NUMMER 1 DECEMBER 2010 Een uitgave van VvAA en AMREF Flying Doctors

ROSE.

VvAA en AMREF Flying Doctors: een sterk team

Wat hebben we al bereikt?

“Het Afrikaanse leven

laat niemand onberoerd”

“dat mensen mij laten helpen,dát maakt me blij”

En verder…

Rose’s favorieten

Ongeneeslijke Afrika-liefde

2 | ROSE.

ROSE.

Voorwoord 3

Rose’s story: ‘‘Dat mensen mij laten helpen, dát maakt me blij’’ 4

Dagboek van Rose 6

Gezonder (mede) dankzij VvAA 7

Afrikanen openen zelf de deur naar gezondheid 7

VvAA en AMREF Flying Doctors: een sterk team 8

Wat hebben we al bereikt voor Rose en haar collega’s? 11

Samenwerking in beeld 12

Onze favorieten 14

Ontwikkelingssamenwerking: zo werkt dat 16

Nederlandse Huisartsen: ‘‘Het Afrikaanse leven laat niemand onberoerd’’ 18

Proef Afrika met VvAA reisbureau 19

De co-assistent goes Kenia 20

Mijn Afrika: een kwestie van ongeneeslijke Afrika-liefde 22

Bouw mee aan het gezondheidsnetwerk! 23

COLOFON

© VvAA / AMREF Flying Doctors, december 2010 als bijlage bij Arts & Auto. Oplage 108.000 stuks. Aan dit nummer werkten mee: Hans

Bakker, Erik Gostelie, Marianne Holtland, Rose Thomas en Hanna Verboom. Fotografi e: Hans Bakker, Frank van de Garde, Thom Hoffmann,

Jeroen van Loon en Marianne Holtland. Tekst: AMREF Flying Doctors, Els van Thiel, Marjan Derksen (Nawwara); Ward de Moor (VvAA).

Coördinatie: Suzanne van Esser, Taika van der Harst en Michèle Rabouw (AMREF Flying Doctors), Ward de Moor en Wil de Koning (VvAA).

Ontwerp en vormgeving: Marian Gravesteijn en Rosemary Grasmeijer (studio VvAA). Druk: Grafi sch Bedrijf Schotanus & Jens, Nieuwegein.

In deze ROSE.

Tja, als gezondheidswerker voor AMREF Flying Doctors krijg je niet elke dag de eer om je naam te

verbinden aan een heus glossy magazine. Maar toen AMREF en VvAA me vroegen om als boegbeeld

te fungeren van een gezamenlijk magazine, was ik én vereerd én kreeg ik er veel zin in.

Waarom dit magazine? VvAA en AMREF zijn begin 2009 voor vijf jaar een samenwerking aangegaan.

Het doel hiervan is om, gebruikmakend van elkaars expertise, samen te bouwen aan het gezondheids-

netwerk in Afrika. VvAA heeft immers veel kennis in huis van gezondheidszorg in de breedste zin.

AMREF heeft een jarenlange ervaring opgebouwd in duurzame ontwikkelingsprojecten in Afrika. In

deze ROSE. willen we een beeld geven van onze samenwerking en wat we allemaal al hebben bereikt.

Veel VvAA’ers, leden en medewerkers, hebben samen met ons de afgelopen periode de schouders

eronder gezet. In middelen en daden is het fundament gelegd voor het gezondheidsnetwerk in ons

district. In dit nummer neem ik u mee ‘op safari’ in mijn wereld: wat zijn mijn ervaringen als gezond-

heidswerker en hoe ziet een dag van mij en mijn collega’s eruit?

Wat hebben onze inspanningen voor het gezondheidsnetwerk nu echt gebracht voor de bewoners van

het Kibwezi-district waarin ik woon en werk?

En wat willen we nog bereiken? Het bouwen aan het gezondheidsnetwerk is duurzaam en een vorm

van ontwikkelingssamenwerking die werkt. Het brede kader schetsen we in een artikel over ontwik-

kelingswerk in zijn algemeenheid. Collega-artsen vertellen over hun ervaringen in Afrika en de

onvermijdelijke liefde voor dit schitterende continent, dat bij hen a llemaal uiteindelijk in het bloed is

gaan zitten.

Een impressie van de opnamen van een aantal uitzendingen van de NET5-serie ‘De co-assistent’ leek

de redactie en mij een mooie aanvulling voor ROSE. Afrika heeft zoveel moois te bieden: van fraai

aardewerk tot een museumtrip in eigen land. Met de feest dagen in aantocht heb ik mijn favorieten voor

u de etalage gezet. Alle goeds en moois voor 2011!

Asante*

Rose Thomas

* ‘Dank u’ in Swahili

VOORWOORDROSE.

Samenwerking

ROSE. | 3

4 | ROSE.

Rose’sstory

ROSE. | 5

INTERVIEWROSE.

“Een gezondheidswerker wordt gekozen door de mensen uit

het dorp. Waarom ze mij kozen? Omdat ik één van hen ben.

Ik begrijp hen, net zo goed als zij mij begrijpen. En ik had een

goede reputatie. Voordat het AMREF-programma ‘Bouwen

aan het gezondheidsnetwerk’ begon, was ik al actief in de ge-

meenschap. Ik heb geprobeerd dat altijd integer te doen.’’

Motivatie

“Sinds dit project loopt, zie ik mensen groeien. Ze weten nu

zoveel meer over hun gezondheid. Dat maakt ze sterk en dat

geeft mij weer voldoening. Nee, ik krijg geen geld voor wat ik

doe. Wat mij motiveert, zijn de mensen die blij zijn met het

project, die mij laten helpen als gezondheidswerker. Ik haal

kracht uit de vooruitgang die we boeken. Uit de verbeterde

gezondheid van moeders en kinderen.’’

In de praktijk

“Voorlichten is één ding. Kunnen inspelen op dagelijkse dingen

is iets anders. Je moet rekening houden met tradities en gebrui-

ken. Neem Musenya. Ik hielp bij haar bevalling en vond dat ze

naar het ziekenhuis moest, maar ze wilde niet. Ze was bang dat

ze dan haar placenta niet kon begraven. De traditie wil dat moe-

der en kind dan gezond blijven. Met het ziekenhuis regelden we

dat ze haar placenta (netjes ingepakt!) mee naar huis kon krijgen.

Om die reden koos Musenya toch voor het ziekenhuis, om daar

veilig te bevallen. Met zulke praktische afspraken kunnen we

veel meer vrouwen stimuleren veilig te bevallen.’’

Middelen

“Ja, het is dankbaar werk. Maar veel dingen kunnen beter, hoor.

Dat zit ‘m vooral in gebrek aan geld voor de hulpmiddelen voor

ons, gezondheidswerkers. In goed materiaal en af en toe een

bijdrage voor de lunch. Zulke zaken houden vrijwilligers ook

gemotiveerd. Het zwaarste zijn de afstanden die we dagelijks

lopen voor onze huisbezoeken. Dat kost veel tijd en als de

mensen dan niet thuis zijn, moeten we al die kilometers nog een

keer afleggen! Terwijl we ook nog ons eigen gezin hebben. Een

eigen, vaste fiets zou een uitkomst zijn. Ik hoorde dat AMREF

Flying Doctors dat probeert te regelen. Dat zou geweldig zijn.’’

Toekomst

“Ik hoop dat steeds meer mensen meer te weten komen over

hun lijf en hun gezondheid. Dan kunnen ze een toekomst op-

bouwen. Ik leer mijn vier zonen ook hoe ze gezond moeten

blijven. En ik hoop ook dat zij alle vier hun school afmaken.

