1

INZICHT IN JEUGDRECHT

Ingeborg GalamaJuridisch adviseur

Raad voor de Kinderbescherming

Onderwerpen1.Doel en grond voor de

ondertoezichtstelling2.Uithuisplaatsing3.Gesloten jeugdzorg4.Ontheffing/ontzetting5.Verwijsindex risicojongeren6.Meldcode kindermishandeling7.Herziening kinderbeschermingswetgeving

2

Ondertoezichtstelling

Welke zaken kennen we uit de media?Zeilmeisje, baby Hendrikus, Savannah

Problematiek

Ouderproblematiek:Zwakbegaafdheid, verslaving, psychiatrische problematiek, multiproblemgezinnenKindproblematiek:Ontwikkelingsstoornis, ADHD, handicap, gedragsproblemen, crimineel gedrag

3

Presentatie ‘Versnelde routes’voor procesmanagers CJG

5 oktober 2010 – Partoer

Kind centraal

Vrijwillige en gedwongen hulp

“Niet willen, niet kunnen”

BJZ

GGZ

LVG

Specialistische hulp

Verslavingszorg

Opvoedhulp

CJGKind

Etc.

Gedwongen hulpverlening

GedwongenRol Raad voor de KinderbeschermingKerntaak: onderzoek, kortdurendWerkzaam onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Veiligheid en JustitieRol Bureau JeugdzorgKerntaak: indicatiestelling. Uitvoering van (gezins)voogdij, jeugdreclassering

4

Grond Ondertoezichtstelling(1:254 BW)

Grond: de lichamelijk of de geestelijke belangen of de gezondheid van het kind wordt ernstig bedreigd en hulpverlening faalt of dreigt te falenDuur: 12 mnd, kan worden verlengd

Doel OndertoezichtstellingOuders en kind bij elkaar laten indien mogelijk. Bureau Jeugdzorg indiceert welke hulp noodzakelijk is, gezinsvoogd effectueert.Deltamethode: sámen met cliënt, sterke en minder sterke punten benoemen, engageren, positioneren. Doelen stellen. Sneller ots afsluiten.

5

Gevolg OTS

Gezag van ouders kan worden beperktGezinsvoogd kan aanwijzing gevenOTS duurt 12 maanden, daarna evt. verlengingGezinsvoogd kan machtiging uithuis-plaatsing vragen

Uithuisplaatsing (1:261 BW)

Verzoek machtiging uithuisplaatsingZitting kinderrechterKind vanaf 12 jaar wordt gehoordSoort voorziening in machtiging (pleegzorg, open voorziening, begeleid wonen, observatie)

6

CIJFERS KinderbeschermingOTS REGULIER EN SPOEDZAKEN

2005 13.927 TOTAAL2506 SPOEDZAKEN

2006 15.943 TOTAAL2415 SPOEDZAKEN

2007 17.514 TOTAAL3030 SPOEDZAKEN

2008 19.473 TOTAAL 3120 SPOEDZAKEN

2009 17.421 TOTAAL1782 SPOEDZAKEN

Rechtspositie cliënten

• Recht op inzage en afschrift ( artt. 49 – 56 Wet op de Jeugdzorg)

• Vertrouwenspersoon (art. 57 Wjz)• Medezeggenschap ( artt. 58 – 66 Wjz:

cliëntenraad)• Klachtrecht (artt. 67 en 68 Wjz)

7

Streefbeeld Jeugdbeschermingsketen

Ouders en kinderen

Gezinsvoogd

6 weken (42 dagen)2 weken

63 casusoverleggen

2 of 3 weken

1 dag voor het inschatten van het risico

2 maanden voor het treffen van een kinderbeschermingsmaatregel, met behoud van kwaliteit.

5 dagen na de uitspraak van de rechter is de gezinsvoogd aan de slag

BJZ / AMK, RvdK, Rechtbank

Raadsonderzoek

Beschermende factoren en risicofactoren worden beschrevenKind in de contextOuders èn kind participerenVeiligheid kind staat vooropRaadsbesluit: verzoek tot OTS

8

Rapport Nationale Onderzoeksraad

Publicatie januari 2011Onderzoek naar 27 gevallen van kindermishandeling met (bijna) fatale afloopOnvoldoende risico-inventarisatie, onvoldoende zicht op fysieke situatie kindAfhankelijkheid van medewerking ouders Meldingen te laatAanpak om recidive te voorkomen vereist

Stelling: Tuchtrecht moetworden ingevoerd

9

Spoed

VOTS: max. 3 mnd.Criterium: acute dreigingGeen hoger beroepVoorlopige voogdij: ouders raken onmiddellijk het gezag kwijt.Criterium: acute dreiging

