Radio in Beeld

Radio in Beeld

Trends & OntwikkelingenUpdate november 2009

Inhoudsopgave

1. Samenvatting2. Feiten & Cijfers 3. Learnings van radio-onderzoeken4. Eigenschappen van radio & wetgeving5. Ontwikkelingen radio

2

1. Samenvatting

3

Samenvatting 1Feiten & cijfers

• De afgelopen 10 jaar is radio qua index netto mediabestedingen het snelst gestegen. Door de mondiale economische crisis daalden vanaf het 4e kwartaal 2008 de totale mediabestedingen in geheel 2008 met - 0,1% en dat was de eerste daling sinds 2003. Radio behaalde in deze stagnerende markt in 2008 nog een plus (+1,6%).

• Vanaf het 1e kwartaal 2009 dalen alle bestedingen en ook de radiomarkt heeft met deze gevolgen te maken. In de eerste drie kwartalen van 2009 daalt radio 16,7%. De eerste tekenen van het 4e kwartaal 2009 zijn positiever en de verwachting is dat het dieptepunt achter ons ligt. De inschatting is dat de radiobestedingen in 2009 licht positiever zullen uitkomen dan het gemiddelde van de totale markt van bestedingen. Dit is het gevolg van de directe call-to-action die radio biedt en de uitstekende kostenefficiency en de snelle opbouw van bereik. Het gemiddelde bestedingsaandeel van radio blijft onverminderd hoog (11%).

• De laatste jaren is er een structurele stijging te zien in de luistertijd. In 2009 is de luistertijd gestegen met 3% (van 175 naar 181 minuten per dag). Deze positieve trend blijkt ook uit de Radio Basisondervraging. De totale luistertijd per hoofd van de bevolking kwam in 2008 uit op 24,3 uur per week. Een stijging van maar liefst 13% sinds 2005.

• Ook het bereik van radio is onverminderd hoog. 92% van alle Nederlanders luistert iedere week naar de radio. Overdag blijft radio verreweg het belangrijkste mediumtype qua mediatijdbesteding.

4

Samenvatting 2 Radio en onderzoek

• Door meer onderzoek stijgt de kennis over radio aanzienlijk.

• RAB heeft BVA en PMA uitgenodigd tot het uitschrijven van een tender voor het CLO Continu LuisterOnderzoek om zo tot een vorming van een JIC (Joint Industry Committee) te komen.

• Het Continu LuisterOnderzoek (CLO) is fit for future. Circa 2/3 van de respondenten vult het radiolog nu online in. De zendervolgorde in het radiolog is aangepast aan eerder ingevuld luistergedrag van de respondent. Nieuw zijn o.a. ook de wijze van steekproeftrekking en de introductie van de leefstijlkenmerken.

• RAB heeft uitgebreide tests gedaan met verschillende personal meters. Met deze methode, is het mogelijk om het luistergedrag van de respondent automatisch te meten met een elektronische meter.

• RAB biedt adverteerders aan om kosteloos deel te nemen aan RADAR, een onderzoek uitgevoerd door Intomart GfK naar de effectiviteit van radiocommercials binnen een multimediacampagne. Inmiddels zijn bijna 30 cases onderzocht en hieruit blijkt, dat de reclamebekendheid gemiddeld 23% stijgt en dat door de inzet van radio de koopbereidheid gemiddeld 16% hoger is.

5

Samenvatting 3Radio luisteren via internet en radioplatforms

• Radio luisteren via internet:– Ongeveer 1/3 van de bevolking luistert wel eens naar de radio via internet.– Er wordt gemiddeld reeds 7 uur per week radio via internet geluisterd– 63% luistert naar dezelfde radiostations als op FM/AM.

• Radioplatforms: – Radio/stereo installatie (56%) + autoradio (18%) blijven verreweg favoriet. PC/Laptop

scoort 12% (% totale luistertijd per week)

• Overige platforms• Van de overige platforms scoort mobiel met radio luisteren het hoogst• Jongeren luisteren vaker radio via deze nieuwe platforms (MP3 speler, I-Phone, mobiel,

PC/laptop).

6

Samenvatting 4DAB komt naar Nederland

• DAB gaat nu echt zijn intrede doen nu de regering heeft besloten dat de uitgifte van commerciële etherfrequenties gekoppeld gaat worden aan het introduceren van DAB.

• De huidige radiobedrijven die thans FM- en AM-etherlicenties hebben, krijgen een verlenging tot minstens 2017 voor een marktconform bedrag.

• Frequentie uitgifte waarschijnlijk in 2010, daarna uitrol netwerken

• Momenteel is commissie bezig de financiële aspecten van de koppeling uit te werken

• Voorwaarde daarbij is dat voor 1 september 2015 via DAB zal worden uitgezonden.

7

Samenvatting 5Radio is digitaal en een multimediaal platform

• De trend is heel duidelijk; radio wordt digitaal en groeit steeds verder uit tot een multimediaal platform. De bestaande platformen blijven nog steeds het fundament. Van de nieuwe platforms worden vooral pc/laptop steeds belangrijker. Jongeren maken steeds meer gebruik van nieuwe platforms voor radio luisteren (mobiel, MP3-speler/iPod etc.).

• Vrijwel elke zender die via de ether en/of kabel uitzendt, is nu ook online. Uit

onderzoek blijkt dat consumenten steeds vaker op hun favoriete station viainternet afstemmen als ze online zijn. Ook verschijnen er steeds meerthemazenders op internet, veelal in het verlengde van een bestaande zender.

• Ook in communicatief opzicht wordt radio meer en meer multimediaal. Spot,non-spot, events, podcasts, branded radio; de mogelijkheden voor deadverteerder om met radio zijn doelgroep(en) te bereiken, nemen steedsverder toe.

• Er komt een steeds grotere focus op radio in combinatie met online (‘ogen en oren’ van een campagne).

