1

Poldernimf

Vliegvisclub De Poldervlieg achtentwintigste jaargang nummer 3 jaar 2018

2

Redactie en Bestuur

Huisorgaan van de Poldervlieg, Vliegvisclub in St. Pancras en omgeving Website: http://www.depoldervlieg.nl

Redactie: Jelke Boersma, Martien Boersen, Frits van Merkenstein, Dirk

Barendregt en Bart de Steenhuijsen Piters

Foto’s: Harry Wauters e.a.

Technische realisatie: Bart de Steenhuijsen Piters

Redactie adres: Bart de Steenhuijsen Piters,

b.d.steenhuijsen.piters@kit.nl

Bestuur van de Poldervlieg:

Jan Spruit (voorzitter): 0630150055 / janpspruit@gmail.com

Din van Nieuwenhuijzen (secretaris): 06-54261327

Erik van Soest (penningmeester): 072-5114701

Secretariaat: Din van Nieuwenhuijzen, Zuidje 15, 1636 XB

Schermerhorn,

secretarispoldervlieg@gmail.com

De redactie en het bestuur zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van dit blad. De

redactie behoudt zich het recht voor artikelen en bijdragen in te korten.

3

Inhoud

Tussen Vlieg en Netje ...................................................................... 4

Reisverhaal: Vier dagen op de Schwarza ............................................ 6

Met pensioen en nu viskampioen? ................................................... 10

Op Sterk Water: Het Noord-Hollands kanaal .................................. 12

Vice of Holland: Hyekal Mughal ...................................................... 21

Hengels bouwen, de visie van Ruard Janssen .................................... 25

Boekbespreking: Keeper of the Stream van Frank Sawyer ................. 29

Martin en Harry visten op de Schwarza en doen vanaf pagina 6 verslag

4

Tussen Vlieg en Netje door Dirk Barendrecht

Het is half vier als mijn vader me komt wakker maken. Ik was me een

beetje met koud water en kleed me aan. Het is nog donker en we eten

een boterham met thee erbij. Voor het slapen heb ik me voorgesteld

wat we morgen zullen gaan vangen. Zeker brasem en ook voorn,

misschien paling maar geen snoekbaars want er mag geen klein visje te

water worden gelaten. Snoekbaars is voor de beroepsvisser. Misschien

brasem van boven de 50. Dat is dan groter dan ik ooit heb gevangen.

De spullen worden ingeladen: grote bamboestokken, glanzend gelakt,

met messing bussen. Tuigjes op plankjes, lood, deeg , voer en een

doosje maden. Natuurlijk ook een schepnet en niet te vergeten brood

en een thermosfles koffie. Hopend op een mooie dag rijden we naar

Westmaas, naar de visboot van mijn vader. Die verwachting zal mijn

vader ook hebben gehad al sprak hij zich er niet over uit. Het bootje

ligt in de Binnenmaas, een prachtig stuk water, ooit deel van een rivier

en nu een afgedamde arm. We halen de spullen uit de auto, stappen in

de boot en roeien langzaam naar een goede stek in de nevel van de

ochtend. De zon komt op en een onrustig gevoel maakt zich van mij

meester. Het wil deze dag niet. Een enkel voorn en wat brasems, niet

de vangst waarop ik gehoopt had. Dat kwam pas later. Er zitten grote

brasems in de Binnenmaas.

Het verschil tussen verwachting en werkelijkheid is natuurlijk iets dat in

alle aspecten van het leven een rol speelt, ook al bij een jongetje van 10.

Maar goed, we zullen het hier voornamelijk over de visserij hebben.

De verwachting in verhouding tot de werkelijkheid heeft in de hele

geschiedenis van de zelfbewuste mensachtigen een rol gespeeld. Ook

Homo erectus, de voorvader van Sapiens en de Neanderthaler, jaagde

en verzamelde anderhalf miljoen jaar geleden niet willekeurig. Je

verwacht van een Afrikaanse savanne dat er op bepaalde plaatsen

kadavers te vinden zijn als de leeuwen gejaagd hebben. Eetbare planten

en op te graven wortels komen niet overal voor, maar vind je als je

goed zoekt. Dat schept verwachtingen vooraf en soms teleurstelling

5

achteraf. Als dat het geval is, wachten boosheid, berusting en een

rammelende maag, zo niet erger. Maar het kan ook meevallen met als

resultaat een goed gevulde buik. De onzekerheid van het bestaan was

toen groot, maar kennen wij op deze manier nog nauwelijks.

Bij onze visserij en jacht spelen verwachting, onzekerheid, teleurstelling en onverwacht succes natuurlijk ook een rol. Je kiest je stek, zoekt de

mogelijkheden uit, neemt misschien een visgids en kiest een bepaalde

tijd in het jaar. Dat zijn allemaal onzekerheden voor het vangen, het

plezier en de opwinding. De kans op succes is geen 100% al kan je die

door zorgvuldig te handelen groter maken. Ook bij de aanschaf van

vispullen zien we het. Men denkt met die hengel en die reel veel meer

te kunnen vangen en leuker te kunnen vissen. Was dat maar waar.

Vaardigheid is veel belangrijker. Onzekerheid met zelfvertrouwen is

essentieel voor het plezier. Als er een vissershemel was, zou het dan

spannend zijn om altijd met gemak veel grote vis te vangen? Het zou

heel saai worden en je zou een afkeer krijgen van de visserij. Die

mooie hemel zou dan wel eens een kleine hel worden.

De vliegvisserij en het vismilieu van de toekomst kennen voor mij en

veel anderen ook onzekerheden. Gaat het Kierbesluit echt door om

zeeforel- en zalmbestand weer op peil te brengen? Lukt het om de

palingstand weer op niveau te brengen door de ‘visrivier’ in de

Afsluitdijk? Leef ik lang genoeg om dat nog mee te maken? Wat krijgt de

Partij voor de Dieren voor elkaar? Hoe zal het gaan met de

overbevissing van de zeebaars? Een mens kan zich heel wat zorgen

maken. Soms is de realiteit beter dan verwacht. De kokkelstand was

niet best. Laat er nou door de warme zomer een enorme broedval zijn

die het tot 37 graden warm geworden water overleeft. De kokkeltjes

groeien supersnel en dat produceert een heleboel voedsel voor vogels,

vissen en Spaanse consumenten.

Voor de sportvisserij is onzekerheid in de verwachting een noodzaak

voor het opbouwen van een prettige spanning met een stoot adrenaline

als het goed gaat. Als het slecht gaat, is dat reden om het volgende

keer beter te doen. Maar het is nooit zeker of dat gaat lukken.

6

Reisverhaal: Vier dagen op de Schwarza door Harry Wauters

Na het lezen van het verslag van Ruard, Hans en Frits uit 2012 besluiten

we dit jaar naar de Schwarza in Thüringen te gaan. We willen weer naar

nieuw water en zijn dus nieuwsgierig naar deze vrij korte rivier die al na

53 km in de Saale uitmondt. Onze keus valt op Schwarzburg waar we

van 4 tot 9 mei overnachten in hotel Zum Wildpark dat al zoveel

vliegvissers heeft mogen begroeten en bovendien vlak aan het water

ligt. Het seizoen begint op 1 mei en het is verstandig om zo vroeg

mogelijk te gaan want dan is de meeste (grotere) vis nog aanwezig.

Bovendien daalt de rivier in de zomer waardoor waarden van 25 cm in

juli en augustus geen uitzondering zijn. De pegel staat er met 36 cm dus

nu nog goed bij. Hoewel er warme, droge dagen worden voorspeld, is

het geruststellend dat de rivier na sterke regenval door zijn geringe

lengte weer snel opheldert en terugzakt naar het niveau ervoor.

