Oprichting: 1999

Maatschappelijke zetel: Genève

Oorsprong/behoefte: PEFC is ontstaan in een

periode van grote protesten tegen de ontbos-

sing van het Amazonewoud. Bos en hout spelen

een fundamentele rol in de strijd tegen de

klimaatverandering. De consument moet dus de

garantie krijgen dat hij hout van duurzame

herkomst koopt.

Sector: bosbeheer

In België: hout (ruw en afgewerkt) en houtpro-

ducten (papier, karton)

Wat wordt gegarandeerd: een economisch

leefbaar bosbeheer met respect voor het milieu

(herstel, bescherming van de biodiversiteit, het

water en de bodem) en met een positieve so-

ciale invloed (plaatselijke werkgelegenheid,

respect voor de inheemse bevolking en de

rechten van de arbeiders).

Belanghebbenden: ngo's, consumenten,

vakbonden, overheden, ondernemingen, bosei-

genaren, experts.

Begunstigden: onafhankelijke producenten,

coöperaties, fabrieken, ondernemingen/merken.

PEFC, Programme for the Endorsement of Forest Certification Schemes

(vroeger Pan European Forest Certificate), is een onafhankelijke, niet-

gouvernementele organisatie zonder winstoogmerk die in 1999 werd

opgericht.

PEFC ging van start in twaalf Europese landen, waaronder België, en

wilde een certificeringsysteem invoeren dat rekening hield met de eigen-

heid van de voor de Europese ecosystemen typische kleine bossen. De

organisatie ijvert voor een beheer dat het milieu respecteert maar dat ook

sociaal voordelig en economisch leefbaar is. De certificering is gebaseerd

op de erkenning van elk nationaal certificeringsysteem (de bossen ver-

schillen immers van land tot land) door PEFC International. In totaal wordt

rekening gehouden met 76 criteria. Die zijn op hun beurt gebaseerd op de

beslissingen die tijdens grote internationale milieuconferenties werden

genomen, zoals de conferentie van Helsinki in 1993. Met wereldwijd 247

miljoen hectare gecertificeerd bos beperkt PEFC zich al lang niet meer

beperkt tot de EU. Het label is nu ook sterk aanwezig in Noord- en Cen-

traal-Amerika.

De PEFC-certificering gebeurt op vrijwillige basis. Ze geeft dus geen ga-

rantie over de kwaliteit van het gekochte hout maar wel over de duur-

zaamheid van de bosbouw waaruit het voortkomt. PEFC certificeert niet

alleen de bossen maar ook de controleketen, dus de ondernemingen die

in de verwerkende keten actief zijn. Als een enkel bedrijf van die keten

niet gecertificeerd is of na de jaarlijkse controle door een onafhankelijk

organisme zijn certificering verliest, kan het PEFC-logo niet meer worden

gebruikt. In België zijn 287.000 hectare bos (uitsluitend in Wallonië) gecer-

tificeerd door PEFC.

PEFC is Europees van oorsprong. Het label houdt rekening met de eigenheid van de typisch kleine, Europese bossen.

De gigantische kerstboom die in 2011

op de Brusselse Grote Markt prijkte,

was afkomstig uit een bos met PEFC-

certificatie.

"Zo bewijzen wij dat we de traditie in

ere kunnen houden en tegelijk ook be-

gaan zijn met de toekomst van onze

planeet en het erfgoed van de komende

generaties", zegt Philippe Close, Sche-

pen van Toerisme van de Stad Brussel.

Meer info: www.pefc.be

PEFC baseert zich op de wederzijdse erkenning van nationale certifice-

ringsystemen. De procedures en de kosten verschillen dus van land tot

land. We nemen België als voorbeeld:

Boseigenaren

Zij ondertekenen het charter voor duurzaam beheer, sturen het beheerdo-

cument naar de Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij (KBBM) of

naar de Division Nature & Forêts (DNF - Waals Gewest) en betalen de

bijdrage. Nadien ontvangen ze een attest dat bevestigt dat ze deelnemen

aan de PEFC-boscertificering. De bijdrage dekt de kosten van de nale-

vingscontrole door een erkend onafhankelijk certificeringsorganisme.

