Rekto:Verso | WIPCOOP: wippen met de toekomst...vertegenwoordigers van die sector, en veroverden...

WIPCOOP: wippenmet de toekomst

(/auteurs/wouter-hillaert) Door Wouter Hillaert

(/auteurs/wouter-hillaert) op 6 november 2017

Missen de Vlaamse podiumkunsten diversiteit? Ofgewoon de bril om ze op te merken? Al negen jaarbiedt WIP, het Work In Progress-parcours van het

Antwerpse Mestizo Ar ts Festival (MAF), eenveilige plek waar nieuw-stedelijk talent pril

materiaal kan uitproberen. De VlaamseGemeenschap schrapte haar steun, maar WIP

breidde uit tot WIPCOOP, met nu ook presentatiesin Gent en Brussel. Als er ergens een toekomst tevoorvoelen valt voor het theater in Vlaanderen,

dan misschien wel hier.

(http://www.campo.nu/nl/toont)

Rekto:Verso | WIPCOOP: wippen met de toekomst https://www.rektoverso.be/artikel/wipcoop-wippen-met-de-toekomst

1 van 7 10-11-17 12:13

De WIP-experience van eenwitte criticus: je denkt dat je

het theaterveld kent, maar opéén dag WIP gaat er een heel

andere wereld open.

Kent iemand Jaouad Alloul? Opgeleid als chocolatier, baande hij voor zichzelf een pad als

drag queen, om zich daarna in 2013 als zanger te laten opmerken in The Voice van

Vlaanderen. Nu maakt hij theater. In zijn korte solo Zeemeermin zie je hem eerst sereen

bidden richting Mekka en jeugdherinneringen ophalen aan de koranschool, waar hij als

jonge moslim bepaalde vragen over het paradijs blijkbaar niet mocht stellen. Algauw gaat

zijn kufi af, worden tattoos zichtbaar en vertelt hij hoe hij zich op school aangetrokken

voelde tot een andere jongen.

Maar zijn echte jongensdroom? Zeemeermin worden. Wanneer Alloul zijn lippen rood

stift, onderstreept hij finaal zijn appel om eerst en vooral jezelf te durven zijn. Gecoacht

door Nyira Hens, straalt hij dat ook als performer uit: zo pretentieloos zijn vertelling, zo

vanzelfsprekend de flair waarmee hij het stof wegveegt uit de hokjes in onze kop. Als een

vis in het water.

Hier hadden ook makkelijk andere namen

kunnen staan. Wie kent Idy Mbengue? Of

Jay Anane? Citlalli Avalos Montoya?

Evangelos Biskas? David Ramos? Allemaal

maakten ze tijdens de eerste WIPCOOP op

16-17 oktober in de Arenbergschouwburg in

Antwerpen indruk met hun présence als

performers of hun zelfbewustzijn als maker. Op de korte voorstelling die ze er

presenteerden, viel vaak meer aan te merken. Dat weten ze zelf ook. Sommigen hebben

nog maar een paar repetities achter de kiezen, anderen zijn nog op zoek naar


2 van 7 10-11-17 12:13

ondersteuning om hun (mede)spelers te vergoeden of eens een langere periode te

kunnen doorwerken.

Maar er zijn er ook, zoals Jaouad Alloul met zijn Zeemeermin, die helemaal klaar zijn

om de confrontatie aan te gaan met een breder publiek. In samenwerking met Wel Jong

Niet Hetero heeft Alloul alvast een hele tournee langs scholen vóór zich. ‘Of ik bang ben

voor de reacties? Dan hebben we het er toch gewoon over?’ Alweer: de flair, het stof, de

hokjes.

