project... · Web viewCD Jamie Cullum + songtekst It ain’t necessarily so Internet:...

Kunsteducatief project

Het kunsteducatief project – Kerken Kijken Utrecht: Leerling als gids

‘Leren waarbij de omgeving een belangrijke rol speelt krijgt steeds meer belangstelling in het onderwijs. Docenten zijn opzoek naar een inspirerende leeromgeving voor hun lessen’ (Grinsven, 2009, p. 5)1.

‘Utrecht is een stad van kerkelijke gebouwen en gebieden – meer dan welke stad in Nederland - en is dat al vanaf de zevende eeuw’ (Gemeente Utrecht, 2009: website).2

In februari 2010 start het kunsteducatieve project kerken kijken Utrecht: leerling als gids. Leerlingen van drie scholen uit het voortgezet onderwijs in Utrecht gaan elkaar rondleidingen geven in drie verschillende kerken in Utrecht. In 8 weken tijd worden de leerlingen uit de derde klassen havo/vwo, door het volgen van verschillende workshops, activerende kunstlessen en excursies, klaargestoomd voor de rol als kerkgids.

De rondleiding bestaat uit twee onderdelen: een theoretisch gedeelte en een artistiek, praktisch deel dat per school verschilt.

Voor het theoretische deel krijgt elke school een draaiboek van de betreffende kerk. Het draaiboek bestaat enkel uit punten die verteld moeten worden, niet uit informatie over de kerk. Leerlingen zullen zelf informatie over de kerk moeten verzamelen en ze zullen zelf onderzoek moeten doen hoe ze de rondleiding door de kerk vormgeven. Ze worden daarbij begeleid door hun kunstdocenten en de kerkgidsen.

De invulling van het praktische deel verschilt per school en is afhankelijk van de (kunst)vakken die de school aanbiedt. Zo zal een school waar drama gegeven wordt het praktisch deel kunnen invullen door een mysteriespel op te voeren. Een school met muziek, kan leerlingen als troubadours of minstrelen op laten treden. Bij beeldende vormgeving kunnen leerlingen van een Bijbelsverhaal een stipboek of game ontwerpen met eigentijdse figuren (game karakters). Een interdisciplinair, artistiek product tussen de verschillende (kunst)vakken is een pre. De koppeling naar hedendaagse kunst en de belevingswereld van de leerling is een vereiste. Door aan te sluiten bij de verschillende (kunst)vakken, kan iedere school zijn eigen invalshoek kiezen en zullen alle rondleidingen verschillend zijn.

Elke school is “eigenaar” van een van de deelnemende kerken. Leerlingen vertellen over de kerk (het theoretische gedeelte) en presenteren hun artistiek product (het praktische deel). De rondleiding wordt gegeven aan de leerlingen van een van de twee andere deelnemende scholen. Daarnaast is de rondleiding toegankelijk voor buurtbewoners of toeristen. Het project levert leerlingen een levensechte leersituatie op, buurtbewoners en toeristen genieten van een interessante rondleiding door jonge gidsen en het project zorgt voor een getoetst lespakket wat bij de organisatie kerken kijken Utrecht beschikbaar is voor scholen uit het voortgezet onderwijs in Utrecht en omstreken.

1 Grinsven, S. van, Vervest, M. J. en Wilbrink, I. (2009). Aan de slag met het onderwijs! Handleiding voor historische verenigingen om samen te werken met het onderwijs. NCV: Utrecht.2 Gemeente Utrecht (2009). Programma stadspromotie 2008 – 2011. www.utrecht.nl. Programmabureau Stadspromotie. Geraadpleegd februari 2010.

Floor den Uyl


AanleidingIn december 2007 heb ik (Floor den Uyl: projectleider) mijn 4 havo / vwo groep in groepjes van 5 leerlingen rondleidingen in de Pieterskerk in Utrecht laten geven in het kader van de eindbeoordeling voor de module cultuur van de kerk; Romaans en Gotiek. Leerlingen vonden het een spannende opdracht waar hard aan gewerkt werd. Dit heeft mij ertoe gebracht om de rondleidingen uit te breiden in verschillende kerken en verschillende scholen in Utrecht.

Relevantie In het reguliere onderwijs wordt de module Middeleeuwen: de cultuur van de kerk meestal uit een boek gegeven met een schriftelijke toets aan het einde. Leerlingen ervaren de lesstof van cultuur van de kerk daardoor al gauw als droog en saai.

Bij dit project wordt de lesstof binnen het curriculum van scholen op een levensechte manier aangeboden.

Kerken zijn een deel van onze leefomgeving en ons cultureel erfgoed. Mensen bezoeken een kerk niet alleen om religieuze redenen, maar ook uit kunst,- culturele interesse. ‘De organisatie kerken kijken Utrecht legt de nadruk op de kunsthistorische aspecten van het kerkgebouw van het interieur en de kunstvoorwerpen die er zijn aan te treffen’(Kleef, 2008 p.2)3.

OpdrachtgeverOrganisatie Kerken kijken Utrecht: Bestuurslid Wim Hijman.

ProjectteamContactdocenten op de scholen: Utrechts Stedelijk gymnasium - Marian BeijerUniC – Sanne Schouwink en Jos Avezaat Derde school moet nog instemmen: Contact met St. Gregorius – Ruud de Ligt en Amadeus – Niels de Koe

Aanspreekpunten en gidsen van de kerken: Pieterskerk - Gea RodermondCatharinakerk - Paula Hertogh St. Wilibrorduskerk - Els Jimkes - Verkade

Projectfasering periodeProjectinitiatie juni 2009Planvorming september, oktober en novemberUitwerking plan december en januari 2010Uitvoering plan februari, maart en aprilEvaluatie en afronding april, mei en juni

DoelgroepDerdeklas havo/ vwo leerlingen uit het voortgezet onderwijs in Utrecht.

DoelstellingenEen blijvende samenwerking tussen kerken en scholen aanwakkeren.

3 Kleef, M. L. van (2008). Kerken Kijken Utrecht jaarverslag 2008. Floor den Uyl


Leerlingen kennis laten maken met de gebruiken in en rond de kerk.Een authentieke, multidisciplinaire lesmodule ontwikkelen.De organisatie Kerken kijken van nieuw publiek / nieuwe gidsen voorzien.Leerlingen die kunst (algemeen) kiezen, voorbereiden op het examenonderdeel de cultuur van de kerk.

FinanciënOm het project op te kunnen zetten is een subsidie verstrekt door de gemeente Utrecht. Van de school wordt een bijdrage van €5,- per leerling gevraagd. Dit dekt de kosten voor de externe samenwerkingspartners (verhalenverteller, beeldend kunstenaar, bezoek aan het museum Catharijneconvent). Er kan van de cultuurkaart gebruik gemaakt worden.

