Rapportage verkeersveiligheid Lelystad met aandacht voor fietsen … Onderzoek... · 2016-08-25 ·...

RapportageOnderzoek verkeersveiligheid Lelystad met specifieke aandacht voor fietsen en fietspaden

Datum 26 mei 2014

Kenmerk KP0054

Opdrachtgever:

Gemeente Lelystad

Opdrachtnemer:

KiekendiefPerspectief – Drs. Neeske Abrahamse Schouw 4013 8232 AM Lelystad Telefoon 0320‐228300 E‐mail [email protected] Internet www.KIEKENDIEFPERSPECTIEF.NL

Inhoudsopgave

1. Inleiding 1 1.1 Achtergrond en aanleiding 1

1.2 Doel 1

1.3 Doelgroep 1

2. Uitkomsten onderzoek verkeersveiligheid 2 2.1 Algemene aspecten 3

2.2 Verkeersveiligheid in Lelystad 6

2.3 Verkeersongevallen, verkeersonveilige en sociaal onveilige plekken 10

2.4 Beoordeling fietsvoorzieningen en fietsbeleid 12

3. Conclusies en aanbevelingen 17

1RAPPORTAGE ONDERZOEK VERKEERSVEILIGHEID IN LELYSTAD

1. Inleiding

1.1 Achtergrond en aanleiding

De politie registreert vanwege diverse redenen niet alle verkeersongevallen en ‐slachtoffers.

Ook alternatieve registraties, zoals de Doodsoorzakenstatistiek van het CBS of de registratie van

ziekenhuisopnamen (LMR) zijn niet volledig. Elk van de gegevensbronnen heeft zijn eigen

ʹblinde vlekkenʹ. De registratiegraad is vooral laag voor minder ernstige ongevallen (alleen

materiele schade of licht gewonden), voor enkelvoudige ongevallen en voor ongevallen waar

geen motorvoertuig bij betrokken is.

Het ontbreken van een goede verkeersongevallenregistratie is een van de belangrijkste

knelpunten om het onderzoek naar de verkeersonveiligheid van fietsers naar een hoger plan te

brengen. Als iemand wilt weten waar er nu fietsongevallen plaatsvinden op het wegennet, dan

is er door de onderregistratie eigenlijk geen goede beleidsinformatie. Het beleid moet in ieder

geval niet uitsluitend op de bestaande registraties gebaseerd worden. Het is verstandig om

bijvoorbeeld ook te kijken naar de klachten op het wegennet en naar andere indicatoren. Door

pro‐actief Lelystedelingen te vragen naar ongevallen en onveilige punten wordt meer inzicht

verkregen in de problematiek.

Verder ontwikkelt de verkeersveiligheid van fietsers zich bovendien minder gunstig dan die

van de overige verkeersdeelnemers. Aangezien het fietsgebruik de komende jaren nog meer

gestimuleerd zal worden en het aantal (fietsende) ouderen zal toenemen, is het van belang de

fietsveiligheid te verbeteren.

Gemeente Lelystad wil graag input krijgen voor (het uitvoeringsprogramma van) het

fietspaden(veiligheids)plan en andere beleidsstukken. De uitkomsten worden in het beleid

betrokken, opdat er gefundeerd beleid is. Tevens zal het onderzoeksrapport dienen als bijlage

bij de evaluatie van het fietsbeleid. Dit onderzoek is eveneens de 0‐meting voor de komende

jaren.

1.2 Doel

Het doel van het onderzoek is meervoudig:

1. Inzicht verkrijgen in de verkeers(on)veiligheid in Lelystad 2. Inzicht verkrijgen in de fiets(on)veiligheid in Lelystad, zowel fysiek als sociaal

3. Inzicht verkrijgen in de beoordeling van fietsvoorzieningen en fietsbeleid

1.3 Doelgroep

We richten ons bij dit onderzoek op inwoners van Lelystad (18 jaar en ouder).

Een representatieve groep Lelystedelingen hebben we bereikt via het FlevoPanel. Aanvullend

hebben we Lelystedelingen bereikt via persberichten en sociale media. We hebben beide

groepen gevraagd om deel te nemen aan een internetenquête over verkeersveiligheid in

Lelystad.


2. Uitkomsten onderzoek verkeersveiligheid

In de periode van 22 april 2014 t/m 11 mei 2014 zijn middels een elektronische vragenlijst

vragen voorgelegd aan Lelystedelingen. Bij het onderzoek is dus niet naar het daadwerkelijke

gedrag gekeken; het gaat hier om zelfgerapporteerd gedrag.

We hebben een representatieve groep Lelystedelingen bereikt via FlevoPanel (onderzoekspanel

van KiekendiefPerspectief) en deze aangevuld met Lelystedelingen die via de algemene oproep

mee hebben gedaan aan het onderzoek. Hiermee hebben we een representatieve groep

Lelystedelingen bereikt; het is een dwarsdoorsnede van de Lelystadse bevolking. Aan de

internetenquête over verkeersveiligheid in Lelystad hebben 848 Lelystedelingen deelgenomen

(523 via FlevoPanel en 325 via de algemene oproep), waarvan 581 (409 via FlevoPanel en 172 via

de algemene link) de vragenlijst volledig hebben ingevuld en 267 (114 via FlevoPanel en 153 via

de algemene link) de vragenlijst deels hebben ingevuld. Om zoveel mogelijk verkregen

informatie te analyseren hebben we ook de gedeeltelijk ingevulde vragenlijsten betrokken bij de

analyses en rapportage.