NOOIT MEER EEN MONOLOOG door Idy Mbengue i.s.m. Madam Fortuna

Noem het gerust de WIP-experience van een witte criticus: je denkt dat je het

theaterveld kent, dat je weet wat er beweegt, zelfs onder de radar. Maar op één dag WIP

zie je zoveel volslagen nieuwe makers en oeuvres passeren dat je wereld ineens iets met

grenzen blijkt, en er een heel andere wereld opengaat. De meeste van die performers

hebben vaak al een hele geschiedenis achter zich, met een aangescherpt ambacht in hun

lijf of een uitgesproken visie op de tong – en je wist van toeten. De rilling van een vers

begin, zo voelt het. Voor hen, maar vooral voor jou.

De vraag is niet zozeer waar zij hebben uitgehangen. Nee, waar hing jij uit? Tja, in een

veld waar we al jaren schreeuwen om makers met andere achtergronden en repertoires,

verwoed onze hoofden schudden over hoe moeilijk het is, en dan de subsidies intrekken


3 van 7 10-11-17 12:13

van MAF, het Antwerpse festival dat met zijn WIP’s al tien jaar al die makers aanzuigt –

omdat we wat te weinig zijn gaan kijken naar wat er allemaal beweegt. Ziedaar mijn WIP-

experience: een mix van fascinatie, consternatie en absurditeitsbesef. Maar vooral

nieuwsgierigheid naar meer.

KLAPPING door Ahil Ratnamohan & Feras Shaheen

FFrriissssee bbrroonnnneenn bboovveenn wwaarrmm wwaatteerrWIP – Work In Progress – ontwikkelde zich in 2009 binnen de derde editie van Mestizo

Arts Festival, als een reeks korte publieke previews van nog onafgewerkte producties.

Tussenin is er telkens ruimte voor feedback door een diverse groep van een tiental

makers, dramaturgen, critici, organisatoren en sleutelfiguren uit werkplaatsen als wp

Zimmer of d e t h e a t e r m a k e r.

Vandaag, eind 2017, zullen bijna honderd makers ‘in de wip’ hebben gezeten. Bekende

namen als Junior Mthombeni, Saïd Boumazoughe, Aminata Demba of Sachli

Gholamalizad deelden hier hun eerste pogingen met een betrokken publiek en enkele

vertegenwoordigers van die sector, en veroverden later mee de reguliere kunstensector.

Intussen is ook het WIP-concept zelf verder verfijnd en is er rond talentontwikkeling

heel wat netwerk en expertise opgebouwd.

Eén zorg blijft gelden: heeft MAF wel genoeg middelen gekregen om voor alle makers

die ooit gepasseerd zijn in WIP, de benodigde nazorg te voorzien? Productioneel konden


4 van 7 10-11-17 12:13

Heeft MAF wel genoegmiddelen gekregen om voor

alle makers die ooitgepasseerd zijn de benodigde

nazorg te voorzien?

Als we het kunstenveld echtwillen diversifiëren, lijkt extra

ondersteuning voor MAF ofKunstZ beter dan die expertise

zomaar weg te vagen.

steeds slechts een beperkt aantal makers

ondersteund worden om hun werk te

finaliseren (MAF blijft een festival, geen

productiehuis), maar ook voor de opvolging

of doorverwijzing van anderen was er niet

altijd het benodigde tijdskader. Je hoeft

makers zeker niet te pamperen, veel hangt

af van hun eigen noden en verwachtingen. Maar de vraag blijft gelden: werd in alle

deelnemers aan WIP ook achteraf voldoende geïnvesteerd? Wisten we hun talent echt

genoeg te benutten?

De beoordelingscommissie van het laatste projectdossier van Fiëbre schoof die vraag dit

voorjaar vierkant opzij, om liever de eigenlijke bestaansreden van MAF in vraag te

stellen. ‘Steeds meer organisaties pikken in op de thema's van Fiëbre en nemen (voor een

deel) hun rol over. Een bezinning van waar het festival heen wil is op zijn plaats, meer

nog daar de maatschappij ook verder evolueert en verandert.’ De artistieke beoordeling

‘nipt onvoldoende’ was de slotsom: afgelopen met de Vlaamse subsidies. Verwachten we

dan echt dat voortaan het reguliere veld het aangroeiende potentieel van makers die

vertrekken van de nieuwe stedelijkheid, zal behappen, en daar het juiste netwerk en de

benodigde expertise voor heeft?

