132015

V I E R M A A N D E L I J K S T I J D S C H R I F T V A N S A M E N L E V I N G S O P B O U W G E N T V Z W

PB- PP B-21557BELGIE(N) - BELGIQUE

Samenlevingsopbouwdoet het samen in Ledeberg

Brengt de Signalenbundel echt iets teweeg?

DE TOREKES: alternatief waarderingssysteem in een superdiverse buurt

MET MEER DAN 200.000 WAREN WE IN BRUSSEL, OVERTUIGD DAT DE SAMENLEVING ER ANDERS ZOU MOETEN UIT ZIEN. Met meer mededogen en mildheid voor wie anders is, met meer steun voor wie het moeilijk hee� , met meer ruimte voor meerwaarde (pag.2).

Elke dag toont de actualiteit hoe hard de samenleving is. Het afgelopen jaar is het leven voor maatschappe-lijk kwetsbare mensen moeilijker geworden. Zoals Didier Reynaert en Siebren Nachtergaele het op 26 maart 2015 zeer tre� end verwoorden op Sociaal.Net, online platform voor welzijn, gezondheid en sociaal werk.

‘Onze verzorgingsstaat ontwikkelt zich van een structuur gestoeld op solidariteit en collectieve verantwoordelijk-heid, naar een mechanisme dat uitgaat van individuali-teit en eigen verantwoordelijkheid. Met een toenemende focus op responsabilisering, conditionalisering en sanc-tionering dreigt de universele oriëntatie van de verzor-gingsstaat, gericht op een menswaardig bestaan voor allen, langzaam maar zeker verlaten te worden.’

Wij geloven net als die 200.000 mensen in Brussel dat het wel anders kan. Dat de samenleving van onderuit kan opgebouwd worden, samen met buurtbewoners van alle rang en stand. Door in dialoog te gaan met groe-pen mensen die anders niet bereikt worden en door in te gaan op hun directe vragen. De complementaire munt Torekes in het Rabot werkt niet vanuit een bestaand

econo misch systeem, maar creëert een nieuw kader (pag. 4-7). Dit is de essentie van samenlevingsopbouw: niet ver-trekken vanuit de bestaande kaders, maar nieuwe kaders creëren en andere mensen daarop laten aansluiten.

Met experimentele projecten zoeken we nieuwe oplos-singen voor een betere samenleving. Minister Homans vertelde aan De Standaard dat ze het aantal projecten in de armoedesbestrijding wil verminderen wegens ‘te duur en weinig e� ciënt’. Samenlevingsopbouw Gent ge-loo� dat deze projecten samen realiseren mensen sterker maakt.

Een kandidaat-bewoner voor het CLT-project (pag.15) ver-woordde het zo: ‘Misschien nog meer dan het verwerven van een eigen woning, is het e� ect van als mens mee aan tafel te zitten en samen oplossingen uit te werken, een ongeloo� ijke opsteker voor mensen in armoede. We onderschatten als samenleving wat het met iemand doet om jarenlang je hand te moeten ophouden. Ik word uitgenodigd om mee na te denken vanuit mijn eigen ervaringen, om mee in-spanningen te leveren, om zelf zaken uit te werken.’

Met de moed van de overtuiging en samen met vele Gen-tenaars die in moeilijke omstandigheden leven, blijven we strijden voor een recht op wonen, recht op arbeid en recht op dienstverlening voor iedereen. Omdat het (he-laas) meer dan ooit nodig is.

Edito

Hart boven Hart

De Torekes als alternatief waarderingssysteem in een superdiverse buurt.

Proef onze Gentse groentenbereidingen

Gentse “welzijnsbarometer” krijgt vorm via signalen uit de praktijk

Samenlevingsopbouw in Ledeberg

Kort Nieuws

Column – Annelies Rutten

3

2

4

8

9

12

15

16

2

EDITORIAAL

INHOUD

3

3 GETUIGENISSENEEN DELEGATIE VAN 100 MAN STERK WAREN WE: MANNEN EN VROUWEN, JONG EN OUD, VOLLEERDE ACTIVISTEN EN JEUNE PREMIERS. Vertegenwoordigers van de drie Gentse armoedeverenigingen, De Zuidpoort, Sivi vzw en de Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen en Samenlevingsopbouw Gent. Samen met meer dan 200 000 anderen, stapten we op zondag 28 maart mee in De Grote Parade van Hart Boven Hard.

10 Hartenwensen kleurden de parade. Wij stapten mee in het opvallend grote witte blok met als hartenwens: ‘Stop Armoede’. Ondanks het gure weer, overspoelde een golf van solidariteit Brussel.

Hou http://www.hartbovenhard.be/ in de gaten voor komende activiteiten.

Erik - 54, vrijwilliger bij het project Community Land Trust:

Voor de eerste keer in mijn leven stapte ik mee in een betoging. Eigenlijk spreek ik me liever niet expliciet uit, want dat betekent vaak ook iets verlie-zen. Nu wilde ik wel mee stappen. Ik had het gevoel meer te missen door aan de kant te blijven staan. Meestappen vandaag was nat en koud, maar voor mij wel zeer waardevolle ervaring. Ik voelde zeer sterk een sfeer van verbondenheid met de anderen.

Raz - 35, vrijwilliger bij Raz - 35, vrijwilliger bij het project Community het project Community het project Community Land Trust:

In 2011 kwam ik van Af-In 2011 kwam ik van Af-gha nistan naar België. gha nistan naar België. Demonstreren betekende Demonstreren betekende daar gegarandeerd pro-daar gegarandeerd pro-daar gegarandeerd pro-daar gegarandeerd pro-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-blemen. Ik herinner me een kleine protest-mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen mars in Kabul voor meer gelijkheid tussen man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden man en vrouw. Ik werd met enkele vrienden gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek gevangen genomen omdat we een spandoek met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden met opschri� en mee brachten. We hadden het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-het recht niet om in te gaan tegen de over-heid en haar wetten. Door vandaag zelf mee heid en haar wetten. Door vandaag zelf mee heid en haar wetten. Door vandaag zelf mee heid en haar wetten. Door vandaag zelf mee heid en haar wetten. Door vandaag zelf mee heid en haar wetten. Door vandaag zelf mee heid en haar wetten. Door vandaag zelf mee heid en haar wetten. Door vandaag zelf mee te stappen, begrijp ik de waarde van demo-te stappen, begrijp ik de waarde van demo-te stappen, begrijp ik de waarde van demo-te stappen, begrijp ik de waarde van demo-te stappen, begrijp ik de waarde van demo-te stappen, begrijp ik de waarde van demo-te stappen, begrijp ik de waarde van demo-te stappen, begrijp ik de waarde van demo-cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. cratie beter. Mijn zoon van 9 stapt ook mee. Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-Ik wil hem leren hoe je vreedzaam kan pro-testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.testeren en dat je als burger rechten hebt.

Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger Zubyde - 63, vrijwilliger op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:op De Site in het Rabot:

Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn Ik stap vandaag met mijn vriendinnen mee in de vriendinnen mee in de vriendinnen mee in de vriendinnen mee in de vriendinnen mee in de vriendinnen mee in de vriendinnen mee in de Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het Grote Parade, omdat het leven voor ons elke dag leven voor ons elke dag leven voor ons elke dag leven voor ons elke dag leven voor ons elke dag leven voor ons elke dag duurder wordt. Het is duurder wordt. Het is duurder wordt. Het is niet de eerste keer dat ik mee protesteer en niet de eerste keer dat ik mee protesteer en niet de eerste keer dat ik mee protesteer en niet de eerste keer dat ik mee protesteer en niet de eerste keer dat ik mee protesteer en niet de eerste keer dat ik mee protesteer en we zullen dit ook blijven doen.we zullen dit ook blijven doen.we zullen dit ook blijven doen.we zullen dit ook blijven doen.we zullen dit ook blijven doen.we zullen dit ook blijven doen.we zullen dit ook blijven doen.

ACTIE

DE GROTE PARADE: NAT EN KOUD AAN DE BUITENKANT, MAAR MET EEN WARM HART VANBINNEN.

Samenlevingsopbouw Gent. Samen met meer dan 200 000 anderen, stapten we op zondag 28

JONG EN OUD, VOLLEERDE ACTIVISTEN

Vertegenwoordigers van de drie Gentse armoedeverenigingen, De Zuidpoort, Sivi vzw en de Beweging van Mensen

Erik - het project Community Land Trust:

Voor de eerste keer in mijn leven stapte ik mee in een

LEEFBAARHEID

DIEGEM GAAT OP ZOEK NAAR SOLIDARITEIT IN HET HIER VAN CONCRETE PLAATSEN EN HET NU VAN CONCRETE PRAKTIJKEN. Sinds september 2013 zijn we aan de slag in het Rabot en onderzochten we hoe solidariteitspraktijken ontstaan in de wijk, al dan niet gestimuleerd door de complementaire munt, de Torekes . Via documentenanalyse, interviews met initiatiefnemers en stakeholders van het project en een fo-cusgroep met zogenaamde ‘Torekesvrijwilligers’ op de Site kregen we grip op solidariteit in diversiteit.

Hieronder bespreken we de e� ecten die de Torekes heb-ben op solidariteit in diversiteit. De Torekes kunnen, net als elk ander muntsysteem, beschouwd worden als een manier om inzet te waarderen. We laten onze verdere analyse hier dan ook door leiden. We stellen vast dat de Torekes func-tioneren als een erkennings- en waarderingssysteem voor de diversiteit aan mensen die in de wijk aanwezig is. Deze vaststelling werpt vragen op ten aanzien van bestaande systemen om mensen te waarderen zoals de arbeidsmarkt en de manier waarop die wordt vormgegeven.

De vervolgfase van het DieGem onderzoek haakt in op deze discussie. Aan de hand van actie-onderzoek trachten we momenteel in beeld te brengen wat de Torekes, ingebed in de dynamiek op de Site, betekenen in het leven van men-sen. Deze verhalen willen we publiek maken en op basis hiervan de dialoog aangaan met relevante actoren in de wijk en in de stad die op verschillende niveaus bezig zijn met arbeid, inkomen en activering.

DE TOREKES STIMULEREN SOLIDARITEIT IN DIVERSITEIT OP DE SITE

Tussen de Torekes en de Site bestaat een interessante wis-selwerking. Het muntsysteem werd op gang getrokken door de volkstuintjes die enkel via Torekes kunnen gehuurd wor-den. Inzet op de gemeenschappelijke stadsakkers wordt eveneens in Torekes beloond. De Site was al een plaats waar erg diverse groepen aanwezig waren. Via de Torekes kon een relatief stabiele en geëngageerde vrijwilligersgroep betrokken worden. Dit zorgde voor meer diversiteit en diepgaandere ontmoetingsmogelijkheden.

De Turkse gemeenschap vond al langer aansluiting bij de volkstuintjes en de stadsakkers op de Site. Enkele oudere, Belgische dames organiseren een weggeefwinkel op de Site en werken ook mee op woensdagnamiddag om hun volks-tuintje te kunnen huren. Personen in een maatschappelijk kwetsbare situaties worden door de ondersteuning van Sa-menlevingsopbouw en het inkomensverhogend e� ect van de munt eveneens betrokken. Ieder ontwikkelt op zijn ma-nier en vanuit zijn of haar eigen achtergrond een betrok-kenheid op de Site. Louis vindt het hier beter werken dan in de fabriek. Daar werd hij een tijdje geleden al ontslagen. Crisis. So� a kampt met familiale problemen die haar soms te veel worden. Werken in de openlucht, soms met blote handen en voeten, gee� haar energie en voldoening. Ham-se woont aan de andere kant van Gent maar blij� na haar Nederlandse les in het Rabot hangen. Ze hee� een operatie achter de rug en kan niet zo hard werken, maar wil toch iets doen. Nadine organiseert hier een weggeefwinkel omdat het Prinsenhof waar ze woont haar een beetje te saai is geworden. Vincent is tijdelijk werkloos, wil iets doen in de buurt en kan de extra Torekes goed gebruiken.

“Die verschillende pro� elen, die zwermen door elkaar op de Site en de Torekes zijn hier de rode draad in”, zoals een opbouwwerker het mooi verwoordt. Precies omdat plaats het enige is dat we in superdiverse contexten nog de-

auteurs: Anika Depraetere & Bart Van Bouchaute — Foto’s: Wannes Degelinonderzoekers DieGem (OASeS, KUL - http://www.solidariteitdiversiteit.be/)

DE TOREKES ALS ALTERNATIEF WAARDERINGSSYSTEEM IN EEN SUPERDIVERSE BUURT. ONDERZOEK NAAR SOLIDARITEIT OP DE SITE.

Onderzoeker Anika en Arwa van Samenlevings-opbouw Gent aan het werk op de stads akker.

4

LEEFBAARHEID

len, kan het een basis zijn voor solidariteit (Oosterlynck & Schuermans, 2013). Kleinschalige knooppunten van diver-siteit, zoals de Site, bieden de mogelijkheid om op een heel informele manier te ondervinden hoe we met verschil kunnen omgaan. De gedeelde betrokkenheid van een erg diverse groep mensen kan vooroordelen verminderen en nieuwe verbindin-gen mogelijk maken (Amin, 2002). We stelden vast dat het op een positieve manier aanwezig zijn in de publieke ruimte res-pect oplevert voor mensen in een kwetsbare situatie.

“Vroeger had je elke groepering, elke cultuur gaat een beetje met elkaar om. Hier komen ze samen en dat is het plezante. Vroeger, die Turken, ik kende die niet want ik klap geen Turks. Nu maakt het niet uit, je leert communiceren met elkaar, met handen en voeten. Die Turkse mensen proberen zich ook iets of wat verstaanbaar te maken. We geraken er wel uit.”(vrijwilliger de Site)

“De mensen zien dat wie vroeger de krapuuls van ’t straat waren zoiets positief doen en dat zorgt voor een verbinding, de perceptie verandert. Dit kan je nooit veranderen door samen te vergaderen, wel door dingen samen te doen en iedereen zijn plek daarin te geven.” (opbouwwerker)

Vooral tussen mensen met een kwetsbaar pro� el zoals lang-durig werklozen, mensen zonder wettig verblijf, personen met een laag pensioen… ontstaat een sterk gevoel van lots-verbondenheid (Stjerno, 2004). Het werk op de Site zorgt voor een regelmatig en intensief contact en een gedeelde, kwetsbare situatie leidt tot een sterk ‘wij-gevoel’.