De gemiddelde leeftijd was 50 jaar. De verhouding tussen mannen en vrouwen die aan het

onderzoek mee hebben gedaan is 52% man en 48% vrouw.1

Circa 42% woont met partner zonder thuiswonende kinderen, 34% woont met partner en

kind(eren) en 16% is alleenstaand. Ongeveer 5% geeft aan met 1 of meer kinderen, maar zonder

partner te wonen. Circa 2% woont in bij ouder(s), verzorger(s) of familie. Bijna 1% woont in een

woongroep of met andere mensen (geen familie).

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de belangrijkste bevindingen van het onderzoek. In

paragraaf 2.1 wordt ingegaan op een aantal algemene aspecten, zoals beschikbaarheid en

gebruik van vervoermiddelen, beoordeling van het onderhoud van verharding en redenen voor

het gebruik van de fietspaden in Lelystad. Paragraaf 2.2 behandelt de verkeersveiligheid in

Lelystad, waaronder ervaren verkeersveiligyheid bij verschillende soorten vervoer, beoordeling

van het verkeersgedrag, ‘sense of urgency’ fietsverkeersveiligheid en de beste manieren om de

(brom)fietsverkeersveiligheid te verbeteren. Vervolgens komen in paragraaf 2.3 de

verkeersongevallen, verkeersveiligheid en sociale veiligheid aan bod. Tot slot wordt in

paragraaf 2.4 ingegaan op de fietsvoorzieningen en het fietsbeleid.

1 Net als in de rest van Nederland ligt de verhouding tussen mannen en vrouwen in Lelystad rond de verdeling 50‐50.


2.1 Algemene aspecten

Deze paragraaf gaat in op de beschikbaarheid en gebruik van vervoermiddelen, beoordeling

van het onderhoud van verharding en redenen voor het gebruik van de fietspaden in Lelystad.

Vervoermiddelen

Een gemiddeld Lelystads huishouden beschikt qua vervoermiddelen over 2 fietsen en 1 auto. In

tabel 1 staat weergegeven welke vervoermiddelen men persoonlijk minimaal 1 keer per maand

gebruikt. De fiets en de auto als bestuurder worden veruit het meest gebruikt (respectievelijk

87% en 85%). Op ruime afstand volgt het gebruik van de auto als passagier (45%). Daarna

volgen de trein en de bus (respectievelijk 31% en 21%). Van de motor, snorfiets, scootmobiel,

bromfiets en brommobiel wordt veel minder gebruik gemaakt.

Tevens hebben we gekeken of er significante verschillen zijn met 20062. Het blijkt dat

Lelystedelingen in 2014 minder gebruik maken van de trein (31% versus 40% in 2006) en meer

gebruik maken van de motor (9% versus 6% in 2006) en snorfiets (5% versus 3% in 2006).

Tabel 1: Vervoermiddelen die men persoonlijk minimaal 1 keer per maand gebruikt (n=716)

2014 2006

Fiets 87% 85%

Auto als bestuurder 85% 82%

Auto als passagier 45% 49%

Openbaar vervoer (trein) 31% 40%

Openbaar vervoer (bus) 21% 27%

Motor 9% 6%

Snorfiets (helm niet verplicht) 5% 3%

Scootmobiel 2% 2%3

Bromfiets (helm verplicht) 2% 2%

Brommobiel 1% ‐ 4

De meeste huishoudens in Lelystad beschikken over een gewone fiets (91%). Daarnaast komen

sportfiets/racefiets (21%), crossfiets/mountainbike)/ATB (18%), kinderfiets (eveneens 18%) en

elektrische fiets (15%) ook relatief vaak voor. Circa 10% overweegt een elektrische fiets of

scooter aan te schaffen.

Beoordeling onderhoud verharding

Onder verharding vallen de voetpaden/trottoirs, fietspaden, straten/wegen en dreven. Uit tabel

2 blijkt dat het onderhoud van de dreven het hoogst wordt gewaardeerd (rapportcijfer 6,9).

Daarna volgen de straten/wegen (6,5), de fietspaden (6,4) en de voetpaden/trottoirs (6,1).

2 Bron: Onderzoek ʹVerkeer en Vervoer 2006ʹ, Neeske Abrahamse, Gemeente Lelystad, Onderzoek en Statistiek. 3 In 2006 is gevraagd naar rolstoel, scootmobiel, rollator. 4 In 2006 is niet gevraagd naar brommobiel.


Wat betreft de straten/wegen en voetpaden/trottoirs zijn er significante verschillen te zien

tussen de Lelystadse wijken. In Lelystad‐Haven worden namelijk de hoogste cijfers gegeven

voor het onderhoud, terwijl de laagste cijfers worden gegeven in De Bolder (zie tabel 2). In tabel

2 staan ook de cijfers van 2006, deze cijfers zijn niet significant verschillend van 2014.

