Programma Studiereis Orlando

Orlando 2008

CvI Studiereis Orlando25 oktober- 1 november 2008

INLEIDING 5

- CONSORTIUM VOOR INNOVATIE- REISLEIDING, CONTACTGEGEVENS- DOELSTELLINGEN CHECKLIST- WEBLOG

NAAR ORLANDO 9 - GROEPSINDELING- REISSCHEMA EN VLUCHTGEGEVENS- MELDEN EN INCHECKEN- REISDOCUMENTEN- BAGAGEREGELS- AAN BOORD- IN TRANSIT

PROGRAMMA STUDIEREIS 15

- PROGRAMMA OVERZICHT- INFORMELE DAG- AVONDBIJEENKOMSTEN- BEZOEK VALENCIA COMMUNITY COLLEGE- BEZOEK EDUCAUSE ANNUAL CONFERENCE 2008

TER PLAATSE 20

- HOTEL- ORLANDO IN HET KORT- WINKELEN- ETEN EN UITGAAN- TRANSPORT

TIPS VOOR DE VRIJE UREN 26

- INLEIDING - ON THE ROAD- GROTE ATTRACTIEPARKEN- OVERIGE PARKEN EN ACTIVITEITEN

2

OVERLEVEN 30

- CONTACT MET HET THUIS- EN WERKFRONT- REISVERZEKERING- ELEKTRICITEIT- GELDZAKEN- HALLOWEEN: 31 OKTOBER- KLEDING- KLIMAAT- NEDERLANDSE AMBASSADE- OMREKENEN: AFSTANDEN, TEMPERATUUR, MATEN- TIJDSVERSCHIL

DEELNEMERS 38

- DEELNEMERSLIJST

KAARTEN 40

- FLORIDA- ORLANDO- LUCHTHAVEN

3

INLEIDING

CONSORTIUM VOOR INNOVATIEHet Consortium voor Innovatie organiseert al ruim 10 jaar studiereizen voor de BVE-sector naar buitenlandse conferenties. Vaak zijn de conferenties van de League for Innovation bezocht, die afhankelijk van het Community College dat als gastcollege optreedt, door heel de USA worden georganiseerd. Dit jaar gaat de studiereis naar de Educause Annual Conference in Orlando.

Belangrijk verschil van de CvI-studiereis met andere studiereizen is, dat de verhouding tussen deelnemers van scholen/onderwijs-instellingen en andere (commerciële) deelnemers strak aangehou-den wordt: 70 % van de deelnemers moet van een school of onderwijsinstelling afkomstig zijn.

Naast het bezoek aan de conferentie is vooral het netwerken van de deelnemers onderling een belangrijk onderdeel van de studiereis. Hiertoe organiseert het CvI een ‘informele dag’ op de tweede dag en verschillende avondbijeenkomsten. Ook bezoeken we een Commu-nity College in de buurt.

REISLEIDINGVoor de reis naar Orlando bestaat de reisleiding van het Consortium voor Innovatie uit Ellen Elemans, Annemarie Hoevenaars en Addy de Zeeuw. Tijdens de reis zijn zij bereikbaar via + 31 6 533 52 151. In het hotel in Orlando kunt u hen ook bereiken via de voicemail op de hotelkamer.

Bij de receptie van het hotel kunt u het kamernummer opvragen. Communicatie over afwijkingen van het programma of later bin-nengekomen informatie krijgt u in de bus tijdens de gezamenlijke activiteiten of volg de weblog www.cviweblog.nl/orlando

DOELSTELLINGEN CHECKLISTOm uw deelname aan de studiereis goed voor te bereiden én om opgedane ervaringen en interessante contacten te delen met uw collega’s ‘thuis’ kunt u bijgaande checklist op de volgende pagina gebruiken.

5

Waarom gaat u naar Orlando ? Formuleer uw doelstelling. Uit ervaring weten wij dat mensen zonder gerichte doelstelling over het algemeen ontevreden terugkomen. Mensen met een gerichte doelstelling komen over het algemeen tevreden terug.Een doelstelling als ‘ik ga me oriënteren’ is te weinig specifiek. Beter bijvoorbeeld: ‘Ik wil weten hoe men tot een verantwoorde keuze van een ELO kan komen. Hoe springt men om met zaken als financiën, organisatie-structuur en problematiek van drop-out leerlingen bij dit keuzeproces’. Mijn doelstelling is:

Welke vragen wilt u beantwoord krijgen, noteer minimaal 3 concrete vragen in volgorde van belangrijkheid. Bijvoorbeeld:1. Welke colleges hebben reeds succesvol een ELO in Nederland ingevoerd?2 .Welke instelling kan me behulpzaam zijn bij invoering?3. Hoeveel tijd moet ik uittrekken voor implementatie?

Vraag 1:

Vraag 2:

Vraag 3:

Heeft u in het programma al de programmaonderdelen aangekruist die mogelijk informatie voor uw vragen of uw doelstelling opleveren.Indien u met collegae reist is het wijs om dit onderling af te stemmen.

Ja

Ja, en afgestemd met Collegae

Nee

6

Zijn er in de Nederlandse delegatie mensen die informatie, kennis of ervaring hebben die u kunt gebruiken (voor uw vragen - doelstelling). Heeft u een lijst van deze mensen gemaakt.Op welke momenten gaat u deze mensen spreken?

Inventariseer welke Nederlandse mensen u wilt spreken.

Het feit dat u naar Amerika gaat levert intern in organisaties wel eens wat vragen op. U kunt deze vragen beperken door uw onder-, boven en naastgeschikten te informeren over de reden van uw studiereis en de doelstelling die u daarbij nastreeft. Voorbereidingen: heeft u uw boven en onderschikten geïnformeerd over uw doelstelling?

Bovengeschikte geïnformeerd

Naastgeschikten geïnformeerd

Ondergeschikten geïnformeerd

Heeft u iets gepland voor disseminatie van de kennis die u opdoet in USA. Een presentatie voor uw naaste collegae in de tweede week na terugkomst werkt goed. Plan deze bijeenkomst reeds voor u vertrekt Presentatie wordt gehouden op Datum:…………………… Tijd:……………………….

Belangstellenden zijn uitgenodigd ja/nee

7

WEBLOG Voor de CvI studiereis naar Orlando heeft Willem Karssenberg als adviseur van het CvI een weblog aangemaakt, waarop u de meest recente informatie aantreft.

Tijdens de studiereis zullen verschillende deelnemers ook hierop verslag doen van de Educause, van interessante workshops, maar ook van het bezoek aan het College en dergelijke. U kunt zich ook op deze weblog abonneren via RSS feed. Willem reist namens het CvI mee naar Orlando en zal ook daar beschikbaar zijn voor ondersteu-ning of vragen over het bloggen of andere web 2.0 toepassingen.

Mocht u tijdens of na de reis foto’s willen delen via Flickr, Picasa e.d. gebruik dan de ‘tag’ cviorlando2008

Adres van de weblog : http://www.cviweblog.nl/orlando/

Als u zelf ook berichten wilt plaatsen op de weblog, neem dan even contact op met [email protected], dan krijgt u een adres om uw berichten te plaatsen. Als u zelf een weblog bijhoudt, kunnen we ook een link naar uw eigen weblog plaatsen.

8berichten op de weblog: kan ook ter plaatse!

NAAR ORLANDO

GROEPSINDELINGDe verdeling van deelnemers over de vluchten ziet u in de deel-nemerslijst terug. U krijgt een persoonlijke bevestiging met uw inschrijfgegevens.

REISSCHEMA EN VLUCHTGEGEVENSEr wordt gebruik gemaakt van meerdere vluchten. Hieronder een overzicht van de vluchtgegevens per groep. Groep C1: KLM / Northwest Airlines

Amsterdam (SPL) vertrek 25 oktober 10:30 uur NW 067Detroit Wayne County (DTT) aankomst 25 oktober 13:05 uur Vlucht duurt 8:35 uur / diner / type B747

Detroit Wayne County (DTT) vertrek 25 oktober 15:10 uur NW 422Orlando (MCO) International aankomst 25 oktober 17:41 uurVlucht duurt 2:31 uur / service tegen betaling / type A320

Orlando (MCO) International vertrek 31 oktober 17:20 uur NW 431Detroit Wayne County (DTT) aankomst 31 oktober 20:01 uur Vlucht duurt 2:41 uur / service tegen betaling / type B757

Detroit Wayne County (DTT) vertrek 31 oktober 22:15 uur KL 618Amsterdam (SPL) aankomst 1 november 1 1:05 uur Vlucht duurt 7:50 uur / diner / type A330

9

Groep C2: United Airlines

Amsterdam (SPL) vertrek 25 oktober 12.25 uur UA 947 Washington Dulles (IAD) aankomst 25 oktober 15.08 uur Vlucht duurt 8:43 uur / lunch en snack / type B767

Washington Dulles (IAD) vertrek 25 oktober 17:00 uur UA 1565Orlando (MCO) International) aankomst 25 oktober 19:13 uurVlucht duurt 2:13 uur / geen service aan boord / type A320

Orlando (MCO) International) vertrek 31 oktober 11:41 uur UA 1508 Washington Dulles (IAD aankomst 31 oktober 13:45 uur Vlucht duurt 2:04 uur / geen service aan boord / type A320

Washington Dullus (IAD) vertrek 31 oktober 17.59 uur UA 946Amsterdam (SPL) aankomst 1 november 06:15 uur Vlucht duurt 7:16 uur / diner en snack / type B777

TIP: ACTUELE VLUCHTINFORMATIE

Voor actuele vluchtinformatie kunt u kijken op de sites van de luchthaven en de luchtvaartmaatschappijen:www.schiphol.nl www.klm.nl www.nwa.com www.united.com

10

MELDEN EN INCHECKENU moet minimaal 3 uur voor vertrek inchecken op Schiphol. Kijk op de monitor bij welke balie u moet inchecken. Daar treft u vanzelf iemand van het CvI aan:

Groep C1 KLM/Northwest verzamelt om 07:00 uur in vertrekhal 2, bij balie 9. Addy of Annemarie staat voor u klaar.