8

2. Feiten & Cijfers

9

Nederlandse bevolking 2009 Totale bevolking 16.486.587 100%

mannen 8.157.074 49,5%

vrouwen 8.329.513 50,5%

jonger dan 20 jaar 3.932.759 23,9%

20 tot 40 jaar 4.235.236 25,7%

40 tot 65 jaar 5.846.788 35,5%

65 tot 80 jaar 1.840.735 11,2%

80 jaar+ 631.069 3,8%

Autochtoon 13.196.916 80,0%

Allochtoon 3.289.671 20,0%

Bron: CBS nov 2009 10

Media-ontwikkeling 10 jaar

11 Bron: Index Nielsen Netto Mediabestedingen 1999-2008

2008 groei radio in stagnerende markt

Bron: Nielsen Netto mediabestedingen 2007-2008

Netto Mediabesteding 2007 2008 % verschil

Persmedia 2303 2205 -4,2

Televisie 851 855 +0,5

Radio 257 261 +1,6

Bioscoop 5 5 +1,9

Out of Home 165 164 -0,7

Rechtstreeks 666 643 -3,5

Sponsoring 875 930 +6,3

Internet 730 794 +8,8

Overige 305 295 -3,3

Totaal 6157 6153 -0,1

12

Bron: Nielsen netto mediabestedingen 2001-2008

Groei netto radiobestedingen

13

Daling netto radiobestedingen Q1-Q3 2009

14Bron: Nielsen Netto Bestedingen Q1-Q3 2008 vs Q1-Q3 2009

Bestedingsaandelen per maand

15Bron: Nielsen Media Research 2008, Bruto mediabestedingen

Bestedingsaandeel radio 11%

16

Bron: Nielsen Media Research 2008, Bruto mediabestedingen

Aantal adverteerders op radio

Bron: Nielsen Media Research 2008 17

Top 10 branches Radio 2008 Tot. x €1.000

Aandeel

1. Financiële dienstverlening 100.860 17.7%2. Telecom/ICT 67.286 11.8%3. Retail 66.298 11.6%4. Overheid etc. 64.307 11.3%5. Transport 63.575 11.1%6. Media 44.078 7.7%7. Zakelijke dienstverlening 38.853 6.8%8. Horeca, Toerisme, Recreatie 36.537 6.4%9. Voedingsmiddelen 29.444 5.2%10. Brandstof en Energie 17.624 3.1%

18Bron: Nielsen Media Research 2008, Bruto mediabestedingen

Top 10 adverteerders Radio 2008

Bron: Nielsen Media Research 2008, Bruto mediabestedingen

Totaal x € 10001. KPN 18.6242. Unilever 13.9143. T-Mobile 8.9004. Rabobank 8.258 5. Carglass 7.9856. Daimler/Chrysler 7.4547. Ziggo 7.2468. ABN AMRO 6.3719. Vodafone 5.51210. General Motors 5.375

19

Luistertijd radio stijgt

Bron: Radio Basisondervraging Intomart GfK 2008 20

Aantal uren per week

Overdag: primetime radio

Bron: CLO RAB/Intomart GfK okt/nov 08 - aug/sept 09 bereik alle stations per uur vd dag (10 jaar+ week/07-24 uur) 21

Luisterplaats radio

Bron: CLO RAB/Intomart GfK okt/nov 08 - aug/sept 09 (week/07-24 uur) 22

Stationsprofielen

Bron: CLO RAB/Intomart GfK okt/nov 08 - aug/sept 09 (07-24 uur / 10+)

Marktaandeel – Leeftijd %Leeftijd Totaal 10+ 10-19 20-34 35-49 50-64 65+ORN Radio 12,6 2,8 1,9 4,5 17,5 31,5Radio 538 10,8 20,2 20,9 14,0 4,8 1,4Radio 2 10,7 4,1 2,9 11,8 15,9 11,9Sky Radio 9,1 10,8 7,6 10,7 12,0 3,9Radio 3FM 8,3 11,4 19,4 10,5 2,8 0,5Radio 1 7,1 1,6 2,2 3,9 8,8 15,9Q-music 7,0 13,7 12,4 9,7 3,1 0,6Radio Veronica 5,9 4,3 9,2 9,9 3,4 0,7E Power Radio 4,4 3,8 5,1 5,0 4,6 2,7100%NL 3,5 4,3 3,6 4,0 3,6 2,1Radio 5 2,6 0,1 0,1 0,4 3,4 7,9Radio 10 Gold 2,5 1,1 0,7 2,2 5,1 1,8Classic FM 2,2 0,4 0,3 0,5 2,3 6,7Arrow Classic Rock 2,0 1,9 1,7 2,9 2,4 0,3Slam!FM 2,0 8,3 4,3 1,6 0,4 0,1Radio 4 1,8 0,2 0,2 0,5 2,1 5,1BNR Nieuwsradio 0,8 0,3 0,9 0,8 0,8 0,9Arrow Jazz FM 0,6 0,5 0,7 0,7 0,5 0,3TMF Hitradio 0,4 3,2 0,3 0,3 0,1 0,0Kink FM 0,3 0,5 0,5 0,4 0,1 0,0Radio 6 0,2 0,1 0,0 0,1 0,2 0,4


Marktaandeel – Sociale Klasse %Sociale klasse Totaal 10+ AB1 B2 CD

ORN Radio 12,6 9,4 10,0 17,6Radio 538 10,8 11,1 12,6 9,6Radio 2 10,7 11,3 10,4 10,1Sky Radio 9,1 8,5 9,6 9,5Radio 3FM 8,3 9,9 9,7 5,7Radio 1 7,1 9,6 4,8 5,3Q-music 7,0 8,0 9,2 4,7Radio Veronica 5,9 5,1 7,6 5,9E Power Radio 4,4 2,7 4,7 6,1100%NL 3,5 2,6 3,5 4,5Radio 5 2,6 1,9 2,1 3,7Radio 10 Gold 2,5 1,7 2,0 3,7Classic FM 2,2 2,9 1,6 1,6Arrow Classic Rock 2,0 1,9 2,4 1,8Slam!FM 2,0 2,3 2,2 1,5Radio 4 1,8 2,9 1,0 0,9BNR Nieuwsradio 0,8 1,3 0,6 0,4Arrow Jazz FM 0,6 0,8 0,6 0,3TMF Hitradio 0,4 0,4 0,3 0,4Kink FM 0,3 0,4 0,3 0,1Radio 6 0,2 0,3 0,2 0,1


