Planmatig beheer Golfclub Cromstrijen · Het voor u liggende rapport beschrijft het planmatig...

Planmatig beheer Golfclub Cromstrijen 1Buiting Advies

Planmatig beheerGolfclub Cromstrijen

Opdrachtgever: Golfclub CromstrijenVeerweg 263281 LX Numansdorp

Uitvoerend bureau: Buiting AdviesPostbus 986950 AB Dieren0313-619042

januari 2010


Inhoudsopgave

1. Inleiding ................................................................................................................. 31.1 Doelstelling .............................................................................................. 31.2 Leeswijzer ................................................................................................ 3

2. Visie ........................................................................................................................ 52.1 Algemeen................................................................................................. 52.3 Esthetische en cultuurhistorische randvoorwaarden ....................................... 52.4 Ecologische randvoorwaarden ..................................................................... 62.5 Overige punten visie.................................................................................. 6

3. Vastleggen huidige situatie ................................................................................... 73.1 Werkwijze inventariseren ........................................................................... 73.2 Beschrijving boomgroepen en beplanting per hole ......................................... 8

3.2.1 9 holes baan................................................................................. 83.2.2 18 holes baan ............................................................................. 15

3.3 Solitaire bomen ...................................................................................... 284 Maatregelen ......................................................................................................... 30

4.1 Verschillende soorten maatregelen ............................................................ 304.2 Maatregelenset ....................................................................................... 30

5. Indeling in werkblokken ...................................................................................... 325.1 Werkblokken kleine en grote baan............................................................. 325.2 Knotwilgen ............................................................................................. 325.3 Elzenhakhout .......................................................................................... 335.4 Omvormen oude populieren ..................................................................... 33

6. Planning en uitvoering ......................................................................................... 346.1 Individuele bomen .................................................................................. 346.2 Beplantingsvakken .................................................................................. 34

Literatuur

Bijlagen:Bijlage 1: WerkbladenBijlage 2: ThemakaartenBijlage 3: Toelichting op de inventarisatieBijlage 4: Toelichting op de maatregelenBijlage 5: Lijst met doelboom- en struiksoortenBijlage 6: Handleiding gebruik GIS-data


1. Inleiding

Het voor u liggende rapport beschrijft het planmatig beheer van Golfclub Cromstrijen. Planmatigbaanbeheer dient om op een goede en duurzame manier om te gaan met de groene omgeving. Degroene omgeving van de baan bestaat uit alle beplantingen, individuele bomen, natuurrough enwater- en oeverpartijen. Het beheerplan is tot stand gekomen in nauw overleg met debaancommissie en hoofdgreenkeeper.

1.1 DoelstellingDe beplanting van de baan is nu 20 jaar oud. Deze beplanting, bestaande uit een gevarieerdeboomsoortenkeuze van zowel snelle als langzame groeiers en struikvakken, heeft geleidelijk meerbody gekregen. Delen van de baan zijn vrij kaal terwijl andere delen vol dreigen te groeien. Zodoendeheeft de Golfclub behoefte aan een goed onderbouwd plan, waarmee het beheer van de groeneinrichting planmatig kan worden aangepakt. Een eerste aanzet hiervan werd gemaakt met de aanlegen aanpassing van hole 15 in februari 2009. Hole 15 dient daarbij als voorbeeld voor andere holes.Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van bestaande beplanting, eventueel met aanvullendeingrepen. Op andere plekken wordt nieuwe, bij de groeiplaats aangepaste beplanting van bomen enstruiken voorgesteld. De kern van het planmatig beheer wordt gevormd door werkbladen incombinatie met kaartmateriaal. Door veel gebruik te maken van een Geografisch Informatie Systeem(GIS) kunnen eenvoudig overzichtelijke nieuwe kaarten worden gegenereerd en kan het plangeïntegreerd worden in het bestaande Golf Management Systeem van de baan.

1.2 LeeswijzerHet plan start met een visie. Hierin staan de uitgangspunten en randvoorwaarden verwoord die aande basis staan van alle inrichtings- en beheersmaatregelen op de baan. Na de visie volgt hetvastleggen van de huidige situatie in hoofdstuk 3. Eerst wordt de methodiek beschreven waarna vaniedere hole een beschrijving van de beplanting wordt gegeven. Daarbij wordt ingegaan opsoortensamenstelling en structuur. Behalve de karakteristiek van de beplantingsvakken, wordentevens de solitaire bomen en andere elementen zoals poelen en waterpartijen besproken. De fairway,green, tee en bunker blijven overigens buiten deze beschrijving. Nu een gedetailleerd beeld isontstaan van de groene omgeving van de baan, volgt hoofdstuk 4 met een beschrijving van eenmaatregelenset. Deze set bevat een opsomming van een aantal maatregelen die op de baan kunnenworden toegepast. Een uitgebreide omschrijving van deze ingrepen is aan het eind van het rapportals bijlage toegevoegd. Hoofdstuk 5 beschrijft de indeling in werkblokken. Daarbij wordt de baan in 5ongeveer gelijke delen verdeeld zodat ieder jaar één werkblok aan bod komt en de jaarlijksehoeveelheid groenonderhoud ongeveer gelijk blijft (behoudens ‘calamiteiten’). Ook wordt in dithoofdstuk de indeling voor knotwilgbeheer toegelicht. Volgend op deze indeling in werkblokken geefthoofdstuk 6 enkele handvatten voor de planning en uitvoering van het werk.

Kern van het planmatig beheer wordt gevormd door de werkbladen, te vinden in bijlage 1. In dezebijlage staan werkbladen die een overzicht geven van de maatregelen per werkblok. Deze werkbladenvormen samen met het kaartmateriaal de kern van het plan. De bladen worden gevolgd door diversethemakaarten (bijlage 2). Bijlage 3 geeft een toelichting op de inventarisatie waarbij de gegevens diein het GIS zijn ingevoerd worden verklaard. De vierde bijlage is een uitgebreide toelichting op de inhet veld toegekende maatregelen aan de individuele bomen, de beplantingsvakken, knotwilgen,hakhout, rietkragen en korte vegetaties. Iedere hole heeft haar eigen karakter ten aanzien van de


beplanting. Om dit karakter te versterken is een lijst samengesteld met doelsoorten (bomen enstruiken) die voor iedere hole gebruikt kunnen worden. Deze lijst staat in bijlage 5. Bijlage 6 bevatten slotte een handleiding voor het gebruik van de GIS-data.


2. Visie

Onderdeel van ieder beheerplan is een visie waarin randvoorwaarden en inrichtingsaccentenverwoord staan. Het goed formuleren van de visie is van groot belang, omdat veelbeheersmaatregelen en keuzes gebaseerd zullen (moeten) zijn op deze visie.

2.1 AlgemeenVoor de golfbaan zijn in het rapport Pilot Hole 15 (Buiting Advies, februari 2009) uitgebreid de visie,randvoorwaarden en inrichting beschreven. Deze uitgangspunten gelden in principe voor heel debaan en zullen hier overgenomen worden, aangevuld met enkele nieuwe uitgangspunten die specifiekvoor delen van de baan gelden. De aanleiding van het maken van het beheerplan maakt in feite ookdeel uit van de visie, namelijk dat snelgroeiende boomsoorten met een korte levensduur geleidelijkworden omgevormd naar duurzamere soorten.

2.2 Golftechnische randvoorwaardenDe groene inrichting van de baan staat ten dienste van het golfspel en voor deze inrichting speelt hetgroen dan ook een belangrijke rol. Solitaire bomen en boomgroepen kunnen deel uitmaken van hetgolfspel (in de vorm van een opstakel waar omheen geslagen moet worden) en daarnaast kan het alsoriëntatiepunt dienen. Op veel plaatsen is beplanting aangebracht ten behoeve van de veiligheid,waarbij de nieuwe beplanting achter hole 15 een mooi voorbeeld is. Op enkele plaatsen op de baan iseen onveilige situatie geconstateerd door de baancommissie. Op plaatsen waar hier sprake van is, zalin het plan aanvullende beplanting of aangepast maaibeheer worden voorgesteld.

Voor het bespeelbaar houden van de baan is het van belang dat fairways niet te smal worden.Naast bespeelbaarheid speelt ook het behoud van licht en lucht op de fairway een rol. Met deaanplant van nieuwe bomen of de verplaatsing van bestaande, dient rekening gehouden te wordenmet de omvang die de bomen uiteindelijk zullen krijgen. Daarbij dient gelet te worden op deafstand naar de fairway, green en tees. Op plekken waar ballen vaker afzwaaien is het wenselijk devegetatie toegankelijk te houden voor de golfers. Dit kan met een passende vegetatie zonderdoornstruiken.

2.3 Esthetische en cultuurhistorische randvoorwaardenOp de relatief jonge golfbaan van Cromstrijen is veel gebruik gemaakt van snelgroeiende bomen,zoals populieren en abelen. Anno 2009 is het zo dat veel van deze bomen op hun einde lopen ofhooguit nog enkele decennia meegaan. Ten tijde van de aanleg is ook gewone es, zomereik en openkele plaatsen beuk aangeplant, deze bomen beginnen nu een aardige omvang te krijgen. Voor debaan is het van belang een duurzaam bomenbestand op te bouwen. Deze visie gaat dan ook uit vaneen geleidelijke omvorming van kortlevende bomen naar meer duurzaam loofhout. Afhankelijk van degroeiplaats ter plekke zal een keuze gemaakt worden tussen soorten die goed gedijen ondervochtigere omstandigheden, of juist een drogere standplaats nodig hebben. Ten aanzien van deesthetiek zal worden gestreefd naar een bomen- en struikenbestand dat goed bij elkaar past. Hetdoel hiervan is om de verschillende holes elk een eigen karakter te geven. Als voorbeeld kanwederom de recent opgeleverde hole 15 worden aangehaald. Dit is nu typisch een “sleedoorn-hole”geworden. Doelsoorten die goed passen bij het karakter van de betreffende hole en daarnaastaangepast zijn aan de groeiplaatsomstandigheden, zijn weergegeven in bijlage 5. Deze lijst bestaatvoornamelijk uit gebiedseigen soorten.


Daarnaast wordt getracht om in delen rondom het clubhuis een enigszins parkachtig karakter terealiseren, terwijl verder van het clubhuis af meer ruimte is voor spontane ontwikkeling en natuurlijkeprocessen. In het toekennen van beheersmaatregelen per plantvak wordt hier rekening meegehouden. Dit betekent onder andere dat de rough tussen de 1e en de 5e, tussen de 5e en de 10e entussen de 6e en de 18e aan de zijde van het clubhuis op semi-rough lengte (dus korter en intensiever)gemaaid zal worden.