Tabel 2: Waardering (rapportcijfers) voor het onderhoud van verschillende vormen van

verharding (n=716)

Voetpaden/trottoirs Fietspaden Straten/wegen Dreven

2014 2006 2014 2006 2014 2006 2014 2006

Zuiderzeewijk 6,0 5,5 6,0 5,6 6,6 6,1 7,1 6,4

Atolwijk 5,7 5,9 6,2 5,9 6,6 6,4 6,9 6,9

Boswijk 6,0 6,1 6,4 6,4 6,5 6,4 6,9 6,5

Waterwijk 6,2 6,3 6,4 6,4 6,6 6,7 6,8 6,6

De Bolder5 5,4 5,7 6,1 6,1 5,9 6,1 6,6 6,5

Kustwijk 6,3 6,0 6,6 6,5 6,7 6,2 7,1 6,7

Havendiep 6,1 6,2 6,4 6,3 6,5 6,5 6,8 6,7

Haven 6,4 6,3 6,6 6,7 6,9 6,9 7,1 6,9

Totaal 6,1 6,0 6,4 6,3 6,5 6,4 6,9 6,7

Degenen die een onvoldoende gaven voor het onderhoud van verharding is in een open vraag

gevraagd naar de reden van deze onvoldoende. In woordwolk 3 staan de genoemde redenen

voor voetpaden / trottoirs; hoe groter het woord, hoe vaker het genoemd is. De meeste

opmerkingen gaan over de tegels.

Woordwolk 3: Redenen negatieve beoordeling onderhoud voetpaden / trottoirs

Woordwolk 4 laat de genoemde redenen zien voor een onvoldoende bij het onderhoud van

fietspaden. De meeste opmerkingen gaan over het type verharding (tegels en asfalt) en de

problemen daarmee (zoals boomwortels, gaten, kuilen, hobbels en scheuren).

5 Kempenaar, Kogge, Gondel, Schouw.


Woordwolk 4: Redenen negatieve beoordeling onderhoud fietspaden

Bij het onderhoud van de straten / wegen worden als reden voor de onvoldoende met name

gaten en kuilen genoemd (zie woordwolk 5).

Woordwolk 5: Redenen negatieve beoordeling onderhoud straten / wegen

Ook bij het onderhoud van de dreven worden als reden voor de onvoldoende met name gaten

genoemd (zie woordwolk 6).

Woordwolk 6: Redenen negatieve beoordeling onderhoud dreven


Gebruiksmotieven fietspaden Lelystad

Ruim een kwart (26%) van de Lelystedelingen maakt dagelijks gebruik van de fietspaden in

Lelystad, 44% gebruikt de fietspaden enkele keren per week en 5% geeft aan de fietspaden 1

dag per week te gebruiken. Circa 14% geeft aan de fietspaden enkele keren per maand te

gebruiken en 7% gebruikt de fietspaden minder dan eens per maand. Slechts 3% maakt er nooit

gebruik van en 1% blijft het antwoord op de vraag schuldig.

Doeleinden waarvoor de fietspaden worden gebruikt staan in grafiek 7 weergegeven. De

fietspaden worden het meest gebruikt voor het doen van boodschappen/winkelen; 47% doet dit

minimaal eens per week in het stadscentrum van Lelystad en 50% doet dit elders in Lelystad.

Verder geeft ruim eenderde (38%) aan minimaal eens per week naar het stadscentrum van

Lelystad te gaan en geeft eenderde (33%) aan minimaal eens per week de fietspaden voor sport

en recreatie te gebruiken. Bijna eenderde (31%) bezoek familie, vrienden, kennissen. Verder

gebruikt 29% de fietspaden in Lelystad minimaal eens per week om naar het werk te gaan en

14% om naar school te gaan. Circa 8% gebruikt minimaal eens per week de fietspaden voor

uitgaan.

Grafiek 7: Motieven voor gebruik fietspaden in Lelystad (n=667)

2.2 Verkeersveiligheid in Lelystad

In deze paragraaf gaan we eerst in op de ervaren verkeersveiligheid bij verschillende soorten

vervoer en de beoordeling van het verkeersgedrag van verschillende soorten

verkeersdeelnemers. Vervolgens gaan we in op de ‘sense of urgency’ bij fietsverkeersveiligheid

en beste manieren om de (brom)fietsverkeersveiligheid in Lelystad te verbeteren.

Ervaren verkeersveiligheid bij verschillende soorten vervoer

De verkeersveiligheid in Lelystad in het algemeen wordt door 59% van de Lelystedelingen

beoordeeld als (zeer) goed, zie grafiek 8a6. Dit is vergelijkbaar met het percentage van 2006

(61%), zie grafiek 8b7. De verkeersveiligheid in Lelystad als automobilist (72%), motorrijder

(68%), voetganger (64%) en fietser (60%) worden het best beoordeeld, terwijl de

verkeersveiligheid in Lelystad als brommobielbestuurder (40%), bromfietser (42%),

scootmobielbestuurder (45%) en snorfietser (54%) minder goed worden beoordeeld.

Uit grafiek 8b blijkt dat de perceptie van de verkeersveiligheid in Lelystad als voetganger

significant achteruit is gegaan; van 73% (zeer) goed in 2006 naar 64% in 2014.

6 Bij grafiek 1b hebben we de categorie ‘Weet niet’ buiten beschouwing gelaten. 7 Bron: Onderzoek ʹVerkeer en Vervoer 2006ʹ, Neeske Abrahamse, Gemeente Lelystad, Onderzoek en Statistiek.