Marktaandeel – Nielsen (regio)Regio Totaal 10+ Nielsen I Nielsen II Nielsen III Nielsen IV Nielsen V

ORN Radio 12,6 13,5 8,7 22,7 13,2 11,7Radio 538 10,8 11,2 14,3 6,7 10,0 9,4Radio 2 10,7 9,8 11,4 8,1 10,8 11,2Sky Radio 9,1 10,2 10,6 8,2 8,7 7,6Radio 3FM 8,3 4,7 6,0 4,5 10,4 12,5Radio 1 7,1 9,5 8,3 6,4 6,3 5,5Q-music 7,0 5,8 7,3 8,2 6,8 6,8Radio Veronica 5,9 5,4 7,2 7,4 6,5 3,6E Power Radio 4,4 2,6 2,3 6,9 5,6 5,3100%NL 3,5 3,0 4,2 1,8 3,0 4,0Radio 5 2,6 3,8 3,1 2,0 2,0 2,2Radio 10 Gold 2,5 2,8 2,5 1,2 2,3 3,0Classic FM 2,2 2,6 2,7 1,9 1,6 1,9Arrow Classic Rock 2,0 1,7 1,9 1,5 2,0 2,3Slam!FM 2,0 1,2 1,9 2,9 2,2 1,8Radio 4 1,8 2,8 2,0 1,3 1,6 1,2BNR Nieuwsradio 0,8 1,8 1,1 0,4 0,4 0,6Arrow Jazz FM 0,6 1,3 0,7 0,3 0,2 0,4TMF Hitradio 0,4 0,4 0,3 0,3 0,4 0,5Kink FM 0,3 0,3 0,3 0,1 0,3 0,2Radio 6 0,2 0,4 0,2 0,1 0,1 0,2


Marktaandeel – Diverse groepenDiverse groepen Totaal 10+ Mannen Vrouwen Studerend B-to-B

Boodschapper met kind 0-12

jaarORN Radio 12,6 11,0 14,6 2,5 4,6 3,9Radio 538 10,8 11,9 9,5 19,5 14,8 17,0Radio 2 10,7 10,1 11,3 3,8 10,6 8,3Sky Radio 9,1 7,3 11,2 11,1 8,1 13,6Radio 3FM 8,3 9,5 6,9 13,5 12,5 11,7Radio 1 7,1 6,9 7,4 2,2 7,9 3,0Q-music 7,0 6,3 7,8 13,5 10,2 12,4Radio Veronica 5,9 7,6 3,9 4,7 8,0 7,4E Power Radio 4,4 5,2 3,4 3,8 2,8 3,9100% NL 3,5 3,1 3,8 3,8 2,1 4,6Radio 5 2,6 2,1 3,1 0,1 0,5 0,4Radio 10 Gold 2,5 2,1 3,0 0,9 1,6 1,7Classic FM 2,2 2,0 2,4 0,4 1,3 0,4Arrow Classic Rock 2,0 2,5 1,3 1,8 2,5 1,8Slam!FM 2,0 2,3 1,6 7,6 1,9 2,1Radio 4 1,8 1,6 2,0 0,3 1,4 0,5BNR Nieuwsradio 0,8 1,1 0,5 0,4 2,6 0,7Arrow Jazz FM 0,6 0,6 0,5 0,7 0,9 0,7TMF Hitradio 0,4 0,3 0,5 2,6 0,1 0,4Kink FM 0,3 0,4 0,1 0,5 0,7 0,5Radio 6 0,2 0,2 0,1 0,1 0,2 0,2


Radiostations profielen 10+ Mannen Vrouwen 10-19 20-34 35-49 50-64 65+

Totaal 100 53,8 46,2 6,9 18,9 28,5 25,7 20,0Radio 1 100 51,9 48,1 1,5 5,9 15,8 32,1 44,7Radio 2 100 51,1 48,9 2,6 5,2 31,5 38,3 22,3Radio 3FM 100 61,6 38,4 9,5 44,4 36,1 8,9 1,1Radio 4 100 48,3 51,7 0,7 2,6 7,8 31,0 58,0Radio 5 100 44,0 56,0 0,3 0,7 4,3 33,9 60,8Radio 6 100 59,2 40,8 12,8 36,4 36,9 11,3 2,6Sky Radio 100 43,2 56,8 8,2 15,8 33,6 33,9 8,6Radio 538 100 59,2 40,8 12,8 36,4 36,9 11,3 2,6Radio 10 Gold 100 45,0 55,0 3,0 5,2 25,0 52,5 14,3Q-music 100 48,3 51,7 13,5 33,5 39,9 11,4 1,6Classic FM 100 49,3 50,7 1,4 2,7 6,6 27,4 62,0Arrow Classic Rock 100 70,2 29,8 6,7 16,3 41,7 31,8 3,5Arrow Jazz FM 100 56,0 44,0 6,0 23,2 35,2 23,5 12,2BNR Nieuwsradio 100 71,6 28,4 2,6 20,8 28,4 26,3 21,9Kink FM 100 78,6 21,4 12,8 37,3 40,6 6,5 2,8Slam!FM 100 62,5 37,5 29,2 41,2 23,2 5,5 0,9Radio Veronica 100 69,0 31,0 5,0 29,6 47,9 14,9 2,5100% NL 100 48,6 51,4 8,6 19,4 33,1 26,8 12,1TMF Hitradio 100 42,1 57,9 56,5 12,6 20,7 8,6 1,6ORN Radio 100 46,7 53,3 1,5 2,8 10,2 35,7 49,7E Power Radio 100 64,3 35,7 6,1 21,9 32,8 27 12,2 Bron: CLO RAB/Intomart GfK okt/nov 08 - aug/sept 09 (week/07-24 uur) 28