Ten aanzien van esthetiek en cultuurhistorie ligt er een opgave voor de ontwikkeling van de meernatuurlijke delen van de baan. Langs hole 7 zijn in het verleden enkele geulen gegraven ten behoevevan kleiwinning. De oevers zijn begroeid met zeer forse populieren met een rijke ondergroei vandiverse struiksoorten. De oude aftakelende populieren zijn voor veel soorten insecten, zwammen enandere organismen zeer belangrijk. Daarnaast vinden ijsvogel, groene specht en wielewaal hier eengeschikt leefgebied. Ecologisch gezien is dit deel van de baan dan ook zeer interessant. In hetbeheerplan wordt beschreven hoe met deze ontwikkeling om te gaan. In ieder geval is het wenselijkdat het patroon van de oorspronkelijke geulen als cultuurhistorisch relict herkenbaar blijft.

2.4 Ecologische randvoorwaardenBinnen de grenzen van de golfbaan zijn diverse bijzondere natuurwaarden te vinden. Dit heeft ermeete maken dat op een relatief klein oppervlak verschillende milieutypes te vinden zijn. Hogere (enrelatief droge) delen van de baan worden op korte afstand afgewisseld door natte zones. Daarnaastworden licht bemestte delen afgewisseld met onbemeste, schralere delen waardoor extra diversiteitontstaat. Los van een rijke vogelbevolking (diverse spechten, rietvogels en ijsvogel) zijn botanischgezien zeer interessante soorten te vinden binnen de grenzen van de golfbaan, waaronder 5 soortenorchideeën. Dit zijn dan ook soorten die bescherming genieten door de Flora- en faunawet (Ff-wet).Aangezien er in Nederland nog geen Richtlijnen voor beheer van golfbanen zijn, is de baan gehoudenaan de Ff-wet en mogen beschermde soorten niet zonder meer gemaaid worden. Ook niet ondankshet feit dat het maaibeheer van de baan de afgelopen 20 jaar er voor heeft gezorgd dat deomstandigheden voor bepaalde soorten zo gunstig zijn geworden. Onderdeel van dit beheerplanwordt het beschrijven van een werkwijze waarmee zowel beschermde soorten behouden kunnenblijven als de Ff-wet wordt gerespecteerd. Voor de kwetsbare delen zal een specifiek maaiplanworden opgesteld, zonder dat hierdoor de reguliere onderhouds- en maaiwerkzaamheden wordenbelemmerd. Op verschillende plekken op de baan zijn elzenbomen te vinden, zowel individueel als inklein bosverband. Op bepaalde plekken zal het nietsdoenbeheer over gaan in een hakhoutbeheer.

2.5 Overige punten visieDe korte 9-holes baan wordt vanaf 2009 deels gerenoveerd (nieuwe green hole 9, uitbreidingwaterpartij). Daarnaast ligt ook hier een opgave om delen van de baan verder te verschralen.Werkzaamheden worden in de winter van 2009/2010 uitgevoerd op aanwijzing van golfbaanarchitectFrank Pont. De uitgangspunten van het nieuwe ontwerp zullen in dit beheerplan wordenmeegenomen.


Figuur 1: oriëntatie hole

3. Vastleggen huidige situatie

Dit hoofdstuk beschrijft per hole de huidige situatie de van beplantingen. Gestart wordt met eenbeschrijving van de inventarisatie. Hierin wordt uitgelegd op welke manier de groene elementen opkaart zijn gezet en welke gegevens in het veld zijn verzameld. Vervolgens wordt de baan beschrevenzoals deze door een golfer wordt ervaren. De route is doorlopen waarbij de verschillendebeplantingsvakken, waterpartijen en boomgroepen beschreven worden. Op deze wijze wordt dekarakteristiek van iedere hole vastgelegd en dit vormt de basis voor het beheerplan.

3.1 Werkwijze inventariserenOp de baan zijn verschillende groene elementen te onderscheiden. Zo zijn een groot aantal solitairebomen aangeplant. Veel bomen zijn in verspreidde groepjes gepositioneerd tussen de verschillendeholes of achter een green of tee. Al deze bomen zijn ingemeten, op naam gebracht en er is eenbeknopte Visual Tree Assessment (VTA) gemaakt. Hierbij is naar vitaliteit, mechanische gebreken enaanwezigheid van dode takken gekeken. Ook is de diameter en kroonprojectie van de bomenopgenomen. Door deze gegevens op kaart vast te leggen kan een goed beeld gevormd worden vande onderhoudstoestand van de bomen op de baan. Op veel plaatsen staan de bomen dermate dichtop elkaar dat niet meer gesproken kan worden van solitair. Uitgangspunt is dat op het moment datde kronen elkaar raken (moment van opname), gesproken wordt van een open boomgroep. Van dezeopen boomgroepen is de contour ingemeten en zijn de boomsoorten vastgelegd. Ook zijn ernatuurlijk een aantal halfopen en gesloten boomgroepen te vinden. Deze bestaan vaak uit meerdereboomsoorten en hebben een rijke struiken kruidenlaag. Van deze boomgroepen is ook de contourvastgelegd en de soortensamenstelling beschreven. Alle boomgroepen zijn genummerd, waarbij alsuitgangspunt de hole nummering wordt aangehouden. Getracht is om daarmee een voor degreenkeepers logische indeling te verkrijgen. Uiteindelijk wordt op basis van de ligging van deverschillende holes met beplantingsvakken een indeling in werkblokken vastgesteld (zie hoofdstuk 4).

In de tekst wordt vaak gesproken over rechts midden, linksachter, etc. Dit is altijd bezien vanuit de looprichting van eengolfer. De beschrijving van de baan komt dan zo veelmogelijk overeen met de wijze waarop een golfer dezeervaart en voor greenkeepers is het zo ook makkelijkoriënteren. Zie als voorbeeld figuur 1.


Hole 1: vanaf de tee met linksvoor elzen.

3.2 Beschrijving boomgroepen en beplanting per holeDe beschrijving start met de 9-holes openbare baan, gevolgd door de 18-holes wedstrijdbaan. De inde tekst genoemde nummering van de boomgroepen is terug te vinden op kaart 1. In de tekst wordtsteeds gesproken over boomgroepen of plantvak, waarmee dus open, halfopen of geslotenboomgroepen worden bedoeld. Na de beschrijving van iedere hole wordt een korte karakteristiekgegeven aan de hand van kenmerkende begroeiing of andere bijzondere en in het oogspringendeelementen. Daarbij wordt ook een korte toekomstvisie gegeven. Op basis van de karakteristiek enmogelijkheden van de hole wordt een blik in de nabije toekomst geworpen.

3.2.1 9 holes baan

Hole 1Vanaf de tee kijkt de golfer door een groen tunneltje richting het noorden. Aan weerszijde staat dichtop de tee beplanting. Vak 1-1 is een open elzensingel met een ruigteondergroei van brandnetel endistel. Als struikvormers zijn enkele kardinaalsmutsen te vinden. Vak 1-2 is een dicht beplantingsvakmet in grote mate een beschermende functie voor de ballen van hole 9. De soortensamenstelling isoverwegend beuk en es, met in de randen veel kornoelje. Over de gehele lengte langs de hole, totaan hole 7, is een lange rij knotwilgen zichtbaar. In het open gedeelte tussen de 1e en de 9e zijnenkele sequoia’s aangeplant. Rechtsachter (bezien vanaf de tee) staat een open boomgroep vanessen, vak 1-3, samen met een fraaie solitaire iep.

Korte karakteristiek en toekomstvisieKarakteristiek aan de eerste hole is deelzensingel links van de tee met eenondergroei van kardinaalsmuts. Door dit vakdoor te planten met kardinaalsmuts wordt hetcombinatie els/kardinaalsmuts versterkt enverruiging in het plantvak tegengegaan. Vak 1-2 rechts van de tee wordt gekenmerkt doorfraaie, breed uitgegroeide beuken en essen.Het enigszins besloten karakter van de holeblijft behouden.


Hole 2: halverwege de fairway met links dedichtgegroeide poel.

Hole 2De tweede hole heeft gezien vanaf de tee een opener karakter. Links midden is een grote groepsolitaire bomen te vinden; vooral beuk, haagbeuk en es. De grasvegetatie is hier ook een stuk hogergelaten, maar ziet er nu nog saai en eenvormig uit. Opvallend element van hole 2 is de natuurlijkuitziende poel. De oevers zijn sterk begroeid met riet en lisdodde. Vak 2-1, rechts van de hole, is overde hele lengte een dicht plantvak met in de rand o.a. zeer fraaie meidoornstruiken. Daarnaast groeitSpaanse aak (ook als boomvormer) en zorgt de dichte vegetatie dat de waterzuivering aan het zichtwordt onttrokken. Hier is van belang dat de vegetatie voldoende hoogte heeft, deze biedt danbescherming van de waterzuivering tegen afzwaaiende golfballen. In het beplantingsvak zijn enkelehopen zand en houtsnippers gedeponeerd. Vak 2-2 is een wat grotere boomgroep direct achter degreen van 2. Het is een fraai essenbosje met een enkele beuk en haagbeuk. De bomen staan hierdicht op elkaar waardoor relatief weinig licht de bodem bereikt. Fraaie kardinaalsmutsen en rodekornoelje weten zich in de halfopen bosrand te handhaven.

Korte karakteristiek en toekomstvisieMeidoornstruiken in vak 2-1 zijn bijzonder tenoemen, het goed ontwikkelde essenbosjeachter de green is kenmerkend. De tweedehole heeft al een wat weidser karakter wat inde toekomst behouden kan blijven. De bosrandlangs de wegzijde blijft dicht en deboomvormers zullen meer hoogte krijgenwaardoor afzwaaiende ballen beter afgevangenworden. Vak 2-2 wordt een klein bospareltjemet voornamelijk es en haagbeuk en een goedontwikkelde bosrand.

Hole 3De tee van de 3e hole ligt besloten met aan de ene zijde bosje 2-2 en de beplanting van vak 3-1 langsde weg. Ook deze beplanting zorgt er voor dat het zicht op de waterzuivering is afgeschermd.Plantvak 3-1 en 3-2 hebben diverse soorten in de struiklaag, waarbij inlandse vogelkers, hazelaar enkrent de meest opvallende zijn. Links van de fairway, fraai zichtbaar vanaf de tee, staat een groephaagbeuken met 3 markante iepen (vak 3-4). Deze laatste zijn als solitaire boom op kaart gezet. Deaanplant van de haagbeuken gaat door naar rechts (vak 3-5) tot achter de green van de 3e. Dehaagbeuken achter de green staan wat verder uit elkaar waardoor er veel zicht is op de dijkdaarachter.


Hole 3: uitzicht tussen de haagbeuken door op de dijk,linksachter iep.

Hole 4: halverwege de fairway met een openboomgroep en uitzicht op de dijk.