Groep C2 United Airlines verzamelt om 09:00 uur in vertrekhal 3, bij rij 26. Ellen of Willem staat voor u klaar.

REISDOCUMENTENU moet in het bezit zijn van een geldig paspoort dat bij terugkeer in Nederland nog minimaal 6 maanden geldig is. Voor de Verenigde Staten is een visum noodzakelijk. U krijgt, na het invullen van een groen formulier, een ontheffing voor het visum op de eerste luchthaven van aankomst (zie de tip hieronder en ‘in transit’). Het groene formulier wordt ingenomen en u krijgt een deel weer terug. Dat deel moet u bij vetrek weer inleveren.

11

TIP: INVULLEN FORMULIEREN AAN BOORD

In het vliegtuig krijgt u op de heenweg twee formulieren uitgereikt. Een douaneaangifteformulier en een ‘Ontheffing visumverplichting’. Dat laatste is een groen formulier. Vul beide formulieren tijdens de vlucht volledig in. Vragen gaan ondermeer over uw betrokkenheid bij criminaliteit en terrorisme. Op het formulier treft u bovendien een vraag over uw reisdoel. U geeft aan dat u de VS ‘for pleasure’ bezoekt. U kunt wel aangeven dat u een conferentie en een college bezoekt

12

BAGAGEREGELSEr zijn regels voor ruimbagage en handbagage. Uw laptop verdient speciale aandacht. Uitgebreide informatie over bagage is te vinden op de sites van de luchtvaartmaatschappijen zelf: www.nwa.com en www.united.com.

TIP: GROEN FORMULIER INLEVEREN BIJ VERTREK

Het deel van het groene formulier dat u bij aankomst heeft terug ontvangen, moet u absoluut niet kwijtraken. Bij vertrek dient u dat weer in te leveren. Niet inleveren betekent dat uw vertrek niet is vastgelegd. Dat levert proble-men op bij een volgend bezoek. Deze kan zonder pardon worden geweigerd. Toch vergeten? Stuur hem van thuis op naar ACS Inc., 1084 South Laurel Road, London, Kentucky 40744, USA. Bewaar wel een kopie en stel het consulaat in Amsterdam op de hoogte.

TIP: STRENGE REGELS LAPTOP, IPODS, MOBIEL

Wanneer u uw lap top, telefoon of iPod meeneemt, doe dat dan als handbaga-ge. Bij de beveiligingscontrole moet de laptop uit tas of koffer gehaald worden en apart worden aangeboden.Bij de grenscontroles moet u er rekening mee houden dat laptops, gsm’s, Black Berries, iPods en andere elektronische apparaten voor onbepaalde tijd in beslag kunnen worden genomen. Volgens het Department of Homeland Security hoeven douaneambtenaren geen specifieke verdenking te hebben voor ze een apparaat innemen. Ambtenaren mogen ook gegevens van de laptop kopiëren en delen met andere ambtenaren van Amerikaanse overheids-diensten. Deze nieuwe regels gelden zowel voor Amerikanen als buitenlanders. U kunt bovendien opgeroepen worden voor een extra tweede controle door The Transport Security Admistration (TSA). Dat gebeurt meestal wanneer uw boardingpass is voorzien van de code SSSS. Dit levert vertraging op en wordt over het algemeen als bijzonder stressvol ervaren. Soms missen mensen hun vlucht. Blijf rustig, werk mee en onderga de procedure. Er zit niets anders op.

13

TIP: REIS MET 1 KOFFER

Reis bij voorkeur met 1 stuks ruimbagage. Er zijn nieuw ingevoerde toeslagen en afwijkende regels voor mensen die op de terugweg een stopover hebben geregeld. Northwest Airlines zal op de transatlantische vlucht een gewicht tot ca. 32 kilogram toestaan, maar niet tijdens een binnenlandse vlucht.

TIP: BAGAGE (NIET) OP SLOT

Wilt u de bagage die in het vliegruim vervoerd wordt, op slot doen, gebruik dan alleen een ‘TSA luggage lock’: een slot dat door de Amerikaanse Transportation Security Administration (TSA) herkend en geopend kan worden. Veel nieuwe koffers zijn voorzien van deze sloten. Ze zijn ook los te kopen, ondermeer op Schiphol Plaza bij Paolo Salotto. Wanneer u uw bagage op slot doet met een ander soort slot, kan het slot worden opengebroken door de TSA. De schade is dan voor rekening van de reiziger.

RUIMBAGAGETwee stuks ruimbagage, per stuk niet zwaarder dan 50 pounds (ca. 23 kilogram). De bagage mag niet groter zijn dan 62 inch of 158 cm. (l+h+b). Voor de tweede koffer rekent de luchtvaartmaatschappij een toeslag van circa € 25,00.

HANDBAGAGEMag niet groter zijn dan 22 x 35 x 55 cm. Eén extra persoonlijk item (laptop, handtas, camera) wordt toegestaan. Bij de beveiligings-controle gaat alle handbagage, inclusief jas(jes), sleutels en riem, op een lopende band door een scanner. Hier wordt ook gecontroleerd of u vloeistoffen in uw handbagage hebt. Als u vloeistoffen mee wilt nemen, dan moet u voor vertrek uw vloeistoffen en gels apart in een doorzichtige gesloten plastic 1-literzak stoppen. Wanneer u vloei-stoffen en gels tóch onjuist verpakt meeneemt, zal de beveiliging ze innemen. Het doorzichtige, hersluitbare, zakje moet aan de Euro-pese eisen voldoen Het is verkrijgbaar in winkels als Blokker, Etos en Marskramer. Kijk op www. schiphol.nl onder Veiligheidsregels hand- en ruimba-gage’ en onder ‘De nieuwe EU-regels voor vloeistoffen en gels in de handbagage’ voor actuele lijsten van voorwerpen die niet als hand-bagage meegenomen mogen worden en lijsten van voorwerpen die ook niet als ruimbagage meegenomen mogen worden.

TIP: AMERIKAANSE DOUANE ONLINE

De Amerikaanse douane heeft de regelingen van wat ingevoerd mag worden staan op: http://thehague.usembassy.gov/us_customs.html.

14

AAN BOORDTijdens de reis vliegt u in verschillende vliegtuigtypen. Meer weten over uw vliegtuig? Surf naar www.seatguru.com.

IN TRANSITNa aankomst in de VS maakt u een overstap. U bent ‘in transit’. Het bete-kent dat u eerst uw koffer moet ophalen, deze opnieuw moet afgeven en door Immigrations moet. Dit proces gaat gepaard met strenge veiligheids-maatregelen (schoenen uit). Volg de aanwijzigen en alles gaat vanzelf. ‘Grappig’ doen bespoedigt het proces niet en kan zelfs resulteren in een re-tourtje Amsterdam. Zorg ervoor dat u uw paspoort, het immigratieformulier dat u tijdens de vlucht heeft ingevuld en de boardingpass van uw vervolg-vlucht paraat heeft. Deze boardingpas ontvangt u al op Schiphol. Behoud hem compleet in 1 deel om vertraging te voorkomen.

TIP: BEWEEG!

Er is de laatste jaren veel te doen over trombose tijdens het vliegen. Het zogenaamde ‘Economy Class Syndrome’ is te voorkomen door veel water te drinken en regelmatig te bewegen. Enkeldraaien, voet- en knieheffen, schou-derdraaien, armbuigen, knie naar borst, vooroverbuigen, bovenlichaam rekken, schouders rekken, nekrollen en natuurlijk naar de wc lopen (na al dat water). Het helpt allemaal.

15

PROGRAMMA STUDIEREIS

PROGRAMMA OVERZICHTZaterdag 25 oktoberHeenreis (zie pagina 9 en 10 voor het vluchtschema). Aankomst in Orlando. Vervoer naar het hotel per bus vanaf de luchthaven.