Weekbereik radio %Geslacht / leeftijd 10+ Mannen Vrouwen 10-19 20-34 35-49 50-64 65+Radio 538 23,8 25,4 22,3 36,3 36,5 27,6 12,4 4,8Sky Radio 22,9 19,5 26,3 26,9 22,3 26,3 25,4 11,0ORN Radio 22,7 23,0 22,4 10,3 7,6 15,0 35,3 49,9Q-music 18,0 16,6 19,3 32,5 27,2 20,6 8,2 1,7Radio 1 17,6 20,1 15,1 6,2 9,5 15,6 23,2 34,3Radio 2 17,1 17,6 16,6 7,9 7,3 19,6 26,2 21,3Radio 3FM 15,8 17,7 14,0 17,7 28,8 18,5 7,8 3,2Radio Veronica 12,7 15,8 9,7 10,6 17,0 18,8 8,6 4,0E Power Radio 10,1 11,9 8,4 10,3 11,5 11,0 9,7 6,9100%NL 10,0 9,7 10,3 12,5 11,3 10,9 9,6 5,1Slam!FM 7,8 8,8 6,8 21,0 13,5 5,4 1,9 0,8Arrow Classic Rock 5,6 7,1 4,1 5,8 4,9 7,7 6,3 1,5Classic FM 5,4 5,3 5,4 2,8 1,4 2,4 7,1 15,6Radio 10 Gold 5,2 5,1 5,3 2,3 2,1 5,9 9,6 4,8Radio 4 4,9 5,0 4,7 1,5 1,5 2,4 6,5 14,4Radio 5 4,8 4,6 5,0 1,1 0,7 1,3 7,0 16,6BNR Nieuwsradio 3,8 5,2 2,4 1,9 3,6 4,5 4,1 3,9Arrow Jazz FM 2,3 2,6 2,1 2,6 2,6 2,5 2,1 1,8TMF Hitradio 2,3 2,0 2,6 10,4 1,5 1,1 0,8 0,4Kink FM 1,1 1,4 0,7 2,0 1,3 1,1 0,4 0,7Radio 6 0,9 1,0 0,7 0,8 0,3 0,6 1,2 1,8


Bruto kosten per GRP Totaal 10+ 10-19 20-49 B-to-B Boodschapper

Mannen 20-49

Radio 1 313 3104 697 285 265 527Radio 2 218 1166 287 234 193 245Radio 3FM 427 621 256 298 494 202Radio 4 266 5733 1266 383 199 1060Radio 5 242 10921 2576 1615 200 3212Radio 6 1116 6009 2219 901 1187 1596Sky Radio 311 530 304 369 281 404Radio 538 500 543 330 387 612 266Radio 10 Gold 191 885 306 315 161 342Q-music 418 430 276 301 450 275Classic FM 218 2222 1133 392 177 994Arrow Classic Rock 399 830 332 328 431 238Arrow Jazz FM 577 1342 478 386 484 420BNR Nieuwsradio 1632 8754 1602 551 1806 1020Slam!FM 490 234 368 528 754 287Radio Veronica 402 1110 250 314 462 176100% NL 253 407 233 437 246 269TMF Hitradio 709 175 1031 2046 1261 1127ORN Radio 126 1174 465 367 105 468E Power Radio 291 666 257 477 326 189 Bron: CLO RAB/Intomart GfK okt/nov 08 - aug/sept 09 (week/07-24 uur) 30

3. Learnings van radio-onderzoeken

31

CLO Continu LuisterOnderzoek

RAB heeft BVA en PMA uitgenodigd tot het uitschrijven van een tender voor het CLO Continu LuisterOnderzoek om zo tot een vorming van een JIC (Joint Industry Committee) te komen.

Belangrijkste verbeteringen in het CLO:• Focus verschoven naar online invulling• Individuele zendervolgorde per respondent obv luistergedrag• Uniforme werving via RDD Random Digit Dialing• Leefstijlkenmerken• Internet luisteren• Gouden Standaard• Dynamische meetweken

32

CLO vanaf 2007 online

33

Uitgebreid RAB testprogramma personal meters

2007-2009 heeft RAB een uitgebreid testprogramma uitgevoerd met verschillende personal meters.

Bij de 1e EMM compliancetest Eurisko(draagt respondent de meter) is samengewerkt met TV: SKO

Andere testen zijn:-Single source onderzoek EMM personal meter met CLO-Mediawatch Compliancetest-Single source MediaWatch met CLO

34

RADAR Effectonderzoek: Radioreclame werkt!

Gemiddeld stijgt de reclamebekendheid 23% en door de inzet van radio is

de koopbereidheid gemiddeld 16% hoger!

Extra aanjager door visual transfer:

Reclamebekendheid stijgt nog sterker +45%.Stijging productaankoop en productvoorkeur ruim

1/3 hoger dan gemiddeld.

35Bron: 28 RADAR cases

Mediatijdbesteding

Bron: STIR Establishment Survey 2008

21

18,2

6,9

2,81,6

0

5

10

15

20

25

Radio TV Surfen Dagbladen Tijdschriften

Uren per week

36

Mediaconsumptie per uur van de dag

37

RAEL: Radio spreekt individu aan

38

Megalab: Radio wordt het meest vertrouwd

39

RAB UK: Radio het minst zapgevoelig

Het ad avoidance onderzoek van RAB UK in 2006 leverde o.a. de volgende resultaten op:

• Radio en bioscoop hebben het minst te kampen metreclame-ontwijking, waarbij radio een hoog bereik realiseert.

• Real-time media, zoals tv, radio en bioscoop, hebben in hetalgemeen minder last van reclame-ontwijking dan statischemedia als dagbladen en tijdschriften.

• De grootste groep consumenten wordt niet gevormd doorde reclame-ontwijker of de reclameliefhebber, maar doorde groep de ongeïnteresseerde consument. Meer dan dehelft van het publiek heeft weinig tot geen belangstellingvoor reclame.

