portfolio

10
ZZZZZ Geluid + Antigeluid ?! ZZZZZ Geluid + Antigeluid ?! Op weg naar een stillere stad Voor de aanpak van geluidsoverlast in de open- bare ruimte zijn er diverse methoden. Je kunt het geluid camoufleren, bijvoorbeeld met een fontein of geluidsscherm, of je reduceert geluid door het gebruik van stille banden of het aanleggen van straatbakstenen in keperverband. Ook is er geke- ken naar de toepasbaarheid van antigeluid in de openbare ruimte. Tekst Rudi Engel Beeld Walter van Kalsbeek Vorig jaar vond de campagne ‘Het wordt de helft stiller op de weg’ plaats, met als doel het stimuleren van stille banden. Deze ban- den zorgen voor een geluidsafname van bijna 3 decibel ten opzichte van de wettelijk voor- geschreven 75 decibel. Stille banden zijn voor alle merken en modellen auto verkrijgbaar en doen qua veiligheid, levensduur en prijs niet onder voor ‘normale’ banden. FACTS & FIGURES • De gemiddelde Europese limiet voor autobanden ligt op 75 decibel. • De stilste autoband op de Nederlandse markt produceert slechts 67 decibel. • Meer informatie: www.stillebanden.nl In wijken die te kampen hebben met geluidsoverlast van doorgaande wegen, lijken geluidsschermen nog steeds de beste oplossing. Met de ontwikkeling van modulaire geluidsschermen (schermen die bestaan uit een combinatie van een aantal basisonderdelen) is het bovendien een stuk goedkoper geworden. Dat komt onder meer door de toepassing van basisonderdelen die vervolgens ophoog- baar, uitbreidbaar en verplaatsbaar zijn. FACTS & FIGURES • Het eerste modulaire geluidsscherm is in 2006 over een lengte van 1.200 meter langs de A12 geplaatst. • Er wordt uitgegaan van een kostenbesparing van 20% ten op- zichte van conventionele geluidsschermen. • Meer informatie: www.stillerverkeer.nl Topdeel Knik Vlakvulling Onderstel Staart FACTS & FIGURES • De wettelijk bepaalde toeslag van 4 decibel blijkt na onderzoek door SPS bijna 2 deci- bel lager uit te vallen. • De afmeting van de stenen heeft geen significante invloed op het resultaat. Op dit moment wordt de bruikbaarheid van antigeluid getest in huizen rondom Schiphol. Dit werkt ongeveer als volgt: 4. Een kastje in de slaapka- mer produceert antigeluid. 1. Een vliegtuig komt aanvliegen. 2. Het geluid wordt geregis- treerd door microfoons die aan het huis bevestigd zijn 3. De informatie wordt doorgestuurd naar een computer. Die bepaalt het antigeluid. Antigeluid wordt gedefinieerd als het neutraliseren van geluidsoverlast door het basisgeluid op hetzelfde moment in tegenfase af te spelen. Hoe klinkt an- tigeluid dan? ‘Precies hetzelfde als het originele geluid’, aldus TNO-ingenieur Frank van den Berg. ‘Je kunt het zien als bergen en dalen. Op de plek van een berg creëer je een precies tegen- overgesteld dal, waarmee je de opper- vlakte vlak poetst.’ Dit is overigens niet zo eenvoudig als het lijkt. ‘Als je het op de verkeerde manier doet, maak je de berg alleen maar extra hoog.’ In een afgesloten ruimte als een slaapkamer is het gebruik van antigeluid echter eenvoudiger dan in de openbare ruimte. Antigeluid is vooral toepasbaar op lage geluidsfrequenties en is erg kostbaar. Jan Meijdam van DCMR Milieudienst Rijnmond is zijn onderzoek naar de toepasbaarheid van antigeluid in de openbare ruimte zelfs gestaakt. ‘Een bijkomend probleem in binnenste- delijke gebieden is dat antigeluid altijd naar andere plekken toe gaat, dus is het juist een extra geluid waar je mee te kampen krijgt.’ FACTS & FIGURES • Omdat het onderzoek bij Schiphol nog in volle gang is, zijn er nog geen gegevens (prijs, geluidsvermindering) bekend. • Een proef met antigeluid langs een snelweg in Japan is gestaakt. In technisch opzicht was de proef geslaagd, maar het bleek te duur om toe te passen. Stichting Promotie Straatbak- steen (SPS) is opgericht om ‘een kwalitatief en kwantitatief goede toepassing van straatbaksteen te bevorderen’. Uitgangspunt hierbij is een onderzoek dat aantoont dat de geluidstoename van in keperverband gelegde straat- baksteen ten opzichte van Dicht Asfalt Beton slechts de helft blijkt te zijn dan voorheen werd aangenomen. Hiervoor heeft de stichting een formele correctie in de wet Geluidshinder laten vastleggen. Een simpele manier van geluidsbestrijding is camoufleren. Een bekend voorbeeld hiervan is de fontein. Over het algemeen ervaart men dit als aangenaam geluid, in tegenstelling tot het geluid van verkeer. Daarnaast levert het een mooi aanzicht op. Nadelen zijn er echter ook, zoals de kosten van onderhoud, de benodigde ruimte en het aantal decibel dat de fontein zelf produceert. FACTS & FIGURES • In Japan zijn fonteinen als alternatief voor geluidschermen langs snel- wegen geplaatst. • In Zwolle werd in 2006 na anderhalve week al een fontein afgesloten omdat hij te veel decibel produceerde. • Het toegestane geluidsniveau van een fontein wordt voorgeschreven in een bouwvergunning. In Zwolle was dit bijvoorbeeld 50 decibel.