De reis van 667 km begint op vrijdag 4 mei om acht uur in de ochtend

waarna we het pittoreske hotel om vier uur ’s middags bereiken. Als

we vanaf het terras het water eens goed bekijken, krijgen we bezoek

van zes Nederlandse vliegvissers die hier al een aantal jaren komen en

vandaag redelijk tot goed hebben gevangen. Bij een woning iets

verderop in de straat halen we een weekvergunning van € 50,- die tien

euro goedkoper is dan vier aparte dagen. Als we teruglopen worden we

aangesproken door een lokale vliegvisser die met enige weemoed

vertelt dat de aalscholvers hier al twaalf jaar actief zijn. Vroeger was de

rivier goed bezet met bruine forel en grote vlagzalmen maar nu is het

veel minder. In de afgelopen strenge winter is er erg veel vis opgegeten

waardoor het bestand weer helemaal moet worden opgebouwd. Als we

horen dat er 15.000 bruine forelletjes en 1.500 vlagzalmpjes zijn

uitgezet beseffen we dat we zonder al te hoge verwachtingen maar

moeten kijken wat we kunnen vangen. Na ‘s avonds te zijn bijgepraat

over de diverse stekken spreken we in goed overleg af naar Sitzendorf

te gaan waar de groep al is geweest.

7

Na een prima ontbijt gaan we op zaterdag 5 mei op zoek naar de

parkeerplaats bij de witte loopbrug die 200 meter van de Ortsbrucke

van Sitzendorf blijkt af te liggen. We gaan aan de slag met een aftma 4

hengel, een drijvende WF lijn, een leader van 12-14/00 en een bonte

verzameling beproefde goudkop nimfen en wat traditionelere vliegen

zoals Pheasant Tails, Hair's Ears en Red Tags e.d. De kleine streamertjes

en droge vliegen houden we achter de hand. Het water staat op diverse

plekken inderdaad laag maar er is afwisseling genoeg. We vangen in de

ondiepere stroompjes meestal kleine forelletjes tussen de 15 en 20 cm

die uitzetters van dit jaar zijn of van een jaar ervoor die de winter

hebben overleefd. Dieper water levert soms een grotere forel op, zo

tussen de 25 en 30 cm, en zelfs een enkel vlagzalmpje. We kunnen vaak

uit de voeten met lichte nimfen maar soms zijn zwaardere exemplaren

nodig om een dieper deel effectief te kunnen bevissen. Om een uur of

half vijf keren we iets teleurgesteld terug naar het hotel. We beseffen

dat de rivier het inderdaad wel heel zwaar te verduren moet hebben

gehad want de balans van de dag laat zien dat we ieder twee grotere

forellen hebben gevangen met voor Martin nog een vlagzalmpje en 14

kleine forellen. Ik vang nog acht kleine forellen en daarmee doen we het

gemiddeld ongeveer net zo goed als onze medevissers op dit stuk.

Op zondag 6 mei zijn we al vroeg bij de Ortsbrucke van Sitzendorf en

willen we doorvissen tot de bovengrens van de Strecke, het station van

Unterweissbach/Sitzendorf. Nadat ik bij de brug twee mooie forellen

vang blijven we nog even in het ondiepe water dat daarna

aantrekkelijker wordt. Onder een verkoelend bladerdek proberen we

het in de poeltjes, vlakke stukken en plotselinge stroomversnellingen in

een rivier die dan weer breed is en dan weer een stuk smaller. Het is

een mooi en afwisselend traject waar Martin pas na twaalf uur bij de

spoorbrug succes heeft met twee mooie bruinen en dat verderop

herhaalt bij de grote muur. Ondanks de aanwezigheid van een

vliegvisser voor ons vangen we in de resterende 600 meter toch nog

wat vis en komen om twee uur aan bij het eindpunt. Na een korte

materiaalstop keren we weer om en vissen dan het hele stuk van 1,9

km weer terug. Aan het einde van de middag en na acht uur in het

water gestaan te hebben zijn we ieder tien forellen, vijf kleine en vijf

8

grotere, rijker en daarmee doen we het ook weer even goed als onze

landgenoten. Het is al na middernacht als we afscheid van hen nemen

want ze gaan de volgende dag weer naar huis.

Op maandag 7 mei plonzen we een stuk voorbij het hotel het water in

en gaan op zoek naar de ondergrens van de Strecke, het op 4,2 km stroomafwaarts gelegen Gasthaus Schweizerhaus. Na een snelle vangst

door Martin passeren we het pegelhaus dat duidelijk laat zien hoe de

waterstand eigenlijk wordt gemeten. In de waterval erachter heeft

Martin weer succes met een mooie bruine van 31 cm. Dan gaan we

door met voor mij de pockets en de ondiepe delen met licht verzwaarde

nimfen en voor Martin de diepere stukken. Zo vissen we op twee

manieren en kunnen dan eens kijken wat het verschil is. Het is jammer

dat we hier niets vangen. Als het bospad sterk stijgt zijn we aan-

gekomen bij het bekende ‘steile stuk’ en moeten we helaas het water

uit want de grote rotsblokken en de bijna loodrechte kant maakt het

vissen hier echt lastig en tijdrovend. De enige compensatie die ons

wordt geboden, is een goed uitzicht op de zeker tien meter lager

liggende rivier die op een gegeven ogenblik zo smal wordt dat het water

zich er met flinke kracht schuimend doorheen moet persen. Als de weg

weer daalt, herneemt de rivier zijn rustige uiterlijk maar is niet

bevisbaar omdat het tot de brug voor het Schweizerhaus gepacht wordt

door de plaatselijke vliegvisvereniging. We zijn blij dat we het eindpunt

hebben bereikt maar de vangst is echt teleurstellend. Op de terugweg

wacht ons een leuke uitsmijter als we iets voor het steile deel af kunnen

dalen naar de diepe en nog traag stromende rivier. We blijven er een

uurtje met als resultaat een bruine forel van 38 cm, de grootste van de

vakantie, voor Martin op een ledhead en een onverzwaarde nimf. Ik

richt me met een Griffith Gnat en een zwarte Klinkhamer op enkele

azende forellen en breng het tot drie schuwe aanbeten die ik helaas niet

verzilver. De uitslag van de vermoeiende dag stemt tot nadenken want

we vangen ieder slechts vijf forellen waarvan Martin de drie grootste

voor zijn rekening neemt.

Op dinsdag 8 mei gaan we naar de plek waar we de rivier de eerste dag

hebben verlaten en worden er vrijwel meteen ingehaald door een

lokale spinvisser die gewoon op zijn blote voeten de diepe stukken

9

afvist op zoek naar de schaarse grote forel die duidelijk voor de pan

zullen zijn. Als alles weer rustig is vangt Martin zijn eerste vis. Ik mis een

paar keer en zo gaan we in de richting van het Hotel dat we laat in de

middag hopen te bereiken. We komen nu geregeld diepe stukken tegen

waardoor Martin al vroeg zijn zwaardere nimfen inzet en ik, na een

aantal zware nimfen te hebben verspeeld, de wat ondiepere stukken blijf

bevissen. Het is twee uur als we de eerste 800 meter hebben afgelegd.

Bij een brug nemen we een korte pauze want er wacht ons een mooi

diep stuk met een zandbodem waar Martin met zeven forellen zeer

succesvol is. Hierna treffen we een bonte verzameling stroompjes en

stroomversnellingen aan waar ik nog een forel vang en Martin met zijn

zwaardere nimfen, twee Hair's Ears, erg succesvol is. Als we in het

ondiepere laatste stuk langs de jeugdherberg bijna visloos blijven, komt het hotel in zicht. Om half zes stappen we uit het water en is de teller

bij mij op vier kleine forellen blijven steken. Martin beleeft een topdag

met veertien grote en negen kleine forellen.