40

Radio het minst zapgevoelig

41

Radio een zapbestendig medium

0

100

200

300

400

500

600

Bron: PPM Noorwegen TNS Gallup 2006

42

Ironing Board Study: Radioreclame beklijft!

Een van de meest baanbrekende radio-onderzoeken is de Ironing BoardStudy (strijkplankonderzoek). Er werd gekeken wat de herinnering vanradioreclame is bij luisteraars die tegelijkertijd met iets anders bezig zijn. In de thuissituatie werd een nieuw stijfselproduct getest. Op de radiowaren een aantal commercials te horen. Na de strijktest kregen devrouwen eerst en aantal vragen over het strijken en daarna enkelevragen over de commercials die ze hadden gehoord.

• 56% wist een of meer merknamen van de commercials te noemen.

• De respondenten wisten van verschillende commercials een of meer elementen van de reclameboodschap te noemen.

• De soft sell commercials scoorden relatief hoger dan de hard sell spots.

De studie toont aan dat radioreclame goed beklijft, ook als luisteraars bezig zijn met andere activiteiten.

43

Radio Sales Multiplier: Radio verkoopt

De belangrijkste conclusies uit dit onderzoek:

• Door radio steeg de verkoop met gemiddeld 9%.

• De omzetstijgingen liepen in individuele gevallenop tot maar liefst 31%.

• Radio had een versterkende werking op de prijspromoties van het eigen merk.

• De inzet van radio had een dempende werking opde prijspromoties van concurrenten.

44

Radio Effect 1: Maximale werking radioBelangrijkste resultaten:

• De herkenning neemt met gemiddeld 10% toe. Wordt de campagneperiode langer, dan leidt dat tot extra herkenning.

• Het optimale contactenniveau ligt op 7 à 8 contacten per campagne. Bij dat niveau wordt circa 75% van de maximale werking gerealiseerd.

• Bij de reclameherkenning doet zich de wet van de afnemende meeropbrengsten voor (zowel bij retailcampagnes als bij merken en (financiële) diensten. Meer contacten leveren nog wel extra effect op, maar dat is relatief beperkt. Wordt de doelgroep minder vaak bereikt dan wordt het optimale resultaat niet gehaald.

• Omdat veel luisteraars een beperkt zenderrepertoire hebben, dient het optimale contactenniveau bij voorkeur op elke zender afzonderlijk worden gehaald.

• Jongeren herkennen campagnes beter, ook bij gemiddeld lagere contactenniveaus. 35-49 jarigen hebben hogere contactenniveaus nodig.

• De effectiviteit van radioreclame neemt toe als radio gecombineerd wordt met andere media.

45

Radio Effect 2: Maximale werking radioVervolg conclusies Radio Effect:

• De belangrijkste driver voor de herkenning is GRP-inzet: hogereGRP-aantallen kopen de zekerheid van meer effect.

• De invloed van creatie moet niet onderschat worden. Vooral alseen campagne relatief bescheiden van omvang is, is creatie vaakdoorslaggevend voor succes.

• De creatieve uitwerking zorgt er ook voor dat de consument eenmening heeft over de radiocommercials. Commercials waarovermen geen mening heeft, worden aanzienlijk minder goed herkend.

• De keuze voor één versie van een radiocommercial leidt tottoename van de herkenning, maar kan ook sneller irritatieveroorzaken.

46

Conclusies Radio Reactie Onderzoek

• Een jingle draagt bij aan de herkenning van het merk.

• Is de commercial ook origineel en/of duidelijk, dan versterkt dit de herkenning.

• Commercials die grappig zijn, kunnen veelal rekenen op een hogere waardering.

• Ook serieuze commercials worden gewaardeerd, mits ze geloofwaardig zijn.

• Zowel voor de herkenning als voor de waardering is het van belang dat de luisteraar de commercial duidelijk vindt.

• Commercials die voor de luisteraar teveel te raden overlaten,worden niet goed onthouden en al evenmin goed gewaardeerd.

47

Radio + tv vullen elkaar goed aan

Uit het onderzoek van RAB UK in 2006 blijkt, dat radio en tv elkaar goed aanvullen. Dat komt allereerst omdat ze een aantal sterke punten gemeen hebben:

• Radio en tv worden op dagelijkse basis ‘geconsumeerd’.

• Radio en tv hebben een groot aandeel in de totale mediaconsumptie.

• Radio en tv zijn als real-time media goed in staat nieuwe consumenten te bereiken.

48

Door de belangrijke verschillen versterken radio en tv elkaar:

• Radio wordt overdag goed beluisterd, tv kijken gebeurt voornamelijk in de avond.

• De consument heeft voor tv meer gerichte aandacht, radio wordt vaak gecombineerd met andere activiteiten.

• Radio is veel minder zapgevoelig dan tv.

• Tv is vooral geschikt voor het creëren van bekendheid en het demonstreren van nieuwe producten, terwijl radio bij uitstek geschikt is voor het herhalen van de boodschap op relevante momenten op de dag en op relevante plaatsen.

49

Radio + tv vullen elkaar goed aan

Radio Basisondervraging: Radio & internet

Bron: Radio Basisondervraging Intomart GfK 2008

2004 2005 2006 2007 2008

Weleens luisteren naar radio via internet (%)

50

CLO 2009: Radio & internet in Nederland

Bron: CLO RAB/Intomart GfK okt 08/sept 09 weekbereik (personen die via internet naar radio luisteren) 51

Weekbereik (%)

Radio & Internet• In opdracht van RAB heeft Intomart GfK in 2009

onderzoek uitgevoerd onder 5182 personen (13 jr+).

• Doel: bezit en gebruik radioplatforms + radioluisteren via internet.

• In 2007 heeft RAB vergelijkbaar onderzoek uit latenvoeren (radio luisteren via internet).

52

Bezit/gebruik bestaande platforms radio luisteren

A1. Welke apparaten heeft u tot uw beschikking, thuis, op uw werk, of elders?A2. Via welke apparaten luistert u wel eens naar de radio, thuis, op uw werk, of elders?