description

portfolio infographs

Transcript of portfolio

ZZZZZGeluid

+

Antigeluid

?! ZZZZZGeluid

+

Antigeluid

?!Op weg naar een stillere stadVoor de aanpak van geluidsoverlast in de open-bare ruimte zijn er diverse methoden. Je kunt het geluid camoufl eren, bijvoorbeeld met een fontein of geluidsscherm, of je reduceert geluid door het gebruik van stille banden of het aanleggen van straatbakstenen in keperverband. Ook is er geke-ken naar de toepasbaarheid van antigeluid in de openbare ruimte.

Tekst Rudi EngelBeeld Walter van Kalsbeek

Vorig jaar vond de campagne ‘Het wordt de helft stiller op de weg’ plaats, met als doel het stimuleren van stille banden. Deze ban-den zorgen voor een geluidsafname van bijna 3 decibel ten opzichte van de wettelijk voor-geschreven 75 decibel. Stille banden zijn voor alle merken en modellen auto verkrijgbaar en doen qua veiligheid, levensduur en prijs niet onder voor ‘normale’ banden.

FACTS & FIGURES• De gemiddelde

Europese limiet voor autobanden ligt op 75 decibel.

• De stilste autoband op de Nederlandse markt produceert slechts 67 decibel.

• Meer informatie: www.stillebanden.nl

In wijken die te kampen hebben met geluidsoverlast van doorgaande wegen, lijken geluidsschermen nog steeds de beste oplossing. Met de ontwikkeling van modulaire geluidsschermen (schermen die bestaan uit een combinatie van een aantal basisonderdelen) is het bovendien een stuk goedkoper geworden. Dat komt onder meer door de toepassing van basisonderdelen die vervolgens ophoog-baar, uitbreidbaar en verplaatsbaar zijn.

FACTS & FIGURES• Het eerste modulaire geluidsscherm is in 2006 over een lengte

van 1.200 meter langs de A12 geplaatst.• Er wordt uitgegaan van een kostenbesparing van 20% ten op-

zichte van conventionele geluidsschermen.• Meer informatie: www.stillerverkeer.nl

Topdeel

Knik

Vlakvulling

Onderstel

Staart

FACTS & FIGURES• De wettelijk bepaalde toeslag van 4 decibel

blijkt na onderzoek door SPS bijna 2 deci-bel lager uit te vallen.

• De afmeting van de stenen heeft geen signifi cante invloed op het resultaat.