Zondag 26 oktober08:00 uur verzamelen bij de hoofdingang van het hotel. Ontbijten onder-weg. Informeel programma met de hele groep, expeditie van vroeg in de ochtend tot net in de middag. Tip: vrijetijdskleding en gemakkelijke schoe-nen. Voor een natje en een droogje wordt gezorgd. Rest middag en avond vrij te besteden.

Maandag 27 oktober08:30 uur verzamelen bij de hoofdingang van het hotel. Vertrek per bus naar het Valencia Community College Orlando.17:00 uur aankomst in het hotel. Avond vrij te besteden.

Dinsdag 28 oktoberStart Educause Conferentie met Pré-Conference sessies. Deze sessies zijn tegen (bij-)betaling te volgen. Vanaf 07.00 uur kunt u uw badge ophalen bij de registratiebalie. Volgt u geen pré-conference sessies, dan kunt u deze dag als vrije dag beschouwen. Ronde tafel bijeenkomst 19.00 – 20.00 uur in het hotel. Diner op eigen gelegenheid

Woensdag 29 oktoberBezoek Educause Annual Conference 2008 op eigen gelegenheid.19:00 – 20:00 uur CvI avond bijeenkomst in het hotel. Diner op eigen gelegenheid. Donderdag 30 oktoberBezoek Educause Annual Conference 2008 op eigen gelegenheid. 19:00 uur verzamelen bij de hoofdingang van het hotel. Verrassende afsluitende avond met diner. Afsluiting rond 22:30 uur.

Vrijdag 31 oktober (Halloween)Vertrek per bus naar de internationale luchthaven van Orlando voor de terugreis. 08:00 uur groep C1 verzamelen bij de hoofdingang van het hotel. 13:45 uur groep C2 verzamelen bij de hoofdingang van het hotel.

Heeft u een verlenging van uw reis geregeld of vliegt u terug met KLM/Northwest, dan bestaat de mogelijkheid de plenaire afsluiting van de conferentie bij te wonen.

Zaterdag 1 novemberAankomst in Amsterdam volgens vluchtschema (zie pagina 9 en 10).

16

INFORMEEL PRORAMMA ZONDAGDe eerste dag na aankomst is iedereen altijd vroeg wakker vanwege het tijdverschil. Het programma voor deze typische niet te missen CvI-studiereis-dag begint dan ook vroeg. Dit is dé gelegenheid om op informele wijze uw groepsgenoten te leren kennen en contacten te leggen. De reisleiding verzorgt ontbijt én lunch.

AVONDPROGRAMMADinsdag 28 oktober van 19.00 tot 20.00 uur organiseren we een Ronde Tafel bijeenkomst. Onder het genot van een drankje en een hapje kunt u met collega-deelnemers van gedachten wisselen over diverse thema’s. Daarnaast is dit de perfecte gelegenheid om col-lega’s te treffen om vervolgens mee te gaan dineren. Wilt u ook een onderwerp aandragen, mail het dan uiterlijk 10 oktober naar [email protected]

Woensdag 29 oktober van 19:00 uur tot 20:00 uur avondbijeen-komst in het hotel, nadere informatie volgt.

Donderdagavond 30 oktober zullen we de reis afsluiten met alle CvI deelnemers aan deze studiereis. Reken op een verrassend program-ma inclusief diner.

17

BEZOEK VALENCIA COMMUNITY COLLEGEHet bezoek aan het college vind plaats op maandag 27 oktober. U wordt met de bus vervoerd. Florida telt 28 community colleges. Valencia staat met haar zeven locaties en bijna 22.000 deelnemers (FTE-telling) op de derde plaats. Het college is opgericht in 1967.

Dr. Sanford C. ‘Sandy’ Shugart is President van Valencia Commu-nity College, bestaat inmiddels ruim 40 jaar en is volgens hun site één van ‘s lands grootste and meest gevierde ‘two-year colleges’. Valencia, de tweede grootste in het afleveren van ‘graduates in the country’, wordt ‘especially well regarded for its learning centered approach to higher education, its economic development programs and its outstanding academic programs’. 58% van de deelnemers is vrouw. Etnische achtergrond: 6% Aziatisch, 19% Afrikaans- Amerikaans, 24% Latijns-Amerikaans, Indo-Europees 46%, overig 5%. De website van het college: www.valenciacc.edu.

TIP: BEREID VRAGEN VOOR

Bereid u voor op het bezoek aan het community college. Het college heeft veel werk gemaakt van de ontvangst. Bereid wat vragen voor. Het wordt als onbeleefd beschouwd als er geen vragen worden gesteld na afloop van de plenaire sessie(s).

BEZOEK EDUCAUSE ANNUAL CONFERENCE 2008De Educause Conferentie wordt georganiseerd in het Orange County Convention Centre (OCCC), gelegen aan de hoofdstraat van Orlando, International Drive. Alle informatie over de Educause Conferentie staat op www.educause.edu.

Registratie heeft al online plaatsgevonden. U heeft daarover een mail ontvangen van [email protected] U moet nog wel uw badge ophalen bij de registratiebalie in het OCCC (denk aan uw legitima-tie!). De balie is geopend op de volgende tijdstippen:

Maandag 27 oktober: 08:00-17:00 uur. Dinsdag 28 oktober: 07:00-19:00 uur.Woensdag 29 oktober: 07:00-18:00 uur.Donderdag 30 oktober: 07:00-18:00 uur.Vrijdag 31 oktober: 07:00-18:00 uur.

18

TIP: BEKIJK VOORAF WAAR U NAAR TOE ZOU WILLEN.

Het volledige programma is beschreven op: http://net.educause.edu/e08/ConferenceProgram/14625De organisatie heeft een ‘planner’ ontwikkeld op: http://net.educause.edu/e08/ConferenceProgram/14645Om deze te kunnen gebruiken, dient u eerst een ‘profile’ aan te maken.

Voldoet een sessie niet aan uw verwachting? Het is in de VS gebruikelijk dan de zaal te verlaten en elders aan te schuiven.

19

Programma highlights:

Dinsdag 28 oktober 16:00 uur: Opening Reception in de Exhibit Hall.

Woensdag 29 oktober 08:15 uur: Wet Hall WE2 - General Session ‘The Unique Human Brain’ door V.S. Ramachandran.

Donderdag 30 oktober 09:00 uur: West Hall WE2 - General Session ‘The Facts of Life in the High-Tech Age’ door Moira Gunn.

Vrijdag 31 oktober 10:30 uur: West Hall WE2 - General Session ‘Why IT Matters’ door Freeman A. Hrabowski III.

Voor meer tips én tijdens de reis ook voor verslagen van workshops : kijk regelmatig op de weblog http://www.cviweblog.nl/orlando/

20

TER PLAATSE

HOTEL International Plaza Resort & Spa10100 International DriveOrlando, FL 32821United Statestel. +1 407-352-1100Fax +1 407 354 5068 / 407 352 2632http://www.intlplazaresort.com

Het hotel (1103 kamers) beschikt over een restaurant, een bar en conferentiezalen. Er is een business center met high-speed internet toegang (gratis). Gratis draadloos internet is beschikbaar in de ka-mer, bij het zwembad en in het buitenrestaurant. Op het terrein zijn drie (buiten) zwembaden en er is de mogelijkheid om in de fitness-ruimte te trainen. Verder heeft het hotel goede spafaciliteiten, een geldautomaat en een deli. Op de kamer is een strijkplank aanwezig.

Dit populaire hotel bevindt zich aan het zuidelijke uiteinde van de International Drive. Afstand tot Orange County Convention Center is een halve mijl, ‘slechts 3 blocks’ , maar misschien wat ver lopen. Educause verzorgt een Shuttle Service met bussen, die continu heen en weer rijden over International Drive tussen de hotels en het Convention Center. Naar Sea World, Aquatica en Discovery Cove is het slechts enkele minuten lopen. Gratis transfermogelijkheden (via hotelreceptie) naar Disney World en Seaworld. Halte van de I-Drive Trolley voor het hotel.

ORLANDO IN HET KORTOrlando telt 186.000 inwoners en is daarmee de zesde stad van Florida. Er heerst een tropisch klimaat. Het drinken van kraanwater in Orlando wordt afgeraden. Van de bevolking is 11,3 % ouder dan 65 jaar en bestaat voor 35 % uit eenpersoonshuishoudens. De werkloosheid bedraagt 2,7 % (cijfers volkstelling 2000). Ongeveer 17,5 % van de bevolking van Orlando bestaat uit hispanics en latino’s, 26,9 % is van Afrikaanse oorsprong 2,7 % van Aziatische oorsprong.

21

Het landschap van Orlando is zacht hellend met honderden meren. Ook het hart van de stad is overwegend groen met veel bomen. Centraal ligt het Eolapark met een grote en zeer speciale fontein. Rond het historische Church Street Station ligt het sfeervolle centrum met veel nostalgisch ingerichte saloons.