Na vier dagen vissen kunnen we concluderen dat de mooi gelegen

Schwarza aan het begin van het seizoen veel wordt bevist maar door

zijn variatie en lengte een aantrekkelijke Duitse rivier is. Het hotel is

prima maar we hadden wel graag een plattegrond van het traject op de

vergunning gezien. Naast een onvoorspelbare en weersafhankelijke

visstand heeft de rivier als nadeel dat het water na het voorjaar, ook bij

voldoende regenval, naar een te laag niveau kan zakken.

10

Met pensioen en nu viskampioen? door Jan Spruit

Het is alweer september en ik realiseerde me onlangs dat ik dus vier

jaar met pensioen ben. Houdt dat nu ook in dat ik meer vis dan

vroeger? Nee, helaas, integendeel zou ik wel durven stellen. Ik herinner

me nog dat ik een keer tegen Jelke zei dat ik minder viste dan voor mijn

pensioen, waarop hij snedig reageerde: ‘een reden temeer om niet met

pensioen te gaan voorlopig’. Dat mag hij zeggen want hij is ook wat

jonger. Maar hoe komt dat dan? Enerzijds ben ik een luier leven gaan

leiden. Na bijna 40 jaar pittig politiewerk vind ik (en ook mijn vrouw)

dat dat mag. In tegenstelling tot sommigen heb ik niet zo’n behoefte aan

bijbeunen en dat is materieel ook niet nodig. Wij hebben de

huishoudelijke taken wat herverdeeld en ongeveer gelijktijdig met het

pensioen kwamen de eerste kleinkinderen, waar natuurlijk regelmatig

op gepast mag en moet worden en wel met graagte. Waarbij

kleindochter altijd een vliegje wil bouwen met opa, dat is ook heel leuk,

kost je wel je mooiste veren, maar vooruit.

Het voorzitterschap van de Poldervlieg sinds begin 2016 is een leuke

taak, die dankzij de vele actieve leden vrij weinig tijd kost. Beetje

coördineren af en toe, hoofdlijnen bewaken enz. Bovendien merkte ik

dat toen ik nog werkte Milco en ik, gedurende meer dan 20 jaar, begin

van het kalenderjaar al trips planden in mei en september en dat

vastlegden op ons werk. Door omstandigheden is dat weggezakt en bij

mij was de noodzaak van vastleggen er ook niet meer. De laatste jaren

ben ik een paar keer binnen een termijn van twee dagen in m’n eentje

naar de Kyll gegaan als ik zin had, weg mocht en het water en weer

goed waren. Prima vermaakt en leuk gevangen.

Wat nu wel mogelijk is, is om hier in de omgeving te gaan vissen: als ik

’s ochtends zin krijg kan ik meteen er tegenaan, na het maken van

keuzes als: ga ik op de voorn, de baars of de snoek. Met daarbij eerlijk

gezegd ook de keuze om af en toe te gaan spinneren in plaats van

vliegvissen. Dat laatste vinden wij allen natuurlijk het mooiste, maar

soms minder geschikt. Teveel wind, dit jaar veel kroos in de singels, dan

11

ga ik het met een krooslepel aan de spinhengel proberen. De laatste

twee weken ben ik er twee keer op uit geweest, ook in de

Boekelermeer. Ik kreeg diverse aanvallen, die spectaculair waren, zag

opeens een bek tussen het kroos, maar alles mis. De snoek gokt waar

de ‘kikker’ is en mist vaak. Maar zodra de rommel weg is, ga ik weer

met de streamer erop uit.

Op zolder is mijn bindafdeling met de hele voorraad bindspullen. Maar

vrouwlief gaf een paar jaar geleden aan dat het toch af en toe wel

ongezellig was. Bij de Action kocht ik een dienblaadje waarop precies

een reserve vice en een tableautje met bindmateriaal en gereedschap

past. Daarbij haal ik dan van zolder de veren enz. voor één soort vlieg

(momenteel spiders) en dan bind ik elke dag wel een paar vliegen in de

kamer. Ik heb ondertussen een aanzienlijke voorraad opgebouwd. Gooi

ik dat ooit nog weg allemaal? Ik geef graag regelmatig wat vliegen weg

aan clubleden en beginnende vliegvissers. Misschien moet ik net als Frits

om de paar jaar alles in een jampot gooien en veilen voor de club?

Mmmmmmm, maar even over denken…

En dit jaar ga ik de laatste week van september met Martien, Rob, Paul

en Willem naar de Soca in Slovenia. Een week vissen met een gids die

we op aanraden van Rob hebben ingehuurd voor de mooie stekken.

We hebben daar eind vorig jaar al afspraken over gemaakt en die steeds

verder geconcretiseerd. Half september hebben we het laatste overleg

tijdens een voorbindavondje. Vanaf het voorjaar ben ik al met mijn

vliegendozen aan het rommelen om ter plekke een zo goed mogelijke

voorraad te hebben (zie ook mijn eerdere artikel over de problematiek

van de optimale vliegendoos). Ook het denken over paklijsten vergt tijd,

er moet niet teveel mee (zoals altijd) en vooral ook niet te weinig.

Concluderend: de tijd vliegt ook als je met pensioen bent. Het leuke

van onze hobby is dat je plezier hebt aan het vissen, maar ook aan het

binden en het lezen erover. Als pensionado vis ik niet meer dan ervoor,

maar doe wel meer waar ik zin in heb en vooral op het moment dat het

mij schikt. Dan is meer vissen niet beter, maar de hele vliegvis beleving

nog leuker.

12

Op Sterk Water: Het Noord-Hollands kanaal door Redactie Poldernimf

Inleiding

Het Noord-Hollands Kanaal is gegraven in het begin van de 19e eeuw in

opdracht van koning Willem I. Sinds de 17e eeuw nam de bevaar-

baarheid van de Zuiderzee voor de zeescheepvaart naar Amsterdam af.

De Nederlandse economie was in slechte staat na de val van Napoleon.

Het gebrek aan goede water- en wegverbindingen was een belangrijke

oorzaak. Koning Willem I wilde daar snel verbetering in brengen en

tijdens zijn bewindsperiode, van 1814 tot 1840, werden veel verkeers-

verbindingen aangelegd, waarvan het Noord-Hollands Kanaal de

belangrijkste was. In 1818 gaf de koning waterbouwkundige Jan Blanken

Janz opdracht een plan uit te werken en een jaar later werden de

koning en de hoofdstad het eens over een breder en dieper kanaal dat

geschikt was voor zeeschepen. In feite ontstond dit kanaal door het met

elkaar verbinden van een aantal boezemwateren. Zo loopt het kanaal

onder andere langs de ringvaarten van de Beemster en de Schermer en

ten noorden van Alkmaar langs het oude riviertje de Rekere. Het kanaal

had een lengte van 80 kilometer, was 40 meter breed aan de water-

spiegel en had een diepte van 6 tot 7 meter over een bodembreedte

van bijna 10 meter. Het was destijds het breedste en diepste kanaal ter

wereld. Het kanaal heeft zo'n 11 miljoen gulden gekost en de aanleg

duurde ongeveer vijf jaar.

Bijzonder aan het Noord-Hollands Kanaal zijn de vlotbruggen. De

vlotbruggen zijn toegepast omdat het in de tijd van de aanleg van het

kanaal nog niet mogelijk was bruggen te bouwen met een grote

overspanning. Vier stuks zijn nog aanwezig, alle ten noorden van

Alkmaar. Het belang van het Noord-Hollands Kanaal voor de

scheepvaart is inmiddels sterk afgenomen. Wel heeft het kanaal nog een

grote betekenis voor de waterhuishouding van Noord-Holland.