Floor den Uyl


Overzicht Projectprogramma op UniC

Op school In de kerk & museum Op school Op school

Les 1 2 3 4 5 6 7Maand Februari Maart AprilDatum 12-02-’10 19-02-’10 05-03-’10 12-03-’10 19-03-’10 26-

03-’10 02-04-’10

Fase Oriëntatie &voorbereiding

Excursie Uitvoering Laatste lootjes

Activiteit

Introductie project. Quiz en elevator pitch met UniCspin.

Leerlingen maken een planning, taken-verdeling, een begin met de voor-bereiding.

UniC weekVrijdag-middag:Bezoek aan museum Catharijne-convent en aan de kathedraal:

Artistiek product proeverij:Beeldenddans en drama.

Artistiek product workshop(1 uur).

Artistieke begeleiding. Feedback op artistiek product.

Generale repetitie:Rondleiding oefenen in de les. Feedback op artistiek product verwerken.

In groepjes de rondleiding voorbereiden (zelfstudietijd).

Doel van de les

Project begrijpen.

Taken verdelen, inplannen en afspraken maken.

Informatie over de kathedraal verzamelen en verwerken.

Artistiek product kiezen en beginnen

Werken aan artistiek product en rondleiding

Werken aan art. product en rondleiding

Alles afronden.

Tijd per week

3 uur 3 uur 3 uur 3 uur 3 uur 3 uur

Floor den Uyl


Les 1 Onderdompeling 12 februari 2010

Klaarzetten: 3 Beamers, laptops en boxjes (huiskamer, grote werkruimte of vergaderruimte).1 CD speler 3 kookwekkers (voor de elevator pitch)A3 papier per leerlingStift per leerling

Lesmateriaal: DVD Jesus Christ Superstar DVD The name of the RoseDVD Monty Python and the Holy GrailCD Jamie Cullum + songtekst It ain’t necessarily soInternet: filmfragmenten van you tube

GroepsverdelingOPSTART

Ruimte (huiskamer, grote werkruimte of vergaderruimte)

Docent Onderdeel

Opstartgroep A Sanne 1Opstartgroep B Jos 2Opstartgroep C Floor 3

DAGDEELPLANNING

Tijd Activiteit leerlingen Activiteit docenten12.30 – 13.00 uur

In opstartgroepen de opstartSanne – Opstartgroep AJos – Opstartgroep B Floor – Opstartgroep C

Opstart, absenten (5 min.)

Onderdeel 1 (25 min.)

13.00 – 13.25 uur

Sanne – Opstartgroep BJos – Opstartgroep C Floor – Opstartgroep A


13.25 – 14.00 uur

Sanne – Opstartgroep CJos – Opstartgroep A Floor – Opstartgroep BNabespreking (10 min.) Wat zou het doel(en) van deze quiz zijn geweest?


Nabespreking (10 min.)Klassenleergesprek over doel van de quiz.

14.00 uur pauze pauze14.15 – 14.30 uur

Terug in opstartgroepen.Uitleg krijgen over project 8 weken + uitleg over elevator pitch.

Sanne – Opstartgroep AJos – Opstartgroep B Floor – Opstartgroep CUitleg project&pitch (15min)

14.30 – 15.00 uur

Op de groep. Individueel een UniCspin maken + elevator pitch voorbereiden (30min.).

Begeleiden op de groep.Lln maken een UniCspin + elevator pitch.

15.00 – 15.30 uur

In opstartgroepen. Elevator pitch mbv UniCspin. In 1 minuut uitleggen hoe jouw ideale rondleiding eruit ziet en welk artistiek product je gaat exposeren / presenteren in de kerk.

Lln presenteren elevator pitch mbv UniCspin.1 minuut per leerling.Tijd bijhouden met kookwekker!

DOORDRAAI SYSTEEMFloor den Uyl


Docent Stuurt lln door naar: RuimteSanne stuurt lln naar > FloorJos stuurt lln naar > SanneFloor stuurt lln naar > Jos

OPSTART1. Absenten2. Uitleg dit dagdeelVandaag is de eerste les van een langere lessenreeks. We gaan jullie overvallen / onderdompelen met een QUIZ. Aan de hand van vragen moeten jullie er achter zie te komen waar wij de komende 8 weken aan gaan werken. Na de pauze komen jullie terug bij mij, in dezelfde opstartgroep. Jullie gaan een brainspin (of UniCspin) maken en een elevator pitch voorbereiden die jullie aan het eind van de dag in 1 minuut aan mij presenteren. Daar na de pauze meer over. 3. Uitleg QuizDe quiz werkt als volgt. In 3 verschillende rondes (bij Sanne, Jos en Floor) laten we jullie in totaal 8 verschillende fragmenten zien. Dit kunnen afbeeldingen, muziek- of filmfragmenten zijn. Per fragment stellen we steeds vier dezelfde, algemene vragen en een aantal fragmentspecifieke vragen. De algemene vragen die je bij elk fragment moet beantwoorden zijn: - Valt het fragment onder kunst of niet en waarom? - Onder welke kunstdiscipline / kunstgenre zou jij dit fragment plaatsen? - Wie is de maker? (kunstenaar, zanger, choreograaf, regisseur, etc.)- Wat is de titel? (van het schilderij, lied, dans, film, etc.)4. Doel van de quiz radenDe belangrijkste vraag die je moet beantwoorden aan het eind van de quiz is wat al deze filmfragmenten gemeen hebben? Waar gaan wij de komende 8 weken aan werken?

OPSTART NA DE PAUZE5. Uitleg project Volgende week volgt de uitgebreide uitleg met alle details (op EduniC): het maken van de takenverdeling, informatie verzamelen, opzet van je artistiek product, enz. Nu willen we een korte, globale uitleg houden om jullie een eerste indruk te geven wat jullie te doen staat.

Floor heeft een kunstproject ontwikkelt in samenwerking met een culturele organisatie in Utrecht en drie middelbare scholen in Utrecht. UniC is natuurlijk een van de deelnemende scholen. Namens de Utrechtse organisatie Kerken Kijken Utrecht kan dit project vormgeven worden. De andere deelnemende school is op dit moment het Utrechts stedelijk gymnasium, Floor is nog in gesprek met verschillende scholen in Utrecht wie als derde school het best aansluit bij het project. UniC start als eerst.

Het project heet Kerken Kijken Utrecht: leerling als gids. Wat jullie gaan doen: Jullie gaan je in 8 weken tijd je voorbereiden op de rol van kerkgids. Begin april geven jullie in groepjes een rondleiding in de Catharinakathedraal in Utrecht. Maar behalve de rondleiding presenteren of exposeren jullie ook een artistiek product in de kerk.