Op dit moment wordt de bruikbaarheid van antigeluid getest in huizen rondom Schiphol. Dit werkt ongeveer als volgt:

4. Een kastje in de slaapka-mer produceert antigeluid.

1. Een vliegtuig komt aanvliegen.

2. Het geluid wordt geregis-treerd door microfoons die aan het huis bevestigd zijn

3. De informatie wordt doorgestuurd naar een computer. Die bepaalt het antigeluid.

Antigeluid wordt gedefi nieerd als het neutraliseren van geluidsoverlast door het basisgeluid op hetzelfde moment in tegenfase af te spelen. Hoe klinkt an-tigeluid dan? ‘Precies hetzelfde als het originele geluid’, aldus TNO-ingenieur Frank van den Berg. ‘Je kunt het zien als bergen en dalen. Op de plek van een berg creëer je een precies tegen-overgesteld dal, waarmee je de opper-vlakte vlak poetst.’ Dit is overigens niet zo eenvoudig als het lijkt. ‘Als je het op de verkeerde manier doet, maak je de berg alleen maar extra hoog.’

In een afgesloten ruimte als een slaapkamer is het gebruik van antigeluid echter eenvoudiger dan in de openbare ruimte. Antigeluid is vooral toepasbaar op lage geluidsfrequenties en is erg kostbaar. Jan Meijdam van DCMR Milieudienst Rijnmond is zijn onderzoek naar de toepasbaarheid van antigeluid in de openbare ruimte zelfs gestaakt. ‘Een bijkomend probleem in binnenste-delijke gebieden is dat antigeluid altijd naar andere plekken toe gaat, dus is het juist een extra geluid waar je mee te kampen krijgt.’

FACTS & FIGURES• Omdat het onderzoek bij Schiphol

nog in volle gang is, zijn er nog geen gegevens (prijs, geluidsvermindering) bekend.

• Een proef met antigeluid langs een snelweg in Japan is gestaakt. In technisch opzicht was de proef geslaagd, maar het bleek te duur om toe te passen.

Stichting Promotie Straatbak-steen (SPS) is opgericht om ‘een kwalitatief en kwantitatief goede toepassing van straatbaksteen te bevorderen’. Uitgangspunt hierbij is een onderzoek dat aantoont dat de geluidstoename van in keperverband gelegde straat-baksteen ten opzichte van Dicht Asfalt Beton slechts de helft blijkt te zijn dan voorheen werd aangenomen. Hiervoor heeft de stichting een formele correctie in de wet Geluidshinder laten vastleggen.

Een simpele manier van geluidsbestrijding is camoufl eren. Een bekend voorbeeld hiervan is de fontein. Over het algemeen ervaart men dit als aangenaam geluid, in tegenstelling tot het geluid van verkeer. Daarnaast levert het een mooi aanzicht op. Nadelen zijn er echter ook, zoals de kosten van onderhoud, de benodigde ruimte en het aantal decibel dat de fontein zelf produceert.

FACTS & FIGURES• In Japan zijn fonteinen als alternatief voor geluidschermen langs snel-

wegen geplaatst.• In Zwolle werd in 2006 na anderhalve week al een fontein afgesloten

omdat hij te veel decibel produceerde.• Het toegestane geluidsniveau van een fontein wordt voorgeschreven

in een bouwvergunning. In Zwolle was dit bijvoorbeeld 50 decibel.

Omzet per regio1500

1200

900

600

300

0

Am

ersf

oort

Ran

dsta

d

Utre

cht e

n ‘t

Goo

i

Gro

ot A

mer

sfoo

rt

Oos

t en

Noo

rd N

eder

land

Zuid

Ned

erla

nd

Exp

ort

2010

2007

2010

2007

2010

2007

2010

2007

2010

2007

2010

2007

2010

2007

AmersfoortGroot Amersfoort

Zuid Nederland

Utrecht en ‘t GooiRandstad

Oost en Noord Nederland

>> Imago/identiteitRotterdam investeert al ruim vijftien jaar in evenementen om zich ‘eve-nementenstad van Nederland’ te kunnen noemen. Doel: de inwoners worden trots op hun stad, de cohe-sie neemt toe (men heeft samen iets te vieren) en men wil er graag nog eens een dagje doorbrengen. En dat is weer goed voor de eco-nomie.

Wat levert een evenement op?Stedelijk Interieur #6/’08

de balans

30

door Rudi Engelillustratie Walter van Kalsbeek

Q‘...en het bleef nog lang onrustig in de stad.’ Deze dooddoener sluit menig recensie van een evenement af en dat is niet zo verwon-derlijk. Grootschalige evenementen roepen immers al snel een beeld op van overlast en geldverspilling. Maar ze hebben ook een andere, positieve kant voor de stad waar je misschien niet zo snel aan zou denken.