13

Vistechnisch ervaring vooraf

Het is lastig vooraf aan (vlieg) vistechnische informatie te komen over

het Noord-Hollands kanaal. Niet zozeer wat betreft de visstand, die

informatie is ook wel te krijgen van niet -vliegvissers. Er is een

behoorlijk bestand aan grote voorn en brasem, en ook karper is er voldoende. Af en toe worden er mooie windes gevangen. Snoek zit er

niet erg veel maar de exemplaren die er zitten zijn wel groot. De

snoekbaarsstand is erg achteruitgegaan (door beroepsvissers en teveel

meegenomen door ‘sportvissers’?) maar is nog steeds goed te vangen.

Alleen baars is volop aanwezig in alle formaten. Deze informatie komt

van de weinige mensen die er gericht op vissen, bv door streetfishing

maar is ook de ervaring van enkele redactieleden.

Voor het kanaal en het vissen op baars is het advies om een negenvoets

hengel 3, 4 of 5 in te zetten met een zinkende lijn (denk aan een D3-

D6).Het cijfer staat voor de zinksnelheid, namelijk het aantal inch per

seconde. Dieper dan drie meter vissen is zelden nodig, van begin juni

14

tot in ieder geval eind november is de baars daarmee goed te bereiken.

Streamertjes van 5- 8 cm op een haak 4-8 (Gamakatsu F 314 o.i.d. ) zijn

prima geschikt. Gebruik als leader gerust een tot anderhalve meter

20/00. Er liggen veel mosselbedden op de betere baars-stekken en dan

kan je je streamer nog lostrekken. Je zal echter ook vaak genoeg blijven

hangen aan fietsen en andere ellende. Bereid je dus voor op regelmatig

nieuwe streamers aanknopen en ‘bijbinden’. Geen hoogstandjes binden

dus.

Voorn, brasem en winde zitten vaak wat dichter onder de kant op

water tot twee meter diep en zijn met een wat langzamer zinkende lijn

en een lange leader op deze plekken wel te bevissen. Er is verder weinig

informatie beschikbaar over het voornvissen met de vliegenhengel in

het kanaal.

Wat betreft de stekken is de ervaring dat baars weliswaar overal kan

zitten maar zich toch bij voorkeur ophoudt bij bruggen, zijkanalen, uitstromende gemalen, sluisjes, in ieder geval onderbrekingen in de

kanaal oever. Een verloop van ondiep naar diep is ook interessanter dan

een plek waar meteen drie meter water onder de kant staat (zoals bij

Schoorldam). Meter voor meter een kale rechte oever uitvissen zal wel

eens baars opleveren maar is een ‘taaie bedoening’. Uit de tijd dat door

sommige redactieleden nog wel eens met een matchhengel op voorn en

brasem gevist werd, was de ervaring dat, zeker in de zomerperiode, ze

overal kunnen zitten met een voorkeur voor de grote ondiepere platen

die op 2 meter diepte liggen. Veel peilen en worpjes maken dus. Let

ook op de buitenbochten van het kanaal, dat zijn vaak ook ondiepe

plekken. Met een worp schuin in de lengterichting van het kanaal krijg je

de vliegen over een redelijke afstand wel een meter of drie van de

oever in het water en dat is voldoende. Baars zit ook wel vaak vlak

tegen de kant maar soms ook bij de dukdalven en meerpalen en dat

vereist wat verder werpen haaks op de waterkant. In verband met fiets

en wandelverkeer is dat soms lastig maar probeer het gerust eens met

een rolworp. Je staat verbaasd hoe ver je dan met een zinkende WF lijn

nog kan komen, misschien juist omdat door het ‘plakken’ van de lijn in

het water de hengel meer geladen wordt. En bovendien, worpen van

15

meer dan 12 meter zijn zelden noodzakelijk net zo min als een zacht

neerkomen van de streamer.

Biologische aspecten

Dirk heeft de waterkwaliteit op bij zonnig weer op twee van de stekken

gemeten.

Burgervlotbrug,aan de Westkant: watertemperatuur 17,6 C, pH was

7,6 en op 1,5 meter was het schepnet nog te zien, dus het water was

tamelijk helder. Op die diepte was weinig leven:1 kleine vlokreeft, 1

kleine mijt, 1! cyclops en een vervellingshuidje van een muggenpop. Het

kanaal was veel dieper dan de 1,5 meter die te bereiken was met het

schepnet dus het leven vlak boven en op de bodem is niet gemeten.

Geen macroflora of wier aangetroffen.

Schoorldam, aan de Oostkant: watertemperatuur 18,0 C, pH was 7,6 en

het water was tamelijk helder. Op die diepte werd geen macroscopisch

leven gevonden.

Op beide plaatsen waren de temperatuur en pH normaal en bijna gelijk.

Overigens was de pH wat lager dan Dirk in ander bekeken viswater van

het redactievissen heeft gemeten. Daar lag het getal boven de 8.

Gemeten waterleven in het kanaal was schaars. Hoe het bij de bodem

is, weten we uit de metingen niet.

Verslag van het vissen

Ruard: van tevoren had ik niet al te veel vertrouwen in vissen voor Op

Sterk Water in het kanaal. Nu zijn er meerdere kanalen in Noord

Holland maar hiermee bedoelde Frits het Noord-Hollands kanaal. Ik

heb er in het verleden vaak gevist maar dan met een paar maden en een

werphengel en een voertje op de brasem. Dan ving ik ook wel eens

kleine palinkjes, waar ik bepaald niet vrolijk van werd want die maakten

een bijna niet te ontwarren knoop van m’n tuigje. Maar goed, op naar

de Zijpersluis. Ik ging met mijn #5 hengel vissen, want er stond nogal

wat wind. Daarop had ik een zijden lijn #5 met een zwaar zinkende

leader van ongeveer 110 cm en daar een punt aan van een meter. Twee

nimfen, als bovenste een Killer Bug op haakje 12 en een Peeping Caddis

op een jighaakje nummer 10 verzwaard met een tungsten kraal van 2.8

16

mm. Ik wierp wat naar het midden en na 20 tellen gewacht te hebben

viste ik terug tot voor mijn voeten en haalde langzaam op en TIK, een

baarsje. Zo ging het een hele tijd door. Soms waren ze wat groter en

soms kreeg ik er een baars aan die al in het midden beet. We hebben

nog op twee andere plekken gevist, maar daar kon ik ze bijna niet

vangen, behalve een enkel baarsje of een enkele tik, maar niks

bijzonders meer. Ik vond het leuk om met vier vismaten een middag in

het kanaal vissen. Ik heb alleen maar baars gevangen.

Jelke: op zondag 26 augustus is het een prachtige middag die uitnodigt

om te gaan vissen. De zonnestralen zijn minder krachtig dan een paar

weken terug en ik voel dat de herfst al een opmaat maakt om haar

plaats te gaan innemen. Door het mooie weer verwacht ik vis die aan

de oppervlakte zit. Dit blijkt later niet zo te zijn en dat is ook te

verklaren door het vele regenwater van de afgelopen dagen. De warme

oppervlakte laag is verdwenen en daarmee ook het voedsel dat daar

graag in drijft. De Zijpersluis ligt midden in een open polderlandschap

en het waait er een stuk harder dan vanochtend in mijn achtertuin.

Hard genoeg om het werpen en dus het vissen negatief te beïnvloeden.

