Pesten op het werkdoor collega's of uw leidinggevende

Vooruitlopend op de overheidscampagne welke start op 1 juni 2015

Opgesteld door: Ton Bosma

Hoeveel wordt gepest?

• Onderzoek wijst uit dat ruim 17% van alle werknemers structureel wordt gepest. • Meer dan 8% van de leidinggevenden geeft aan

frequent te worden gepest.

Gevolgen van pestenEen groot deel van de mensen die worden gepest ondervinden daar blijvende schade van.

• Ze worden mentaal en lichamelijk ziek van het pesten• Een deel besluit om uiteindelijk ontslag te nemen• belandt in de WAO.• Zelfmoorden

Een half miljoen• Schattingen lopen uiteen van

250.000 tot 550.000 mensen die gepest worden op de werkvloer. • 12,7 miljoen personen behoren

tot de bevolking van 15 tot 75 jaar. 2/3 daarvan is daadwerkelijk werkzaam (8,7 miljoen mensen)• Bij benadering worden er dus

volgens deze voorzichtige schattingen tussen de 3 en 7 % van de werkzame beroepsbevolking gepest.

0

2

4

6

8

10

12

14

niet werkzaam werkzaam

Laagsteschatting Hoogste

schatting

Waarom geen goede data ?• Er bestaat geen centraal

registratiesysteem

• Het blijft verborgen omdat:

er een taboe op rust er geïntimideerd wordt

zodat het slachtoffer zwijgt

Policy • Meer dan de helft

van de bedrijven heeft geen beleid ontwikkeld om pesten te voorkomen.

• Bedrijven die wel een beleid hebben opgesteld voeren dit vaak niet uit.

Policy opgesteld

Wel beleid Geen beleid

Hoe wordt gepest?• Iemand het werk verzieken en onmogelijk maken: door de rotopdrachten te geven,

rommelen met de PC, informatie achterhouden, voorwerpen te verbergen, etc.

• dreigen en machtsmisbruik zoals het dreigen met ontslag of het niet verlengen van

contracten maar ook subtiele dreigementen zoals “een lesje leren“

• Belachelijk maken vanwege uitzien, gedragingen, manier van praten, de levensstijl

• Fysiek agressief zijn ook de lichte vormen van aanraken zoals duwen enzovoorts

• Verbale agressie bijvoorbeeld iemand op ongeremde wijze uitschelden

• Roddelen en op een zeer negatieve manier praten over het slachtoffer

• seksuele intimidatie: gebaren, aanrakingen, en opmerkingen

• racisme: iemand vanwege etniciteit (publiekelijk) achter stellen.

• sociaal isoleren, te negeren, te minachten, links te laten liggen

Wat is Pesten? • Er is sprake van pesten als …

• Iemand doelwit is• stelselmatig onder druk wordt gezet, aangevallen,

sociaal geïsoleerd of vernederende taken moet verrichten• Het individu in een ondergeschikte positie wordt

geforceerd en zich moeilijk kan verdedigen• pestgedrag repeteren is gedurende langere tijd

Toelichting op de arbo wet • "Onder pesten wordt verstaan alle vormen van

intimiderend gedrag met een structureel karakter, van een of meerdere werknemers (collega's, leidinggevenden) gericht tegen een werknemer of een groep van werknemers die zich niet kan of kunnen verdedigen tegen dit gedrag. Een belangrijk element aangaande pesten op het werk is de herhaling van die gedraging in de tijd. Het gaat bij pesten dus niet om een eenmalige gedraging. Dit gedrag uit zich op verschillende manieren maar in het bijzonder door woorden, gebaren, handelingen of bedreigingen. Deze opsomming is niet limitatief. Veelal is het doel van de dader om opzettelijk een andere persoon te kwetsen en te vernederen."

Tip 1 tegen pesten

• Pesten is een systeem dat bestaat uit pestkop en slachtoffer.

Verstoor het systeem. Haal de pestkop of het slachtoffer weg.

1

Tip 2 tegen pesten

• Voorkom vermijdend gedrag

Zoals een pestkop een slachtoffer herkent, herkent het slachtoffer ook pestkoppen. Probeer hem of haar juist niet te vermijden straal kracht uit en wees geen potentieel slachtoffer.

2

Tip 3 tegen pesten

• Wees assertief

Als je assertief adequaat reageert dan kom je op voor je eigen mening, rechten en standpunten zonder je gesprekspartners agressief te benaderen zodat zij in hun waarde blijven. Voor veel vaak verlegen en introverte mensen is assertief gedrag moeilijk op te brengen.

3

Tip 4 tegen pesten

• Vraag hulp

• Vraag je leidinggevende of vertrouwde collega om hulp. • Doet dit echter niet te snel, probeer het eerst zelf op

te lossen.

4

Tip 5 tegen pesten• Wees voorbereid

• Bedenk een paar universele reacties en heb deze paraat

zodat je gelijk kunt reageren. Wie perplex staat is een potentieel slachtoffer!Je reactie moet niet te confronterend zijn maar de angel uit de situatie halen.

5

Tip 6 tegen pesten

• Trek je grenzen en wees jezelf

• Voortdurend alert zijn is erg vermoeiend. • Wellicht moet je onder ogen zien dat het waarschijnlijk

niet goed komt en dat het beter is om elders een nieuwe start te maken.