International Drive, die buiten het stadscentrum ligt, is een van de grote verkeersaders van Orlando. Deze drukke boulevard is een lange aaneenschakeling van hotels en restaurants uit alle categorieën, International Drive is een levendige toeristenwijk in Orlando, waar zich ook talloze winkels te vinden zijn.. Tevens bevinden zich hier de bekende pretparken Sea World en Universal Studios.Tenslotte zijn er nog een heleboel museumpjes waarvan het ene al boeiender is dan het andere. Downtown Orlando Toeristen associëren Orlando zo sterk met de pretparken dat de meeste mensen vergeten dat de stad ook een cen-trum heeft (Downtown) en verschillende randgemeenten die samen Metro Orlando vormen. Ook in het centrum heeft men een plaatsje gevonden voor een themapark, Church Street Station. De gebou-wen van het oude station, die geklemd staan tussen ultramoderne wolkenkrabbers en de geklasseerde huizen van de ‘historische’ kern, werden gerestaureerd.

WINKELENShoppen is aantrekkelijk. De dollar staat relatief laag. Hieronder de belangrijkste kansen om uw koffer vol en uw bankrekening leeg te krijgen.

BIJ DE ATTRACTIEPARKENBij de attractieparken zijn vaak zogenaamde malls. Bij Universal is dat Universal City Walk. Bij Disney hoort Downtown Disney waar u onder andere de grootste Disneywinkel ter wereld, een grote Lego-shop en 70 winkels met exclusieve artikelen.

TIP: OPPASSEN, VERSCHIL IN ZOMER- EN WINTERTIJD!

Als we in Orlando zijn, eindigt in Nederland de zomertijd, maar niet in de VS!In Nederland eindigt de zomertijd op zondag 26 oktober om 02.00 uur; de klok gaat dan 1 uur terug. In de VS eindigt de zomertijd op zondag 2 november om 02.00 uur. Vanaf zondag 26 oktober is het tijdverschil dus maar 5 uur. Vanaf 2 november is het weer 6 uur, belangrijk voor zij die nog even in de VS blijven.

Church Street Station is wel een goed vertrekpunt voor een gezellig avondje stappen in het centrum van de stad. Eén uur volstaat om de enige “echte” bezienswaardigheid die Orlando rijk is, te bezoeken: het Historic District van Downtown dat zich langs en rond Orange Avenue uitstrekt. Op de drukke avenue lopen kantoorbedienden heen en weer in de schaduw van enkele stijlvolle panden waaronder “Mc Crory’s Five and Dime Building” en de “First National Bank” met zijn Egyptische toets, beide fraaie art deco-gebouw uit de jaren ‘20.In sommige straten hebben houten woningen de tand des tijds getrotseerd en ademen de sfeer uit van de hoogdagen van de stad als centrum van de veeteelt. Vele van deze huizen worden nu gereno-veerd, vooral rond Lake Eola.

TIJDSVERSCHILHet tijdsverschil tussen Orlando en Nederland is normaal 6 uur. Op 25 oktober is het dus 6 uur vroeger dan in Nederland. Vanaf zondag 26 oktober is het tijdverschil echter maar 5 uur. Op 2 november is het weer 6 uur vroeger.

22

MALLSDe grootste mall van Orlando is de Florida Mall aan de South Oran-geblossom Trail (buslijn 4). Deze mall heeft meer dan 200 winkels en een foodcourt Elke avond tot 9 uur open, op zondag open tussen 11 en 6 uur. De Fashion Square Mall, zelfde openingstijden, staat in Downtown Orlando, aan de East Colonial Drive, oftewel SR 50, Ongeveer 165 winkels en een foodcourt. De Mall at Millenia is luxer. U treft er alle gewilde Amerikaanse mer-ken en de beroemde warenhuizen Macy’s, Bloomingdale’s en Neiman Marcus. Open van 10:00 tot 21:00 uur (zondag van 12:00 tot 19:00 uur).

OUTLET STORESEen hoofdstuk apart vormen de factory outlet stores. Op koopjes-jacht tussen de vaak nog actuele overschotten. De Lake Buena Vista Factory Stores telt 80 winkels en is te vinden aan de SR 535, tussen Kissimmee en Disneyworld. Op International Drive zit een enorme vestiging van de Amerikaanse outletketen Prime (Hugo Boss en alle Amerikaanse merken). De beste outlet is de Orlando Premium Outlets, aan de Vineland Avenue, naast de I 4 bij Exit 27. Ongeveer 110 winkels van Gap tot Armani. Openingstijden: 10:00-23.00 uur, zondag 10:00-21:00 uur. U mist net wel de opening van de enorme nieuwe uitbrei-ding.

ANDERS WINKELENMaar ook buiten de malls is het goed shoppen Bijvoorbeeld lekker chique winkelen in de schaduw van eiken op Park Avenue in Win-terpark, de rijkste buurt van Greater Orlando. Veel onafhankelijke en dus unieke winkels. Aan de International Drive is het fraai aangeleg-de winkelcentrum Pointe Orlando gesitueerd. Vlakbij is een vestiging van de grootste speelgoedzaak van de VS, FAQ Schwarz.De antiekliefhebber gaat naar Ivanhoe Row aan North Orange Avenue.

23

24

ETEN EN UITGAAN

AlgemeenOntbijten, lunches en diners zijn op eigen gelegenheid en voor eigen rekening (tenzij anders vermeld in het programma).

Uit etenOrlando biedt om de andere meter wel een eetgelegenheid. Alle wereldkeukens zijn in alle prijsklassen vertegenwoordigd. Er zijn tal van ‘family restaurants’. Namen als Restaurantosaurus en Circus McGurkus geven u een hint dat hier een goed gesprek wellicht minder uit de verf zal komen.

Dinner showsOrlando staat bekend om zijn dinner shows. Dineren en uitgaan tegelijk. Goed voorbeeld daarvan is ‘Arabian Nights’ met een daverende paardenshow. Informatie: http://www.orlandotouristinformationbureau.com/attractiona/dinnershow.htm

UITGAANHet uitgaan in Orlando bestaat, naast de dinner shows, uit drie ingrediënten: een bezoek aan een café, een live muziekfestijn, een trendy club. De beste plek om iets te gaan drinken is op Orange Avenue (kruising Pine Street, Central Boulevard). De live muziek shows zijn bij de pretparken gegroepeerd. Downtown Disney (vlabij het hotel) is een goed uitgangspunt. Veel muzieksoor-ten komen voorbij in de HOB (House of Blues). De blues liefhebber gaat naar de HOB Blues Bar een deur verder. Downtown Disney is ook de juiste plek voor een aantal hippe clubs als 8TRAX en Motion. Het ‘echte clubwerk’ is te vinden ten noorden van de Expressway op Orange Avenue.

TRANSPORT Educause verzorgt een shuttle service met bussen, die continue heen en weer rijden over International Drive tussen de hotels ne het Convention Center. Taxi’s en bussen zorgen voor vervoer van en naar de attracties.

TIP: VOETGANGERS OPGEPAST.

Nederlanders lopen liever een stukje. Weet dan dat Orlando bekend staat als een van de gevaarlijkste steden voor voetgangers. Pas dus wel goed op en wees niet verbaasd wanneer u plotseling voor een snelweg staat.

25

Lynx biedt voordelig openbaar vervoer in Greater Orlando van 05:00 uur tot middernacht. Kijk op www.golynx.com of vraag in het hotel om de actuele routes en rijtijden. Op de International Drive rijdt een trolleybus (www.iridetrolly.com) langs de belangrijkste punten. U kunt overal onderweg in- en uitstappen, kosten voor een los kaartje USD 1,00. U Dagkaart kost USD 3,00. Er zijn ook kaarten voor meer dagen te koop: USD 5,00 voor drie dagen, USD 7,00 voor 5 dagen, USD 9,00 voor 7 dagen). Dagkaarten zijn niet in de bus verkrijgbaar, maar op meer dan 100 locaties te koop. Bus vertrekt circa iedere 20 minuten. De trolley rijdt tussen 08:00 en 22:30 uur.

Taxi’s zijn economisch als u met vier personen bent. Ze staan bij attracties, winkelcentra en hotels. In tegenstelling tot veel Ameri-kaanse steden, valt het in Orlando niet mee om op straat een taxi aan te houden.

TIPS VOOR DE VRIJE UREN

INLEIDING

Attractieparken zo gek en zo veel u maar kunt bedenken. Meer ‘PG13-rides’ dan waar ook ter wereld (PG-13= Parents Strongly Cautioned; some material may be inappropriate for children under 13 years old). Incredible Hunk, Tower of Terror, Dueling Dragons, krijgt u ook al zin? Maar het kan ook anders. Eén van de 176 golfbanen of strand misschien? Hieronder een greep uit de talloze mogelijkheden.

Voor bijna alle attracties geldt dat er kortingen gegeven worden op de toegangsprijs. Ga naar de websites van de parken en let op de ‘bonnenboekjes’ die overal liggen: hotels, winkels, restaurants en de tourist offices.