Less is more

Evenementen hebben veel voordelen, maar je moet het niet overdrijven. Daarmee roep je negatieve geluiden vanuit de detailhandel op. Het winkelpu-bliek mijdt immers vanwege de drukte de (binnen)stad, waar-door de winkeliers inkomsten mislopen.Guus Dutrieux, directeur van DUCOS Productions, vindt dat evenementenstad Rotterdam zijn plafond begint te bereiken. ‘Te veel evenementen kunnen de identiteit en het imago van een stad in negatieve zin beïn-vloeden. Je moet de flexibiliteit van de inwoners niet uitbuiten, want daardoor krijg je tegenre-acties.’Vooral evenementen, waar toegangsgeld gevraagd wordt voor het betreden van openbare ruimte, leiden volgens hem tot irritatie.

Deze infographic werd samengesteld met hulp van DUCOS Productions, Nederlands Bureau van Toerisme en Congressen, Respons, Rotterdam Marketing, Rotterdam Festivals en Stichting DOEN.

Facts & figures>> Mediawaarde Rotterdamse

Zomercarnaval 2007: tus-sen 2 en 3 miljoen euro.

(Bron: DUCOS Productions)>> Mediawaarde September

in Rotterdam 2007: 850.000 euro exclusief radio en TV.

(Bron: Jaarverslag Rotterdam Festivals)

>> Directe economische spin-offEen evenement heeft rechtstreekse voordelen voor de lokale economie. Denk aan de impuls voor hotels, openbaar vervoer en horeca. En een stad heeft baat bij tevreden onderne-mers. Facts & figures• Floriade 2002: 540.000 buitenlanders

besteedden ruim 262 miljoen euro tijdens hun verblijf in Nederland.

• Euro 2000: leverde 101 miljoen euro aan extra bestedingen op door buitenlandse gasten.

(Bron: Matchmaker #1 2008)

>> Evenement als promotiemiddelEvenementen kunnen door hun flexibiliteit en aandacht van de media uitstekend worden ingezet om thema’s onder de aan-dacht te brengen van een breed of nieuw publiek. En daarbij moet je niet alleen denken aan externe, commerciële instel-lingen; de gemeente kan met een beetje creativiteit ook haar eigen diensten promoten. Denk bijvoorbeeld aan posters/flyers voor een theater of museum, waarmee extra bezoekers kunnen worden aangetrokken.

>> Free publicity/mediawaardeDoor media-aandacht te inven-tariseren kun je de mediawaarde berekenen. Dit doe je door te bere-kenen hoeveel je in het geval van adverteren voor die ruimte betaald zou hebben (wat daarmee dus kos-tenbesparing is). Daarom wordt dit ook wel ‘free publicity’ genoemd, hoewel het vaak ook allianties tus-sen organisatoren en media zijn.

QUICKSCANEvenementen kosten geld en geven soms overlast. Maar ze leveren ook voordelen voor de stad op. Voordelen waar vaak niet aan wordt gedacht. Want naast economische spin-off dragen ze ook bij aan imago, promotie en free publicity. Wel moet een stad oppassen dat ze niet doorslaat.

30 31

Zwaveloxide

Gerecyclede solvent

Solventmet CO2

Pure CO2

CO2 Absorber

Zwavelfilter

KoelerRookgas

CO2

Schoon rookgas

CO2 Desorber

Compressor

< 20 km

< 5 km

3,5 km onder de

zeebodem

>

De CO2-afvanginstallatie van ROAD past de ‘post-com-

bustion’ techniek toe. Bij die techniek wordt de CO2

afgevangen na verbranding van fossiele brandstoffen in

de elektriciteitscentrale. In het post-combustionproces

wordt CO2 in de rookgassen met zogenoemde amines

gebonden. De toepassing van deze methode is bewezen

techniek.

Post-combustion biedt nog veel verbeteringspotentieel.

De techniek kan verder worden verfi jnd en geschikt

gemaakt voor brede toepassing. De techniek is nu nog

uitsluitend geschikt voor nieuwe conventionele elektri-

citeitscentrales, maar zal op termijn ook beschikbaar

worden voor bestaande centrales als de effi ciëntie is

verbeterd. De techniek is daarnaast geschikt voor toe-

passing in de industrie, zoals de chemie- en staalsector.