“You get poor by poor people, we help each other. We take ourselves as brothers, sisters, friends, whatever… As family, as people. It is unity in diversity.”

“Ge zoekt hulp waar ge hulp kunt krijgen en dat is meestal bij je gelijken. We zijn toch gelijk, ik ben niet gelijker of hem, hij is niet gelijker of ik.”(vrijwilligers de Site)

DE TOREKES ERKENNEN EN WAARDEREN EEN DIVERSE GROEP

De Torekes betrekken een erg geëngageerde en stabiele groep vrijwilligers op de Site. Een aantal van deze deel-nemers wordt over de streep getrokken door de � nanciële waardering die de munt oplevert. Het Rabot wordt geken-merkt door scherpe vormen van sociaaleconomische ach-terstelling: het aantal rechthebbenden op een lee� oon en de werkloosheidsdruk behoren tot de hoogste van Gent en het gemiddeld netto belastbaar inkomen is het laagste van alle Gentse wijken (Stad Gent, 2013). Het is dan ook niet meer dan logisch dat mensen met een laag pensioen, een precaire en onderbetaalde job, een ontoereikend vervan-gingsinkomen… op zoek gaan naar mogelijkheden om iets bij te verdienen. Het feit dat Samenlevingsopbouw al heel

Vrijwilligers genieten van een eerste lentezon tijdens hun werk op de stadsakker op woensdagnamiddag.

5

333

wat ervaring hee� met de ondersteuning van kwets-bare groepen, droeg bij tot hun inclusie in het Torekes-project. Het gebrek aan inkomen en bestaanszekerheid voor een signi� cant deel van de wijk is iets wat door de Torekes terug op de kaart komt te staan.

In het Rabot wonen daarenboven veel mensen zonder sta-tuut van staatsburger. Ze zitten in een verblijfsprocedure of verblijven hier onwettig. Andere bewoners krijgen een label als ‘inactieve burgers’ omwille van hun langdurige werkloosheid. De initiatiefnemers van het Torekespro-ject beschouwen gedeelde betrokkenheid op het publieke domein als een volwaardige vorm van ‘doe-participatie’. Net daarom tonen ook ‘illegale’ of ‘inactieve’ bewoners zich wel als actieve burgers in de wijk. De Torekes is een praktijk die de kans inhoudt om letterlijk en � guurlijk een

LEEFBAARHEID

De volkstuinen begin april 2015.

plaats te bieden aan kwetsbare buurtbewoners. Deelne-mers kunnen zichzelf zichtbaar maken als respectabele en te respecteren leden van de gemeenschap. Ze kunnen hun potentieel als medeburger laten zien.

Tegenwoordig gaan meer en meer stemmen op om men-sen niet zomaar een plaats in de samenleving te geven, maar deze te laten verdienen. Zeker nu een federaal kader wordt uitgewerkt voor gemeenschapsdienst voor lang-durig werklozen. Dit leidt tot het verder voeden van een discours waarbinnen kwetsbare groepen hun aanwezig-heid moeten aanvaardbaar maken door dit zelf via actieve inzet te verdienen. Een dergelijke visie steunt op een problematisering van de uitgeslotenen in plaats van de uitsluiting (Tuteleers, 2007). De Torekes hebben het potentieel om net het omgekeerde te doen. Door de actie-ve inzet van mensen in een kwetsbare situatie bieden ze de mogelijkheid om burgers te valoriseren die hier elders blijkbaar de kans niet toe krijgen.

“Veel van die gasten voelen zich soms zo waardeloos in die maatschappij en het feit dat ze met die Torekes iets kunnen betekenen is voor hen ongeloo� ijk belangrijk.” (opbouwwerker)belangrijk.” (opbouwwerker)belangrijk.”

Het werken met deze groep brengt signalen en verhalen naar boven die aangeven waar bestaande systemen tekortschieten

Jonge vrijwilliger zaait koriander in een grote kruidenbak.

6

333

LEEFBAARHEID

en waar uitsluiting verder in de hand wordt gewerkt: mensen raken geen stap verder zonder vaste domicilie, vluchtelingen raken vast te zitten in de administratieve mallemolen, een werk‘straf’logica haalt mensen uit hun sociaal netwerk …

In het DieGem actieonderzoek dat nu loopt, focussen we op één van deze systemen namelijk de arbeidsmarkt. Door de activering van groepen in kwetsbare posities krijgen ‘werk’ en ‘inkomen’ immers een centrale betekenis in het Torekes-project. Zo is het frappant om vast te stellen dat personen die onder andere door arbeidsbemiddelingsdiensten worden omschreven als ‘inactief’ erg actief aan de slag zijn op de Site.

POLITIEK WERKEN DOOR VERHALEN TE VERTELLEN EN TE VERTALEN

De Torekes tonen aan dat veel mensen uit bestaande sys-temen vallen en dat bijgevolg een transformatie of ver-andering van deze systemen vereist is om structurele solidariteit met deze groepen te kunnen ontwikkelen. Iets wat we in een vorig artikel benoemden als het ‘trans-formatief potentieel’ van de Torekes (Van Bouchaute, Depraetere, Oosterlynck & Schuermans, 2014). Als het Tore kesproject echt een solidair project wil zijn, dan moet dit haar transformatief potentieel blijven uitspelen.

We zien nu al hoe in de Torekes de betekenis van ‘werken’ op verschillende vlakken in vraag wordt gesteld. De deel-nemers hebben een grote autonomie om te bepalen wanneer en hoe lang ze meewerken (tijd). De taken worden in onder-ling overleg ingevuld vanuit de mogelijkheden maar ook de wensen van elke deelnemer (inhoud). Er is veel aandachtvoor de opbouw van gelijkwaardige, vertrouwensvolle rela -ties tussen de deelnemers en met de opbouwwerkers (verhoudingen). Meewerken aan de Torekes gee� een gevoel van betekenis voor zichzelf en in de ogen van anderen binnen de wijk (waardering). Hierdoor ontstaat er bij de deelnemers een gevoel van verantwoordelijkheid en betrokkenheid bij het Siteproject waarin ze ‘werken’.

Aan de hand van actie-onderzoek wil DieGem nog meer grip krijgen op de betekenis van het ‘werk’ op de Site en het ‘verdienen’ van de Torekes in het leven van deel-nemers. We geloven dat het naar boven brengen van deze verhalen kan aantonen hoe de Torekes het potentieel hebben om uit te stijgen boven het zoveelste ‘sociale activeringsproject’. Daarenboven willen we deze verhalen publiek maken en dus doorvertellen. Deze ‘kleine ver-halen’ zijn immers van fundamenteel politiek belang: ze tonen in al hun complexiteit aan wat fout loopt, maar ge-ven ook aanknopingspunten van waaruit iets nieuws kan ontstaan (Rancière, 1992).

▶ Amin, A. (2002). Ethnicity and the multicultural city: living with diversity. Environment and planning, 34, 959-980.

▶ Oosterlynck, S. & Schuermans, N. (2013). Superdiversiteit. Solidariteit herdenken. Alert, 39 (4), 13-19.

▶ Rancière, J. (1992) Politics, identi� cation and subjectivation. October, 61, 58-64.