De verbintenissen worden op twee niveaus gecontroleerd:

intern door de KBBM en de DNF, die audits uitvoeren;

extern door een erkend onafhankelijk certificeringsorganisme.

Wanneer bij een meerderheid van de eigenaren afwijkingen zouden wor-

den vastgesteld die niet worden verbeterd, verliest de KBBM of de DNF

zijn certificeringsmandaat en wordt de PEFC-certificering van de boseige-

naren ingetrokken.

Ondernemingen

Ondernemingen moeten een keuze maken tussen twee opvolgingsmetho-

den van de houtstroom. Ofwel wordt het hout met PEFC-label gescheiden

van het hout zonder PEFC-label in elke fase van de productie, het

transport en de opslag. Ofwel gebruikt men de pariteitsmethode: de hoe-

veelheid hout met PEFC-label die de onderneming verkoopt mag dan ten

hoogste gelijk zijn aan de hoeveelheid aangekocht gelabeld hout.

De audit wordt voorbereid door de nodige documenten te verzame-

len en een erkend certificeringsorganisme te kiezen.

De onderneming die aan de eisen van PEFC voldoet (geen afwij-

kingen), krijgt een certificaat dat vijf jaar geldig blijft. Het certificaat

vermeldt het nummer van de controleketen dat de onderneming

heeft ontvangen.

Type controle: derde partij.

Methoden: analyse van het documenten-

systeem, onaangekondigde waarnemingen op

het terrein, gesprekken met interne en externe

belanghebbenden.

Betrokken fases van de keten: productie,

export / import, verwerking, distributie en sensi-

bilisering.

Bestek: PEFC werkt met verschillende bestek-

ken voor tropische en andere wouden. Voor

tropische wouden werden enkele extra criteria

toegevoegd. De bestekken zijn beschikbaar op

het internet

Vooruitgangsprocedure: Bosbeheer is een

langdurig proces. De rotatie van de bomen duurt

soms langer dan een mensenleven (in het geval

van loofbomen). Aanpassingen moeten geleide-

lijk gebeuren, vandaar dat het systeem van

permanente verbetering belangrijk is.

Privé-boseigenaren

Voor 3 jaar: € 5 voor een bos van minder

dan 5 ha, vermeerderd met € 0,5 / ha voor

elke hectare die er bovenop komt

(max. € 250).

Ondernemingen

+/- € 750 / jaar voor de audit door het cer-

tificeringsorganisme en een bijdrage aan

PEFC Belgium die in verhouding staat tot

de omzet (tussen € 100 en 2.000 /jaar).

Begunstigden: 9548 kleine en grote

gecertificeerde exploitaties ter wereld

(waarvan 384 in België).

Verspreiding: Wereldwijd is er 247 mil-

joen hectare bos met PEFC-certificatie,

verspreid over 35 landen. Dat is zowat

de oppervlakte van Frankrijk, Duitsland,

Italië en het Verenigd Koninkrijk samen.

PEFC vertegenwoordigt twee derde van

de gecertificeerde bossen ter wereld.

© www.pefc.be

Door de boscertificatiesystemen van Gabon (PAFC) en Maleisië (MTCS)

te erkennen zet PEFC zijn eerste stappen op Afrikaanse en Aziatische

bodem. Tot nog toe was PEFC vooral aanwezig in Europa en Noord-

Amerika maar voortaan kunnen dus ook de houtproducten uit gecertifi-

ceerde bossen van Gabon en Maleisië het PEFC-label dragen.

"De uitdagingen liggen vooral in het duurzaam beheer van de tropische

wouden op het zuidelijk halfrond. Die bieden immers de beste troeven

om enkele van de grootste uitdagingen van onze maatschappij aan te

pakken, zoals de strijd tegen de klimaatsverandering, de ontbossing, de

aantasting van de wouden én het behoud van de biodiversiteit”, zegt Ben

Gunneberg, Algemeen Secretaris van PEFC.

De eerste wouden in Afrika en Azië kunnen zich nu laten certificeren

volgens het PEFC-systeem. "Meer dan twee derde van Gabon is bedekt

met bossen. Het land kan prat gaan op een regenwoud met een rijke

biodiversiteit. Internationale erkenning van het Gabonese programma is

een primeur in het Congobekken en betekent een stap in de goede rich-

ting", voegt Ben Gunneberg eraan toe.

