1. Lokaliseren of situeren

Iedere plaats op aarde heeft een naam. Dat is ook het geval voor rivieren,

zeeën, gebergten, landen, enz. Het is belangrijk de ligging van zo’n plaats

vlot te vinden.

De juiste ligging van een plaats of een gebied bepalen, heet

…………………………………………………… of

……………………………………………… .

De ligging van een plaats kunnen we op verschillende manieren

geven :

o De natuurkundige ligging = de ligging van een plaats ten

opzichte

van de natuurlijke elementen (zee,

rivieren, gebergten, …).

o De administratieve ligging = bvb. in welke provincie een

plaats ligt.

o De staatkundige ligging = in welk land een plaats ligt.

o De politieke ligging = bvb. België is een lidstaat van de

Europese Unie (EU) of Schotland is

een deel van het Verenigd Koninkrijk.

Opdracht 26 : zoek van onderstaande plaatsen de gevraagde ligging

op!

Plaats, stad of land

Natuurkundige ligging

Administratieve of staatkundige

ligging

Politieke ligging

1. Kortrijk

2. België

3. Wales

4. Antwer

……………………………………

……………………………………

…………………………

……………………………………

……………………………………

……………………………

……………………………………

……………………………………

…………………………

Hoofdstuk 1 Landschap en kaart 36

Pla

pen

5. Toronto

…………

……………………………………

……………………………………

………

……………………………………

……………………………………

…………

……………………………………

……………………………………

2. Breedteligging

2.1 Theorie over de breedteligging :

De belangrijkste breedtecirkel of ………………………………………… is

de ……………………………………………… .

Deze verdeelt de aarde in twee gelijke halfronden :

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Kenmerken van de breedtecirkels :

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Evenwijdig met de evenaar (equator) lopen nog merkwaardige

breedtecirkels.

o De twee keerkringen :

Ten noorden van de evenaar :

……………………………………………………………

Ten zuiden van de evenaar :

……………………………………………………………

o De twee poolcirkels :

Ten noorden van de evenaar :

……………………………………………………………

Hoofdstuk 1 Landschap en kaart 37

33

Ten zuiden van de evenaar :

……………………………………………………………

De ligging van een plaats ten opzichte van de evenaar noemen we

de …………………………………………………………… .

o Ten noorden ervan spreken we van

………………………………………………………… .

o Ten zuiden ervan spreken we van

………………………………………………………… .

Studietip!Onthou dat een kreeft op de bok kan… maar niet omgekeerd! De kreeftskeerkring is dus de noordelijkste / zuidelijkste van beide keerkringen.2.2 Oefeningen op de breedteligging :

Opdracht 27 : noteer op de juiste plaats op de figuur : noordelijk /

zuidelijk

Opdracht 28 : raadpleeg een wereldkaart in de atlas. In welk halfrond

liggen de volgende plaatsen (N.H. = noordelijk halfrond, Z.H. = zuidelijk

halfrond):

N.H. Z.H.

Australië Canada China

N.H. Z.H.

Cuba Groenland Madagaskar

Opdracht 29 : zoek de breedteligging op (aantal graden NB of ZB) van

de volgende plaatsen in je atlas :

Plaats New Orleans Khartoem Noordpool

Hoofdstuk 1 Landschap en kaart 38

34

Breedteligging

………………………

…

………………………

…

………………………

…

Plaats

Kinshasa

St.-Petersburg

Kaapstad

Breedteligging

………………………

…

………………………

…

………………………

…

3. Lengteligging

3.1 Theorie over de lengteligging :

De belangrijkste lengtecirkel of ………………………………………… is

de …………………………………………………………… . Deze loopt door

Greenwich, een voorstad van Londen. Men spreekt dan ook van de

………………………………………… van Greenwich.

Deze verdeelt de aarde in twee gelijke halfronden :

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Kenmerken van de lengtecirkels :

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

De ligging van een plaats ten opzichte van de nulmeridiaan noemen

we de …………………………………………………………… .

o Ten oosten ervan spreken we van

………………………………………………………… .

Hoofdstuk 1 Landschap en kaart 39

35

o Ten westen ervan spreken we van

………………………………………………………… .

3.2 Oefeningen op de lengteligging :

Opdracht 30 : noteer op de juiste plaats op de figuur : oostelijk /

westelijk

Opdracht 31 : raadpleeg een wereldkaart in de atlas. In welk halfrond

liggen de volgende plaatsen (W.H. = westelijk halfrond, O.H. = oostelijk

halfrond):

W.H. O.H.

Australië Canada China

W.H. O.H.

