te huis is, zal voor haar maandelijks 5 worden uitgekeerd.

Het jaarverslag wordt met algemeene stemmen goedgekeurd.

De koster zal in het vervolg 5 ontvangen, terwijl het pensioen van den gewezen guru Lekahenna met 10 zal worden verminderd. Banda, 14 Maart 1901. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; R.H. Brantz; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 14 maart 1901Vergadering van den kerkeraad den 14den maart jl. [1901], des avonds half zeven, in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Daar er op 't oogenblik maar één ouderling is en er drie diakenen zijn, wordt besloten één der diakenen tot ouderling te benoemen. De algemeene keuze valt op den diaken R. Brantz, die zich bereid verklaard zijn nieuwe functie te aanvaarden.

Hierna brengt de voorzitter het voorstel ter tafel om nog eens het tractement van de organiste en dat van den administrateur te verlagen. Hoewel hij wat den laatstgenoemden betreft zeer noode overgaat tot dit voorstel, voelt hij zich daartoe toch verplicht vooral door de sterke daling in de notenprijzen, waarvan de Diaconie wel eens op gevoelige wijze de gevolgen kon ondervinden. De kerkeraad besluit, na eenige beraadslaging, het tractement van beiden te brengen op 30 's maands, met de bijvoeging dat, zoodra de vooruitzichten zulks toelaten, de administrateur weder 40 's maands zal ontvangen. Het pensioen van den gewezen koster wordt teruggebracht op 10 's

maands.

Daarna deelt de voorzitter mede, dat de aanneming van de nieuwe lidmaten der beide gemeenten te Neira zal plaats hebben in de paaschweek, in de buitengemeenten op een later vast te stellen tijd. De bevestiging der nieuwe lidmaten te Neira zal dan geschieden op Goeden Vrijdag, des morgens in de Maleische, des avonds in den Hollandsche gemeente. Er wordt besloten dan tevens voorbereiding te houden, en het Avondmaal te vieren op den eersten Paaschdag in de Hollandsche, op den tweeden in de Maleische gemeente.8

Ook wordt nog besloten, dat de kerkeraad zal beproeven het soldatenkind, dat thans bij Juffr. de Walsche is, en waarvoor maandelijks 5 wordt betaald voor die som in de inrichting van den Zendeling-Leeraar Joh. van der Steur geplaatst te krijgen. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. Banda, den 8sten Juli 1901. [w.g.] W.J. Boelman, voorzitter; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 8 juli 1901Vergadering op 8 Juli 1901 des avonds om zeven uur in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden, behalve de diaken Hartog. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd. Er wordt besloten later het request omtrent het één per mille aan het Kerkbestuur op te zenden, daar door de vele drukten van den laatsten tijd op 't oogenblik daarvoor geen tijd is. Om dezelfde reden moet ook uitgesteld worden het opmaken van een inventaris van de kerkelijke boeken, waarop de inspecteur Ds. van Leeuwen bij zijn bezoek alhier aandrong. Voor het soldatenkind, dat thans bij Juffr. de Walsche is, zal geen maandelijksche uitkeering meer gegeven worden. Banda, 13 Juli 1901. [w.g.] W.J. Boelman; A. Herrebrugh; R.H. Brandtz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 21 oktober 1901Vergadering van den kerkeraad op 21 October 1901, des avonds ten 6½ uur in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden. De ouderling Herrebrugh brengt ter tafel: 1. Een brief van den kerkeraad te Modjokerto; 2. Een idem [van den kerkeraad] te Magelang; 3. Een idem [van den kerkeraad te] Amboina en 4. Een idem [van] het Kerkbestuur. Er wordt besloten: 1. Een circulaire te doen rondgaan ter inzameling van gelden ter voltooiing van de kerk te Modjokerto; 2. Een circulaire te doen rondgaan ten behoeve van Magelang voor hetzelfde doel; 3. Aan den kerkeraad te Amboina bericht te zenden; dat wij voor een goeroe te Kisiwooi genegen zijn, uit de gelden van de zending 15.- 's maands bij te dragen, onder voorbehoud alvorens beslist de bijdragen uit te keeren, eerst af te wachten, de komst van eenen nieuw te benoemen predikant voor Banda. 4. Het Kerkbestuur de noodige inlichtingen te verschaffen welke het verlangd. Niets meer te behandelen hebbende, sluit de ouderling de vergadering. Aldus gelezen, goedgekeurd en geteekend in de vergadering van den 19en februari [1902] te Banda, [w.g.] A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 19 februari 1902Vergadering van den kerkeraad op woensdag den 19 februari 1902 des avonds ten 6½ uur in de consistoriekamer. Aanwezig alle leden. De ouderling Herrebrugh opent de vergadering en brengt ter

8 hierop volgt, maar is doorgehaald, de zinsnede "Niets meer ... gesloten"; in het transcript is deze zin toch opgenomen, op de in de overige notulen gebruikelijke plaats aan het eind van de notulen

tafel: de hijpoticaire vordering op ½ Toetra en ...9 Simonwal, waarvan de tijd van opzegging nadert, vermits de vordering bijna dertig jaar oud is en bij nalatigheid hiervan, het recht op de vordering door verjaring zoude worden verloren. Wordt besloten het Kerkbestuur te Batavia van het onderwerpelijke in wetenschap te stellen en diens goedkeuring en machtiging te verzoeken, om voor de terugvordering dezer hijpoticaire schuld, de bijstand van een practiz[ijn] in te roepen. Niemand meer iets in het midden te brengen hebbende, sluit de wd. voorzitter de vergadering. Aldus gelezen en gearresteerd op heden den 22en April jl. [1902]. [w.g.] A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 22 april 1902Vergadering van den kerkeraad op Dinsdag den 22en April 1902, des avonds ten 6 ure in de consistoriekamer. Aanwezig zijn alle leden, voor 't eerst de predikant E.T.K. Steller, die door den ouderling, den heer Herrebrugh, met eenige vriendelijke woorden wordt welkom geheeten. Ds. Steller antwoordt daarop met een hartelijke dankbetuiging voor de vriendelijkheid, waarmede de kerkeraad hem heeft ontvangen bij zijn aankomst op Banda-Neira, en opent vervolgens de verg. met gebed.

Behalve over eenige andere zaken wordt gehandeld over de missieve van het Bestuur betreffende assurantie van het kerkgebouw met inventaris tegen brandschade. De kerkeraad is van meening, dat assurantie niet raadzaam is, daar de tegenwoordige staat der financien tot de grootste zuinigheid noopt en het kerkgebouw, doordat het geheel op zichzelf staat, met zink gedekt is en niet omgeven is door andere gebouwen, tamelijk wel vrij is van brandgevaar.

Voorts wordt nog besloten de vergadering voor het nazien van de kas en de administratie te houden op Woensdag den 30en April 1902, ten huize van den heer Rijkschroeff. De commissie daartoe zal bestaan uit de heeren Brants, Hartog. Niemand meer iets in het midden te brengen hebbende sluit de voorzitter de vergadering. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 2 mei 1902Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag, den 2en Mei [1902], des avonds ten 6½ ure. Tegenwoordig zijn alle leden. Deze vergadering is voornamelijk belegd voor 't opstellen der gegevens voor het verslag over 1901 aan het Bestuur van de Prot. Kerken in Nederl. Indië te Batavia, 't welk dan ook eerst geschiedt en wordt afgehandeld.

Vervolgens deelt de voorzitter mede, dat door de jongedochter Johanna Thijssenraad het verzoek is gedaan nog in den loop der maand Mei belijdenis te mogen doen, aangezien zij nog vóór haar aanstaand huwelijk als lidmaat wenschte aangenomen en bevestigd te worden. Aan den voorzitter wordt vrijheid gegeven hierin naar bevind van zaken te handelen.

Voorts wordt aan den voorzitter opgedragen aan het Kerkbestuur te Batavia te schrijven over het administreeren van het Kerkfonds alhier door een' diaken.

Daarna wordt een commissie benoemd om het huis van den goeroe te Lonthoir na te zien, aangezien dat huis telkens en telkens weer veel aan reparatie kost. De commissie zal bestaan uit de heeren


Brants en Herrebrugh.

Ook doet de voorzitter mededeeling, dat aan hem onderstand is gevraagd uit het fonds der Diaconie door den heer Kloeth, van wien een dergelijk verzoek reeds vroeger gedaan was afgewezen geworden. De kerkeraad besluit eerst te informeeren naar den omstandigheden van genoemden heer Kloeth.

Eindelijk doet de voorzitter mededeeling van den ingekomen stukken: 1º een schrijven van den heer Ds. Rogge te Batavia, berichtend de ontvangst van 75.- ten behoeve van het Ned. Zendeling Genootschap te Rotterdam, aan Z.W.E. door den kerkeraad gezonden uit de Zendingsbus. 2º Een missive van het Bestuur over de Prot. Kerken te Batavia, behelzende antwoord op het schrijven van den kerkeraad ddo. 1 Mrt. 1902, N° 29, betreffende aan wijlen den heer J.J. von Bruggenhagen verleende tweede hypotheek van 30.000 op perceelen te Banda ten laste van het Diaconiefonds der gemeente te Banda. Het Bestuur is van oordeel, dat zoolang de rente geregeld betaald wordt er van verjaring geen sprake kan zijn. Dit zou eerst het geval zijn, wanneer de rente gedurende 30 jaren niet betaald was. Het Bestuur adviseert niet over te gaan tot opzegging, tenzij de perceelen dalen beneden de waarde van 70.000. Niets meer aan de orde zijnde, sluit den voorzitter de vergadering. [w.g.] E.T.K. Steller, predikant; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog. Gezien 14 Juni 1902 de Kerkelijk Inspecteur [w.g.] Van Oosterzee

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 13 juni 1902Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag, den 13en Juni 1902 des avonds om 6 uur. Deze vergadering is belegd ter gelegenheid van het bezoek aan de gemeente Banda van den Kerkelijken Inspecteur Ds. C.M. van Oosterzee. Behalve dezen en alle leden van den kerkeraad zijn op de vergadering tegenwoordig de heeren A.C. de Heer, Assist. Res. en J.P. van den Broeke. De voorzitter opent de vergadering met gebed en heet daarna namens den kerkeraad genoemde heeren welkom. Na lezing der notulen, die worden gearresteerd, en vermelding der ingekomen stukken geeft de voorzitter het woord aan den kerkelijken Inspecteur, die daarop overgaat tot de inspectie en aan den kerkeraad tal van vragen doet betrekkelijk den toestand der gemeente Banda. Z.W.Ew. besluit met zijnen tevredenheid te uiten over den algemeenen indruk, die de inspectie bij hem heeft teweeggebracht en spreekt Zijnen beste wenschen uit voor de gemeente en den kerkeraad van Banda.

Vervolgens wordt het woord gegeven aan den heer P. van den Broeke, die zich tot den kerkeraad wenscht te wenden met een verzoek van particulier belang. Aan den heer Van den Broeke wordt verzocht zijn verzoek schriftelijk aan den kerkeraad te doen, die het dan in overweging zal nemen en indien gewenscht daarover met het Bestuur te Batavia zal correspondeeren.

Niets meer aan de orde zijne richt de voorzitter nog een woord van dank aan den heer Van Oosterzee voor de welwillende wijze waarop hij het onderzoek heeft gehouden, aan de heer Van den Broeke voor de getoonde belangstelling en sluit de vergadering met dankzegging. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 juli 1902Vergadering van den kerkeraad op Woensdag, den 9en Juli ‘02 des avonds ten 6 ure. Aanwezig zijn alle leden. De notulen der vorige verg. worden gelezen en goedgekeurd.

Ter vergadering is verschenen de jongedochter Johanna Thijssenraad die aan den kerkeraad de wensch te kennen gegeven [hee]ft om belijdenis des geloofs af te leggen vóór haar aanstaand huwelijk. Nadat zij door den predikant is ondervraagd geworden, maakt de kerkeraad geen bezwaar haar toetelaten tot het doen van belijdenis, 't welk op den volgend[en] Zondag zal plaats hebben. Na kortelijk [te] zijn toegesproken door den predikant, die haar namens den kerkeraad Gods zegen toewenscht op de gewichtige schrede, die zij zich heeft voorgenomen te doen, verlaat zij de vergadering.

Thans is aan de orde een schrijven van den heer J.P. van den Broeke, waarin hij den kerkeraad verzoekt een huis, behoorende aan de heer J.M.E. van den Broeke, waarop de Diaconie een hypotheek heeft ad 5000.- voor die som namens de Diaconie te willen overnemen. Na ernstig beraad is de kerkeraad unaniem van oordeel, dat het verzoek van den heer Van den Broeke niet kan worden ingewilligd als niet in 't belang van de Diaconie. Bovendien heeft de kerkeraad een dergelijk verzoek door eenen andere ingezetene van Neira vroeger gedaan afgewezen uit dezelfde overwegingen. Waar de heer Van den Broeke voorstelt van bedoeld huis een pastorie te maken, wordt de opmerking gemaakt, dat het huis niet door koelheid uitmunt - integendeel - en dat de Diaconie reeds een ander huis bezit, dat voor dat doel geschikt zou zijn. Bovendien is niet te verwachten, dat de regeering voor de predikant[en] van Banda een uitzonderingsbepaling zou maken, waarbij zij gedwongen zouden worden, een bepaald huis van de Diaconie tegen een vasten huurprijs te betrekken. Wordt besloten, aan den heer Van den Broeke te antwoord[en], dat de kerkeraad tot zijn leedwezen niet kan ingaan op zijn voorstel.

Vervolgens komt ter tafel de bezoldiging der goeroehs uit de Diaconiekas. De kerkeraad is eenstemmig van oordeel dat er iets moet worden gedaan om de Diaconiecas van die last, althans zooveel mogelijk te ontheven. De voorzitter leest een conceptschrijven voor aan het bestuur te Batavia, waarin de kerkeraad verzoekt om bezoldiging van de goeroehs te Lonthoir - Ay uit 's Lands Kas, op grond van 't Reglement voor 't Godsdienstonderwijs in gemeent[en] bij welke geen eigen predikant geplaatst is; in welk schrijven de kerkeraad aantoont, dat genoemde gemeent[e] daarvoor in de termen vallen. Wordt besloten dergelijk schrijven met de noodige bijlagen aan het bestuur toe te zenden.

Een verzoek van de wed. Samuels, door een der leden overgebracht, om een toelage uit de Diaconiekas wordt bewilligd. Zij zal een ondersteuning genieten van 5.- 's maands. Omtrent de wed. Carrow wordt besloten voor hare kinderen een kleedgeld toe te staan van 5.- om de drie maand[en].

Besloten wordt verder 100 ex. Maleische psalm en gezangboeken te bestellen, nl. zooals die te Ambon gebruikelijk zijn.

Eindelijk wordt omtrent een verzoek van mej. Rijkschroeff, die het erf in de Passerstr. Wijk C N° ...10 voor 650 wil overnemen besloten, dat de kerkeraad haar verzoek nog in overweging wenscht te houden. Niets meer aan de orde sluit de voorzitter de vergadering met dankzegging. [w.g.] E.T.K. Steller, pred.; A. Herrebrugh, ouderling; R.H. Brantz; B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 14 augustus 1902 Vergadering van den kerkeraad op Donderdag den 14en Aug. 1902 des avonds te 6½ ure. Alle leden


zijn tegenwoordig. Na lezing der notulen, die worden goedgekeurd, heeft mededeeling plaats der ingekomen en uitgegane stukken.

Naar aanleiding van het schrijven van mej. C. Versteegh, waarin zij mededeelt, dat hare zuster wegens vertrek naar Batavia hare betrekking van organiste gaat neerleggen en verzoekt in derzelver plaats te mogen worden aangesteld, besluit de kerkeraad een oproeping te doen van sollicitanten naar deze betrekking.

Voorts wordt aan den voorzitter opgedragen te antwoorden op het schrijven van den wd. Assist. Resid. betreffende de circulaire Van der Steur te Magelang. De kerkeraad is van oordeel, dat zulk een inrichting als de heer Van der Steur bedoelt ook haar nut zou hebben voor Banda. Kinderen die voor opneming in een inrichting als bedoeld wordt in aanmerking zouden komen, zijn er hier genoeg, al is het getal moeielijk te schatten van hen, die door hunne ouders eventueel ter opvoeding op Java zouden worden afgestaan. Wat betreft het verband dezer zaak met den plannen van den kerkeraad tot oprichting van een eigen Weeshuis wordt de opmerking gedaan, dat de eene inrichting het nut der andere niet zou doen vervallen, integendeel dat zij geacht kunnen worden elkander aan te vullen. De kerkeraad toch beoogt verpleging van jonge weesjes, en dat niet alleen van Europeanen en daarmede gelijkgestelden maar ook van Inlandsche christenen.

Een verzoek eindelijk van de wed. Theodorus, door een der leden aan de vergadering overgebracht, om ondersteuning voor hare hulpbehoevende ongehuwde dochter, wordt bewilligd en aan deze een maandelijksche toelage van 5.- toegestaan.

Wordt ook nog besloten aan de gemeente bekend te maken, dat de opbrengst der bus, aan den ingang der kerk geplaatst weer gelijk vroeger ten bate van de Diaconie zal komen, daar deze stijving harer kas dringend noodig heeft. Voor de Zending zal op Feestdagen een bijzondere collecte worden gehouden. Niets meer aan de orde sluit de voorzitter de vergadering met dankzegging.

In deze vergadering werd door de voorzitter ook nog mededeeling gedaan van een verzoek om hulp door den Christenbevolking van Rozengain aan de kerkeraad gedaan bij monde van een commissie van zeven personen, nl. Albertus Kempa, Hendrik Gottlieb, Adriaan Hendrik, Christiaan Hendrik, Johannes Kempa, Cornelis Nurimarna en Jan Bechard, die op den ...11 Aug. bij den predikant verschenen. De Christenbevolking van Rozengain gevoelt zich zeer bezwaard, doordat zij vernomen heeft, dat het gedeelte van hun eiland, thans door de regeering met djattiboomen beplant op welks open plekken zij tot dusver nog hunnen tuinen hebben kunnen aanleggen, door de regeering zal worden afgestaan in erfpacht aan de Arabier Baädilla, waardoor zij geheel van land beroofd vreezen te worden. Een der afgevaardigden deelt mede, dat de Orang-Kaja hem reeds verboden heeft met planten voort te gaan. Met den heer Herrebrugh, ouderling, heeft de predikant toen zijn opwachting gemaakt bij den wd. Assistent Resident, om de belangen der Christenen van Rozengain te bepleiten, overtuigd als zij waren, daarmede te handelen in den geest ook der andere kerkeraadsleden, met dit gevolg, dat de Christenen van Rozengain, althans voorloopig - aangezien de concessie nog niet was verleend geworden, verlof kregen van den Assist. Resident met het maken en beplanten van tuinen voorttegaan, van welk verlof Z.HoogEd.Gestr. zoo goed was door een schrijven den Orang-Kaja in kennis te stellen. [w.g.] E.T.K. Steller, pred.; A. Herrebrugh; R.H. Brandtz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog


Notulen kerkenraadsvergadering Banda 29 augustus 1902Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag den 29en Augustus [1902], des avonds om half zeven. Aanwezig zijn alle leden. Na lezing der notulen, die goedgekeurd worden, en voorlezing der ingekomen stukken wordt in de eerste plaats nog eens de zaak der Christenen van Rozengain besproken en besloten, dat de kerkeraad zich voor hen zal wenden tot de regeering te Batavia met het verzoek, het gedeelte van Rozengain, dat nog Gouvernementsgrond is niet in erfpacht uit te geven maar het te willen reserveeren voor de bevolking, die daaraan groote behoefte heeft en bij verlies daarvan in nood zou geraken.

Daar voor de betrekking van organist slechts eene sollicitatie, nl. van Mej. C. Versteegh, is ingekomen, wordt besloten, indien haar orgelspel aan billijke eischen voldoet, haar aan te stellen. De kerkeraad zal haar verzoeken eerstdaags het gemeentegezang te willen begeleiden, opdat hij over hare bekwaamheid zal kunnen oordeelen.

Eindelijk wordt nog besloten de kinderen De Bell en de wed. De Walsche uit het diakoniefonds te ondersteunen. Niets meer aan de orde wordt de vergadering gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 17 oktober 1902Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag den 17en October [1902], des avonds om half zeven. Aanwezig zijn alle leden behalve de heer R.H. Brantz, die op reis is. Na lezing en goedkeuring der notulen wordt mededeeling gedaan van de ingekomen stukken, bestaande in drie missieven van het Bestuur over de Pr. Kerken te Batavia, resp. gedat. 22 Aug. ‘02, 26 Aug. ‘02 en 22 Sept. ‘02. Het tweede schrijven, betreffende eene circulaire der Vereeniging tot bevordering der Zedelijkheid in de Nederl. Overzeesche bezittingen wordt met instemming gelezen. Het eerste en derde schrijven betreft de kwestie van de bezoldiging der goeroe's, die tot dusver geschiedt uit de Diaconiekas, het eerste naar aanleiding van hetgeen de inspecteur Ds. Van Oosterzee daaromtrent bij het Bestuur heeft voorgebracht (op eigen verzoek van den kerkeraad), het andere als antwoord op het verzoek van den kerkeraad om advies gericht tot het Bestuur. Daar het Bestuur het een hopelooze zaak acht aan de regeering financieelen steun te vragen voor de verzorging der buitengemeenten en van meening blijft dat goeroe's niet mogen bezoldigd worden uit de Diaconiegelden, schrijft het den kerkeraad aan het mogelijke te doen om in de bestaande behoefte langs anderen weg te voldoen. Het resultaat van de overwegingen van den kerkeraad is, dat hij geen kans ziet in de tegenwoordigen tijd van financieelen druk het noodige geld bijeen te krijgen op Banda zelf, en daarom wenscht nogmaals het Bestuur te verzoeken of er toch niet hulp van de Regeering zou kunnen verkregen worden, bv. op denzelfden voet als dat voor 't Godsdienstonderwijs in sommige Inlandsche christengemeenten in de Minahassa is gegeven geworden. Aan den voorzitter scriba wordt opgedragen in dien zin het schrijven van het Bestuur te beantwoorden en verder van antwoord te dienen op de bijzondere punten in dat schrijven, maar vooral daarop den nadruk te leggen, den den kerkeraad niet aan ontslag van de goeroe's mag denken, daar den buitengemeenten dan voor 't grootste deel des jaars geheel verstoken zouden worden van voorziening in hunne geestelijke behoeften en spoedig te niet zouden gaan.