De Zijpersluis is een interessant kruispunt waar twee vaarten uitkomen

in het Noord-Hollands kanaal. Ik realiseer mij dat gezien de

omstandigheden ik niet de juiste lijn bij mij heb gestoken. De

intermediate lijn is slow sinking en in het kanaal staat een flinke

oppervlaktestroming die al snel een bocht in mijn lijn trekt. Ik varieer

met de zwaarte van de nimf om dieper te komen maar de aanbeten

blijven uit. Gelukkig kan ik van Ruard een zinktipje lenen en al snel is

mijn hengel hiermee opgetuigd. Met deze montage werp ik met een

stuk meer vertrouwen mijn nimfen in het water. Op een plek waar

Ruard al baars heeft gevangen, werp ik in en na even zoeken na de

juiste diepte (21 tellen) begin ik ook te vangen. De grotere baarzen

tegen de bodem en de kleinere baars bij het liften van de nimf voor de

volgende worp. Wanneer de andere vissers vertrekken naar de

volgende spot blijf ik nog ‘even’ doorvissen. Ik werp nu wat verder van

de kant en na ongeveer een meter binnenstrippen loopt mijn lijn vast.

Nu raak ik wel vaker bodem met een zinktip, maar al snel merk ik dat

dit vis is. Mijn 4-tje begint lekker te krommen en omdat er nogal wat

17

lijn uitstaat, duurt het even voordat de vis zichtbaar is. Het is een mooie

blankvoorn van ongeveer 23 cm die een klein, rood nimfje heeft

genomen. Mijn mooiste vangst van de dag.

Martin: we zouden vandaag op drie plaatsen gaan vissen in het Noord-

Hollands kanaal, tactisch gekozen door de organisatoren n.l. bij de

bruggen waar we de meeste kans zouden hebben om baars te vangen.

Maar helaas stond deze dag een harde zuidwesten wind waardoor er

een behoorlijke stroming ontstond in de lengte richting van het kanaal.

Mijn intermediate glaslijn zonk daardoor niet snel genoeg zodat mijn

twee onverzwaarde baarsnimfen niet diep genoeg kwamen. Jammer

want ik vis graag met onverzwaarde nimfen in combinatie met mijn

intermediate glaslijn (mijn idee daarbij is dat de nimfen zich dan

natuurlijker door het water bewegen). Dus toen de aanbeten uitbleven,

verving ik de puntnimf door een verzwaarde nimf en toen ving ik wel

een aantal baarsjes op de eerste stek (brug bij Zijpersluis bij de

uitmonding van de ‘Grote Sloot’ aan de oostkant van het kanaal). Bij de

tweede stek (Burgervlotbrug), stond ik in de luwte van de brug aan de

westkant van het kanaal en bij de monding van een vaart vanuit de

18

polder ging het beter en ving ik zelfs een aantal doubletten. Wellicht

omdat ik viste met nimfen van 2,5 cm heb ik geen enkele voorn

gevangen. Op de derde stek bij Schoorldam had ik geen aanbeet.

Martien: omdat het kanaal voor mij onbekend water was en ik niet wist

wat ik aan vis kon verwachten besloot ik op twee sporen te lopen. Ik

viste met een leader van twee meter lang, met aan de punt een 4 cm

groot streamertje en daar een meter van, een nimfje op een dropper

lijntje. Omdat de diepte van het water toch wel een meter of drie

bedroeg, besloot ik met een D3 zinklijn te vissen met onverzwaarde

vliegen zodat de combinatie zo horizontaal en diep mogelijk door het

water gevist kon worden. Op de eerste stek in Zijpersluis had ik in het

kanaal vrij snel een paar kleine baarsjes van ongeveer 10 cm aan de

nimf. In de sluis zelf ving ik aan de streamer een aantal baarzen, waarvan

de grootste ongeveer 25 cm bedroeg. De vis was niet los en ik moest

het doen met een vis of 15, op wat achteraf mijn beste plek bleek. Bij

Burgervlotbrug ging het bij mij erg moeizaam. Langs de kant ving ik een

19

baarsje aan de streamer en een blankvoorn aan de nimf. Op de laatste

stek bij Schoorldam kon ik lange tijd niets vangen. Met Frits viste ik als

laatst bij de uitstroom van een vaart en wist op het laatst nog een baars

te vangen en vlak daarna ook nog een ruisvoorn van een 15 cm.

Frits: voor de visdag maakte ik mij wel zorgen of er wat gevangen zou worden. In tegenstelling tot vorige jaren waren de vangstberichten uit

het kanaal en de grachten erg slecht. Zelfs het Alkmaardermeer liet mij

als topstek voor de baars enkele keren volledig in de steek. Er was

weliswaar een lichte verbetering voor de grachten, maar bv mijn

‘thuisstek’ in het kanaal deed tot de testdag helemaal niets. Gelukkig

werd er deze testdag toch redelijk gevangen door iedereen en betrof

het bijna allemaal baars op een mooie voorn van Jelke na. Zijpersluis

leverde mij niets op: te grote streamer, verkeerde presentatie,

verkeerde stek? Bij Burgervlotbrug had ik echter zes baarzen op een

plek na niet eens zoveel meer worpen, maar daarna was het voor mij

over. Martin bleef met nimfen naast mij doorvissen en bij hem bleven ze

wel aanbijten. Ik ben daar ook verkast naar een andere plek en daar

verspeelde ik op het laatste moment een mooie baars van rond de

dertig cm. Schoorldam leverde mij, net als de meeste anderen, geen vis

op. Opgelucht reed ik met Ruard rond vijf uur naar huis, want de dag

had aangetoond dat ook kanalen geschikt zijn om te vliegvissen en dat

verschillende manieren van aanbieding maar ook totaal verschillende

vliegen succes kunnen hebben. Voor elk wat wils dus.

Onze conclusie over het Noord-Hollands Kanaal

Gezien de keuze van verschillende stekken ging het er hier niet zozeer om een specifiek viswater te beoordelen, wel een type viswater en

specifieke plekken daarin. In dit geval ging het dan om baars, potentiele

voornstekken zijn moeilijker te vinden. Je zou dan eerst een rondje

kanaal moeten doen met een peilloodje en specifieke plekken moeten

gaan verkennen om de ondiepe platen te vinden. En misschien moet je

even zondigen en een paar blikken mais inzetten om de voorn en

meestal ook brasem naar je toe te halen. Wordt dit advies door de

redactie een royement bij de Poldervlieg? Terugkomend op de baars:

het is duidelijk dat je moet zoeken. Zelfs bij potentieel interessante

structuren vind je niet op alle plekken baars. Ze kunnen heel

20

geconcentreerd liggen op specifieke plekken, afhankelijk van de

bodemstructuur en stroming. Bovendien is onze ervaring dat na een half

uurtje wel de grootste en gretigste baarzen gevangen zijn, de anderen

gaan in ruste of vertrekken. Ook voor het kanaal geldt dus: veel

verkassen. Buiten de stad zijn er bijvoorbeeld ten noorden van de

Burgervlotbrug een aantal interessante stekken maar voor de fiets is dat

wat te ver. In de stad liggen die structuren in het kanaal wat dichter bij

elkaar. Over het algemeen is de baars tot en met november op die

stekken nog goed te vangen, maar dat is ook gebaseerd op het gegeven

dat daarna ander water wordt opgezocht. Door blijven vissen op de

eerdergenoemde stekken kan nog verrassingen opleveren. Juist in de

winter werd vroeger door een van de redactieleden vaak mooie baars

(en snoekbaars )gevangen met shads, dus waarom niet met een

streamer? Met het vissen op voorn en brasem in de winter in het kanaal

is weinig ervaring. Misschien iets voor een volgende ‘Op Sterk Water’ ?

