Pedagogische basisprincipes semester 1 DT VTBijeenkomst 2Historische pedagogiek i.r.m. actuele opvattingenMiriam Klamer

Dromendoos

•Opdracht vorige week: waarom wil je juf/meester worden?

Historische pedagogiekFilosofie: de (oudste en) centrale wetenschapOpvoeden door de eeuwen heen terug te vinden incultuuruitingen.

Historische pedagogiek:Kind- en opvoedingsbeeld in:• Klassieke oudheid • De Middeleeuwen• 17e en 18e eeuw: ‘de Verlichting’• 19e eeuw ‘de Romantiek’• 20e eeuw ‘de eeuw van het kind’. • 21e eeuw -nu.

Historische pedagogiek•Klassieke oudheid: opvoeding & ow taak

om kinderen in te leiden in de cultuur waar ze deel van uit maken.

•Middeleeuwen: kerk stelde dat elke parochie school behoorde te hebben,

•16e eeuw: grote invloed door nieuwe ontwikkelingen

•18e eeuw: er kwam een stroming op die de rede centraal stelde (de Verlichting).

Hoofdelijk onderwijs……..

Hoofdelijk onderwijs

•Ieder kind leert zijn taak en zegt die op: dreunen!

•Alle leeftijden door elkaar•Lijfstraffen (oorvijgen)•De onderwijzer behandelt kinderen niet

gelijk: standsverschil bepaalt de behandeling!

Historische pedagogiek

•Loop van de negentiende eeuw (Romantiek):Steeds meer vakken op het lesrooster: geschiedenis, aardrijkskunde en natuurkennis. Efficiëntie was sleutelwoord.

•Hoofdelijk onderwijs – klassikaal ow

Klassikaal onderwijs

Klassikaal onderwijs

Een nieuwe klassikale school•Er worden bij wet vakken voorgeschreven•Onderwijs moet klassikaal zijn•Uitleg aan de hele klas

(leerstofjaarklassensysteem is geboren)•Het gebruik van een schoolbord wordt

voorgeschreven•Goed opgeleide leerkrachten

Pestalozzi (1746 -1827) als inspirator voor het onderwijs • Natuurlijke ontwikkeling: hoofd, hart en hand• Activiteiten en inhouden die ‘aanschouwingen’

opleveren die passen bij de ontwikkeling van het kind▫ Let op de aard van het kind▫ Let op de aard van de leerinhoud▫ Let op de omgeving van het kind (school en thuis)▫ Handel duidelijk en consequent, wek belangstelling op

• Cognitieve én morele ontwikkeling▫ Leren hoe je je moet gedragen

Grondwet 1848 (Thorbecke)•Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen

(expertise op onderwijsgebied) adviseert•Mogelijk om zelf scholen te stichten (niet

bekostigd) Dit is bijzonder onderwijs.•Alleen openbaar onderwijs als niemand

anders het initiatief neemt!•Algemeen openbaar onderwijs op basis

van Christelijk-Humanistische traditie (bekostigd door de overheid)

•Vrijheid van onderwijs!

Reformpedagogiek•Begin twintigste eeuw•Als reactie op klassikale school met

uniforme aanpak•Vernieuwers die het individuele kind

meer centraal stelden: Maria Montessori, Helen Parkhurst, Peter Petersen, Célestin Freinet, Rudolf Steiner, Nederlanders: Jan Ligthart en Kees Boeke

•http://www.leraar24.nl/video/2904

20e en 21e eeuw•20e eeuw: gedomineerd door zoeken naar gelijke kansen voor ll.

•Emancipatie van allerlei groepen en de optimistische opvatting over de veranderbaarheid van het ow leidden tot zgn constructieve owpolitiek. Veel overheidsgestuurde veranderingen vonden plaats. Start competentiegericht leren.

20e en 21e eeuw

•Kentering in tweede helft 20e eeuw van overheid: van gerichtheid op verandering onderwijsstructuur naar inhoudelijke en didactische veranderingen.

•21e eeuw: Invloed van toenemende mate van informatisering en het digitale tijdperk is groot.

Bijzonder onderwijs

•Het bijzonder onderwijs kan worden verdeeld in:

Confessioneel bijzonder onderwijs: onderwijs gebaseerd op godsdienstige en/of  levensbeschouwelijke uitgangspunten Algemeen bijzonder onderwijs: onderwijs vanuit onderwijspedagogische uitgangspunten (bijvoorbeeld montessorionderwijs en vrijescholen)

P.Petersen (Jenaplan)

Pauze!

•http://www.youtube.com/watch?v=suRsxpoAc5w&feature=player_detailpage

Vijf grootste stromingen algemeen bijzonder onderwijs (traditionele vernieuwers):1. Montessori

Onderwijsvorm ontwikkeld door Maria Montessori: zelfstandige ontwikkeling van het kind staat centraal. Kinderen werken in drie jaargroepen met verschillende materialen op hun eigen niveau.

2. DaltonHelen Parkhurst (ll van MM): Elk mens is in staat verantwoordelijkheid te dragen voor zichzelf en zijn omgeving. vrijheid hanteren / eigen keuzes maken. Kind werkt met taken.

3. JenaplanPeter Petersen, school als werkgemeenschap. dienstbaar opstellen ten opzichte van anderen. Leerlingen die in leeftijd één tot drie jaar van elkaar verschillen, zitten samen in zgn stamgroepen. Jenaplan is geen systeem met vaste vormen en maakt onder meer gebruik van ervaringsgericht onderwijs. Vieringen zijn bel.