Met een goede baan zijn ze onafhankelijk én kunnen ze zorgen

voor een beter leven voor ons allemaal.’’

‘‘Dat mensen mij laten helpen, dát maakt me blij” Rose is al ruim zes jaar gezondheidswerker. Wat beweegt haar om dagelijks kilometers te lopen voor huisbezoeken? Een bevlogen vrijwilligster met hart voor haar gemeenschap vertelt.

6 | ROSE.

ROSE.VERSLAG

6:30 Rose meldt zich bij

de gezondheids-

post in Kalii.

Gelukkig: van de

twee fietsen die de

post heeft, kan ze

er een gebruiken.

Rose fietst 9 kilo-

meter naar de

gezondheidskliniek, voor een bezoek aan de zwangere

Nicola. Nicola’s eerste twee bevallingen waren erg zwaar.

Rose stelt haar gerust: de controles vergroten de kans op

een veilige bevalling.

9:15 Rose fietst terug

naar Kalii. Daar

heeft ze een bijeen-

komst georgani-

seerd over hygiëne,

die druk wordt be-

zocht. De bezoekers

weten inmiddels

voldoende over hy giëne, weet Rose. Daarom geeft ze

vooral praktische tips. Eén bezoekster komt met het idee

om een bijeenkomst over hygiëne met kinderen te orga-

niseren. Perfect idee, vindt Rose.

11:30 Even eten in het gezondheidscentrum. Daarna achter de

computer, voor de invoer van alle gegevens die Rose de

afgelopen week heeft verzameld. Niet haar favoriete

onderdeel van het werk, vertelt Rose. Huisbezoeken bij

‘haar’ gezinnen zijn dat wél.

14:00 Twee maanden kost

het Rose om haar

20 gezinnen te

bezoeken.

Vanmiddag brengt

ze een ‘routinebe-

zoek’ aan twee

gezinnen. Even

kijken hoe het met

de gezondheid van de kinderen gaat.

Een hele tocht, vooral omdat Rose te voet moet.

15.00 De families zijn

blij Rose te zien.

De 21-jarige

Ndunge straalt als

ze vertelt over haar

baby van drie maan-

den. Hij heeft zijn

eerste inenting goed

doorstaan. De trots

van Ndunge werkt

aanstekelijk, Rose

straalt ook.

18:30 Rose is thuis.

Nu nog een beetje

aandacht voor haar

eigen jongens.

En even brainstormen over een volgende bijeenkomst...

Dreigt in Nederland een griepepide-

mie? Dan zijn de vaccins zó besteld en

volgt er een grote inentingscampagne.

Hoe anders verloopt dat in Afrika.

Daar komen mensen nauwelijks bij

een dokter of gezondheidscentrum.

Door de enorme afstanden en armoe-

de, maar ook door onwetendheid en

analfabetisme. Er wordt niet doorver-

wezen. Wat goed werkt? Het ‘halen en

brengen’ van gezondheidsinformatie

bij Afrikanen thuis, door Afrikanen

zelf. Dat werd de basis van het AMREF

Flying Doctors-programma ‘Bouwen

aan het gezondheidsnetwerk.’

‘Tientallen lokale

vrijwilligers bouwen aan een

betere gezondheid in Afrika’

Dagboek van RoseDe 49-jarige Rose Thomas heeft vier kinderen. En ze is gezondheidswerker voor AMREF, in het dorp Kalii in het Keniaanse

district Kibwezi. We lopen een dag met haar mee.

6 | ROSE.

XROSE

Hoe kun je mensen bewegen om meer naar

de aanwezige gezondheidsvoorzieningen te

gaan? En andersom: hoe komen mensen

aan informatie, bijvoorbeeld over hygiëne

of veilig bevallen? De oplossing ligt bij de

Afrikaanse gemeenschap zelf, zo bleek uit

AMREF-onderzoek. Een zelfgekozen ge-

zondheidswerker wekt vertrouwen, en opent

deuren naar de ‘formele’ gezondheidszorg.

In 2007 startte AMREF Flying Doctors met

het programma ‘Community Based Health

Management Information System’ (CBHMIS),

dat hoofdzakelijk in Kenia loopt.

Gezondheidswerker

In het Nederlands is CBHMIS vertaald met

‘Bouwen aan het gezondheidsnetwerk’. Een

belangrijke rol vervullen de gezondheidswer-

kers: vrijwilligers uit de Afrikaanse gemeen-

schap, die door AMREF worden getraind.

Ze krijgen ongeveer 20 huishoudens onder

hun hoede, bij wie ze regelmatig langsgaan.

Om te kijken hoe het gaat met de gezond-

heid. En om te vertellen over het belang

van hygiëne, inenten en ziekenhuisbezoek.

Als het nodig is, verwijzen ze door naar een

gezondheidspost of kliniek.

Geven en nemen

De gezondheidswerker is zo de schakel

tussen zijn dorp en de formele gezondheids-

zorg. Want naast informatie geven, verzame-

len de gezondheidswerkers bij hun bezoeken

ook informatie over ‘hun’ huishoudens.

Systematisch en gestructureerd. Bijvoorbeeld

over de gezinssituatie, inkomen, vaccinaties

en ziektes als hiv en malaria. Maar ook over

geboorte, sterfte, de voedsel- en drinkwater-

kwaliteit. Kortom: over alle omstandigheden

die de gezondheid kunnen beïnvloeden.

Ziekte voorkomen

Bijzonder is dat de gezondheidswerkers

de verkregen informatie zelf verwerken.

Gegevens worden met computers centraal

vastgelegd en ingezet als vergelijkings- en

voorlichtingsmateriaal. En ze worden ge-

bruikt door gezondheidsprofessionals uit het

gebied. Zodat zij beter kunnen anticiperen op

gezondheidsrisico’s en het allerbelangrijkste:

ziekte en sterfte voorkómen.

Afrikanen openen zelf de deur naar gezondheid

Werken in het hart van de gezondheidszorg. En geloven in

de kracht van kennis en opleiding. Dat doet VvAA, en dat

doet AMREF Flying Doctors ook. Daarom is AMREF blij

met de samenwerking met VvAA binnen het programma

‘Bouwen aan het gezondheidsnetwerk’ in Kenia. Bewoners

uit het district Kibwezi, zo’n 200 kilometer ten oosten van

Nairobi, vertellen over het programma, en dat het wérkt.

Amandi Mathendu (40), gezondheidswerker in Uthumuo

‘Ik kom tijdens mijn huisbezoeken vaak zwangere vrouwen te-

gen met hoge koorts, spierpijn en hoofdpijn. Ze hebben bijna

altijd malaria, maar dat beseffen ze niet. AMREF heeft me ge-

leerd de symptomen te herkennen. Ik breng ze met spoed naar

de gezondheidspost. Zo heb ik al veel vrouwen gered! Wat ik

wel zou willen? Nog meer training van AMREF, dan kan ik de

mensen nog beter helpen.’

Joyce Kanini (34), heeft een gehandicapte dochter

Mwende (13)

‘Toen Mwende 3 was, werd ze heel ziek. Ze is nu 13 en kan niet

lopen. Later hoorde ik van John Mutiso dat ze polio heeft ge-

had. John werkt voor AMREF. Hij legde uit dat er medicijnen

zijn tegen polio. John heeft geregeld dat mijn andere kinderen

wel werden ingeënt. De kerk vond dat niet goed, maar ik ben

blij dat mijn kinderen gezond zijn.’

John Mutiso (34), gezondheidswerker in Katulani

‘Ik kwam er achter dat veel kinderen niet waren gevaccineerd.