Cuba Groenland Madagaskar

Opdracht 32 : zoek de lengteligging op (aantal graden OL of WL) van

de volgende plaatsen in je atlas :

Plaats

New Orleans

Khartoem

Noordpool

Lengteligging

………………………

…

………………………

…

………………………

…

Plaats

Kinshasa

St.-Petersburg

Kaapstad

Lengteligging

………………………

…

………………………

…

………………………

…

4. Sterrenkundige ligging

Hoofdstuk 1 Landschap en kaart 40

36

Op de twee figuren hierboven merk je dat zowel de wereldbol als de

wereldkaart verdeeld is door rechte of gebogen lijnen die op geregelde

afstand van elkaar lopen, de breedte- en lengtecirkels. Omdat de

voorstelling van een bolvormig oppervlak op een vlakke kaart

vervormingen veroorzaakt, zijn bvb de breedtecirkels op de kaart geen

evenwijdigen met de evenaar meer. De noord- en zuidpool vallen buiten

de wereldkaart. Hierdoor snijden de lengtecirkels elkaar niet binnen het

kaartbeeld, maar neigen ze wel naar elkaar toe.

Om de juiste ligging van een plaats te bepalen zoeken we :

1. De breedteligging van die plaats.

2. Dan de lengteligging van die plaats.

Breedteligging + lengteligging = de sterrenkundige ligging.

Bvb. de sterrenkundige ligging van Johannesburg is 30° ZB en 30° OL.

We noteren altijd EERST de breedteligging, dan pas de lengteligging!

Door aan te geven welke breedte- en welke lengtecirkel door een plaats

lopen, ligt een plaats eenduidig vast.

Je merkt dat links van de kaart (zie figuur …?...) breedtegraden

worden aangegeven: van 0° (evenaar) tot 90° NB (noordpool) en van 0°

(evenaar) tot 90° ZB (zuidpool).

De lengtegraden staan boven- of onderaan op de kaart: van 0°

(nulmeridiaan) tot 180° WL en van 0° (nulmeridiaan) tot 180° OL.

Omdat een punt dikwijls niet precies op de getekende parallel of

meridiaan ligt, moet je afronden.

Oefeningen op de sterrenkundige ligging – Reeks 1 :

Berlijn : p56 E2, 52°NB 14° OL

Washington : p114 K4, 39° NB 77° WL

Bogota : p120 E6, 5°NB, 74° WL

Rome : p66 D4, 42°NB, 12° OL

Algiers : p102 D1, 35° NB, 3° OL

Hoofdstuk 1 Landschap en kaart 41

37 38

Bangkok : p 90 C3, 14° NB, 101°OL

Detroit : p 115 J3, 43° NB, 83° WL

Quito : p 123 C3, O° 78° WL

Wellington : p 131 H6, 41° ZB, 175° OL

Seoul : p 95 L4, 37° NB, 127° OLOefeningen op de sterrenkundige ligging – Reeks 2 :

Moskou : p 74 E4, 55° NB, 38° OL

Parijs : p 52 E2, 49° NB, 2 ° OL

Sydney : p 130 F5, 33° ZB, 151° OL

L.A. (VS) : p 114 C5, 34° NB, 118° WL

Lima : 123 C4, 12° ZB, 77° WL

Madrid : p64 D2, 40° NB, 4° WL

Bagdad : p 86 D3, 33° NB, 45° OL

Dhaka :p 94 E7, 24° NB, 90° OL

Jakarta : p 90 D7, 6° ZB, 106° OL

Havana : p 115 J7, 23° NB, 83° WL

Oefeningen op de sterrenkundige ligging – Reeks 3 : welke stad vind je terug op :

33° N.B. en 13° O.L. : Tripoli

10° N.B. en 67° W.L. : Caracas

37° Z.B. en 145° O.L. : Melbourne

3° Z.B. en 60° W.L. : Manaus

Oefeningen op de sterrenkundige ligging – Reeks 4 : in welk land ligt :

Een plaats op 40° N.B. en 100° W.L. : VS

Een plaats op 20° Z.B. en 140° O.L. : Australië

Een plaats op 30° N.B. en 80° O.L. : India

Hoofdstuk 1 Landschap en kaart 42

Een plaats op 50° Z.B. en 70° W.L. : Argentinië

Samenvatting: plaatsbepaling op aarde

1. Lokaliseren of situeren = de ………………………………

…………………………………………… van een plaats aangeven.

2. De breedteligging

Breedtecirkels of ………………………………………………… :

o Lopen wel / niet evenwijdig met de evenaar.

o Snijden elkaar wel / niet.

o Zijn wel / niet allemaal even lang.

Bijzondere breedtecirkels:

o De evenaar.

o De keerkringen (kreefts- & steenbokskeerkring).

o De poolcirkels (noord- & zuidpoolcirkel).

Breedteligging = de ligging van een plaats t.o.v.

………………… ……………………………………………………… .

3. De lengteligging

Lengtecirkels of ………………………………………………… :

o Lopen wel / niet evenwijdig met de nulmeridiaan.

o Snijden elkaar wel / niet

………………………………………………………… .

o Zijn wel / niet allemaal even lang.

Bijzondere lengtecirkels :

o De nulmeridiaan of de meridiaan van

………………………………………………… .

Lengteligging = de ligging van een plaats t.o.v.

……………………… …………………………………………………… .

4. De sterrenkundige ligging = Breedteligging + lengteligging.

Hoofdstuk 1 Landschap en kaart 43

Kun jij deze samenvatting invullen

zonder te spieken op de vorige blaadjes!? Veel

succes!