De kerkeraad bevestigt voorts het voorloopig genomen besluit om mej. C. Versteegh aan te stellen als organist, eerst voor drie maanden, later casu quo definitief, op het gewone traktement. Eindelijk staat de kerkeraad ondersteuning uit de Diaconiekas toe aan de 82-jarige weduwe Jansen. Niets

meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 18 november 1902Vergadering van den kerkeraad op den 18en November ‘02 des avonds om 5 uur. Aanwezig zijn alle leden. Na voorlezing der notulen, die goedgekeurd worden, gaat de vergadering over tot bespreking der laatstingekomen missieven van het Bestuur over de Prot. Kerken te Batavia.

De voorzitter, door het Bestuur aangezocht om consideratien en advies omtrent eenen eventueelen dienst te Merauke door den predikant te Banda, vraagt op zijn beurt naar de meening van den kerkeraad. Allen zijn van gevoelen, dat aan zulk een dienst groote bezwaren zijn verbonden. De afstand tusschen Banda en Merauke is zoo groot, dat indien de predikant jaarlijks een genoegzaam aantal dienstreizen naar M. wilde maken, hij daarvoor te lang zou worden onttrokken aan zijn werk in de hoofdgemeente. Het nut te M. te stichten zou niet opwegen kunnen tegen het nadeel te B. te lijden. Opgemerkt werd ook; dat indien hier twee predikanten stonden gelijk in Ambon, daar altijd een predikant in den gewonen dienst zou kunnen voorzien, terwijl de ander op reis is. Nu zouden evenwel bij afwezigheid van den eenigen predikant behalve de kerkedienst ook de catechisatien en andere geregelde werkzaamheden geheel onverricht blijven.

Naar aanleiding van het schrijven des Bestuurs, dato 16 Oct. ‘02 N° 371 besluit de vergadering te antwoorden, dat het geringe aantal godsdienstoefeningen in het vorige jaar door den predikant alhier gehouden, in de eerste plaats daaraan toe te schrijven is, dat de predikant in de maand Juli is vertrokken naar elders. Wat betreft de hier bestaande gewoonte om slechts om de veertien dagen godsdienstoefeningen te houden voor de Hollandsche gemeente, dat de kerkeraad zelf reeds meer dan eens hierover heeft gehandeld en zich afgevraagd of het niet beter was met deze gewoonte (sedert twintig jaren) te breken en voortaan weer alle weken eene Hollandsche godsdienstoefening te houden, beurtelings des Zondag'smorgens en des Zondag'savonds. Door het bestuur op nieuw bij deze zaak bepaald heeft de kerkeraad besloten met den aanvang van het nieuwe jaar hiermede den proef eens te nemen, - eerst dan, omdat de predikant thans om den anderen Zondag den dienst moet vervullen in de buitengemeenten tot viering van het H. Avondmaal. Wat betreft de dienstreizen in 't vorige jaar door de predikant gemaakt naar Lonthoir - deze zijn door een verzuim niet in 't verslag vermeld geworden.

Op den derden brief van het Bestuur eindelijk, aangaande den toestand der fondsen dezer gemeente, besluit de kerkeraad aan het Bestuur de gevraagde opgaven te verstrekken. De administreerende diaken zal een volledige staat opmaken. Tenslotte staat de vergadering een voor haar gebracht verzoek van de wed. Manuhutu om ondersteuning uit het Diaconiefonds toe. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering. [w.g.] E.T.K. Steller, pred.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 28 november 1902Vergadering op Vrijdag den 28en Nov. [1902] des avonds om half zeven. Aanwezig zijn alle leden. Na lezing der notulen, die worden goedgekeurd, verschijnt ter vergadering Mimie de Bell, die het als haar wensch had te kennen gegeven belijdenis te doen en als lidmate der gemeente te worden opgenomen. Na ingesteld onderzoek wordt hare godsdienstige kennis voldoende bevonden en wordt

zij door een toespraak van den voorzitter tot lidmate verklaard en als zoodanig bevestigd.

Verder wordt aan de orde gebracht de zaak van de heer en mevr. Geysbers, die ofschoon leden der Protestantsche gemeente hunne vijf jongste kinderen door een Roomschen priester lieten doopen. De predikant deelt mede, hoe hij op 't gerucht hiervan besloten had een bezoek te brengen ten huize der fam. G. en daar de bevestiging van 't gerucht had verkregen. Op zijne vraag, die hij verder had gedaan aan de heer en mevr. G. uit welke overweging zij hunne kinderen liever door een doortrekkenden Roomschen priester hadden laten doopen dan door den hier gevestigden predikant, werd hem geantwoord, dat zij dit hadden gedaan om lotsverbetering. Zóólang waren zij reeds te Banda en in dezelfde positie, en zoovele predikanten als hier achtereenvolgens waren geweest, had nooit één van dezen voor hunne promotie gezorgd. De predikant had hierop geantwoord, dat de kerk toch niet een instituut was om de promotie van ambtenaren te bewerkstelligen, en op zijn vraag of afgezien nog daarvan door genoemd echtpaar wel eens een verzoek in dien zin tot een van de predikanten was gericht geworden, luidde het antwoord ontkennend. Voorts had de predikant hun hunne ontrouw aan hunne Protest. belijdenis onder 't oog gebracht en gewezen op de noodzakelijke gevolgen, ontzegging van het H. Avondmaal en, zoo geen berouw werd getoond, vervallen verklaring van hun lidmaatschap der Protestantsche Kerk, waarmede zijzelve feitelijk reeds hadden gebroken. Op de opmerking van den heer G., dat Roomsch en Protestantsch toch eigenlijk 't zelfde waren, had de predikant tenslotte nog gewezen op de diepe kloof, die beide kerken scheidt en 't onmogelijk maakt, dat men zelf Protestant zou blijven en intusschen zijne kinderen Roomsch laat doopen. De kerkeraad besluit het treurige geval aan het Bestuur te Batavia te melden, met verzoek, of er niet iets gedaan kan worden tegen het gevaar dat de Pr. Kerk dreigt uit de algemeen heerschende opinie, dat overgang tot de Roomsche kerk bevorderlijk is voor iemands promotie. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering. [w.g.] E.T.K. Steller, predikant; A. Herrebrugh, ouderling; R.H. Brantz, ouderling; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 14 januari 1903Vergadering van den kerkeraad op Woensdag, den 14en Januari 1903, des avonds om half zeven. Afwezig wegens onvoorziene omstandigheden is de heer B. Hartog. De andere leden zijn tegenwoordig. Na lezing der notulen, die worden goedgekeurd heeft vermelding plaats der uitgegane stukken en voorlezing der ingekomen stukken. De voorzitter doet vervolgens verantwoording over de collecte voor het Zondagschoolfeest op Kerstmis en de uitgaven daarvoor, alsmede over de collecten voor den kerkbouw te Kediri. Er wordt voorts besloten een aantal trouwbijbels verguld op snee te bestellen à 1.55 't stuk. Wordt besloten aan den goeroe van Lonthoir, met verlof te Hoetoemoeri, die het verzoek heeft gedaan om verlenging van verlof met een maand zijn verzoek in de willigen. Ingewilligd wordt ook 't verzoek van den goeroe van Neira om vergoeding van 't bedrag der geneesmiddelen, door hem gebruikt bij zijn laatste ziekte, uit het Diaconiefonds. Niets meer aan de orde sluit de voorzitter de vergadering. Banda Neira, 22 Jan. ‘03. [w.g.] E.T.K. Steller, predikant; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 22 januari 1903Vergadering van den kerkeraad op Donderdag den 22en Jan. ‘03, des avonds om half zes. Behalve den heer Brantz, die op reis is, zijn de leden aanwezig. Aan de orde is in de eerste plaats de beantwoording van den brief van den Assistent Resident van Banda in zake de bezoldiging der

goeroe's. Na bespreking der verschillende punten wordt den voorzitter opgedragen het antwoord te schrijven en aan de leden ter teekening te zenden. In de tweede plaats leest de voorzitter een concept voor van het jaarverslag over 1902. Het wordt goedgekeurd. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 maart 1903Vergadering van den kerkeraad op Maandag, den 9en Maart [1903], des avonds om half zeven. Alle leden zijn tegenwoordig. Allereerst heeft plaats voorlezing en bespreking van een schrijven van den Assistent Resident van Banda betreffende de bezoldiging der goeroe's, waarin de vraag wordt gedaan, of in dit ressort niet met éénen rondreizenden goeroe zou kunnen worden volstaan. Het gevoelen van alle leden is, dat dit onmogelijk is. Eén kan hier onmogelijk het werk van vier doen op vier verschillende plaatsen, waartusschen het verkeer dikwijls zeer moeielijk is en soms onmogelijk. Wat zou er van de gemeenten moeten terechtkomen, zoo daar slechts om de vier Zondagen dienst kon zijn, zoo de catechisatie's niet geregeld werden gehouden, zoo er geen geregeld opzicht werd gehouden?! - Wordt den voorzitter opgedragen in dien zin te antwoorden.

Wordt voorts besloten van de predikant te Amboina inlichtingen in te winnen, omtrent den gezondheidstoestand van den goeroe Harmusial van Lonthoir met verlof te Hoetoemoeri.

Verder worden drie leden van den kerkeraad aangewezen om de administratie en de kas na te zien. Eindelijk wordt eene toelage van 6 per maand toegestaan aan het meisje Pieters te Ay en 5 aan de wed. Christianus. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; R.H Brantz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 8 april 1903Vergadering van den kerkeraad op Woensdag, den 8en Apr. 1903, des avonds om half zes. Afwezig zijn de hh. Brantz en Hartog. Ter vergadering zijn aanwezig de volg. personen, die hun wensch te kennen hebben gegeven aangenomen te worden en belijdenis te doen van hun geloof: Anette Delmaar, Wilhelmina van Room, Emma Leurs, Dora Gasper, Christina Melin, Johanna Adolf, Susanna Sergent, Aaltje van den Houten, Geertruida Theodorusz, Johanna Veerman, Caroline Versteegh, Alexander Soumokil, mevr. Senson geb. Versteegh en mevr. Lopulisa geb. Leurs. Na een onderzoek naar hunne godsd. kennis worden deze allen toegelaten tot het doen van hunnen belijdenis op Goeden Vrijdag, 18 April. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten met dankzegging aan God. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 23 mei 1903Vergadering op Zaterdag den 23en Mei 1903 des avonds om half zes in de consistorie. Afwezig wegens drukke bezigheden is de heer Hartog. Na opening der vergadering met gebed worden de notulen gelezen en goedgekeurd.

De predikant stelt voor kerkboekjes te bestellen te Depok bij den Hoofdagent van het Nederl. Bijbelgenootschap, den heer D. Hien12. Besloten wordt een partijtje te bestellen van verschillende prijs en afmetingen. Voorts stelt de voorzitter voor weer als 't vorig jaar voor ± 100.- aan

12 Onzekere lezing.

kerstgeschenken te bestellen in Holland, wat ook goedgekeurd wordt.

Verder wordt beraadslaagd, wat te doen met de woning van de goeroe op Lonthoir, waarheen thans de goeroe Wattimena van Ay door den kerkeraad is overgeplaatst. Bedoelde woning is hoogst ondoelmatig en ongezond door vochtigheid. Een andere geschikte woning is op Lonthoir niet te huren. 't Einde der besprekingen is, dat in beginsel besloten wordt tot den bouw van een nieuw huis, nadat de grond eerst zal zijn opgehoogd. De heer Herrebrugh neemt op zich te onderzoeken op hoeveel zulk een bouw zou komen te staan naar raming en of er ook materialen te krijgen zijn.

Eindelijk brengt de voorzitter de assurantie der kerkelijke en diaconale gebouwen en goederen tegen brand ter sprake. De heer Rijkschroeff wordt gemachtigd eene assurantie te sluiten.

Op deze vergadering doet de voorzitter ook nog voorlezing van een brief van het Kerkbestuur te Batavia inhoudende het antwoord op het schrijven van den kerkeraad betreffende de Chr. bevolking van Rozengain en de erfpachtaanvrage van een stuk land op dat eiland door den Luitenant der Arabieren alhier. In dat schrijven des Bestuurs vermaant het zoowel den predikant als de overige leden van den kerkeraad voortaan geen zaak bij hetzelve aanhangig te willen maken, dan na opzettelijk en ernstig onderzoek en niet maar af te gaan op inlichtingen, die later blijken onjuist te zijn, zooals in dit geval, gelijk aan het Bestuur was gebleken, nadat het door den Resident van Amboina beter, - naar het Bestuur meende - was ingelicht geworden. De aanwezige leden zijn van oordeel dat het verwijt van onnauwkeurigheid en lichtvaardigheid niet is verdiend door den kerkeraad, want dat zijne informatie's wel degelijk juist waren, ook blijkens 't geen later nopens die zaak der kerkeraad is ter oore gekomen. In beginsel wordt besloten in dien geest aan Het Bestuur terug te schrijven, en het bewijs te leveren, dat door den kerkeraad niet is gehandeld dan na voorzichtig in rijp beraad en ernstige, nauwkeurige onderzoeking der zaak. Daar de kerkeraad echter niet geheel voltallig is wordt besloten met definitieve afdoening dezer zaak te wachten tot een volgende vergadering, waarop alle leden tegenwoordig zijn. Niets meer aan de orde sluit de voorzitter de vergadering met dankzegging aan God. [w.g.] E.T.K. Steller, predikant.; A. Herrebrugh, oud.; R.H. Brantz, ouderl.; C.A.J. Rijkschroeff, diaken

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 3 juni 1903Vergadering van den kerkeraad op Woensdag den 3en Juni 1903, des avonds om 6 uur in de consistorie. Na opening met gebed worden de notulen der vorige vergadering voorgelezen en goedgekeurd. Alle leden tegenwoordig zijnde wordt nogmaals het laatste schrijven van het Kerkbestuur (zie de vorige notulen) nl. dat betreffende de zaak der Christenbevolking op Rozengain ter tafel gebracht. Het eenstemming gevoelen van den kerkeraad is, dat, waar het Kerkbestuur op grond van een door hetzelve ontvangen schrijven van den Resident van Amboina, den kerkeraad voorhoudt niet juist ingelicht te zijn en zonder voorafgaand nauwkeurig onderzoek de zaak der Rozengainers bij het Kerkbestuur te hebben aanhangig gemaakt, het thans de plicht van den kerkeraad is met bewijzen aan te toonen, dat integendeel de voorstelling, die de Resident van Amboina van de zaak geeft onjuist en bezijden de waarheid is. Bij het schrijven van den kerkeraad zouden dan kunnen worden gevoegd als bijlagen enkele bescheiden betreffende de zaak der Chr. bevolking van Rozengain, als daar zijn: a. "Een Afschrift van het Request der bevolking van Rozengain aan den Gouverneur Generaal" b. Een afschrift van de briefwisseling daaromtrent tusschen den Assistent Resident van Banda en den opsteller van het request, den heer Van Broekhuizen te Banda, c. een brief van den Orangkaja van Rozengain aan den heer Mulder, ingezetene van Banda, d een

brief van die heer aan den predikant, [e] een exempl. van de Javabode waarin het ingezonden stuk van den heer Mulder over het eil. Rozengain. Na voorlezing dezer stukken leest de voorzitter een concept antwoord aan het Kerkbestuur voor, dat met algemeene stemmen wordt goedgekeurd. Intusschen verklaart de heer Ch. Rijkschroeff, dat hij zich wenscht te onthouden van onderteekening van den te zenden brief, met het oog op zijne ondergeschikte betrekking als beampte in dienst van het Gouvernement, hetwelk door den andere leden wordt gebillijkt. In een afzonderlijk schrijven zal aan het Kerkbestuur de rede[n] van het ontbreken van de handteekening des heer Ch. Rijkschroeff worden bekend gemaakt, opdat het Kerkbestuur niet ten onrechte meene, dat de kerkeraad in deze zaak niet meer homogeen zou zijn.

Verder deelt de heer Herrebrug mede, dat de bouw van een huis voor den goeroe te Lonthoir geschat wordt op ± 300.- Op 't oogenblik zijn echter geen materialen te krijgen. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering met dankzegging. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 31 juli 1903Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag, den 31en Juli [1903], des avonds om 6 uur. Alle leden zijn tegenwoordig. De notulen worden gelezen en goedgekeurd. Aanvragen om ondersteuning uit het Diaconiefonds door wed. Vermeer en de wed. Meduri Kamerling worden ingewilligd.

De voorzitter deelt voorts mede, dat de betrekking van organist vacant is geworden. Wordt besloten dit aan de gemeente bekend te maken en zoo na een week geen sollicitanten zich aanmelden mej. E. Herrebrugh, die de betrekking thans waarneemt, te benoemen.

Een voorstel van den voorzitter tot aankoop van eenige Maleische boeken en kaarten voor de goeroe's en een abonnement op de Bentara Hindia eveneens voor elk der goeroe's wordt aangenomen.

Eindelijk besluit de kerkeraad nog een schrijven te richten tot het Kerkbestuur te Batavia waarin de kerkeraad zijn wensch te kennen geeft om een of twee jongelieden van Banda te mogen plaatsen op de Kweekschool te Amboina om te voorzien in eventueele vacatures van de goeroeplaatsen in zijn ressort; alsmede een schrijven om machtiging aan te vragen tot aankoop van het perkaandeel13, dat in December zal verkocht worden, waarop de Diaconie hypotheek heeft. Niets meer aan de orde wordt de vergadering gesloten met dankzegging. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 11 november 1903Vergadering van den kerkeraad op Woensdag, den 11en Nov. ‘03 des avonds om 6 uur, ten huize van den heer R. Brantz. Alle leden zijn tegenwoordig. De notulen worden gelezen en goedgekeurd. Vervolgens doet de voorzitter korte mededeeling van de gevoerde correspondentie en ingekomen stukken, sedert de laatste kerkeraadsvergadering. Langer wordt stilgestaan bij 't schrijven van het Kerkbestuur te Batavia (N° 15 ingekomen stukken), waarin het inlichtingen vraagt omtrent de hypotheken gevestigd op het 1/22 aandeel van het specerijland Toetra. Een concept antwoord van den heer Ch. Rijkschroeff wordt voorgelezen en goedgekeurd.

13 [in kantlijn geschreven:] (1/22 Toetra)

Inzake de opleiding van jongelieden van Banda aan de Kweekschool van Inlandsche Leeraars te Amboina, waarvoor de kerkeraad van Banda toestemming heeft ontvangen van het Kerkbestuur, wordt aan den voorzitter opgedragen, informatiën in te winnen bij den predikant te Amboina over de eischen, waaraan door de jongelieden moet worden voldaan voor toelating.

Voorts wordt besloten voor 't volgende jaar weer subsidie van het gouvernement aan te vragen voor de bezoldiging der goeroe's, aangezien de Kerkekas van Banda niet bij machte is zelve daarin te voorzien; de Diaconiekas daarvoor niet mag worden aangesproken en ook andere gemeenten in de Residentie dezelfde hulp van het gouvernement genieten.

Ook wordt nog besloten een harmonium voor de kerk te bestellen uit Batavia, aangezien dat het orgel, dat thans gebruikt wordt reeds gebrekkig is en teveel aan reparatie begint te kosten.

Nadat de predikant en de heer Herrebrugh nog mededeelingen hebben gedaan omtrent hun bezoek aan de gemeente te Rozengain bij gelegenheid van de laatste Avondmaalsviering aldaar, wordt de vergadering met dankzegging gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 17 december 1903Vergadering van den kerkeraad op Donderdag 17 Dec. [1903], des avonds 6 uur. Tegenwoordig zijn alle leden. Na lezing worden de notulen der vorige vergadering goedgekeurd. De voorzitter doet mededeeling der ingekomen stukken. Van 't KerkBestuur te Batavia werden ontvangen 1º de goedkeuring der administratie over 1902 en 2º toestemming tot verkoop van het 1/22 Toetra van hh. De Vries. Het bedoelde 1/22e aandeel Toetra werd op den 19en Dec. ‘03 door de Diaconie aangekocht voor de som van 10.- vrij van hypotheek. In deze vergadering verschijnt ook Alfonsina Selano, die aangenomen wenscht te worden. Na gehouden ondervraging vindt de kerkeraad vrijheid haar toe te laten om als lidmaat bevestigd te worden.

Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering met dankzegging gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 23 december 1903Vergadering van den kerkeraad op Woensdag, den 23en Dec[ember 1903] des avonds om 6 uur. Tegenwoordig zijn alle leden. Verschenen is op deze vergadering ook Dientje Mooyaart, die aangenomen wenscht te worden als lidmate voor haar aanstaand vertrek naar Java. Het resultaat der gehouden ondervraging is bevredigend en geeft de kerkeraad dus zijn toestemming tot het doen van belijdenis. Deze zal D.V. plaats vinden op den Kerstdag.

De voorzitter doet ook nog mededeeling van een schrijven van den predikant van Amboina betreffende de eischen gesteld aan aspirant-kweekelingen voor de Opleidingsschool. Deze brief ging vergezeld van enkele examen opgaven door de aspirant kweekelingen uit te werken. Wordt besloten door den goeroe een oproeping te laten doen. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering met dankzegging gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 25 januari 1904Vergadering van den kerkeraad op Maandag, den 25en Januari [1904], des avonds om halfzeven. Alle leden zijn tegenwoordig. De notulen der beide vorige vergaderingen worden gelezen en goedgekeurd. Ingekomen is een schrijven van den heer J. Joaquer met verzoek om 200 ter leen te mogen ontvangen als eerste hypotheek op een perceel gelegen te Lonthoir verpondingsnummer 65. De kerkeraad kan echter dit verzoek niet inwilligen, daar den stand der kas 't niet toelaat. Aan de orde is verder de bespreking van het over het jaar 1903 aan het Kerkbestuur in te zenden verslag. De voornaamste punten worden achtereenvolgens behandeld. Eindelijk doet de voorzitter verantwoording van de collecte en de uitgaven voor de Kerstfeestviering der kinderen. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering met gebed en dankzegging gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 11 mei 1904Vergadering van den kerkeraad op Woensdag, den 11en Mei ‘04, des avonds om 5 uur. Tegenwoordig zijn alle leden. Verschenen zijn ook de navolgende personen, die wenschen aangenomen te worden tot het doen van geloofsbelijdenis: Karel Lolang, Adolfine Delmaar, Françina Ikaka geb. Eduard, Maria Theodorusz, Lina Leurs, Anna Abrahamsz, Adele Wattimena, Elsje Rijkschroeff, Caroline Leunissen en Caroline Delmaar, die allen na gehouden onderzoek naar hun godsdienstige kennis en wijl er geen bezwaren tegen hen zijn ingebracht, worden toegelaten om bevestigd te worden op Hemelvaartsdag, den 12 Mei. Na mededeeling van een paar ingekomen stukken wordt deze vergadering gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 19 mei 1904Vergadering van den kerkeraad op Donderdag, den 19en Mei ‘04. Tegenwoordig zijn alle leden. Verschenen zijn de navolgende jongelieden, die wenschen aangenomen te worden tot het doen van belijdenis des geloofs: nl. Jacob Leasa, Jan Prosper, Neeltje Pietersz, Maria Hitijahubessij, Sara Pattiapon, Naatje Klinklever, Elizabeth Suisa, Josina Sopakua, Françina de Klerk, Veronica Malessij, Christina Pattij en Johanna Samson, die allen na gehouden onderzoek naar hun godsdienstige kennis en wijl er geen bezwaren tegen hun wandel zijn ingebracht, worden toegelaten om bevestigd te worden op den tweeden Pinksterdag, 23 Mei ‘04. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 4 juli 1904Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag, den [4den] Juli ‘04. Aanwezig zijn alle leden. Aan de orde is een verzoek van den heer R. Leunissen, om het erf toebehoorende aan de kerk, naast zijn woning, te moge huren voor 5 's maands. Wordt besloten op dit verzoek in te gaan en aan den heer Rijkschroeff opgedragen om de zaak met den heer Leunissen in orde te brengen, liefst zoo, dat deze behalve 5.- huur per maand ook de grondbelasting betaalt.