Dat kwam ook door de kerk; die maakte mensen wijs dat

inenten tegen de wil van God is. Ik heb de ouders uitgelegd hoe

gevaarlijk het is voor de kinderen. Daarna hebben de ouders

me toestemming gegeven om in het dorp een mobiele kliniek

te bouwen. Daar zijn veel kinderen alsnog ingeënt.’

Wat leverde ‘Bouwen aan het gezondheidsnetwerk’ in Kenia zoal op?

* Het aantal (risicovolle) thuisbevallingen daalde van 70% naar 45%

* Er zijn 280 CORP’s (informatieverwerkers) getraind in het verzamelen,

analyseren en gebruiken van gezondheidsinformatie. De meesten

kregen ook een computertraining.

* 73 Dorpen weten de weg te vinden naar 20 gezondheidsfaciliteiten als

klinieken en ziekenhuizen.

* Bijna 99% van de kinderen is gevaccineerd tegen onder meer polio.

Vijf jaar geleden was dat minder dan 50%.

* Er is een sterke daling van malaria en diarree. Cholera is in dit district

helemaal uitgebannen.

VvAA kan de gezondheidswerkers op weg helpen met: * Extra training door AMREF Flying Doctors.

* Een fiets, vanwege de grote afstanden die ze moeten afleggen.

* Een vergoeding voor de uren dat ze voor AMREF op pad zijn.

* Een eigen medicijnkit, met pijnstillers en koortsremmers.

* Meer computers om verzamelde gegevens in te voeren.

* Meer printers en een goede kopieermachine.

Gezonder (mede) dankzij VvAA

‘Joyce is blij dat haar kinderen nu allemaal zijn ingeënt’

ROSE. | 7

VvAA en AMREF Flying Doctors: een sterk team

8 | ROSE.

ROSE.SAMENWERKING

Meer aandacht voor de gezondheidssituatie in Afrika In Nederland maken VvAA en AMREF zich

sterk om de gezondheidssituatie in Afrika

op de agenda te zetten. Niet alleen bij

de overheid en VvAA leden, maar ook bij

belangrijke netwerken en studenten. Dat

gebeurt tijdens activiteiten als ‘Wandelen

voor Water’ en het North Sea Jazz Festival.

Bij ‘Wandelen voor Water’ wandelden kin-

deren uit de hoogste klassen van de basis-

school geld bij elkaar voor leeftijd genootjes

in ontwikkelingslanden.

AMREF is een van de twintig goede doelen

die deze jaarlijks terugkerende, landelijke

sponsorloop organiseren. VvAA geeft

tijdens de actie samen met AMREF gast-

lessen op basisscholen over de gezond-

heidssituatie in Afrika. Tijdens de speciale

VvAA avond bij het laatste North Sea Jazz

Festival was er veel belangstelling voor de

inspirerende tentoonstelling over het werk

van AMREF Flying Doctors. De opbrengst

van geretourneerde consumptiemunten

gaat naar AMREF. Tentoonstelling gemist?

Blader snel door naar pagina 12 en 13.

Fondsenwerving: samen bouwen aan het gezondheids-netwerkRose gaat iedere ochtend op pad als

gezondheidswerker. Met in haar bagage:

malarianetten, waterzuiveringsmiddelen,

gedroogd eten en... registratieformulieren.

Want Rose geeft niet alleen voorlichting

over hoe je gezond kunt blijven en medi-

sche ondersteuning, ze verzamelt ook in-

formatie in de dorpen die ze bezoekt. Over

geboorte- en sterftecijfers bijvoorbeeld,

maar ook over de gezinssamenstelling, het

gezinsinkomen en de voedselvoorraden.

Alle gegevens die Rose en haar collega-

gezondheidswerkers verzamelen, worden

ingevoerd in de computer. Zo ontstaat

een uitgebreide database – de basis voor

een beter gezondheidsnetwerk. Want

de database wordt bijvoorbeeld gebruikt

door lokale en regionale ziekenhuizen.

Het ziekenhuispersoneel komt zo meer te

weten over de bevolking in hun regio en

de patiënten zelf, zodat zij beter kunnen

worden behandeld en doorverwezen. Voor

overheden vormen de gegevens belang-

rijke input voor hun gezondheidsbeleid. En

gezondheidswerkers als Rose? Die maken

met de gegevens voorlichtingsmateriaal dat

nog beter aansluit op de behoefte en situ-

atie van ‘hun’ mensen.

De database is onderdeel van het AMREF-

programma ‘Bouwen aan het gezond-

heidsnetwerk’. Dit programma verzamelt

Een betere gezondheid in Afrika. Dat kan niet

zonder een efficiënte, sterke organisatie rondom

het onmisbare werk van Rose en haar collega’s.

Om dat te bereiken, werken VvAA en AMREF Flying

Doctors sinds 2009 nauw samen. De pijlers onder

deze samenwerking? Meer aandacht voor de

Afrikaanse gezondheidssituatie, fondsenwerving,

kennisuitwisseling en werken aan leiderschap.

Meer aandacht voor de

ROSE. | 9

SAMENWERKINGROSE.

basisgegevens over gezondheid en ziekte

van mensen in afgelegen gebieden in Afrika.

En dat kan natuurlijk niet zonder geld:

VvAA ondersteunt AMREF onder meer door

fondsen te werven voor dit programma.

Zo liet een sportief VvAA team zich spon-

soren bij de Dam-tot-Damloop en de Halve

Marathon van Amsterdam. En konden

VvAA medewerkers kiezen voor een gift

aan AMREF in plaats van een kerstpakket.

VvAA enthousiasmeert ook haar zake-

lijke partners, zoals ONVZ en Nationale

Nederlanden om bij te dragen aan AM-

REF. Ook worden leden uitgedaagd om al

dan niet met inzet van hun eigen netwerk

initiatieven te ontplooien die geld genereren

voor AMREF. Zo organiseerde een groep

arts-assistenten van de Isala klinieken in

Zwolle een beniefietdiner.

Kennisuitwisseling: professionals werken samen September 2010: veertien Afrikaanse zorg-

professionals bezoeken de Amsterdamse

huisartsenpraktijk van Marianne Holtland

en Hans Bakker. De veertien bezoekers

werken aan het gezondheidsprogramma

‘Seksuele en reproductieve gezondheid

nomadische jongeren’ in Ethiopië, Tanza-

nia en Kenia. In deze landen is de huisarts

een volstrekt onbekend fenomeen, maar

misschien biedt de Nederlandse aanpak

ook daar kansen om de gezondheidszorg

structureel te verbeteren?

Tegen die achtergrond is het programma

‘Exchange of Health Professionals’ op-

gezet: een echt uitwisselingsprogramma

tussen VvAA leden met een (para)medische

achtergrond en AMREF-medewerkers in

Afrika. In teamverband werken ze in Afrika

aan een project - vaak toegepast onder-

zoek - waar de broodnodige behoefte aan

is en dat door AMREF in Afrika gedefini-

eerd is. Op het moment dat u dit leest, is

het eerste VvAA exchange-team in Kenia en

Tanzania.

Met diverse studenten is er al samenge-

werkt aan projecten in Nederland en Afrika.

Ook in de toekomst bestaan hier mogeljk-

heden voor.

Werken aan de leiders van morgenSterk leiderschap is onmisbaar voor

duurzame ontwikkeling. En de medisch

studen ten van nu zijn de leiders van mor-

gen. Speciaal voor (para)medisch studen-

ten en jong-afgestudeerden ontwikkelden

AMREF en VvAA het ‘Future Leaders Health

programma’. Uniek en inspirerend, want

tien toekomstige zorgprofessionals krijgen

de kans om in een Afrikaans land aan een

lokale case te werken, samen met tien

Afrikaanse collega-studenten. Centraal

staat persoonlijke ontwikkeling en leider-

schap. De deelnemers worden begeleid

door facilitatoren van ‘Better Future’ en

vooraanstaande ‘mentor’-zorgprofessionals

van VvAA. In februari 2011 reist de eerste

groep naar Afrika.