Floor den Uyl


Voorbeelden artistiek product:Zo zou je kunnen kiezen voor een beeldend artistiek product en een Bijbelsverhaal kunnen omzetten in een stipboek met eigentijdse figuren (game karakters). Of voor een theatrale artistieke presentatie (drama) en kan je een mysteriespel opvoeren of als troubadours of minstrelen optreden. In die 8 weken tijd worden jullie natuurlijk plat gegooid met verschillende workshops, drama-, dans, beeldendlessen en excursies, om te worden klaargestoomd voor de rol als kerkgids.

De dag dat jullie rondleidingen zijn, nodigen we natuurlijk iedereen uit! Dus je vrienden en vriendinnen komen, vaders, moeders, oma’s en opa’s, maar ook buurtbewoners en toeristen. Jullie gaan dus een ‘echte’ rondleiding verzorgen in een kerk in Utrecht en daarbij jullie eigen toneelstuk opvoeren of beeldend werk tentoonstellen. (Floor gaat onderzoeken of de kerk ook ’s avonds open wil gaan voor jullie presentaties, zodat mensen van ver ook kunnen komen kijken op vrijdagavond).

6. Pitch mbv UniCspin – Wat heb ik NU al in huis als kerkgids?

Volgend week gaan wij hier verder op in – kun je je uitgebreid inlezen. Dit laatste uur willen we van je weten, wat je nu al in huis hebt aan gids vaardigheden. Welke vaardigheden beheers je om een rondleiding te geven in een kerk en wat heb je nodig om een ‘nog betere’ rondleiding te kunnen geven. Wat we van jullie willen:Jullie hebben nog een half uur om een UniCspin (brainspin) te maken met in het midden je naam en je functie (kerkgids). Links in de brainspin staan je sterkste kerkgids vaardigheden die je nu al beheerst. Rechts staan vaardigheden die je moet leren om een betere gids te worden - gids in opleiding. Met behulp van je UniCspin ga je een elevator pitch houden.

Werkvorm: Elevator pitch (1 minuut presentatie)‘Een elevator pitch of kortweg ‘pitch’ is korte, prikkelende presentatie waarin je een zakelijk contact vertelt wat voor werk jij doet. Of graag wilt doen. Je verkoopt hierin je sterke punten. Het doel van je pitch is dat degene met wie je praat kan inschatten of hij jou zou kunnen vragen voor en opdracht. Soms is het doel ook algemener: de ander kan inschatten of jij nuttig kan zijn in zijn netwerk. Zo’n korte boodschap waarin je vertelt wat je doet, het een elevator pitch, omdat je soms maar de duur van een rit in de lift naar de 20e verdieping hebt om te vertellen wie je bent. Al sta je niet in de lift, een pitch moet toch kort en krachtig zijn. Je hebt een pitch nodig als je gaat netwerken of een opdracht wilt binnenhalen’ (Langeveld, website: lancelots).

Rol van docent: Ik ben een beheerder van de Catharinakathedraal en ben opzoek naar nieuwe gidsen om op te leiden. Om beter te weten wat iemand in huis heeft wil ik graag zijn sterke gidsvaardigheden horen en de vaardigheden die hij/zij nog niet beheerst. Situatie: Om 15.00 uur zijn jullie hier allemaal terug. Wij ontmoeten elkaar allemaal een voor een in deze (denkbeeldige) lift. Jullie krijgen 1 minuut de tijd om je aan mij voor te stellen en met behulp van je UniCspin uit te leggen waarom

Floor den Uyl


jij een goede kerkgids in opleiding bent en wat je nog moet leren. Ik geef aan het eind van de presentaties aan wie tot nu toe de beste kerkgids in opleiding is. > Uitdelen UniCspin bijlagen.

EXTRA: Voor wie heel snel is. Er is een UniCspin bijlage voor het artistiek product. Denk je dat je het haalt in een half uur? Geef mij als beheerder van de kerk dan een idee van jouw artistiek product. Waarom past het goed in de kerk?

Floor den Uyl


Quiz - UITLEGWe laten jullie 8 verschillende fragmenten zien. Dit kunnen afbeeldingen, muziek- of filmfragmenten zijn. Per fragment stellen we steeds vier dezelfde, algemene vragen en een aantal fragmentspecifieke vragen. De algemene vragen die je bij elk fragment moet beantwoorden zijn: - Valt het fragment onder kunst of niet en waarom? - Onder welke kunstdiscipline / kunstgenre zou jij dit fragment plaatsen? - Wie is de maker? (kunstenaar, zanger, choreograaf, regisseur, etc.)- Wat is de titel? (van het schilderij, lied, dans, film, etc.)

De belangrijkste vraag die je moet beantwoorden aan het eind van de quiz is wat al deze filmfragmenten gemeen hebben? Waar gaan wij de komende 8 weken aan werken?

Deze docentenhandleiding bestaat uit de quizvragen aan leerlingen en antwoorden en uitleg voor de docenten (in het blauw).

OVERZICHTONDERDEEL 1 Madonna – Live to tellSanne Leonardo da Vinci – Laatste avondmaal

Hans Teeuwen – Bijbelverhaal

ONDERDEEL 2 Umberto Eco – In the name of the roseJos Anoniem kerkportaal – Laatste oordeel

Monty Python – The Holy Grail

ONDERDEEL 3 Rice en Webber – Jesus Christ superstarFloor Jamie Cullum – It ain’t necessarily so

South Park – Science vs religion

NABESPREKING QUIZ1. De belangrijkste vraag die je moet beantwoorden aan het eind van de quiz is wat al deze

filmfragmenten gemeen hebben? Waar gaan wij de komende 8 weken aan werken?Middeleeuwen – religie – kerken – Bijbel – koppeling naar hedendaagse kunst 2. Wat denk je wat het doel was van deze quiz?

Waarom hebben we jullie al deze verschillende filmfragmenten laten zien?Reden 1 Bijbel = nog steeds / overalBijbelse verhalen en beelden zijn nog altijd van invloed op onze moderne kunst en cultuur. Onze kunst en cultuur barst van de verwijzingen naar Bijbelverhalen of dat nou in positieve of negatieve zin gebeurt. (Nut voor jou om dit te weten:) Als je meer achtergrondkennis hebt (meer weet) van de verhalen uit de Bijbel begrijp je verschillende kunsten beter (muziekteksten, symboliek in beeldende kunst, verwijzingen in theater, maar bijvoorbeeld ook grapjes tijdens cabaret).Reden 2 Kunst van nuWe hebben verschillende vormen van (post-)moderne kunst laten zien. De grens tussen de verschillende kunstdisciplines vervaagt. Het is nu moeilijk te zeggen of iets alleen theater, dans, muziek of beeldende kunst is. Mix van stijlen.Reden 3 Introductie op het projectDeze quiz is ook een introductie geweest op het onderwerp waar jullie de komende 8 weken aan gaan werken. Wordt vervolgt na de pauze...