ON THE ROADZie de aanwijzingen in de paragraaf Transport in het hoofdstuk TER PLAATSE. Heeft u besloten verder weg te gaan. Dan is een huurauto de beste optie. Hiervoor moet u in het bezit zijn van een geldig rijbe-wijs en van een creditcard

TIP: PAS OP MET AANBIEDINGEN OP STRAAT

Pas op met de vele standjes die kaarten met korting verkopen. Dat is vaak onbetrouwbaar. Vaak belandt u in een timesharingproject. Koop in ieder geval geen kaarten op straat voor Disney, SeaWorld en Universal.

TIP: ZEKER IN UW HUURAUTO

In de VS wordt streng gecontroleerd op snelheid. De boetes voor verkeersover-tredingen zijn erg hoog. Niet alle verzekeringen (afkoop eigen risico!) zijn in de huurprijs begrepen. Neem daarom even rustig de tijd eerst de instructies van de verhuurder goed door te lezen.

26

GROTE ATTRACTIEPARKENNergens ter wereld vind je meer pretparken dan in Orlando. The Big Three zijn Disney World (een verzameling van vier aparte attractieparken), Universal (drie aparte attractieparken) en SeaWorld. Toegang tot de grote parken kost ongeveer USD 67,00.

SeaWorldTegenover het hotel ligt het grootste zeedierenpark ter wereld: SeaWorld. Dolfijnen, roggen, zeeolifanten, pinguïns zeeleeuwen, zeehonden, reuzen-haaien, walrussen, ijsberen en vissen. Openingstijden: 09.00-18.00 uur. Voor een actueel showprogramma kijkt u op www.seaworld.com.

Walt Disney WorldDisney World Florida bestaat uit 4 attractieparken, 2 waterpretparken, 2 entertainment gebieden, 1 winkelcentrum, 6 golfbanen, 2 midgetgolfbanen, een sportcomplex, een speedwaybaan en 22 gethematiseerde hotels. Pro-gramma is iedere dag weer anders. Kijk op www.disneyworld.disney.go.com.

De vier pretparken in Disney World zijn:−Disney’s Magic Kingdom−Disney’s Epcot−Disney’s Hollywood Studios−Disney’s Animal Kingdom Park.

27

TIPTijdens ons verblijf is er het International Food & Wine Festival in Epcot.

Universal Universal is verantwoordelijk voor 3 attractieparken: Islands of Adventure, Universal Studios Florida en Wet ‘n Wild. Informatie op www.universalorlando.com.

OVERIGE PARKEN EN ACTIVITEITEN Buiten de drie allergrootste hoofdattracties van Orlando zijn er nog vele ‘kleinere’ attractieparken en is er in en om Orlando nog veel meer te zien en te beleven.

Kennedy Space CenterHet ruimtevaartcentrum in Cape Canaveral. Website: www.kennedyspacecenter.com.

Sport bij DisneyOp het terrein van Disney vindt u ook Disney Wide World of Sports, een groot complex met vele takken van sport. Er zijn een aantal stadions, waar regelmatig evenementen gehouden worden. Website: www.disneyworld.disney.go.com.

SkyVenture Vlak bij de International Drive en de I 4 kun je indoor parachutespringen in een soort van enorme koker, een hele aparte ervaring. Vanaf USD 45,00 + tax per sprong inclusief begeleiding. Informatie op www.skyventureorlando.com.

28

The Holy Land ExperienceEen park met bijbelse missie, maar dan wel op zijn Amerikaans. Oud Jeruza-lem komt tot leven. Website: www.theholylandexperience.com. Op zondag gesloten.

GatorlandFlorida is krokodillenland en dat kun je goed zien in kwekerij annex dieren-tuin Gatorland, gelegen aan de Orange Blossom Trail, de US 441. Te herken-nen aan de gigantische krokodil voor de deur.Website www.gatorland.com.

Middagje strandPak de huurauto naar: -St. Augustine, aan de kust, 2 uur rijden, oudste plaats van Florida. -Daytona, uurtje rijden, daar mag je met de auto op het strand. Melbourne, via Hwy 192, leuke route. -Cocoa Beach, met Ron Jon Surfshop, de grootste winkel ter wereld op dat gebied. -Tarpon Springs, boven Tampa, wonen veel Griekse sponsenduikers, heel romantisch, 2 uur rijden. -St. Petersburg, onder Tampa, met Salvador Dali Museum. -Clermont links van Orlando, met uitkijktoren tussen sinaasappelplantages.

MuseaWanneer u in Orlando wilt ronddwalen, weet dan dat er een aantal goede musea zijn. De beste is het Orlando Museum of Art (OMA). Tikje conserva-tief, maar topstukken van Innes, O’Keefe en Rauschenberg zijn aanwezig.

29

30

OVERLEVEN

CONTACT MET HET THUIS/WERKFRONTBellen vanuit de VS naar Nederland: +31 / 00 11 31 (plus netnum-mer zonder 0 en dan abonneenummer). De thuisblijvers die vanuit Nederland naar Verenigde Staten willen bellen: eerst 001 draaien dan netnummer (zonder 1) en dan abonneenummer. Maar meestal zal van uw mobiele nummer gebruik worden gemaakt. Dat kan, mits u beschikt over een toestel met triband. Alarmnummer in de VS is overigens (wie kent het niet?) 911.

Voor noodgevallen kunt u contact opnemen met de reisleiding via tel. + 31 6 53352151 of het kantoor van het Consortium voor Innovatie 073-6249622, tijdens kantooruren op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag. U kunt ook mailen naar [email protected].

REISVERZEKERINGVoor iedere deelnemer wordt een reisverzekering afgesloten. Bij verlies of diefstal altijd aangifte doen bij de politie ter plaatse en een kopie van het procesverbaal meenemen naar Nederland. In de verzekering is een beperkt bedrag voor kostbaarheden opgeno-men. Voor uw laptop of andere apparatuur is het verstandig zelf een aanvullende verzekering af te sluiten. Wilt u meer weten over de dekking en voorwaarden, stuur dan een mail naar [email protected].

ELEKTRICITEITWandcontactdozen hebben in de VS een andere vorm dan bij ons. Daardoor kunnen Nederlandse stekkers er niet in gestoken worden. Koop bij de ANWB, op Schiphol of de elektriciteitswinkel dus een verloopstekker wanneer u apparatuur meeneemt.

Bovendien is het netwerk in de VS 110 Volt. Veel Nederlandse ap-paratuur werkt ook op 110 Volt. Wilt u zekerheid, vraag dan de vakhandel om advies. Eventueel kunt u een omvormer kopen (weer bij de ANWB, op Schiphol of de elek-triciteitswinkel). Let ook op de oplader van uw mobiele telefoon, uw lap top en scheerapparaat: als op de stekker ‘Input 100/240 V’ staat, werkt hij ook in de VS.

31

GELDZAKEN

De dollar. Betalingen gaan in Amerikaanse dollars (USD). De koers wisselt sterk. Koers 19 september 2008: € 1 = USD 1,42; USD 1 = € 0,70. Meest actuele koersinformatie is terug te vinden op www.xe.com.Het voordeligst is dollars uit een lokale ATM (geldautomaat) te halen. In Amerika is het gebruikelijk dat daarvoor automatisch een bedrag in rekening wordt gebracht. De fee is verschillend per bank en varieert tussen de twee en vier dollar. Voordat de transactie wordt afgerond verleent u toestemming. U kunt de transactie dus nog stoppen en een andere bank proberen. Pin wel met de Pinpas; creditcard kost meer.

Wie voor aankomst in Amerika al wat dollars wil hebben, kan die ook nog op Schiphol pinnen bij ABNAMRO in de vertrekhal na de paspoortcontrole.

BetalenEen creditcard is een must. Ter plaatse moeten allerlei grotere en kleinere zaken betaald worden. Het bespaart tijd dit met een credit card af te rekenen. Net als de Amerikanen zelf: het is heel normaal om je Starbucks koffie met een credit card te betalen.

FooienIn de VS bent u een behoorlijk bedrag aan fooien kwijt. Voor fooien is het handig altijd ongeveer 100 dollar aan contanten bij u te hebben. Een fooi wordt in Amerika een tip, of ook wel gratuity genoemd.