Verder word[t] aan wed. Palti, de moeder van den overleden kweekeling Johannis Patli, 10 gulden toegestaan voor den onkosten der begrafenis.

Eindelijk wordt nog eens de zaak Rozengain ter tafel gebracht door den voorzitter, nu volgens een

regeeringsbesluit een concessie is verleend van 34 bo...14 op dat eiland. Het verwondert de vergadering, dat zij van het Kerkbestuur geen schrijven meer over deze zaak heeft ontvangen, waaruit zou kunnen blijken, in hoeverre ook de belangen der inheemsche bevolking in 't oog zijn gehouden geworden door de regeering. Een bepaalde beslissing wordt niet genomen. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 19 juli 1904Vergadering van den kerkeraad op Dinsdag den 19en Juli ‘04. Afwezig is de heer Hartog door verhindering. Wordt ter tafel gebracht een schrijven van den oudgoeroe van Lonthoir, thans te Hoetoemoeri op Amboina woonachtig, waarin de mededeeling, dat de schrijver geen herstel heeft gevonden van zijn ziekte en bij voortduring ongeschikt is tot den arbeid. Op grond daarvan richt hij tot den kerkeraad het verzoek hem met geld te willen ondersteunen. De kerkeraad vindt geen termen om bedeeling toe te staan, aangezien de persoon in kwestie thans buiten het ressort woonachtig is; voor toekenning van pensioen wordt de diensttijd wel wat kort geacht. Mocht de kerkeraad tot pensioenering overgaan, dan zou dat slechts een klein bedrag kunnen zijn. Doch wordt voorshands besloten eerst door den goeroe Risakotta te laten informeeren naar de omstandigheden van den aanvrager.

Voorts wordt besloten aan het Kerkbestuur te Batavia een schrijven te richten, naar aanleiding van het regeeringsbesluit waarbij aan den Arabier Baädilla gronden in erfpacht zijn gegeven op 't eil. Rozengain, in welk schrijven de kerkeraad zijn leedwezen erover zal te kennen geven, dat aangezien de onrechtvaardige behandeling der bewoners van het eil. Rozengain tot op den huidigen dag nog niet heeft opgehouden, het gevallen regeeringsbesluit op de bevolking de indruk maakt, dat hunne klachten bij het bestuur geen ingang vinden, en zij veroordeeld schijnen nog langer onder het droevig régime te leven. In afwachting van nadere inkennisstelling omtrent hetgeen door de Regeering is besloten ten opzichte der Rozengainsche bevolking en de resteerende gronden op dat eiland wenscht de kerkeraad van verdere bemoeiingen in deze zaak af te zien, achtende reeds het mogelijke te hebben gedaan om lotsverbetering voor genoemde bevolking te verkrijgen en voor haar dus verder maar 't beste te hopen. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 24 augustus 1904Vergadering van den kerkeraad op Woensdag den 24en Aug. ‘04. Tegenwoordig zijn alle leden. De notulen worden gelezen en gearresteerd.

Daarop brengt de voorzitter een ingekomen schrijven aan den kerkeraad ter tafel van de ingezetenen van 't eil. Rozengain, waarin deze hun voornemen te kennen geven om met de eerstvolgende boot drie hunner oudsten naar Batavia te zenden tot den Gouverneur Generaal om hunne bezwaren in te brengen, die zij, gelijk zij in hun schrijven uiteenzetten, tevergeefsch hebben trachten in te brengen bij het plaatselijk Bestuur te Neira en het Gewestelijk bestuur te Amboina. Aan het eind van hun schrijven verzoeken zij den kerkeraad om hulp opdat zij kunnen verschijnen voor Z.Excellentie, den Gouverneur Generaal. Uit den brief is niet precies op te maken welke hulp bedoeld wordt. De

14 onduidelijk geschreven, mogelijk: bonder (vgl. Ned. 'bunder')

voorzitter heeft echter van A. Kempa, den brenger van den brief, vernomen, dat bedoeld is een verzoek aan het Kerkbestuur te Batavia om de drie afgevaardigden bij hun komst met raad en daad bij te staan, opdat zij bij den Gouv. Generaal worden toegelaten. De kerkeraad besluit aan dit verzoek, dat hem billijk voorkomt, te voldoen en een afschrift van den brief der Rozengainers met vertaling en geleidebrief aan het Kerkbestuur te zenden. Na bespreking nog van eenige andere zaken van ondergeschikt belang wordt de vergadering gesloten. [w.g.] E.T.K. Steller; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 11 september 1904Vergadering van den kerkeraad op Zondag, den 11en Sept. [1904] des voormiddags om half negen uur. Tegenwoordig zijn alle leden. Deze vergadering is belegd wegens het aanstaand vertrek van den predikant naar Menado. Na het archief te hebben overgedragen aan den president-ouderling, den heer A.M. Herrebrugh, en de boekeninventaris aan den administreerend diaken, den heer Ch. Rijkschroeff, neemt de heengaanden predikant met enkele woorden afscheid van den kerkeraad, zijne leden en den gemeente van Banda Gods besten zegen toewenschend. [w.g.] E.T.K. Steller, pr.; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 12 oktober 1904Vergadering van den kerkeraad op Woensdag 12 october [1904] des avonds 6 ure in het catechisatielocaal. Aanwezig alle leden behalve de heer Brantz die zich op dat oogenblik te Gisser bevindt.

De voorzitter opent de vergadering met gebed waarna hij het woord richt tot de leden, een beroep doende op hun liefde en toewyding, hen vragende hem by te staan waar 't noodig is, vooral elkander wederkeerig die liefde betoonende, zoo noodig voor de bevordering van Gods Koningrijk op aarde.

In behandeling wordt genomen een missive van den kerkeraad te Padang, aandringende om adhaesie inzake hun ingezonden stuk aan het Kerkbestuur van Batavia ten einde maatregelen te nemen uit onze Kolonieën te weren Japansche vrouwen en mannen zonder voldoend middel van bestaan. Zulks vooral met 't oog op 't ontuchtig beroep der meeste Japansche vrouwen. Besloten wordt adhaesie te dier zake te betuigen.

Ingekomen een stuk van den goeroe van Ai aangaande eenig verschil met enkele leden der gemeente. Wordt als kennisgeving aangenomen - maar besloten die zaak te onderzoeken en dien overeen komstig te handelen.

De voorzitter doet het voorstel de oude gewoonte om om de 14 dagen Hollandsche dienst te houden weder in te voeren. Zulks vooral met het oog op de instandhouding der Zondagschool, die in werkelyk bloeienden toestand verkeert. Het voorstel van den heer Herrebrugh om bij de Perhimpoan het orgelspel achterwege te laten wegens de zwakke gezondheid der organiste wordt aangenomen. Niets meer aan de orde sluit de voorzitter met dankzegging de vergadering. Namens den kerkeraad: [w.g.] V.L. Visser, voorzitter; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 2 december 1904Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag 2 Dec. ‘04. Aanwezig alle leden behalve den heer Brants.

De voorzitter opent de vergadering met gebed waarna de notulen worden voorgelezen en goedgekeurd.

Ter behandeling was een schrijven van het Kerkbestuur te Batavia naar aanleiding van de verantwoording over het beheer der Diaconiegoederen.

De hoofdzaak was - dat verscheidene personen die in debet zijn by de Diaconie òf in 't geheel niet òf zeer onvoldoende aan hunne verplichtingen voldoen. Lang en breed wordt daarover gesproken doch 't algemeen gevoelen is - dat er aan dezen tegenwoordigen toestand niets te veranderen valt. Immers door den achteruitgang der zaken is men onmachtig aan zijne verplichtingen te voldoen. Besloten wordt in dien geest te antwoorden aan het Kerkbestuur te Batavia. Wat betreft de uitgaafpost ad 12.50 aan den gewezen goeroe van Lonthoir, welke uitgaaf gevonden is uit de kas der Diaconie, meent de kerkeraad in zijn recht te zijn, daar dit geld is gegeven ter [te]gemoetkoming in tijd van ziekte. Dat het saldo in kas niet rentegevende belegd wordt, vindt zijn oorzaak in de maandelijksche uitgaven die uit de kas gedaan moet[en] worden en in 't feit dat beide banken hier gevestigd geen deposito's nemen. In dezen zin wordt besloten het Kerkbestuur te antwoorden. Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter met dankzegging de vergadering. Namens den kerkeraad. De voorzitter h.t. [w.g.] V.L. Visser; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 10 januari 1905Vergadering van den kerkeraad op 10 Januari 1905. Aanwezig alle leden. De voorzitter opent de vergadering met gebed. De notulen worden voorgelezen en goedgekeurd.

Aanleiding tot deze vergadering was een missive van het Kerkbestuur, meldende intrekking van de maandelyksche toelage tot ondersteuning van het godsdienstonderwijs in dit ressort. 't Algemeen gevoelen is, dat er bezuinigd moet worden en krachtig ingegrepen in de bestaande orde der zaken. Byna allen, zonder uitzondering, voldoen niet aan hunne verplichtingen, betalen hunne rente niet enz.. Daar deze toestand onmogelijk kan blijven bestaan wordt in beginsel besloten de hypotheken op te zeggen, de achterstallige desnoods langs wettelijken weg te dwingen hunne verplichtingen te voldoen. Hoeveel onaangenaamheid ons dergelijk ingrijpen ook berokkenen moge, toch moet men daartoe overgaan, daar het geld der Diaconie - toch bestemd voor de armen der gemeente - als zoodanig bestemd moet worden. Besloten wordt ook te bezuinigen, waar 't mogelijk is, door enkele posten -uitgetrokken voor de armen der gemeente - te verminderen. Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter met dankzegging de vergadering. Namens den kerkeraad. De voorzitter: [w.g.] V.L. Visser; A. Herrebrugh; B. Hartog; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 3 februari 1905Vergadering van den kerkeraad op den 3den Febr. 1905. De voorzitter opent de vergadering met gebed. Aanwezig alle leden. Aanleiding tot deze vergadering was wederom een missive van het Kerkbestuur. Dringend wordt de behoefte gevoeld te komen tot 'n gezonderen toestand van de geldmiddelen. 'n Stap in die richting wijst ons het Kerkbestuur door aan te dringen op aflossing der bestaande hypotheken. Besloten wordt 'n circulaire te laten rondgaan aan den debiteuren van den volgenden inhoud. "De debiteuren van het Diaconiefonds worden voor de aller laatste maal gewaarschuwd hunne achterstallige rente voor de 1ste April 1905 te willen aanzuiveren. Zoo zij in gebreke blijven hieraan te voldoen, zullen maatregelen getroffen worden om hen daartoe te

dwingen. Besloten is verder dat de bestaande hypotheken afgelost moeten worden. Zoo spoedig mogelijk verwacht ik van de debiteuren een voorstel betreffende de grootte der jaarlijksche aflossing en de wijze waarop. Tenslotte zij opgemerkt, dat alle stukken betreffende het Diaconiefonds, hetzij voorstel voor uitstel, kennisgeving van niet kunnen voldoen aan de verplichtingen, gaan moeten door de handen van mij, den voorzitter. Op voorstellen die mij bereiken op eene andere wijze dan bovengenoemde, zal door mij geen acht geslagen worden. Namens den kerkeraad w.g. V.L. Visser. h.t. voorzitter"

De aanvrage van den goeroe van Ai om voorschot wordt geweigerd.

De voorzitter drukt den leden van den kerkeraad goed op 't hart dat er zeer veel onaangenaamheden uit dit besluit zullen voort vloeien. Hij vraagt hun steun en hulp in dien te verwachten strijd. Tevens geeft hij hun door de betrekking waarin zij staan tot de crediteuren15 de vrijheid zich aan deze zaak te onttrekken.Terwijl de voorzitter bereid is alle verantwoording, moeite en onaangenaamheid op zich alleen te nemen. De hh. leden, oordeelende dat het volkomen volgens recht en billijkheid is, zullen den voorzitter helpen en steunen. De voorzitter spreekt de meening [uit] dat, daar de leden die overtuiging zijn toegedaan, hij naar alle recht rekent op hunne medewerking en verdediging waar dit noodig is. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voo[rzi]tter met dankgebed de vergadering. Namens den kerkeraad der Prot. gemeente te Neira De voorzitter h.t. [w.g.] V.L. Visser; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda [zonder datum 1905]Vergadering van den kerkeraad [z.d. 1905] in het Catechisatielocaal. De voorzitter opent de vergadering met gebed. Aanwezig alle leden behalve de heer Hartog, die even later verschijnt.

Aan de orde was de behandeling van een officieusen brief van den vice-president van het Kerkbestuur, Ds. Rogge. De voorzitter stelt de leden daarvan in kennis, den brief in zijn geheel voorlezende. De quaestie betreft de oude zaak, het Diaconiefonds. Verandering moet daarin komen en daarom stelt de voorzitter de hh. leden 't volgende voor [namelijk] benoeming eener commissie, bestaande uit deskundigen, die verslag uitbrengen van den toestand van bovengenoemd fonds en middelen ter verbetering voorstellen. De leden hechten hieraan hunne volkomene goedkeuring. Met algemeene stemmen en met blijkbare instemming en goedkeuring worden benoemd mr. J.B. Rüvenkoning, J.F. van Kesteren, G. Lans ..nior16, Ch. Rijkschroeff. De voorzitter deelt mede dat hij de heeren en het Kerkbestuur terstond hiervan in kennis zal stellen. Niets meer aan de orde zynde, sluit de voorzitter met dankzegging de vergadering. Namens den kerkeraad. [w.g.] V.L. Visser, h.t. pred.; C.A.J. Rijkschroeff; R.H. Brantz; B. Hartog; A. Herrebrugh

Notulen kerkenraadsvergadering Banda juni [1905]Vergadering van den kerkeraad op Donderdag ...17 Juni [1905] in het catechisatielocaal. Aanwezig alle leden behalve de heer Herrebrugh die verhinderd was door ziekte. De voorzitter opent de vergadering met gebed.

Aan de orde was de behandeling van een schrijven van den raad van Semarang met 't verzoek zijn

15 bedoeld wordt: debiteuren

16 uit de letters is niet op te maken of 'Junior' danwel 'Senior' bedoeld wordt


voorstel aan de Regeering in zake de welbekende bezuiniging te ondersteunen. Besloten wordt adhaesie te betuigen - daar ook onze raad bezorgd inziet de toekomst der kleine bijgemeenten.

Verder was aan de orde de behandeling van een stuk van den G.G., welke vroeg te willen beantwoorden de volgende vragen: hoe wordt het godsdienstonderwijs gegeven, door wie en hoeveel catechisanten ter zijn. Deze zaak wordt ter beantwoording in de handen des voorzitters gegeven.

Geconstateerd wordt, dat door den predikant den 2den Paaschdag het H. Avondmaal te Lonthoir bediend is. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de praeses met dankzegging de vergadering. Namens den kerkeraad: [w.g.] V.L. Visser, h.t. pred.; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 22 juni 1905Vergadering van den kerkeraad op den 22sten Juni 1905 in het catechisatielocaal. Aanwezig alle leden, behalve den heer Hartog, die door de bootdrukte verhinderd was te komen. De vergadering wordt geopend met gebed. Notulen worden voorgelezen en goedgekeurd.

Voorgesteld wordt de kinderen [van de] weduwe De Bray een maandelyksche gratificatie te geven en deze vast te stellen op 8 's maands.

Voorgesteld wordt de afschaffing der kosters op Lonthoir, Ay en Rozengain. Daar dit voorloopig niet raadzaam is met 't oog op 't prestige der goeroe's gaat men verder niet op 't voorstel in en wordt besloten het bij 't oude te laten.

Aanmerking wordt gemaakt op 't zedelijk gedrag van een door de Diaconie bedeelde. Hoewel zij volkomen verdiende geschrapt te worden, heeft dit eenig bezwaar wat hare kinderen betreft. Den predikant wordt opgedragen haar zoo mogelijk tot 'n huwelijk te bewegen.

Behandeld wordt tenslotte nog een bezwaar schrift van den kerkeraad van Ay omtrent de grensschikking door Klem, Inlandsch christen, getrokken. Besloten wordt deze zaak zoodra mogelijk te onderzoeken en in 't reine te brengen. Niets meer aan de orde zynde, sluit de voorzitter met gebed de vergadering. Namens den kerkeraad: [w.g.] V.L. Visser, h.t. pred.; A. Herrebrugh; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog; R.H. Brantz

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 10 januari 1906Vergadering van den kerkeraad op den 10den Jan. 1906 in 't catechisatielocaal. De voorzitter opent de vergadering met gebed. Aanwezig alle leden, behalve den heer B. Hartog. De notulen worden voorgelezen, en goedgekeurd.

Besproken wordt het beheer over het Diaconiefonds. De voorzitter stelt voor, dat voortaan het beheer bij den predikant alleen berusten zal - alle loopende zaken door hem zullen behandeld worden - terwijl de heer Rykschroeff op dezelfde voorwaarden als boekhouder zal aanblijven. Aangedrongen wordt op bespoediging van het verslag over rekening en verantwoording der gelden. Aangeteekend en genotuleerd wordt - dat de vertraging van het zenden van het verslag naar Batavia niet berust by den administrateur - doch by de commissie belast met het onderzoek. Ruim 9 maanden hebben de boeken aldaar berust.

Verder wordt besloten over te gaan tot het schoonmaken en verven der kerk. De heer R. Brantz

wordt aangesteld tot kerkemeester, welke benoeming hij aanvaardt. Niets meer aan de orde zynde, wordt de vergadering met dankzegging gesloten. Namens den kerkeraad. [w.g.] V.L. Visser, h.t. pred.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 10 februari 1906Vergadering van den kerkeraad den 10den Feb. ‘06 in de consistoriekamer. De voorzitter opent de vergadering met gebed. Aanwezig alle leden. Notulen worden voorgelezen en goedgekeurd.

Gelezen wordt 't besluit waarbij de kerkeraad gemachtigd werd te ontvangen de som van 920 zijnde een jaar toelage voor het godsdienstonderwijs, dat tot heden toe nog niet ontvangen was. Besloten werd enkele meisjes en jongens, die voor hunne studie naar Java moesten, te helpen in de betaling der passagekosten. Door 't afkeuren aan oogen bleef er van 't aanvankelyk getal vier slechts een over, voor wie de passagekosten naar Batavia werden betaald. Mocht ze later slagen in hare pogingen en een onafhankelijke betrekking verwerven, zal ze 't geld aan de Diaconie restitueeren. Dit voorstel werd met meerderheid van stemmen aangenomen. De heer Rykschroeff, administrateur, kon zijn stem [er] niet aan geven. Niets meer aan de orde zynde, sloot de voorzitter onder dankzegging de vergadering. Namens den kerkeraad. [w.g.] V.L. Visser, ht. pred.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 25 april 1906Vergadering van den kerkeraad den 25sten April 1906 ten huize van den voorzitter. Aanwezig alle leden. De vergadering werd geopend. De notulen werden niet voorgelezen, daar de predikant door ziekte verhinderd werd ze te maken.

Deze vergadering was belegd met 't oog op 't spoedig vertrek van den predikant naar Ambon. Aan de orde was de toestand van het Diaconiefonds. Na herhaalde aanmaningen heeft niets mogen baten, zoodat de kerkeraad, hoewel tot zijn leedwezen, zich genoodzaakt ziet tot andere maat regelen over te gaan. Besloten wordt daarom, met algemeene stemmen, over te gaan tot de opzegging der navolgende hypotheken: 1º de hypotheek van L.M. van den Broeke, groot 5000; 2º de hypotheek van mevr. de wed. Julsing, groot 2000: 3º de hypotheek van mevr. de wed. Groenhof, groot 6000; 4º de hypotheek van F. Leurs, groot 1000. Niets meer aan de orde werd de vergadering gesloten. Namens den kerkeraad. [w.g.] V.L. Visser, ht. pred.; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Afgesloten wegens vertrek naar Ambon. I.N.B. [w.g.] V.L. Visser

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 27 juni 1906Kerkeraadsvergadering den 27en Juni 1906, des avonds 6½ uur in de consistoriekamer. Aanwezig alle broeders. De voorzitter opent de vergadering met gebed, en heet de broeders welkom in deze eerste, door hem geleide vergadering, de hoop uitsprekend dat Gods Geest de voorzitter moge zijn zoodikwyls de kerkeraad samenkomt en ze alzoo in liefde en eenheid des geestes mogen arbeiden aan de komst van 't koningrijk Gods in Banda.

Aangaande de zaak van mevr. de wed. Julsing-Lantzius omtrent achterstallige rente van haar hypotheek wordt besloten de brief van den kerkeraad dd. 24 Mei 1906 in te trekken, en ingaande op

het voorstel van den heer L. Rykschroeff, dezen te berichten dat de kerkeraad in gaat op diens voorstel van 25 April, maar van zyn zijde voorstelt: niet 120 in mindering te brengen der verschenen rente van 1905 en 80 tot mindering der achterstallige rente; maar de 200 saldo, die mevr. Julsing te goed heeft by de C.H.V. in hun geheel te doen strekken tot mindering der achterstallige rente; terwijl voortaan geregelde uitbetaling der achterstallige rente behoort plaats te hebben.