Grafiek 8a: Ervaren verkeersveiligheid bij verschillende soorten vervoer, zonder ‘Weet niet’

(n=224 ‐ 845)

Grafiek 8b: Ervaren verkeersveiligheid bij verschillende soorten vervoer in 2014 en 2006

Beoordeling van het verkeersgedrag van verschillende soorten verkeersdeelnemers

De veiligheid in het verkeer in Lelystad wordt – enkele uitzonderingen daargelaten – in

hoofdzaak bepaald door de verkeersdeelnemers zelf. Houden zij zich aan verkeersregels, stellen

zij zich als een sociale weggebruiker op? De mate waarin men zich aanpast aan andere

weggebruikers kan van invloed zijn op de verkeersveiligheid en het voorkomen van

ongelukken. Tevens is het van invloed op de mate waarin regels moeten worden gesteld om

onveilige situaties door asociaal gedrag te voorkomen. Het is daarom ook van belang voor

bestuurders en beleidsontwikkelaars om te weten hoe mensen elkaar beoordelen als

medeweggebruiker. We hebben gevraagd om het verkeersgedrag van medeweggebruikers te

beoordelen door middel van een rapportcijfer.

De Lelystadse bevolking beoordeelt zijn medeweggebruikers matig op hun verkeersgedrag, zie

grafiek 9. Het verkeersgedrag van de verschillende deelnemers aan het verkeer in Lelystad in


het algemeen krijgt een gemiddeld rapportcijfer van 6,4. Voetgangers (6,9), automobilisten (6,7)

en motorrijders (6,6) krijgen de meest positieve waardering. De scootmobielers (5,1), snorfietsers

(5,2), bromfietsers (eveneens 5,2) en brommobielbestuurders (5,4) krijgen een onvoldoende,

maar ook de fietsers scoren met 5,8 niet heel gunstig.

Grafiek 9: Hoe beoordeelt men het verkeersgedrag van de verschillende deelnemers aan het

verkeer in Lelystad (rapportcijfer, n=789)

‘Sense of urgency’ fietsverkeersveiligheid

Om de ‘sense of urgency’ (vrij vertaald: gevoel van noodzakelijkheid) op het gebied van

fietsverkeersveiligheid te bepalen zijn een aantal positief (+) en negatief (‐) geformuleerde

stellingen voorgelegd aan de Lelystedelingen, zie grafiek 10.

Circa 40% van de Lelystedelingen is het eens met de stelling dat er snel maatregelen moeten

worden getroffen om de fietsverkeersveiligheid te verbeteren en ruim een kwart (27%) is het

eens met de stelling dat er drastische maatregelen nodig zijn.

Zoals ook in de vorige paragraaf al bleek, is de Lelystadse bevolking gematigd gestemd over de

fietsverkeersveiligheid in de huidige situatie. Bijna een derde (32%) is van mening dat het goed

gaat met de fietsverkeersveiligheid. Tevens is bijna een derde van de respondenten (30%) van

mening dat de fietsverkeersveiligheid in het verkeer het afgelopen jaar sterk achteruit is gegaan.

Aanvullend vroegen wij in hoeverre men denkt dat aan het verkeersgedrag nog iets te

verbeteren valt. Hierop is door ruim driekwart (77%) van de respondenten positief gereageerd,

terwijl slechts 6% denkt dat dit niet meer mogelijk is. Ook vanwege het feit dat slechts 6% niet

gelooft in mogelijkheden om het verkeersgedrag te verbeteren kunnen we concluderen dat het

grootste deel van de Lelystedelingen heil ziet in het nemen van maatregelen.

Tenslotte is gevraagd in hoeverre men denkt dat het aantal fietsverkeersslachtoffers nog verder

omlaag kan. Bijna de helft (48%) denkt dat dit mogelijk is tegenover 16% die hier minder of zelfs

niet in gelooft.

Uit bovenstaande blijkt dat er enige ‘sense of urgency’ (noodzaak) is; volgens de relatief

grootste groep Lelystedelingen moeten er snel maatregelen worden getroffen om de

fietsverkeersveiligheid te verbeteren, maar dit hoeven geen drastische maatregelen te zijn.


Grafiek 10: ‘Sense of urgency’ fietsverkeersveiligheid (n=763)

Beste manieren om de (brom)fietsverkeersveiligheid in Lelystad te verbeteren

De beste manier om de (brom)fietsverkeersveiligheid te verbeteren is volgens eenderde (33%)

van de Lelystedelingen het aanpassen van de infrastructuur (rotondes, vrijliggende fietspaden,

30 km‐zones, etc.), zie grafiek 11. Daarnaast wordt er veel verwacht van ‘opvoeding’ in de vorm

van onderwijs op scholen (16% eerste keuze en 30% tweede keuze), publieksvoorlichting (9%

eerste keuze en 16% tweede keuze), en door middel van de rijopleiding (7% eerste keuze en

eveneens 7% tweede keuze). Wetgeving en dan met name de handhaving hiervan door

politiecontroles (20%) wordt eveneens een belangrijke rol toegedicht. Slechts een kleine groep

mensen (2%) gelooft dat er helemaal geen mogelijkheden zijn om de verkeersveiligheid te

verbeteren.

Grafiek 11: Beste manieren om de (brom)fietsverkeersveiligheid in Lelystad te verbeteren

(n=725)


2.3 Verkeersongevallen, verkeersonveilige en sociaal onveilige plekken

In deze paragraaf gaan we in op verkeersongevallen, verkeersonveilige plekken en sociaal

onveilige plekken. We hebben daarbij met name aandacht voor fietsers, snorfietsers,

bromfietsers, scootmobielbestuurders en brommobielbestuurders.