Floor den Uyl


ONDERLDEEL 1 – door Sanne

Lesdoelen:De leerling herkent de verwijzingen naar Bijbelverhalen en beelden in de (hedendaagse) kunsten.De leerling begrijpt hoe de grens tussen de verschillende kunstdisciplines in de hedendaagse kunst vervaagd en nu een mix van kunsten is.

1 OPZETTEN: Filmfragment you tube: 5.13 min. (4 min. laten zien)Duur 10 minutenMadonna – Live to tell

Kunst of niet? Waarom? Ja, massacultuur. Welke kunstdiscipline? Muziek - videoclip ‘Music video’Wie is de maker? o.a. MadonnaWat is de titel? Live to tellDe reacties op haar optreden waren enorm. De meningen over haar act waren zeer verschillend. Wat is jullie mening? Splits de groep in 2: Haar optreden moet kunnen of kan echt niet. SPOED DISCUSSIE / DEBAT: Kan wel (waardering) - kan niet (protest) Waardering (voor): Haar optreden was gelikt, spectaculair, vooruitstrevend en gedurfd. Ze trok veel aandacht voor het doel van het optreden (geld inzamelen). Ze geeft aandacht aan Bijbelse vertelling, namelijk de kruisiging van Christus op een gepaste wijzen. Protest (tegen): Haar optreden was godslasterlijk. Onterend. Het was ongepast om bij een live muziekoptreden in de voetsporen van Jezus te treden.

2 OPZETTEN: PowerPoint ‘Laatste avondmaal’Duur 5 minuten

Kunst of niet? Waarom? Ja, hoogrenaissancistisch kunstwerk. Welke kunstdiscipline? Beeldende vormgeving: fresco, fotografie, zeefdruk.Wie is de maker? Leonardo da Vinci – Rauf Mamedov – Andy Warhol – Lego – Tattoo door Henk Schiffmacher.Wat is de titel? Laatste avondmaal Het oerbeeld van het Laatste Avondmaal, Il Cenacolo, geschilderd door Leonardo da Vinci, hangt in de Santa Maria delle Grazie te Milaan. Bijna niemand heeft haar gezien, bijna iedereen kent haar. Il Cenacolo (1495-97) is de wereld overgegaan in een oneindig aantal reproducties op alle denkbare voorwerpen. Dankzij zijn icoonstatus / bekendheid blijkt het werk een ideaal format te zijn voor parodie en ironie, actualisatie en emancipatie. Men hoeft alleen de figuranten te verwisselen. Rauf Mamdov maakt in 1998 een setting met mannen met een Downsyndroom. Andy Warhol 1986 maakt zeefdrukken van het laatste avondmaal. Vind je het werk van Mamdov en Warhol plagiaat of nieuwe kunst? Tegenwoordig kunnen al deze voorbeelden onder kunst geplaatst worden. Kunst is een mix van stijlen geworden. Net als een sample bij muziek (stukje bestaande muziek voor een nieuw muziekstuk gebruiken) kunnen er fragmenten van bestaand werk gebruikt worden om een nieuw kunstwerk mee te maken. Het gaat niet meer om de ambacht/de techniek, maar om de reproduceerbaarheid – massacultuur. Andy Warhol, het boegbeeld van de pop-art, ging zover dat hij de reproduceerbaarheid van zijn werk het belangrijkste kenmerk vond en overstapte van schilderen naar zeefdrukken. Hij zorgde er wel voor dat geen enkele zeefdruk identiek was en ze toch iets handmatigs bleven houden. Wat zegt dit over de kunst nu? (Prins, 2009, p. 465 – 469)

3 OPZETTEN: Filmfragment you tube: 6.10 min. Duur 10 minutenHans Teeuwen - Bijbelverhaal

Floor den Uyl


Jullie gaan kijken naar een onderdeel van een optreden van een nog hele jonge Hans Teeuwen. Hans Teeuwen speelt een jongen uit de bekende Amsterdamse ‘straatbuurt’ de Jordaan. Hij vertelt dat hij als grote hobby het lezen uit de Bijbel heeft. Maar deze jongen is duidelijk niet zo snugger en haalt verschillende Bijbelverhalen door elkaar. Beantwoord de volgende vragen: Kunst of niet? Waarom? Ja, cabaret is een geaccepteerde theatervorm.Welke kunstdiscipline? Theater - Cabaret Wie is de maker? Hans TeeuwenWat is de titel? BijbelverhaalNoem minimaal 3 Bijbelverhalen die Teeuwen aanhaalt. Het ontstaan van de aarde, de schepping / Adam en Eva in het hof der Eden, (de verboden appel), Ark van Noach/ Zondvloed, Jonas (en de Walvis), Mozes (De rode zee – Mozes in het rietenmandje over de Nijl), Simson en Delilah (kracht van Simson zat in zijn haren, Delilah knipte zijn haar af), Johannes de Doper, de wonderen van Jezus (Jezus loopt over water, water wordt wijn, ‘Sta op en loop’), de aankondiging van de zwangerschap van de maagd Maria, de geboorte van Jezus, de drie koningen, kruisiging van Jezus, er zijn er vast nog meer.Behalve Bijbelverhalen, haalt hij ook andere verhalen erbij. Noem een van deze verhalen.Alibaba en de 40 rovers.Hans en Grietje (‘broodkruimels om de weg terug te vinden’). Kuifje ‘1000 bommen en granaten’.Suske en Wiske professor Barrabas.Astrix en Obelix (‘klein dorpje niet door Romeinen aangevallen + man dronk toverdrank’)

Floor den Uyl


ONDERDEEL 2 – door Jos

Lesdoel:Leerling leert kennismaken met de sfeer/tijdgeest van de Middeleeuwen.

1 OPZETTEN: Filmfragment Scene selection – chapter 7-9 (tot 25.40 min.)Duur 7 minuten Umberto Eco – The name of the RoseRegisseur – Jean-Jacaues Annaud

Kunst of niet? Waarom? Ja. Gewaardeerde film.Welke kunstdiscipline? Film – filmgenre dramaWie is de regisseur ? Jean-Jacaues AnnaudWat is de titel? The name of the RoseHet is het werk van de Duivel! Althans dat beweren enkele kwaadsprekers wanneer een 14deeeuws klooster wordt opgeschikt door een reeks bizarre sterfgevallen. Andere leggen een verband tussen de doden en het Boek Openbaringen. Ze denken dat het een aankondiging is van de Apocalyps. Leg uit waar deze monniken bang voor zijn?Het einde van de wereld. De dag des oordeels – het laatste oordeel. Het sfeervolle misdaadverhaal, naar de bestseller van Umberto Eco, werd verfilmd in een authentiek 12deeeuws klooster.Beschrijf de sfeer van de Middeleeuwen die in de films naar voren komen in vijf woorden. Angst, kerken en kloosters, God, de Dood /de Pest, ridders en kastelen, kruistochten, paarden, onhygiënisch, monniken, het Hof, jonkvrouwen, minstrelen, etc.