32

− Prijzen in restaurants waar men aan tafel bedient wordt, zijn exclusief bediening: een tip van 15% tot 20% (over het bedrag exclusief Tax: hierover verder meer) is heel normaal. Het bedienend personeel is afhankelijk van het fooiengeld omdat het een substantieel deel van het inkomen uitmaakt. − Bij zelfbediening restaurants en fast food restaurants is het geven van een fooi niet gebruikelijk. Het is gebruikelijk om de fooi op de tafel achter te laten, ook al betaalt men aan de kassa. Wanneer men met een creditcard betaalt dan kan men op de afrekening de fooi toevoegen. Bij restaurants waar veel toeristen komen wordt de fooi soms al op de rekening vermeld. Wanneer je die fooi te hoog of te laag vindt, dan kun je het bedrag veranderen. − In bars is een fooi van 50 dollarcent per consumptie gebruikelijk. − Bij taxiritten is een fooi van 15% gebruikelijk. Wanneer de chauf feur ook nog de bagage draagt dan geeft men gewoonlijk een wat hogere fooi. − Gewoonlijk geeft men voor het schoonmaken van de hotelkamer een fooi van een dollar aan het kamermeisje. Omdat de kans groot is dat elke dag een ander kamermeisje de kamer opruimt, is het gebruikelijk om die fooi per dag achter te laten op het nachtkasje. − Wanneer u uw bagage naar de kamer laat brengen, geeft u een of twee dollar per koffer. Dit hangt onder andere af van het gewicht van de koffer. − Een portier die een taxi voor u regelt en vervolgens de deur open houdt krijgt een dollar. − Bij Valet parking (parkeerservice) geeft u een fooi van twee dollar bij het teruggeven van de auto.

TaxLet er op dat de prijzen van praktisch alles (producten, restaurants en toegangsprijzen van de attractieparken) vermeld staan zonder tax (staatsbelasting). In Florida bedraagt de tax 6,5 %. Verkijk je er dus niet op: er komt dus altijd 6,5 % bij.

33

HALLOWEEN: 31 OKTOBERHalloween wordt in de VS groots gevierd. Als het donker wordt op 31 oktober verkleden kinderen zich en bellen aan bij huizen in de buurt die versierd zijn met pompoenen en lichtjes. Ze roepen “trick or treat” (een plagerijtje uithalen of een versnapering krijgen). De bewoners geven de kinderen dan snoepjes. In de aanloop naar Halloween zijn er overal pompoenen te koop (vaak gaat de op-brengst naar een plaatselijk goed doel), zijn de winkels versierd en ook alle pretparken staan in het teken van ‘lekker griezelen’.

KLEDINGKledingmatenVoor de kleding-shoppers is enige kennis van Amerikaanse maten praktisch. Er is niet alleen verschil tussen Nederlandse en Amerikaans maten, ook de pasvorm kan behoorlijk afwijken. Credo is dus: (op)passen! De aanduiding XXS, XS,S,M,L,XL,XXL,3XL komt in de Verenigde Staten steeds vaker voor. Koopt u in Nederland een XL, probeer dan ook eens een L.

FooienIn de VS bent u een behoorlijk bedrag aan fooien kwijt. Voor fooien is het handig altijd ongeveer 100 dollar aan contanten bij ute hebben. Een fooi wordt in Amerika een tip, of ook wel gratuity genoemd.

− Prijzen in restaurants waar men aan tafel bedient wordt, zijn exclusief bediening: een tip van 15% tot 20% (over het bedrag exclusief Tax: hierover verder meer) is heel normaal. Het bedienend personeel is afhankelijk van het fooiengeld omdat het een substantieel deel van het inkomen uitmaakt.

− Bij zelfbediening restaurants en fast food restaurants is het geven van een fooi niet gebruikelijk. Het is gebruikelijk om de fooi op de tafel achter te laten, ook al betaalt men aan de kassa. Wanneer men met een creditcard betaalt dan kan men op de afrekening de fooi toevoegen. Bij restaurants waar veel toeristen komen wordt de fooi soms al op de rekening vermeld. Wanneer je die fooi te hoog of te laag vindt, dan kun je het bedrag veranderen.

− In bars is een fooi van 50 dollarcent per consumptie gebruikelijk. − Bij taxiritten is een fooi van 15% gebruikelijk. Wanneer de chauffeur ook nog de bagage draagt dan geeft men gewoonlijk

een wat hogere fooi. − Gewoonlijk geeft men voor het schoonmaken van de hotelkamer een fooi van een dollar aan het kamermeisje. Omdat

de kans groot is dat elke dag een ander kamermeisje de kamer opruimt, is het gebruikelijk om die fooi per dag achter te laten op het nachtkasje.

− Wanneer u uw bagage naar de kamer laat brengen, geeft u een of twee dollar per koffer. Dit hangt onder andere af van het gewicht van de koffer.

− Een portier die een taxi voor u regelt en vervolgens de deur open houdt krijgt een dollar. − Bij Valet parking (parkeerservice) geeft u een fooi van twee dollar bij het teruggeven van de auto.


HALLOWEEN: 31 OKTOBERHalloween wordt in de VS groots gevierd. Als het donker wordt op 31 oktober verkleden kinderen zich en bellen aan bij huizen in de buurt die versierd zijn met pompoenen en lichtjes. Ze roepen "trick or treat" (een plagerijtje uithalen of een versnapering krijgen). De bewoners geven de kinderen dan snoepjes. In de aanloop naar Halloween zijn er overal pompoenen te koop (vaak gaat de opbrengst naar een plaatselijk goed doel), zijn de winkels versierd en ook alle pretparken staan in het teken van ‘lekker griezelen’.

KLEDINGKledingmatenVoor de kleding-shoppers is enige kennis van Amerikaanse maten praktisch. Er is niet alleen verschil tussen Nederlandse en Amerikaans maten, ook de pasvorm kan behoorlijk afwijken. Credo is dus: (op)passen! De aanduiding XXS, XS,S,M,L,XL,XXL,3XL komt in de Verenigde Staten steeds vaker voor. Koopt u in Nederland een XL, probeer dan ook eens een L.

SchoenenNederland VS dames VS heren

35 4

36 5

37 5

37 6

38 6 5

38 7 6

39 7 6

40 8 7

40 8 7

41 9 8

42 9 8

42 10 9

43 10 9

44 11 10

44 11 10

45 12 11

46 12 11

46 13 12

47 12

47 13

48 13

49 14

49 14

50 15

Kleding heren, pakken VS Nederland 34 44 36 46 38 48 40 51 42 54 44 56 46 57 48 62

34

FooienIn de VS bent u een behoorlijk bedrag aan fooien kwijt. Voor fooien is het handig altijd ongeveer 100 dollar aan contanten bij ute hebben. Een fooi wordt in Amerika een tip, of ook wel gratuity genoemd.

− Prijzen in restaurants waar men aan tafel bedient wordt, zijn exclusief bediening: een tip van 15% tot 20% (over het bedrag exclusief Tax: hierover verder meer) is heel normaal. Het bedienend personeel is afhankelijk van het fooiengeld omdat het een substantieel deel van het inkomen uitmaakt.

− Bij zelfbediening restaurants en fast food restaurants is het geven van een fooi niet gebruikelijk. Het is gebruikelijk om de fooi op de tafel achter te laten, ook al betaalt men aan de kassa. Wanneer men met een creditcard betaalt dan kan men op de afrekening de fooi toevoegen. Bij restaurants waar veel toeristen komen wordt de fooi soms al op de rekening vermeld. Wanneer je die fooi te hoog of te laag vindt, dan kun je het bedrag veranderen.

− In bars is een fooi van 50 dollarcent per consumptie gebruikelijk. − Bij taxiritten is een fooi van 15% gebruikelijk. Wanneer de chauffeur ook nog de bagage draagt dan geeft men gewoonlijk

een wat hogere fooi. − Gewoonlijk geeft men voor het schoonmaken van de hotelkamer een fooi van een dollar aan het kamermeisje. Omdat

de kans groot is dat elke dag een ander kamermeisje de kamer opruimt, is het gebruikelijk om die fooi per dag achter te laten op het nachtkasje.

− Wanneer u uw bagage naar de kamer laat brengen, geeft u een of twee dollar per koffer. Dit hangt onder andere af van het gewicht van de koffer.

− Een portier die een taxi voor u regelt en vervolgens de deur open houdt krijgt een dollar. − Bij Valet parking (parkeerservice) geeft u een fooi van twee dollar bij het teruggeven van de auto.


HALLOWEEN: 31 OKTOBERHalloween wordt in de VS groots gevierd. Als het donker wordt op 31 oktober verkleden kinderen zich en bellen aan bij huizen in de buurt die versierd zijn met pompoenen en lichtjes. Ze roepen "trick or treat" (een plagerijtje uithalen of een versnapering krijgen). De bewoners geven de kinderen dan snoepjes. In de aanloop naar Halloween zijn er overal pompoenen te koop (vaak gaat de opbrengst naar een plaatselijk goed doel), zijn de winkels versierd en ook alle pretparken staan in het teken van ‘lekker griezelen’.

KLEDINGKledingmatenVoor de kleding-shoppers is enige kennis van Amerikaanse maten praktisch. Er is niet alleen verschil tussen Nederlandse en Amerikaans maten, ook de pasvorm kan behoorlijk afwijken. Credo is dus: (op)passen! De aanduiding XXS, XS,S,M,L,XL,XXL,3XL komt in de Verenigde Staten steeds vaker voor. Koopt u in Nederland een XL, probeer dan ook eens een L.