Verkeersongevallen

Met een verkeersongeval bedoelen we een botsing of een valpartij die op de openbare weg heeft

plaatsgevonden en die heeft geleid tot schade of letsel. Ook als bij het ongeval geen ander

verkeer was betrokken, is er sprake van een verkeersongeval.

Ongeveer 29% van de Lelystedelingen is in de afgelopen 5 jaar betrokken geweest bij een

verkeersongeval (ongeacht of daarbij sprake was van letsel of alleen materiele schade). Van deze

29% betreffen de meeste ongevallen fietsers (14%) en automobilisten (12%). Op kaart 12 staan de

locaties van ongevallen weergegeven van fietsers (rood, n=83), snorfietsers (groen, n=6),

bromfietsers (geel, n=3), scootmobielbestuurders (blauw, n=1) en brommobielbestuurders

(bruin, n=0). Als het op de verkeersregels aankomt, wordt de snorfietser in principe

gelijkgesteld aan de fietser. Een snorfietser moet bijvoorbeeld gebruikmaken van het fietspad,

als dat aanwezig is, en mag niet op de stoep rijden. We gaan nu nader in op verkeersongevallen

als (snor)fietser.

Lelystedelingen die de afgelopen 5 jaar als (snor)fietser betrokken zijn geweest bij een

verkeersongeval hebben in die periode gemiddeld 1,5 keer een verkeersongeval gehad. De

meeste ongevallen vonden plaats in de lente (met name de maand mei) en in de winter (met

name de maand december). De meeste ongevallen vonden de ongevallen plaats tijdens daglicht

(81%) en in mindere mate in het donker (8%) of tijdens schemer (11%). In 38% van de gevallen

betrof het een eenzijdig ongeval. Ook botsing met een auto of motor (26%) en botsing met een

andere fietser (19%) komen relatief vaak voor. In 44% van de gevallen is aangegeven dat er een

obstakel betrokken was bij het verkeersongeval. (Zwerf)vuil op het wegdek wordt relatief

gezien het vaakst genoemd als betrokken obstakel (10%).

De oorzaak van het verkeersongeval wordt meestal toegedicht aan het gedrag van anderen

(54%). Daarna volgt de weginrichting (inclusief verlichting) met 25%. Ook de

weersomstandigheden (17%) en het eigen gedrag (12%) worden relatief vaak genoemd. Het

drukke verkeer (3%) en mankement aan het vervoermiddel (2%) zijn minder vaak genoemde

oorzaken. Als er een probleem was met de weginrichting betrof dit in de meeste gevallen de

onoverzichtelijkheid / slecht zicht, de voorrangsregeling of de staat van het wegdek. De

gevolgen van een verkeersongeval bestonden met name uit louter materiele schade (39%) en dat

men zelf gewond was geraakt, waarbij bezoek aan EHBO, huisarts of ziekenhuis niet nodig was

(35%). Verder gaf 14% aan dat men zelf gewond was geraakt, waarbij bezoek aan EHBO,

huisarts of ziekenhuis wel nodig was. Eveneens 14% gaf aan dat er geen gevolgen waren.

Andere mogelijke gevolgen werden veel minder vaak genoemd.


Verkeersonveilige plekken

We hebben ook gevraagd of er bepaalde plekken zijn in de gemeente Lelystad (bijvoorbeeld in

de eigen buurt of elders in de stad) die men als (snor)fietser verkeersonveilig vindt. Hierbij kon

men bijvoorbeeld denken aan onnodige paaltjes / obstakels / borden, kuilen, gevaarlijke

bermen, straatverlichting, etc. Zo’n 58% van de (snor)fietsers gaf aan dat er plekken in de

gemeente Lelystad zijn die ze als (snor)fietser verkeersonveilig vinden, 23% bleef het antwoord

op de vraag schuldig en 19% gaf aan dat er geen verkeersonveilige plekken voor (snor)fietsers

zijn in Lelystad. De verkeersonveilige plekken zijn op kaart 13 aangegeven.

Uit woordwolk 14 blijkt dat de belangrijkste reden waarom een plek als verkeersonveilig wordt

bestempeld te maken heeft met voorrang.

Woordwolk 14: Redenen waarom een plek voor (snor)fietsers verkeersonveilig is

Tevens hebben we gevraagd of er plekken zijn in de gemeente Lelystad waar men zich als

(snor)fietser niet veilig voelt (sociaal onveilig). Circa 42% geeft aan dat dit niet het geval is, bijna

eenderde (32%) geeft aan dat dit wel het geval is en ruim een kwart (26%) weet het niet. Op

kaart 15 staan de plekken die aangegeven zijn als sociaal onveilig.

De belangrijkste redenen voor het sociaal onveilig voelen als (snor)fietser zijn bosjes, struiken

e.d. (35%), slechte of geen verlichting (31%), hangjongeren (29%), slecht of geen overzicht (28%).

Geen doorzicht in tunnels door diepte of bochten wordt minder vaak genoemd (15%).

Kaart 12: Locaties van verkeersongevallen. Fiets = rood, snorfiets = groen, bromfiets = geel, scootmobiel = blauw en brommobiel = bruin.

Kaart 13: Plekken die aangegeven zijn als verkeersonveilig. Fiets = rood, snorfiets = groen, bromfiets = geel, scootmobiel = blauw en brommobiel = bruin.

Kaart 15: Plekken die aangegeven zijn als sociaal onveilig. Fiets = rood, snorfiets = groen, bromfiets = geel, scootmobiel = blauw en brommobiel = bruin.