2 OPZETTEN: PowerPoint Duur 3 minutenBeeldhouwwerk hoofdportaal Sainte-Foy Conques

Kunst of niet? Waarom? Ja. Vroegmiddeleeuws portaalreliëf Welke kunstdiscipline? Architectuur / beeldhouwkunst – reliëf in een timpaan Wie is de maker? Anoniem.Wat is de titel? Het laatste oordeel.Bij binnentreden van deze kerk, het Rijk Gods, staan de bezoekers oog in oog met de verschrikkingen van het Laatste Oordeel. Dit oordeel wordt in het laatste Bijbelboek, Openbaringen, beschreven. Leg in het kort uit wat het Laatste Oordeel inhoudt aan de hand van de afbeelding in het kerkportaal. Bovenin het midden is Jezus Christus te zien als rechter over het lot van de mens. Met een groots gebaar maakt hij een scheiding tussen goed en kwaad. Hij gaat na welke goede en slechte daden jij in je leven hebt begaan om dan tot een beslissing over jouw lot te nemen. Hij bepaalt of jij in de hemel (linksonder) bij alle engelen of de gruwelijke, hel (rechtsonder) bij de duivel en als zijn monsters thuishoort. Waarom werd juist dit Bijbelfragment uitgekozen voor boven het hoofdportaal van de kerk? Men kon niet lezen en schrijven in de vroege Middeleeuwen. Door dit soort afbeeldingen kon de kerk het volk toch uitleggen volgens welke voorschriften geleefd moest worden. Om het volk bang te maken met wat er gebeurt als ze niet volgens de regels van de kerk zou leven. De angsten van de hel laten zien en hoe mooi en liefelijk de hemel eruit ziet.

3 OPZETTEN: Filmfragment op DVD hfst 9 (10 min. afspelen)Duur 15 minutenMonty Python – and the Holy Grail

Kunst of niet? Waarom? Ja. Komedie films vallen ook onder kunst.Floor den Uyl


Welke kunstdiscipline? Film – filmgenre komedieWie zijn de makers? Monty Python: John Cleese, Graham Chapman, Terry Gilliam, Eric Idle, Terry Jones, Michael Palin.Wat is de titel? The Holy GrailDe list die bedacht wordt om het fort binnen te dringen, is een persiflage op een andere, oude vertelling. Naar welk verhaal wordt verwezen?De Griekse mythe: Het paard van Troje.Noem twee verschillen tussen de originele list en deze persiflage. Hier wordt een groot, hout, konijn ingezet in plaats van een paard (van Troje). De list mislukt omdat de ridders vergeten zijn in het konijn te gaan zitten. Erg komisch.

Monty Python and the Holy Grail is een low budget film. Om die reden konden geen echte paarden ingezet worden. Wat hebben de makers bedacht om toch te suggereren dat de acteurs op paarden rijden?De acteurs nemen de houding aan van paardrijden.Er loopt iemand achter de paardrijdende ridders, met 2 halve kokosnoten te slaan, om het paardrijdgeluid te maken.

Floor den Uyl


ONDERDEEL 3 – door Floor

Lesdoelen:De leerling herkent de verwijzingen naar Bijbelverhalen en beelden in de (hedendaagse) kunsten.De leerling begrijpt hoe de grens tussen de verschillende kunstdisciplines in de hedendaagse kunst vervaagd en nu een mix van kunsten is.

1 OPZETTEN: Filmfragment op DVDDuur 15 minutenFilmfragment 1 van 1.40 tot 4.43 min.Filmfragment 2 van 5.35 tot 9.50 min.Jesus Christ super star (1973)– Tim Rice en Andrew Lloyd Webber.

Kunst of niet? Waarom? Ja. Totaalkunstwerk: film, muziek, zang, dans, decor, etc.Welke kunstdiscipline? Film - RockoperaWie is de maker? Tim Rice en Andrew Lloyd Webber. Regie van Norman Jewison.Wat is de titel? Jesus Christ super star

Filmfragment 1Tim Rice vatte het plan op om een muziektheaterstuk te maken over het lijdensverhaal van Jezus. Dat was geen nieuw idee, want al vanaf de middeleeuwen werden de laatste dagen uit het leven van Jezus nagespeeld in zogenaamde passiespelen. Ook hebben door de eeuwen heen veel componisten het passieverhaal op muziek gezet. Wel nieuw was dat Rice het verhaal wilde vertellen vanuit het perspectief van Judas, de man die Jezus uiteindelijk verraadt, en dat Maria Magdalena een grote rol speelt.De makers in de film hebben aspecten uit de jaren ’60 in de film verweven. Geef twee voorbeelden uit de film waaruit dit blijkt. − De kleding is typisch jaren 60 / hippieachtig.− De haarstijl is typisch jaren 60 / hippieachtig.− De activiteit rond het uitstappen van de bus geeft een idee van eenhappening (in de wijdere betekenis van een ‘buiten het conventionelemaatschappelijke patroon vallende gebeurtenis’).− Het met z’n allen rondreizen in een oude bus geeft een idee van eencommune.− de groepsdans, waarbij de armen op en neer gaan.

Filmfragment 2Tim Rice en Andrew Lloyd Webber kozen met hun rockopera Jesus Christ Superstar bewust voor een religieus onderwerp. Voordeel van deze keuze was dat het een bekend verhaal betrof en dat het verhaal alle elementen in zich had voor een sterk drama. In die tijd (de jaren 70) werden door gelovigen ook bezwaren geuit tegen de keuze van dit onderwerp of de uitwerking ervan. Noem een mogelijk bezwaar dat gelovigen hadden.− De rockmuziek werd niet passend gevonden bij een Bijbelverhaal.− Het gebruik van het woord ‘Superstar’ / het neerzetten van Jezus alseen filmheld werd niet passend gevonden voor een religieus leider.− De interpretatie van het verhaal wijkt af van die van de Bijbel / de (vier)evangeliën (bijvoorbeeld omdat het verhaal verteld wordt vanuit hetperspectief van Judas / vanwege de grote rol van Maria Magdalena).