Ingekomen van het Kerkbestuur te Batavia kennisgeving van de benoeming van Ds. D.A. Boss van Charante tot predikant te Banda. Voorts een missive, met ontwerpmodel van getuigschrift na bevestiging tot lidmaat; idem van kerkelijke attestatie, en idem van extract uit 't doopregister, met het verzoek het oordeel van den kerkeraad omtrent een en ander te mogen vernemen. De kerkeraad kan zich hiermede vereenigen, maar wenscht eerst de aanwezige, pas gedrukte voorraad op te gebruiken. In dien geest zal aan het Kerkbestuur worden geschreven.

Voorts wordt bepaald dat het Avondmaal geregeld zal gehouden worden op Goeden Vrijdag en 6 maanden daarna voor de tweede maal. Bepaald wordt dat de rekening en verantwoording van 't gehouden Kerk- en Diaconiebeheer, na afkondiging van de preekstoel, gedurende 14 dagen ter visie liggen zal bij den administrateur den heer Rijkschroeff. Na nog eenige besprekingen sluit de voorzitter de vergadering met dankzegging. Aldus gelezen en goedgekeurd in onze vergadering den: 20en Juli 1906. [w.g.] D.A. Boss van Charante, praeses; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 20 juli 1906Kerkeraadsvergadering 20 Juli 1906 des avonds 6 uur in de consistoriekamer. Afwezig broeder Hartog. De voorzitter opent de vergadering met gebed, waarna de notulen worden gelezen en goedgekeurd. Ingekomen een circulaire van 't Ned. Zendeling genootschap tot steun voor die zending. Opgemerkt wordt dat reeds ± 33 direct naar Holland afgezonden was.

De broeders zijn hoofdzakelyk samengekomen om van gedachten te wisselen over het verkrijgen van een nieuw kerkorgel. Allen zijn 't dadelyk daarover eens dat 't tegenwoordige orgel versleten is en dikwyls meer ontstichtend dan stichtend is bij het zingen. Wenschelyk is daarom een nieuw instrument; gemeend wordt dat een orgel van 1420 franc volgens catalogus, waarbij geen trap-, maar pompbeweging gebruikt werd, voldoende zijn zou voor de kerk. Besloten wordt, na toestemming van 't Kerkbestuur, tot aanschaffing daarvan over te gaan. Na nog eenige oogenblikken van samenzijn, sluit de voorzitter de vergadering met dankzegging. Aldus gelezen e[n] goedgekeurd in onze vergadering, den 23en Nov. 1906. [w.g.] D.A. Boss van Charante; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 23 november 1906Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag 23 November ‘06 des avonds 6½ uur in de consistoriekamer. Aanwezig alle broeders. De voorzitter opent de vergadering met gebed, waarna de notulen worden gelezen en goedgekeurd.

Ingekomen zijn a/ schrijven van 't Kerkbestuur dat het de aankoop van een nieuw orgel ad 700 goedkeurt; b/ Een schrijven namens de Bandasche Perkeniersvereeniging dat deze de rente van de hypotheek ½ Toetra en½ Simonwal niet langer kan voorschieten, maar met de uitbetaling daar van

wachten zal tot de producten verkocht zijn en dan naar verhouding aan de crediteuren het geld zal uitbetalen; 3/ een schrijven van het Kerkbestuur, met bylage, waarin gevraagd wordt of de goeroes resp. 60 en 45 gld. 's maands ontvangen uit de Diaconiekas, in verband met een voorstel van de Resident om de subsidie ad 60 's maands niet voor ‘06 te verleenen, benevens de vraag sinds wanneer en of het met machtiging van het Kerkbestuur is, dat de goeroes betaald worden uit het Diaconiefonds. Over beide laatste ingekomen stukken ontspon zich natuurlijk eene breede discussie. De Diaconie-uitgaven drijven voor 't grootste deel op de rente van deze hypotheeken en nu juist zijn aanzienlyke betalingen aanstaande, ook door aankoop van het onlangs geveilde perceel, waarop een hypotheek rustte van 5000.-, noodige reparaties aan de huizen enz., zoodat de Diaconie in groote verlegenheid komen zou, wanneer plotseling 900 minder ontvangen [werd]. Besloten wordt aan de Bandasche Perkeniers Vereeniging te vragen dit laatste half jaar de rente nog voor te schieten en alvorens zich hierover tot het Kerkbestuur te wenden, het antwoord af te wachten. Aangaande het schrijven van het Kerkbestuur wordt besloten te berichten dat de onderstelling omtrent het tractement der goeroes berust op geheel verkeerde voorstelling; dat 't subsidie reeds in hun tractement begrepen is; dat sinds 't kapitaal van de kerk verdwenen is, de goeroes betaald werden uit het Diaconiefonds; waarop later aanmerking gemaakt is door den inspecteur, Ds. Van Oosterzee, die den weg voor subsidie geopend heeft met het oog op de achteruitgang der Diaconiekas.

Broeder Rykschroeff brengt nog ter sprake dat de heer Lutzond maar in gebreke blijft de huur te voldoen van 't door hem bewoonde huis, nu al gedurende 8 maanden; hy kàn ze ook niet voldoen. Vrage: wat hieraan te doen, want 't huis kan mogelijk verhuurd worden aan een ander, als 't gerepareerd zal zijn. Besloten wordt hem de huur op te zeggen, daar hy met zijn groot gezin toch altyd nog wonen kan in 't huis, waarin zijn zaak is gevestigd. Niets meer aan de orde zynde, sluit de voorzitter de vergadering met dankzegging. Aldus gelezen en goedgekeurd in onze vergadering den: 22 Januari ‘07 [w.g.] D.A. Boss van Charante; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 22 januari 1907Vergadering van den kerkeraad op Dinsdag 22 Jan. ‘07 des avonds 6½ uur in de consistoriekamer. Aanwezig alle broeders. De voorzitter opent de vergadering met gebed, waarna de notulen worden gelezen en goedgekeurd.

In verband met 't ter vorige vergadering beslotene omtrent den heer Lutzond, wien na dien vergunning verleend was gedurende Dec. ‘06 nog in 't perceel te blijven wonen, deelt de voorzitter mede dat de heer L. by hem is geweest aangezien Dec. verstreken was, en dat hy hem gezegd heeft dat de heer L. in zijn woning kon blijven, tenzy er een andere huurder mocht komen, die wel huishuur kon betalen. In dat geval toch, zou de Diaconie tegenover het Kerkbestuur niet verantwoord zijn wanneer zy er den heer L. in deed blijven. De voorzitter brengt nu ter sprake of er ook zoo iemand is. De broeders meenden dat dit waarschijnlijk 't geval was. Broeder Rijkschroeff zal informeeren. Is er een huurder dan zal deze zich bij de predikant vervoegen, en deze zal handelen naar bevind van zaken.

Van het te stichten orgel was ingekomen de factuur, zoodat het nieuwe instrument welhaast arriveeren zal. Evenwel zal 't orgel met onkosten mede komen op ± 1000, wat geen kleinigheid is! Te meer omdat de toestand van de kas allertreurigst is. Besloten wordt zoospoedig mogelijk de lijst te laten circuleeren voor bydragen in eens en per maand; en - op voorstel van praeses - om een 3e collecte voor 't orgelfonds te houden in de godsdienstoefeningen. Broeder Rijkschroeff wenscht de

betaling te verrekenen by den heer Sauerbier met diens achterstallige rente. Hier tegen is geen bezwaar; 't zal den heer S. worden geproponeerd.

Aangaande het schrijven van den heer Bruinis omtrent de hypotheek van 30.000 op de perken Toetra en Simonwal, waarvan de rente door de P. en H.V. niet meer kan worden voorgeschoten, wordt besloten met 't oog op den toestand der kas, den heer Bruinis beleefd te herinneren aan zijn schrijven, volgens welk dit maal de rente nog zou betaald worden in Januari, en tevens een schryven te richten aan het Kerkbestuur om inlichting en raad, hoe nu te handelen inzake deze hypotheek.

Daar binnenkort het jaarverslag aan het Kerkbestuur moet worden ingeleverd, gaat praeses de verschillende hoofdstukken met de broeders na, waaruit zich een geanimeerde discussie ontspon over de verschillende toestanden van de gemeente. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering met dankzegging gesloten. Aldus gelezen en goedgekeurd in onze vergadering, den 20en Maart 1907. [w.g.] D.A. Boss van Charante; A. Herrebrugh; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 20 maart 1907Vergadering van den kerkeraad op Woensdag 20 Maart 1907 in de consistoriekamer des avonds 6½ uur. Aanwezig alle broeders. Praeses opent de vergadering met gebed, waarna de notulen worden gelezen en goedgekeurd.

Aan de orde is het verzoek van den heer R. Leunissen, die inplaats van 115, 90 huur per maand betalen wil voor 3/44 Banka Batoe en 3/22 Toetra, omdat de prijs der noot zoo achteruitgaat. Besloten wordt hem te antwoorden dat zijn huur loopt van Januari tot Januari, en dat hij 3 maanden van te voor dus ultº Sept. op zijn verzoek kan terugkomen; dit jaar moet echter alles blijven gelijk 't was.

Aangaande 't subsidie van het gouvernement dat zich nog altijd wachten laat, deelt praeses mede dat hij besloten had toch maar weer een nieuwe aanvrage te doen, nu ook met deze boot nog geen bericht gekomen was. Besloten wordt nog een boot te wachten.

De aanvrage tot 't verloten van het oude orgel was toegestaan door den Resident; welke verloting voor ½ Mei moet afgeloopen zijn. De hh. Rijkschroeff en Pattipilohy waren aangewezen als commissie om bij de verloting tegenwoordig te zijn.

De voorzitter leest de namen op van hen die tot 't doen van belijdenis zich hadden aangemeld nl. Dora Wilhelmina Constance Tieskie (24 Sept. 1888), Carolina Dorothea Leunissen (8 Dec. ‘89), Wilhelmina Elisabeth Marie Latumammey (3 Febr. ‘88), Henriette Sylphasine van den Broeke (22 Aug. ‘88), Johanna Frederika Muller (13 Oct. ‘88), Christina Loppies (1 Apr. ‘90), Betsy Theodorusz (31 Oct. ‘88), Carolina Charlotte Veerman (6 Juni ‘88), Gerardina Albertina Leunissen (30 Dec. ‘88), Wilhelmina van den Houten (22 Juli ‘88). Geen van de broeders heeft tegen 't zedelijk gedrag van den personen eenig bezwaar. Besloten wordt de a[annem]ing te doen plaats hebben op Vrijdag 22 Maart a.s., waarbij de praeses de beide ouderlingen uitnoodigt tegenwoordig te zijn.

De rekening van het gehouden beheer zal door den administrateur a.s. Maandag 6 uur te ...18 worden gedaan. Besloten wordt voorts nog het huis, vroeger door den heer Lützow bewoond, eerst te repareeren eer het verhuurd worden zal. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de praeses de vergadering met dankzegging. Aldus gelezen en goedgekeurd in onze vergadering den 13en Sept.

18 Onleesbaar.

1907 [w.g.] T.J. Van Oostrom Soede, praeses; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog; R.H. Brantz

Door den kerkeraad werd tegen 1 Mei 1907 aangesteld als organiste: mevr. Philippus, geb. Versteegh - de instructie, zie brievenboek. Den 2en Juni 1907 werd als ouderling bevestigd de heer C.H. Lans, na tweemaal afgekondigd te zijn; daartoe door den kerkeraad benoemd in de plaats van den heer A. Herrebrugh, welke zijn post had neergelegd. Afgesloten wegens vertrek naar Bandoeng, 18 Juni 1907 [w.g.] D.A. Boss van Charante

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 13 september 1907Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag 13 September [1907], des avonds [te half] zeven in de consistoriekamer. Alle leden zijn aanwezig. De voorzitter opent de vergadering met gebed. Met een enkel woord herinnert hij er aan dat het de eerste vergadering is, die hij als voorzitter praesideert, en de heer Lans als lid bijwoont, daarbij den wensch uitsprekende dat er onder Gods zegen een broederlijke samenwerking moge zijn in 't belang der gemeente en het komen van Gods Koningrijk in haar midden.

Van het Kerkbestuur is ontvangen de goedkeuring van het financieel verslag over 1904 en 190[5. Met] de in een begeleidend schrijven gemaakte op[merking] omtrent so[mmige p]osten v[an het] Diaconiefonds en de indeeling van d[e tr]actementsstaten van armen en geëmployeerden zal in 't vervolg zooveel mogelijk rekening worden gehouden.

Door den heer L. Rijkschroeff is namens den executeur van de nalatenschap van mevr. de wed. C. Julsing-Lantzius verzocht om de medewerking van de kerkeraad ten einde de termijn van zes maanden, gesteld voor de opzegging van een kapitaal, onder hypotheek op 1/20 aandeel in het Specerijland Zoeten Inval door de Diaconie aan genoemde wed. Julsing verleend, te bekorten, opdat de executeur de boedel binnen den door de wet voorgeschreven tijd van zes maanden kan afwikkelen. Besloten wordt adressant te melden dat bij den kerkeraad geen bezwaren hiertegen bestaan, onder voor[b]ehoud dat tijdig wordt ontvangen een machtiging van het Kerkbestuur die zal worden aangevraagd, - en een notarieële verklaring of machtiging van den executeur [tot verko]op van genoemd 1/20 aandeel Zoeten Inval.

Aangaande het aanwezige bedrag van het bij de 3e collecte verzamelde voor de Zending wordt besloten dit te verdeelen tusschen het Nederl. Zendeling Genootschap te R’dam en de Utrechtsche Zendingsvereeniging te Utrecht. Na nog eenig spreken over zaken van minder aanbelang sluit praeses de vergadering met dankzegging. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede, predikant. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van 25 September 19[07] [w.g.] R.H. Brantz; C.H. Lans; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 25 september 1907Vergadering van den kerkeraad op 25 September 1907, des avonds te half zeven in de consistoriekamer. Alle BB. zijn aanwezig. De voorzitter opent de vergadering met gebed, en deelt vervolgens mede waarom hij de BB. bijeengeroepen heeft. De reden daarvan is een schrijven van den kerkeraad van Ay van 24 Sept. ‘07 waarin zij den uitslag berichten van het onderzoek inges[teld door] den magistraat van Ay inzake de hangende en bij de BB. bekende kwestie van den goeroe djamaät contra den goeroe midrasch. Gebleken is dat de goeroe djamaat in deze zaak - aanvankelijk een ruzie tusschen de kinderen - later tusschen de echtgenootes der beide goeroes van Ay - op zeer

onchristelijke en leugenachtige wijze is opgetreden, zóózeer dat genoemde kerkeraad er van overtuigd is dat hij op Ay niet langer gehandhaafd kan worden en daarom ten sterkste aandringt op ontslag of overplaatsing. Verder geven zij te kennen dat zij als kerkeraadsleden niet langer in functie wenschen te blijven tot tijd en wijle dat er een ander in zijn plaats is gekomen. Na breede discussie over 't bovengemelde en hetgeen hieromtrent door persoonlijke informaties tot kennis van den kerkeraad is gekomen wordt geconstateerd, dat het belang der gemeente vraagt den goeroe van Ay te verwijderen, dat overplaatsing niet wel mogelijk en ook ongewenscht is, en wordt, gezien de voortdurende onaangenaamheden door den goeroe veroorzaakt, en [de] onder een der vorige predikanten gedane aanzegging, dat bij de eerstvolgende twist door zijn schuld of die van zijn gezin ontstaan onmiddelijk ontslag zou volgen, in beginsel tot ontslag van genoemden goeroe besloten. De predikant wordt gemachtigd dit besluit uit te voeren, wanneer hij [zich] vergezeld door een der ouderlingen bij zijn [a.s.] bezoek van Ay nog eens persoonlijk van alles op de hoogte heeft gesteld en de uitvoering er van hem wenschelijk en noodzakelijk voorkomt.

Met dankzegging wordt de vergadering gesloten. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede, predikant. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 3en Februari 190719 Op den 13en October is door mij na persoonlijk onderzoek, en ingevolge het bovenstaand genomen besluit de goeroe E. Uktolseja ontslagen. Met de ve[rvu]lling van zijn dienst is tijdelijk belast B. Wattimena, goeroe te Lonthoir. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede; R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 3 februari 1908Vergadering van den kerkeraad op den 3en Febr. 1908, des avonds te zes uur in de consistorie. Alle leden zijn aanwezig behalve de heer Lans, die door ziekte verhinderd is te komen. De voorzitter opent met gebed. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

De voorzitter doelt mededeeling van het ingekomen schrijven van het Kerkbestuur van den 16en Januari N° 24 als [antwoord] op het d[oor den] kerkeraad den 13en Febr. ‘07 onder N° 5 verzonden schrijven, waarin advies werd gevraagd in zake een 2e hypotheek ad 30.000 op de notenperken Toetra en Simonwal, waarvan de rentebetaling is gestaakt. De kerkeraad, geen anderen uitweg ziende, besluit het gegeven advies: af te wachten of de erfgenamen van den 1e hypotheekhouder stappen doen om in dat geval in verbinding met dezen te ageeren, te volgen. Naar aanleiding van dit schrijven wordt de toestand der Diaconiekas ter sprake gebracht en de vrees uitgesproken dat zal moeten worden overgegaan tot vermindering of intrekking van een gedeelte der aan de armen verleende toelagen. Besloten wordt vooralsnog geen besluiten hieromtrent te nemen, maar het financieel verslag van den beheerder van het Diaconiefonds af te wachten om daarna deze kwestie nader te regelen.

[Omtrent een] verzoek van d[en goeroe Ukt]olseja, tot 13 Oct. in dienst der gemeente Ay, van 15 te mogen ontvangen voor dekking der kosten van overbrenging zijner goederen, die te Ay niet verkocht kunnen worden, naar Neira, wordt besloten deze toe te staan indien blijkt dat een dergelijk bedrag daarvoor noodig is.

Aan de orde komt het Jaarverslag der gemeente over 1907, dat eerstdaags aan het Kerkbestuur moet worden verzonden. Achtereenvolgens worden de verschillende hoofdstukken nagegaan en besproken. Na een breede discussie over de verschillende toestanden in de gemeente wordt het

19 Bedoeld wordt: 1908.

verslag, door den pred[ikan]t opgemaakt, aldus [vastg]esteld en door de BB. onderteekend. Den [heer] Lans zal het ter inzage worden toegezonden.

Tenslotte stelt de voorzitter voor den heer G. Hoeke aan te zoeken te functie van ouderling der gemeente Ay, door het vertrek van den heer Van den Broeke naar Java opengekomen, te willen vervullen. Met dankzegging wordt de vergadering gesloten. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede predikant

Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 5en Mei 1908 [w.g.] R.H. Brantz; B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff

De benoeming t]ot ouderling der gemeente te Ay is door den heer G. Hoeke aangenomen. Na kennisgeving aan genoemde gemeente is hij aldaar vanaf medio Maart als zoodanig opgetreden.

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 5 mei 1908Vergadering van den kerkeraad op den 5den Mei 1908, des avonds te half zes in de consistorie. Aanwezig alle leden. De voorzitter opent met gebed. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

De voorzitter doet mededeeling van twee ingekomen stukken van het Kerkbestuur, van 7 Mrt. N° 66 en 3 April 1908 N° 117b, waarin wordt geconstateerd dat hoofdstuk I van het Jaarverslag over 1907 ten onrechte op de oude wijze is ingevuld en wordt verzocht genoemd verslag op te maken zooals voorgeschreven is bij circulaire van genoemd Bestuur van 16 October 1905 N° 291a. De voorzitter merkt hierbij op dat hem bij zijn indiensttreding het reglement over de Jaarverslagen zonder deze wijziging is ter hand gesteld, dat verder het verslag over 1906 opgemaakt door zijn voorganger evenzeer in den oude vorm is opgemaakt en aldus door 't Kerkbestuur geaccepteerd hoewel volgens genoemde circulaire ook dat verslag in den nieuwen vorm opgesteld moest worden. Het verslag zal opnieuw worden opgemaakt en bij de leden ter visie en onderteekening worden rondgezonden.

Volgens de Algemeene Voorschriften omtrent het beheer van de middelen der Prot. gemeente in Ned. Indië wordt door den administrateur der gemeentefondsen rekening en verantwoording gedaan. Na rapport der commissie uit den kerkeraad ter verificatie van de rekening wordt deze goedgekeurd. Afschriften der gearresteerde rekening zullen aan 't Kerkbestuur worden opgezonden. Omtrent een uitgave van 12.- 's jaars, gemaakt voor een abonnement op "Bentara Hindia", indertijd besteld voor de goeroe's dezer gemeente, wordt besloten deze uitgave te staken en den administrateur opgedragen het abonnement op dit weekblad op te zeggen.

Ter tafel komt de a.s. publieke verkoop van 1/20 Zoeten Inval, belast met een 1e hypotheek van 2000.- en een achterstallige rente van 750 ten bate van het Diaconiefonds. Besproken wordt de vraag [hoever] wij, met machtiging van het Kerkbestuur verkoopers wegens slechte rentebetaling, met een eventueel bod kunnen gaan ingeval er een bod door anderen gedaan wordt dat voor 't Diaconiefonds niet aannemelijk is. Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden wordt besloten dat twee der leden de hh. Rijkschroeff en Hartog zich op de hoogte zullen stellen van de productie enz. van genoemd specerijland en daarover rapport uitbrengen op een te houden vergadering. Op de daardoor verkregen gegevens zal een maximumbod worden gebaseerd. Na nog eenige gedachtenwisseling over andere zaken sluit de voorzitter de vergadering met dankzegging. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede

Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 13en Mei 1908. [w.g.] R.H. Brantz; B.

Hartog; C.H. Lans; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 13 mei 1908Vergadering van den kerkeraad op den 13en Mei 1908, des avonds te half zeven ten huize van den voorzitter. Aan[wezig] alle [leden]. Na opening met gebed worden de notulen gelezen en goedgekeurd.

Aan de orde is de verkoop van 1/20 aandeel in het specerijland Zoeten Inval en de bepaling van de som beneden welke de kerkeraad dit aandeel niet aan anderen kan overlaten zonder te groote schade te lijden. Door de BB. Rijkschroeff en Hartog wordt rapport uitgebracht over de verkregen inlichtingen omtrent productie enz. van genoemd specerijland. Na verschillende berekeningen en uitvoerige gedachtenwisseling wordt als maximumbod bepaald, dat er namens de Diaconie tot 1700 geboden zal worden, en ingeval er zekerheid is van een huurder, welke zekerheid de heer Brantz den volgenden dag hoopt te kunnen geven - tot 2000.- In verband met de slechte prijzen der noten wordt dit de hoogste prijs geacht, die kan gegeven worden zonder, of aan de afgegeven hypotheek, of in de toekomst door daling der prijzen schade te zullen lijden. Na dankgebed sluit de voorzitter de vergadering. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 13den Juli 1908. [w.g.] B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff; R.H. Brantz; C.H. Lans

Op den 15en Mei 1908 werd bovengenoemd 1/20 aandeel Zoeten Inval voor rekening van het Diaconiefonds aangekocht voor de som van 1005.- [w.g.] Van Oostrom Soede. Daar voor genoemd 1/20 aandeel Zoeten Inval geen huurder als bovenbedoeld is gevonden is het in consignatie gegeven bij de Bandasche Perkeniers en Handelsvereeniging. [w.g.] Van Oostrom Soede

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 13 juli 1908Vergadering van den kerkeraad op den 13den Juli 1908, des avonds te zes uur in de consistorie. Aanwezig alle leden. De voorzitter opent met gebed en leest daarop de notulen der vorige vergadering. Deze worden onveranderd goedgekeurd.