▶ Stad Gent (2013). Gent in cijfers. Geraadpleegd op 27/1/2014, van http://www.gent.buurtmonitor.be/

▶ Stjernø, S. (2004). Solidarity in Europe. The history of an idea. Cambridge: Cambridge University Press.

▶ Tuteleers, P. (2007). Sociale activering. Exploratieve studie naar de achtergronden van het concept. Academia Press: Gent.

▶ Van Bouchaute, B.; Depraetere, A.; Oosterlynck, S. & Schuermans, N. (2014). Solidariteit in superdiversiteit: het transformatief po-tentieel van een complementaire munt in een superdiverse wijk. In G. Verschraegen, C. de Olde, S. Oosterlynck, F. Vandermoere & D. Dierckx (Eds.), Over gevestigden en

buitenstaander (pp. 81-104). Antwerpen: Acco.

Bibliogra� e

• 193.704 uitgereikte Torekes, waarvan 71.019 op De Site

• goed voor 7.748 uur vrijwilli-gerswerk in de wijk Rabot-Blaisantvest

• 281 vrijwilligers• 43 aangesloten organisaties en handelaars

Torekes stimuleren ontmoeting en sociale cohesie. Zo spaart Chocolatier Renard zijn Torekes op om een � ets te kopen bij zijn ‘buurman’ de Velomaker en kocht een vrijwilliger van de Site met zijn Torekes een tweede-hands� ets voor het kind van iemand anders. Basis-school Het Kompas onderhoudt het Witte Kaproeren-plein. Met de Torekes die ze daarmee verdienen, kopen ze groenten en maken ze soep, die ze verkopen. Met de opbrengst betaalt de school de bosklassen voor leerlingen die het thuis minder breed hebben.

TOREKES IN 2014

7

“Door het werken met die kwetsbare doelgroepen komen er heel veel zaken naar boven. Je botst op systemen die niet werken. De Torekes brengen naar boven wat zich onder de radar bevindt.”(opbouwwerker)

DUURZAAMHEID

8

Bestellen: via de webshop: http://www.rabotsite.be, klik door naar shop of in de winkel zelf.

Bestellingen a� alen: tijdens de openingsuren van de sociale kruidenier, elke maandag tussen 15 en 19 uur en elke vrijdag tussen 10 en 12 uur, Pannestraat 1 te Gent.

PROEF ONZE GENTSE GROENTEBEREIDINGEN LANCERING (WEB)SHOP MET VEGETARISCHE SOEPEN, SAUZEN EN SPREADS

MET DE OOGST VAN DE STADSAKKER OP DE SITE EN NIET-VER-KOCHTE GROENTEN MAKEN VRIJWILLIGERS SINDS DE ZOMER VAN 2013 DE PRODUCTEN VAN ‘RABOT OP JE BORD’. Het zijn vegeta-rische, hoofdzakelijk biologische soepen, spreads, con� tu-ren, chutneys en groentesauzen die tot nog toe enkel be-schikbaar waren via de voedselteams of voor mensen met een beperkt inkomen. Sinds maandag 13 april 2015 kunnen alle Gentenaars deze producten bestellen.

Nele De Wulf: ‘Vanuit het idee dat we geen voedsel meer wilden verspillen, zijn we samen met de collega’s van De Site gestart met ‘Rabot op je bord’. Het was een experiment met middelen van de gezondheidsdienst van Stad Gent. We zochten samen met onze vrijwilligers recepten uit, pasten die aan tot unieke bereidingen en verkochten ze tegen een lage prijs in de sociale kruidenier. Nu willen we iedereen de kans geven om onze producten te kopen.’

GEZOND EN SOLIDAIR

De producten van ‘Rabot op je bord’ zijn niet alleen erg lekker, ze zijn ook zeer gezond: vegetarisch en hoofdzakelijk biologisch. Ze worden gemaakt zonder bewaarmiddelen en met een laag suikergehalte. Nele De Wulf: ‘We werken hiervoor samen met de studen-ten dieetleer van Hogeschool Odisee. Op dit moment probe ren ze samen met onze vrijwilligers verschillende recepten uit voor vegetarische en veganistische burgers.’

Door de aankoop van onze producten investeer je in de sociale kruidenier en dus ook in de toegang tot gezonde en verse voe-ding voor mensen die het � nancieel moeilijk hebben.

KORTE KETEN EN NIETS GAAT VERLOREN

De groenten van ‘Rabot op je bord’ komen van de stadsakker van De Site, op 500 m van de sociale kruidenier, en worden met de bak� ets vervoert. Dit spaart heel wat CO2-uitstoot uit. Bovendien vermijden we voedselverspilling omdat de vrijwilligers niet-verkochte groenten verwerken. Omdat we werken met seizoensgroenten en voedseloverschotten, ver-schilt het aanbod van de shop van dag tot dag. Momenteel werken we enkel met vrijwilligers, waardoor we nog niet in grote oplage kunnen produceren.

Nele De Wulf: ‘Op termijn willen we het project graag groter maken en inbedden in de lokale diensteneco-nomie en zo arbeidsplaat-sen creëren voor mensen die zich ver van de arbeids-markt bevinden.’

door naar shop of in de winkel zelf.

tijdens de openingsuren van de

Foto’s: Nele De Wulf

BELEIDSPARTICIPATIE

9

IN DE SCHOOT VAN HET LOKAAL WELZIJNSBELEID (VROEGER LO-KAAL SOCIAAL BELEID) ONTSTOND IN 2007 EEN WERKGROEP SIGNALEN. In deze werkgroep zetelen verschillende Gentse welzijnsorganisaties en –diensten: CAW Oost-Vlaanderen, IN-Gent, KRAS vzw, OCMW Gent, Samenwerkingsverband Huis van het Kind, Wijkgezondheidscentra, TOPunt vzw, Ge-zondheidsdienst, vzw Jong, Samenlevingsopbouw Gent vzw, Dienst Outreach Stad Gent en Welzijnsoverleg Regio Gent.

Hun taak is om signalen uit de praktijk te registreren, te analyseren en te bundelen, en samen met het (lokale) be-leid tot veranderingen te komen. Ook via Samenlevingsop-bouw Gent vzw zijn door bewoners signalen meegegeven. Ondertussen maakte de werkgroep 4 signalenbundels en zijn er actiepunten uitgewerkt. Hoog tijd dus om een aan-tal signalen nader te bekijken en na te gaan hoe dit alles in z’n werk gaat.

NIET ZOMAAR SIGNALEREN

Iedereen komt in de praktijk wel eens iets tegen waarvan je denkt: “dat is toch niet mogelijk, dit zou toch niet (meer) mogen bestaan”, maar dat maakt van dit probleem niet au-tomatisch een structureel signaal. Toen de werkgroep in 2007 ontstond was haar eerste taak dan ook om duidelijk te om-schrijven wat er met een structureel signaal bedoeld wordt. De werkgroep kwam tot de volgende de� nitie: “Een struc-tureel signaal is een persoons- en situatie overstijgend pro-bleem, knelpunt, tekort en/of behoe� e dat in contact met de doelgroep en aanverwante sectoren regelmatig terugkomt en dat een structurele component omvat. Een signaal is een teken om iets te doen of te laten”. Een signaal is dus geen eenmalige melding, klacht of hulpvraag, het gaat om zaken die continu voorkomen en waarbij een interventie nodig is.