2 OPZETTEN: CD nummer 8Floor den Uyl


Duur 7 minutenJamie Cullum - It Ain’t necessarily So

Kunst of niet? Waarom? Ja, muziek. Welke kunstdiscipline? Muziek – jazz / popWie is de maker? George en Ira Gershwin. Opgevoerd door Jamie Cullum.Wat is de titel? It Ain’t necessarily So

Songtekst – It ain't necessarily soIt ain't necessarily so Methus'lah lived nine hundred years,It ain't necessarily so Methus'lah lived nine hundred years,The t'ings dat yo' li'ble But who calls dat livin'To read in de Bible, When no gal will give inIt ain't necessarily so. To no man what's nine hundred years ?

Li'l David was small, but oh my ! I'm preachin' dis sermon to show,Li'l David was small, but oh my ! It ain't nece-ain't neceHe fought Big Goliath Ain't nece-ain't neceWho lay down an' dieth ! Ain't necessarily ... so !Li'l David was small, but oh my !

Wadoo, zim bam boddle-oo,Hoodle ah da wa da,Scatty wah !Oh yeah !...

Oh Jonah, he lived in de whale,Oh Jonah, he lived in de whale, Fo' he made his home inDat fish's abdomen.Oh Jonah, he lived in de whale.

Li'l Moses was found in a stream.Li'l Moses was found in a stream.He floated on waterTill Ol' Pharaoh's daughter,She fished him, she said, from dat stream.

Wadoo ...

Well, it ain't necessarily soWell, it ain't necessarily soDey tells all you chillunDe debble's a villun,But it ain't necessarily so !

To get into HebbenDon' snap for a sebben !Live clean ! Don' have no fault !Oh, I takes dat gospelWhenever it's pos'ble,But wid a grain of salt.De maker (Gershwin) van dit lied heeft een onderliggende boodschap over het lezen in de

Floor den Uyl


Bijbel. Wat bedoelt de maker met ‘I take that gospel whenever it’s possible, but with a grain of salt?De vertellingen in de Bijbel met een korrel zout te nemen. Maak geen fouten in het leven, maar neem niet alles letterlijk wat in de Bijbel staat.

Noem twee van de verhalen die de maker aanhaalt om aan te geven dat de Bijbel niet te letterlijk opgevat moet worden. Leg in een zin de inhoud van de verhalen uit en geef daarmee weer waarom deze verhalen hiervoor zijn genomen. David en Goliath – de kleine jongen David verslaat de enorme reus Goliath.Jonas en de walvis – Jonas blijft in leven in de buik van een walvisMozes – Overleefde de boottocht over de Nijl in een rietenmandje.Methusla – leefde 900 jaar ‘geen man leeft 900 jaar’.

3 OPZETTEN: Filmfragment you tube: 50 sec.Duur 3 minutenSouth Park - Science vs religion

Kunst of niet? Waarom? Ja.Welke kunstdiscipline? Film – AnimatieWie is de makers? Trey Parker en Matt StoneWat is de titel? Science vs religionWat is de onderliggende kritiek van het filmpje?Bij religie moet je alles maar aannemen. Het woord van God is de waarheid, daar valt niet over te discussiëren. De wetenschap test alles uit /onderzoekt alles voordat gezegd wordt hoe iets werkt /hoe iets zit. Is de maker van het filmpje eerder voor science (wetenschap) of voor religion (religie)? Waaruit blijkt dat in het filmpje?Science (wetenschap). Als het licht aangaat, zoals science voorstelt, zijn er geen draken. Daarmee spreekt ‘religion’ niet de waarheid, want die zei stellig dat er draken zouden zijn.

Floor den Uyl


Rondleiding door de Utrechtse CatharinakathedraalJaarlijks zijn in de zomerweken de kerken in de Utrechtse binnenstad geopend. Bijna dagelijks zijn er gidsen in de kerken aanwezig die geïnteresseerde toeristen

en buurtbewoners wegwijs maken in de kerk.

De Catharinakathedraal in Utrecht is op zoek naar nieuwe gidsen! Jullie gaan je de komende weken voorbereiden op je werk als leerling-gids. Om dit zo goed mogelijk te kunnen doen, bezoeken jullie op vrijdag 5 maart a.s. de kerk en het daarnaast gelegen Museum Catharijneconvent.

Je kunt daarna zelf nog eens de kerk bezoeken. Op elke zaterdag uur is de kerk geopend van 11.00 uur – 16.30 uur.

Op vrijdag 9 april geven jullie je eigen rondleiding in de kerk. Tijdens deze rondleiding vertellen jullie over de volgende onderwerpen:

1.Binnenkomst: Jullie gasten staan op jullie te wachten in het voorportaal. Jullie halen ze daar op en nemen ze mee naar jullie oriëntatiepunt.

Deze oriëntatiepunten vinden jullie binnenkort op de plattegrond van de Catharinakathedraal., die we zo snel mogelijk op EduniC zullen zetten. Op dit oriëntatiepunt vertellen jullie de gasten waar ze zich bevinden in de kerk, waar de verschillende kerkonderdelen te zien zijn (punt 2). Ook vertellen jullie over de bouwgeschiedenis van de kerk (punt 3).

2.Oriëntatie Waar bevinden we ons nu? Hoe is de kerk ingedeeld? Benoem het type kerkgebouw. Benoem ook de verschillende onderdelen:- Middenschip- Zijschepen- Transepten- Kapellen- Hoogkoor- Viering

Floor den Uyl

Interieur Catharinakathedraal


3.BouwgeschiedenisDe bouw van de kerk startte in de 15e eeuw en werd voltooid in de 16 eeuw. Vertel je gasten over de bouwgeschiedenis van deze kathedraal. Neem de volgende punten in je verhaal op:- Begin van de bouw door verschillende kloosterordes- Beeldenstorm- Verschillende functies van de kerk en het klooster daarna- Beschrijving van de kerk nu- Wat maakt deze kerk een kathedraal?

4. De heilige CatharinaEen heilige wordt altijd afgebeeld met een attribuut, waaraan de heilige te herkennen is. Zo wordt Johannes de Doper altijd afgebeeld met een lammetje (Het Lam Gods, zie ook links voor het altaar).

Het beeld rechts voor het altaar stelt de Heilige Catharina voor, aan wie de kerk is opgedragen. Met welk attributen wordt de Heilige Catharina afgebeeld? Waarom?

Jullie lopen nu met jullie gasten naar jullie eigen onderwerp. Je groep heeft zich gespecialiseerd in een bijzonder aspect van de Catharina-kathedraal. Als je daar naar toe bent gelopen, beschrijven jullie je onderwerp. Je kunt bijvoorbeeld vertellen wie het heeft gemaakt, en wanneer. Ook kun je vertellen waar het voor bedoeld is.