Post-combustion

-1.000 m

-2.000 m

-3.000 m

-3500 m

-25 mTransport

• Transport van CO• Transportransport van CO2 i via een Ø 400 mm pijpleiding

• 5 km over land en 20 km over de zeebodem

Megaton per jaar• Transportcapaciteit pijpleiding is 5 Megaton per ja

ing wordt berekend op druk van min. 150 bar en • Pijpleiding wordt bereke

temperatuur van circa 110 °C

P-18 Sateliet Platform

ROAD - Specifi caties

Permanente opslag onder Noordzee

• Onder de bodem van Noordzee bevinden zich

uitgeproduceerde gasreservoirs

• Met gaswinning afgelopen decennia is veel geologische kennis van de

ondergrond opgedaan

• Aardgas was miljoenen jaren in gasreservoirs opgeslagen waarmee

afdichtende eigenschappen zijn bewezen

• In gasreservoirs kan CO2 na afsluiting van de putten miljoenen jaren

worden opgeslagen

• Gasreservoirs liggen op ongeveer 3.500 meter diepte

• Op locatie is de Noordzee circa 25 meter diep

• Opslagcapaciteit van P-18 is naar schatting 35 Megaton

• Eerste opslagcapaciteit is vanaf 2014 beschikbaar

Stap 4

In de compressor wordt de CO2 op druk gebracht

en via een pijpleiding getransporteerd naar het

platform op de Noordzee. Daar wordt de CO2 geïn-

jecteerd in de uitgeproduceerde gasreservoirs en

permanent opgeslagen.

Stap 3

In de ‘desorber’ wordt het

mengsel van de solvent en

de CO2 met stoom verwarmd.

Hierdoor wordt de CO2 weer

gescheiden van de solvent,

die vervolgens weer her-

gebruikt kan worden in de

absorber. De nagenoeg pure

CO2 wordt naar een compres-

sor geleid.

Stap 2

In de ‘absorber’wordt het rookgas

gewassen. Hierbij komt de CO2

in het rookgas in aanraking met

een ‘solvent’ (amines) waarin de

CO2 oplost. De nagenoeg CO2-vrije

rookgassen worden vervolgens via

de schoorsteen uitgestoten. Het

mengsel van de solvent en de CO2

gaat vervolgens naar de zogenoemde

‘desorber’ of ‘stripper’.

Stap 1

Het rookgas van de elektriciteitscentrale wordt opge-

vangen en gekoeld. Vervolgens wordt het rookgas extra

ontzwaveld. Na dit ontzwavelingsproces gaat het rookgas

naar de zogenoemde ‘absorber’.

Afvanginstallatie van 1,1 Megaton CO2 per jaar

• Afvanginstallatie wordt toegepast op

nieuwe 1.100 MWe elektriciteitscen-

trale op Maasvlakte

• Doel is 1,1 Megaton CO2 per jaar af te

vangen (± 25% van rookgassen wordt

behandeld)

• Uit behandelde rookgassen wordt

circa 90% van CO2 verwijderd

• Afvanginstallatie zal in 2015 in

operationeel zijn

Gasreservoirs P-18

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

ABP

112%

90%

PMT (Metaal en Techniek)

102%

84.3%

PME(Metalektro)

98%

86%

Zorg en Welzijn

110%

91%

Bouwnijverheid(BPF Bouw)

110.6%

96.4%

Tweede kwartaal

Derde kwartaal

Wettelijk vereiste

Dekkingsgraad pensioenfondsen verslechtertxxx

Dekkingsgraad per 30 september 2010

Dekkingsgraad per 30 september 2011

Dekkingsgraad van pensioenfondsen

Dekkingsgraad per 30 september 2010 per 30 sept 2011 Minder dan 85% 3% 9% 85-95% 30% 47% 95-105% 36% 29% 105-115% 24% 11% meer dan 115% 7% 4% Bron Volkskrant/EDA

3%

30%

36%

24%

7%

9%

47%

29%

11%

4%

24 | bedrijventerrein februari 2009 bedrijventerrein | 25

GeenKvKOndernemersverenigingWerkgeversorganisaties

23%

38%

11%4%

12%

7%5%

Private vastgoedbedrijvenRegionale

ontwikkelingsmaatschappijProvincie

DIENSTVERLENING / factsheet > regionale samenwerking

Factsheet Factsheet Het Regionale Samenwerkingsonderzoek 2009In het Regionale Samenwerkingsonder-zoek 2009 vroeg vakblad Bedrijventerrein niet alleen naar meningen, maar werd de respon-denten ook gevraagd aan te geven wie waar en waaraan regionaal samenwerkt.