GENTSE “WELZIJNS-BAROMETER” KRIJGT VORM VIA SIGNALEN UIT DE PRAKTIJK

auteur: Stéphanie Staïesse

333

BELEIDSPARTICIPATIE

10

Binnen elke partnerorganisatie werd een interne sig-nalenprocedure opgestart en een signaalcoördinator aan-gesteld zodat de signalen overal op een gelijkaardige ma-nier worden geregistreerd. Na interne toetsing wordt het signaal besproken binnen de werkgroep. Als het signaal door de verschillende organisaties en sectoren aan tafel erkend, herkend en gedeeld wordt spreekt men over een breed gedragen intersectoraal signaal, en kan het opge-nomen worden in een signalenbundel.

In 2009, 2010, 2011 en 2014 kwamen zo’n signalenbundels uit. Ze zijn ruim verdeeld bij lokale en bovenlokale dien-sten, organisaties en beleidsmakers als bij private actoren (bvb. Eandis) die voor oplossingen kunnen zorgen.

Vroeger werden signalen uit de praktijk lukraak opgenomen in jaarverslagen van diverse organisaties. Elke organisatie kon dit in de eigen sector doorgeven, maar vaak stopte het daar.

Door de huidige samenwerking en het systematisch bun-delen zijn een aantal evoluties in Gent merkbaar: zo groeit de groep van “niet-beschermden”, ziet men bepaalde (nieuwe) groepen plots opduiken, verhoogt de druk op de hulpverlening, is de impact van de economische crisis voelbaar en groeit de vermaatschappelijking van de zorg. De signalenbundel gee� een duidelijk beeld van de gaten in het systeem. Het is als het ware een foto van het welzijn van de Gentse burgers of beter gezegd een welzijnsbaro-meter. Een appél aan het adres van de lokale, bovenlokale

en private beleidsmakers om tot structurele oplossingen te komen, een open uitnodiging tot dialoog en samen-werking met de welzijnssector en een belangrijke aanvul-ling op het cijfermateriaal.

OPVOLGING

Een permanente opvolging van de signalen is onontbeerlijk. Omdat dit bij de eerste drie signalenbundels te weinig ge-beurde, koos men in 2013 voor een regiematige aanpak. Het Lokaal Welzijnsbeleid is nu opgedeeld in de verschillende do-meinen: wonen, werken, leren, zorg/gezondheid, vrije tijd en lee� aarheid. Aan het hoofd daarvan staat een regisseur die het thema en de verschillende beleidssignalen opvolgt. Om de zes maanden organiseren ze een regisseursoverleg. De op-volging van de signalenbundel staat expliciet op de agenda.

Een stafmedewerker van het Welzijnsoverleg Regio Gent volgt de signalen op, zorgt voor dialoog en campagnes, laat ver-schillende sectoren samenwerken, attendeert het beleid op gemaakte afspraken en zorgt ervoor dat signalen op de (po-litieke) agenda komen.

Deze nieuwe manier van werken is een verbetering. Aan de hel� van de signalen uit de bundel van 2014 wordt momen-teel gewerkt.

VOLSTAAT DIT?

Oplossingen zoeken voor structurele maatschappelijke problemen is een intensief proces. Niet alle problemen zijn op korte termijn oplosbaar. De realisaties zijn soms minimaal en ontoereikend, maar vormen vaak een eer-ste stap naar een verbetering in de praktijk. Sommige oplossingen draaien proef en over een aantal problemen worden ronde tafelgesprekken georganiseerd. Er zijn nog veel signalen die wachten op een structureel antwoord. Er is dus nog veel werk aan de winkel, maar dat signalen in Gent de laatste jaren systematisch, gemeenschappelijk en onderbouwd aangekaart zijn, is, in combinatie met de vernieuwde regiematige aanpak, een stap vooruit.

We hopen dat de goede samenwerking die naar aanleiding van deze vier signalenbundels is ontstaan kunnen verder zetten, zodat we op een constructieve manier problemen aan de kaak kunnen blijven stellen en het beleid verder at-tenderen op hun verantwoordelijkheid bij het zoeken naar en realiseren van oplossingen. Uiteindelijke komt dit alles ten goede aan het welzijn van alle Gentse burgers.

Samen blijven signaleren en ageren is de boodschap, zodat de grondrechten van alle Gentenaars gegarandeerd zijn.

De verschillende signalenbundels en meer informatie: http://www.beleidssignalen.be/.

333

BELEIDSPARTICIPATIE

11

SAMENWONEN MET VERVANGINGSINKOMEN WORDT ONTMOEDIGD (2014)

STAND VAN ZAKEN: SIGNAAL VS. PRAKTIJK

Door de hoge huurprijzen en schaarste op de huurmarkt kie-zen steeds meer mensen om samen een woning te huren. Vooral bij mensen met een vervangingsinkomen gee� dit problemen omdat ze daardoor een aanzienlijk deel van hun uitkering verliezen. Zo kent het OCMW aan samenhuizers geen lee� oon als alleenstaande toe of verliezen ouderen die in een groepswoonproject wonen een deel van hun pensioen. Soli-dair samenwonen is voor mensen met een laag inkomen van-uit � nancieel en sociaal oogpunt nochtans onontbeerlijk.

DE VERVANGINGSINKOMENS ZIJN TE LAAG (2014)

De meeste vervangingsinkomens zijn te laag om de eindjes aan elkaar te knopen.

Ze blijven ook onder de Europese armoedegrens. Mensen kun-nen met dit vervangingsinkomen niet de noodzakelijke kosten voor het levensonderhoud betalen.

AANSLUITING DAGOPVANG/NACHTOPVANG. (2010, 2011)

De Gentse inloopcentra voor dak- en thuislozen sluiten rond 16 uur. De nachtopvang voor daklozen gaat pas open om 21 uur. Vooral in de winter is het voor een aantal mensen lastig om die vijf uur op te vullen.

INSCHRIJVEN VOOR EEN SOCIALE WONING (2010, 2011, 2014)

Voor je inschrijving bij een sociale huisvestingsmaatschappij heb je een hele waslijst aan documenten nodig. Daarnaast moet je ook minstens om de twee jaar je aanvraagdossier actualiseren. Het duurt ook lang voordat een geschikte woning vrijkomt.

De meest voorkomende signalen gaan over onvol komenheden in de dagelijkse werking of regelgeving, afstemming tussen verschillende organisaties en dien sten, toename van risico-groepen en gebrek aan informatie.

We onderzoeken een aantal signalen die vanuit Samen-levingsopbouw Gent vzw naar voor zijn gebracht. Is er al iets mee gebeurd? En zo ja, wat dan juist? Deze info ont-vingen we van Michèle Van Elslander, stafmedewerker bij Welzijnsoverleg Regio Gent.

PRAKTIJK

PRAKTIJK

PRAKTIJK

PRAKTIJK

In 2015 startte het project “Hospitawonen+” waarbij 55-plussers een kamer kunnen verhuren aan een lage prijs en daarvoor begeleiding krijgen van Stad Gent en OCMW Gent. Binnen het project kunnen nu ook lee� o-ners als huurder intekenen en het statuut en dus ook de uitkering als alleenstaande behouden, mits enkele klussen voor de 55-plusser worden uitgevoerd.

De aanpassing van het lee� oon tot de Europese Armoede-grens is opgenomen in het federaal regeerakkoord.