Verder nemen leidinggevenden van VvAA

en AMREF deel aan een uitwisseling in

verschillende landen in Afrika, gericht op

leiderschapsontwikkeling. Zij leren onder

onbekende omstandigheden buiten hun

gebruikelijke context met oplossingen te

komen. De Nederlandse en Afrikaanse

managers kunnen putten uit elkaars denk-

kracht. Samen werken ze aan cases die

door AMREF naar voren zijn gebracht.

Zeer recent is een groep naar Tanzania

geweest, na eerdere uitwisselingen naar

Ethiopië en Kenia.

Zo werkt AMREF Flying Doctors

AMREF Flying Doctors werkt aan een betere gezondheid van

kwetsbare mensen in Afrika. Want wie gezond is, kan beter in zijn

levensonderhoud voorzien en ontsnappen aan armoede.

Als Afrikaanse organisatie gaat AMREF daarbij uit van de eigen

kracht van de Afrikaanse bevolking. De organisatie richt zich op de

opleiding van lokale mensen en op de bestrijding van ziektes. Ook is

AMREF gesprekspartner van overheden, met als doel een blijvende

verbetering van gezondheidssystemen. In Nederland werft AMREF

fondsen die worden ingezet om de gezondheidssituatie van jonge

vrouwen in Afrika te verbeteren. Daarnaast wordt aandacht gevraagd

bij publiek en politiek.

ROSE. | 9

10 | ROSE.

ROSE.SAMENWERKING

Meedoen aan het Exchange-programma?

Wij zijn op zoek naar VvAA leden die samen met

zorgprofessionals in Afrika willen werken aan:

Exchange 1: onderzoek naar het werk van •

gezondheidswerkers (observeren, analyseren,

documenteren).

Exchange 2: onderzoek naar bloedmonsters verzameld in •

programma’s voor de bestrijding van hiv/aids.

Exchange 3: versterken van managementvaardigheden •

van District Health Management Teams in de landen waar

AMREF werkt.

Deze uitwisselingsprogramma’s zijn een gedeelde

investering van de deelnemer en VvAA. Geïnteresseerd?

Kijk op www.vvaa.nl/amref.

Voor studenten zijn er mogelijkheden om in Nederland of in

Afrika ervaring op te doen in uitwisselingsstages.

Doelstellingen ‘Bouwen aan het

gezondheidsnetwerk’ voor de komende 3 jaar

Verbeterde gezondheidszorg in 5 districten in Kenia.•

Training van 500 gezondheidsvrijwilligers (CORP’s).•

‘Empowerment’ voor 50.000 mensen in deze 5 districten.•

Training van artsen en verpleegkundigen van •

37 gezondheidsfaciliteiten en 5 provinciale

overheden op onder meer het gebruik van het

gezondheidsmanagementsysteem en gezondheidsplanning.

De ontwikkeling van een gezondheidsmanagementsysteem •

op dorpsniveau.

We streven naar:

10% minder sterfgevallen door malaria;

10% minder sterfgevallen door aids;

10% minder moedersterfte;

100% van de pasgeborenen ingeënt.

ROSE. | 11

DE STANDROSE.

Wat hebben we al bereikt

voor Rose en haar collega’s?Samen met haar leden en medewerkers spant VvAA zich in om het werk van

Rose en haar collega’s mogelijk te maken. VvAA streeft ernaar om jaarlijks mini-

maal € 100.000 te werven. Dit bedrag wordt dan verdubbeld (de zogenaamde

VvAA verdubbelaar). De totale kosten voor het programma ‘Bouwen aan het

Gezondheidsnetwerk’ in vijf gebieden in Kenia bedragen € 600.000. Bij succes

wordt dit programma ook in andere gebieden in Kenia opgezet. Met onze samen-

werking voor vijf jaar moet het mogelijk zijn om het gehele programma van

€ 600.000 te kunnen financieren (€ 120.000 per jaar).

Het opzetten van een programma vraagt tal van tastbare en minder tastbare investerin-

gen: van vervoer tot opleidingen, van zonnepanelen tot trainingen voor vrijwilligers.

Om u een indruk te geven, hebben we een aantal middelen en bijbehorende kosten op

een rijtje gezet. Zoals u kunt zien levert elk bedrag en concrete bijdrage!

30 Computercursussen voor de vrijwilligers. Zo weten ze precies

hoe ze de gegevens over gezondheid moeten invoeren en

analyseren.

60 Fietsen voor de vrijwilligers. In Kibwezi moeten zorgverleners

gemiddeld tien kilometer lopen om mensen in hun gemeen-

schap te bezoeken. Met een fiets gaat dit natuurlijk een stuk

mak kelijker!

125 Opleiding in basisgezondheidszorg voor één lokale gezond-

heidsvrijwilliger. Eén gezondheidsvrijwilliger is verantwoordelijk

voor 20 huishoudens.

800 Computers die de vrijwilligers gebruiken voor data-analyse. Met

één computer worden zes dorpen bediend, met in totaal 6.600

inwoners (1.000 huishoudens).

1.000 Software-upgrades (van Excel naar SPSS). Zo worden grote

hoeveelheden gegevens efficiënter verwerkt.

2.200 Complete zonnepanelen voor gezondheidscentra. Dankzij de

zonnepanelen is het mogelijk computers en andere apparatuur

te gebruiken. Oók in gebieden zonder elektriciteit.

8.500 De bouw van een gezondheidscentrum met drie ruimtes.

Hier profiteert de gehele gemeenschap van!

Stand oktober 2010

200.000

Een geweldige opbrengst!

12 | ROSE.

ROSE.OVERZICHT

12 | ROSE.

Samenwerking in beeld

Op de speciale VvAA ledenavond tijdens North Sea Jazz

op 8 juli jl., was een tentoonstelling van AMREF Flying

Doctors te bewonderen. De leden liepen langs de panelen

en werden zo subtiel in Afrikaanse sfeer gebracht, die in

de Afrikaanse-muziekzaal zijn hoogtepunt beleefde.

Op deze pagina’s een bloemlezing.

ROSE. | 13

OVERZICHTROSE.

14 | ROSE.

ROSE.FAVORIETEN

14 | ROSE

Verantwoord zitten

Haal Afrikaanse sferen in

huis met dit unieke krukje

‘Devil’s Eye’ van Pols Potten.

Met de hand gemaakt van

hardhout uit Senegal.

(Prijs: 339,95, afmetingen

H 45 cm x Ø 25 cm, fotografie:

Denise keus, Hotse Eisma,

www.bijzondermooi.nl)

Onze favorieten

Melkam megeb!*Ethiopië is dichterbij dan u denkt! Bij Abyssinia proeft u de kruidige

smaken uit Ethiopië. Bij uw injera (een soort gistpannenkoek)

drinkt u een koud glas bananenbier. (Restaurant Abyssinia,

J.P. Heijestraat 190 in Amsterdam)

* ‘Eet smakelijk’ in het Amhaars.