(vgl filmpje vorige week, meester Albert)

Traditionele vernieuwers-vervolg

4. Vrije schoolRudolf Steiner. Antroposofie, een levensovertuiging waarin men zich bewust wil worden wat ‘het mens zijn’ betekent. Naast het verwerven van kennis, hechten vrije scholen grote waarde aan de ontwikkeling van sociale vaardigheden en creativiteit. Euritmie behoort tot de vaste vakken.

5. FreinetCélestin Freinet, Franse pedagoog. Freinet is een onderwijssysteem waarin de leefwereld van het kind en het leren door ervaring centraal staan.

http://www.leraar24.nl/video/1567/Freinetonderwijs%20-%20Algemeen

Casus traditionele vernieuwers

•Lees de beschrijvingen.•Bespreek in je groepje van 4 welke

omschrijving bij welk schooltype hoort.

Recente ontwikkelingen• OGO: Ontwikkelings Gericht Onderwijs, Frea Janssen-Vos.

Begrip ‘basisontwikkeling’ geïntroduceerd voor ow aankleuters. Gaat uit van eigen ontwikkelkracht vh kind. Beïnvloed door Vygotsky. . Doel is emancipatie en brede ontwikkeling. Basisdoelen: nieuwsgierig zijn, emotioneel vrij zijn en zelfvertrouwen hebben.

• EGO: Ervarings Gericht Onderwijs, Ferre Laevers, eind jaren ’60. Emancipatie als uiteindelijke doel vh ow. Ontwikkeling valt en staat met geboeid zijn vd ll. Betrokkenheid: kernbegrip. Aandacht voor krachtige, stimulerende leeromgeving. Eigen initiatief staat voorop.

OGO en EGO veel gemeen. EGO is meer kindvolgend.

• Adaptief onderwijs: Deci, Luc Stevens: drijvende kracht achter Ad. Ow. komt voort uit problemen die WSNS met zich meebrengen. Drie basisbehoeften: behoefte aan relatie, competentie en autonomie.

Gemeenschappelijke in onderwijsvisies:

•het kind staat centraal•onderwijs moet een bijdrage leveren aan

een harmonische ontwikkeling•accent ligt op de pedagogische taak van

de school, niet de kennisoverdracht•werken o.b.v. een visie op ontwikkeling en

leren•de rol van de leerkracht bij alle aspecten –

begeleidend, rekening houden met...

Twee grootste paradigma’s• Directe instructiemodel – programma gericht

onderwijs (wortels in psychologische theorie van Herbart (1841)). Leerproces wordt gestuurd door instructie, leiding en controle van de leraar (psychologie van het kind minor)

• Ontwikkelingsgericht leermodel, John Dewey (1952), Lev Vygotsky (1934), Bruner (1915). Leren is het oplossen van problemen vanuit persoonlijke betrokkenheid en in interactie met de omgeving.

Eeuwenoude strijd• DI-model bestaat al meer dan anderhalve eeuw• Ontwikkelingsgerichte model meer dan een eeuw

• DI-model steeds overwinnaar• Ontwikkelingsgerichte aanpak: hernieuwde aandacht.

Ingewikkelder, vraagt meer voorbereidingstijd, minder voorspelbaar qua resultaten.

• Kiezen voor juiste aanpak geschikt voor deze specifieke groep in deze specifieke leersituatie: cruciale competentie hedendaagse leraar.

Sociaal-constructivismeSociaal-constructivistische visie op leren. Kennis is een menselijke constructie. Ontstaat in interactie en bouwt voort op bestaande kennis.

Kinderen maken deel uit van verschillende werelden: school, thuis, vrienden. De school is een sociaal-culturele gemeenschap in het klein waar kinderen deel vanuit maken.

Ervaren, reflecteren en met elkaar een dialoog aangaan staan centraal.

Recente ontwikkelingen

• Voortdurende onderwijsontwikkeling – direct gerelateerd aan veranderingen in de samenleving, de cultuur en de wetenschap. Toename van geweld en de groeiende culturele pluriformiteit vragen om meer aandacht voor waarden en normen

• Opkomst aandacht opvoeden tot democratisch burger

• Ontwikkeling naar informatiesamenleving – ontstaan nieuwe vakgebieden als informatiekunde, comm. wetenschappen.

• Facebook: 500 miljoen gebruikers (3e land ter wereld).

Blogoland: 200 miljoen gebruikers (groter dan Brazilië). India: per jaar 3x meer internetaansluitingen dan kinderen geboren. 500.000 applicaties op iPhone en Android. “Ik internet dus ik ben”

• Overheid stimuleert brede scholen en buitenschoolse opvang.

Vooruitblik

Week 37: Klassenmanagement deel 1

Literatuur:•“Vakbekwaam onderwijzen”: H 1 t/m 3, H

6, 7, H 15•“Meer dan onderwijs”: H 7

Stellingen•“Onderwijs moet meegaan met game-

cultuur”

•Een opvoeder respecteert het onderzoekende en ervarende kind en geeft alle ruimte voor de dialoog. (Dewey:”sociale individualiteit”uit Schoolpedagogiek, hoofdstuk 12)

• Straatcultuur zorgt voor gedragsproblemen in de klas”