Daarnaast hee� de Gentse OCMW-raad de principië-le beslissing genomen om vanaf 2016 de aanvullende � nanciële steun aan te passen en te vereenvoudigen. Zodat de mensen die de steun het meest nodig hebben hierop beroep kunnen doen en boven de armoedegrens kunnen leven.

In 2015 werd de winteropvang uitgebreid: meerdere locaties (3), grotere capaciteit (91 bedden), opvang in het weekend bij Huize Triest. Het inloopcentrum Pan-nestraat is in de winter op zondagnamiddag van 16 tot 20 uur open en in de week kunnen mensen terecht tus-sen 17 en 20 uur bij Poco Loco.

Er werden verschillende informatiesessies gegeven over administratie bij inschrijving. Via een informatie-campagne van Dienst Wonen in januari 2015 zijn alle kandidaat-huurders herinnerd aan de actualisatie van hun dossier, zodat ze niet ongewild terug van nul met hun aanvraag moesten beginnen.

Tenslotte is er een plan om het inschrijvings-en actua-lisatieformulier samen met leergroepen van basisedu-catie te vereenvoudigen, zodat het voor meer mensen begrijpbaar is.

Er is naast een versnelde toewijs voor daklozen, nu ook een procedure voor jongeren uit de bijzondere jeugd-zorg en mensen uit de psychiatrie (totaal 59 plaatsen).

WIJKWERKING

12

DE STANDAERTSITE IS EEN BINNENGEBIED VAN ONGEVEER 3.500 M2 VLAKBIJ HET LEDEBERGPLEIN. Eind 2012 gaat Doe-Het-Zelf Standaert failliet en komt de familiezaak leeg te staan. Geëngageerde buurtbewoners en buurt-organisaties verenigen zich in ‘Ledeberg doet het zelf’ (LDHZ) en vragen de Stad Gent om de site aan te kopen en zo te zorgen voor meer ruimte voor groen en ontmoe-ting in het centrum van Ledeberg. Reeds bij de start van het stadsvernieuwingsproject Ledeberg Lee� , een tiental jaar geleden, vielen de enorme mogelijkheden van het binnen-gebied de stadsdiensten op. In 2013 koopt de Stad Gent een groot deel van de site aan.

In het voorjaar van 2014 organiseert de wijkregisseur samen met verschillende partners twee inspraakmomenten. Buurt-bewoners willen meer groen en meer ontmoetingsruimte voor de buurt en voor organisaties. Dit vormt de basis voor een masterplan voor de site, dat ontwerpbureau BUUR cvba in de zomer van 2014 op vraag van de Stad Gent opmaakt.

Het Gentse stadsontwikkelingsbedrijf sogent ver� jnt dit masterplan nu tot een haalbaar en concreet plan. Duide-lijk is alvast dat op de site naast een grote multifunctio-nele ruimte, twee groene pleintjes komen. Als alles goed gaat, opent de vernieuwde site in 2018. In afwachting van de sloopwerken in 2016, zorgen verschil-lende Ledebergse verenigingen voor de tijdelijke invulling. Stad Gent sloot een beheersovereenkomst af met LDHZ en voorziet middelen via het Fonds voor Tijdelijke Invulling voor

de inrichting van de site en voor activiteiten. Een stuur-groep zorgt voor advies en begeleiding en bestaat uit: LDHZ, ElfTwelf, IN-Gent, Samenlevingsopbouw Gent en de stads-diensten Brede School Ledeberg, Buurtwerk Ledeberg en de wijkregisseur van de Dienst Beleidsparticipatie. Zij zien erop toe dat de site voor iedereen toegankelijk is.

Over de stuurgroep voor de Standaertsite en de tijdelijke invulling hee� FRANK een gesprek met Mounya Diouani (opbouwwerker), Nathalie Desmet (wijkregisseur) en Es-ther Vandenbroucke (vrijwilliger bij LDHZ).

Wie gebruikt de Standaertsite nu vooral? Esther: Voorlopig zijn dat voornamelijk de organisaties uit de stuurgroep, maar we krijgen steeds meer aanvragen van externen die hier een brainstorm, vergaderingen en andere activiteiten willen organiseren. In de container, die er gekomen is met de middelen voor de tijdelijke invulling, organiseert Femma bijvoorbeeld een ‘bar en schaar’.

Hebben jullie het gevoel dat jullie iedereen bereiken? Esther: Nog niet, maar dat het sterke van de samenwer-king is dat de partners allemaal verschillende doelgroepen bereiken. LDHZ bereikt vooral jonge gezinnen. Via Brede School, Buurtwerk en Samenlevingsopbouw bereiken we ook meer kwetsbare mensen. De twee geefpleinen bereik-ten bijvoorbeeld duidelijk een ander publiek.

Wat doet Samenlevingsopbouw Gent op de site?Mounya: Wij hebben een convenant met Stad Gent (zie kader pag. 14). Eén van de projecten waarop we inzetten is de Standaertsite. Op 2 mei organiseerden we hier een Buurtgroendag. We willen de lee� aarheid in de buurt verbeteren met meer bloembakken, een positieve aanpak van sluikstorten en door de lege muren van de Standaert-site op te vrolijken. Daarnaast organiseren we elke donderdag een soep- en ko� emoment. Zo ontdekken buurtbewoners wat de moge lijkheden zijn om hier zelf iets te organiseren. Denk aan een workshop renovatie van oude meubels, gezond koken, debatteren met anderstalige ouders, … Door con-tacten met buurtbewoners, op straat en tijdens de ko� e-momenten, willen we ook ontdekken welke talenten ze willen inzetten om de buurt te verbeteren. Op lange termijn willen we zorgen dat vrijwilligers de permanentie tijdens de ko� emomenten doen.

TIJDELIJKE INVULLING VAN DE STANDAERTSITE IN LEDEBERG

Foto’s: Ledeberg doet het zelf

WIJKWERKING

13

Hoe verloopt de samenwerking tussen de verschillende partners van de Standaertsite? Mounya: Je hebt enerzijds vrijwilligers met een zekere dy-namiek en anderzijds professionele organisaties met een vaste werking en bepaalde regels. Wij hebben bijvoor-beeld tijd nodig om onze mensen te mobiliseren en moe-ten zaken kunnen inplannen.

Nathalie: Het doel van de partners is hetzelfde, maar hun organisatiecultuur is anders. Ze werken met verschillen-de doelgroepen en verschillende snelheden. Dat moet nog beter afgestemd worden.

Esther: Hoe meer we samen zullen doen, hoe meer ver-trouwen er zal ontstaan. Nu zien we elkaar voornamelijk op vergaderingen, maar als we echt samen dingen zullen organiseren, zullen we ook een groep worden.

Hebben jullie één wens voor de tijdelijke invulling van de site? Esther: Veel mensen, veel dynamiek en veel activiteit.

Nathalie: Dat iedereen het gevoel hee� dat ze hier welkom zijn, dat kinderen hier spontaan komen voetballen en spelen.

Mounya: Dat je hier mensen aanspreekt of ontmoet, die je anders niet zou ontmoeten.

En wat willen jullie meenemen naar de permanente invulling? Nathalie , Mounya en Buurtwerk Ledeberg-Moscou: Dat het een mooie ontmoetingsplek mag worden voor de hele buurt.