Iedere groep gaat zich specialiseren. Jullie kunnen kiezen uit één van de volgende onderwerpen:

Keuzemenu specialisatie:

1. Kloosterorden / loop naar de kloostertuinOorspronkelijk is deze kerk bedoeld als kloosterkerk. Welke kloosterorde begon aan de bouw van de kerk? Welke kloosterorde maakte het af?

In de Middeleeuwen waren er veel kloosterorden. Noem enkele verschillen tussen de kloosterorden die aan de bouw van de Catharinakathedraal werkten.

Floor den Uyl

Johannes de Doper

Zingende monniken


De monniken kwamen in de kerk (die toen veel kleiner was!) om te bidden en de mis op te dienen. Vertel ook over het kloosterleven in de Middeleeuwen.

2. Bouwkunst / loop naar de viering

In de Catharinakathedraal zijn verschillende bouwstijlen te ontdekken. Welke bouwstijl is overheersend? Benoem de bouwstijl, en laat enkele punten zien waaraan de stijl te herkennen is. Kijk naar de plafonds, naar het hoogkoor, en ook naar het interieur!

Vertel ook over de aanpassingen die in de twintigste eeuw gedaan zijn.

3. Kruiswegstaties / loop naar de eerste kruiswegstatieDe veertien kruiswegstaties vertellen een verhaal. Welk verhaal is dat? Laat een paar staties zien en vertel wat ze verbeelden. Waarom werd in de Middeleeuwen een verhaal op deze wijze verbeeld? Waar doet het je aan denken?

Wie heeft deze staties geschilderd, en wanneer? Kun je de stijl benoemen? Wat heeft deze kunstenaar nog meer gemaakt in de kathedraal?

Gebrandschilderde ramenGlas is dat talloze kleuren kan h

4. Gebrandschilderde ramen / loop naar het zuidportaal

Glas is een doorzichtig materiaal dat talloze kleuren kan hebben. Het kan allerlei vormen aannemen, zoals dik, massief of juist dun, bol, rond en vlak. Glaskunst bestaat al duizenden jaren. Eén van de vormen van glaskunst is het ‘brand-schilderen’ van glas. Vanaf de vroege Middeleeuwen wordt gebrandschilderd glas toegepast in kerken.

Floor den Uyl

Voorbeeld kruisribgewelf

Eén van de kruiswegstaties, detail


Leg uit hoe gebrandschilderde ramen worden gemaakt. Laat dan gebrandschilderde ramen in het zuidtransept zien. Wie heeft deze ramen gemaakt? En wanneer?Deze ramen vertellen een bijbels verhaal. Welk verhaal?

5. Gebrandschilderde ramen / loop naar het noordportaal


Leg uit hoe gebrandschilderde ramen worden gemaakt. Laat dan gebrand-schilderde ramen in het noordtransept zien. Wie heeft deze ramen gemaakt? En wanneer?Deze ramen vertellen een bijbels verhaal. Welk verhaal?

6. Vredeskapel / ga de kapel binnenNaast het koor geeft een deur toegang tot de Vredeskapel, gebouwd ter nagedachtenis aan kardinaal de Jong.

Wanneer is deze kapel gebouwd? Waarom heet deze kapel Vredeskapel?

Boven het altaar hangt een zwaar bronzen beeld met links en rechts Maria en Johannes. Beschrijft dit kruisbeeld. Wie heeft het gemaakt, en wanneer?Wie zijn de andere figuren? Wat houden zij in

bedwang? Wat is de betekenis van dit beeld?

Floor den Uyl

Gebrandschilderd raam

Kardinaal de Jong


7. Maarschalkerweerdorgel / loop naar het midden van het middenschip

Rond 1900 vond een uitbreiding van de Catharinakathedraal plaats, die bestond uit een verlenging van de kerk. Laat je gasten zien wat deze verlenging inhield. Welke beroemde familie heeft dit orgel gebouwd? Wat kun je over deze familie vertellen?

Door deze verlenging kwam er onder andere ruimte voor een nieuw orgel. Vóór dit orgel is het oksaal geplaatst. Laat dit zien. Wat voor functie had dit oksaal eerder?

Hierdoor kwam er ook ruimte voor het koor. Het Kathedrale Koor is een graag geziene gast in de kerk. Wie mag er zingen in dit koor? Kun je een stukje muziek laten horen?

8. Mariakapel met zeven Mariamedaillons/ ga naar de Mariakapel

Deze kapel is toegewijd aan het leven van Onze Lieve Vrouwe van Kevelaer. Maria staat hier centraal. In de medaillons zie je verschillende fasen van haar leven. Welke?Wie heeft deze medaillons gemaakt, en wanneer? Van welk materiaal is het gemaakt?

Deze kapel is altijd open. Je kunt er binnenkomen om te bidden. Waarom steken mensen hier een kaars op?

Floor den Uyl

Het orgel achterin de kerk

De Mariakapel


9. Reliek en schrijn van Willibrordus / loop naar het altaarWat zijn relieken en waarom worden ze bewaard?

Deze schrijn is gemaakt door Utrechtse edelsmeden. Welke? Wanneer?Op de schrijn staan voorwerpen die te maken hebben met het leven van Willibrordus. Wie was Willibrordus? Wat hebben de voorwerpen met zijn leven te maken?

Rondleiding door de Utrechtse CatharinakathedraalJaarlijks zijn in de zomerweken de kerken in de Utrechtse binnenstad geopend. Bijna dagelijks zijn er gidsen in de kerken aanwezig die geïnteresseerde toeristen

en buurtbewoners wegwijs maken in de kerk.

De Catharinakathedraal in Utrecht is op zoek naar nieuwe gidsen! Jullie gaan je de komende weken voorbereiden op je werk als leerling-gids. Om dit zo goed mogelijk te kunnen doen, bezoeken jullie op vrijdag 5 maart a.s. de kerk en het daarnaast gelegen Museum Catharijneconvent.

Je kunt daarna zelf nog eens de kerk bezoeken. Op elke zaterdag uur is de kerk geopend van 11.00 uur – 16.30 uur.

Op vrijdag 9 april geven jullie je eigen rondleiding in de kerk. Tijdens deze rondleiding vertellen jullie over de volgende onderwerpen:

5.Binnenkomst: Jullie gasten staan op jullie te wachten in het voorportaal. Jullie halen ze daar op en nemen ze mee naar jullie oriëntatiepunt.

Deze oriëntatiepunten vinden jullie binnenkort op de plattegrond van de Catharinakathedraal., die we zo snel mogelijk op EduniC zullen zetten. Op dit oriëntatiepunt vertellen jullie de gasten waar ze zich bevinden in de kerk, waar de verschillende kerkonderdelen te zien zijn (punt 2). Ook vertellen jullie over de bouwgeschiedenis van de kerk (punt 3).