Sponsorpagina

Groepsaccommodatie en vergaderlocatie aan mooi viswater

www.debietenhaven.nl

Voor veilige toegang tot woning of bedrijf:

Geniet meer van vissen met een goed slot op de deur

21

Vice of Holland: Hyekal Mughal door Bart de Steenhuijsen Piters

Vanavond ga ik voor een interview naar Hyekal. Ik heb er zin in, want ik

ken hem alleen van naam en gezicht. Laatst zag ik hem op een foto van

het Joost Stolk Memorial vissen. Hij heeft de reputatie dat hij een goede

vliegvisser is, dus ik ben benieuwd naar zijn verhalen, favoriete patronen

en vliegbind capaciteiten. Als ik de ledenlijst check, blijkt hij in de Onyx

in Heerhugowaard te wonen. Dat ringt een belletje bij mij en als ik de

lijst doorloop, zie ik dat er nog twee clubleden in die straat wonen. Zou

dat toeval zijn, of kruipen de clubleden niet alleen tijdens een avondje

intiem binden, maar ook in het dagelijkse leven naar elkaar toe? Ik kom

aan op de plaats van bestemming en kijk enigszins verrast naar de

voordeur, waar de naam van Hyekal niet opstaat. Toch bel ik aan, maar

de deur blijft dicht. Dan maar even in m’n telefoon die lijst van

clubleden checken, maar het document is te oud om opgeroepen te

kunnen worden. Wat nu? Ik kijk enigszins vertwijfeld om me heen en

zie de naam van Martin de Ligt op het naambordje bij de buren. Komt

me dat even uit! Ik bel aan en Martin doet open. Als ik uitleg wat de

reden van mijn komst is, vertelt hij me dat Hyekal al meer dan een jaar

geleden verhuisd is. Hij geeft me zijn telefoonnummer en als ik hem bel,

geeft Hyekal me zijn nieuwe adres door. Ik vertel Martin dat ik Hyekal

ga interviewen, waarop hij vraagt waarom ik dat zou doen? Hij is toch

geen clublid meer? Daar sta ik dan, op het verkeerde adres, bij het verkeerde clublid met de bedoeling iemand te interviewen die geen

clublid meer is. Ik had me de avond anders voorgesteld.

Toch rij ik naar het nieuwe adres dat aan de andere kant van

Heerhugowaard ligt. Ik beland in een nieuwbouwwijk en krijg even de

indruk dat het huis dat ik zoek nog in aanbouw is. Kan het nog erger?

Maar dan bel ik Hyekal en dirigeert hij mij naar een prachtige,

vrijstaande woning dat helemaal af is. Hij opent de deur en ik stap

opgelucht binnen. Ik wordt warm onthaald door Hyekal en zijn vrouw

Sascha. We gaan zitten en hij begint zonder veel omwegen aan zijn

levensverhaal.

22

Hyekal is geboren in Nairobi waar hij tot zijn achttiende heeft gewoond.

Grappig, want ik ga volgende week voor mijn werk naar Nairobi. En

toen ik in Tanzania woonde had ik veel vrienden van Indiase afkomst. Ik

kan me dus wel een beeld vormen van Hyekals’ jeugd. Toen ging hij al

vissen met zijn familie. Ze hadden een mooie boot waarmee ze op Lake

Naivasha visten op black bass. Die was er in de koloniale tijd door de

Engelsen uitgezet, zoals ze ook forel hebben geïntroduceerd op de

bergstromen van Mount Kenya. Die vissen hebben zich lokaal

vermeerderd zodat er nu sprake is van wilde populaties.

Op zijn achttiende ging Hyekal naar Engeland om er farmacie te

studeren. Daar ontmoette hij Sacha die er voor haar opleiding stage

liep. Ruim drie jaar later verhuisde hij naar Nederland waar hij met haar

ging samenwonen. Eerst in een klein huisje in Alkmaar en spoedig

daarna in Heerhugowaard. Hij vond diverse banen in de farmaceutische

industrie. Een collega bracht hem op het idee om te beginnen met

vliegvissen en meteen maar op snoek. De meeste vliegvissers beginnen

in een slootje met een redtagje op voorn, maar Hyekal sloeg die fase

over. Tot op de dag dat zijn buurman, ja, inderdaad onze Martin de Ligt,

hem vertelde dat je ook voorn met de vlieg kan vangen. Die gedachte

was nog niet bij Hyekal opgekomen. Ze gingen een keer samen vissen

en dat doen ze nu nog. Als ik Hyekal vraag waar hij graag vist, begint

zijn antwoord vaak met ‘Dan bel ik Martin en als hij tijd heeft, gaan

we…’. Ze vissen graag samen in de grachten van Alkmaar. Als het

seizoen weer start in november, zoeken ze elkaar regelmatig op om er

te gaan vissen. Hyekal neemt dan een lichte hengel mee om een mooie

dril te ervaren van een bovenmaatse voorn. Ook zoekt hij Martin en

Harry in Duitsland op als ze daar op de rivieren vissen op forel.

Daarnaast vist hij graag op zee, ook al is hij daar dat niet altijd succesvol

in. Zo heeft Hyekal gedurende tien jaar regelmatig op de kade van

IJmuiden gevist en niets gevangen. Pas toen hij met Din naar Rotterdam

ging, ving hij zijn eerste zeebaars. Dan moet je wel een doorzetter zijn.

En dat typeert Hyekal, denk ik, want als het gemakkelijk is, ziet hij er de

uitdaging niet in en gaat hij wat anders doen. Zoals op forel vissen in

Frankrijk, waarvan iedereen weet dat het onbegonnen werk is omdat de

vis daar meer een ingrediënt is van de gastronomie dan een component

23

in goed natuurbeheer. Zo ging het gezin van Hyekal jaar op jaar naar

Frankrijk om slechts eenmaal een forel van enige omvang te vangen.

Maar als je hem vraagt wat hij het mooiste vindt, noemt Hyekal de

vliegvisserij op bonefish. De avond zit echt vol toevalligheden, want ik

heb ook net op Bonaire op bonefish gevist. Al snel delen we foto’s wie

de mooiste en de grootste heeft. Hyekal gaat met zijn gezin naar

bestemmingen als Mexico en Cuba. Dan boeken ze een all-inclusive reis

en vist hij tijdens de avonduurtjes op die befaamde vissoort.

Als ik Hyekal vraag om zijn favoriete vlieg te binden, geeft hij met enige

schroom toe dat hij niet zo’n binder is. De meeste vliegen koopt hij

kant en klaar. Alleen een paar vliegen die niet te koop zijn, maakt hij

zelf. Zoals het vliegje dat hij gebruikt in de grachten. Het is een

eenvoudig, maar doeltreffend patroon. Gebonden op een Knapek # 14

haak, met een tungsten 2.8 ‘rainbow’ kraal, zwarte fuzzy bug en een

staartje van Cock de Leon. Dat is alles en daarbij eindigt het vliegbinden

van Hyekal.

Dan stel ik de intieme vraag van de avond waarom Hyekal eigenlijk niet

naar de clubavonden komt. Ik verwacht een ander antwoord dan hij me

geeft. Hij heeft het gewoon die doordeweekse avond te druk met zijn

werk. En als hij dan thuis komt, wil hij ook tijd aan zijn gezin kunnen

geven. Als we de clubavond verplaatsen naar de vrijdag, komt hij wel.

Maar geen van ons beiden verwachten dat dit zal gebeuren. Hyekal doet

wel graag mee aan gezamenlijk clubvissen, dus als daar meer

gelegenheid toe is, zullen we hem vaker zien.

24

En dan vraag ik hem of hij, zoals hij het vliegvissen is begonnen, nog vaak

op snoek vist? Het antwoord is ontkennend, want dat vindt hij eigenlijk

te gemakkelijk en geeft hem te weinig spanning bij de dril. Daarmee

heeft het snoekvissen voor hem geen uitdaging meer en vist hij liever

op wat anders, ook al vangt hij dan niet. En het liefste op die bonefish

waarvan de dril ongeëvenaard is. Misschien in het najaar naar Bonaire?