Esther: Vanuit LDHZ proberen we op zoveel mogelijk momen-ten fysiek aanwezig te zijn op de site. Een permanente fysie-ke aanwezigheid zal contact en sociale controle stimuleren.

▶ Brede School Ledeberg• � etslessen, op woensdagnamiddag om 14 uur: kinde-

ren uit de derde kleuterklas, het eerste of het tweede leerjaar leren � etsen onder begeleiding van een pro-fessionele lesgever en hun mama en papa.

• danslessen voor kleuters op zaterdagmorgen om 9.30 uur• theaterkampjes in de Paasvakantie

▶ Buurtwerk Ledeberg-Moscou werkt mee aan ge-meenschappelijke activiteiten, de � etslessen in het ka-der van ‘Buurt beweegt gezond’, zorgt voor toeleiding van buurtorganisaties naar de site en voor promotie en praktische ondersteuning van bewonersinitiatieven die toegankelijk zijn voor de hele wijk

▶ Dienst Beleidsparticipatie Stad Gent bemiddelt tus-sen de verschillende partners en verbindt de belangen van de bewoners en buurtorganisaties met de visie van de Stad Gent (participatie van alle doelgroepen)

▶ ElfTwelf organiseert muziekworkshops voor kinderen in Ledeberg, in de toekomst mogelijks op de site. Het meisjeskoor Lisa en Kapinga, vroeger deel van El� welf, oefent op de site.

▶ IN-Gent zoekt op de site vrijwilligers voor duo’s rond inburgering.

▶ Ledeberg Doet het Zelf (LDHZ): • De Fietskeuken: � etsherstelplaats, elke woensdag

tussen 18 en 21 uur, je kan zelf aan je � ets komen sleu-telen, er is werkmateriaal en vrijwilligers die zorgen voor hulp of advies

• het � etsdeelsysteem ‘Op Wielekes’: in ruil voor jaar-lijks lidgeld, kan je een � ets op maat van je kind lenen en omruilen wanneer je een grotere � ets nodig hebt

• houdt elke woensdag het ko� ehuis Stanza open tus-sen 10 en 22 uur.

▶ Samenlevingsopbouw Gentsoep- en ko� emoment: elke donderdag tussen 12 en 15 uur

De ervaring op de Standaertsite leert dat samen-werking meer is dan een optelsom van de individuele partners. De uitdaging is de grote verscheiden-heid. Het uitbouwen van solidariserende netwerken waarbij sterke bewoners en kwetsbare bewoners samen aan een gemeen schappelijk doel werken be-tekent dat we de verschillende posities erkennen, benoemen en ermee omgaan.

DE PARTNERS VAN DE STANDAERTSITE

WIJKWERKING

14

SAMENLEVINGSOPBOUW GENT HEEFT TOT EIND 2016 IN KADER VAN HET STADSONTWIKKELINGSPROJECT LEDEBERG LEEFT EEN CONVENANT MET STAD GENT. Doel is om kwetsbare groepen een stem te geven in de ontwikkeling van hun buurt. Dit doen we via volgende projecten:

COMPOSTEERPLEK, BOTERMARKTPARK

De Composteerplek startte 5 jaar geleden op vraag van enkele buurtbewoners. De meesten gooiden hun groenten- en fruitafval bij het restafval wegens geen plaats voor een GFT-bak, geurhinder of bij gebrek aan voldoende GFT-afval.

Sinds oktober 2010 houden 9 vrijwilligers de composteerplek open. Elke dinsdag brengen een 40-tal buren hun GFT-afval. De compost gebruiken ze voor hun kruiden, planten- of groentebakken. Vrijwilligers beheren ook de gemeenschap-pelijke kruidenbakken. Voor hen organiseren we samen met IVAGO een opleiding tot compostmeester en samen met Velt een opleiding rond het beheer van kruidentuinen.

De vrijwilligers participeren ook aan denkgroepen over de leef-baarheid van de buurt, stadsvernieuwing, wonen en arbeid.

De composteerplek is een middel en geen doel. De toegang tot de plek is zeer laagdrempelig. De gebruikers zijn van alle lee� ijden en achtergronden. De vrijwilligers stimuleren de sociale contacten door met de gebruikers in gesprek te gaan. De buren worden op de hoogte gebracht van verschillende initiatieven in de wijk, ze leren elkaar kennen en hierdoor ontstaat meer sociale cohesie en onderlinge solidariteit.

WOONZORGCENTRUM DE VIJVERS - MOESTUINPROJECT

Samen met het woonzorgcentrum De Vijvers, Velt, enkele buurtbewoners, basisscholen Onze-Lieve-Vrouwe College en De Kleurdoos en de Brede School, startten we in het voorjaar van 2014 een intergenerationeel moestuinproject met plantenbakken in de tuin van De Vijvers. Die planten-bakken dienen zowel voor planten als kruiden en zijn ook rolstoelvriendelijk. In het voorjaar van 2015 volgden een 20-tal moestuinen. Buurtbewoners kunnen zaaien, plan-ten, wieden, en oogsten in de tuin van het woonzorgcen-trum. De wisselwerking tussen jong en oud is opvallend.

VAN TOREKES IN HET RABOT NAAR PLUIMPJES IN LEDEBERG

Op vraag van Stad Gent onderzoeken we of in Ledeberg ook een complementaire munt mogelijk is. Verschillende wijk-organisaties zijn hierbij betrokken. Eind juni 2015 krijgt de Stad Gent een vooronderzoek met de noden en wat haal-baar is. We kiezen alvast voor pluimen als munteenheid.

Burenzorg zal een belangrijke rol spelen. Ook al is er vaak veel bereidwilligheid, de drempel om aan je buur hulp te vragen blij� voor heel wat mensen hoog. Pluimpjes kunnen op dat moment je waardering uitdrukken. Het is een alter-natieve beloning die je buurman op zijn beurt kan gebruiken om iemand die hem helpt te vergoeden. Ook ontmoeting en buurtzorg zullen belangrijke pijlers zijn.

De start van een tweede complementaire munt in Gent zou een mooi vervolg op dit onderzoek zijn. Geen kopie van het Torekesproject, maar een variant die op wijk niveau de vele bestaande initiatieven kan verbinden, dynamiseren en duurzaam maken.

SAMENLEVINGSOPBOUW IN LEDEBERG

auteurs: Mounya Diouani en Linze Magherman — Foto’s: Stad Gent

KORT NIEUWS

15

De raad van bestuur van het Gentse stadsontwikkelings-bedrijf sogent verklaarde zich op woensdag 29 april ak-koord een erfpachtovereenkomst met CLT Gent vzw af te sluiten voor de grond gelegen aan de achterkant van de Goedendagstraat. Van zodra de bouwpartner voor het eerste CLT-nieuwbouwproject op de kop van Meulestede bekend is, kan CLT Gent vzw overgaan tot het onderteke-nen van deze overeenkomst.