Hartverscheurende zoektocht

Beloofd: dit is een boek dat u nooit zult vergeten. ‘Wat is de Wat’ is het verhaal

van Valentino Achak Deng, een vluchteling in het door oorlog verscheurde

Zuid-Soedan. Zijn reis, van bijna bijbelse proporties, brengt hem in contact met

vijandelijke soldaten, rebellen, hyena’s en leeuwen, ziekte en hongersnood en de

dodelijke murahaleen - dezelfden die op dit moment Darfoer teisteren. Dave Eggers

schreef dit onthullende en ontluisterende portret van een land in staat van bloedige

oorlog en van een jongen die van de ene in de andere onwerkelijke situatie wordt

gekatapulteerd. (Prijs: €12,50, www.selexyz.nl)

Een klein

stukje Afrika in

NederlandEen binnen- én een buitenmuse-

um waarin u kennis kunt maken

met de rijkdom van Afrikaanse

culturen. Voor jong en oud, voor

ieder wat wils. (Toegang vanaf

€ 5, Postweg 6 in Berg en Dal,

www.afrikamuseum.nl)

Verantwoord zitten

Afrika op de muurVrolijk uw muur op met de decoratieve

muursticker ‘Afrika’. U kunt de stickers

natuurlijk ook op de deur, kast of tafel

plakken! Er zitten twee vellen stickers

in een set.

(Prijs: 19,95, www.kadoomdehoek.nl)

Rose’s

favorietenWat eet je het liefst?

‘Rijst en kip met kool.’

Wat is je favoriete tv-programma?

‘Ik zit elke zondagmiddag rond

vijven klaar voor een christelijk

muziekprogramma.’

Wat is je lievelingsmuziek?

‘Katholieke koormuziek.’

Wat zijn je hobby’s?

‘Lezen in de bijbel en breien.’

Wat doe je graag in je vrije tijd?

‘Kijken hoe mijn oogst erbij

staat, ik verbouw namelijk

mijn eigen eten.’

Slow cookingIn Noord-Afrika kan niemand zonder

de tajine, een kookpot gemaakt van klei.

Al sudderend op een vuurtje wordt uw vis,

vlees of groente langzaam gaar.

Succes gegarandeerd! (Prijs: vanaf 20,-

onder meer verkrijgbaar bij de Wereldwinkel)

Chicken à la Rose(4-6 personen)

Wrijf de stukken kip in met knoflookzout en ongeveer 4 eetlepels olie.

Bak de kip lichtbruin in de oven. Fruit de uien en de knoflook in olie,

voeg de tomaten toe en laat dit 5 tot 10 minuten

pruttelen. Voeg kruiden naar smaak toe.

Doe de stukken gebakken kip met de kokos-

melk in een ruime pan en laat dit 5 tot 10

minuten pruttelen. Doe dan de toma-

ten-uiensaus bij de kip en de kokos-

melk. Roer dit goed door, zet het vuur

laag en laat het 30 tot 40 minuten

zachtjes pruttelen tot de kokossaus

ingedikt en de kip gaar is. Schep

alles in een schaal en bestrooi

het gerecht met verse kori-

ander. Lekker met ge-

kookte rijst en groenten

naar eigen keuze.

1 hele kip (in 6 tot 8 stukken)

olie

3 uien

2 teentjes knoflook, gehakt

1 blikje tomaten, in stukjes

zout en peper

knoflookzout

500 ml kokosmelk

1 bosje verse koriander

FAVORIETENROSE.

ROSE. | 15

16 | ROSE.

ROSE.FEITEN

16 | ROSE

Van hulp naar samenwerking

Weet u het nog, melkdoppen en zilver-

papier inzamelen voor Afrika? En in de

jaren zeventig: geld geven voor de Sahel?

De Nederlandse ontwikkelingshulp kent

een lange, diverse traditie.

Het begon in de jaren veertig van de

vorige eeuw. Nederland ontving welis-

waar zelf nog volop financiële hulp van

de geallieerden, maar voelde zich tege-

lijkertijd verantwoordelijk voor het lot

van zijn voormalige koloniën. Dat was

het begin van de Nederlandse ontwikke-

lingshulp. Hulp die vooral bestond uit

uitzending van Nederlandse deskundigen

die door de dekolonisatie werkloos waren

geworden.

In de loop der jaren kregen meer landen

Nederlandse ondersteuning. En werd

ontwikkelingshulp vaste post van elk ka-

binetsbeleid. De steun werd zakelijker en

professioneler, waarbij de nadruk kwam

te liggen op samenwerking. Tegenwoor-

dig investeert Nederland vooral in de

structurele ontwikkeling van een beperkte

groep landen. Dat gebeurt vanuit een

concrete visie, met de VN-millennium-

doelen voor ogen. Dat zijn acht afspra-

ken over onder meer armoedebestrijding,

onderwijs en gelijke rechten waaraan alle

VN-lidstaten zich in 1998 verbonden.

Ontwikkelingssamenwerking:

Het nieuwe kabinet trekt 1 miljard minder uit voor ontwikkelings-

samenwerking. Is er dan minder behoefte aan? Integendeel.

Wereldwijd leven 1,4 miljard mensen in extreme armoede.

En door de globalisering wordt goede ontwikkelingssamenwerking

alleen maar belangrijker. Ontwikkelingssamenwerking anno 2010 is

bepaald geen ‘weggegooid geld’, maar werkt echt en blijft hard nodig.

Dat blijkt uit de feiten en cijfers.

zo werkt dat

Waar is Nederland actief ?

In 2010 besteedt Nederland zo’n 0,82%

van het Bruto Nationaal Product aan

ontwikkelingssamenwerking. Dat komt

neer op ruim € 4,7 miljard. Nederland is

in 40 landen actief. Sommige landen kun-

nen met extra inzet de millenniumdoelen

bereiken, denk bijvoorbeeld aan Mali. Bij

landen als Congo ligt de lat lager: daar

richten we ons vooral op veiligheid en

andere elementaire voorzieningen. Een

derde groep landen, waaronder Egypte,

ligt op koers: binnenkort kunnen ze op

eigen benen staan.

Wie doen het werk?

In elk geval geen blanke mannen en vrou-

wen die in de jungle hun gekleurde me-

demens komen helpen. Dat beeld van

ontwikkelingssamenwerking – wat veel

mensen overigens nog hebben – klopt al

lang niet meer. Want de meeste ontwikke-

lingswerkers komen uit Afrika, Azië of

Zuid-Amerika zelf. Nederlandse ontwik-

kelingsorganisaties houden zich vooral

bezig met het inzamelen van geld en het

monitoren van de besteding. Als een land

Meten is weten: millenniumdoel 1 Millenniumdoel 1 is: minder extreme armoede en honger. Zo moet het percenta-

ge mensen met honger in 2015 met de helft zijn gedaald ten opzichte van 1990:

1990: 31% van de jonge kinderen in de wereld heeft ondergewicht

2008: 26% van de jonge kinderen in de wereld heeft ondergewicht

2015: streven is 15%

Zo zijn er acht concrete en meetbare millenniumdoelen door de VN

geformuleerd. AMREF Flying Doctors richt zich vooral op doelen 3

(gelijke rechten voor man en vrouw) en 5 (minder moedersterfte).

Zie www.millenniumdoelen.nl.

FEITENROSE.

bepaalde noodzakelijke kennis of exper-

tise ontbeert, worden wel nog Westerse

experts ingezet. Deze experts houden

zich dan overigens vooral bezig met het

opleiden van lokale medewerkers. Vanuit

deze gedachte is ook het samenwerkings-

programma Exchange of Health Profes-

sionals van VvAA en AMREF Flying

Doctors ontwikkeld: vier tot zes weken

lang werken (para)medisch professionals

uit Nederland en uit Afrika samen aan

onderzoek in Afrika. Kennisuitwisseling

staat daarbij centraal. De eerste Exchange

is eind 2010.