Niet met Martin, maar binnenkort belt hij Din voor een goed advies. En

ik bel Hyekal en gaan we een keer samen op… snoek vissen, want zo

eenvoudig vind ik dat niet. En zou die black bass nog op Lake Naivasha

zitten? Ik droom even weg bij de gedachte dat we daar samen, met

onze verschillende maar ook weer overeenkomstige roots, op gaan

vissen. Zo heb ik die avond weer een sympathieke vliegvisser leren

kennen die, toch echt wel, clublid is.

Hyekal met een bonefish (met deze

foto blijf je toch een mysterieus

clublid)

25

Hengels bouwen, de visie van Ruard Janssen door Jelke Boersma

De tijden dat de klant in de winkel zijn wensen kenbaar maakte waarop

de ambachtsman aan het werk ging om deze wensen te vertalen in een

eindproduct liggen al decennia achter ons. Alleen hele luxe producten

kunnen nu nog speciaal op maat gemaakt worden. Ook in de

vliegvisindustrie heeft massaproductie een vlucht genomen. Veel

hengelmateriaal wordt ontwikkeld en op grote schaal geproduceerd. De

voordelen zijn de lage prijzen voor een hengel van goede kwaliteit. Het

type hengel dat men maakt, is afhankelijk van de vraag in de markt. Veel

van hetzelfde dus. En wanneer een vliegvisser hele specifieke eisen stelt

aan de actie van een vliegvishengel, dan zit er eigenlijk maar een ding op.

Het zelfbouwen van een hengel. Ongeveer dertig jaar geleden kwam

Ruard Janssen tot dat inzicht en sindsdien bouwt hij het grootste

gedeelte van zijn hengelcollectie zelf. Een hengelbouwer en vistuig-

reparateur aan het woord.

In de beginperiode was ik alleen maar bezig om carbon hengels af te

bouwen. De hengelblanks kocht ik en vervolgens plaatste ik er de ogen,

handvat en reelhouder op. Als voorbeeld heb ik hier een hengel die ik

de Triplex noem. Dit is een hengel die ik jaren geleden al heb

afgebouwd. Het is een Quatra-blank van Handy Fish. Ik heb de Triplex

uitgevoerd met eenpoots-ogen. Het mooie van dit type oog is dat het

veel minder wrijvingsweerstand heeft ten opzicht van slangenogen.

Optisch vind ik dit oog ook veel mooier en dat is voor mij de

belangrijkste reden om het toe te passen.

De eerste jaren waarin ik hengels afbouwde was ook de tijd waarin ik

mijn inzichten op hengelbouw heb opgedaan. Het leerde mij waar ik de

ogen moest plaatsen en hoe ik die verdeelde op de hengelblank. Om

een voorbeeld te noemen: ik plaats nu nog steeds mijn eerste oog altijd

5 cm onder het top-oog. Ik doe dat omdat dit voorkomt dat de

vliegenlijn daar in de knoop komt te zitten. Dat is een gebeurtenis die

mij altijd weer stoort. Om in het water die knoop er uit halen moet je

de reel in het water hangen. Vervelender is er niet, vind ik.

26

Een voordeel van zelfbouw is dat ik al mijn eigen inzichten kwijt kan in

de hengel. Over het plaatsen van het eerste oog heb ik nog wel eens

discussies gevoerd met Joost Stolk omdat hij dat te dichtbij vond. Door

de spanningen op de top bij het landen van een vis zou deze kunnen

breken. Dat is bij mij gelukkig nooit gebeurd.

Het is natuurlijk heel leuk om iets te maken, want ik vind het heerlijk

om iets in elkaar te knutselen maar werp technisch was ik niet altijd

tevreden over mijn carbon-creaties. Er is namelijk een probleem bij het

bouwen met carbon hengel-blanks. Je weet pas hoe de hengel werpt

wanneer je hem hebt afgebouwd. En of de actie van een hengel je zal

bevallen is heel persoonlijk. Ben je dan niet tevreden dan is het wel

jammer van de tijd en vooral het geld. Ik ben iemand die het hele

proces graag in handen heeft en zelf wil bepalen hoe de actie van een

hengel wordt. Daarom ben ik mij gaan verdiepen in het bouwen van

splitcane hengels. Dat is het enige alternatief ten opzichte van de

massaal geproduceerde carbon-blanks. Sommige mensen relateren

splitcane-hengelbouw aan een hang naar nostalgie. Dat is prima, maar

voor mij is het de bouwmethode waarop ik zelf de actie kan bepalen.

Voor mij is een hengel met een medium-fast actie in een lengte van 7

tot 9 foot de ideale hengel. Wat ik wil voorkomen is dat de lijn ‘bonkt’

op mijn hengel en te snelle hengels hebben de neiging om dat te doen.

Om zelf splitcane vliegvishengels te gaan bouwen, ben ik kennis gaan

vergaren door over de schouder van Joost mee te kijken in zijn kelder.

Die ruimte was zo klein dat ik alleen maar op de keldertrap kon zitten

om te zien hoe Joost zijn hengels bouwde.

Volgens een berekeningsmethode van Everett Garrison ben ik mijn

blanks gaan maken. In eerste instantie berekende ik de tapering zelf met

een computerprogramma dat ik had gemaakt in PASCAL. Dat is een

programmeertaal. De tapering is de manier waarop de hengel taps

toeloopt. De eerste hengel die ik bouwde, vond ik veel te slap en nu

bouw ik hengels volgens andere taperingen. In het boek Cane rods van

Ray Gould vond ik een hele reeks berekeningen waar diverse blanks zijn

uitgerekend. Ray beschrijft in zijn boek de opbouw van een hengel. De

doorsnede van de hengel is op elke plaats anders; de opbouw van de

27

hengeltapering noemt hij de rise. De rise van de tapering bepaalt naast

de gebruikte materialen voornamelijk de actie die de hengel zal hebben.

In deze rise kan aan de hand van een verhoudingsgetal bepaald worden

hoe de actie van de hengel zal zijn. Dat is voor mij een heel interessant

gegeven. Ik heb ook voor vrienden in Amerika hengels gebouwd. Zij

vissen graag met wat strakkere hengels. En met deze kennis kan ik dus

de juiste tapering voor hun hengels uitzoeken en voorspellen welke

actie de hengel zal hebben.

Om hengels te kunnen bouwen ben ik ook zelf de benodigde

apparatuur gaan maken. De oven bijvoorbeeld. Bij de eerste hengel die

ik bouwde beschikte ik nog niet over de huidige oven. Het was een

stalen cv-buis die ik verhitte met een gasvlam. Qua verhitting werkte

het prima. Helaas was ook het gevolg dat de taper-geschaafde splitcane

verkoold uit de buis kwam. De huidige oven maakte ik van een oude

geiserafvoer en een verfbrander met een oventhermometer. Werkt

prima voor alle verhittingsprocessen die nodig zijn bij het bouwen van

splitcane’s. Verder maakte ik een schaafmal en een eigengemaakte

draaibank want deze gereedschappen zijn onmisbaar.

Naast de bouw van hengels hou ik mij ook bezig met de reparatie van

hengels waar wat mee aan de hand is. Om aan materialen te komen heb

ik veel oude hengelmaterialen verzameld. Gelukkig kan ik er altijd wat in

vinden om voor andere vissers hun hengels te repareren. Zelf heb ik

nog een klusje aan mijn Streamtec. Een leuk goedkoop hengeltje voor in

de stad waar hengelmateriaal nogal te lijden heeft. Ik merkte dat mijn

laatste hengeldeel met het topoog, regelmatig los komt. Ik ontdekte dat

dat komt doordat de ogen van de top niet op de zachte kant zijn

gemonteerd. Daardoor maakt bij elke werpbeweging de top een lichte

draaiing waardoor hij loskomt. Om dat te repareren moet de zachte

kant worden opgezocht (zie foto) en de ogen worden verplaatst. Een

leuke klus voor deze winter.