Korte karakteristiek en toekomstvisieZeer karakteristiek op deze hole zijn dehaagbeuken en forse iepen. Daarnaast isinheemse vogelkers een kenmerkende soortvoor de bosrand rechts van de fairway. Vanbelang is dat in de nabije toekomst de bomenlangs de weg een van voldoende hoogte zijnom afzwaaiers op te vangen. Iedere ingreep indeze bosjes dient daarop gericht te zijn,waarbij het van belang is dat juist duurzameen langlevende bomen deze functie gaanvervullen. Verder dient het besloten karaktervan hole 3 versterkt te worden en zal aanplantvan struiken achter de green het zicht op dedijk verder belemmeren.

Hole 4Hole 4 is een brede, uitgestrekte en lange hole. Het weidse karakter ontstaat doordat de hole grenstaan de dijk en enige beplanting, althans langs het eerste stuk, ontbreekt. De dijk is daardoorprominent in zicht. Rechts midden langs de fairway is een groep essen in rijen geplant, wat een vrijkunstmatige aanblik geeft. Ondergroei is hier niet wenselijk omdat veel ballen in dit deel terechtkomen. Links van de fairway ligt een verhoging die verder niet begroeid is. Dit draagt bij aan deweidsheid van hole 4, Vak 4-2 is een open boomgroep met beuk, es en haagbeuk. Vanaf de landingarea na de 1e of 2e slag dient de bal over een sloot richting de green geslagen te worden. Deze bredesloot is aan weerszijde met riet begroeid en, buiten het schootsveld van de golfers, groeien hierenkele knotwilgen. In de hoek van vak 7-3 (zie kaart) groeit een markante treurwilg. Het karakter vande hole verandert totaal ter hoogte van de green. Vak 4-3 is een volledig wilgenvak, met enkele forsuitgegroeide wilgen (de bomen zijn slechts 20 jaar maar hebben een behoorlijke omvang) en eenaantal knotwilgen. Achter de green ligt vak 5-1.

Korte karakteristiekDe beplanting van de 4e hole is niet heel ergkenmerkend of bijzonder. Typisch is wel deopen bomengroep met beuk, haagbeuk en eshalverwege de fairway, terwijl rondom degreen de knotwilgen een totaal ander beeldgeven. Langs de dijk is weinig ruimte om meerboom- of struikvormers aan te planten, dus hetopen karakter (bezien vanaf de tees) blijft hierbehouden. In 2009/2010 heeft de hole eenkleine aanpassing ondergaan waarbij watereen prominentere rol heeft gekregen.


Hole 5: schuilhut met daarachter open boomgroep beuken de green.

Hole 5De 5e is een asymmetrische hole, ook weer vanwege het aangrenzende dijklichaam. Vlak na de afslagaan de linkerzijde groeit een gewone es die binnen het schootsveld van de golfers ligt. De boom isdaardoor zwaar gehavend, maar weet zich goed te handhaven. De boom vormt als obstakel eenbelangrijk spelelement. Het aangrenzend vak 5-1 is een open boomvak met haagbeuk. Vak 5-2 is eenvergelijkbaar open boomvak met beuk. De begroeiing van de 5e is daarmee niet erg spannend tenoemen.

Korte karakteristiek en toekomstvisieOok de beplanting van de 5e hole is niet heelkarakteristiek en afwijkend van de rest van debaan. Wel komt het over alsof deomstandigheden hier wat droger zijn, met eenhoger aandeel van beuk en haagbeuk. De baanblijft in de toekomst een wijds en openkarakter houden waarbij de nu nogsoortenarme grasvlakte wordt omgevormdnaar een bloemrijke korte kruidenvegetatie.Ook een waterelement zal daarbij eenbelangrijke rol kunnen gaan spelen.

Hole 6De 6e van de kleine baan is een uitgestrekte en weidse hole. De fairway loopt vanaf het begin breeduit en is daarmee het tegenovergestelde van bijvoorbeeld de 3e. Op zich past dit weidse wel bij hetZuid-Hollandse landschap. Vanaf de tee van de 6e is er fraai uitzicht op het wilgenbosje van 4-3.Halverwege de fairway aan de linkerkant is de waterpartij uitgebreid. Een beschoeiing zorgt er voordat vegetatie op deze plek kort zal blijven. Vak 6-1 rechts van de fairway is een lang, uitgestrektplantvak met es als voornaamste boomvormer en daarnaast veel haagbeuk en kornoelje. Bredewespenorchis komt op veel plekken in de bosrand voor. Vak 6-2 is een open boomgroep met eenaantal forse wilgenbomen. Aangrenzend linksachter langs de fairway is de met riet begroeidewaterpartij een opvallend element. De green zelf is wat hoger gelegen en loopt naar achter toe af totaan de rietkraag. Langs de rand, in het deel dat wat extensiever wordt gemaaid dan de fairway zelf,is een flinke groeiplaats te vinden van de moeraswespenochis en bijenorchis. Beide soorten zijn inNederland behoorlijk zeldzaam. Boomvak 6-3 is een dichte beplanting met es en beuk en een zeerdichte ondergroei van voornamelijk kornoelje.


Hole 6: groeiplaats moeraswespenorchis achter degreen

Hole 7: elzenbosje, om te vormen naar hakhout.

Korte karakteristiek en toekomstvisieHole 6 is een opvallende hole op de kortebaan. De kleurrijke begroeiing rechts van defairway valt op, terwijl links van de fairway dewaterpartij recent is uitgebreid en deze wordtgeflankeerd door wilg. Water zal in de nabijetoekomst ook op de 6e hole een belangrijkererol gaan spelen, met aan de andere zijde vanhet water een fraai zicht op het elzenhakhout.De groeiplaats van de orchideeën zal demeeste golfers niet opvallen, maar maakt dehole bijzonder en zal in de toekomst een vande kenmerken van de 6e blijven. Speltechnischvindt een kleine wijziging plaats met hetrealiseren van een extra backtee.

Hole 7Hole 7 is een rechte baan met direct rechts van de tee een fraaie groep hartbladige elzen (7-1).Direct daarachter ligt een dichte boomgroep 7-2, met es, beuk en haagbeuk met in de ondergroeigrote keverorchis. In dit plantvak is veel verjonging aangetroffen van hartbladige els. Het vak heefteen rechte en enigszins saaie bosrand. Links voor langs de fairway groeien een aantal knotwilgen metdirect daarachter een wat groter, aaneengesloten vak met (jonge) els en schietwilg (vak 7-3), meteen natuurlijk ogend karakter. In de rand groeit een moerascipres. Grenzend aan het elzenvak groeiteen kleine groep forse wilgen (7-4), zichtbaar vanaf de tee.

Korte karakteristiek en toekomstvisieDoet hole 6 vooral natuurlijk aan vanwege degevarieerde en bijzondere planten, opvallendaan hole 7 zijn de hartbladige elzen die achteren langs de tee groeien en zich bovendienverjongen in het aangrenzende plantvak.Tegelijk is het elzenvak met daarnaast de forsewilgen zeer kenmerkend voor hole 7. Ditelzenvak wordt omgevormd naar elzenhakhoutwaarmee het een van de natuurpareltjes vande baan gaat vormen. Voor diverse mossen,paddenstoelen en daarmee insecten en dieren-/vogelleven profiteert daar enorm van. Deelzen (en enkele wilgen) blijven als hakhoutbeheerd met daarbij haarden van vlier enandere struikvormers. Hole 7 blijft in detoekomst een wat meer besloten karakterbehouden.

Hole 8


Hole 8: open, gemengde boomgroep links langs defairway.

De 8e hole begint vrij besloten, tussen de haagbeuken van 8-1 en die van 3-2/3-3. Vanaf de teelopend richting het zuidwesten is er fraai uitzicht op de rood gekleurde Gelderse roos enkardinaalsmuts van plantvak 7-2. Links midden langs de fairway is er uitzicht op de poel en de diverseboomgroep daarnaast. Langs de green is de lange rij knotwilgen evenwijdig aan de sloot opvallend.Deze loopt door tot aan de tee van hole 1.

Korte karakteristiek en toekomstvisieEen wat minder karakteristieke hole voor watbetreft de beplanting. De kleurrijke Gelderseroos en kardinaalsmuts zijn natuurlijk opvallendmaar horen bij vak 7-2. Opvallend is denatuurlijke poel met de diverse verspreidebomengroep rechts van de fairway. In denabije toekomst is het de bedoeling dat de nunog soortenarme grasvegetatie langs defairway verfraaid wordt met diverse bloemenen kruiden.

Hole 9De laatste hole van de kleine baan start ter hoogte van de greenkeepersgebouwen en loopt langs deDriving Range (DR). De fairway en DR zijn van elkaar gescheiden door vier vrij brede, nagenoegaaneengesloten beplantingsvakken (9-1 t/m 9-4). Direct links van de tee is een brede struikhaag tevinden bestaande uit liguster, Gelderse roos en rode kornoelje. Vak 9-1 is een typisch eikenbosje metvrij dichte ondergroei. Bijzonder aan de vegetatie in (onder andere) dit vak, is de groeiplaats vangrote keverorchis. Deze komt in grote aantallen in de vakken van de 9e voor en is een bijzondere enin Nederland niet algemene plantensoort. Vak 9-2 is een open essenvak en geeft een doorkijkje naarde DR. Vak 9-3 is een overwegend essen- en eikenvak, gesloten tot half open met verspreid staandestruiken, fraaie liguster, Gelderse roos en kardinaalsmuts. Verder door naar vak 9-4 wordt het steedsopener. Dit is logisch omdat veel golfballen in dit deel zullen landen. Ook hier is grote keverorchis tevinden samen met diverse andere kruiden en grassen. Het huidige maaibeheer zorgt ervoor dat hethalfopen karakter van dit plantvak behouden blijft.


Hole 9: halfopen plantvak, met diverse struiken engroeiplaats van grote keverorchis.

Korte karakteristiek en toekomstvisieZeer kenmerkend voor de laatste hole is hetessen-eikenbos met een rijke struiketage vandiverse soorten struiken en een belangrijkegroeiplaats van grote keverorchis. Het beheerzal zich op verdere ontwikkeling van dezomereik en gewone es gaan richten. Onder debomen zal een spaarzame begroeiing vanenkele struiksoorten kunnen handhaven maarverder blijft het vak goed toegankelijk. Debosjes langs 9 blijven een belangrijkegroeiplaats voor grote keverorchis.


Hole 1: markante groep vlierstruiken langs de fairway.