Wat onder de radar van de gesubsidieerde

sector blijft, vraagt juist een kader dat daar

ten volle op inzet, waar andere huizen op

kunnen inhaken, in plaats van zelf het warm

water te moeten uitvinden. Als we het

Vlaamse kunstenveld echt willen

diversifiëren, lijkt extra ondersteuning voor

zulke aanborende bronnen als MAF of KunstZ – of langdurige samenwerking in plaats

van cherry picking – een veel efficiëntere strategie dan die expertise zomaar weg te

vagen, vanuit een fout begrip van inclusie. In plaats van het mooie vinkje ‘diversiteit’ op

het blazoen van elke aparte instelling, moet het gaan om een gedeelde zorg bij alle

instellingen om juist die plekken te steunen waar de nieuwe instroom naar het veld zich

het beste thuisvoelt.


5 van 7 10-11-17 12:13

MAGNETISME door Jay Anane (dansproject) i.s.m. Let’s Go Urban

WWiippppeenn ddooee jjee bbeetteerr ssaammeennFiëbre zelf deed waar het altijd al een punt van maakte: extra samenwerkingen aangaan,

het eigenaarschap van zijn werking breder delen. Met pijn in het hart werd het

festivalluik licht afgeslankt, om rond WIP zelf een meer autonoom netwerk van

partnerships op te zetten, ook buiten Antwerpen. Zo werd nu WIPCOOP geboren: een

bredere coöperatie rond het format ‘Work In Progress’, met nieuwe partners zoals

Victoria Deluxe, Kopergietery, Campo en KVS – zodat de WIP’s in november ook in

Gent en Brussel zullen doorgaan, geënt op het lokale netwerk aldaar. Dat maakt van

WIPCOOP een boeiende poging om rond dit nog steeds erg noodzakelijke traject van

talentontwikkeling tegelijk autonomie te behouden én die verder uit te spreiden. Alleen

al qua organisatiestructuur is dat een vernieuwend voorstel voor culturele productie in

Vlaanderen.

Daarom mag je hopen dat de Vlaamse Gemeenschap en de rest van het veld WIPCOOP

als een noodzakelijkheid zien. Omdat er in onze steden steeds meer potentiële Jaouads

geboren worden of Idy’s en Citlalli’s aankomen. En omdat ‘onder de radar’ misschien wel

een fijne vrijhaven kan zijn om je eigen verhaal en ambacht uit te bouwen, maar op

termijn zelden de democratische plek zal blijken waar zowel nieuwe makers als de

kunstensector op zoek naar zijn of prat op gaan. WIPCOOP heeft een model ontwikkeld

dat niet zomaar elders te reproduceren valt. Ga gerust eens mee wippen in Gent en


6 van 7 10-11-17 12:13

RReekkttoo::VVeerrssoo© 2017

Brussel…

B I O

Wouter Hillaert is cultuurjournalist en kernredacteur van rekto:verso. Hij werkte vijftien

jaar als freelance theatercriticus voor achtereenvolgens De Morgen en De Standaard

en is betrokken bij de burgerbeweging Hart boven Hard.

I N F O

Op woensdag 8 november strijkt WIPCOOP de hele dag neer in de KVS in Brussel, met

presentaties van vijf Brusselse artiesten, info en tickets hier (http://www.kvs.be

/nl/work-progress-2017).

Op donderdag 30 november is Gent aan de beurt, met vijf Gentse artiesten in De

Expeditie, info hier (http://mestizoartsplatform.be/event/maf17-work-progress-gent-

wipcoop/).


7 van 7 10-11-17 12:13

Rekto:Verso | WIPCOOP: wippen met de toekomst...vertegenwoordigers van die sector, en veroverden...

Documents

Transcript of Rekto:Verso | WIPCOOP: wippen met de toekomst...vertegenwoordigers van die sector, en veroverden...