Gesloten jeugdzorg 1

Kinderen met ernstige gedragsproblemenKind heeft recht op een advocaat (vrijheidsbeneming)Altijd machtiging door kinderrechter vereist

10

Gesloten jeugdzorg 2sinds 1-1-2008

Straf en civiel gescheiden (niet meer in een JJI) Uithuisplaatsing hoeft niet samen te gaan met OTSIndicatiebesluit BJZ vereistBeoordeling door een gedragswetenschapper vereist

Gesloten jeugdzorg 3Ook voorlopige machtiging mogelijk (max. 1 maand)Leeftijdsgrenzen bijzonder:- sinds 1-1-2008 ook de 12-minner - mag de 16-jarige zelf beslissen zonder

ouders?- kan de 20-jarige gesloten worden geplaatst tegen zijn zin?

11

Stelling 2

Een 18-plusser mag je niet van zijn vrijheid beroven (tenzij BOPZ)

Ontheffing gezag

Grond: ouders zijn ongeschikt of onmachtig om het kind op te voedenGevolg: ouder raakt het gezag kwijtVrijwillige en gedwongen ontheffing

12

Jurisprudentie ontheffing

Belangrijkste criterium gedwongen ontheffing: kind is al min. 1,5 jaar uithuisgeplaatst

Hof 6 juni 2006Duidelijkheid voor het kind erkend. Kind heeft recht op een ongestoord hechtingsproces

Hoge Raad 4 april 2008Ook als een ouder duurzaam instemt met uithuisplaatsing kan dit voor het kind betekenen dat aan duidelijkheid en zekerheid afbreuk wordt gedaan, dus ontheffing

Verdragsartikelen

Artikel 3 IVRKBelang van het kind moet de eerste overweging vormenArtikel 20 IVRKBelang van stabiliteit en continuïteit van deopvoedingssituatie

13

Ontzetting gezag

Ouder raakt gezag onmiddellijk kwijtGrond: slecht levensgedrag/veroordeling wegens kindgerelateerd delict (vb. oudermoord)

Verwijsindex risicojongeren

Ingangsdatum: 1 april 2010RisicosignaleringsinstrumentGemeenten verantwoordelijkProfessionals meldenGeen inhoudelijke informatie in het systeemBij match contact met melder over aanpak

14

Vervolg VIRVijf leefgebieden:1 Materiële omstandigheden2 Gezondheid3 Opvoeding- en gezinsrelaties4 Onderwijs en werk5 Sociale omgeving

Meldcode kindermishandeling

Ingangsdatum: 1 januari 20111. Instellingen hebben een verplichte

meldcode2. Leraren, jeugdhulpverleners en

zorgverleners alert op signalen van kindermishandeling

3. Stappenplan voor de individuele werker

15

Stappenplan meldcode

1. Onderzoek, leg vast in dossier2. Advies AMK of collega3. Gesprek ouders4. Overleg betrokken professionals5. Melding AMK of monitoring hulp

Herziening KB-wetgevingStand van zaken:Reactie Raad van State in 2008:Doelmatigheid OTS? Professionaliteit werkersEerst afstemming gezinsvoogdij en zorgaanbodIn 2009 wetsvoorstel:Lichtere grond OTS?2011: discussie in 2de KamerInvoeringsdatum 01-01-2012?

16

Nieuwe grond OTS?OTS is noodzakelijk voor onbedreigd opgroeien van de minderjarige of het kind groeit zodanig op dat zijn belangen worden bedreigd ènverwachting dat ouders het binnen een aanvaardbare termijn weer zelf kunnen ènde noodzakelijke zorg wordt niet of onvoldoende geaccepteerd

OTS ook voor andere kinderen in het gezin?

GezagsbeëindigingEén maatregel die de ontheffing en ontzetting vervangtGrond: Ouder kan verantwoordelijkheid niet dragen èn noodzaak voor het onbedreigd opgroeien van het kindGezagsbeëindiging kan zonder voorafgaande OTS en zonder toestemming van de ouder

17

Gezagsbeperking

Bij ontbreken medische toestemming,aanmelden onderwijsinstelling, aanvragen verblijfsvergunning kàn BJZ (gezinsvoogd) gezag ouder verder beperken mits er sprake is van een OTS met uithuisplaatsing

Toekomst ?Stelselherziening: hoe?Rol voor gemeentesCJG: eerste diagnostiek en hulpProvincie er tussenuitGedwongen jeugdzorg centraal regelen?Oplossing voor trage indicatieprocedureEigen kracht van de cliëntProfessionalisering jeugdzorgwerkers