De vergadering is belegd om te spreken over de hypotheek, in bezit van het Diaconiefonds, op 1/27 en 5/27 aandeelen in het specerijland Simonwal en ½ aandeel Toetra ten laste van de erven R.F.F. von Buggenhagen, groot 30.000. De voorzitter deelt mede, dat hij, na een onderhoud met den heer Kloeth (gemachtigde te Neira van de erven Hartog, in wiens bezit is een op denzelfden dag gesloten 1ste hypotheek op genoemde aandeelen), over de mogelijkheid en wenschelijkheid van samenwerking om te geraken tot een verkoop der gegeven onderpanden, van dezen bericht heeft ontvangen, dat hij zijnerzijds gaarne hierop wilde ingaan en dat hij daarom nadere voorstellen onzerzijds verwachtte om die te kunnen overleggen aan zijne lastgevers. Hierop wordt overlegd op welke wijze samenwerking tot een bevredigend resultaat zal lijden. Wegens niet betaling van rente moet gehandeld worden. Zonder de erven Hartog kan de kerkeraad niet overgaan tot opzegging. De heer Kloeth ondertusschen ter vergadering gekomen op een onzerzijds gedaan verzoek neemt mede aan de bespreking deel. Het resultaat van deze bespreking is, dat de kerkeraad hem, zooals voor zijn komst besloten was, schriftelijk zal voorstellen gezamelijk te ageeren, met inachtneming en eerbiediging van elkanders rechten, en dit te doen door zoo noodig gezamelijk deze zaak te stellen in handen van een, daartoe bevoegd, met beider goedkeuring te kiezen, rechtskundige, die beider belangen gelijkelijk zal hebben te behartigen en wiens advies indien mogelijk door beiden zal worden

opgevolgd. Eventueel gezamelijk te maken onkosten zouden naar evenredigheid van het kapitaal waarvoor ieder geinterresseerd is verdeeld kunnen worden. Wanneer de lastgevers van den heer Kloeth in deze gezamelijke actie toestemmen kan over de verder te regelen bijzonderheden nader worden gehandeld. De heer Kloet verlaat hierna de vergadering.

Omtrent de hypothecaire debiteuren van het Diaconi[e]fonds wed. J.W. Groenhoff-Leunissen, F. Leurs en B.A. Eduard wordt besloten hen te melden dat voor den 15den Aug. 1908 de achterstallige renten moeten worden voldaan. Tevens, dat zij binnen dienzelfden termijn, wegens waardevermindering der gegeven onderpanden, meerdere waarborg tot zekerheid van het opgenomen kapitaal moeten stellen. Indien hieraan niet wordt voldaan zal tot opzegging der hypotheeken worden overgegaan. Verder wordt nog besloten de hypotheek J.W. Thiesky, wegens onvermogen van dezen en waardeloosheid van het door hem verstrekte onderpand, een huis in wijk L.C. te Neira, te brengen onder de dubieuse posten. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering met dankgebed gesloten. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 25sten Augustus 1908. [w.g.] R.H. Brantz; C.H. Lans; B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 25 augustus 1908Vergadering van den kerkeraad op den 25sten Augustus 1908, des avonds te zes uur in de consistorie. Alle leden zijn aanwezig. Praeses opent met gebed, waarop de notulen worden gelezen en goedgekeurd.

Praeses brengt ter tafel het schrijven van het Kerkbestuur van 23 Juni 1908 N° 211b, dat reeds eerder door hem ter kennis van de BB. is gebracht en beantwoord. Zijns inziens dringt het Kerkbestuur terecht aan op belegging van een deel van de in dat schrijven genoemde saldo's onzer beide fondsen over 1906. Deze saldo's toch zijn over 't jaar 1907 nog iets hooger geworden, redenen waarom hij voorstelt zóóveel mogelijk hiervan te beleggen als de loopende uitgaven toelaten. Verder geeft hij in overweging het beschikbare deel der saldo's in deposito te geven bij de Crediet en HandelsVereeniging Banda à 4% 's jaars met één jaar opzegging. Door de bijzondere opvatting van deposito's door genoemde bank gehuldigd blijft het geld iederen dag tot onze beschikking. Alleen zal bij opvrage binnen het jaar, naarmate van den tijd dat het bij deze bank berustte, een lagere rente worden berekend. Na beraadslaging hierover wordt besloten dat indien mogelijk aldus gehandeld zal worden, en dat de administrateur na den 15den September verslag zal uitbrengen of en hoeveel uit de kas genomen kan worden ter belegging.

Omtrent de in de vorige vergadering genomen beslissing aangaande drie crediteuren20 van het Diaconiefonds deelt praeses mede, dat hij daarbedoeld schrijven aan dezen verzonden heeft, maar dat door geen der drie aan de gestelde eischen voldaan is. Besloten wordt om aan het Kerkbestuur machtiging te vragen tot ver- en aankoop van huis en erf te Neira in wijk L.D. van B.A. Eduard, omdat genoemd huis thans nog de waarde van de daarop rustende hypotheek met achterstallige rente dekt, hetgeen bij langer wachten waarschijnlijk zou veranderen, en genoemde debiteur zelfs bij stelling van meerdere waarborg, waartoe hij in staat is, onmachtig of onwillens is de rente te betalen. Met de executie der beide andere debiteuren zal gewacht worden tot advies zal zijn ingewonnen over de waarde en vermoedelijke toekomst der door hun gegeven onderpanden.

20 moet zijn: debiteuren

Wat betreft de kerk (school) te Lonthoir, door den aardbeving onbruikbaar geworden, deel[t] praeses mede dat hierin reeds voorzien is. Op zijn verzoek is door den heer Lantzius welwillend een huis te Lonthoir in bruikleen aan de gemeente aldaar afgestaan. Ook heeft de Controleur den predikant gemachtigd het huis dat als school gehuurd is zoo noodig als plaats voor het houden van godsdienstoefeningen te gebruiken.

Naar aanleiding van een door mevr. Lützow gedaan verzoek om weer te mogen bewonen het huis in de Middenstraat tegen een huur van 10.- 's maands, wordt besloten dit verzoek in te willigen, indien door haar een goede borg voor de geregelde betaling der huur wordt gesteld. Mocht zich echter voor of na den tijd dat bedoeld huis door haar in gebruik is genomen een huurder voordoen die meer wil betalen dan zal zij het huis niet mogen betrekken of zoo spoedig mogelijk hebben te verlaten.

Thans komt ter sprake de toestand van het Diaconiefonds. Praeses brengt in herinnering dat reeds eerder besloten is alles aan te wenden om nog te redden wat te redden valt en betoogt dat de kerkeraad onder de bestaande omstandigheden niet in staat is een juist oordeel over den toestand der aandeelen in de verschillende specerijlanden te vellen, noch bij machte om te beslissen wat gedaan moet worden wanneer de verschillende hypotheeken zullen zijn opgezegd. Daarom stelt hij voor te benoemen een commissie van advies, die middelen zal hebben te beramen en voor te stellen om op de voor het Diaconiefonds voordeeligste wijze uit de bestaande moeilijkheden te geraken. De leden hechten hieraan hunne goedkeuring. Na onderling overleg worden als leden dezer commissie benoemd mr. J.A. Werdmüller von Elgg, J.F. van Kesteren, G.F. Lans Jr., Ch. Rijkschroeff, T.J. van Oostrom Soede. Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter met dankzegging de vergadering. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 22sten September 1908. [w.g.] R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; C.H. Lans; B. Hartog

Van de heeren Werdmüller von Elgg en Van Kesteren kwam bericht in, dat bovenstaande benoeming door hen wordt aangenomen. De heer G.F. Lans Jr. deelde mede, dat hij deze niet kon aanvaarden. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede 7 Sept. ‘08

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 22 september 1908Vergadering van den kerkeraad op den 22sten September 1908, des avonds te zeven uur in de consistorie. De vergadering is voltallig. De voorzitter begint met gebed en leest daarna de notulen, die worden goedgekeurd.

De administrateur der kerkelijke fondsen legt over de rekening en verantwoording van de giften, collecten enz. ten behoeve van het nieuwe kerkorgel. Deze wordt nagezien en onder dankzegging voor 't gehouden beheer goedgekeurd.

Volgens het in de vorige vergadering genomen besluit brengt de heer Rijksschroeff verslag uit omtrent den stand van de batige saldo's van het Diaconie- en Kerkfonds. Tot den 18den September ll. bedroeg het saldo van het laatste 1094.38. Volgens raming van inkomsten en uitgaven zal dit saldo op 't einde van het 3e kwartaal 1908 bedragen 1104.38. Besloten wordt van dit bedrag 1050 in deposito te geven bij de Crediet- en HandelsVereeniging Banda. 't saldo van het Diaconiefonds bedroeg tot 18 September ll. 2831.08, welk bedrag op 't einde van September vermoedelijk verminderd zal zijn tot 2648.08. Hiervan zal bij dezelfde vereeniging 2400.- belegd worden.

Thans komt aan de orde de wanverhouding, die bestaat tusschen de inkomsten en uitgaven van

beide kerkelijke fondsen. Door het dalen der inkomsten is deze verhouding gaandeweg verergerd, zoodat herstel van evenwicht zoodra mogelijk gezocht dient te worden zullen beide fondsen niet gedwongen worden straks alle betalingen te staken. Wat de ongelijkheid van inkomsten en uitgaven van het Diaconiefonds betreft, het feit dat verschillende groote uitgaven van het Kerkfonds ten laste van de Diaconie w[e]rden gebracht is voor geen gering deel hieraan schuld. De voorzitter brengt daarom naar voren het principe dat Diaconiegelden alleen voor diaconale uitgaven gebruikt mogen worden. Wettigde vroeger de overvloed van 't eene fonds hulpverleening aan 't andere, armere, fonds, thans kan dit meer gedoogd worden indien er maar eenige mogelijkheid op andere wijzen in de uitgaven van het Kerkfonds te voorzien. Daarom stelt de voorzitter nader voor vanaf heden alle uitgaven van het Kerkfonds af te voeren van de uitgaven van het Diaconiefonds en geheel te brengen onder de uitgaven van 't eerstgenoemde fonds. Uit de gevoerde gedachtenwisseling blijkt dat de leden hiermee instemmen, zoodat de hierin gegeven regel: voor ieder fonds worden slechts de eigen nuttige uitgaven geboekt, onmiddelijk gevolgd zal worden bij de verdere behandeling van ontvangst en uitgaaf van Diaconie en Kerk.

Allereerst worden thans nagegaan de inkomsten van het Diaconiefonds. Het blijkt dat het bedrag hiervan waarop met eenige zekerheid voor de eerste maanden gerekend kan worden slechts bedraagt 165.- 's maands, en wel van

R. Leunissen, voor huur van eenige aandeelen Banco Batoe en Toetra 70.-; R. Leunissen, rente kapitaal 5.-; wed. J.W. Groenhof, rente kapitaal en afloss. achterst. rente 25.-; Roldan, huishuur 15.-; collecten 20.-; De Vries, rente kapitaal 30.-.

Op andere inkomsten kan niet met zekerheid worden gerekend, zoodat deze bij de bepaling van de hoegrootheid der uitgaven niet in aanmerking mogen worden genomen. Hierbij wordt nog opgemerkt dat de staat van uitgaven die ontworpen zal worden in haar geheel slechts een tijdelijk karakter kan dragen van vermoedelijk zeer korten duur, daar de inkomsten door opzegging van hypotheeken of andere oorzaken ieder oogenblik kunnen veranderen. Deze uitgaven komen thans in behandeling. Na afvoering van uitgaven ten behoeve van het Kerkfonds bestaan deze alleen uit toelagen aan armen enz., en onderhoudskosten van eigendommen. Met groote deernis, voor sommigen der bedeelden vooral, wordt geconstateerd, dat het eisch is deze toelagen te verminderen. De verschillende namen worden [een voor een] nagegaan. Met ieders bijzondere omstandigheden wordt rekening gehouden. De goeroe D. Risakotta, ondertusschen op verzoek ter vergadering verschenen, geeft hierbij inlichtingen of vult aan wat de leden omtrent de omstandigheden der verschillende bedeelden bekend is. Het resultaat hiervan is dat met uitzondering van eenigen allen vanaf 1 October een verminderde toelage zullen ontvangen terwijl een vijftal, dat nog in staat is zelf in hun onderhoud te voorzien, of die familie leden hebben in staat voor hun te zorgen, geheel van de lijst der bedeelden afgevoerd wordt. De verminderingen der toelagen worden bepaald in verband met ieders geschiktheid om zelf te verdienen, het hebben van kinderen of verwanten, die steun kunnen verleenen, en andere overwegingen omtrent het uiterste dat noodig is voor levensonderhoud. Voor het onderhoud van eigendommen wordt bij deze berekening geen post uitgetrokken, omdat er hoop bestaat alle uitgaven voor de eerste maanden te kunnen dekken uit eenige ongeregelde inkomsten. 't Geheel der uitgaven is thans teruggebracht tot 72.- 's maands. De inkomsten bedragen 93.- 's maands. Toch wordt besloten met het oog op de toekomst, en andere door opzegging van hypotheeken te verwachten onkosten de uitgaven aan bedeelden enz. bij het vastgestelde bedrag te laten. Deze uitgaven aan bedeelden zullen te vinden zijn in de maandelijksch door den administrateur in te dienen staat van uitbetaling.

De inkomsten van het Kerkfonds zijn de volgende: subsidie van het Gouvernement ‘s maands 60.00; collecten ‘s maands 20.00; huishuur ‘s maands 10.-. Wat de uitgaven aangaat, drie posten daa[rvan] worden ingetrokken, nl. de salarissen van de kosters te Ay, Lonthoir en Rozengain. Op beide laatste plaatsen zal de zorg voor het kerkgebouw worden opgedragen aan den goeroe. Eventueel daarvoor te maken kleine onkosten kunnen aan den kerkeraad in rekening worden gebracht. Op Ay zal de koster Pieter Sehailatua geen salaris meer ontvangen. Zijn toelage uit het Diaconiefonds groot 5.- blijft echter gehandhaafd. Daarvoor, benevens voor eenige emolumenten, zal hij de kosterswerkzaamheden moeten blijven waarnemen.

De tractementen der kerkelijke beambten, goeroe's en bedienden worden als volgt verlaagd: salaris van de organiste van 30 tot 20.-; salaris van den administrateur van 30 tot 20.-; hulp van den koster van 15 tot 10.-; oud-koster A. Latoe van 10 tot 5.-; goeroe te Neira van 45 tot 40; goeroe te Lonthoir van 25 tot 20; goeroe te Rozengain van 30 tot 30; goeroe te Ay van 25 tot 20. Het salaris van den koster blijft gehandhaafd op 20.-. Het totaal der maandelijksche uitgaven bedraagt voorloopig dus 180.-, welk bedrag de inkomsten met 90.- overschrijdt. Meerdere bezuiniging is niet te vinden, tenzij door, volgens voorstel van den voorzitter, de organiste te ontslaan, hetgeen door de leden vooralsnog niet wenschelijk wordt geacht. De dure levenswijze op deze eilanden maakt verdere inkrimping van de salarissen der goeroe's en anderen onmogelijk. Een bedrag van 90.- 's maands tot dekking van het te kort van het Kerkfonds moet dus ergens gevonden worden, of de goeroe's zullen moeten worden ontslagen. Van het Gouvernement is geen meerdere subsidie te wachten. Evenmin, door den hier heerschenden nood, hulp van particulieren of van de gemeente, die afdoende is. De eenige weg is dus, dat de Diaconie van haar volgens gemaakte berekening te verwachten 's maandelijks batig saldo van 93.- voorloopig een subsidie geeft aan het Kerkfonds, groot 90.- 's maands. Na langdurige gedachtenwisseling wordt hiertoe besloten op grond van de overweging, dat het geld van de Diaconie wèl den armen ten goede moet komen en niet bestemd is voor andere doeleinden, maar dat het in de gegeven abnormale omstandigheden beter is dat een klein deel der gemeente, de armen, zich iets behelpe, dan dat het geheel der Maleische gemeente door een anders niet te vermijden ontslag der goeroe's schade lijde. Verder wordt nog besloten, dat de administrateur der fondsen voortaan in stede van één maandelijksche staat van uitbetaling er twee zal indien[en], van Diaconie- en Kerkfonds afzonderlijk; en dat hij de Gouvernementssubsidie van 60.- 's maands reeds geboekt in de boeken van eerstgenoemd fonds gedurende het laatste kwartaal als ontvangst uit het Diaconiefonds in de boeken van het Kerkfonds zal overbrengen. Hetzelfde zal geschieden met de subsidie van 90.- 's maands. Tenslotte wordt bepaald dat den 3de collecte gehouden in de Europeesche godsdienstoefening voortaan in alle gemeenten bij iedere godsdienstoefening moet worden gehouden ten bate van het Diaconiefonds.

Niets meer aan de orde zijnde wordt de vergadering met dankgebed gesloten. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede, voorzitter. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 20sten November 1908. [w.g.] R.H. Brantz; C.H. Lans; B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 29 september 1908In een korte bijeenkomst van den kerkeraad op den 29sten September [1908], des avonds te zeven uur in de consistorie is besloten: a Het salaris van den administrateur der beide kerkelijke fondsen, groot 20.- in afwijking van het in de vergadering van den 22sten September daaromtrent genomen besluit, terug te brengen onder de uitgaven van het Diaconiefonds, omdat verreweg het grootste

deel der administratie geschiedt ten behoeve van dat fonds. b De subsidie van dit fonds maandelijks te verleenen aan het Kerkfonds wordt dientengevolge verlaagd met 20.- en gebracht op 70.- c. Door het niet binnenkomen der huur van Banco Batoe enz. van den heer R. Leunissen, en der rente van den heer De Vries, tot vermijding van een tekort voor de loopende uitgaven instede van 2400.- slechts 2300.- uit het Diaconiefonds te beleggen. De ontbrekende 100.- zullen zoo spoedig mogelijk na ontvangst der huur en rente bijgestort worden. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede voorzitter. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 20sten November 1908. [w.g.] R.H. Brantz; C.H. Lans; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Op den 29sten October is door mij van den heer Ch. Rijkschroeff ontvangen uit het Diaconiefonds de som van 2300.-, en uit het Kerkfonds de som van 1050.- Deze bedragen zijn daarop door mij gestort bij de Crediet en Handelsvereeniging Banda, en de betreffende depositobewijzen aan den administrateur ter hand gesteld. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 20 november 1908Vergadering van den kerkeraad op den 20sten November [1908], des avonds te 6 uur in de consistorie. Alle broeders zijn aanwezig. Na opening met gebed worden de notulen der laatste vergadering gelezen en goedgekeurd.

Ingekomen is een schrijven van het Kerkbestuur dd. 16 Oct. ‘08 N° 335 inhoudende goedkeuring tot opzegging en executie van B.A. Eduard, hypotheek groot 500 enz.. Op voorstel van broeder Hartog wordt evenwel besloten deze schuld te cedeeren en hiervan Eduard in kennis te stellen.

De voorzitter deelt mede dat door Tjio Eng Howat, een Chineesch, is aangevraagd den doop te mogen ontvan[gen]. Verder deelt hij mede, dat hij aan mevr. Lützow, volgens in de vergadering van 25 Augustus genomen besluit, toestemming heeft verleend het huis der Diaconie in de Middenstraat met 1 Dec. te betrekken mits de door haar te stellen borg, de heer Sosalisa, door den kerkeraad kan worden geaccepteerd. Dit blijkt niet zoo te zijn, omdat door een niet onwaarschijnlijk vertrek van dezen de borgstelling haar waarde verliest. Besloten wordt haar alsnog toestemming te verleenen indien haar broeder, de heer J.A. Delmaar, ten haren behoeve het huis wil huren tegen 10.- 's maands.

De voorzitter herinnert aan het in de vergadering van den 29sten September beslotene omtrent 100.- van het batig saldo der Diaconie en dringt aan op belegging. Dit bedrag, nu vrijgekomen, zal hem door den administrateur met de afbetaling hypotheekschuld B.A. Eduard, en de kapitaalaflossing J.A. Bloemhard ter belegging worden ter hand gesteld.

De administrateur brengt ter kennis van de vergadering, dat door den heer P. de Vries de rente der hypotheek ten laste van mej. E.C. de Vries over het 1ste halfjaar 1908 nog niet is voldaan. De voorzitter zal hem aanschrijven de betaling dezer som ten spoedigste te doen plaats hebben. Eveneens blijkt achterstallig te zijn de huurder van het huis en erf in de Bovenstraat J. Roldan. 't Schijnt echter dat na 25 November door hem aan zijne verplichtingen voldaan zal worden. Besloten wordt tot 't einde der maand te wachten met het nemen van een beslissing over al of niet opzegging der huur.

Daar het bijna als zeker is aan te merken, dat de heer R. Leunissen de aandeelen van het Diaconiefonds in Banco Batoe enz. niet weer zal inhuren voor 't jaar 1909 waardoor de Diaconie maandelijks een bedrag van 70.- zal derven en is verdere bezuiniging reeds nu vereischt. Op de

Diaconieuitgaven kan voorloopig niet meer bezuinigd worden, wel op die van het Kerkfonds waardoor de subsidie à 90.- door de Diaconie aan dit fonds verleend kan worden verlaagd. Op voorstel van den voorzitter wordt besloten de organiste om deze reden met ingang van 1 Jan. 1909 te ontslaan. Eveneens den kerkbewaarder. Het door hem tot nu toe verrichtte werk zal onder toezicht van den koster door een huurling gedaan worden, hetgeen een bezuiniging geeft van 7.- of 8.- 's maands. Verdere bezuiniging is alleen te verkrijgen door een of meer der goeroe's te ontslaan. Op hun salaris toch kan niet meer bezuinigd. Een dergelijk ontslag, althans van meer dan één goeroe, schijnt echter ongewenscht. Besloten wordt over deze aangelegenheid en den algemeenen nood van het Kerkfonds den Kerkelijken Inspecteur bij zijn a.s. komst alhier te raadplegen.