Hoe gaat het in Afrika?

Oorlog, hongersnood en natuurrampen.

In zuidelijk Afrika leeft nog steeds de

helft van de mensen onder de armoede-

grens. Van veel feiten uit Afrika word je

niet opgewekt. Maar toch, als je kijkt naar

de cijfers: ook in Afrika gaat het beter.

Zo waren in de jaren negentig van de

twintigste eeuw 23 Afrikaanse overheden

in oorlogen verwikkeld, in 2006 waren

dat er nog zeven. Hadden de landen in

zuidelijk Afrika tussen 2001 en 2007 een

economische groei van gemiddeld 6,2%.

En een land als Botswana bouwde uit

eigen beweging een deel van de ontwik-

kelingshulp af vanwege een sterk groei-

ende economie.

Wel dreigt sinds 2009 de wereldwijde

crisis roet in het eten te gooien: de vraag

naar Afrikaanse grondstoffen is sterk

gedaald en daarmee stagneert ook de

economische groei. Gezondheidsorgani-

saties als AMREF spelen een belangrijke

rol bij het op gang houden van de econo-

mie in Afrika. Iemand die gezond is, is

immers veel productiever dan iemand die

ziek is.

Heeft ontwikkelingssamenwerking

wel zin?

Eerlijk is eerlijk: niet alle ontwikkelings-

gelden komen goed terecht, al is dat veel

minder dan Nederlanders denken. Ja, er

zijn projecten en programma’s die niet

lopen zoals gehoopt. Maar als we door de

jaren heen de feiten op een rij zetten, kan

de conclusie toch niet anders zijn dan dat

AMREF Flying Doctors: lokaal werkt beter

AMREF Flying Doctors is de belangrijkste Afrikaanse gezondheidsorganisatie.

Al meer dan een halve eeuw werken bij AMREF vooral lokale medewerkers. Of

het nou om artsen, verpleegkundigen, onderzoekers, of gezondheidswerkers

gaat: 97% is Afrikaan. Dat doet AMREF omdat dat effectiever is. AMREF meet

en evalueert al haar programma’s en projecten. Daaruit blijkt dat werken met

lokale mensen tot betere resultaten leidt. Dat komt omdat Afrikanen denken

vanuit Afrikaanse tradities en gebruiken. En omdat ze openstaan voor oplos-

singen die vanuit de bevolking zelf komen.

Case Mali

Het West-Afrikaanse Mali is een van de

weinige stabiele landen in de regio. Mali

heeft een goed nationaal plan voor ar-

moede opgesteld, dat Nederland ook

gebruikt als basis voor zijn activiteiten in

Mali. Nederland is een grote donor met een

budget van ongeveer 55 miljoen in 2008.

Nederland focust in Mali op gezondheids-

zorg, onderwijs en de ontwikkeling van

economische productie. Op onderwijs-

gebied is een belangrijke vooruitgang

geboekt. Ook op het gebied van de gezond-

heidszorg zijn goede resultaten behaald.

De toegang tot de gezondheidszorg is de

laatste 10 jaar enorm toegenomen, routine-

matige vaccinatie van kinderen staat op een

hoog peil en de prenatale zorg is de laatste

5 jaar met sprongen vooruitgegaan.

bron:

website ministerie van Buitenlandse Zaken

Hoe financiert AMREF Flying Doctors

haar programma’s?

Als particuliere gezondheids organisatie

is AMREF afhankelijk van giften. AMREF

krijgt fondsen van stichtingen, bedrijven,

non-gouvernementele organisaties en van

particuliere donateurs. In 2009 waren de

totale inkomsten van AMREF in Nederland

6,8 miljoen euro.

ontwikkelingssamenwerking wel degelijk

wérkt. Ook als we naar de toekomst kij-

ken. Want klimaatverandering, armoede,

migratie en schaarse grondstoffen los je

niet op door grenzen te sluiten of minder

te investeren in buitenlandse betrekkin-

gen. Het gaat om wereldwijde problemen

die wereldwijd moeten worden aange-

pakt. Zo bekeken zijn ontwikkelingsgel-

den een investering in ons eigen belang.

En daar is niks mis mee.

ROSE. | 17

ROSE.LEVEN

Marianne Holtland en Hans Bakker zijn net terug uit Kenia en

de koffers staan alweer ingepakt voor het volgende verblijf in

Eldoret, waar de Moi University gevestigd is. Het Amsterdamse

huisartsenechtpaar is blij dat ze zich van tijd tot tijd vrij kunnen

maken om jonge Keniaanse artsen bij te scholen in ‘family

medicine’. Deze masteropleiding heeft tot doel van jonge alge-

mene artsen breed toegeruste ‘family doctors’ te maken. Bakker:

“Populair gezegd: van alles een flinke schep erbij, bijvoorbeeld

acute chirurgie en kindergeneeskunde. Maar ook - en dan

komen wij in beeld - communicatie, consultvoering, kwaliteits-

beleid en management.”

Soms klinkt sceptisch de vraag of het vak communicatie geen

westerse vinding is. Bakker ontkent dat stellig: “De omgang met

patiënten is voor alle dokters waar ook ter wereld belangrijk.

Slechtnieuwsgesprekken bijvoorbeeld, vinden overal plaats.

De artsen in opleiding tot family doctor stellen altijd dezelfde

vraag: waarom hebben we dit niet eerder geleerd?” De opleiding

heeft overigens geprobeerd Keniaanse psychologen in te scha-

kelen, maar daar kwamen de studenten tegen in opstand: ze

zouden niets begrijpen van het doktersvak. “De opleiding fami-

ly medicine wil de artsen omvormen van ziektegeoriënteerd

naar patiëntgeoriënteerd. De patiënt is méér dan zijn gebroken

been of zijn longontsteking”, legt Bakker uit.

Vitaliteit

Bakker en Holtland hebben altijd intensief samengewerkt met

de lokale gezondheidswerkers. En zo moet het, daar zijn beiden

van overtuigd. Daarom werken ze nu ook regelmatig mee in een

klein, afgelegen ziekenhuisje in Kenia. “In zes maanden tijd een

leuk projectje opzetten is onzin, hobbyisme. Je werk moet inge-

bed zijn in het lokale gebeuren, je moet aansluiten bij wat er is,

anders beklijft het niet. De Kenianen zelf moeten enthousiast

zijn en erin meegaan”, zegt Holtland.

Toen ze in 1982 samen uit Kenia vertrokken, meenden ze dat er

spoedig geen westerse artsen meer nodig zouden zijn. Aids zette

een lelijke streep door de rekening. Ook in de relatief jonge

beroepsgroep van artsen vielen veel slachtoffers.

Africa gets under your skin, zegt Holtland. “Het Afrikaanse

leven laat niemand onberoerd. Het zijn vooral de mensen, hun

vitaliteit, kracht en levenslust. Ze accepteren dat het leven is

zoals het is. Nooit gaan de dingen zoals je verwacht dat ze gaan;

je rolt van de ene verbazing in de andere. Iedereen die er ooit

gewoond heeft, wil graag terug. Wij zijn blij dat we van tijd tot

tijd enige maanden in Kenia kunnen werken. Onze vijfentwintig

jaar ervaring als huisarts nemen we mee.”

Nederlandse huisartsen in Kenia

“Het Afrikaanse leven laat niemand onberoerd”

Geen leuk projectje hier en daar, maar volhardend

voortbouwen op bestaande structuren die ingebed

zijn in de lokale gemeenschap. Dat is in een

notendop de filosofie van Marianne Holtland en Hans

Bakker. Van 1977 tot 1982 werkten ze als tropenarts

in Kenia en vorig jaar hebben ze met plezier de draad

weer opgepakt. Beiden doceren aan een nieuwe

opleiding tot ‘family doctor’.