3.2.2 18 holes baan

Hole 1Hole 1 start onderaan de heuvel met enkele sequoia’s, een rietkraag met enkele knotwilgen en eenuitzicht op enkele verspreide bomen (es en eenbladige es) links midden langs de fairway. Es is ook devoornaamste boomvormer in het langwerpige vak 1-1. Verder groeit in dit vak veel els, liguster enkornoelje. Essen (o.a. smalbladige es) en elzen zijn ook tussen vak 1-1 en de fairway verspreidaangeplant. Tegen de rand van dit vak groeit ook een groepje vlierstruiken. Vak 1-2 is een openboomgroep met essen en dit gaat over in vak 1-3 maar heeft een vergelijkbare soortensamenstellingen structuur als vak 1-1. Vak 1-4 is een open boomgroep met hartbladige elzen. Vak 1-5 aan deandere zijde van de fairway is een open boomgroep met haagbeuk en smalbladige es zonder verderenige ondergroei. Jonge zuilvormige haagbeuken en kleine struiken rode hazelaar zijn ingeplant linksachter langs de fairway. Vak 1-6 achter de green is een open boomgroep met breed uitgegroeidehaagbeuken.

Korte karakteristiek en toekomstvisieBehalve een zeer diverse samenstelling vanverspreid staande bomen is het groepje vlierkenmerkend aan hole 1. Diversecultuurvariëteiten zoals de zuilvormigehaagbeuken en rode hazelaars dragen bij aanhet parkachtige karakter. Dit geldt ook voor desequoia’s direct voor het clubhuis. In detoekomst mag het parkachtige karakterrondom het clubhuis zelfs nog versterktworden en krijgen exotische boomsoorten eenplaats. Meer naar achter toe richting de greenvan de 1e zal de hole langzaam overgaan ineen meer natuurlijkere omgeving maar ditkrijgt vooral vorm vanaf hole 2.

Hole 2Rechts van de tee van de 2e staat een zeer fraai gevormde treurwilg langs de slootkant. Links voorvanaf de tee ligt een verhoging met direct daarachter een kleine poel met spaarzame oevervegetatie.Deze verhoging is bedoeld als toekomstige “medaltee”. Rondom de poel groeien voornamelijksuikeresdoorns en smalbladige essen. Vak 2-1 is een dicht elzen-essenbosje met kornoelje, wilg enkardinaalsmuts in de ondergroei. Het grote vak 2-2 rechts van de fairway is opener van karakter.Langs de rand staan verspreid suikeresdoorns en enkele eiken. Het vak zelf wordt gekenmerkt doorvrijgestelde elzen en in de rand enkele zeer fraaie kornoelje struiken. Vak 2-3 is een half openboomgroep met es en haagbeuk. In dit vak is een teebox uitgekapt voor hole 6 van de kleine baan.Geheel achter de bunker (in het verlengde van vak 2-3) zijn verschillende soorten essen en esdoornste vinden. Links voor de green, grenzend tegen plantvak 3-1, groeit een fraai groepje elzen. Directachter de green staan enkele imposante populieren. Deze zien er nog vitaal uit, maar er is wel vraatvan boktor geconstateerd.


Hole 2: Kardinaalsmuts als één van de typischestruiksoorten langs de 2e

Hole 3: Gelderse roos, liguster en kardinaalsmuts.

Korte karakteristiek en toekomstvisieHole 2 heeft vanwege de lengte meerderegezichten. Linksvoor van de tee is de vrijwelonbegroeide poel met rondom diverse solitairebomen gezichtsbepalend. Vervolgens eenlanggerekte fairway met aan weerszijde elzen-essenbos met in de randen vooral kornoelje enkardinaalsmuts. Met name kornoelje is hier eenopvallende soort. Solitaire bomen waaronderzeer forse populieren aan het eind van de holezijn ten slotte beeldbepalend. Het natuurlijkekarakter van de 2e hole zal in de toekomstversterkt worden door ecologisch maaibeheeren daarnaast blijft het weidse en langgerektekarakter van de hole zeer belangrijk.

Hole 3Vanaf de openheid rondom de tee van 3, wordt een beetje de beslotenheid en dekking ingeslagen.Achter de tee groeien een aantal populieren en abelen, waarvan enkele aangetast zijn doorhoutboorders (boktor). De meeste bomen zien er overigens nog wel vitaal uit. Plantvak 3-1, eenlanggerekt vak links van de fairway, is een essen-eikenbosje met langs de rand een zeer fraaie dichtebegroeiing met Gelderse roos en kardinaalsmuts. Langs de bosrand rechtsvoor groeit ook nog eenopen bomengroep met rode, gewone en suikeresdoorn. Halverwege links van de fairway staanverspreid een aantal bomen waaronder meelbes, eiken en esdoorns. Vak 3-2 is een klein groepje metgewone en rode esdoorn en in vak 3-3 groeit zomereik naast esdoorn. De bosrand heeft hier eenopen karakter. Vak 3-4 is een wat groter plantvak met es en gewone esdoorn met in de rand veelkardinaalsmuts.

Korte karakteristiek en toekomstvisieKenmerkende boomsoorten van de 3e zijn deverschillende soorten esdoorns en het essen-eikenbosje met fraaie Gelderse roos.Ingrijpende maatregelen zijn in de nabijetoekomst op deze hole niet voorzien, hoewelhet vervangen van de aangetaste populierenwel zal zorgen voor een ander beeld. Vanbelang is in ieder geval dat de populierenvervangen worden voor een duurzamehoutsoort. Dit hoeft niet in één keer tegebeuren maar kan geleidelijk. Het openkarakter ter hoogte van de tees blijftbehouden, waarbij de golfer geleidelijk meerde beslotenheid binnen wandelt.


Hole 4: schaars begroeide poel langs de 4e

Hole 4Links van de tee staat, ter afscheiding van green 3, een zeer dichte haag met lijsterbes, Gelderseroos en krent. Vanaf de tee van 4 is er een fraaie doorkijk over hole 10 naar de waterpartijdaarachter. Direct rechts van de tee staan verspreide eiken en lindes. Verder is hole 4 een vrijbesloten hole met aan weerszijde dichte boomgroepen. Vak 4-2 is een halfopen boomgroep metoverwegend eik, es en haagbeuk. Ook is hier zeer fraaie, breed uitgegroeide kornoelje te vinden. Deondergroei van het vak is ook zeer kruidenrijk. Zo zijn 3 soorten orchideeën (brede wespenorchis,rietorchis en grote keverorchis) aangetroffen. Links achter langs de fairway, ter hoogte van de green,ligt een open poel met op de oever spaarzame vegetatie met wat riet, wilgenopslag, ruige zegge engele lis. Verschillende drainagebuizen eindigen in deze poel. Plantvak 4-3 ten slotte is een saai openplantvak waarbij de bomen (es en smalbladige es) in rijen zijn aangeplant en de ondergroei bestaatuit halflang gemaaid gras. Rechts van de damestee van hole 5 zijn enkele rode hazelaars geplant.

Korte karakteristiek en toekomstvisieKenmerkend aan hole 4 is vooral debeslotenheid van de hole, hoewel deze meteen doorkijk over de kale poel links van degreen wordt doorbroken. Typische boomsoortis de (smalbladige) es. Achter de green staandeze nog in rijen, dit geeft een iets watkunstmatig karakter. Hole 4 vormt deovergang van het natuurlijkere deel van debaan richting het clubhuis, waar de baan eenmeer parkachtig karakter krijgt. Het beeld vande natuurlijke poel past op die plek zeer goed.Plantvak 4-3 vormt de daadwerkelijkeovergang waarbij de combinatie rode hazelaaren smalbladige es een hoofdrol speelt.

Hole 5Hole 5 is een lange hole die eindigt bij het clubhuis. Had hole 4 een meer natuurlijker karakter, vanafhole 5 komt de golfer in een meer parkachtige omgeving. De tee heeft aan weerszijde een dichtessenbosje (5-1 en 5-2). Direct aan de rechterkant, voorbij de open essen groep (4-3) heeft het bosje4-2 een opener karakter en is kruidenrijk. Al snel na dit bosje richting de green wordt het opener enparkachting met veel verspreid staande bomen. Hoewel de wijze van aanplant van de bomenspannender had gekund (veel bomen staan ook hier in rijen) is er een diverseboomsoortensamenstelling, bestaande uit haagbeuk (zuilvorm), diverse soorten es, esdoorn en eikenaangeplant. Sequoia’s zijn te vinden direct voor het clubhuis.


Hole 5: open boomgroep met rechtsvoor smal-bladigees.

Hole 6: grote green met uitzicht rechts op de lindes enhet clubhuis op de achtergrond

Korte karakteristiek en toekomstvisieDe golfer arriveert hier in een parklandschap,passend bij het karakter rondom het clubhuis.Dit beeld blijft voor de toekomst behouden engestreefd wordt naar een diversesoortensamenstelling van bomen. In dit deelvan de baan wordt geen ecologischmaaibeheer toegepast. Op enkele plaatsenheeft de ervaring geleerd dat vanwege dehydrologische omstandigheden sequoia deenige boom is die een goede groei vertoond.Met name rondom het clubhuis blijft deze eenbeeldbepalende rol spelen.

Hole 6Hole 6 start links voor het clubhuis, waarbij zowel de dames (vanaf de backtee) als de heren over hetwater moeten slaan. Hole 6 is een wijds aandoende hole, met links midden verspreid staande lindesen rechts (voorbij plantvak 6-1) uitzicht op de grote plas. Vak 6-1 is een kleurrijk plantvak met eenenkele wilg en populier en daaronder diverse sierbomen en –struiken (mispel en hortensia). Directdaarachter groeien enkele haagbeuken. Langs het water staat een zeer fraaie, breed uitgegroeidetreurwilg. Lindes zijn te vinden over de gehele lengte links van de fairway. Ze staan verspreid en ingroepen en de ondergroei bestaat uit slechts kort gemaaid gras. De (vrij forse) green van hole 6 isgrotendeels omsloten door water. Opvallend hier zijn de knotwilgen en het uitzicht op hetpopulierenbosje van de kleiputten. Het pad dat de golfers vervolgen naar hole 7 gaat hier doorheen.

Korte karakteristiek en toekomstvisieHet parkkarakter wordt op hole 6 nog evenvastgehouden doordat langs vrijwel de gehelefairway links verspreidt staande groepen metlindes groeien en de golfer uitzicht heeft op degrote plas met fontein en, langs de rand, detreurwilg. Net als hole 4 vormt de 6e daarmeeeen overgang van het parkkarakter naar denatuurlijke baan rondom de 7e. De groteverhoogde green, omsloten door riet en enkeleknotwilgen, vormt een uniek element op debaan. Vanaf de green is terugkijkend een goedzicht op het clubhuis, terwijl de green zelf eenwat besloten karakter krijgt doordat hetomgeven wordt door riet. Uiteraard blijft ook inde toekomst het zicht op de vijvergehandhaafd.