De huur van een kamer in het huis in de Middenstraat door den predikant in gebruik genomen tot berging van boeken wordt vastgesteld op 5.- 's maands, zoodat hij voor gebruik van 20 Oct. tot einde Nov. te betalen zal hebben 7.50. Daar in October geen vergadering werd gehouden kon dit bedrag niet eerder officieel worden vastgesteld.

Thans komt aan de orde het advies van de commissie inzake hypotheeken en aandeelen in specerijlanden van het Diaconiefonds alhier (benoemd bij kerkeraadsbesluit van 25 Augustus 1908), welk advies den 19en November bij den kerkeraad is ingediend onder bijvoeging der notulen van de door de commissie gehouden vergaderingen. Het lijvig stuk wordt door den voorzitter voorgelezen. Verschillende punten worden uitvoerig besproken. Algemeene instemming vinden o.a. de grondslagen der waardeberekeningen en bijgevolg deze zelf; het doel waarop de commissie, ingeval nl. besloten wordt tot executie over te gaan, zou willen aangestuurd zien, t.w. verkrijging van overwicht in, zoo mogelijk algeheel bezit van één perk; het geheele advies betrekking hebbende op de boekhouding, afschrijving enz.. In verband met dit laatste, in 't bijzonder met wat gezegd is op blz. 7 van 't rapport al. 5, deelt de voorzitter mede, dat de heer J.F. van Kesteren hem aangeboden heeft gratis de geheele boekhouding op nieuwe leest te schoeien en deze ook reeds over 't jaar 1908 in orde te brengen, terwijl de administrateur der kerkelijke fondsen hem voortdurend bereid zal vinden hulp of inlichtingen te verstrekken. Besloten wordt dit zeer welwillend aanbod te aanvaarden. Den administrateur wordt opgedragen de boeken zoodra mogelijk aan den heer Van Kesteren tot het beoogde doel te overhandigen.

Bij sommige deelen verschillen de leden van meening met de adviseurs, o.a. bij het op pag. 2 en 3 gezegde aangaande de zekerheid van hypotheken op aandeelen in een onverdeelde gemeenschap. Hierbij rijzen verschillende vragen. In verband hiermee memoreert de voorzitter het door de beide rapporteurs van de commissie van advies gedane en in de notulen harer vergaderingen opgeteekende verzoek, persoonlijk eventueele vragen van den kerkeraad te mogen beantwoorden, en zoo noodig door hen voorgestelde en noodzakelijk geachte maatregelen tegen bedenkingen te mogen verdedigen. Bij stemming blijkt, dat dit verzoek gaarne wordt toegestaan. In een nader te bepalen vergadering, waarbij ook de kerkelijke Inspecteur aanwezig zal zijn, zal der beiden rapporteurs hiertoe gelegenheid worden gegeven.- Bij pag. 16 laatste alinea handelende over onkosten voor onderhoud van perceel 62 wordt opgemerkt dat deze uitgave door den toenmaligen kerkeraad is toegestaan omdat door een goede reparatie kans bestond op een huurder; Bij pag. 17 al. 4 "Met waardering werd opgemerkt, dat gevolg werd gegeven aan onzen wenk tot bezuiniging" enz. dat deze bezuiniging op initiatief van den kerkeraad is ingevoerd. Bij pag. 17 al. 5, dat het hier opgemerkte gevolg is van een verkeerde boeking. Volgens kerkeraadsbesluit van 22 en 29 September - vide notulen - is hierin voorzien. Bij pag. 17 laatste alinea, handelende over de inproductiviteit van perceel 34, dat voor 't gebruik van dit huis huur is betaald, die echter door den administrateur ten

onrechte niet geboekt is onder de inkomsten van dit perceel, maar opgenomen onder de gecollecteerde gelden. Bij pag. 18 "Godsdienstonderwijs", dat de uitgaven van Kerk en Diaconie reeds gesplitst zijn (vide notulen 22 September) Naar aanleiding van het op blz. 14 van het rapport geadviseerde omtrent "Ch. Hoeke Hyp. Rek. [190]9" wordt besloten dezen debiteur aan te schrijven de hoofdsom met niet minder dan 10.- 's maands af te lossen. In verband hiermede wordt den administrateur opgedragen alle afbetalingen op kapitaal of achterstallige rente van vorige jaren zoodra mogelijk aan den voorzitter tot belegging ter hand te stellen. Tevens wordt hem op het hart gedrukt bij een eventueel tekort aan contanten in een der beide fondskassen tijdig den voorzitter te waarschuwen, opdat de kerkeraad hierin kunne voorzien, en geen geld van het Diaconiefonds voor dat der Kerk of omgekeerd op eigen gezag te gebruiken.

Op een vraag van den voorzitter naar het oordeel der BB. uitgezonderd de heer Rijkschroeff wiens meening als medeonderteekenaar reeds bleek - over de aannemelijkheid van het ontvangen advies wat hoofdzaak en strekking aangaat, blijkt, dat zij eerst na nadere kennisname dit oordeel wenschen uit te spreken. 't Advies wordt daarom tot hun beschikking gesteld. Het blijkt reeds nu, dat dit advies wordt geacht van dien aard te zijn dat het wenschelijk, ja noodzakelijk is het na behandeling met den Kerkelijken Inspecteur, met toelichtingen voorzien te verzenden aan het Kerkbestuur. Hiertoe wordt met algemeene stemmen besloten.

Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter met dankgebed de vergadering. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede voorzitter Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 27sten November.

In bovengenoemde vergadering is nog besloten de door de hh. van Kesteren en Werdmüller von Elgg, adviseurs der meergenoemde commissie, ingediende kwitantie groot 550.- als honorarium voor de door hen verrichtte arbeid door afgifte van een kwitantie tot dit bedrag in mindering op het bij de Crediet en Handelsvereeniging "Banda" aanwezige deposito van het Diaconiefonds te voldoen. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede.

Op heden, 21 November 1908 is door mij bovengenoemde kwitantie aan de hh. Werdmüller von Elgg en Van Kesteren ter hand gesteld. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede. Goedgekeurd: [w.g.] C.A.J. Rijkschroeff; R.H. Brantz; B. Hartog; C.H. Lans

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 27 november 1908Vergadering van den kerkeraad op Vrijdag den 27sten November [1908], des avonds te 6 uur in de consistorie.21 Alle broeders zijn aanwezig. Mede is tegenwoordig de Kerkelijke Inspecteur voor de Molukken enz., Ds. H.F. Breyer van Batavia.

De voorzitter opent de vergadering met gebed, en heet daarop den Inspecteur welkom. Met enkele woorden spreekt hij de voldoening uit, die de kerkeraad er over gevoelt, dat juist thans, nu belangrijke vragen en plannen voor de gemeente aan de orde zijn, een afgezant van het Kerkbestuur in zijn midden is. Ds. Breyer antwoord[t] hierop met de verzekering, dat het Kerkbestuur groote belangstelling gevoelt voor Banda, en dat het hem een genoegen is met de gemeente door den kerkeraad nader kennis te kunnen maken. Verder staat hij eenige oogenblikken stil bij het doel van zijn komst; bij den financieelen achteruitgang, waardoor ook de gemeente in hare leden zoowel als in hare fondsen is getroffen; bij de wel moeilijke maar schoone taak, die de voorstanders der gemeente

21 vetgedrukt zijn in de kantlijn geschreven teksten

daarbij hebben te vervullen; bij de roeping der gemeente, die het Evangelie om niet ontvangen hebbende, het met liefde heeft over te geven aan anderen, en in verband daarmee bij de wenschelijkheid om de werkkracht van Banda's predikant te gebruiken voor naburige eilanden, wier bewoners uitgaan naar het Evangelie. De notulen der vorige vergadering worden gelezen en goedgekeurd.

Besluit omtrent huur en opzegging huur Roldan.

Naar aanleiding van het daaromtrent genotuleerde informeert de voorzitter of de huishuur van perceel 62 volgens gedane belofte is gestort. Het blijkt dat dit nog niet is gedaan. Besloten wordt den huurder, die thans te Dobo vertoeft, aan te schrijven de achterstallige huur zoo spoedig mogelijk te voldoen. Bij voortdurende weigerachtigheid zal worden overgegaan tot opzegging der huur. In verband met de daaraan verbonden moeilijkheden wordt het echter raadzaam gevonden vooraf alle pogingen aan te wenden de betalingen geregeld te doen plaats hebben.

Besluit Ch. Hoeke te verzoeken hypotheek af te lossen

Omtrent de hypotheek ten laste van Ch. Hoeke groot 500.- waarover in de vorige vergadering werd beslist, dat de kerkeraad zal aandringen op nale[vin]g van de in de hypotheekacte gestipuleerde voorwaarde, de schuld af te lossen met 10.- 's maands, wordt nader besloten den debiteur te verzoeken de schuld in korten termijn met bedragen van 100 tot 200.- af te lossen. Indien hieraan geen gevolg wordt gegeven zal worden overgegaan tot opzegging. De voorzitter deelt mede, dat mevr. Lützow terug is gekomen op haar verzoek en perceel 34 bijgevolg niet in huur heeft aanvaard.

De administratie der fondsen zal gevoerd worden door den predikant.

De heer Rijkschroeff het woord verkrijgende verzoekt te worden ontheven van de functie van administrateur der beide kerkelijke fondsen. Dit voornamelijk in verband met den slechten toestand der kas, die salarieering van een administrateur niet langer toestaat. Op voorstel van den Inspecteur en van den voorzitter, die hulde brengt aan zijn reeds eerder bij eigenwillige tractementsverlagingen gebleken onbaatzuchtigheid, besluit hij de functie zonder vergoeding te blijven vervullen tot een ander predikant den tegenwoordigen zal zijn opgevolgd. In dit verband drukt de Inspecteur nader uit de wenschelijkheid, dat de predikant der gemeente, al laten de voorschriften daaromtrent de aanstelling van een afzonderlijk administrateur toe, het beheer èn de administratie der kerkelijke fondsen voere. Besloten wordt, dat deze administratie voortaan zal moeten worden gevoerd door den predikant.

Thans komt aan de orde het reeds in de vorige vergadering behandelde advies van de commissie inzake hypotheeken en aandeelen in specerijlanden van de Diaconie, waarmee door den Inspecteur na uitvoerige kennisname, en door de leden instemming betuigd wordt, en dat verder aan algemeene beschouwingen wordt onderworpen.

Aanvulling advies te berichten aan het Kerkbestuur

Bij de bespreking van den toestand en de rentabiliteit van de beide het Diaconiefonds behoorende huizen, perceel 32 en 64, doet een der leden het voorstel deze eigendommen te verkoopen. Hiertoe wordt in principe besloten. Perceel 64, waarvoor het gemakkelijkst een kooper te vinden zal zijn, zal het eerst aan de beurt komen. Later ook perceel 32. De verkoop zal publiek moeten plaats hebben. De vragen wanneer? en tot welk bedrag? zullen later door den kerkeraad beantwoord moeten worden. Het wordt aangenomen deze verkoop zoo spoeding mogelijk te doen geschieden. Het

genomen besluit tot verkoop zal hoofdzakelijk dienen om de richting te bepalen en vast te stellen waarin gestuurd moet worden. Tevens is het een aanvulling op het advies der commissie, dat hierover zwijgt. Van deze aanvulling zal aan het Kerkbestuur worden kennisgegeven.

Ondertusschen zijn volgens besluit van den 20sten November de beide rapporteurs der meergenoemde commissie de hh. mr. J.A. Werdmüller von Elgg en J.F. van Kesteren ter vergadering verschenen om, indien gewenscht, vragen die bij den leden naar aanleiding van het advies der commissie mochten rijzen te beantwoorden en zoo noodig daarin voorgestelde maatregelen te mogen verdedigen. De voorzitter heet hen, met dank voor hun bereidwilligheid en hun uitgebreid onderzoek, welkom en stelt den leden in de gelegenheid vragen te stellen of bedenkingen te opperen. Het blijkt, dat er geen bedenkingen zijn. Wel enkele vragen over onderdeelen van het rapport, die tot bevrediging der leden worden beantwoord.

De verbonden aandeelen in perken zullen worden geëxecuteerd.

Bij de hierbij gehouden besprekingen brengt de heer Rijkschroeff een belangrijk iets naar voren. Als vendumeester is hij in staat mede te deelen, dat bij executie van aan het Diaconiefonds verbonden perkaandeelen de kosten voor overschrijving enz. belangrijk minder zullen zijn dan bij willige overdracht der eigendommen, tot verkrijging waarvan het rapport der commissie adviseert. Bij willige overdracht toch worden de overschrijvingskosten berekend naar de verpondingswaarde der betrekkelijke perken, welke de werkelijke waarde verre overtreft, terwijl bij executie de berekening der kosten plaats heeft naar de werkelijke waarde. Tengevolge hiervan wordt besloten om in afwijking van het advies den eigendomsovergang niet in der minne te doen plaats hebben - advies blz. 11, alinea 8 - maar door executie. Dit besluit wordt genomen met instemming van beide aanwezige deskundigen.

Aan het einde van de bespreking van afzonderlijke punten van het advies stelt de Inspecteur de vraag, of de uitvoering van de voorgestelde maatregelen practische voordelen aan het Diaconiefonds zal bezorgen en den financieele kracht daarvan zal versterken. Bij het antwoord, dat door den heer Werdmüller hierop wordt gegeven verzoekt de voorzitter de vraag van den Inspecteur te mogen overnemen en te splitsen in eenige meerdere vragen, die hij reeds formuleerde met de bedoeling om door de beantwoording daarvan eenerzijds mogelijk nog bestaande onzekerheid omtrent de waarde der tengevolge van de in het advies voorgestelde maatregelen te verkrijgen resultaten weg te nemen, en anderzijds redenen te hebben om op grond van bepaalde en zekere verwachtingen aan het Kerkbestuur machtiging aan te vragen tot ten uitvoerlegging van de aanbevolen voorstellen. Met goedvinden van Ds. Breyer wordt zijn vraag niet verder behandeld en stelt de voorzitter de volgende vragen aan beide aanwezige deskundigen:

1º Acht U het Diaconiefonds kapitaalkrachtig genoeg om de uit executie voortvloeiende kosten van opzegging, overschrijving enz. te dragen? Het antwoord daarop luidt volmondig: ja!

2º In geval de thans verbonden aandeelen door executie het eigendom zijn geworden der Diaconie, acht U dan de mogelijkheid buitengesloten, dat in 1909 of 1910 de productie opbrengst dier aandeelen zal dalen beneden het totaal der exploitatiekosten, zoodat geen vrees behoeft te bestaan, dat op eenig aandeel zal moeten worden bijgestort tot dekking van een tekort? Onder verwijzing naar de in het advies gemaakte berekeningen antwoorden de hh. Werdmüller von Elgg en van Kesteren hierop, dat zij voor afzonderlijke aandeelen niet kunnen garandeeren, dat geen verlies door bijstorting zal worden geleden. Met het oog daarop dringen zij er nogmaals op aan met de executie niet te wachten en na afloop daarvan zoo spoedig mogelijk de verkregen aandeelen in te ruilen tegen

aandeelen Toetra. Alleen als ruilmiddel hebben deze afzonderlijke aandeelen waarde en een belangrijke waarde omdat daardoor het eigen bezit in één perk en daarmee de eigen kracht vergroot wordt.

3º Onderstellende, dat op de in het advies aangegeven wijze het perk Toetra geheel of bijna geheel in het bezit der Diaconie gekomen is, en in aanmerking nemende de omstandigheid, dat de Diaconie niet zelf het beheer kan voeren, noch werkkapitaal kan verschaffen, acht u dan, dat de productie opbrengst de exploitatiekosten zal dekken, zoodat geen verlies wordt geleden? Uit het antwoord der adviseurs blijkt, dat zij al weer niet kunnen garandeeren, dat de productie-opbrengst de exploitatiekosten altijd zal dekken, daar de grens waarbeneden de prijs der noten niet dalen kan niet is aan te geven. Evenwel meenen zij met zekerheid te kunnen zeggen, dat er nooit verlies geleden behoeft te worden, en dat er, mits er een zuinig beheer worde gevoerd, bij den tegenwoordigen stand der prijzen, ja bij geringe daling daarvan nog winst zal worden behaald. Immers mochten ooit de prijzen der noten zóó dalen, dat de productieopbrengst zou blijven beneden de kosten van exploitatie dan kan het perk eenvoudig zonder bewerking worden gelaten. Er wordt dan geen winst behaald, maar ook geen verlies geleden. Zijn de prijzen hoog genoeg, dat exploitatie mogelijk is dan is ook alleen maar winst mogelijk. Hierna verlaten onder dankbetuiging van den voorzitter beide heeren de vergadering.

Aan het Kerkbestuur zal machtiging worden gevraagd tot opzegging van alle hypotheeken en aankoop der verbonden aandeelen. Getracht zal worden het vruchtgebruik op 1/12 Spantjebie in der minne te royeeren.

Besloten wordt nog, dat de voorzitter tegelijk met de verzending van het advies en toelichtingen daarop machtiging aan het Kerkbestuur zal aanvragen tot opzegging van alle hypotheeken en aankoop van alle verbonden aandeelen. Verder, dat nog getracht zal worden het vruchtgebruik ten bate van den heer Sauerbier rustende op 1/12 verbonden aandeel Spantjebij in der minne geroyeerd te krijgen.

De Kerkelijk Inspecteur thans het woord verkrijgende behandelt achtereenvolgens de volgende punten en vragen:

1 In verband met meermalen voorgekomen uitgiften van kapitaal tegen eenvoudige schuldbekentenissen wijst hij er op, dat het geven van obligaties in de verordeningen beslist verboden is. Nauwkeurige naleving dier verordeningen drukt hij den kerkeraad op het hart.

2. Zijn de panden, waarop door Diaconie- of Kerkfonds hypotheeken zijn gevestigd jaarlijks door een commissie van deskundigen naar hunne waarde opgenomen? Deze vraag wordt ontkennend beantwoord, waarop de Inspecteur er op aandringt, dat dit in het vervolg geschiede. Tevens brengt hij in herinnering dat dit, benevens den toestand, waarin de panden verkeeren, op den staat van verbonden panden, gevoegd bij het jaarlijks financieel verslag, moet worden aangeteekend.

3. Zijn de panden waarop door de Diaconie hypotheek is gevestigd benevens de eigendommen der beide fondsen verzekerd tegen brandschade? Wat de verhypothekeerde panden aangaat, deze zijn niet verzekerd. Oorspronkelijk in de hypotheekacten als voorwaarde gestipuleerd is daarop geen toezicht gehouden. Na onderling overleg wordt echter goedgevonden om deze toestand met het oog op de a.s. executie voorloopig te bestendigen en niet aan te dringen op verzekering. Wat de gebouwen der kerk betreft, deze zijn met inventaris verzekerd.

De diakenen zullen de geschiktheid tot arbeid enz. der bedeelden onderzoeken.

4. Hoe heeft de bedeeling der armen plaats? Wordt bij aanvragen een nauwkeurig onderzoek naar den toestand van den aanvrager ingesteld? In verband met deze vragen bespreekt de Inspecteur het feit, dat armverzorging dikwijls de luiheid in de hand werkt. Hij waarschuwt er op toe te zien, dat dit hier niet het geval zij. Te dien einde wordt, ofschoon bij iedere aanvrage een nauwkeurig onderzoek wordt ingesteld, besloten dat de diakenen den toestand, geschiktheid tot arbeid enz. van alle bedeelden nog eens zullen nagaan.

Bedeeling uit het één per mille zal voor eenige armen te Bandjermassin worden aangevraagd

5. Worden te Banda armen gesteund uit de opbrengst van het één per mille geheven bij openbare venduties? Het blijkt dat een dergelijke ondersteuning hier niet genoten [wordt], waarom de Inspecteur na bespreking van de wijze van werking van dit fonds en de wijze waarop aanvragen moeten worden ingediend adviseert om voor eenige armen een ondersteuning aan te vragen te Bandjermassin, waaronder Banda in dat opzicht ressorteert. Hiertoe wordt besloten. In 't bijzonder wijst hij er nog op hoe armen, die door hunne levenswijze of om andere redenen niet uit de middelen der Diaconie kunnen worden geholpen, en die toch hulp noodig hebben hieruit kunnen worden gesteund.

6. Wat wordt er gedaan om de armoede te voorkomen? Bij deze vraag wordt er door den Inspecteur op gewezen, dat de kerkeraad als bemiddelaar zou kunnen optreden tusschen hen, die werk behoeven en personen uit den kring van kennissen en familie van wie zij weten, dat zij werk te verrichten hebben. In het antwoord hierop deelt de kerkeraad mede, dat alleen zij, die nog niet of niet meer werken kunnen worden bedeeld; dat de toestanden hier, mede door de mildheid der natuur, van dien aard zijn, dat ieder die moeite wil doen in eigen onderhoud voldoende kan voorzien; dat de leden waar het geldt gebrekkigen, die nog in staat zijn tot lichten arbeid gaarne hunne bemiddeling zullen verleenen.

7. Wat wordt er gedaan voor weezenverpleging? Deze kwestie wordt door Ds. Breyer ter sprake gebracht omdat het door de ervaring is gebleken dat gezinsverpleging in 't algemeen te verkiezen is boven gestichtsverpleging. Velen althans achten eerstgenoemde verpleging wenschelijker, en het zou mogelijk zijn, dat hier met deze gewijzigde inzichten rekening zou kunnen gehouden worden. De voorzitter antwoordt hierop, dat het weezenvraagstuk op Banda geen vraagstuk is. 't Is hier toch de vaste gewoonte, dat weezen door familie of anderen als eigen kinderen worden opgenomen en opgevoed.

8. Wat wordt er gedaan voor mindere militairen? Deze vraag besprekende herinnert Ds. Breyer aan den toestand van uitbanning, waarin vooral de Europeesche mindere militairen leven en beveelt aan, door liefde bewogen, iets voor hen te doen, voornamelijk door de eigen huizen voor hen open te zetten. De kerkeraad antwoordt hierop, dat het aantal dezer slechts zeer klein, twee of drie is, dat zij worden bezocht door den predikant en dat de kerkeraad hen gaarne tegemoet komen wil. De Inlandsche militairen, inzooverre Christenen, worden bezocht door predikant en goeroe.

9. Op de vraag: worden er lezingen gehouden? moet met "neen" worden geantwoord. Ook wordt betwijfeld of dit hier gaan zou.