Maleisië is voor 59,4 % bebost met natuurlijk en aangeplant woud. Het

gaat hierbij om 19,52 miljoen hectare waarvan 4,84 miljoen (Permanent

Reserved Forests) gecertificeerd is onder het MTCS-systeem.

- Malaysian Timber Certification Scheme (MTCS) : www.mtcc.com.my

- Gabonese Forest Certification Scheme (GFCS)

- Brazilian Program of Forest Certification (BPFC): www.inmetro.gov.br

- CERTFORCHILE Forest Certification Scheme : www.certfor.org

Het PEFC-label stelt de lokale actoren centraal. De grootste kritiek is dat het te

grote kwaliteitsverschillen kent tussen de verschillende nationale standaarden.

Het label omvat bijvoorbeeld zeer gedetailleerde standaarden met duidelijk te

behalen prestatiedrempels (zoals die van Zweden) maar ook standaarden die

geen prestatiedrempel opleggen (zoals Frankrijk). Deze verwijten houden ver-

band met een van de basisprincipes van het systeem, dat zichzelf omschrijft

als een instrument voor voortdurende verbetering van de beheerprestaties

zonder minimumdrempels vast te leggen.

Bovendien wrijft men het label een zekere onevenwichtigheid aan in de samen-

stelling van structuren omdat deelnemende partijen worden betrokken bij de

uitwerking van de nationale instrumenten. Het is een feit dat de houtexploitan-

ten en de industrie een bevoorrechte positie genieten in de functionerings- en

besluitvormingsprocessen (opstellen standaarden, overnemen nationale stan-

daarden en accrediteren van certificeringsinstellingen). Dat gaat soms ten

koste van de ngo's en de verenigingen.

Positief is dan weer dat het PEFC-systeem toegankelijk is voor kleine struc-

turen. Het label moedigt bovendien het opstellen en aannemen van criteria op

lokaal niveau aan.

Verder kiest het systeem voor een evolutieve aanpak. Sinds zijn oprichting wil

het label geleidelijk aan zijn procedures en standaarden verbeteren. PEFC

breidde onlangs de sociale criteria in zijn controleketen op de invoer van gela-

beld hout veder uit. De nieuwe norm erkent bijvoorbeeld de VN-verklaring voor

de Rechten van Inheemse volken en Conventie 169 van de Internationale Ar-

beidsorganisatie (IAO) betreffende inheemse en in stamverband levende vol-

ken.

Aanpassing aan de nieuwe Europese wetgeving

Een nieuwe EU-verordening die op 3 maart 2013 van kracht gaat verbiedt

illegaal bosbeheer en de verkoop van niet gecertificeerd tropisch hout en afge-

leide producten (zoals papier en houtslijp). PEFC International past in dit kader

de criteria aan voor de controleketen.

februari 2013

* De gewaarborgde bezoldiging varieert van sys-teem tot systeem. Sommige verzekeren een "billijk" loon en bieden een discretionair inkomen (ESR, Fair for Life, Fairwild, FSC, GoodWeave, Max Havelaar (FLO), BSCI, ETI, Fair Wear, RSPO, SA8000, STEP, WFTO). Dit inkomen varieert van streek tot streek en wordt bekeken in functie van de levenskost (gezinskorf). Andere systemen respecteren enkel de wettelijke barema’s zonder na te gaan of deze in verhouding staan tot de “billijkheid” van het toegekende bedrag.

** Financiële zekerheid concretiseert zich soms via een gegarandeerde minimumprijs (vooral voor grondstoffen), soms via de betaling van een extra premie boven op de marktprijs (wordt veronder-steld een superieure kwaliteit van het product weer te geven) en/of nog via contractuele clausules zoals bijvoorbeeld de duur van het partnership (lange termijn), (pre)financieringsgemak… Deze elementen zijn onlosmakelijk verbonden met het criterium "verloning”: een juiste prijs veronderstelt een "waardig" inkomen.

PEFC Belgium vzw

Centrumgalerij, blok 2 bus 289,, 6de verdieping

1000 Brussel—België

Tel. : +32 (0)2 223 44 21

Fax : +32 (0)2 223 42 75

info@pefc.be

www.pefc.be