Bron Radioplatform onderzoek 2009 Intomart GfK n= 5182

Gebruik Platforms voor radio luisteren• De bestaande platforms worden nog steeds verreweg het meest gebruikt om radio mee te luisteren. •De radio/stereo installatie (73%) is het populairst. • De autoradio (66%) staat op een tweede plaats.

Gebruik Platforms voor radio luisteren• De bestaande platforms worden nog steeds verreweg het meest gebruikt om radio mee te luisteren. •De radio/stereo installatie (73%) is het populairst. • De autoradio (66%) staat op een tweede plaats.

53

Bezit/gebruik nieuwe platforms radio luisteren

A1. Welke apparaten heeft u tot uw beschikking, thuis, op uw werk, of elders?A2. Via welke apparaten luistert u wel eens naar de radio, thuis, op uw werk, of elders?

Basis n= 5182

Selectie A2 : beschikt over een apparaat n= 5178

Gebruik platforms voor radio luisteren• De bestaande platforms worden nog steeds verreweg het meest gebruikt om radio te beluisteren•Digitale TV (23%) Laptop (18%), Mobiel (12%) en MP3 (8%) scoren redelijk qua radio beluistering.• Digitale Settop Box, I-phone en PDA zijn nog minder populair

Gebruik platforms voor radio luisteren• De bestaande platforms worden nog steeds verreweg het meest gebruikt om radio te beluisteren•Digitale TV (23%) Laptop (18%), Mobiel (12%) en MP3 (8%) scoren redelijk qua radio beluistering.• Digitale Settop Box, I-phone en PDA zijn nog minder populair

54

Beoordeling platforms

B1/B2/B3/B4. Als u de geluidskwaliteit / het gemak / het aanbod aan zenders / het gemak van vinden van favoriete zenders van onderstaande apparaten om radio mee te luisteren moet beoordelen met een rapportcijfer, welk cijfer zou u elk apparaat dan geven?

Selectie : luistert radio via <apparaat> n= variabel

Geluidskwaliteit

GemakAanbod zenders

Gemak van vinden favoriete zenders

Gemiddelde beoordeling

Radio / stereo installatie 8,4 8,2 8,2 7,8 8,2Digitale Settop Box 8,3 7,4 8,5 8,1 8,1PC / Laptop 7,4 7,7 8,3 8,1 7,9Mobiele telefoon / I-phone / PDA 6,6 7,2 6,8 6,7 6,9I-pod / MP3 speler 7,5 7,8 6,8 6,7 7,2Autoradio 7,6 8,1 7,5 7,4 7,6Draagbare radio 6,8 7,6 7,1 6,6 7,0

55

Gemiddelde per kenmerk

Luisterduur naar platform Gemiddeld aandeel platforms op totale luisterduur

B8: Op de dagen dat u naar de radio via de <….> luistert, hoeveel uur luistert u dan gewoonlijk per dag?

Selectie : luistert radio via <apparaat>

n= variabel

Radio / stereo installatie 56%Autoradio 18%PC / Laptop 12%Draagbare radio 10%Mobiel / I-phone / PDA 2%I-pod / MP3 speler 1%Digitale Settop Box 1%

Aandeel platforms op totale luistertijd per week

56

Conclusies uit Intomart onderzoek 2009:

• Ongeveer 1/3 van de bevolking luistert wel eens naar de radio via internet.• 12% van de totale luistertijd per week gaat nu al via de pc en laptop.• Er wordt gemiddeld 7 uur per week radio via internet geluisterd.• 63% luistert naar dezelfde radiostations als gewoonlijk. Radio via internet

wordt voornamelijk thuis beluisterd (88%). • Laptop is bij de jongeren de nr 2 meest gebruikte platform voor radio.• PC/Laptop scoort nr 1 bij ‘gemak in het vinden van favoriete zenders’. • Luisteren via een portal site of verzamelsite is fors toegenomen sinds 2007. • Wat betreft de wijze van luisteren zijn er weinig verschillen met 2007:

• Bijna de helft luistert via de speakers van de PC (intern en/of extern)jongeren (13-19) luisteren vaker via koptelefoon/oordopjes op internet.

• 2/3 laat het Media Player-venster klein en ruim 70% luistert live.

Radio luisteren via internet

57

Radio/stereo installatie + autoradio blijven verreweg favoriet qua beluistering.

De radio/stereo installatie is nog altijd het meest populair:• De radio/stereo installatie is goed voor 56% van de totale luistertijd per week • 87% beschikt over dit platform en 73% gebruikt dit platform om naar de radio te luisteren • Bijna de helft gebruikt deze installatie zelfs het meest voor het luisteren naar de radio • Hoogste gemiddelde beoordeling (8,2); nr 1 op ‘geluidskwaliteit’ (8,4) en ‘gemak’ (8,2)• Wordt gemiddeld per week het meest beluisterd (gemiddeld 20 uur per week) • De ochtenden en avonden zijn populaire dagdelen om via deze installaties te luisteren

De autoradio is qua beluistering nr 2: • Autoradio neemt 18% van de luistertijd per week voor zijn rekening• 2/3 van de respondenten gebruikt (o.a.) de autoradio om naar de radio te luisteren• Voor 28% is de autoradio het meest gebruikte platform voor luisteren naar de radio. • Autoradio: vaker mannen, hogere sociale klassen en fulltime werkzame personen. • Qua beoordeling scoort de autoradio hoog op ‘gemak’ (8,1)

Radioplatforms

58

Conclusies uit Intomart onderzoek 2009:

• Mobiel scoort met radio luisteren het hoogst 12%, gevolgd door I-Pod/MP3 speler met 8%.

• Jongeren luisteren vaker radio via nieuwe platforms zoals MP3 speler, I-Phone, mobiel, laptop etc.

• Met name de luisteraars die via de I-pod/MP3 speler en Mobiel/I-phone/PDA naar de radio luisteren, maken veel gebruik van oordopjes; zij gebruiken deze gemiddeld respectievelijk 76% en 68% van de tijd. Jongeren 13-19 luisteren vaker via oordopjes naar de PC/Laptop dan 20+ers.