10. De vraag: zijn er leesbibliotheeken? wordt bevestigend beantwoord. Er is één bibliotheek gevestigd in de consistorie der kerk, opgericht voor de catechisanten, maar toegankelijk voor alle leden der gemeente. Een druk gebruik wordt er echter niet van gemaakt.

11. Op de vraag of er bijbellezingen worden gehouden wordt geantwoord, dat dit om de veertien

dagen geschiedt voor de Maleische gemeente, maar niet voor de Europeesche. Ds. Breyer beveelt aan dit ook voor laatstgenoemde gemeente in te voeren.

12. Op de informatie naar het bestaan van Zondagscholen wordt gewezen op de twee, die er bestaan, één voor de Europeesche gemeente, geleid door den predikant, en één voor de Maleische afdeeling onder leiding van den goeroe. Beiden verkeeren in bloeienden toestand.

13. Wat wordt er gedaan voor verspreiding van Christelijke lectuur? Hierop wordt geantwoord, dat daarvoor niets gedaan wordt. 't Eenige op dit gebied is de reeds eerder besproken bibliotheek.

14. Wat wordt er gedaan voor de Zending? Bij deze vraag geeft Ds. Breyer in overweging Zendingsvereenigingen op te richten. 't Eenige, dat tot nu toe gedaan is, is verspreiding van 't Maandschrift van het Nederlandsch Zendeling Genootschap, en het houden van collecten in iedere godsdienstoefening. Sedert begin 1907 zijn deze collecten echter om de kosten van een nieuw orgel te kunnen dekken beperkt tot de feestdagen.

15. Wat wordt er gedaan voor Bijbelverspreiding? 't Eenige, dat hiervoor gedaan wordt is, dat de predikant bij zijn huisbezoek informeert naar de aanwezigheid van Bijbels en bij niet aanwezigheid aandringt op de aanschaffing daarvan. Hij heeft bevonden, dat bij de Europeesche afdeeling de meeste leden in 't bezit van een Bijbel zijn. Daarentegen bij de Maleische afdeeling slechts weinigen, 't gevolg van de betrekkelijk hooge prijs der Maleische vertalingen en de mindere gegoedheid dezer leden. De toestand der fondsen laten een ruime gratis verspreiding niet toe. Slechts aan weinige armen kon tot nu toe een Bijbel worden gegeven. Wel wordt bij huwelijken het bruidspaar een Bijbel aangeboden, in den laatsten tijd echter alleen bij de Europeesche gemeente. Door den Inspecteur wordt nog aanbevolen ter verspreiding te bestellen het tijdschrift "Bentara Hindia".

16. De vraag: "Zijn er overgangen tot het Katholicisme?" wordt ontkennend beantwoord. Overgangen tot den Islam komen sporadisch voor.

17. Wat wordt gedaan tegen de prostitutie? Op deze vraag wordt geantwoord, dat onder de Christenen geen eigenlijke prostitué's zijn. Wel is de ontucht, voornamelijk in de kampongs, ook onder de Christenen groot, maar deze is waar ze in 't verborgen geschiedt zooveel moeilijker te bestrijden. Tegen het concubinaat, dat zeer verspreid was, is echter in het laatste jaar krachtig geageerd. Vele in concubinaat levende personen zijn in het huwelijk getreden. Tengevolge dezer actie is het aantal dezer tot weinigen beperkt en mag de hoop gekoesterd worden dat het concubinaat bij voortgezette actie, althans in de Inlandsche gemeente, ongeveer geheel zal verdwijnen. In deze gemeente, die langzamerhand zoo aan dezen onchristelijken toestand gewoon geraakt was, dat zij daarin niets ergs zag, is het bewustzijn weergekeerd, dat het concubinaat een zonde is, die als zoodanig veroordeeld is en bestreden moet worden.

Op den 31sten Augustus zal jaarlijks een godsdienstoefening worden gehouden.

18. Op een vraag of de verjaardag onzer Koningin hier ook kerkelijk wordt gevierd een ontkennend antwoord ontvangende stelt de Inspecteur den kerkeraad voor dit voortaan te doen. Besloten wordt dat er voortaan op den 31sten Aug. des morgens een godsdienstoefening zal gehouden worden.

19. Bij een vraag over [Ts]jakalele enz. vernemende, dat hieraan ook door Christenen bij feestelijke gelegenheden wordt deelgenomen, verzoekt Ds. Breyer den kerkeraad hier tegen te ageeren. 't Blijkt echter, dat dergelijke danspartijen hier maar zelden voorkomen.

De predikant zal zorgen, dat doopen lidmatenboeken in overeenstemming met de nieuwe

bewijsstukken worden bijgehouden. De doopboeken moeten van een klapper worden voorzien. Het archief moet geordend. Doop-, lidmaten- en notulenboeken enz. zullen opnieuw worden gebonden.

20. De Inspecteur brengt ter sprake de nieuwe kerkelijke bewijsstukken en vraagt of deze reeds zijn ingevoerd. Dit blijkt nog niet te zijn gedaan, redenen waarom hij den kerkeraad verzoekt dit zoo spoedig mogelijk te doen. Besloten wordt, wanneer de voorraad oude bewijsstukken niet te groot meer is, hiertoe over te gaan. Verder memoreert hij, dat hem gebleken is, dat de doop en lidmatenboeken niet in overeenstemming daarmee gehouden worden. Inzonderheid de lidmatenboeken missen alle opgave van geboortedatums. De predikant zal zorgen, dat deze nieuwe boekingswijze worde gevolgd. Ook wordt in overweging gegeven de doopboeken van een klapper te voorzien. Verder wordt de kerkeraad aanbevolen te zorgen, dat het archief van vroegere jaren wordt nagezien en geordend, dat de in gebruik zijnde notulen-, lidmaten-, en doopboeken opnieuw worden gebonden. Hiertoe wordt besloten.

21. Tenslotte informeert de Inspecteur of volgens de voorzitter de inventaris van Kerk en Diaconie door een commissie jaarlijks wordt nagezien. Daar het blijkt, dat dit niet altijd gedaan wordt legt hij er den nadruk op, dat dit zorgvuldig behoort te geschieden.

Met ingang van 1 Jan. ‘09 zullen twee goeroe's worden ontslagen. Regeling v.d. werkkring der goeroe's

Na beeindiging dezer besprekingen komt aan de orde den [stan]d, waarin het Kerkfonds straks zal verkeeren. Verdere bezuiniging den reeds plaats had is onmogelijk. Ontslag van een goeroe zal niet baten, daar hiermee een deel der Gouvernementssubsidie verloren gaat. In dezen toestand stelt Ds. Breyer voor als eenigste weg, dat twee van de vier goeroe's worden ontslagen en aan de Regeering worde aangevraagd de subsidie voor vier goeroe's, groot 60.- in zijn geheel te mogen behouden. Persoonlijk heeft hij reeds den Controleur hiervoor gewonnen. Ook meent hij, dat de Resident, wien hij hierover zal spreken, geen bezwaren zal maken. Deze oplossing wordt door den kerkeraad aanvaard. Besloten wordt met ingang van 1 Januari 1909 twee goeroe's te ontslaan en voor hen plaatsing te zoeken op Ambon. Verder, dat de goeroe gestationeerd te Neira de gemeente op Rozengain, en de goeroe van Lonthoir de gemeenten op Ay en Rhun zal hebben te bedienen. De bezuiniging daardoor te verkrijgen bedraagt 50.- 's maands. De inkomsten zullen in gunstig geval zijn: subsidie Gouvernement 60.- 's maands; collecten 20.- ‘s maands; huishuur 10.- ‘s maands. Totaal 90.

De uitgaven zullen bedragen: salaris van den goeroe van Neira 30.- ‘s maands; salaris van den goeroe van Lonthoir 20.- ‘s maands; reiskosten der goeroe's 5.- ‘s maands; koster 20.- ‘s maands; hulp van den koster 2.- ‘s maands; verlichting, onderhoud kerkgebouwen enz. 13.- ‘ smaands. Totaal 90.-. Het dreigend te kort is daarmee vermeden. Op de Diaconierekening wordt vanaf heden 20.- bezuinigd door het gratis vervullen van de administrateurswerkzaamheden door den heer Rijkschroeff, die later zullen worden opgedragen aan den komenden predikant.

Deposito's zullen worden overgebracht van de C.H.V.B. naar de Escompto Mij.

Tenslotte wordt nog besloten het deposito van de beide kerkelijke fondsen bij de Crediet en Handelsvereeniging Banda in naleving van de voorschriften over te brengen bij de Escompto Maatschappij. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering op verzoek van den voorzitter door Ds. Breyer met dankgebed gesloten. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede voorzitter. Aldus gelezen en

goedgekeurd in de vergadering van den 8sten December 1908. [w.g.] R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; C.H. Lans; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 3 december 1908Vergadering van den kerkeraad op den 3den December 1908 des avonds te 6 uur in de consistorie. Alle leden zijn aanwezig. De vergadering wordt door den voorzitter met gebed geopend. De notulen der vorige vergadering kunnen door omstandigheden niet worden gelezen. Dit zal op de volgende vergadering geschieden.

Allereerst deelt de voorzitter mede, dat mej. A. Sauerbier zich heeft aangeboden om gratis het orgel bij de godsdienstoefeningen te bespelen. Dit aanbod wordt met blijdschap aanvaard en met algemeene stemmen wordt besloten deze dame tot organiste te benoemen met ingang van 1 Januari 1909. De voorzitter zal deze benoeming tot hare kennis brengen.

De voorzitter deelt in de tweede plaats mede, dat hem ter oore gekomen is, dat er gevaar bestaat, dat aan de Diaconie verbonden aandeelen in Toetra zullen overgaan in handen van kapitaalkrachtige personen. Dit zou de bereiking van het in het [verkoop, aankoop?] advies gestelde en door den kerkeraad aanvaardde doel zeer kunnen bemoeilijken, redenen, waarom hij voorstelt de op deze aandeelen gevestigde hypotheeken zoodra mogelijk onder nadere goedkeuring van het Kerkbestuur op te zeggen. Met algemeene stemmen wordt hiertoe besloten. De voorzitter zal zorg dragen voor de uitvoering van dit besluit. Naar aanleiding van loopende geruchten over het bij den kerkeraad ingediende rapport drukt de voorzitter den leden nogmaals op het hart geheimhouding en voorzichtigheid te betrachten. Met dankgebed wordt de vergadering gesloten. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede voorzitter

Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den 8sten December 1908 [w.g.] R.H. Brantz; C.H. Lans; B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff

Den 4den December is door mij volgens besluit van den 27sten November aan den heer Ch. Hoeke verzocht de hypotheek ten zijnen laste groot 500. in korten termijn met groote bedragen af te lossen. Z.Ed. heeft daarop beloofd dit zeker te zullen doen zoover zijne omstandigheden dit toelaten. Mochten deze laatste onverhoopt niet gunstig zijn dan zou hij niet verder kunnen gaan dan tot de bij voorwaarde gestelde aflossing van 10.- 's maands. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede

Ingevolge besluit van de vergadering van den 20sten November, den heer P. de Vries aan te manen de rente over de hypotheek ten laste van mej. E.C. de Vries ten spoedigste te voldoen, heb ik heden bij een mondeling onderhoud van dezen heer de belofte ontvangen, dat hieraan binnen weinige dagen voldaan zal worden. 7 December 1908 [w.g.] T.J. van Oostrom Soede

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 8 december 1908Vergadering van den kerkeraad op den 8sten December [1908], des avonds te zes uur in de consistorie. De broeders met uitzondering van den heer Hartog, die niet ter plaatse is, zijn alle aanwezig. De voorzitter opent de vergadering met gebed, en leest de notulen der twee vorige vergaderingen, welke worden goedgekeurd.

Benoeming tot Organiste mej. A. Sauerbier

De voorzitter deelt mede, dat mej. A. Sauerbier hem aangeboden heeft gratis het orgel bij de

godsdienstoefeningen te bespelen. Hij stelt voor dit aanbod dankbaar te aanvaarden en dientengevolge deze dame met ingang van 1 Januari 1909 als organiste aan te stellen. Dit voorstel wordt aangenomen. De voorzitter zal zorgen dat van deze benoeming aan belanghebbende kennis wordt gegeven.

Besluit tot opzegg. hyp. wed. J.W. Groenhoff.

Aangenomen wordt verder het besluit der vorige vergadering omtrent opzegging van hypotheeken uit te breiden, en ook de hypotheek ten laste van wed. Groenhoff op eenige aandeelen Banco Batoe gelijk met de andere op te zeggen.

Ontslag goeroe's. De ontslagen goeroe's zullen tractement ontvangen niet langer dan ultimo Januarie

In verband met het in een vorige vergadering bepaalde omtrent het ontslag van 2 goeroe's wordt thans nader besloten, dat de twee jongsten elders een werkkring zullen moeten zoeken. Te Neira zal blijven D. Risakotta, te Lonthoir zal gestationeerd worden de thans te Rozengain verblijf houdende goeroe...22, dit met ingang van 1 Januari 1909. Mochten evenwel de beide andere goeroe's nog geen werkkring hebben gevonden dan zullen zij ter hunner standplaats mogen blijven, terwijl zij tractement zullen ontvangen over het gedeelte der maand, dat door hun nog dienst wordt gedaan. Echter niet langer dan tot ultimo Januarie.

Besluit acquit en décharge te verleenen aan de erven Sauerbier

De voorzitter deelt mede, dat de heer J.F. Sauerbier, daartoe door hem aangezocht zich bereid heeft verklaard - gelijk reeds eerder door hem aan den leden was meegedeeld en met hen was besproken - het vruchtgebruik rustende op het 1/12 hypothicair verbonden aandeel Spantjebie op te heffen en zijn medewerking verleenen om dit aandeel op de gemakkelijkste en minst kostbare wijze in het bezit van het Diaconiefonds te doen overgaan tegen afgifte van acquit en décharge. Tot dit laatste wordt besloten. Geconstateerd wordt, dat dit voor de Diaconie een winst is te noemen aangezien de erven Sauerbier geheel onvermogend zijn, zoodat bij gedwongen overgang geen actie tegen hen zou kunnen worden ingesteld tot betaling van 't resteerend bedrag der schuld. Daartegenover verkrijgt dit aandeel als ruilmiddel door de opheffing van 't vruchtgebruik een groote waarde. Dit is reeds gebleken. De voorzitter heeft een voorstel tot ruiling ontvangen. De hoofdagent der Crediet en Handelsvereeniging heeft hem aangeboden voor dit 1/12 aandeel Spantjebie, 1/11 aandeel Toetra en 3/44 Banco Batoe. Dit voorstel geeft hij thans aan de leden met de volgende in den breede uitgewerkte toelichtingen ter overweging. Vooraf merkt hij evenwel op, dat de kerkeraad zonder toestemming van het Kerkbestuur niet tot deze transactie mag overgaan; dat hier echter zóó bijzondere en spoedeischende omstandigheden aanwezig zijn, dat hier de regel mag, ja moet gelden "nood breekt wet" en z.i. tot deze transactie onder nadere goedkeuring van 't Kerkbestuur moet worden besloten.

Het voorstel zooals het door den voorzitter in 1e instantie ontvangen werd luidde in het kort: De Crediet en Handelsvereeniging "Banda" draagt aan het Diaconiefonds der Prot. gemeente tegen het door dit fonds door minnelijke overdracht van de erven Sauerbier vrij van vruchtgebruik te verkrijgen 1/12 onverdeeld aandeel Spantjebie over het in haar bezit zijnde 1/11 onverdeeld aandeel Toetra en 3/44 onverdeeld aandeel Banco Batoe. Ter beoordeling van deze ruiling moet worden vergeleken de waarde der betrekkelijke aandeelen. Deze vergelijking is het best te verkrijgen op grondslag van de


verpondingswaarden en den bruto-opbrengst.

De verpondingswaarde bedraagt van 1/11 Toetra 5076, van 3/44 Banco Batoe 7651, tesamen 12727. Van 1/12 Spantjebie 10495. De bruto-opbrengst is 1/11 Toetra (50 picols) 750, 3/44 Banco Batoe (50 picols) 565, tesamen 1315. 1/12 Spantjebie (80 picols) 1100. Deze vergelijkingen, zoowel naar verpondingswaarde als naar bruto-opbrengst, zijn juist daar beide op gelijke basis berusten en dus voor vergelijking vatbaar zijn. Volgens deze cijfers is dus 1/12 Spantjebie minder waarden dan 1/11 Toetra en 3/44 Banco Batoe. Voor de Crediet en Handelsvereeniging heeft dit 1/12 Spantjebie echter groote waarde als middel tot afronding van eigen bezit en versterking van invloed in dit specerijland. Evenzoo heeft 1/11 Toetra en 3/44 Banco Batoe eenzelfde waarde voor 't Diaconiefonds. Versterking van bezit in deze perken is de quintessence van 't ontvangen advies. Toch zou dit voorstel onaannemelijk zijn om de hooge overschrijvingskosten, die gezien het weinige contant kapitaal, dat dienen moet om alle volgens 't advies bij executie enz. te maken kosten te dekken, indien hieraan niet na lange onderhandeling door de C.H.V.B. ware tegemoet gekomen. Immers eerst zou door het Diaconiefonds betaald moeten worden 5% van de verpondingswaarde van 1/12 Spantjebie bij de overschrijving van dit aandeel op naam van dit fonds, een bedrag van ruim 500.- Vervolgens zou het, na ruiling, aan overschrijvingskosten van 1/11 Toetra en 3/44 Banco Batoe hebben te betalen een som van ruim 600. Daarbij nog zegel- en andere kosten. Om hierin tegemoet te komen werd nader aangeboden, dat de overschrijvingskosten voor 1/12 Spantjebie op naam van het Diaconiefonds zouden worden betaald door de C.H.V.B. zoodat alleen te betaling zou overblijven die kosten van 1/11 Toetra en Banco Batoe. Bij dit voorstel werd den voorzitter nog meegedeeld dat de C.H.V.B. thans dit voorstel kon doen omdat er hun zeer veel aan gelegen was in dezen tijd dit aandeel in bezit te krijgen, dat zij echter na 't einde dezer maand dit voorstel niet meer konden handhaven en een latere ruiling niet meer zou kunnen bewilligd worden, of op geheel andere voorwaarden.

Besluit met C.H.V.B. te ruilen tegen 1/12 Spantjebie, de aandeelen 1/11 Toetra en 3/44 Banco Batoe

Na een lange discussie, waarbij alles nauwkeurig werd overwogen, ook de mogelijkheid om tegen een bedrag van misschien 3000 tot 4000 dit aandeel aan een ander, die eveneens streeft naar afronding van bezit in Spantjebie, te verkoopen wordt besloten dit aanbod aan te nemen en wel om de volgende redenen. 1e Omdat deze ruiling alleszins voordeelig kan genoemd worden. 2e Omdat een onmiddelijke beslissing noodig is, of - dit voordeel gaat verloren 3e Omdat met een bedrag van 3000 tot 4000 te ontvangen door verkoop aan een ander onmogelijk zou kunnen bereikt worden wat nu wordt bereikt. [4]e Omdat deze ruiling geheel lig in de lijn van 't advies. Besloten wordt derhalve onder nadere goedkeuring van het Kerkbestuur over te gaan tot deze transactie. Den heer Sauerbier zal derhalve verzocht worden, wat in een niet officieele bijeenkomst door de leden reeds besproken was, volgens zijn belofte dit 1/12 aandeel zoo spoedig mogelijk te doen overschrijven op naam van het Diaconiefonds. Ter bespreking dezer aangelegenheid verschijnt de heer Sauerbier, daartoe van te voren verzocht, persoonlijk ter vergadering.