Hole 7: Lijsterbes langs de tee met op deachtergrond het populierenbosje.

Hole 7Na het slingerpaadje (met aan weerszijde diverse knotwilgen, esdoorns, lindes en elzen) begint hole7. Rechts kijkt de golfer uit op een strakke rand met riet, wilgenroosje, knotwilgen en daarboven depopulieren van de kleiputten. Direct links van de tee is rondom het schuilhutje een dicht plantvak vanopvallende lijsterbes met daarboven ratelpopulier en berk. De zuidelijk punt van dit plantvak (vooralzichtbaar vanaf de tee van 18) is een fraai kleurrijk struweel met diverse inheemse struiksoorten(Gelderse roos, liguster, kardinaalsmuts en lijsterbes). In het plantvak handhaaft braam zich, op dezeplek geen hinderlijke struik maar ecologisch wel interessant. Links midden langs de fairway is sprakevan een grote open boomgroep met forse populier, esdoorn, es en haagbeuk. Enkele populieren zijnaangetast door boktor. Vak 7-3 is een vrij dicht plantvak met een forse abeel, gewone esdoorn en inde struiketage krent, kornoelje en kardinaalsmuts. Enkele oudere populieren vertonen boorgaatjesvan boktor. Vlak voor de green van 7 ligt een sloot en heeft men rechts uitzicht op de grote plas. Deslootrand is volledig begroeid met riet en een drietal knotwilgen. Vak 7-4, rechts grenzend aan degrote plas is een dicht, natuurlijk wilgenstruweel. Vak 7-5 is een open boomgroep met beuk, gewoneesdoorn en zomereik. Onder de bomen groeit veel brede wespenorchis.

Korte karakteristiek en toekomstvisieHole 7 heeft vanwege de lengte meerderegezichten. Opvallend is het zicht op het oude,hoge populierenbosje, maar ook de verspreidebomen (waaronder zeer forse abelen) springenin het oog. De diverse struik bossages langs detee zijn zeer fraai en kenmerkend voor de 7e .Het populierenbosje blijft een blikvanger en zalgeleidelijk en op een natuurlijke manieromgevormd worden naar gemengd loofbos.Ook de forse abelen links van de fairway zullenbinnen afzienbare tijd vervangen worden voorduurzamere loofbomen. Prioriteit heeft hetvervangen van de door boktor aangetastebomen. Rondom de green van de 7e staangeen grote veranderingen op stapel.

Hole 8De achtste is een korte en spannende hole omdat over een wat groter stuk water geslagen kanworden. Opvallende boomgroepen rondom de tee van de 8e zijn de notenbomen. Achter de green iseen bosvakje 8-2 te vinden met beuk en paardenkastanje. Enkele kastanjes vertonen bloedingsziekte.Hier groeit langs de waterkant een fraaie treurwilg maar deze is helaas verstopt achter 2 jongerebeuken.


Hole 8: twee beuken en een treurwilg achter de greenvan de 8e

Hole 9: gevarieerd struweel en kansen voor een fraaiemantel links van de heren- en damestee

Korte karakteristiek en toekomstvisieKenmerkende beplanting van de 8e zijn als eerstede notenbomen achter en naast de tee.Het uitzicht op de green met waterpartij enbeplanting is mooi. Het zicht op een goedgevormde treurwilg wordt belemmerd door tweejonge beuken. Om verdere aantasting vankastanjes te voorkomen worden zieke exemplarenverwijderd. De beeldbepalende beeld bepalendetreurwilg wordt terug in het zicht gezet. De kortevegetatie rondom het water blijft gehandhaafd.

Hole 9De tee van hole 9 is sterk verhoogd en geeft een fraai uitzicht in zuidwaartse richting naar hetclubhuis. Het eerste bosvak 9-1 direct links van de dames- en herentee is een dicht, natuurlijkplantvak met een gevarieerde boom- en struikensamenstelling. Opvallend is een zeer forse en breeduitgegroeide populier. Deze ziet er vooralsnog vitaal uit. Andere soorten in het vak zijn zomereik,beuk, hazelaar, vlier een zeer fraaie lijsterbes en diverse andere struiksoorten. Er is zelfs eenbraamstruweel te vinden, normaal gesproken geen favoriete soort op een golfbaan, maar hier kan hetgeen kwaad omdat er geen ballen terecht zullen komen. Omdat ter hoogte van de damestee vrij veelruimte is, heeft de mantel van het plantvak zich goed kunnen ontwikkelen. De zoom heeft echtervanwege het gevoerde maaibeheer weinig kans gehad om tot ontwikkeling te komen en de randheeft nog een strak karakter. De vakken 9-2, 9-3, 9-4 en 9-5 zijn allen open boomgroepen met beuken paardenkastanje. De bomen zijn nog vrij jong maar de kronen raken elkaar al wel. Halverwege defairway langs het water zijn enkele groepjes moerascipressen te vinden. Tussen deze vakken loopthet perceel af naar het water toe en liggen er veel potenties voor een fraaie en zonnigehellingvegetatie. Vak 9-6 is halfopen met veel es, beuk en eik. Algemeen voorkomende struiksoortenzijn hier in vrij grote aantallen te vinden, desondanks heeft het vak een halfopen karakter. Alsopvallende struik is hulst te noemen. Deze zijn vooral te vinden aan de oostzijde van het perceel,langs de waterpartij. Achter de green is een groepje rode beuk aangeplant.

Korte karakteristiek en toekomstvisieBeuk en paardenkastanje zijn tweekenmerkende boomsoorten van de 9e hole.Deze boomgroepen zijn zeer in het oogspringend vanaf verschillende delen van debaan. Daarnaast is de fraaie mantelvegetatievan vak 9-1 bijzonder te noemen. Minderopvallend maar zeer typerend is deaanwezigheid van hulst in sommige van debeplantingsvakken. Hole 9 brengt de golferweer terug bij het clubhuis. Rondom de teeheeft de hole nog een vrij natuurlijk karakter,maar het parkachtige neemt meer de overhand


Hole 10: solitaire rode beuken langs de fairway

richting het clubhuis met aan het eind de groep rode beuken. Deze overgang is wenselijk en blijft inde toekomst gehandhaafd. Door het verwijderen van de moerascypres rechts van de fairway wordtmeer openheid gecreëerd en ontstaat een fraai zicht op de vijver. De linkerzijde van de fairway blijftdicht en heeft een beschermende functie.

Hole 10Hole 10 start vlak bij het clubhuis in het parkachtige deel van de baan. Langs een brede rietkraag aande linkerzijde en verspreid staande haagbeuken en essen rechts (zie ook beschrijving hole 5) wordtde baan steeds smaller. De rietkraag wordt gefaseerd gemaaid waardoor een afwisselend beeld isgevormd. Ecologisch gezien is dit eigenlijk ideaal, met verschillende leeftijden van riet. Halverwegehole 10 links ligt plantvak 10-1 met eik en es en in de ondergroei veel boswilg. Boswilg is ecologischeen zeer belangrijke soort, voor veel insecten maar ook zwammen is de soort waardboom. Voorbij ditvak langs het water groeit een fraaie breed uitgegroeide treurwilg. Aan de andere zijde van defairway, rechtsachter langs vak 4-2, staan verschillende verspreide bomen, waaronder rode beuk,verschillende soorten es en Spaanse aak (als boom). Tussen de houten bar en de green van 10 is eengroepje smalbladige essen te vinden.

Korte karakteristiek en toekomstvisieLos van het parkachtige karakter langs het eerstedeel van de hole is met name de boswilg langs dewaterkant bijzonder te noemen. Deze zone vormtook weer de overgang van het parkachtigegedeelte, verder de baan in. Uit ecologischestandpunt is het wenselijk dat deze natte ruigtebehouden blijft. Daartoe dient ingegrepen teworden in de zich sterk uitbreidende essen.Andere bijzondere bomen, zoals de markantetreurwilg, de rode beuk en smalbladige es enSpaanse aak (boomvormer), zijn kenmerkendvoor hole 10 en zullen behouden blijven. Hole 10is langgerekt maar heeft geen wijds karakter. Ditbeeld blijft behouden in de toekomst.

Hole 11De 11e is een asymmetrische hole met links een korte open oever en waterpartij. Vak 11-1 is eenhalfopen bosvak met eik, beuk en esdoorn als hoofdboomsoorten. Een struiketage ontbreektnagenoeg, maar grassen en kruiden komen tot kniehoogte. Meer naar achteren toe, richting de greenwordt de ondergroei wel wat dichter. Veel golfers zullen overigens de bal ook wat meer naar rechtsmikken om te voorkomen dat deze in het water beland. Het is dan ook wenselijk dat vak 11-1 eenwat opener karakter blijft houden, simpelweg omdat daar veel golfballen in terecht komen. Linksrondom de green staan een aantal notenbomen.


Hole 11: halfopen boomgroep voornamelijk bestaanduit zomereik.

Hole 12: brede rietkraag met op de achtergrond hetmeer besloten karakter van de tee.

Korte karakteristiek en toekomstvisieDe gemengde, open opstand rechts van defairway is, samen met de waterpartijwaarlangs de bal geslagen wordt, kenmerkendvoor hole 11. Verschillende boomvormerskenmerken het beplantingsvak, waarbij bewustis gekozen voor een open beeld met weinigstruikvormers. Juist om deze reden, relatiefveel golfballen komen in dit vak terecht omdatgolfers willen voorkomen dat de bal links vanhet vak in het water belandt, dient dit vakenigszins toegankelijk te blijven. Dit betekentdat doornige struiken vermeden worden en deondergroei open blijft. Ecologisch gezien hoeftdit geen probleem te zijn, doordat de wat openboomlaag veel licht door laat weten juist veellage kruiden hiervan te profiteren.

Hole 12De 12e heeft een fraaie, besloten afslag. Achter de tee vormt het essenbosje bescherming tegendoorgeschoten ballen van hole 7. Rechts van de tee staan verspreid enkele esdoorns. Direct links vande tee en langs het eerste deel van de fairway ligt een hoog opgaand populierenvak, vak 12-1. Dezeheeft een dichte ondergroei van krent, liguster en braam. Met name krent is de kenmerkende struikvan dit bosvak. Als mengboomsoort groeit veel esdoorn, maar deze staan nog ruim onder depopulieren. Het vak gaat over in een open boomgroep (12-2) en verspreide bomen; eerst metgewone esdoorn en vervolgens een prunussoort. Tussen de fairway van de 12e en de 16e zijn eenaantal Spaanse aken (als boomvormer) aangeplant, de opstand gaat over in populier en abeel. Enkelevan deze bomen zijn aangetast door boktor, waardoor een vervanging met een andere boomsoort opkorte termijn onvermijdelijk is. Rechts achter ligt langs de fairway van de 12e een natuurlijk ogendepoel. Links achter ligt vak 12-3, een half open plantvak met esdoorn, eik en wilg, met in destruiketage liguster, meidoorn en krent. Links achter de green van de 12e is een schuilhut geplaatst.