Communicatie op gepaste Afrikaanse wijze

Een beleefde begroeting, een kleine introductie, eerst rustig

plaatsnemen, wat formaliteiten uitwisselen, even babbelen - zo

gaat het in Kenia. En zó moet je als arts te werk gaan als je een

goede anamnese wilt afnemen. Men is er niet gewend onze

directe en in Afrikaanse ogen bijna ‘brute’ omgangsvormen.

“Doe het rustig aan!”, luidt het welgemeende advies van Marianne

Holtland en Hans Bakker. “Pole, pole”, zeggen ze in Kenia.

De Werkgroep Huisarts-

geneeskunde & Internationale

Gezondheidszorg (WHIG)

De WHIG is een werkgroep van huis-

artsen die betrokken willen zijn bij de

internationale gezondheidszorg door

elkaar te ontmoeten, te informeren en

te steunen in projecten. De WHIG

participeert in de opleiding tot ‘family

doctor’ in Eldoret, Kenia.

Voor meer informatie: www.whig.nl

18 | ROSE

ROSE. | 19

BROSE.

Uiteraard hebben we tal van

interessante bestemmingen

voor individuele en groeps-

reizen. Voor uitgebreide

informatie over deze reizen

en andere arrangementen

kunt u terecht op

www.vvaareisbureau.nl

of bellen met

030 247 48 97.

16-Daagse

groepsreis Kenia en Tanzania

Kenia en Tanzania zijn het walhalla van de

safari-liefhebber. Het spotten van de ‘Big Five’

is hier bijna gegarandeerd. De verschillende

nationale parken en wildreservaten bieden

onvergetelijk natuurschoon. Tijdens deze reis,

die VvAA in samenwerking met Boer en

Wendel aanbiedt, speurt u naar wild- en vogel-

soorten in Amboseli, Ngorongoro, Serengeti

en Masai Mara.

Prijs per persoon

vanaf

inclusief o.a. vluchten,

belastingen en over-

nachtingen in luxe accommodatie op basis

van volpension, vervoer per 4WD-landrovers,

excursies en entreegelden, Nederlandsspreken-

de reisleiding, Engelssprekende lokale gids/

ranger, reisboek en reistas. Het minimum/

maximum aantal deelnemers is 10/18.

4-Daags individueel

verwenarrangement Marrakech

Een heel ander stukje Afrika: Marokko.

Maar weinig steden prikkelen de zintuigen zo

als Marrakech. Aan de ene kant een moderne

stad, aan de andere kant een prachtige authen-

tieke Noord-Afrikaanse stad. Slechts op een

paar uurtjes vliegen treft u deze compleet

andere wereld. VvAA reisbureau biedt de

keuze uit verblijf in twee verschillende

sfeervolle Riad’s.

Prijs per persoon

vanaf

inclusief o.a. drie over-

nachtingen naar keuze in

2-persoonskamer in Riad Azzar of Riad Siwan,

privétransfers, traditioneel Marokkaans diner op

dag van aankomst, halve dag stadsgids Marrak-

ech, massage voor twee personen in Riad Siwan.

Vliegreis niet inbegrepen, VvAA reisbureau

zoekt graag de beste optie voor u.

VvAA reisbureau heeft een uitgebreid aanbod van individuele en groepsreizen

naar diverse bestemmingen op het Afrikaanse continent.

Proef Afrika met

VvAA reisbureau

€ 410,-€ 4.395,-

20 | ROSE.

ROSE.VERSLAG

20 | ROSE

Er worden opnames gemaakt voor

De co-assistent, de succesvolle zieken-

huisserie van NET 5. Actrice Hanna

Verboom is het brein achter de opnames

in Kenia. “Het idee kwam bij me op

nadat ik met AMREF Flying Doctors ma-

lariaprojecten in Oeganda had bezocht.

We hebben toen gekeken wat we samen

kunnen doen om aandacht te vragen voor

Afrika. Na een aantal gesprekken heb ik

voorgesteld om een link te zoeken tussen

De co-assistent en AMREF en kwam het

idee op om in Afrikaanse ziekenhuizen te

Populaire televisieserie

“Take 3” en de camera begint

te draaien. De zweetdruppels

staan op het voorhoofd van

de cameraman. Op het eerste

gezicht niets bijzonders. Maar

als we uitzoomen, staan we

midden in Masai-land in het

afgelegen Kajiado-district in

Kenia. Tientallen nieuwsgierige

Masai-kinderen staan om de

Nederlandse crew heen.

draaien. Het is te gek dat het plan nu is

gerealiseerd.”

Drama en hilariteit

In verscheidene afleveringen van De

co-assistent is het werk van AMREF in

Afrika verweven. De opnames zijn ge-

maakt in en rondom een echte kliniek in

Kajiado. Dat maakt de scènes bijzonder

realistisch. Maar ook het nodige drama

ontbreekt niet. Een jong meisje heeft

weeën. Om haar leven en dat van haar

kindje te redden móet ze bevallen via een

keizersnede, maar dat gaat niet zomaar.

De co-assistent

goes Kenia

Het is dagelijkse realiteit in Afrika, deze

keer doet actrice Sytske van der Ster in

haar rol van co-assistent Marjolein haar

best het meisje te redden. Grote hilariteit

ontstond er tijdens de opnames van een

scène waarin Marjolein Masai-vrouwen

voorlichting geeft over anticonceptie en

gezinsplanning. Dat gebeurde met be-

zemsteel en al!

Inmiddels zijn de afleveringen die zich

afspelen in Kenia uitgezonden op televi-

sie. De dvd van deze serie is sinds kort

verkrijgbaar. Kijk voor meer informatie

op www.net5.nl.

Dokter Marjolein (Sytske van de Ster) geeft Masai-vrouwen condoomles.

Hanna Verboom (Elin in de serie) in actie.

VERSLAGROSE.

ROSE. | 21

ROSE.LIEFDE

Als Gostelie op het vliegveld van Arusha in Tanzania

uit het vliegtuig stapt, heeft hij het gevoel dat hij

weer thuis is. De luchten, de geur, de warmte,

de geluiden… Tot zijn dertiende woonde hij in de

buurt van Durban in Zuid-Afrika, waar zijn ouders

een textielfabriek hadden. “Mijn vader, die eigenlijk

bioloog en zoöloog had willen worden, was zeer

betrokken bij alles wat goed was voor mens en

dier. Ik heb dat van jongs af meegekregen en wilde

al jong dierenarts worden.”

Het geduld van Gostelie werd op de proef gesteld:

hij werd zes jaar uitgeloot voor diergeneeskunde

en heeft toen maar gekozen voor bedrijfsecono-

mie. Nadat hij uiteindelijk op zijn dertigste ook nog

afstudeerde als dierenarts, zette hij een tweemans-

praktijk op. Intussen is het een zesmanspraktijk

geworden. Zowel zijn diergeneeskundige als be-

drijfseconomische kennis komt in Afrika goed van

pas. Gostelie werkt onder andere als super visor

voor de Stichting African Parcs Network, die op

verzoek van regeringen in Afrika het langetermijn-

management van verwaarloosde parken op zich

neemt en de financiële strategie uitstippelt.

“Om succes te boeken bij welk project dan

ook, moet je de mensen die geworteld zijn in de

Afrikaanse gemeenschap er vanaf het begin bij be-

trekken. Als de omwonenden van een wildpark niet

beseffen wat het hun aan profijt oplevert, lijdt het

project onherroepelijk schipbreuk. De mensen ter

plekke moveren en motiveren, dáár draait het om.”