Besluit 1/12 Spantjebie te executeeren

Het blijkt, dat, wegens 't ontbreken van machtiging van een der minderjarige erven Sauerbier, spoedige overschrijving onmogelijk is. De heer Sauerbier doet daarom 't voorstel door executie tot het doel te geraken. Persoonlijk zal hij volmacht geven tot onmiddelijke verkoop van het aandeel. 't Vruchtgebruik zal den volgenden dag door hem worden opgeheven, terwijl hij persoonlijk

behulpzaam zal zijn voor de vendutie op Donderdagmorgen den 10den December te doen plaats hebben. Voor machtiging zijner meerderjarige kinderen zal hij zorgen. Tengevolge hiervan wordt tot executie in voormelden zin besloten. De predikant zal hiervan kennis geven aan de C.H.V.B. Tevens dat hun aanbod tot ruiling op de gestelde voorwaarden wordt aangenomen. Met dankgebed wordt de vergadering gesloten. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede voorzitter. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den ...23

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 9 december 1908Korte bijeenkomst van den kerkeraad op den 9den December [1908]. De voorzitter deelt mede, dat de C.H.V.B. door de gewijzigde omstandigheden het voorstel heeft gedaan haar bij de executie koopster te laten zijn, onverschillig tegen welk bedrag. De kooppenningen zullen echter niet worden uitbetaald, maar instede daarvan overgedragen worden de aandeelen Toetra en Banco Batoe dier vereeniging. De ruiling gaat dus door op geheel dezelfde wijze als overeengekomen, zoodat het koopen van het aandeel Spantjebie is te beschouwen als een formaliteit, die echter een belangrijke besparing zal geven aan overschrijvingskosten voor deze vereeniging. Als represtatie voor toestemming daartoe biedt zij aan de helft der overschrijvingskosten der aandeelen Banco Batoe en Toetra voor het Diaconiefonds te betalen, een bedrag van ruim 300.- Evenwel verbindt zij daaraan de voorwaarde, dat de voorzitter van den kerkeraad of dat lid van den kerkeraad, dat op de vendutie zal opbieden niet voor de Diaconie, maar voor haar zal bieden. De voorzitter deelt verder mede, dat hij, tot dit laatste in gewone omstandigheden nooit bereid, thans waar het de Diaconie een voordeel van ruim 300.- kan bezorgen, zoodat de aandeelen Banco Batoe en Toetra voor betrekkelijk geringe kosten in haar bezit zullen komen, dit niet zal weigeren indien de kerkeraad dit voorstel aanneemt. Besloten wordt het aan te nemen. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede voorzitter. Aldus gelezen en goedgekeurd in de vergadering van den ...24 [w.g.] R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; C.H. Lans

Op den 10den December is het 1/12 onverdeeld aandeel in het Specerijland Spantjebie gekocht door de C.H.V.B. voor de som van 2945.- Op den 11den December zijn de onverdeelde aandeelen 1/11 Toetra en 3/44 Banco Batoe op wettige wijze overgeschreven ten name van het Diaconiefonds. De grossen dezer overschrijving zijn door den administrateur ontvangen. Op denzelfden dag zijn de helft der overschrijvingskosten door de C.H.V.B. aan mij ter hand gesteld ten bedrage van 348.64. De andere helft benevens de kosten van zegels enz. ten bedrage van 437.56 zijn door mij, tegen afgifte van een kwitantie tot dat bedrag, genomen van het bij de C.H.V.B. in deposito berustende kapitaal van het Diaconiefonds. [w.g.] T.J. van Oostrom Soede, predikant

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 28 december 1908Vergadering van den kerkeraad op Maandag den 28 December 1908 des avonds ten half zeven ure in de consistorie. Afwezig wegens drukke bezigheden de heer C.H. Lans. De ouderling Brantz opent de vergadering en deelt mede, dat ingekomen is: a een verzoek van den heer R. Leunissen om de aandeelen in Bancobatoe en Toetra van de Diaconie te mogen huren voor den duur van het jaar 1909 t.w. 3/44 Bancobatoe voor den prijs van 15.- en 1/22 Toetra voor 75.- 's maands. Er wordt besloten alvorens op zijn verzoek in te gaan, eerst bij de Bandasche Perkeniers en Handelsvereeniging informatiën in te winnen op hoeveel de netto opbrengst van die aandeelen kan geacht worden te



zijn. b. een verzoek van den heer T.L. Nio om het perceel N° 64 te mogen huren voor 15.- 's maands met een contract van twee jaren, daar hij vernomen heeft dat de heer Roldan thans huurder van genoemd perceel voornemens is de plaats te verlaten. Aan den ouderling Brantz is opgedragen om deze aangelegenheid in orde te maken. Niets meer te behandelen hebbende, sluit de ouderling de vergadering. Aldus gelezen en gearresteerd op heden den 13 februari 1909. [w.g.] R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; B. Hartog

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 13 februari 1909Vergadering van den kerkeraad op Zaterdag den 13 februari 1909 des middags ten 5 ure in de consistorie. Afwezig wegens drukke bezigheden de heer B. Hartog. De ouderling Brantz opent de vergaderin[g] en deelt mede:

a. dat hij van de Bandasche Perkeniers- en [Han]delsvereeniging heeft ontvangen eene begrooting van de opbrengst van Banco Batoe dat p.m. zoude bedragen 40.- per jaar over 1/44 aandeel. Aangezien de heer R. Leunissen eveneens door de Bandasche Perkeniers- en Handelsvereeniging omtrent de opbrengst van Banco Batoe is ingelicht geworden, heeft hij verklaard van de huur af te zien. De producten van Banco Batoe zijn daarna in consignatie ter verkoop gegeven aan de Bandasche Perkeniers- en Handelsvereeniging, die voor de exploitatie het werkkapitaal verstrekt, en bij welke vereeniging, indien noodig, ook voorschot kan worden opgenomen.

b. Wordt overgelegd een afschrift van eene kwitantie groot 43.04 door den heer R. Leunissen aangeboden ter restitutie van kassaldo en restant rijst over ultimo December 1908 van de perken 6/44 Banco Batoe en 3/22 Toetra. Na beraadslaging is belsoten den heer R. Leunissen mede te deelen dat de kerkeraad niet genegen is de aangeboden kwitantie te honoreeren, maar bereid is, de administratiekosten voor de aandeelen in Banco Batoe en Toetra, telken maande uit te betalen, zoodra de heer Leunissen de verantwoording zal hebben ingediend en door de kerkeraad goedgekeurd.

c. Wordt ter beslissing gebracht het verzoek van I.J.D. Lakollo, goeroe van Aij, om te gemoetkoming van kosten voor het vervoer van zijn inboedel van Aij naar Neira, waarvoor hij rekent 15.- noodig te hebben. Is besloten de goeroe hoogstens 5.- toe te staan voor het vervoer van zijn inboedel, inmiddels diaken Bernard te Aij te schrijven om van zijn kant al het mogelijke te doen, dit vervoer voor minderen prijs te doen aannemen.

d. een verzoek van den koster van Neira om 30.- te mogen leenen ten einde zijn zoon voor verdere opleiding naar Java te kunnen zenden en daar een bestaan te zoeken. Is besloten dit verzoek niet toe te staan op grond van de weinige middelen in de kas aanwezig. Niets meer te behandelen hebbende, sluit de ouderling de vergadering. Aldus gelezen en gearresteerd op heden den 3en Maart 1909. [w.g.] R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; C.H. Lans

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 3 maart 1909Vergadering van den kerkeraad op Woensdag den 3 Maart 1909 des middags ten 5 ure in het leege huis van de Diaconie naast het hotel. Aanwezig alle leden behalve de heer B. Hartog, die op reis is.

Na lezing en goedkeuring der notulen, wordt mededeeling gedaan van een ingekomen missive van den predikant der Prot. gemeente te Amboina Ds. Janzen betreffende de passage van de terugreis

van de ontslagen goeroes B. Wattimena en I.J.D. Lokollo naar Amboina. Na beraadslaging is besloten den predikant van Amboina Ds. Janzen mede te deelen dat de kerke[raad] bereid is de kosten te dragen van den terugreis na[ar] Amboina van den ontslagen goeroe B. Wattimena [en] de kosten te betalen van goeroe I.J.D. Lokollo van [Ban]da naar zijn aan te wijzen st[and]plaats doch [betaling van over]vrachten acht de kerkeraad niet gewen[scht.]

Tenslotte besluit de kerkeraad no[g een schrijven te] richten tot den directeur van de Band[asche Perkeniers-] en Handelsvereeniging naar aanleiding van [een monde]ling gesprek tusschen den ouderling Bran[tz en den] directeur omtrent de exploitatiekosten en de v[erant]woordingstukken van de perken Bancobatoe en T[oetra] waarover de kerkeraad tot heden nog geen antwoord van genoemden directeur heeft ontvangen noch de verantwoordingstukken toegezonden heeft gekregen.

Verder wordt nog besloten den thans goeroe van Lonthoir Huliselang als vergoeding van kosten van vervoer van zijn inboedel van Rozengain naar Lonthoir een bedrag van vijf gulden toe te kennen. Niets meer aan de orde wordt de vergadering gesloten. Aldus gelezen en gearresteerd op de .... 1909.25 [w.g.] R.H. Brantz; C.A.J. Rijkschroeff; C.H. Lans

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 23 juni 1909Vergadering van den kerkeraad op 23 juni 1909. 6½ uur nm. in de kerkekamer. Aanwezig alle leden26: R.H. Brantz 15-2-’99, B. Hartog 28-2-‘99, C.H. Lans 2-6-’07, Ch.A.J. Rijkschroeff 23-8-’95 en de voorzitter Ds. J.A. Broers. Deze opent de vergadering met gebed en leest de notulen voor van de vorige vergadering, welke goedgek[eurd] en ondert[eekend] worden. Bij monde van den diaken Brantz wordt den predikant welkom geheeten, waarop deze den wensch [ui]tspreekt, dat hij, zoolang het hem gegeven worde, [hoopt in de] gemeente te arbeiden in vrede en eens[gezind]heid met den kerkeraad moge samenwerken.

[Daaro]p wordt kennis genomen van een [schrijven] van het Kerkbestuur dd. 18 mei 1909 [N°] ..2 - welk schrijven door de leden reeds [gelezen] is en daarom, ook met het oog op den [l]engte van het te lezen stuk, slechts voor een deel wordt doorgelezen. Verdere zaken, zooals het verkoopen van huizen etc. worden uitgesteld tot de volgende vergadering die D.V. maandag 28 juni zal worden gehouden. De predikant deelt mede, dat hij den aanstaande Zondag 27 juni zijn intreepreek hoopt te houden.

Gelezen en goedgekeurd in de vergadering van ...27 [w.g.] Ds. J.A. Broers; B. Hartog; C.A.J. Rijkschroeff; R.H. Brantz; C.H. Lans

Den 27 juni hield de predikant Ds. J.A. Broers, na een 7½ jarig verblijf te Kediri hierheen overgeplaatst, zijn intreepreek des avonds om half zeven en had tot tekst Ps. 31 : 20: o, hoe groot is uw goed, dat Gij hebt weggelegd voor degenen die U vreezen.

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 30 juni 1909Vergadering van 30 juni 1909 des avonds om 7 uur in de kerkekamer. Aanwezig alle leden. De

25 papier beschadigd en oorspronkelijke tekst (heden ... [Maa]rt) doorgehaald, de erboven geschreven tekst is onleesbaar (mogelijk: op de goede Vrijdag). Een met dezelfde pen geschreven handtekening ontbreekt door papierbeschadiging eveneens grotendeels.

26 Achter elke naam staat de datum genoemd waarop het betreffende lid voor het eerst in een kerkeraadsvergadering aanwezig was.


voorzitter opent de vergadering met gebed en leest de notulen voor welke worden goedgekeurd en onderteekend.

1º. Allereerst verzoekt de voorzitter hem te willen opgeven de vaste uitgaven voor Diaconie en Kerk, benevens de vermoedelijke inkom[sten]. Door den administrateur, de heer Rijkschroeff, wor[den] daarop staten overgelegd, waaruit blijkt, dat thans 18 personen geregeld maandelijks onderstand ontvangen tot een gezamentlijk [bedrag] van 67 -, terwijl de verm. geregelde inkomsten op dit oogenblik daar beneden zijn:

inkomsten Lutzow uit 6% rente over 1600 deposito C.H.B. = 5.33

Huur - huis Bovenstr. aan T.L. Njoe 15.-

rente van 450 hyp. aan Hoeke 2.25

gemiddelde coll., gerekend naar 't jaar 1908 ± 30.-

52.58

Tijdelijk huur huis Middenstr. 10

62.58

Misschien, dat het huis in de Middenstr., dat door de heer Brantz voor één maand gehuurd is, een andere huurder vinden zal, anders zijn de inkomsten slechts 52.-.

Noodzakelijke uitgaven voor de kerk zijn per maand thans: traktement goeroe Neira 30; traktement goeroe Lonthoir 20; traktement koster 15; traktement kerkbediende 2 (+ vrije woning); verlichting en onderhoud 8.50. De inkomsten bestaan thans uit 1050 à 4 % [is] 3.50 rente; aan 2 personen ieder 5. [is] 10 huishuur; 30 collecten; 60 subsidie uit 's Lands kas voor de goeroe's; totaal 103.50. Niettegenstaande dezen treurigen stand van zaken wordt besloten om het traktement van den kerkbediende voorloopig te brengen op 5 - daar de man als kerkbediende bijna [2.. ja]ren dienst [deed.]

2. Wat den verkoop van huizen betreft, zoo wor[dt] besloten om daarmee nog te wachten. Beter vo[or] weinig te verhuren dan het voor een appel e[n een] ei van de hand te doen.

3. Zal het huis van den goeroe te Lonthoir de hoogstnoodige reparatie ondergaan.

4. Zal met den verkoop van aandeelen in perken nog gewacht worden, tot de eerstvolgende boot, die wellicht nog brieven van het Kerkbestuur en het antw. brengt op de gedane vraag door den kerkeraad of bij het koopen van aandeelen de kerkeraad ook vrijgesteld wordt van overschrijvings kosten.

5. De voorzitter belooft ook aan het Kerkbestuur te vragen om moeite te willen doen, dat de een per mille van de venduties en de giften bij het sluiten van huwelijken voor den Burge[r]lijken Stand, die tegenwoordig naar Bandjermasin worden gezonden weer voor Banda zelf bestemd zullen worden

6. Ook wordt medegedeeld dat de heer R. Leunissen in pl. van 5 huur gaarne 3 zou willen betalen. Hierover zal met dezen persoon nader gesproken worden. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering met dankzegging gesloten. [w.g.] Ds. J.A. Broers; R.H. Brantz

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 11 augustus 1909Vergadering van den kerkeraad op 11 Aug. 1909. Alle leden zijn aanwezig. De vergadering wordt met gebed geopend. De notulen worden voorgelezen en goedgekeurd.

1º Allereerst komt aan de orde het laten verkoopen van de aandeelen in notenperken, waarop hypotheeken rusten. Deze verkooping zal plaats hebben Zaterdag 21 Aug. om 10 uur vm. in het Resid[entiek]antoor . Deze aandeelen zijn 3/44 Banco Batoe waarop 6000. hypotheek; 3/44 id. [en] 1/22 Toetra waarop 6000; 1/66 id. waarop 1000; 1/66 id. waarop 1000. Na eenig discussie wordt besloten, ook met het oog op de kosten en de achterstallige belasting voor de aandeelen Banco Batoe niet meer te geven dan 1000 en voor die van Toetra niet meer dan 250.-

2º Aan den heer Brantz wordt gegeven het vruchtgebruik van het perceel grenzende aan zijne woning, terwijl deze voor de bewaking wil zorg dragen. Tot het geven van deze vergunning werd gemakkelijk overgegaan, omdat deze regeling voor de Diaconie voordeeliger is dan dat een aparte waker zou moeten worden aangesteld.

3º Wordt besloten van het geld van Kerk en Diaconie (resp. 1050 en 1600) dat bij de C.H.V. uitstaat, te laten overschrijven op de Escompto Maatschappij daar eerstgenoemde geldbelegging tegen de voorschriften is.

4º Verder wordt overeengekomen dat de 60, die door het Gouvern. worden uitbetaald voor de goeroe's ook geheel aan dezen zullen worden uitgegeven, waardoor beiden nu 5. per maand meer zullen ontvangen.

5o Wat betreft de vergoeding van reiskosten der goeroe's die door Ambon zijn overgenomen, zoo wordt door den heer Brantz medegedeeld, dat die reiskosten reeds betaald zijn en wat de overvracht betreft, zoo moet dit door belanghebbenden zelf worden bekostigd. Aldus wordt besloten.28

6º Wordt gehandeld over het verzoek van de weduwen De Angst en Boers om verhooging van armengeld. Hierover behoeft niet lang geredeneerd te worden om de eenvoudige reden, dat al het geld, wat inkomt, wordt uitgekeerd. Bovendien zijn er familieleden, die best wat kunnen helpen; hieromtrent zullen nadere informaties genomen worden.

7º Verder wordt besloten het ambt van koster en kerkbediende te vereenigen en den koster, die eerstdaags van Java terugkeert dit mede te deelen en den voorwaarden te stellen, dat hij gaat wonen in het huis naast de kerk en zijn traktement met 2 vermeerderd zal worden en dus 17 zal bedragen. Mocht deze hier mede niet accoord willen gaan, zoo zal dit ambt aan zijn plaatsvervanger worden aangeboden, die daarvoor de noodige geschiktheid heeft getoond te bezitten.

8º De predikant deelt verder mede, dat hem 18 is ter hand gesteld welke mogen verstrekt worden tot dakbedekking van het huis naast de kerk, waar de koster dan zijn intrek zal nemen

9º Wordt besloten het huis te Lonthoir de hoogstnoodige reparatie te laten ondergaan

10º Wordt door den voorzitter gewezen op het onoogelijke van het versleten karpet binnen het doophek. Wordt besloten dit weg te laten nemen en het te doen vervangen door matten, welke slechts 17.50 zullen kosten.

11º Wordt nog besloten het orgel van het galerijtje te laten afhalen en het om verschillende redenen binnen het doophek te plaatsen. Niets meer aan de orde zijnde wordt de vergadering met

28 [hierbij met potlood aangetekend:] goeroe Locollo zie brievenboek 3

dankzegging om 10 uur gesloten. [w.g.] J.A. Broers; R.H. Brantz

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 10 september 1909Vergadering van 10 Sept. 1909. des avonds om 7 uur in de kerkekamer. Alle leden aanwezig. De vergadering wordt met gebed geopend. De notulen worden voorgelezen en gearresteerd.

1. Aan de leden was op het convocatiebillet medegedeeld, dat ook de heer Kloeth ter vergadering was uitgenoodigd, als vertegenwoordiger en zaakgelastigde van de erven Hartog in Holland welke een hypotheek van 40000 op dezelfde perkaandeelen hebben als waarop de Diaconie van Banda een hypotheek van 30000 hypotheek heeft - met dien verstande dat de hypotheek van de erven Hartog eene eerste hypotheek is; doch omdat de hypoth. van de Diaconie gelijk met erven Hartog op de verkooppenningen kan aanspraak maken. Het eenig verschil is dat de hypoth. van erven Hartog, omdat deze N° 1 is, ook onherroepelijke volmacht zou hebben, indien daarvan aanteekening gemaakt was in de hypotheekakte, wat echter verzuimd is. De gevolmachtigde, de heer Kloeth zal dan komen, om met de leden van den kerkeraad samen te overleggen wat het best in dezen zij te doen

Na eenige discussie wordt besloten om zoo mogelijk het recht op bovengenoemde hypotheek voor een bepaalde som af te staan, altijd onder nadere goedkeuring van het Kerkbestuur. De som wordt nu bepaald op 10,000 voor de hypotheek op ½ Toetra en 6/27 Simonwal. Terwijl nog 3/22 Toetra, in eigendom van den kerkeraad wordt aangeboden voor 2500.

De heer Kloeth, die om half 8 ter vergadering verschijnt, schijnt deze som niet onaannemelijk te vinden; doch kan in deze niet eigenmachtig optreden. De kerkeraad zal daarom schriftelijk hare voorstellen bij de heer Kloeth indienen, die dit schrijven dan met de boot van 18 Sept. zal doorzenden naar de erven Hartog in Nederland.

2. Nadat de heer Kloeth vertrokken is, wordt ter tafel gebracht het verzoek van den heer R. Leunissen, om in pl. v. 5 slechts 3. te mogen betalen voor de huur van het erf, waarop enkele bijgebouwen, die door hem gehuurd zijn, onder conditie, dat hij de bijgebouwen zelf wat zal laten opknappen.

3. Ook is door denzelfden heer Leunissen ingediend eene vordering op den kerkeraad groot 75.93, waaronder 43.04 aan rijst, zijnde het kassaldo, dat door hem als afgetreden huurder met ultº Dec. 1908 aan den beheerder door hem werd afgedragen. Daar deze zaak niet erg helder is, zal de voorzitter eerst bij den genoemden Beheerder (B.P.H.V.) informaties nemen.

4. Een verzoek van den heer J.A.M. Bloemhard om voor 10 per maand 1/20 deel Zoeteninval te mogen huren, wordt toegestaan mits onder goede borgstelling, daar genoemde heer altijd nog als debiteur geboekt staat.

5. De predikant deelt verder nog mede dat het plan bestaat den 26e Sept. nieuwe Hollandsche lidmaten te bevestigen en den 3e Oct. Avondmaal te houden. Wat de Maleische gemeente betreft zoo zullen deze plechtigheden op de eerstvolgende Zondagen vallen.

Wat de vorige notulen betreft, zoo was daaromtrent door den voorzitter nog het volgende medegedeeld:

1º. dat op de daarin aangekondigde verkooping van perkaandeelen

3/44 Banco Batoe is gekocht door de Diaconie voor 700

3/44 " " " " " " " " 2

1/22 Toetra " " " de B.P.H.V. " 500

1/66 " " " " id. " 280

1/66 " " " " id. " 285

Wat de verkoop van 1/22 Toetra voor 500 betreft, zoo heeft het hoofd van de B.P.H.V. de heer G. Lans om zekere redenen, welke door den predikant nader worden uiteengezet beloofd, deze som te brengen op 850, en het surplus van 350 rechtstreeks aan den kerkeraad te zullen afdragen zoodat de B.P.H.V. 1/22 Toetra dus voor denzelfden prijs heeft gekocht als waarvoor de andere 2 x 1/66 gegaan zijn.

2. Wat N° 2 betreft wordt medegedeeld dat de heer R. Brantz het huis waarvan in de notulen sprake is, gehuurd heeft voor 10 in de maand.

7. Wat betreft N° 7, wordt medegedeeld dat de kerkbediende Manupoeti ontslagen is met 5 pensioen per maand en dat de koster op een traktement van 17 - in het huis van en naast de kerk intrek heeft genomen. Voorloopig wordt dit traktement verhoogd met 1.50 per maand; omdat den koster opgedragen is, zoolang het slaguurwerk ter reparatie is (te Singapore) dagelijks om 12 uur (overdag) de klok te laten slaan. Niets meer aan de orde zijnde, wordt de vergadering met dankzegging gesloten. [w.g.] de voorzitter secretaris Ds. J.A. Broers; C.H. Lans

Notulen kerkenraadsvergadering Banda 10 december 1909Vergadering van den kerkeraad op 10 Decemb. 1909 des avonds om 7 uur in de kerkekamer. Alle leden tegenwoordig behalve de heer R.H. Brantz die wegens huiselijke omstandigheden verhinderd is. De notulen worden voorgelezen en goedgekeurd.

Aan de orde is het nazien van de rekening en verantwoording. De heeren B. Hartog en H. Lans worden benoemd tot commissie om de boeken daarop betrekking hebbende na te zien. Daarop wordt het jaarverslag over 1908 voorgelezen en waar noodig aangevuld. Met het oog op den achteruitgang der zaken wordt besloten de assurantiepremies te verlagen, en wel die van de kerk te brengen op een verzekerde waarde van 1000,-, het huis van de koster op 100.-, huis gehuurd door de heer Brantz op 100.-, huis gehuurd door de heer Lean op 2000.-, het meubilair van de kerk op 200.-

De voorzitter zal den heer G. Lans, hoofd van de B.P.H.V. vragen om rekening en courant over producten van Zoeten inval (1/20) over 1908, zoo mogelijk voor 31 Decemb., benevens over de som van 350. (zie vorige notulen). Ook zal den heer Lans gevraagd worden om rekening en courant over producten van 1/20 Zoeten inval 6/44 Banco batoe en 4/22 Toetra over 1909 met begin van 1910.

Het kasboek van het Kerkefonds sluit met saldo van 190.03; het kasboek van het Diaconiefonds sluit met saldo van 174.115. Het Diaconiefonds bedraagt nominaal ± 100,000 doch reëel (volgens het bewuste advies) niet meer dan 10,000.

Na eenige discussie wordt besloten na ontvangst van de bovengenoemde 350 hiervan eene gratificatie uit te keeren van minstens 25 aan de organiste mej. A. Sauerbier als blijk van erkentelijkheid voor de vele diensten bij de godsdienstoefeningen bewezen. Niets meer aan de orde

zijnde, wordt de vergadering met dankzegging besloten. [w.g.] Ds. J.A. Broers voorzitter secretaris; C.H. Lans

s3-eu-west-1.amazonaws.com · Web viewNotulen van de kerkenraad te Banda-Neira (1893-1909)

Documents

Transcript of s3-eu-west-1.amazonaws.com · Web viewNotulen van de kerkenraad te Banda-Neira (1893-1909)