Korte karakteristiek en toekomstvisieTwee soorten zijn kenmerkend te noemen aande 12e, hoewel ze niet heel erg opvallen. Krentis met haar fraaie bloeiwijze en prachtigeherfstbladeren natuurlijk prachtig, zij het voorslechts een korte periode. De rest van het jaaris het een vrij onopvallende soort. Daarnaast isSpaanse aak noemenswaardig. Ecologischgezien is de natuurlijke poel met brederietbegroeiing een bijzonder element op debaan (belangrijk voor dodaars, de kleinste fuutvan Nederland).


Hole 13: rijke, gevarieerde poel naast de afslag.

Hole 13De ruim opgezette hole 13 kijkt rechts over de poel uit terwijl links over de gehele lengte een grootaantal verspreide bomen staat. De soortensamenstelling van deze bomen is divers: verschillendesoorten esdoorn (gewone, noorse, A. cappadocicum, Spaanse aak), populier en moseik. Verderoprichting de green groeit ook suikeresdoorn en smalbladige es. Direct achter de waterpartij begint vak13-1, een dicht bosvak met veel zomereik, beuk en gewone esdoorn. In de struiketage is hazelaar demeest in het oog springende struiksoort. Rechts achter langs de fairway, na plantvak 13-1 ligt eenmet wat hoger gras begroeide bult welke afloopt richting de brede sloot. Deze waterpartij isoverigens over de gehele lengte begroeid met hoog riet en heeft een natuurlijk karakter. Dekruidensamenstelling van de helling is nu nog vrij laag te noemen. Door de lage vegetatie is het voorgolfers mogelijk om de hole via 14 ‘af te snijden’.

Korte karakteristiek en toekomstvisieDe bal wordt vanaf de tee geslagen tussen denatuurlijke waterpartij en de langgerekte groepindividuele bomen. De diversiteit van dezeverspreide bomen is absoluut kenmerkendvoor hole 13, hoewel de beplanting eerder teverwachten zou zijn in het parkachtige deelrondom het clubhuis. Als typische struiksoort ishazelaar te noemen, waarvan verschillendeforse exemplaren in de randen groeien, rechtsvan de fairway. Ten aanzien van defunctionaliteit van de beplanting hole 13 isvooral van belang dat de golfers van hole 14enigszins beschermd worden. De beide holesworden nu nog van elkaar gescheiden dooropen groepen met solitaire bomen en het iswenselijk de vegetatie wat hoger en dichter temaken. De exacte locatie van dezestruikvormers (waarbij hazelaar alskenmerkende struiksoort de voorkeur geniet),dient in samenspraak met de baanarchitectgemaakt te worden.

Hole 14Vanaf de tee van de 14e zijn de verspreide bomen links, over gehele lengte langs de fairway hetmeest in het oog springend (zie ook beschrijving hole 13). Met name de moseiken springen in hetoog. Rechts voor, bezien vanaf de tee, zijn ook groepen met (inlandse) eik te vinden (open plantvak14-1). De boomgroep gaat geleidelijk over naar esdoorns. Onder de eiken zijn enkele krentengeplant. Rechtsachter komt al gauw een groep populier en abeel in zicht met verspreid enkele Noorseesdoorns. Ook hier zijn enkele populieren aangetast door boktor, hoewel deze er nog wel vitaal uitzien. Achter de green van de 14e ligt nog een klein plantvakje met één es, liguster en krent (14-2).Bovenop de heuvel naast de tee van de 15e is recent een plantvak met sleedoorn ingeplant.


Hole 14: uitgestrekte karakter van de 14e bekekenvanaf de green.

Hole 15: nieuwe struweel met sleedoorn enkardinaalsmuts achter de green.

Korte karakteristiek en toekomstvisieLinks van de fairway heeft de beplanting eenvergelijkbaar aanzicht als hole 13 en zoalsaldaar beschreven is het wenselijk om devegetatie hier wat dichter te maken.Uiteindelijk krijgt hole 14 naar de green toeeen fraai uitgestrekt karakter (zie ook foto) endit mag ook in de toekomst behouden blijven.Aangetaste populieren tussen hole 13 en hole3 worden vervangen voor bijvoorbeeld eiken,maar verder zijn hier geen maatregelennoodzakelijk.

Hole 15Begin 2009 is voor hole 15 een uitgebreid beplantingsplan geschreven en uitgevoerd. Hole 15 wordtsindsdien gekenmerkt door verschillende groepen met sleedoorn en hazelaar. Daarnaast zijn enkelegroepen met kardinaalsmuts en Gelderse roos aangeplant. Deze laatste groeit onder de boomgroepmet populier en abeel, links van de fairway. In dit vak zijn ook enkele eiken en essen aangeplant.Rechts achter langs de fairway, voorbij de waterpartij zijn de iepen opvallend. Deze zijn alsverschillende boomgroepen, deels ook met hazelaar en sleedoorn, aangelegd. In het oogspringendzijn de twee treurwilgen die links langs de waterkant staan.

Korte karakteristiek en toekomstvisieOndanks dat gebruik is gemaakt vanverschillende soorten is het vooral desleedoorn die aan hole 15 haar bijzonderekarakter geeft. De stuiken zijn volgens eenmethodiek aangeplant (zgn. wild heterogeenplantverband) waarbij op vrij korte termijn eenfraai en dicht struweel gevormd kan worden.Hazelaar en kardinaalsmuts zullen in de nabijetoekomst samen met sleedoorn in menginggehandhaafd blijven, samen met deboomvormers iep en es. Ook is van belang datde aangeplante struiken meer body krijgen endat een fraai inheems struweel totontwikkeling komt. Daarnaast is een eerste,stevige aanzet gegeven tot het omvormen vande kortlevende boomvormers (populier enabeel) naar meer duurzaam loofhout (eik, esen iep). Dit is een geleidelijk traject, maarbetekent in ieder geval dat op de midden langetermijn de genoemde boomvormers eenbelangrijkere rol zullen gaan spelen


Hole16: forse abelen halverwege de fairway.

Hole 16De 16e start in de meest noordwestelijke hoek van de golfbaan. De bal wordt tussen de waterpartijvan de 15e en de brede sloot rechts onderaan de dijk in zuidelijke richting geslagen. Rechts voorlangs de sloot staan enkele solitaire moeraseiken en haagbeuken maar in het oogspringend zijnvooral de populieren en abelen links midden langs de fairway. Deze zijn al beschreven bij hole 12.Rechts midden langs de fairway is een hoog opgaand plantvak (16-1) te vinden met populieren endaaronder een tweede boomlaag met gewone esdoorn en een jongere generatie populier. De meestvoorkomende struik is liguster, maar ook hazelaar en meidoorn wordt aangetroffen. Verder naarachteren neemt het aandeel braam toe, maar deze is weinig hinderlijk voor golfers. De zuidpunt vanhet vak wordt grotendeels ingenomen door es. Het plantvak heeft een belangrijke schermfunctie voorde baan en ontneemt het zicht grotendeels op de hoge dijk met daarop het verkeer. Achter de greengroeit een open boomgroepje (16-2) met gewone esdoorn.

Korte karakteristiek en toekomstvisieDe langgerekte hole 16 wordt geflankeerd dooreveneens lange beplantingsvakken van 16-1 en12-1. De plantvakken zijn niet direct uniek tenoemen, maar zijn rijk aan struiksoortenwaaronder liguster, hazelaar en meidoorn. Deplantvakken rechts van de fairway zullen in detoekomst een belangrijke rol blijven spelen inhet uit het zicht houden van de dijk. Reeds aanhet begin van deze beheerperiode is hetwenselijk om al te starten met de omvormingvan de populier naar duurzaam loofhout, ditom te voorkomen dat er te grote ‘gaten’ vallenin de plantvakken. Hierbij kan goed gebruikgemaakt worden van de al aanwezigeduurzame loofhoutsoorten zoals es enesdoorn. Een aantal van deze, nu nogonderstandige bomen kan al wordenvrijgesteld.

Hole 17De beplanting van de 17e is tot op zekere hoogte te vergelijken met die van de 16e. Rechtsvoor, langsde fairway staan verspreid eik en (suiker)esdoorn. Vak 17-1 is wat dichter beplant dan 16-1 maarheeft wel een vergelijkbare soortensamenstelling. Wat verder naar achter doet ratelpopulier zijnintrede en ook kornoelje en enkele forse haagbeuken floreren in dit plantvak. Ratelpopulier lijkt zichook te verjongen en plaatselijk komt ook veel braam in de ondergroei voor. Langs de fairway is in2007 ook wilde appel aangeplant, als wintervoeding voor vogels.


Hole 17: uitzicht vanaf de 17e over de 7e met op deachtergrond de waterplas met wilgenbosje.

Korte karakteristiek en toekomstvisieDe beplanting van 17-1 is zoals gezegdvergelijkbaar met die van 16, alleen neemtratelpopulier hier een belangrijkere plaats in.Ook de esdoorns, als nieuwe generatie onderde uitvallende populieren, spelen een steedsbelangrijkere rol op de 17e. Net als bij de 16e

zullen de plantvakken rechts van de fairway nuen in de toekomst een belangrijke schermendefunctie hebben en het zicht op de kale dijkmoeten belemmeren. Om dit voor elkaar tekrijgen wordt de planning voor deze vakkenomgedraaid en zal op zeer korte termijn albegonnen worden met het omvormen van dein de vakken aanwezige populieren. Ook hiergeldt dat in de tweede boomlaag een grootaandeel aan jonge bomen groeit, waardooreen goede uitgangssituatie ontstaat voor eenontwikkeling richting duurzaam loofbos metesdoorn, es en haagbeuk. Ratelpopulier hoortin principe niet in dit rijtje thuis maar verjongtin de vakken langs de 17e spontaan en kanvooralsnog goed gebruikt worden als vulhout.De diversiteit van het vak zorgt ervoor datdeze, ook tijdens de omvorming, redelijkgesloten blijft.

Hole 18De laatste hole is een zeer lange uitgestrekte baan met fraai uitzicht op het clubhuis. De rechterrandlangs de fairway is behoorlijk strak met slechts groepen linde, haagbeuk en sequoia’s. De strakke lijnis ‘out of bounds’ en de beplanting heeft als doel deze lijn te doorbreken. Links is de rand watspeelser waarbij een kleine waterpartij met gevarieerde oeverbegroeiing en natuurlijk de lindes hetmeest opvallen (beschreven bij hole 6). Vlak voor de green moet de bal nog over een brede sloot metrietbegroeiing geslagen worden. Langs de zijde van de green groeit een groepje moerascipres, linde,es en enkele amberbomen.