• Het aandeel van luisteren via oordopjes qua luistertijd is echter nog gering, namelijk 59 minuten voor I-pod/MP3 en 52 minuten voor mobiel/I-phone per dag voor de gebruikers van deze platforms.

• De digitale settop box scoort het hoogst op de beoordeling van het zenderaanbod (8,5) en het gemak van het vinden van de zenders (8,1). Gemiddeld scoort de settop box 8,1 (2e positie)

• Bij de meeste platforms is de ochtend en de middag het favoriete dagdeel om radio te luisteren. Opvallend is het afwijkende luistermoment bij de digitale settop-box en PC/laptop. Naar de settop box wordt vooral ‘s avonds geluisterd en de PC/Laptop is de middag en de avonds erg populair.

• Bekendheid podcast is iets toegenomen; ze hebben er van gehoord maar kunnen het niet uitleggen.

• Groep 13-34 jaar weten vaker precies wat een podcast is, 35+ers hebben vaker geen idee. Jongeren (13-19) luisteren vaker regelmatig naar podcasts.

59

Radioplatforms Conclusies Intomart 2009 Overige platforms

4. Eigenschappen radio & wetgeving

60

12 sterke radio eigenschappen (1) 1. Radio bouwt snel een hoog bereik op

Liefst 92% van alle Nederlanders luistert iedere week naar de radio. Gemiddeld meer dan 3 uur per dag. Qua mediatijdbesteding staat radio overdag op eenzame hoogte.

2. Radio is trefzekerRadio heeft een zeer hoge contactfrequentie en de confrontatieduur van commercials is lang,want de spot wordt voor de volle 30 seconden beluisterd. De reclametrefkans is zeer hoog.

3. Radio is snel en flexibelRadio is een zeer snel inzetbaar en flexibel medium. Er kan eenvoudig ingespeeld worden opactualiteit en het opnemen van een commercial hoeft niet veel tijd te kosten.

4. Radio is kostenefficiëntZowel de media- als productiekosten zijn in vergelijking met veel andere media zeer gunstig.

5. Radio is doelgroepgericht en kent een hoge luisteraartrouwHet radiolandschap is heel breed. Nieuwszenders, jongerenzenders, klassiek, non-stoppopmuziek: voor iedereen is er een favoriet station. Luisteraars hebben een sterke band methun station. Ze staan ermee op, luisteren onderweg en op het werk en gaan er mee naar bed.

6. Radio is overal en altijd en is een real-time mediumMet radio bereik je de doelgroep wanneer en waar je maar wilt. En je bepaalt zelf wanneerde doelgroep je spot hoort. Prima om in te spelen op gebruiks- en aankoopmomenten.

61

7. Radio is zapbestendigZapgedrag wordt een steeds groter probleem. Radio heeft de laagste reclame-ontwijking enbereikt bovendien een groot publiek.

8. Radio is een belangrijke aanjager voor online campagnesRadio en online zijn bij uitstek een ideale mix. Online is visueel en bij radio ligt de focus op audio.Samen zijn het de ‘oren en ogen’ van de campagne. Internetradio stijgt explosief. 1 op de 5Nederlanders bezoekt wel eens een website naar aanleiding van een radiospot.

9. Radio is persoonlijkRadio is een persoonlijk medium dat dicht bij de consument staat.

10. Radio werkt ook bij een lage mate van aandachtRadio werkt beter dan welk mediumtype ook om bij weinig aandacht reclameboodschappen bij deconsument op te slaan. Het is immers niet mogelijk om je oren er voor te sluiten.

11. Radio is visueelRadiocommercials kunnen de beelden van televisiecommercials terugroepen en versterken.Dit heet Visual Transfer. De consument speelt visuele elementen van tv terug bij een radiospot.

12. Radio is multi-inzetbaar en impactvolDoor de mix van hoog bereik, impact en herhaling kan radio zeer effectief zijn. De effectiviteithangt ook af van de creatieve invulling van de commercial.

12 sterke radio eigenschappen (2)

62

Non-spot voorbeelden• Het billboarden van radioprogramma’s. Vermelding van de

adverteerder bij aanvang en/of na afloop van een programma.

• Price sponsoring: de adverteerder stelt prijzen ter beschikking die met naam en toenaam in het programma worden genoemd.

• Sponsoring van off-air activiteiten die op de radio worden uitgezonden, zoals evenementen, concerten etc. Het merk lift in dat geval mee op de uitstraling van het evenement.

• Een programma dat aan een station wordt aangeboden.

• Een eigen (online-)station ontwikkelen: branded radio.

• Interactieve multimediatechnieken, zoals sms, podcasts en links.

63

Checklist non-spot briefing

• Wat is de achtergrond van het merk? Welke markt(en)?• Welke persoonlijkheid heeft het merk?• Wat is de kernpropositie van het merk?• Hoe ziet de doelgroep eruit?• Hoe staat de consument op dit moment tegenover het merk?• Welk strategisch idee vormt de basis voor alle

merkcommunicatie?• Wat is de doelstelling van de inzet van non-spot op radio?

Beschrijf een realistische ambitie en wat is het tijdspad.• Welke andere communicatie-activiteiten en wanneer?• Zijn er belangrijke momenten van de dag voor het merk?• Hoe ga je het succes van de non-spot inzet meten?

64

Wetgeving en zelfregulering

65

Reclamecode alcoholhoudende drankenArtikel 21Reclame voor alcoholhoudende drank in welke vorm dan ook mag geen publiekbereiken dat voor meer dan 25% bestaat uit minderjarigen. Voor reclameuitingen geldt als maatstaf voor het bereik het algemeen in de marktgeaccepteerd bereiksonderzoek. Voor evenementen gelden de bezoekcijfersals maat voor het bereik. De bewijslast ter zake van het bereik rust op deadverteerder, die zich daarbij moet baseren op algemeen in de marktgeaccepteerde kijk- of luistercijfers. Voor internetsites: gebruikersprofiel.