Bron>> Alle gegevens zijn afkomstig uit het Regionale Samenwer-kingsonderzoek 2009 van vakblad Bedrijventerrein.

NOORD-HOLLAND Wat gebeurt hier?Beleid 38%Grondwerving 5%Financiering 10%Uitvoering 13%Dienstverlening 19%Anders 15% Rol Provincie Rol Reg.Ontw.Mij.Heel belangrijk Heel belangrijk 5% 18% 24% 3% 33% 29% 33% 38%

5% 12%Heel onbelangrijk Heel onbelangrijk

ZUID-HOLLAND Wat gebeurt hier?Beleid 39%Grondwerving 11%Financiering 12%Uitvoering 16%Dienstverlening 11%Anders 11% Rol Provincie Rol Reg.Ontw.Mij.Heel belangrijk Heel belangrijk 6% 12% 16% 16% 22% 27% 43% 27%

13% 18%Heel onbelangrijk Heel onbelangrijk

GELDERLAND Wat gebeurt hier?Beleid 43%Grondwerving 9%Financiering 11%Uitvoering 15%Dienstverlening 12%Anders 10% Rol Provincie Rol Reg.Ontw.Mij.Heel belangrijk Heel belangrijk 7% 35% 2% 8% 29% 39% 34% 18%

28% 0%Heel onbelangrijk Heel onbelangrijk

LIMBURG Wat gebeurt hier?Beleid 25%Grondwerving 9%Financiering 14%Uitvoering 15%Dienstverlening 31%Anders 6% Rol Provincie Rol Reg.Ontw.Mij.Heel belangrijk Heel belangrijk 0% 15% 5% 5% 35% 20% 30% 45%

30% 15%Heel onbelangrijk Heel onbelangrijk

BRABANT Wat gebeurt hier?Beleid 40%Grondwerving 10%Financiering 10%Uitvoering 12%Dienstverlening 12%Anders 16% Rol Provincie Rol Reg.Ontw.Mij.Heel belangrijk Heel belangrijk 15% 18% 15% 13% 30% 50% 22% 11%

18% 8%Heel onbelangrijk Heel onbelangrijk

Regionale samenwerkings-verbanden verdeeld over de provincies(als percentage van heel Nederland)

Regionale samenwerkings-verbanden met gemeen-schappelijke gronduitgifte verdeeld over de provincies (als percentage van heel Nederland)

2%

2%3%

6%

15%

21%

1%1%

0%

8%

8%

2%

2%

6%

12%

17%

23%1%

0%

3%

0%16%

13%

26%

13%

Regionale samenwerkingsverbanden met gemeenschappelijk herstructure-ringsbeleid verdeeld over de provincies (als percentage van heel Nederland)

4%

1%

10%

1%1% 11%

1%

5%

13%

0%

3%

21%

30%

TOP 5

%

TOP 5

Provincies met de meeste regionale verevening bij gemeenschappelijke gronduitgifte 1 Gelderland2 Zuid-Holland3 Overijssel4 Noord-Brabant en Noord-Holland5 Limburg

Provincies met de meeste regionale verevening bij gemeen-schappelijke herstructurering 1 Noord-Holland2 Zuid-Holland3 Gelderland en Limburg4 Noord-Brabant5 Zeeland en Overijssel

>> Wie? Gemeente plus...

Komt het Binnenhof weer in balans?

Bron: Miljoenennota 2011

Inkomsten

Rijksoverheid

in miljarden

244,0

Uitgaven

Rijksoverheid

in miljarden

257,4

Premies

werknemers-

verzekeringen

52,3

Premies

Volksverzekeringen

39,4

Gasbaten 12,1

Directe belastingen

(o.a. IB. Vpb)

68,9

Indirecte belastingen

(o.a. BTW)

71,3

Overig 0,02

Financiën 1,8

Economische Zaken, Landbouw en Innovatie4,8 7,2

DefensieBinnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

4,2

10,4

Rentelasten op de staatsschuld10,7

Infrastructuur en Milieu

Buitenlandse Zaken11,8

Gemeente- en Provinciefonds

21,1

Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen

31,0

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

74,5

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

69,9

Tekorten, schulden. Heel de wereld kijkt naar Europa. Heel Europa kijkt naar Griekenland. Maar hoe staat het eigenlijk met de inkomsten van en uitgaven door de Nederlandse overheid? Kampt Nederland zelf ook met een tekort? Heeft Nederland een overschot? Of zijn inkomsten en uitgaven volledig in balans?