Hole 18: zuilvormige haagbeuken met op deachtergrond het clubhuis.

Korte karakteristiek en toekomstvisieVanaf de uiterste zuidwest hoek wordt geheelterug naar het clubhuis gespeeld, welke al vanveraf zichtbaar is. Eerst heeft de golfer nogaan de linkerhand uitzicht opwater/moerasvegetatie van hetpopulierenbosje daarna komen de lindes inzicht die ook al bij de beschrijving van de 6e

holeter sprake kwamen. Met name deamberbomen geven in de herfst prachtigekleuren en zijn zeer kenmerkend voor de 18e.Het langwerpige en open, parkachtige karaktervan de 18e wordt zeer gewaardeerd en alszodanig behouden. De lindes tussen de 18e en6e blijven ook in de toekomst beeldbepalend enook de amberbomen horen bij de green van de18e.

Populierenbos kleiputtenIn de zuidwesthoek van de baan is een wat groter vochtig populieren- en elzenbosje te vinden. Het iseen beplanting die rondom gegraven kleiputten tot ontwikkeling is gekomen. De populieren behorentot de oudste bomen van de baan en een aantal van de bomen is inmiddels omgevallen enafgestorven. Enkele bomen zijn aan het aftakelen. Hoewel onder de populieren momenteel een forseuitval gaande is, biedt het bosje veel plaats aan andere boomsoorten. Met name els is algemeen enkomt op veel plekken als 2e boomlaag voor. De struiketage is op veel plaatsen zeer goed ontwikkeldmet meidoorn als meest opmerkelijke struik. Verder is er veel ruigtevegetatie: wilgenroosje, fijnstraalen brandnetel. Een deel van het vak wordt ook gebruikt als depot voor maaisel, maar voor hetgrootste deel is het vak ontoegankelijk en ondoordringbaar vanwege de dichte vegetatie. Enkelebomen die in het water van de grote vijver zijn gevallen worden gebruikt door aalscholvers om deveren te drogen en daarnaast is ijsvogel een vaste bewoner het populierenbosje. Groene spechtbroedt in één van de populieren. Het populierenbosje kan gezien worden als een groen natuurlijkpareltje binnen de golfbaan. Het bosje is zeer slecht toegankelijk maar heeft een grote variatie aansoorten en is ecologisch van grote waarde. De oude populieren zijn van belang voor een soort alsgroene specht, wat alles te maken heeft met een grote diversiteit aan insecten die in oude(aftakelende) populieren huizen. De ongestoorde ontwikkeling die het bosje heeft mogen meemakenis bijzonder te noemen. Zonder dat er sprake is van verwaarlozing, krijgen deze natuurlijke processenook in de toekomst de ruimte.


Boomhoogte Klasse %

3–6 meter 1 43

7–10 meter 2 38

11–15 meter 3 13

16 en hoger 4 5

Tabel 3.1: Boomhoogtes en klasse

3.3 Solitaire bomenBehalve een uitgebreide beschrijving van de soortensamenstelling en structuur van de plantvakken,zijn ook aanvullende gegevens over solitaire bomen verzameld. Hoewel dit beheerplan zich richt opde boomgroepen en struiken, is het toch interessant om ook uitspraken te doen over de los staandebomen. Het plan voorziet niet in uitgebreide beheermaatregelen of een snoeiplan voor alle solitairebomen, maar tijdens de inventarisatie is wel een beknopte VTA (visual tree assessment) uitgevoerd.Hiermee kunnen uitspraken gedaan worden over ontwikkeling, vitaliteit en onderhoudstoestand. Ookkunnen deze gegevens gekwantificeerd worden zodat een volledig beeld gevormd kan worden van debeplanting van de baan. Behalve percentages en getallen in onderstaande tabellen zijn de gegevensvan deze inventarisatie ook gevisualiseerd op kaart 2 (boomsoort en kroonprojectie) en kaart 3(vitaliteit).

Solitaire bomenOp de baan van Cromstrijen zijn een groot aantal boomsoorten aangeplant. Zoals al eerder uitgelegdis onderscheid gemaakt tussen open boomgroepen waarbij de kronen van de bomen elkaar duidelijkraken en solitaire bomen. Hoewel gedefinieerd als solitaire boom, staan deze vaak ook als groepjesbij elkaar. Ruim 1000 solitaire bomen, ruim 50 verschillende boomsoorten en nog eens 176knotwilgen zijn ingemeten en beoordeeld. Dit geeft de grote diversiteit van het bomenbestand aan.Naast inheemse boomsoorten zoals eik, es, gewone esdoorn en haagbeuk, zijn ook een groot aantalcultuurvariëteiten en uitheemse boomsoorten aangeplant. In het oogspringend zijn de verschillendeesdoorn soorten, maar ook eenbladige en smalbladige es, hartbladige els en de diverse noten eneiksoorten. Kaart 2 geeft een beeld van verspreiding van de verschillende boomsoorten.

HoogteVan alle bomen is de hoogte geschat in meters. Deboomhoogte is in feite geen essentiële informatie, maarhet kan enig licht werpen op de leeftijdsopbouw. Deboomhoogtes zijn verdeeld in 4 klassen. De jongsteaanplant, veel haagbeuken maar ook noten en jongeesdoorns, komen tot 7 meter hoogte en is met 43% demeest voorkomende klasse. Een iets lager aantal komt totde klasse 10 meter, waarmee duidelijk is dat het grootstedeel van de solitaire bomen een nog niet heel grotehoogte heeft bereikt. Een kleiner aantal boomsoorten,esdoorns, eiken maar ook elzen, hebben in korte tijd eenforse hoogte kunnen bereiken, tot 16m. Tenslotte groeienop de baan een aantal populieren en wilgen die richting de20 meter hoogte gaan. Dit zijn momenteel de grootstebomen van de baan maar zullen binnen een aantal jaarvervangen worden door duurzamere soorten. Tabel 3.1geeft de verdeling dmv percentage per klasse weer.


Diameter(DBH)

Klasse %

Tot 10 cm 1 35

11–20 cm 2 43

21–30 cm 3 16

> 30 cm 4 5

Tabel 3.2: DBH in cm en klasse

Kroonprojectie Klasse %

Tot 3 meter 1 33

4–5 meter 2 42

6–7 meter 3 18

> 8 meter 4 7

Tabel 3.3: Kroonprojectie en klasse

Vitaliteit %

1 93

2 6

3 1

Tabel 3.4: Vitaliteitsklasse

Schade %

Mechanischeschade

7

Dode takken 2

Tabel 3.5: Schadeverdeling bomenbestand

DiameterNet als de hoogte is ook de diameter van de verschillendebomen opgenomen. Om hier een overzichtelijk beeld van tekrijgen zijn de diameters ook in klassen verdeeld, volgensonderstaande verdeling. Het percentage aandeel per klassegeeft goed de diameterverdeling van de bomen weer. Nietgeheel verrassend valt het merendeel van de bomen in deeerste 2 diameterklassen.

KroonDe kroonprojectie is een belangrijke maat omdat daarmeeaangegeven kan worden hoever een kroon zich boven defairway bevindt en in welke mate bomen het golfspeltechnisch kunnen beïnvloeden. De kroonprojectie is ook goedop kaart 2 weergegeven waarbij vermeld dient te worden datde schaal van de kaart (op A3 formaat schaal 1:4.500) alleende kroonprojectie van de grotere bomen herkenbaar is. Tabel3.3 geeft de verdeling weer van de verschillende klassenkroonprojectie.

Vitaliteit en onderhoudstoestandOm een beeld van de algehele vitaliteit enonderhoudstoestand van het bomenbestand te krijgen is eenbeperkte Visual Tree Assessment (VTA) uitgevoerd. De bomenzijn daarbij beoordeeld op bladzetting, zwammen, hars ofsapuitstroom en mechanische gebreken. Onder mechanischegebreken vallen takken die zijn uitgebroken, stamschade doormaaiwerkzaamheden en schade aan de stam door golfballen.Deze laatste vorm van schade komt het meest voor op debaan. Sommige bomen staan min of meer in de “vuurlinie” vande golfballen. De bomen reageren verschillend hierop. Zo lijktes en esdoorn vrij goed bestand tegen golfballen, schade aanstam treedt op maar de boom lijkt er niet veel minder vitaaldoor. De eikensoorten hebben duidelijk meer te lijden. Schadedoor maaiwerkzaamheden is vrijwel niet tegen gekomen. Vande bomen is ook bekeken of er dode takken in de kronenbevinden. Ook dit komt weinig voor, wat alles te maken heeftmet de leeftijd van de bomen en het onderhoud wat altijdnetjes is bijgehouden.

Tabel 3.4 en 3.5 geven een beeld van de verdeling van vitaliteit, mechanische schade en dode takkenin de kroon in procenten. Vitaliteitsklasse 1 betekent een goede vitaliteit, klasse 3 is slecht. Voor eenoverzicht op kaart wordt verwezen naar de kaart 3. Deze kaart is bedoeld als geheugensteun voor hetbeheer. Minder vitale bomen kunnen aan de hand van de kaart gevolgd worden en de beheerder kanop een bepaald moment besluiten op basis van de vitaliteit en levensverwachting van de boom dezete snoeien, hetzij te vervangen.


4 Maatregelen

Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van de op de baan uit te voeren maatregelen. Gestart wordt meteen toelichting op de verschillende maatregelen, gevolgd door de maatregelenset zelf. Bijlage 1 vandit plan bevat de maatregelenset. Hierin wordt voor ieder plantvak de in dit hoofdstuk beschrevenmaatregelen toegekend. Bijlage 4 geeft een uitgebreide beschrijving en toelichting op allemaatregelen.

4.1 Verschillende soorten maatregelenDe in dit hoofdstuk beschreven maatregelen hebben samen met de planning tot doel het beheer vande baan te vereenvoudigen. Als uitgangspunt zijn de punten die in de visie staan richtgevend. Zo isbijvoorbeeld beschreven dat rondom het clubhuis een parkachting karakter mag ontstaan. Datkarakter kan bijvoorbeeld gerealiseerd worden door markante bomen tijdig vrij te stellen. Ecologischgezien is het wenselijk een hoog aandeel te verkrijgen van inheemse boomsoorten die in het gebiedthuishoren. Maatregelen die hierop zullen gaan sturen zijn bijvoorbeeld het vrijstellen van inheemseboomsoorten, of maatregelen gericht op het verhogen van structuur en soortensamenstelling. Doorde maatregelen goed te beschrijven, kunnen ingrepen ook worden uitgelegd aan de gebruikers vande baan.

