1

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

De Pioneers en het Pioneer effect

2

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

• Wat zijn de Pioneers 10 en 11?

• Ontdekkingen van de Pioneers

• Het Pioneer effect

3

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

Pioneer 10 & 11:

• Gelanceerd in 1972 & 1973

• 10: Planetoïdengordel en Jupiter

• 11: Jupiter & Saturnus

• Eerste voorbij baan Pluto

• Nu 2x zo ver van zon als Pluto

4

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

Gouden plaat:

• Mensen

• Sonde

• Positie

• Zonnestelsel

5

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

Ontdekkingen van de Pioneers:

• Foto´s van Jupiter en Saturnus

• Straling en magnetisch veld vloeibaarheid Jupiter

• Massa Callisto• Zonnewind• Kosmische straling

6

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

7

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

8

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

9

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

10

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

11

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

12

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

13

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

Pioneer 10:• Eind missie 31 maart 1997• Laatste contact 23 januari

2003• Nu ca. 13 miljard km ver (2x

zo ver als Pluto)• Bereikt Aldebaran over 2

miljoen jaar

Pioneer 11:• Eind missie en laatste contact

30 september 1995• Bereikt over 4 miljoen jaar

een ster uit de Arend

14

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

Pioneer-effect

• Beide Pioneers remmen af met nog geen miljardste van de Aardse zwaartekracht (8,74 x 10-10 m/s2 ) nu 400.000 km uit koers

• Blijkt uit verminderd Doppler effect op signalen• Effect is niet te verklaren door zwaartekracht,

zonnewind, warmteverlies in motoren, lekkende gastanks e.d.

• Ze gaan allebei de andere kant uit• Voyagers hebben geen “Pioneer effect” door

gyroscopen, Galileo en Ulysses zijn nog te dicht bij de zon.

15

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

Mogelijke verklaringen:• Waarnemingsfouten• Zwaartekracht van

ongeïdentificeerde bronnen zoals de Kuiper-gordel of donkere materie

• Vertraging door interstellair stof, zonnewind of kosmische straling

• Gaslekken• Stralingsdruk van de zon, de data

die de sonde uitzendt of de warmte die vrijkomt van de motor

• Elektromagnetische krachten• Nieuwe natuurkunde (!)

16

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005

Verder onderzoek:• Nadere analyse gegevens

Pioneer• New Horizons sonde• Speciale missie, moet

meer dan 20 AE verwijderd zijn

• Observatie planetoïden die ver van de Zon komen

17

Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde

OK 2005 17 t/m 29 juli 2005