De verwachte groei van het nationaal inkomen van bedrijven, overheid en huishoudens.Wat was het in 2011? Wat wordt het in 2012? Groei nationaal inkomen 2011 2012 verwachtBedrijven + 1,5 % -/- 0,3 %Overheid + 0,2 % + 1,2 %Huishoudens -/- 0,2 % + 0,5 %

Waar moet de stijging van het inkomen van overheid en huishoudens vandaan komen?

Lucht

CO2

CO2

CO2

CO2

CO2

CO2

CO2

CO2

CO2

CO2

CO2 Zuurstof

Zuurstof

Zuurstof

Zuurstof

Zuurstof

Zuurstof

Zuurstof

Zuurstof

De kringloop van lucht

Wij hebben zuurstof nodig. We maken CO2.

Wij hebben CO2 nodig.

We maken zuurstof.

juni 2008 verkennend voortraject

sept 2008 - nov 2008 voorbereidingen (fase 1)

dec 2008 - april 2009 voorbereidingen (fase 2)

maart 2009start trek naar base camp

karakoramkarakoram

maart 2009 - ...beklimming

And the winner is...

Welke bijdrage leveren de nationale lote-rijen aan de maatschappij via belastingen en netto winst? (in miljoen euro)

2001 2002 2003 2004 2005netto-opbrengst 517 540 606 643 579belastingen 128 144 148 144 190saldo kosten 644 732 747 732 731

2006 2007 2008 2009 2010netto-opbrengst 560 583 538 557 558belastingen 217 224 210 191 178saldo kosten 767 783 866 821 774

€0

€500

€1,000

€1,500

€2,000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

saldo kosten belastingen netto opbrengst

0

€200

€400

€600

€800

€1000omzet spelopbrengst prijzengeld*

speelcasino’sbankgiroloterij postcodeloterij instantloterijstaatsloterij sponsorloterij toto/lotto totalisator

Bron: Jaar verslag 2010, Verslag van de werkzaamheden van het College van toezicht op de kansspelen en van de ontwikkeling van de kansspelen in Nederland

Welke bestemmingen kent het gezamelijk bedrijfsresultaat van 736 miljoen euro?staatsloterij algemene middelenbankgiroloterij cultuur en natuurbehoud, maatschappelijk welzijn en volksgezondheidsponsorloterij cultuur, maatschappelijk welzijn, volksgezondheid, sport en lichamelijke vorming, humanitaire hulpverlening en natuurbehoudpostcodeloterij ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulpverlening, natuur en milieu, welzijn, cultuur en volksgezondheidtoto/lotto sport en lichamelijke vorming, alsmede maatschappelijk welzijn, volksgezondheid en cultuurinstantloterij sport en lichamelijke vorming, alsmede maatschappelijk welzijn, volksgezondheid en cultuurtotalisator vrijwel geheel paardensportspeelcasino’s algemene middelentezamen nederlandse staatskas

Omzet vergunninghouders naar spelop-brengst en prijzengeld (in miljoen euro)

spelopbrengst prijzengeld* omzetstaatsloterij 254,3 585,2 839,5bankgiroloterij 85,5 34,0 119,5sponsorloterij 66,3 23,6 89,9postcodeloterij 377,3 163,3 540,6toto/lotto 145,7 143,5 289,2instantloterij 27,3 35,3 62,6totalisator 6,9 20,3 27,2speelcasino’s 546,7 - -* inclusief 128,3 miljoen euro kansspelbelasting en ex-clusief gesponsorde prijzen en cadeau’s deelnemers

€0

€500

€1,000

€1,500

€2,000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

saldo kosten belastingen netto opbrengst

0

€200

€400

€600

€800

€1000omzet spelopbrengst prijzengeld*

speelcasino’sbankgiroloterij postcodeloterij instantloterijstaatsloterij sponsorloterij toto/lotto totalisator