2.4 Beoordeling fietsvoorzieningen en fietsbeleid

Deze paragraaf is opgesplitst in zeven onderdelen: ergernissen fietsen/fietspaden, positieve

punten fietsen/fietspaden, beoordeling fietsvoorzieningen, wit‐rode bewegwijzering,

ontbrekende fietspaden, beoordeling fietsbeleid en de wensen en behoeften met betrekking tot

het thema fietsen/fietspaden.

Ergernissen fietsen/fietspaden

In woordwolk 16 staat aangegeven waaraan men zich ergert op het gebied van fietsen en

fietspaden in Lelystad. Naast fietsers, fietspad(en) en fietsen wordt vaak ‘voorrang’ en het

‘naast elkaar’ fietsen van meerdere fietsers genoemd.

Woordwolk 16: Ergernissen op het gebied van fietsen/fietspaden in Lelystad

Positieve punten fietsen/fietspaden

We hebben tevens gevraagd wat Lelystedelingen het meest positief vinden op het gebied van

fietsen en fietspaden in Lelystad, zie woordwolk 17. Lelystedelingen ervaren het gescheiden

verkeer (fietsers en/of voetgangers gescheiden van autoverkeer) als het meest positieve op het

gebied van fietsen/fietspaden in Lelystad.

Woordwolk 17: Positieve punten fietsen/fietspaden in Lelystad

Beoordeling fietsvoorzieningen Ook de verschillende fietsvoorzieningen zijn onder de loep genomen (zie grafiek 18a en grafiek

18b). De bewaakte en onbewaakte stallingsvoorzieningen voor fietsen zijn het meest onbekend

(respectievelijk 32% en 19%), zie grafiek 17a. Bij grafiek 17b hebben we de categorie ‘Weet niet’

buiten beschouwing gelaten. Het gehele fietsroutesysteem in Lelystad wordt door ruim de helft

(53%) van de Lelystedelingen als (zeer) goed beoordeeld. De Lelystedelingen zijn het meest

positief over de fietsbruggen (65%) en de fietstunnels (60%). Over de verharding van de

fietspaden (in hun wijk 54% en tussen wijken 51%) en de bewaakte stallingsvoorzieningen voor

fietsen (51%) is iets meer dan de helft van de Lelystedelingen positief. Men is minder positief


over de verlichting van de fietspaden (49%), de bewegwijzering van de fietspaden (42%) en de

sociale veiligheid op fietspaden (33%). Het minst positief is men over de onbewaakte

stallingsmogelijkheden van fietsen (23%). Over deze laatste categorie zijn zelfs als enige meer

negatief (39%) dan positief (23%).

Grafiek 18a: Beoordeling fietsvoorzieningen (n=639)

Grafiek 18b: Beoordeling fietsvoorzieningen, zonder ‘Weet niet’ (n=435 ‐ 633)

Bij de beoordeling van de fietsvoorzieningen zijn er geen significante verschillen in de

antwoorden van bewoners van verschillende wijken.


Wit‐rode fietsbewegwijzering

Tevens zijn vragen gesteld over de wit‐rode fietsbewegwijzering. Van de Lelystedelingen die de

fietspaden in Lelystad gebruiken kent 98% de wit‐rode fietsbewegwijzering. Ongeveer 62%

gebruikt de wit‐rode fietsbewegwijzering voor bestemmingen binnen Lelystad, circa 19% voor

bestemmingen buiten Lelystad en ruim eenderde (34%) maakt er geen gebruik van. De

ervaringen met de wit‐rode fietsbewegwijzering staan weergegeven in woordwolk 19. Meestal

wordt deze bewegwijzering als goed en duidelijk ervaren.

Woordwolk 19: Ervaring met wit‐rode fietsbewegwijzering in gemeente Lelystad


Ontbrekende fietspaden

Aan de Lelystedelingen hebben we gevraagd of zij plekken in Lelystad kennen waar nu een

fietspad ontbreekt, maar waar het wel zeer wenselijk is. Bijna een kwart (24%) heeft hier

bevestigend op geantwoord en suggesties gedaan.

Beoordeling fietsbeleid Op twee momenten in de vragenlijst hebben we aan de Lelystedelingen gevraagd aan te geven

welk rapportcijfer zijn geven aan gemeente Lelystad voor het totale fietsbeleid, dus alle

aspecten daarvan. Met het totale fietsbeleid bedoelen we alles wat de gemeente Lelystad doet

voor het fietsverkeer. Voorafgaand aan de vragen over fietsen gaf men het fietsbeleid een 6,4 en

na afloop een 6,7; dit verschil is niet significant. Verder wijken deze cijfers niet significant af van

de beoordeling in 2006 (gemiddelde van 6,5). Ook zijn er bij de beoordeling van het fietsbeleid

geen significante verschillen tussen bewoners van verschillende wijken.

Wensen en behoeften met betrekking tot het thema fietsbeleid fietsen/fietspaden Tot slot hebben we gevraagd naar de wensen en behoeften met betrekking tot het thema

fietsen/fietspaden. De algemene wensen en behoeften staan in woordwolk 20. Het gaat hierbij

vooral om onderhoud en verlichting.

Woordwolk 20: Wensen en behoeften met betrekking tot fietsen/fietspaden in het algemeen

De wensen en behoeften met betrekking tot fietsen en fietspaden in het stadscentrum van

Lelystad staan in woordwolk 21. Het gaat hierbij vooral om waar men kan fietsen in het

centrum.