SchoenenNederland VS dames VS heren

35 4

36 5

37 5

37 6

38 6 5

38 7 6

39 7 6

40 8 7

40 8 7

41 9 8

42 9 8

42 10 9

43 10 9

44 11 10

44 11 10

45 12 11

46 12 11

46 13 12

47 12

47 13

48 13

49 14

49 14

50 15

Kleding heren, pakken VS Nederland 34 44 36 46 38 48 40 51 42 54 44 56 46 57 48 62

Kleding heren, overhemden VS Nederland 14 36

14 37 15 38

15 39 15 40 16 41

16 42 17 43

17 44

Kleding dames, jurken en jassen VS Nederland 10 40 12 42 14 44 16 46 18 48 8 38

Kleding dames, blouses en truien VS Nederland 32 40 34 42 36 44 38 46 40 48 42 50 44 52

TIP: KLEDING KOPEN VOOR EEN ANDER

Wilt u iets kopen voor een thuisblijver? 1. Neem wat maten op en neem een papieren Gamma meetlint mee. 2. Beperk u tot de gewilde merken als Tommy Hilfiger, Abercrombie & Fitch, GAP, Banana Republic. Ze volgen allemaal de maatvoering van Hilfiger in Nederland. 3. Bezoek vooraf de sites van de deze merken en laat kiezen. Geen verassing, wel zo zeker.

KLIMAAT

Oktober valt in het orkaan seizoen en is de minst zonnige maand van het jaar. Boven Orlando is het gevaar van een orkaan meestal ruimschoots verdwenen en mag u toch nog rekenen op 6 uur zon per dag zonder al teveel regen. De temperatuur ligt tussen de 22 en 27 graden. De nachttemperatuur ligt tussen de 10 en 16 graden. Vlak voor vertrek verschaft www.weather.com u een betrouwbare meerdaagse voorspelling.

KORTING Amerikanen (en Nederlanders) zijn gek op coupons. Overal vindt u boekjes die best aardige kortingen kunnen opleveren. Maar pas wel op met de vele standjes die kaarten met korting verkopen. Dat is vaak onbetrouwbaar. Vaak belandt u in een timesharingproject. Koop in ieder geval geen kaarten op straat voor Disney World, SeaWorld en Universal.

NEDERLANDSE AMBASSADENatuurlijk gaan we ervan uit dat uw studiereis naar Orlando vlekkeloos gaat verlopen. Toch is het handig te weten waar de Nederlandse Ambassade in Amerika is gevestigd.

Nederlandse ambassade4200 Linnean Avenue NW Washington D.C. 20008Tel +1-202-2445300 [email protected]

Dichtstbijzijnde consulaat generaal Consul: Mr. Peter J. Groenendijk 701 Brickell Ave 5th floor Miami, FL 33131 Tel 786-866-0480 Fax 786-866-0497 [email protected]

In Orlando is een consulaat: 4248 Town Center Blvd. Suite #3 Orlando, FL 32837 Tel 407-702-6620 www.nlconsulateorlando.comGeopend op werkdagen van 10:00 tot 13:00 uur.

TIP: KLEDING KOPEN VOOR EEN ANDER

Wilt u iets kopen voor een thuisblijver?1.Neem wat maten op en neem een papieren Gamma meetlint mee. 2.Beperk u tot de gewilde merken als Tommy Hilfiger, Abercrombie & Fitch, GAP, Banana Republic. Ze volgen allemaal de maatvoering van Hilfiger in Nederland.3.Bezoek vooraf de sites van de deze merken en laat kiezen. Geen verrassing, wel zo zeker.

KLIMAATOktober valt in het orkaan seizoen en is de minst zonnige maand van het jaar. Boven Orlando is het gevaar van een orkaan meestal ruim-schoots verdwenen en mag u toch nog rekenen op 6 uur zon per dag zonder al teveel regen. De temperatuur ligt tussen de 22 en 27 graden. De nachttemperatuur ligt tussen de 10 en 16 graden Celcius. Vlak voor vertrek verschaft www.weather.com u een betrouwbare meerdaagse voorspelling.

35

KORTING Amerikanen (en Nederlanders) zijn gek op coupons. Overal vindt u boekjes die best aardige kortingen kunnen opleveren. Maar pas wel op met de vele standjes die kaarten met korting verkopen. Dat is vaak onbetrouwbaar. Vaak belandt u in een timesharingproject. Koop in ieder geval geen kaarten op straat voor Disney World, SeaWorld en Universal.

NEDERLANDSE AMBASSADENatuurlijk gaan we ervan uit dat uw studiereis naar Orlando vlekke-loos gaat verlopen. Toch is het handig te weten waar de Nederlandse Ambassade in Amerika is gevestigd.

Nederlandse ambassade4200 Linnean Avenue NW Washington D.C.20008Tel +1-202-2445300nlgovwas@netherlands-embassy.orgwww.netherlands-embassy.org

Dichtstbijzijnde consulaat generaal Consul: Mr. Peter J. Groenendijk701 Brickell Ave5th floorMiami, FL 33131Tel 786-866-0480 Fax 786-866-0497 [email protected] www.cgmiami.org

In Orlando is een consulaat:4248 Town Center Blvd. Suite #3Orlando, FL 32837 Tel 407-702-6620www.nlconsulateorlando.comGeopend op werkdagen van 10:00 tot 13:00 uur.

36

OMREKENEN: AFSTANDEN, TEMPERATUUR, MATENAmerikanen houden van feitjes en van imponeren met cijfers. Helaas hanteren ze de meest onbegrijpelijke maten en gewichts-aanduidingen en stokt alleen om die reden al de conversatie aan Nederlandse kant met een verwonderd: ‘Ow yeah?’. Hier een overzicht van Amerikaanse maten en eenheden.

OMREKENEN: AFSTANDEN, TEMPERATUUR, MATENAmerikanen houden van feitjes en van imponeren met cijfers. Helaas hanteren ze de meest onbegrijpelijke maten en gewichts- aanduidingen en stokt alleen om die reden al de conversatie aan Nederlandse kant met een verwonderd: ‘Ow yeah?’. Hier een overzicht van Amerikaanse maten en eenheden.

Lengtematen

1 inch (in.) 2,54 centimeter 1 foot (ft.) 12 inches 30,48 centimeter 1 yard (yd.) 3 feet 91,44 centimeter 1 mile 1760 yards 1,609 kilometer 1 nautical (sea) mile

1,8523 kilometer

Oppervlakte maten

1 square inch (sq.in.) 6,4516 cm2

1 square foot (sq.ft.) 144 sq.in. 929,0341 cm2

1 square yard (sq.yd.) 9 sq.ft. 0,8361 m2

1 acre = (4840 sq.yd.) 40,469 are 0,405 hectare 1 square mile (640 acres) 2,590 km2 259,0 hectare

Inhoudsmaten

1 fl. ounce 0,2957 deciliter 1 gill 4 fl. ounces 0,1183 liter 1 fl. pint 4 gills 0,4731 liter 1 fl. quart 2 fl. pints 0,9463 liter 1 gallon 4 fl. quarts 3,7853 liter 1 bushel 35,239 liter 1 barrel (oil) 158,98 liter

Volume maten

1 cubic inch (cb.in.) 16,386 cm3

1 cubic foot (cb.ft.) 0,02832 m3

1 cubic yard (cb.yd.) 0,7645 m3

1 registerton 2,8317 m3

Gewichten

1 penny weight (dwt) 24 grains 1,55844 gram 1 ounce (troy oz.) 20 dwt 31,1035 gram 1 pound (troy lb) 12 oz 373,242 gram 1 ounce (oz) 28,35 gram 1 pound (lb.) 16 oz 453,593 gram 1 quarter (qr) 25 lb 11,3398 kilogram 1 hundredweight (cwt) 4 qr 45,3592 kilogram 1 short ton 20 cwt 907,180 kilogram

Temperaturen(afgerond op hele graden met uitzondering van de ‘koortstemperaturen’)

Van Fahrenheit naar Celsius omrekenen: C = (F - 32) / 1.8 Van Celsius naar Fahrenheit omrekenen: F = C 1.8 + 32

Fahrenheit Celsius

-25 -32 0 -17 25 -4 32 0 50 10 68 20 75 24 86 30 99 37,2 100 37,8 101 38,3 102 38,9 103 39,4 104 40,0 122 50 125 52 140 60 150 66 158 70 175 79 176 80 194 90 200 93 212 100

37

TEMPERATUREN(afgerond op hele graden met uitzondering van de ‘koortstemperaturen’) Van Fahrenheit naar Celsius omrekenen: C = (F - 32) / 1.8 Van Celsius naar Fahrenheit omrekenen: F = C × 1.8 + 32

OMREKENEN: AFSTANDEN, TEMPERATUUR, MATENAmerikanen houden van feitjes en van imponeren met cijfers. Helaas hanteren ze de meest onbegrijpelijke maten en gewichts- aanduidingen en stokt alleen om die reden al de conversatie aan Nederlandse kant met een verwonderd: ‘Ow yeah?’. Hier een overzicht van Amerikaanse maten en eenheden.

