1. Tussen conflict en dialoog:Dutchbatters en de overlevenden van Srebrenica?
Pax It Lab, Amsterdam, 14 mei 2010
Dion van den Berg
IKV Pax Christi (theNetherlands)

2. Opbouw
Ontmoetingen Dutchbatters overlevenden
De oorlog: Bosni en Srebrenica
Actoren en factoren: overlevenden, Dutchbatters, Nederlandse politiek, juridische initiatieven
Enkele algemene reflecties
Onze afwegingen
Enkele voorlopige bevindingen
3. Ontmoetingen
Bosni-Herzegovina, oktober 2007
Nederland, juni 2009
4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. Concrete afspraken
Fotoproject
Objecten voor Potocari Memorial Centre
Deelname aan Vredesmars e.d.
Informatie over graf op de compound
Gezamenlijk het proces tegen Karadzic volgen
24. De oorlog
25. 26. 27. 28. 29. 30. Srebrenica 1992 2010 (1)
1992: start van de oorlog, de Servirsvluchten
1992 1995: omsingeling, belegering
Juli 1995: de val van de enclave, genocide
Daarna: Servirsnaar Srebrenica (domicile + displaced persons)
1997: eersteBosniakkeertterug
2000: eerstegroepBosniakskeertterug
31. Srebrenica 1992 2010 (2)
Terugkeer: vooralnaardorpen, vooralouderemensen
Populatie anno 2010: ca. 9.000 personen
Verhouding: 40% Bosniaks 60% Servirs
Gemeentepolitiek: Bosniaks in meerderheid (op basis van absentee ballots)
Zeerlangzaamherstel van Srebrenica
32. Srebrenica 1992 2010 (3)
Afnemendeinternationalesteun
Economische crisis komtzr hard aan
Stemming in Srebrenica: langzaamietsbeter
Heldenstad: invloeden Sarajevo + Banja Luka
Aantal platforms voorinteretnischesamenwerking:
Gemeentebestuur
Diverse NGOs, sportclubs
Jongerencentrum
Economischeinitiatieven
33. Verloop van de oorlog
UN safe areas, also Srebrenica
Early 1994 Dutchbat > Srebrenica
Jan. 1995 Dutchbat III
June + July 1995 military pressure
Bosnian Serbs take control, July 11, 1995
15,000 men through the woods (60 km). Almost half killed
25,000 women + men > compound Potocari
Deportation, men and women separated
Almost all men in Potocari, approx. 1,500 were killed
In total > 8,000 men and women killed
34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. Potocari Cemetery and Memorial
Functies:
Begraafplaats (1x per jaar, ditjaar > 500!)
Documentatiecentrum
Musealefunctie, herinneringlevendhouden (rf. Westerbork, Auschwitz)
Ruimtevoorbijeenkomsten en werk verenigingen
Knokkenvoorgerechtigheid!
Plaats van dialoog en verzoening?
Politiekemanifestatie: wijzijnterug!
42. 43. Actoren en factoren
Overlevenden
Dutchbatters
De Nederlandse politiek
Juridische initiatieven
44. De overlevenden
45. 46. Hoe het de overlevenden verging
Thousands emigrated (min. 500 in NL)
Organised in associations
Many different opinions:
To return or not to return?
To start legal initiatives or not to?
With diversification of survivors' community > growing criticism on women leadership (lack of flexibility, they don't listen)
47. Fasen van verwerking
Shock
Hope (rumours)
Disbelief
Doubts
Frustration
Anger
Acceptance? Forgiveness?
48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. Is Dutchbat de vijand?
Happy in 1993, when the UN soldiers came.
Betrayal of Srebrenica is beyond imagination
Dbat: UN command, IC paralysed, EU internally divided, people on holiday
But all we saw, were Dutch soldiers. You failed, even actively participated inevents.
Is Dbat enemy for many survivors?
Hell yes, it is!