Trui Maes, voorzit-ter CLT Gent vzw: ‘We voeren op dit moment gesprekken met een sociale huisvestings-maatschappij die wo-ningen voor ons wil en kan bouwen. De so -ciale huisvestings-maatschappij is ook enthousiast over ons voorstel tot bouw-

GENT GEEFT GROND IN ERFPACHT VOOR PROJECT OP MEULESTEDEEERSTE FORMELE STAP IN FYSIEKE REALISATIE CLT PROJECT

DE LEGE PORTEMONNEES: DE KRACHT VAN -25Op woensdag 18 maart lanceerde De Lege Portemonnees hun project rond jeugdwerkloosheid. In de namiddag namen 28 jongeren deel aan een workshop rond hun zoektocht naar werk. Op het einde van de sessie hebben ze een aantal bood-schappen op spandoeken geschreven. Tijdens de avondses-sie gaf een panel achtergrondinformatie rond jeugdwerk-loosheid vanuit 3 verschillende hoeken ( cijfers, acties die door Stad Gent worden uitgewerkt en de begeleiding van maatschappelijk kwetsbare jongeren), aan 22 aanwezige

deelnemers. Tot sep-tember worden 25 interviews afgeno-men van jongeren in werkloosheid. Het geheel wordt ge-bundeld en gepre-senteerd op het ein-de van jaar.

KLUSWANDHet Gentse Netwerk van Sociale Huurders (Gensh) hee� een kluswand ontwikkelt waarmee huurders kunnen leren hoe ze zelf kleine herstellingen kunnen uit-voeren. De kluswand is ook aanwezig op de ‘Repair Cafés’ die de lokale dienstencentra van OCMW Gent samen met de dienst Buurt - werk Gent en Ivago organiseren in Gent-se buurten en wij-ken. Buurtbewoners kunner met de hulp van specialisten zelf kapotte spullen her-stellen.

programma en de actieve participatie van bewoners aan het project. We hopen op een aangepast kader vanuit de Vlaamse overheid zodat we in het najaar van 2015 een overeenkomst met deze maatschappij kunnen afsluiten.’

CLT ALS INSTRUMENT IN EEN VLAAMS WOONBELEID?

Het Vlaams CLT-platform: ‘Om een CLT-project betaalbaar te maken voor mensen met een laag inkomen, is een samen werking met een sociale huisvestingsmaatschappij aangewezen. Een sociale huisvestingsmaatschappij kan op dit moment echter niet instappen in een grondfonds of trust. Wij vragen dan ook dat de Vlaamse overheid in afwachting van de erkenning van CLT als Vlaamse woon-actor op lange termijn, nu reeds de realisatie van enkele CLT-pilootprojecten mogelijk maakt.’

Meer InformatieWebsite: http://cltgent.be/

COLUMN & COLOFON

16

werkten mee aan dit nummer: Ellen De Jans, Anika Depraetere, Mounya Diouani, Nathalie Desmet, Nele De Wulf, Tom Dutry, Ann-Sophie Hofman, Marika Laureyns, Linze Magherman, Annelies Rutten, Stéphanie Staïesse, Bart Van Bouchaute en Wouter Van Thillo

eindredactie: Ellen De Jans, Stéphanie Staïesse, Dimitri Vandenberghe, Frank Vandepitte, Natasha Van hulle en Lut Vael

adresbeheer: beata.coolsaet@samenlevingsopbouw.be

vormgeving: Herman Belgy, derkapellmeister@me.com

fotografie:Wannes Degelin, LDHZ, Annemie De Vos, Nele De Wulf, Gentblogt, Stad Gent, Alex Trimboli en Jean Marie Fotogra� e

verantwoordelijke uitgever: Lut Vael, coördinator, Blaisantvest 70, 9000 Gent

Samenlevingsopbouw Gent vzw, Blaisantvest 70, 9000 GentT.: 09 223 95 15E.: info.gent@samenlevingsopbouw.beW.: www.samenlevingsopbouwgent.be

Naast de mijne staat er nog één. Een koers-� ets. Hij is blij. En ik ben blij. Want ik kijk ernaar uit om dit samen met hem te doen. Hoe onmogelijk dit scenario me pakweg anderhalf jaar geleden ook nog had geleken (alsof het nog niet gek genoeg was dat ik me aan de koers� ets heb gewaagd, wil mijn zoon van elf dat nu ook). Maar de fonkel in zijn ogen tijdens onze eerste rit, verraadt hoeveel vreugde en — lelijk woord — kwalititeits tijd ons zo te wachten staat.

Hij hee� ervoor gespaard. Want neen, we zijn niet de ouders die op elke vingerknip of stellig geuite wens van onze kroost een knip van de portemon-nee laten volgen. Zo’n � ets is duur, zelfs als je er weken lang tweedehandssites voor afspeurt. En welke boodschap geef je aan een kind als al zijn wensen zomaar worden ingewilligd? Hem aanzet-ten tot sparen leek het pedagogisch meest verant-woorde scenario (hoe mooi we deze wens stiekem ook vonden). Alleen, bedenk ik, terwijl we de � et-sen na die eerste rit op stal zetten (hij hee� hem, nadat hij er eerst onderuit probeerde te muizen — moet dat echt nu? — zélf schoongemaakt, nog zo’n opvoedkundig principe waar ik aan tracht te hou-den), wat betekent dat sparen eigenlijk in de prak-tijk? Dat hij de centen van sinterklaas en nieuwjaar — die grootouders toch, steevast overdrijven — in plaats van ze onmiddellijk uit te geven, nog enige maanden in envelopjes laat zitten, daarbij he� ig weerstand biedend aan de vele verleidingen die soms zo hardnekkig lonken. Om in april (de zomer nadert, en zijn verjaardag komt al dicht genoeg om een voorschot op het cadeau verantwoord te noemen) de kostbare envelop ten slotte op te die-pen en toch tot de aankoop over te gaan.

Hoe het moet zijn om écht te sparen; om misschien wel jarenlang naar zo’n droom toe te leven zonder te weten of je hem ooit bereikt, ik besef heel goed dat wij daar, ook al zijn we beslist niet ‘rijk’, geen idee van hebben. En toch zijn ze er, ook in onze stad, de kinderen die noodgedwongen blijven dro-men; de grootouders die niet zoveel kunnen helpen als ze zouden willen; de ouders die verjaardagen met angst om het hart dichterbij zien komen.

Je kinderen niet te kunnen geven, wat je hen zo hard gunt, het moet een van de meest schrijnen-de aspecten zijn van leven in armoede. Want sa-men kleine vreugdes delen, is dat niet wat élke ouder wil? En recht op hee� ?

SPAREN

KANSEN CREËREN, GRONDRECHTEN GARANDEREN

Samenlevingsopbouw Gent vzw werkt met ongeveer 30 medewerkers in Ledeberg, Sint-Amandsberg, het Rabot en Nieuw Gent aan thema’s zoals wonen, leef-baarheid, buurtdiensten en inkomen. We onder-steunen en versterken kwetsbare groepen zodat zij zelf mee oplossingen kunnen zoeken voor problemen die in hun omgeving. Samen met deze kwetsbare groepen, sporen we het beleid aan tot duurzame en structurele oplossingen voor sociale achterstelling, armoede en uitsluiting.

Samen met de bewoners waarmee we werken, bouwen we aan een samenleving die solidair, democratisch en intercultureel is.

Indien je Samenlevingsopbouw Gent vzw wil steu nen in de uitvoering van haar verschillende projecten kan je een gi� storten op rekening-nummer BE86 0011 6719 635.

Annelies Rutten

is het tijdschri van Samenlevingsopbouw Gent vzw en verschijnt 3 x per jaar, in januari, mei en oktober.