6

Tip 7 tegen pesten

Confronteer de pestkop met zijn handelen

Ga bijvoorbeeld nadat de adrenaline weer gedaald is eens het gesprek aan met de pester.Vraag eens wat hij eigenlijk wil bereiken met zijn handelen.Probeer dat rustig te doen, niet beschuldigend of vijandig

7

Tip 8 tegen pesten• Zo veel mogelijk vast (laten) leggen

Vastleggen, schriftelijk

Een werkgever dient de eventuele klachten over pesten en de maatregelen vast te leggen. Immers, op de werkgever rust een wettelijke zorgplicht. Mondelinge gesprekken kunnen achteraf in een gerechtelijke (schade)procedure mogelijk niet bewezen worden.

8

Tip 9 tegen pesten• Je kunt je wenden tot o.a. • de ondernemingsraad (OR) of de

personeelsvertegenwoordiging• een vertrouwenspersoon• een vakbond• de bedrijfsarts • P&O• je leidinggevende• bij de directie• externe hulp

9

Tip 10 tegen pesten

• Soms bestaat er een interne klachtenregeling die gebruikt kan worden.

Dit staat dan vaak in de cao of je arbeidsovereenkomst, een personeelshandboek, of een procedure.

10

Ultieme Tip tegen pesten

• Wat je ook doet, doe het snel. Wacht niet te lang!

• Hoe langer dat je wacht hoe meer het zal escaleren en hoe moeilijk het wordt om het destructieve van het pesten te stoppen en te herstellen.

+

De realiteit met pesten• Je hebt maar 3 mogenlijkheden.

• TLC Take it (neem het zoals het is)Leave it (ga weg van de situatie)Change it (verander de situatie)

Bedenk dat het moeilijk is een ver uit de hand gelopen situatie of bestaande cultuur te veranderen. Het verandert soms pas als de andere(n) willen veranderen. Als je het neemt zoals het is, wordt het waarschijnlijk een hel voor je. Soms is de exit op de een of andere manier de beste oplossing!

TLC

Pesten als management instrument• Pesten door leidinggevenden is en blijft groot probleem.• TNO heeft 18 juli jl. een rapport uitgebracht onder de

titel“Agressie op het werk”. Daaruit blijkt dat agressie door collega’s en leidinggevenden een veelvoorkomend verschijnsel is. Medewerkers die het doelwit zijn van interne intimidatie en psychische terreur ondervinden veel gezondheidsschade en verliezen op den duur bijna allemaal hun baan.

In extreme situaties leidt het zelfs totzelfdoding.

Contra intimidatiemanagement• TNO heeft vastgesteld dat intimidatie en psychische

terreur door leidinggevenden een ernstig en veel voorkomend probleem is. • Het is nu aan de bedrijven en organisaties zelf om dit

managementinstrument uit te bannen. • Uit kostenoverwegingen zou het verstandig zijn een

eind te maken aan dit voor de onderneming schadelijke rattengedrag. • Een weggepeste werknemer kost minimaal € 50.000,–. • De sfeer binnen het bedrijf verslechtert• Imagoschade

De ellende van intimidatiemanagers• Wanneer je door je eigen leidinggevende wordt geïntimideerd, dan sta je er meestal alleen voor.• De vakbond laat je vaak in de steek• Reken maar niet op de interne vertrouwenspersonen • In de wandelgangen keurt men het misschien wel af, maar openlijk durft niemand iets te zeggen. • Het doelwit wordt vaak ook nog eens tot zondebok gemaakt.

Pesten op het werk de realiteit .• Interne vertrouwenspersonen zijn vaak onderdeel van

een cultuur waarin bewust intimidatie en agressie van hogerhand wordt toegestaan, als onderdeel van een strategisch beleid om kritische medewerkers effectief te kunnen bestrijden en buiten de deur te kunnen houden.

Falende leiders• Incompetente bestuurders die zich bij voorkeur laten

omringen door ja-knikkers en meelopers en die hun leidinggevende zwaktes en incompetenties vaak door autoritair gedrag en veel repressie proberen te camoufleren.

De toekomst• Het wachten is op een nieuwe wet- en regelgeving

betreffende klokkenluiders. Als klokkenluiders verzekerd zijn van rechtsbescherming en de organisaties waar deze zeer ernstige misstanden voorkomen, deze niet meer onder het vloerkleed kunnen vegen, dan zal er wellicht de broodnodige verandering plaats gaan vinden.• Meer dan 30 jaar praktijkervaring als interim- en

crisismanager, leidinggevende werkzaam voor organisaties die soms door incompetente bestuurders, falende leiderschap en inzicht in zwaar weer terecht waren gekomen leert mij dat ik niet al te optimistisch kan zijn over het doen uitbannen van deze uiterst verwerpelijke praktijken.

Actueel • Asscher wil met VNG pesten op werkvloer

terugdringen 28-5-2015• Er staat in de rechtspositieregeling van

Rijksambtenaren dat er maximaal een half maandsalaris kan worden ingehouden. Ook individuele overheidswerkgevers hebben de ruimte om dit soort maatregelen te nemen. 2-12-2014• Een ruime meerderheid van de

Nederlanders vindt dat pesten in zware gevallen strafbaar moet worden gesteld. 31-10-2014• Werkgevers moeten pestgedrag op de

werkvloer niet straffen, maar goed gedrag juist belonen. 23-10-2014• Gepeste werknemer moet geen ambtenaar

worden 26-10-2014

Tot slot dit nog

Genomineerd voor de dinosaurus

mismanagement award 2015

Ton Bosma 1-6-2015