In totaal heb ik nu ongeveer 25 hengels gebouwd waarvan de helft

splitcanes zijn. Het blijft mij inspireren om weer iets nieuws te

ontdekken. Zo heb ik onlangs een splitcane-spinhengel gemaakt. Een

leuke noviteit waarmee het leuk is om vis te vangen en te drillen.

28

Streamtec met ogen aan de verkeerde kant

Ik vind dat carbon zeker geen verkeerd materiaal is en met de juiste

blanks maak je er fantastische hengels van. Een voorbeeld is de

spinhengel die ik maakte van een Mosquitoblank van Cor van Spinhoven. Dat is een prachtig lang en snel hengeltje maar naar mijn

wensen afgebouwd.

Wanneer iemand iets speciaals zoekt in een hengel dan help ik hem

graag verder. Ik vind het erg leuk om mijn kennis over te dragen en

mocht er iemand geïnteresseerd zijn om een hengel te (laten) bouwen,

dan is hij van harte welkom.

29

Boekbespreking: Keeper of the Stream van Frank

Sawyer door Dirk Barendrecht

De naam Frank Sawyer komt iedere vliegvisser en vliegbinder bekend

voor. Wie kent niet Sawyer’s Pheasant Tail Nymph en de Killer Bug?

Wie hij was en wat hij deed weet niet iedereen. Frank werd geboren in

Bulford in 1906 in Millhouse aan de oever van de Avon in Wiltshire.

Een mooie stek om je leven te beginnen. Hij zwierf al heel jong door de

omgeving op het Salisbury Plain en had een mateloze belangstelling

voor de natuur en de Rivier de Avon. Op zijn 18e werd hij assistant-

riverkeeper voor de Avon in Lake, bij Fred Martin voor Luit.-Kolonel

Bailey, een stuk van zes mijl waar nu Sting woont in het Lake House

met twee hele grote honden. Om daar zonder vergunning te gaan

vissen is niet aan te raden, ook naar binnen kijken is niet verstandig.

Frank werd op zijn 25ste riverkeeper in dienst van een ‘officieren en

droge vlieg club’, de SDFFA. Hij bleef daar in dienst tot 1980. Hij was

niet alleen belast met het beheer van de Boven-Avon en de vele zij

riviertjes maar gaf ook vliegvisles en begon op aanraden van een vriend

in 1943 met schrijven. Hij was toen hulpagent vanwege de oorlog. Ik

denk dan aan een soort van ‘Hier komen de schutters’ (Dad’s Army).

De stukken die hij schreef kwamen in allerlei tijdschriften. Een aantal

vormt het boek ‘Keeper of the Stream’ dat een goed inzicht geeft in zijn

waarnemingen, experimenten en onderhoudswerk. Frank Sawyer heeft

grote verdiensten gehad voor de Rivier de Avon. In de 30er jaren van

de 20ste eeuw was de rivier niet meer in staat een natuurlijke populatie

bruine forel te handhaven die groot genoeg was om de visclub te

voorzien van de 1500 kilokanjers die gewenst waren. Door ont-

watering, uitspoeling van landbouwgrond, bemesting en tankoefeningen

was de waterkwaliteit achteruitgegaan. Er waren geen goede grind-

bedden meer en ook de hatches werden steeds minder. Sawyer

organiseerde een kweekprogramma en zette de forelletjes individueel

(! )uit op plaatsen die hem geschikt leken. De toestand van de rivier

ging verder achteruit en in 1950 voerde hij een programma uit om de

30

stroom weer schoon te krijgen. Daardoor werd de stroomsnelheid van

de rivier groter en werd het slibprobleem opgelost. Er was weer een

natuurlijke aanwas van de bruine forel en de eendagsvliegen zoals de

BWO hadden weer enorme hatches. Geen wonder dat er weer

enorme lobbesen voorkwamen. Het was begin jaren 50 een van de

beste forelrivieren tot de boel eind 50er jaren weer instortte. Daar

kun je natuurlijk op wachten als er geen fundamentele dingen

veranderen in de landbouw en veeteelt ter plaatse. Hij strooide kalk in

de rivier waardoor insecten, slakken en kreeftjes weer terugkeerden en

de forellen weer goed gingen groeien. Dat was voor zes mijl rivier

kostbaar en de SFFA ging er dan ook toe over, net als zoveel andere

fisheries ,om grote forellen uit te zetten. Tegenwoordig is de rivier

onderworpen aan de nota 2000 en wordt door een of ander Board

beheerd. Frank Sawyer stierf op de oever van zijn geliefde Avon in

Netheravon, in het harnas dus. Beter kan je niet hebben vind ik.

Keeper of the Stream, uitgegeven in 1952, is een heel prettig boek om

te lezen, ondanks het feit dat er geen vliegvisverhalen in staan. Maar je

komt te weten wat er allemaal nodig was en is om een rivier in goede

conditie te houden. Frank heeft een mooie stijl en gebruikt geen

moeilijk Engels. Maar een paar keer heb ik mijn telefoonwoordenboek

moeten gebruiken. Het boek is ingedeeld in 15 hoofdstukken die elk

over een apart onderdeel van het ‘keepersvak’ gaan. Zomaar een paar

voorbeelden: I Life in the Valley: A riverkeepers job is to assist nature

(!), II The water, III The Trout, IV Regeneration: over de voortplanting

en de kweek. V Fly and Nymph. Frank was een zeer bekwaam

nimfvisser, wel stroomop en op zicht. Zie het boek ‘ Nymphs and the

Trout’ dat ook van zijn hand is. Overal in het boek kom je liefde voor-

en kennis van de natuur tegen met toch ook een grote tegen-

strijdigheid: wat de bruine forellenstand bedreigt , moet worden

vernietigd of gereduceerd. Een reiger die aangetroffen werd met een

flinke forel in de bek, schoot hij af terwijl hij het een mooi beest vond.

Dodaarsjes die ik zelden zie schoot hij allemaal af omdat ze de forellen-

eitjes van de grindbanken aten. Snoek, voorn maar ook vlagzalm

werden gevangen en afgemaakt. Bij reigers die hij blijkbaar erg mooi

vond deed hij dat met tegenzin en alleen bij een heterdaadje.. Over

31

otters heb ik niets gelezen, want die waren toen al uitgeroeid denk ik.

Bij mezelf vind ik de tegenstrijdigheid ook een beetje terug. Ik vind wild

en wilde vis prachtig maar ik eet ze desondanks. Dat is tamelijk

normaal, maar je gaat soms rare dingen denken met al die

dierenbeschermers.

Dit boek, voor het eerst in 1952 en voor het laats in 2005 uitgegeven,

is de moeite waard. Dat geldt voor veel meer klassiek werken. Ik zal er

nog wel een paar de revue laten passeren. Ik heb een eerste druk, goed

gebonden in stijve kaft, mooi papier met een aantal zwartwit foto’s, niet

eens zo duur. Hij kostte me 30 pond. Latere drukken zijn al voor 12

pond te koop en dan zitten er nog een aantal kleurenfoto’s bij. Een

klassiek aanrader voor de liefhebbers en ik hoop dat die er veel zijn.

P.S. er is net een soort ‘reality detective’ uit die over de wereld van het

zalmvliegbinden gaat: ‘De Verendief’ door Kirk Wallis Johnson. Het

boek heeft goede recensies. Ik heb het nog niet gelezen maar het ligt

klaar.

Frank Sawyer met zijn vrouw Margaret en hun hond Sandy

32

www.muddler.nl

Vliegen binden op klassieke wijze

Materiaal dat zijn kwaliteit heeft bewezen

Voor vliegvissen zoals het is bedoeld