Geen scheiding

Gostelie omarmt het principe van ‘one world, one

medicine, ons health’: “Wie de gezondheid van

dieren verbetert, bevordert ook de gezondheid

van de mens. Van de nieuwe infecties die zich de

afgelopen jaren voordeden, werd driekwart van

dieren op mensen overgedragen. Het ligt dus voor

de hand dat de vanaf nu opduikende infecties

grotendeels ‘zoönosen’ zullen zijn - humane ziekten

van dierlijke oorsprong. Dat betekent dat er tussen

menselijke en dierlijke gezondheid geen strikte

scheiding bestaat. Humane en veterinaire profes-

sionals moeten de handen dus ineen slaan.”

Gostelie vertelt ter illustratie dat er wereldwijd

jaarlijks nog ongeveer 50.000 mensen sterven aan

een in onze contreien enigszins in vergetelheid

geraakte ziekte: rabiës of hondsdolheid. De ziekte

wordt meestal overgebracht door een beet van een

besmet dier.

Afrika, dat is een kwestie van ongeneeslijke liefde

voor Gostelie. “Het is zo’n schitterend continent!”

Uit zijn mond geen sombere bespiegelingen: “Ik

zie een continent met potentie. Afrikanen slagen er

steeds beter in niet meegesleept te worden door

wat anderen bepalen, maar de ontwikkelingen van-

uit hun eigen cultuur mee vorm te geven. Dankzij

de mobiele telefoon is er op ongekende schaal

informatie beschikbaar en er komt aarzelend een

middenklasse op. Mijn vader zei het al: stabiliteit is

pas mogelijk als er een behoorlijke middenstand is.”

Wat is het Afrikaanse lievelingsdier van

Gostelie?

“De hyena! Een schrander dier, mooi van lelijkheid.

De meeste mensen denken aan een soort hond,

maar het is evolutionair gezien eerder een katachti-

ge. Het is een oerdier dat zich in de evolutie op een

bijzonder slimme en ‘efficiënte’ manier ontwikkeld

heeft. Ik heb een zwak voor zogenaamde lelijke

dieren, ik hou ook van krokodillen en nijlpaarden.”

Mijn Afrika

Een kwestie van ongeneeslijke

Afrika-liefdeIn zijn stoutste dromen ziet hij zich weleens een wildreservaat runnen in Afrika. In werkelijkheid

werkt dierenarts en VvAA bestuurslid Erik Gostelie al vele jaren enthousiast mee aan veterinaire

projecten in Afrika. Hij is een warm voorstander van het principe ‘one world, one medicine, one

health’. “Wie de gezondheid van dieren verbetert, bevordert ook de gezondheid van de mens.”

22 | ROSE.

ROSE. | 23

BROSE.

Bouw m

ee aan h

et

gezondheid

snetw

erk!

Word donateur van AMREF Flying Doctors.•

Stort een eenmalige bijdrage (de bijgevoegde acceptgiro maakt •

dat mogelijk).

Ontplooi een eigen activiteit. Wat dacht u van een •

sponsorloop, een bingo of een veiling? Het maakt niet uit, elke

bijdrage is welkom en hoe meer mensen erbij betrokken raken,

hoe beter! Laat uw fantasie de vrije loop en meld uw ideeën

aan ons. In samenspraak met VvAA kunnen we dit soort

initiatieven realiseren. VvAA verdubbelt het ingezamelde geld!

Doe mee of geef u op voor de Exchange of Health •

Professionals. Voor meer informatie zie www.vvaa.nl/amref.

Neem deel aan de Kenya Classic, een avontuurlijke fi etstocht •

binnen Nairobi, Mombasa en Kilimanjaro.

Moed, magie en mooie momenten in september 2011.

Zie www.kenyaclassic.nl

Neemt u afscheid van uw praktijk? Roep uw gasten op om een •

donatie aan AMREF Flying Doctors te doen in plaats van een

bloemetje mee te nemen.

Bestel een AMREF-toolkit voor uw wachtkamer of •

ontvangstruimte en vraag zo aandacht voor AMREF’s werk.

Meer weten? Kijk op www.vvaa.nl/amref of mail met

amref@vvaa.nl.

Informeer uw eigen netwerk over uw persoonlijke betrok-•

kenheid bij gezondheid in Afrika. Geef bijvoorbeeld een

presentatie over ‘Bouwen aan het gezondheidsnetwerk’.

Zo bouwt u mee:

Afgelopen anderhalf jaar hebben we veel bereikt. Uiteraard zijn er nog volop uitdagingen om te werken aan duurzame ontwikkeling. U wilt graag uw vak uitoefenen en tegelijkertijd bijdragen aan een betere gezondheid in Afrika. Door de samenwerking van VvAA met AMREF Flying Doctors is dat nu m ogelijk. Wij zoeken namelijk VvAA leden die vanuit hun expertise en betrokkenheid willen ‘meebouwen’. Daarnaast is elke andere bijdrage meer dan welkom!

R !"#$%#&!'()*'#+'&,-#./-""!.0

!"#$%!%&'$%(()* !"#!$%&"'(&))*+"*)"!!$",*--*.!"),/0-*!1!"!$"2!$-&(!"

3*-4&.*$.5"6$"!!$"7&$)"/2"4&&48!07!(*97":*9"-!"40&.!$"

&&$"!!$":!-!0!".!;/$4<!*4"*$"=>0*7&?" !"#!$%&"'(&))*+"

0*94-"3"1//0"3;!(>5"!$"4&&0$&&)-"1//0"=@ABC"C(%*$."

/+-/0)?"D$"4!"2&&$4!$"1//0"4*-"&2:*-*!3;!"!1!$-":0!$.-"

3"2*$*2&&("EFFF"!30/"&&$"),/$)/0:*940&.!$":*9"!(7&&0?"

+',("()-''"-.%$"/$0%')%1)021"($1' !"#!$%&"'(&))*+"*)"),!+*&&("1//0"!01&0!$"-/!0G"!-)!0)5"

2/3$-&*$:*7!0)"!$";!!0"./!4".!-0&*$4!"1&7&$-*!G"!-)!0)

1&$&>"HI"9&&0?"J!-",&0+/30)"*)";8&&0"!$"<!-"7(*2&&-"*)"

<&04?"K$4!0"4!"=>0*7&&$)!";/$"(!.-"3"*$"L"G"!-)4&.!$"

MEF"7*(/2!-!0"&>"/1!0"3*-.!)-0!7-!")&1&$$!)"2!-"4!"

2&9!)-3!3;!"#*(*2&$9&0/"&&$"4!"</0*;/$?"

N*&"3$*!7!"-0&+7)"G"!-)-"3"(&$.)"&3-<!$-*!7!"4/0,9!)"

8&&0"3"7!$$*)2&&7-"2!-"4!"*$),*0!0!$4!"=>0*7&&$)!"

+3(-330?"O":!;/!7-",0/9!+-!$"1&$"=@ABC"C(%*$." /+-/0)"

!$";*!-"8&&0"38"),/$)/0.!(4"$&&0-/!".&&-?"

32'41((5%6//"%5'-')%6()%7688%10%'"9%'')%(()$(59%

25'::')%,'"'0'"6''"-;%+"1<2%-'='%:()0%')%,''#%!%

)!%/2%6//"%-'='%02'4$(4!5(1"'%>%'$0$/4&$?

@@@;:')A(45(0014;4/B

1-2*#342+5#%-6!.#%4%'&("

CDE%:B%1)%-'%04&(-!@%6()%-'%F151B()<("/