Lengtematen

1 inch (in.) 2,54 centimeter 1 foot (ft.) 12 inches 30,48 centimeter 1 yard (yd.) 3 feet 91,44 centimeter 1 mile 1760 yards 1,609 kilometer 1 nautical (sea) mile

1,8523 kilometer

Oppervlakte maten

1 square inch (sq.in.) 6,4516 cm2

1 square foot (sq.ft.) 144 sq.in. 929,0341 cm2

1 square yard (sq.yd.) 9 sq.ft. 0,8361 m2

1 acre = (4840 sq.yd.) 40,469 are 0,405 hectare 1 square mile (640 acres) 2,590 km2 259,0 hectare

Inhoudsmaten

1 fl. ounce 0,2957 deciliter 1 gill 4 fl. ounces 0,1183 liter 1 fl. pint 4 gills 0,4731 liter 1 fl. quart 2 fl. pints 0,9463 liter 1 gallon 4 fl. quarts 3,7853 liter 1 bushel 35,239 liter 1 barrel (oil) 158,98 liter

Volume maten

1 cubic inch (cb.in.) 16,386 cm3

1 cubic foot (cb.ft.) 0,02832 m3

1 cubic yard (cb.yd.) 0,7645 m3

1 registerton 2,8317 m3

Gewichten

1 penny weight (dwt) 24 grains 1,55844 gram 1 ounce (troy oz.) 20 dwt 31,1035 gram 1 pound (troy lb) 12 oz 373,242 gram 1 ounce (oz) 28,35 gram 1 pound (lb.) 16 oz 453,593 gram 1 quarter (qr) 25 lb 11,3398 kilogram 1 hundredweight (cwt) 4 qr 45,3592 kilogram 1 short ton 20 cwt 907,180 kilogram

Temperaturen(afgerond op hele graden met uitzondering van de ‘koortstemperaturen’)

Van Fahrenheit naar Celsius omrekenen: C = (F - 32) / 1.8 Van Celsius naar Fahrenheit omrekenen: F = C 1.8 + 32

Fahrenheit Celsius

-25 -32 0 -17 25 -4 32 0 50 10 68 20 75 24 86 30 99 37,2 100 37,8 101 38,3 102 38,9 103 39,4 104 40,0 122 50 125 52 140 60 150 66 158 70 175 79 176 80 194 90 200 93 212 100

38

DEELNEMERSLIJST

naam functie instelling groepPeter van der Aa Directeur ROC Eindhoven C2

Rob Abbenhuis Leerplanontwikkelaar Stichting Leerplan Ontwikkeling C1

Leo Bakker Programma Manager MBO Kennisnet C1

Jeannie Bertens-Marcelis directeur afdeling Assistenten inde Gezondheidszorg Koning Willem I College C1

Martijn Bos Expert digitaal leren Koning Willem I College C1Dick Brinkman uitgever Brinkman Uitgeverij C2 Magda Bruin Sectormanager BVE Kennisnet C1

Henk Burg Senior Beleidsmedewerker Onderwijsinnovatie Helicon Opleidingen C1

Michiel Colenbrander Directeur-uitgever ThiemeMeulenhoff C1 Christophe Corsten Innovatiemanager Uitgeverij Edu'Actief C2 Gini Coutinho lid College van Bestuur Drenthe College C1 Peter Cox projectleider ROC Eindhoven C2 Patrick Debats Adviseur KPC Groep C1 Willem van Dinther ICT coördinator/projectleider ROC Eindhoven C2 Hans Doffegnies directeur Dienst ICT ROC van Amsterdam C1

Ellen Elemans-Almekinders inhoud & techniek

Consortium voor Innovatie C2

Sanne Elfering onderzoeker Its C2 Kees Engelhart Marketingmanager Noordhoff C2

Frans Eurlings Unitdirecteur Administratie en Handel Arcus College C2

Josine Fontrodona Docent De Leijgraaf C1

John Gelderblom Commercieel Directeur Onderwijs Stoas Informatisering C1

Gert-Jan Gerrits Consultant CapGemini Nederland C1

Lily Guyt - Schrijnemakers Kader docent Leeuwenborgh Opleidingen C2

Myriam Habets directeur afd. Horeca, Toerisme en Haarverzorging Koning Willem I College C1

Jaap van der Heiden Business Unit Manager BVE NijghVersluys C1

Annemarie Hoevenaars conceptrealisatie & beleving Consortium voor Innovatie C1

Dick Hoogstrate Directeur Welzijn ROC Zeeland C2 Jan Jacobs manager innovatieprojecten Koning Willem I College C1Harry Janssen Teammanager ROC Nijmegen C1 Johan de Jong strategisch beleidsadviseur ROC van Amsterdam C1 Francis Joosten-Voncken Lid College van Bestuur ROC De Leijgraaf C1

Willem Karssenberg Adviseur Consortium voor Innovatie C2

Nico van Kessel Onderwijsonderzoeker ITS Nijmegen C2 Marjolijn Kleingeld Innovatieadviseur ROC Eindhoven C2 Co Klerkx hoofd ICT ROC Flevoland C1 Paul Kokke Directeur Koning willem I College C1 Theo Koolen Lid College van Bestuur Helicon Opleidingen C1 Frank Koster directielid sector Educatie ROC Midden Nederland C1Dinie Kuiper clustermanager zorg en welzijn Drenthe College C1 Judith Kuipéri uitgeefmanager BVE Wolters-Noordhoff C2

Hella Kuipers directielid

ROC Midden Nederland, sector techniek C1

Wil Laval vestigingsdirecteur Helicon opleidingen C1 Marleen Lemstra Vestigingsdirecteur Helicon Opleidingen C1 Cees Maliepaard Projectleider ICT-College ROC Zadkine C1 Harrie Manders projectleider ROC Eindhoven C2

Ewout Muntz Centraal Applicatiebeheer Natschool

Koning Willem 1 College C1

Alex Peeters Beleidsmedewerker ICT & Beheer Helicon Opleidingen C1

Liesbeth Pennewaard Adviseur SLO C1 Rob van der Ploeg Uitgeefmanager Uitgeverij Edu'Actief C2 Guido Ronnes directeur sector techniek ROC Nijmegen C1 Ron Rutter docent Koning Willem I College C1Wijnand Schilperoort Senior Adviseur BMC C1

John Schobben Directeur Onderwijs & Ontwikkeling ROC De Leijgraaf C1

Pascal School Docent De Leijgraaf C1 Maaike Stam Informatiemanager ROC van Amsterdam C1 Henk ter Telgte Beleidsmedewerker I&A AOC de Groene Welle C1 Ed Urlings Innovatiemanager ROC Zeeland C1 Marc Veldhoven Voorzitter College van Bestuur ROC De Leijgraaf C1 Hennie van Velzen Directeur Games Factory C2 Peter Verboord docent Koning Willem I College C1

DEELNEMERSLIJST

Uitgevers

Noordhoff Uitgevers

39

DEELNEMERSLIJST































Edwin Verlangen directeur Onderwijs & Studentenservice ROC Eindhoven C2

Fred van Vliet Voorzitter College van Bestuur Grafisch Lyceum Rotterdam C2

Marionette Vogels Senior Adviseur KPC Groep C1 Pieter Vorstenbosch Projectmanager Koning Willem I College C1Sjoerd de Vries Directeur ROC Midden Nederland C1Jannemieke Wijgergangs manager beroepsonderwijs BMC C1

Michel Wouters Programmadirecteur Onderwijsinnovatie koning Willem I College C1

Addy de Zeeuw Concept en facilitatie Consortium voor Innovatie C1

Het ‘smoelenboek’ van de deelnemers ontvangt u op de luchthaven bij aanvang van de reis.

DEELNEMERSLIJST































40

KAARTEN FLORIDA

KAARTEN

41

ORLANDO

42

AIRPORT

43

AIRPORT

NOTITIES

Het Consortium voor Innovatie organiseert naast studiereizen naar Educause ook regelmatig studiereizen naar verschillende Amerikaanse Conferenties van de League for Innovation en de AACC Conferentie. Dit schooljaar ook op het programma : een studiereis naar Finland en een expeditie naar China.Daarnaast organiseert het CvI jaarlijks een grote conferentie voor de sector, zoals Dé Managementconferentie : Netwerken (25-26 maart 2009) in Noordwijkerhout. Eerder dit jaar vond in Maastricht Dé conferentie voor Onderwijsvernieuwing & ICT plaats.

Kijk voor meer informatie op www.cviweb.nl

Deze uitgave is samengesteld in samenwerking met Noordhoff Uitgevers. Geen boekje, maar een print van een digitaal product. Zo konden we de inhoud, samen met onze opdrachtgever, op maat maken en actueel houden. En zo bieden we ook onze leermiddelen aan, maar dan met een flexibel afrekenmodel en services die het gebruik makkelijk en beheersbaar houden.

Judith Kuipéri en Kees Engelhart [email protected]@noordhoff.nl

Programma Studiereis Orlando

Documents

Transcript of Programma Studiereis Orlando