Woordwolk 21: Wensen en behoeften met betrekking tot fietsen/fietspaden in stadscentrum

Lelystad


De wensen en behoeften met betrekking tot fietsen en fietspaden in eigen woonbuurt staan in

woordwolk 22. Het gaat hierbij vooral om onderhoud en verlichting.

Woordwolk 22: Wensen en behoeften met betrekking tot fietsen/fietspaden in eigen woonbuurt


3. Conclusies en aanbevelingen

1. Algemeen

Het is niet verbazingwekkend dat de fiets en de auto de meest gebruikte vervoermiddelen zijn.

Het blijkt dat Lelystedelingen in 2014 minder gebruik maken van de trein (31% versus 40% in

2006) en meer gebruik maken van de motor (9% versus 6% in 2006) en snorfiets (5% versus 3%

in 2006).

Het onderhoud van de verharding waarop men zich voortbeweegt is tevens onderzocht. De

dreven krijgen de hoogste beoordeling (6,9), gevolgd door de straten / wegen (6,5), de

fietspaden (6,4) en de voetpaden / trottoirs (6,1). In Lelystad‐Haven worden de hoogste cijfers

gegeven voor het onderhoud en in De Bolder de laagste.

Belangrijkste reden voor het gebruik van de fietspaden is het doen van boodschappen /

winkelen. Ook voor sport en recreatie, op bezoek gaan en werk worden de fietspaden relatief

vaak gebruikt.

2. Verkeersveiligheid in Lelystad

Zo’n 59% van de Lelystedelingen vindt de verkeersveiligheid in het algemeen (zeer) goed. De

verkeersveiligheid als automobilist en als motorrijder worden het best beoordeeld, terwijl de

verkeersveiligheid als brommobielbestuurder, bromfietser, scootmobielbestuurder en

snorfietser het laagst wordt beoordeeld. De verkeersveiligheid als fietser en voetganger liggen

hier tussenin. De perceptie van de verkeersveiligheid als voetganger is significant achteruit

gegaan (73% (zeer) goed in 2006 naar 64% in 2014).

De Lelystadse bevolking beoordeelt zijn medeweggebruikers matig op hun verkeersgedrag. Het

verkeersgedrag van de verschillende deelnemers aan het verkeer in Lelystad in het algemeen

krijgt een gemiddeld rapportcijfer van 6,4. Voetgangers (6,9), automobilisten (6,7) en

motorrijders (6,6) krijgen de meest positieve waardering. De scootmobielers (5,1), snorfietsers

(5,2), bromfietsers (eveneens 5,2) en brommobielbestuurders (5,4) krijgen een onvoldoende,

maar ook de fietsers scoren met 5,8 niet heel gunstig.

Er is enige ‘sense of urgency’ (noodzaak) om de fietsverkeersveiligheid te verbeteren; volgens

de relatief grootste groep Lelystedelingen (40%) moeten er snel maatregelen worden getroffen

om de fietsverkeersveiligheid te verbeteren, maar dit hoeven geen drastische maatregelen te

zijn.

De beste manier om de (brom)fietsverkeersveiligheid te verbeteren is volgens de

Lelystedelingen het aanpassen van de infrastructuur (rotondes, vrijliggende fietspaden, 30 km‐

zones, etc.). Daarnaast wordt er veel verwacht van ‘opvoeding’ in de vorm van onderwijs op

scholen, publieksvoorlichting en door middel van de rijopleiding. Wetgeving en dan met name

de handhaving hiervan door politiecontroles wordt eveneens een belangrijke rol toegedicht.

3. Verkeersongevallen, verkeersonveilige en sociaal onveilige plekken

Circa 29% van de Lelystedelingen is in de afgelopen 5 jaar betrokken geweest bij een

verkeersongeval (ongeacht of daarbij sprake was van letsel of alleen materiele schade). Van deze

29% betreffen de meeste ongevallen fietsers (14%) en automobilisten (12%).

De meeste ongevallen als (snor)fietser vonden plaats in de lente (met name de maand mei) en in

de winter (met name de maand december). Verder vonden de meeste ongevallen plaats tijdens

daglicht (81%) en in mindere mate in het donker (8%) of tijdens schemer (11%). In 38% van de


gevallen betrof het een eenzijdig ongeval. Ook botsing met een auto of motor (26%) en botsing

met een andere fietser (19%) komen relatief vaak voor. In 44% van de gevallen is aangegeven

dat er een obstakel betrokken was bij het verkeersongeval. (Zwerf)vuil op het wegdek wordt

relatief gezien het vaakst genoemd als betrokken obstakel (10%).

De oorzaak van het verkeersongeval wordt meestal toegedicht aan het gedrag van anderen

(54%). Daarna volgt de weginrichting (inclusief verlichting) met 25%. Ook de

weersomstandigheden (17%) en het eigen gedrag (12%) worden relatief vaak genoemd. Het

drukke verkeer (2%) en mankement aan het vervoermiddel (3%) zijn minder vaak genoemde

oorzaken. Als er een probleem was met de weginrichting betrof dit in de meeste gevallen de

onoverzichtelijkheid / slecht zicht, de voorrangsregeling of de staat van het wegdek.