6.Oriëntatie Waar bevinden we ons nu? Hoe is de kerk ingedeeld? Benoem het type kerkgebouw. Benoem ook de verschillende onderdelen:- Middenschip

Floor den Uyl

Reliekschrijn van Willibrordus

Interieur Catharinakathedraal


- Zijschepen- Transepten- Kapellen- Hoogkoor- Viering

Floor den Uyl


7.BouwgeschiedenisDe bouw van de kerk startte in de 15e eeuw en werd voltooid in de 16 eeuw. Vertel je gasten over de bouwgeschiedenis van deze kathedraal. Neem de volgende punten in je verhaal op:- Begin van de bouw door verschillende kloosterordes- Beeldenstorm- Verschillende functies van de kerk en het klooster daarna- Beschrijving van de kerk nu- Wat maakt deze kerk een kathedraal?

8. De heilige CatharinaEen heilige wordt altijd afgebeeld met een attribuut, waaraan de heilige te herkennen is. Zo wordt Johannes de Doper altijd afgebeeld met een lammetje (Het Lam Gods, zie ook links voor het altaar).

Het beeld rechts voor het altaar stelt de Heilige Catharina voor, aan wie de kerk is opgedragen. Met welk attributen wordt de Heilige Catharina afgebeeld? Waarom?

Jullie lopen nu met jullie gasten naar jullie eigen onderwerp. Je groep heeft zich gespecialiseerd in een bijzonder aspect van de Catharina-kathedraal. Als je daar naar toe bent gelopen, beschrijven jullie je onderwerp. Je kunt bijvoorbeeld vertellen wie het heeft gemaakt, en wanneer. Ook kun je vertellen waar het voor bedoeld is.

Iedere groep gaat zich specialiseren. Jullie kunnen kiezen uit één van de volgende onderwerpen:

Keuzemenu specialisatie:

10. Kloosterorden / loop naar de kloostertuinOorspronkelijk is deze kerk bedoeld als kloosterkerk. Welke kloosterorde begon aan de bouw van de kerk? Welke kloosterorde maakte het af?

In de Middeleeuwen waren er veel kloosterorden. Noem enkele verschillen tussen de kloosterorden die aan de bouw van de Catharinakathedraal werkten.

Floor den Uyl

Johannes de Doper

Zingende monniken


De monniken kwamen in de kerk (die toen veel kleiner was!) om te bidden en de mis op te dienen. Vertel ook over het kloosterleven in de Middeleeuwen.

11. Bouwkunst / loop naar de viering

In de Catharinakathedraal zijn verschillende bouwstijlen te ontdekken. Welke bouwstijl is overheersend? Benoem de bouwstijl, en laat enkele punten zien waaraan de stijl te herkennen is. Kijk naar de plafonds, naar het hoogkoor, en ook naar het interieur!

Vertel ook over de aanpassingen die in de twintigste eeuw gedaan zijn.

12. Kruiswegstaties / loop naar de eerste kruiswegstatieDe veertien kruiswegstaties vertellen een verhaal. Welk verhaal is dat? Laat een paar staties zien en vertel wat ze verbeelden. Waarom werd in de Middeleeuwen een verhaal op deze wijze verbeeld? Waar doet het je aan denken?

Wie heeft deze staties geschilderd, en wanneer? Kun je de stijl benoemen? Wat heeft deze kunstenaar nog meer gemaakt in de kathedraal?

Gebrandschilderde ramenGlas is dat talloze kleuren kan h

13. Gebrandschilderde ramen / loop naar het zuidportaal


Floor den Uyl

Voorbeeld kruisribgewelf

Eén van de kruiswegstaties, detail


Leg uit hoe gebrandschilderde ramen worden gemaakt. Laat dan gebrandschilderde ramen in het zuidtransept zien. Wie heeft deze ramen gemaakt? En wanneer?Deze ramen vertellen een bijbels verhaal. Welk verhaal?

14. Gebrandschilderde ramen / loop naar het noordportaal


Leg uit hoe gebrandschilderde ramen worden gemaakt. Laat dan gebrand-schilderde ramen in het noordtransept zien. Wie heeft deze ramen gemaakt? En wanneer?Deze ramen vertellen een bijbels verhaal. Welk verhaal?

15. Vredeskapel / ga de kapel binnenNaast het koor geeft een deur toegang tot de Vredeskapel, gebouwd ter nagedachtenis aan kardinaal de Jong.

Wanneer is deze kapel gebouwd? Waarom heet deze kapel Vredeskapel?

Boven het altaar hangt een zwaar bronzen beeld met links en rechts Maria en Johannes. Beschrijft dit kruisbeeld. Wie heeft het gemaakt, en wanneer?Wie zijn de andere figuren? Wat houden zij in

bedwang? Wat is de betekenis van dit beeld?

Floor den Uyl

Gebrandschilderd raam

Kardinaal de Jong


16.Maarschalkerweerdorgel / loop naar het midden van het middenschip

Rond 1900 vond een uitbreiding van de Catharinakathedraal plaats, die bestond uit een verlenging van de kerk. Laat je gasten zien wat deze verlenging inhield. Welke beroemde familie heeft dit orgel gebouwd? Wat kun je over deze familie vertellen?

Door deze verlenging kwam er onder andere ruimte voor een nieuw orgel. Vóór dit orgel is het oksaal geplaatst. Laat dit zien. Wat voor functie had dit oksaal eerder?

Hierdoor kwam er ook ruimte voor het koor. Het Kathedrale Koor is een graag geziene gast in de kerk. Wie mag er zingen in dit koor? Kun je een stukje muziek laten horen?

17. Mariakapel met zeven Mariamedaillons/ ga naar de Mariakapel

Deze kapel is toegewijd aan het leven van Onze Lieve Vrouwe van Kevelaer. Maria staat hier centraal. In de medaillons zie je verschillende fasen van haar leven. Welke?Wie heeft deze medaillons gemaakt, en wanneer? Van welk materiaal is het gemaakt?

Deze kapel is altijd open. Je kunt er binnenkomen om te bidden. Waarom steken mensen hier een kaars op?

Floor den Uyl

Het orgel achterin de kerk

De Mariakapel


18. Reliek en schrijn van Willibrordus / loop naar het altaarWat zijn relieken en waarom worden ze bewaard?

Deze schrijn is gemaakt door Utrechtse edelsmeden. Welke? Wanneer?Op de schrijn staan voorwerpen die te maken hebben met het leven van Willibrordus. Wie was Willibrordus? Wat hebben de voorwerpen met zijn leven te maken?

Floor den Uyl

Reliekschrijn van Willibrordus

project... · Web viewCD Jamie Cullum + songtekst It ain’t necessarily so Internet:...

Documents

Transcript of project... · Web viewCD Jamie Cullum + songtekst It ain’t necessarily so Internet:...