10-06-15

1

Een beeld van een verdrag: wat kunnen we er (niet) mee?

Jenny E. Goldschmidt

Dovenschap, 6 juni 2015

Mensenrechten: voor iedereen •  Mensenrechten als fundamentele

rechten: Alle mensen worden vrij en gelijk in

waardigheid en rechten geboren: art. 1 Universele Verklaring van de Rechten van de Mens

10-06-15

2

Van Verklaring naar Verdragen •  1966: VN verdragen voor Burger- en

politieke rechten en voor economische, sociale en culturele rechten.

•  Daarna”: verdragen voor specifieke groepen

-  Ras 1965 -  Vrouwen 1979 -  Kinderen 1989 -  Handicap 2006

Waar staan we nu? •  Nederland heeft wel ondertekend,

niet geratificeerd (eind 2015??) •  Ratificatie gaat door middel van

Goedkeuringswet. •  Optioneel Protocol voorlopig niet

(dus geen klachtrecht)

10-06-15

3

Wat is verdrag? •  Afspraak tussen staten •  Internationaal toezicht door speciale comités

(onafhankelijk) •  Instrumenten van toezicht hangen af van

verdrag: dus niet altijd mogelijkheid om een klacht in te dienen

•  Wel altijd: rapportageplicht! ‘constructieve dialoog’ tussen comité en staten met inbreng van zowel nationale mensenrechteninstituten (eigen rapport) als maatschappelijke organisaties (één schaduwrapport).

Hoe werkt een verdrag in een staat?

•  Hangt af van NATIONALE recht (staatsrecht: monisme staat in onze

Grondwet in art. 93 en 94: bepalingen van verdragen hebben bindende kracht en wetten moeten in overeenstemming zijn met verdragen)

10-06-15

4

DUS •  Alle staatsorganen moeten zich aan

verdragen houden •  Staat moet ook zorgen dat rechten in

verdragen worden gegarandeerd: verplichting om te beschermen tegen inbreuken.! staat ook in Gehandicaptenverdrag: b.v. Staat moet ‘passende maatregelen nemen om discriminatie door personen , organisaties e.d. uit te bannen’ art 4 lid 1a

MAAR •  Staat is dus in de eerste plaats de

verantwoordelijke, en moet vaak beleid en wetten veranderen.

•  Anderen dan de Staat kan je heel moeilijk direct aanspreken

•  Vaak zijn de verplichtingen zo algemeen dat er meerdere opties zijn: beleidsvrijheid van de Staat

•  Rechter zal verdragsbepaling alleen direct toepassen als het heel duidelijk is en geen andere keuzes mogelijk zijn.

10-06-15

5

Verdrag als instrument •  Bij acties over beleid en wetgeving •  Door samen te werken aan

schaduwrapportages: zorg dat die ook over doven/sh gaan!

•  Door het verdrag ook te gebruiken bij beroep op Nederlandse wetgeving als manier om de wet uit te leggen

•  Door participatie te eisen: dat staat IN het verdrag

Géén nieuwe rechten •  Het VN Gehandicaptenverdrag

voegt géén nieuwe rechten toe, maar:

Het is wel revolutionair want:

10-06-15

6

Nieuwe dimensie •  Het Verdrag geeft een nieuwe

dimensie aan de rechten van gehandicapten èn aan alle mensenrechten door de manier waarop de bestaande rechten worden ingevuld.

Beginselen

•  Inclusie •  Gelijkheid •  Participatie •  Toegankelijkheid •  Diversiteit •  Menselijke waardigheid

10-06-15

7

Verschil wordt anders Definitie van handicap: beperking in

wisselwerking met belemmeringen (Fysieke en sociale).

•  Redelijke aanpassing hoort erbij •  Verschil kent meer facetten.

Speciaal voor Doven/SH van belang

•  Diversiteit aan handicaps wordt erkend: plaats opeisen in Gehandicaptenveld

•  Redelijke aanpassing: tolken maar ook TIJD!

•  Toegankelijkheid •  Veiligheid •  Zoveel mogelijk inclusief onderwijs, maar

maatregelen om gebarentaal te faciliteren en taalkundige identiteit te bevorderen (art 24 lid 3)

10-06-15

8

Is Verdrag enige gereedschap? •  Nee, er is al wetgeving! WGBh/

cz! •  Er zijn ook andere verdragen,

met name Europees verdrag voor de Rechten van de Mens.

We moeten het zelf doen •  Verdrag kan helpen om sterker te

worden •  Laat je zien en ‘horen’! •  Zet in op meerdere middelen.

10-06-15

9

Vragen??