De gevolgen van een verkeersongeval bestonden met name uit louter materiele schade (39%) en

dat men zelf gewond was geraakt, waarbij bezoek aan EHBO, huisarts of ziekenhuis niet nodig

was (35%). Verder gaf 14% aan dat men zelf gewond was geraakt, waarbij bezoek aan EHBO,

huisarts of ziekenhuis wel nodig was. Eveneens 14% gaf aan dat er geen gevolgen waren.

Andere mogelijke gevolgen werden veel minder vaak genoemd.

Circa 58% van de (snor)fietsers gaf aan dat er plekken in de gemeente Lelystad zijn die ze als

(snor)fietser verkeersonveilig vinden, 23% bleef het antwoord op de vraag schuldig en 19% gaf

aan dat er geen verkeersonveilige plekken voor (snor)fietsers zijn in Lelystad. De belangrijkste

reden waarom een plek als verkeersonveilig wordt bestempeld heeft te maken met voorrang.

Tevens hebben we gevraagd of er plekken zijn in de gemeente Lelystad waar men zich als

(snor)fietser niet veilig voelt (sociaal onveilig). Circa 42% geeft aan dat dit niet het geval is, bijna

eenderde (32%) geeft aan dat dit wel het geval is en ruim een kwart (26%) weet het niet. De

belangrijkste redenen voor het sociaal onveilig voelen als (snor)fietser zijn bosjes, struiken e.d.

(35%), slechte of geen verlichting (31%), hangjongeren (29%), slecht of geen overzicht (28%).

Geen doorzicht in tunnels door diepte of bochten wordt minder vaak genoemd (15%).

4. Fietsvoorzieningen en beoordeling fietsbeleid

Het gehele fietsroutesysteem in Lelystad wordt door ruim de helft (53%) van de

Lelystedelingen als (zeer) goed beoordeeld. Men is het meest positief over de fietsbruggen

(65%) en de fietstunnels (60%). Over de verharding van de fietspaden (in hun wijk 54% en

tussen wijken 51%) en de bewaakte stallingsvoorzieningen voor fietsen (51%) is iets meer dan

de helft positief. Lelystedelingen zijn minder positief over de verlichting van de fietspaden

(49%), de bewegwijzering van de fietspaden (42%) en de sociale veiligheid op fietspaden (33%).

Het minst positief is men over de onbewaakte stallingsmogelijkheden van fietsen (23%). Over

deze laatste categorie zijn zelfs als enige meer negatief (39%) dan positief (23%).

Het onderhoud van de fietspaden wordt beoordeelt met een gemiddelde van 6,4 (zie paragraaf

2.1). Genoemde redenen voor het geven van een onvoldoende zijn met name de problemen met

boomwortels, gaten, kuilen, hobbels en scheuren.

Van de Lelystedelingen die de fietspaden in Lelystad gebruiken kent 98% de wit‐rode

fietsbewegwijzering. Ongeveer 62% gebruikt de wit‐rode fietsbewegwijzering voor

bestemmingen binnen Lelystad, circa 19% voor bestemmingen buiten Lelystad en ruim

eenderde (34%) maakt er geen gebruik van. Meestal wordt deze bewegwijzering als goed en

duidelijk ervaren.

Het totale fietsbeleid van de gemeente wordt gemiddeld beoordeeld met een 6,7.


Op het gebied van fietsen en fietspaden ergeren Lelystedelingen zich het meest aan zaken die te

maken hebben met de voorrang en aan het naast elkaar fietsen van meerdere fietsers. Het meest

positief op het gebied van fietsen en fietspaden in Lelystad vindt men het gescheiden verkeer

(fietsers en/of voetgangers gescheiden van autoverkeer).

Tot slot hebben we gevraagd naar de wensen en behoeften met betrekking tot het thema

fietsen/fietspaden. Bij de algemene wensen en behoeften gaat het vooral om onderhoud en

verlichting. In de eigen woonbuurt gaat het tevens voornamelijk om onderhoud en verlichting.

De wensen en behoeften in het stadscentrum van Lelystad gaan met name in op waar men kan

fietsen in het centrum.

Aanbevelingen vervolgonderzoek

Het is mogelijk om mensen permanent de mogelijkheid te bieden ongevallen, verkeersonveilige

plekken en sociaal onveilige plekken aan te laten geven op een kaart, inclusief daarbij gewenste

achtergrondvragen. Inwoners kunnen dan bijvoorbeeld aangeven dat het om paaltjes, obstakels,

kuilen, gevaarlijke voorrangssituaties of straatverlichting gaat.

Tevens kunnen inwoners op een vergelijkbare manier betrokken worden bij beslissingen

omtrent het al dan niet verwijderen van paaltjes, obstakels en het verbeteren van het wegdek.

Door de inwoner mee te laten denken en prioriteiten aan te laten geven, worden ze meer

betrokken bij het (fiets)beleid en de (financiële) keuzes die hierbij gemaakt dienen te worden.

We raden aan (een deel van) het onderzoek tweejaarlijks of vierjaarlijks te herhalen, zodat tijdig

bijgestuurd kan worden. Op ad hoc basis kunnen tevens urgente en actuele onderwerpen

middels een beknopte vragenlijst onderzocht worden bij de gewenste doelgroep in Lelystad.

Rapportage verkeersveiligheid Lelystad met aandacht voor fietsen … Onderzoek... · 2016-08-25 ·...

Documents

Transcript of Rapportage verkeersveiligheid Lelystad met aandacht voor fietsen … Onderzoek... · 2016-08-25 ·...