Artikel 22Reclame voor alcoholhoudende drank mag niet worden uitgezonden op radio entv direct voorafgaand aan, tijdens, of direct volgend op programma’s dievolgens algemeen in de markt geaccepteerde luister- of kijkcijfers voor meerdan 25% worden bereikt door minderjarigen.

Artikel 23Geen reclame voor alcoholhoudende drank op jongerenzenders.

66

5. Ontwikkelingen radio

67

DAB+ komt naar Nederland• DAB gaat nu echt zijn intrede doen nu de regering heeft besloten dat de uitgifte van

commerciële etherfrequenties gekoppeld gaat worden aan het introduceren van DAB. • De regering kiest ervoor de huidige radiobedrijven die thans FM- en AM etherlicenties

hebben tot minstens 2017 te verlengen voor een marktconform bedrag.• Frequentie uitgifte waarschijnlijk in 2010, daarna uitrol netwerken • Momenteel is commissie bezig de financiële aspecten van de koppeling uit te werken• Voorwaarde daarbij is dat voor 1 september 2015 via DAB zal worden uitgezonden. • De huidige kavelindeling en clausulering blijft gehandhaafd. De houders van FM kavels

worden ‘eigenaar’ van de DAB-kavel. • In 2016 evaluatie DAB-beluistering. Indien succesvol kunnen op ‘relatief korte termijn’ de

analoge FM-uitzendingen beëindigd worden. Criterium is 50% van huishoudens. • Nederland afhankelijk van internationale markt DAB+ ontvangers • Volgens staatssecretaris Heemskerk is het definitieve afschakelmoment 2023, waarbij in

2017 de mogelijkheid bestaat opnieuw te verlengen. Indien geen afschakelmoment wordt bepaald, vindt een nieuwe frequentieverdeling plaats in 2017.

68

Vormen van digitale radio Digitale radio kent meerdere vormen:

1. Internetradio: het luisteren naar de radio via internet: • Het beluisteren van radioprogramma’s die gelijktijdig via de ether

en/of kabel worden uitgezonden. • Uitgesteld luisteren (naar in het digitale archief opgeslagen

uitzendingen die via streaming audio of podcasts worden beluisterd). • Het luisteren via internet naar radiostations die niet via de

ether of kabel uitzenden.

• Radio waarbij de signalen worden verzonden in (digitale) gecomprimeerde datapakketten. De bekendste vorm is Digital Audio Broadcasting (DAB).

3. Radio die beluisterd kan worden via een speciale (digitale) ontvanger voor digitale tv, zoals bij Digitenne van KPN.

69

Podcasting: Discovery and Recovery• Podcasting blijft voorlopig waarschijnlijk een kleinschalig

verschijnsel (zie ook Intomart onderzoek 2009), al is het een ontwikkeling die aandacht verdient.

• Door het toenemend gebruik van iPods en andere mp3-spelers zal de belangstelling voor podcasts ongetwijfeld verder groeien.Podcasting kan ook een aanvulling vormen op het bestaandeluistergedrag en voorzien in een behoefte die live-radio niet vervult. IPod/mp3-speler en radio vullen elkaar prima aan.

• Dat blijkt uit het onderzoek ‘Discovery and Recovery’ dat RAB UK in 2006 deed. Dit onderzoek werd gehouden onder 200 iPod/mp3-spelergebruikers.

70

Verdere conclusies Podcasting onderzoek

• De iPod/mp3-speler wordt vooral gebruikt op plaatsen en in

situaties (op de fiets, tijdens het hardlopen) waar de luisteraar geen gewone radio bij zich heeft.

• De iPod/mp3-speler is populair voor muziek die men al kent, terwijl radio meer wordt gebruikt om nieuwe muziek te ontdekken en naar het actuele nieuws te luisteren.

• Bezitters van een nieuwe iPod/mp3-speler luisteren vooral de eerste maanden na aanschaf intensief naar hun eigen muziek. Daarna wordt radio weer belangrijker.

71

Ipod vooral onderweg populair

72

Radio blijft onderdeel van dagelijkse leven

73

Radio wordt mulitmediaal platform• De trend is heel duidelijk; radio wordt digitaal en groeit steeds verder uit tot

een multimediaal platform, echter de bestaande platformen blijven nog steeds het fundament. Bijna ¾ van de luistertijd per week gaat via de radio/stereo installatie

• Van de nieuwe platforms worden vooral pc en laptop steeds belangrijker. Vooral jongeren maken steeds meer gebruik van nieuwe platforms voor radio luisteren (mobiel, MP3-speler/iPod etc.)

• Ook in communicatief opzicht wordt radio meer en meer multimediaal. Spot, non-spot, events, podcasts, branded radio; de mogelijkheden voor de adverteerder om met radio zijn doelgroep(en) te bereiken, nemen steeds verder toe.

• Er komt een steeds grotere focus op radio in combinatie met online (‘ogen en oren’ van een campagne).

74

Einde

Laatste wijzigingen uitgevoerd in november 2009

75

Landelijke publieke zenders Landelijke commerciële zendersRadio 1Radio 2Radio 3FMRadio 4Radio 5Radio 6

100% NLArrow Classic RockArrow Jazz FMBNR NieuwsradioClassic FMRadio 10 GoldKink FMQ-musicRadio 538Radio VeronicaSky Radio Slam!FMHitRadio

Regionale publieke zenders Regionale commerciële zendersL1 Radio Omroep BrabantOmroep ZeelandOmrop FryslânRadio DrentheRadio FlevolandRadio GelderlandRadio M UtrechtRadio NoordRadio Noord-HollandRadio OostRadio RijnmondRadio West

City FM RockFresh FMHot-RadioKeizerstad FMOptimaal FMRadio 8 FMRadio HollandioRadioNLSimone FMWaterstad FMXFM

RAB aangesloten zenders

Radio een multi-media platform

RADIO, JE KUNT ER NIET OMHEEN !

Radio in Beeld

Documents

Transcript of Radio in Beeld