De eerste drie maatregelen hebben betrekking op de individuele bomen. Deze, aan de solitairebomen, toegekende maatregelen zijn gevisualiseerd op kaart 4. Maatregel 4 t/m 10 gelden voor debeplantingsvakken, in de werkbladen zijn de maatregelen aan de betreffende plantvakken toegekent.Daarnaast zijn enkele maatregelen beschreven voor het beheer van hakhout, knotwilgen (planningvan knotwilgen staat op kaart 1) en specifiek voor het beheer van het oude populierenbosje. Tenslotte, los van deze maatregelenset, wordt een werkwijze beschreven voor het maaibeheer van derietkragen en van de korte vegetaties. Een uitgebreide aanpak voor het populierenbosje en voor hetmaaibeheer is opgenomen in bijlage 4.

4.2 MaatregelensetDoor gebruik te maken van een maatregelenset, kan het beheer van de baan systematisch ter handworden genomen. De set kan gezien worden als een gereedschapskist waaruit de maatregelengehaald en in het veld uitgevoerd kunnen worden. Door de maatregelen helder te formuleren en doorna afronding van het rapport enkele maatregelen samen in het veld uit te voeren, worden dezeeenduidig uitgevoerd. De maatregelen worden uitvoerig besproken in bijlage 4.

Individuelen bomen:1. Jeugdbegeleidingssnoei (vormsnoei)2. Verwijderen dood hout3. Vellen en stobbe verwijderen

Plantvakken:4. Markante bomen vrijstellen5. Inheemse en mengbomen vrijstellen6. Verbeteren bosstructuur door vrijzetten ondergroei en groepsgewijze uitkap7. Bosrand ontwikkelen8. Inbrengen boom en/of struikvormers9. Gefaseerd struiken afzetten (dunnen in de ondergroei)10. Dode bomen vellen


Knotwilgen11. Wilgen knotten

Hakhoutbeheer12. Elzen en wilgen afzetten

Omvormingsbeheer13. Omvormen populieren- wilgenbosje

Niets doen14. Niets doen

Overige beheersmaatregelen:

RietkragenGefaseerd maaien van de rietkragen

Ecologisch maaibeheer korte vegetatie1. Maaien2. Grasmat open eggen3. Bloemmengsel inzaaien


5. Indeling in werkblokken

Door te werken met een indeling in werkblokken kan het beheer van de baan vereenvoudigd worden.De vakindeling is grotendeels gebaseerd op basis van de ligging van de verschillende holes. Dat heefteen reden. Wanneer een greenkeeper spreekt over ‘dat bosje achter de 13e’ weet meestal iedereenwaar hij of zij het over heeft. De werkblokken worden gevormd door clustering van verschillendeholes. Zo kan het voorkomen dat werkblok 1 bestaat uit hole 1, 9 en 18, omdat deze drie dicht bijelkaar liggen (in de praktijk bij het clubhuis). Door een 27 holes baan te clusteren in 5 werkblokken,wordt het groot groenonderhoud van de baan over 5 jaar uitgesmeerd, waarbij de jaarlijksehoeveelheid werk ongeveer gelijk is. Mogelijk dat in de eerste 2 jaar prioriteit gegeven moet wordenaan onderhoud of snoei van bomen behorende bij werkblok 4 of 5, maar dit zijn uitzonderingen diemet name in de eerste werkgang zullen voorkomen. Als in jaar 6 weer met werkblok 1 wordtbegonnen ligt alles op schema en zal er hooguit in het geval van calamiteiten in andere werkblokkenmoeten worden ingegrepen.

5.1 Werkblokken kleine en grote baanOp basis van de inmeting is tot de volgende indeling in werkblokken gekomen (tabel 5.1).

Hole nummer Werkblok JaarKleine baan

1, 2, 3, 4, 8 en 9 1 2009-20105, 6, 7 (en vak 4-3) 2 2010-2011

Grote baan1, 2, 3, 4, 5, 10 3 2011-20126, 7, 8, 9, 17, 18 4 2012-2013

11, 12, 13, 14, 15, 16 5 2013-2014Tabel 5.1: indeling in werkblokken

5.2 KnotwilgenOp een groot aantal plekken langs de verschillende waterpartijen en slootkanten zijn knotwilgenaangeplant, in totaal 176 solitaire + 25 in het beplantingsvak 4-3. Deze zijn altijd netjes onderhoudenen de “pruiken” van de bomen zijn niet te groot. De meeste wilgen zijn op de korte baan te vinden,langs de 1e en de 6e hole en langs de 4e en de 7e hole. Op de lange baan groeien enkele knotwilgenrond de green van de 6e en langs de rand van de 7e. Knotwilgen worden normaal gesproken eens inde 3 tot 5 jaar geknot, waarbij de intensiteit bij jonge bomen hoger is dan bij oude. De knotwilgen opde baan hebben al een redelijke omvang bereikt en staan op een rijke bodem. Een knotintensiteit vaneens in de 3 jaar is dan aan te raden. Om de hoeveelheid werk iedere winter te verdelen en om eenvariatie te krijgen tussen juist geknotte bomen en bomen met een grotere kroon, wordt eenknotprogramma ingesteld, startend vanaf winter 2009/2010. Met het knotten worden de bomenvolledig ontdaan van de kroon, het snoeihout wordt versnipperd en afgevoerd.


Onderstaande planning (tabel 5.2) wordt daarbij gehanteerd. Kaart 1 geeft een duidelijk beeld van deplanning en de locatie van de knotwilgen.

Jaar Holes Aantal

2009/2010 6e en 7e lange baan 53 knotwilgen

2010/2011 1e, 4e en 7e korte baan 74 knotwilgen

2011/2012 6e + boomvak 4-3 korte baan 49 + 25 knotwilgen

Tabel 5.2: planning

5.3 ElzenhakhoutHet hakhoutperceel in vak 7-3 van de korte baan valt in principe binnen werkblok 2 – jaar 2010-2011.Omdat beter niet te lang gewacht kan worden met deze omvorming en de werkzaamheden inwerkblok 1 beperkt zijn, is besloten de omvorming naar hakhout al in de winter van 2009-2010 uit tevoeren. Uitvoering wordt in één ronde gedaan. Vervolgens wordt een omloop van 8 jaar gehanteerd.Dit betekent dat de elzen en wilgen in de winter van 2017-2018 wederom worden afgezet. Dezewerkzaamheden vallen dus buiten het reguliere, jaarlijkse beheer, maar vormen wel onderdeel van ditplan.

5.4 Omvormen oude populierenHet populierenbosje bevindt zich qua ligging in werkblok 4 – 2012-2013. Omdat het bosje momenteelal behoorlijke aftakeling vertoond door uitvallende populieren is het raadzaam om niet tot 2012 tewachten met de eerste werkzaamheden (dit geldt overigens voor alle calamiteiten op de baan).Aangeraden wordt om al in de winter van 2009-2010 noodzakelijk zaagwerk uit te voeren, conformde beschrijving in bijlage 4. In 2012 kan het bosje aan een nieuwe controle onderworpen worden,maar ook tussendoor zullen in geval van calamiteiten werkzaamheden noodzakelijk blijven.


6. Planning en uitvoering

De in hoofdstuk 5 beschreven indeling in werkblokken is onder andere bedoeld om de jaarlijksehoeveelheid werk ongeveer gelijk te houden. De werkzaamheden die binnen een werkblok uitgevoerdworden verschillen onderling van aard en kunnen ook nader gespecificeerd, beschreven en geplandworden.

6.1 Individuele bomenOp de golfbaan groeien een zeer groot aantal individuele bomen. Deze staan volledig solitair of zijnals groep aangeplant, maar altijd staan de kronen vrij en groeit onder de bomen gras. Deze bomen ofboomgroepen zijn bijna altijd gesitueerd op plekken waar mogelijkerwijs afgezwaaide ballen terechtkunnen komen en waar de kans dan ook groot is dat golfers lopen. Een goede verzorging en controlevan deze bomen is dan ook jaarrond noodzakelijk. Onderstaande tabel 6.1 geeft de werkzaamhedenweer als het gaat om individuele bomen, samen met de frequentie en de periode in het jaarwaarbinnen de werkzaamheden het beste uitgevoerd kunnen worden.

Werkzaamheden Freq. J F M A M J J A S O N DBomenschouw 1x/jrBegeleidingssnoei 1x/6jrVellen en rooien p.m.Stobbe verwijderen p.m.Inboeten 1x/jrStormschade p.m.Water geven (nieuweaanplant)

4x/jr

Tabel 6.1: werkzaamheden individuele bomen

Uit de tabel blijkt dat het merendeel van de werkzaamheden het hele jaar uitgevoerd kunnen worden.Daarbij moet de volgende opmerking worden geplaatst. Hoewel het raadzaam is om ieder jaaréénmaal kritisch naar alle bomen te kijken zullen in de praktijk zieken of ‘gevaarlijke’ bomen tijdigdoor de greenkeepers worden opgemerkt. Bomen kunnen het hele jaar door ook goed wordenbeoordeeld. Is in het zomerhalf jaar de bladbezetting goed zichtbaar, tijdens de wintermaanden kande vorm van de kroon en eventuele afwijkingen en takaanzet goed worden beoordeeld.Werkzaamheden als vellen, stobben verwijderen en het opruimen van stormschade zullenonregelmatig voorkomen en kunnen tussen de bedrijven door worden uitgevoerd.

6.2 BeplantingsvakkenLos van calamiteiten zullen de werkzaamheden in de verschillende plantvakken alleen tijdens hetbetreffende werkblok worden uitgevoerd. Door bleswerkzaamheden in het najaar uit te voeren is deperiode dat verf op de bomen zichtbaar is, beperkt. Net als de individuele bomen dient ook debosrand het hele jaar in de gaten worden gehouden en zullen eventuele werkzaamheden oponregelmatige basis plaats vinden.

Werkzaamheden Freq. J F M A M J J A S O N DBlessen 1x/6jrDunnen 1x/6jrAfvoeren tak/ en tophout 1x/6jrStruiken afzetten 1x/6jrBomenschouw bosrand 1x/jrVellen/rooien/stobbe p.m.Inboeten p.m.

Tabel 6.2: werkzaamheden beplantingsvakken


Literatuur

Stortelder A.H.F., K.W. van Dort, J.H.J. Schaminée & N.A.C. Smits. Beheer van Bosranden (1999).Stichting Uitgeverij KNNV., Utrecht..

Londo, G. Natuurtechnisch bosbeheer (1991). Natuurbeheer in Nederland deel 4. Rijksinstituut voorNatuurbeheer. Pudoc, Wageningen.

Planmatig beheer Golfclub Cromstrijen · Het voor u liggende rapport beschrijft het planmatig...

Documents

Transcript of Planmatig beheer Golfclub Cromstrijen · Het voor u liggende rapport beschrijft het planmatig...