58. De Dutchbatters
59. Het algemene gevoelen onder Dutchbatters
All: victim of bad politics
Many: victim of disfunctioning UN
Quite some: critical of Dutchbat military command
We lost Raviv van Renssen, killed by Muslim
Lack of proper aftercare
Rumours, but wait for NIOD
Try to keep the criticism in-doors
Small group willing to meet survivors
60. Perspectief van de Dutchbatters
Geenhomogenegroep
Ook extra beschadigddooropstelling van de politiek
Veelonverwerktverleden
Veelkritiekoppolitiek, ministerie en eigenmilitaireleiding
Stappen tot gesprek: terugkeerreis en vervolg, fotoproject en concrete activiteiten
Tochookapplaan de politiek...
61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. Zijn de overlevenden de vijand?
Muslim fighters problems, for UN neutrality
Some of the local Muslim leaders and fighters were plain mafia and criminals
After July 11, survivors stood in between Dutchbat and freedom.
In compound fully armed, in shorts and un-armed outside of the base
3 men at the gate, at night, sent off
68. Overlevenden de vijand? (2)
And your truth, your stories, are not correct. You do not have the full picture.
And your truth, your stories, are not correct. You do not have the full picture.
Every time I see you people on TV, I get very angry and nervous.
Enemy? Hell,yes!
69. De Nederlandse politiek
70. De overlevenden en Nederland (1)
Verzoeken en actie:
Steunbijwaarheidsvinding (lot vermisten)
Roepomerkenning (en excuses):
Tallozebezoekenaan NL, vanaf 1997
Negatievebeoordeling van NIOD (2002):
langproces
nietuitgenodigdvoorpresentatie
veelonjuistheden in het rapport
Dutchbat en Nederland alsslachtoffer
71. De overlevenden en Nederland (2)
Kabinet-Kokdientontslag in bijKoningini.v.m. Srebrenica
ParlementaireEnquetecommissie Srebrenica (PECS) (2003):
Nietuitgenodigd
Hun vragennietgehonoreerd
Conclusies te slap, en in TweedeKamernieteensovergenomen!
72. De verklaring van Kok (2002)
De internationale gemeenschap is tekortgeschoten in het bieden van voldoende bescherming aan de mensen in de zogenaamde safe areas. Daarmee is ook de Nederlandse regering als lid van die internationale gemeenschap tekortgeschoten. ()Nederland neemt nadrukkelijk net de schuld op zich voor de gruwelijke moord op duizenden Bosnische moslims in 1995. Wl wordt op deze wijze de politieke medeverantwoordelijkheid van Nederland voor de situatie waarin dit kon gebeuren zichtbaar gemaakt. 'De internationale gemeenschap' is anoniem en kan niet op een zichtbare manier verantwoordelijkheid nemen tegenover de slachtoffers en nabestaanden van Srebrenica. Ik kan - en doe - dat wl.
73. Oordeel over verklaring van Kok
Nietovertuigend, aldus de overlevenden!
Toepassing van enkele criteria voor public apologies:
Acknowledgement (assessment of damages)
Truth-finding (transparency on own role)
Publicremorse
Moral engagementwithvictims (publicity, ceremony, reparation)
74. PECS: de aanscherpingsneuvelt!
PECS constateert in haar eindrapport dat het kabinet terecht eigen politieke verantwoordelijkheid genomen (heeft) voor het falen van de nationale en internationale politiek in Srebrenica.
Dezeconclusiewordtdoorkabinet en Kamer in hetslotdebat NIET overgenomen.
75. Het politiekedebat in Nederland
Klassiek: veeldenial (ontkenning)
Onvermogen van de politiek tot de kern door te dringen (onbespreekbaar)
Kabinet-Kokbiedtontslagaan (april 2002)
Parlementaireenquetecommissie Srebrenica (PECS, slotdebat juni + juli 2003)
Nog steeds geen officieel regeringsstandpunt!
Draaginsigne (lintje) voor Dbat, december 2006
Geen invulling van EP-resolutie
Voor de politiek is hetboek Srebrenica gesloten.
76. Conclusies over hetpolitiekdebat
Hetgaat over ons (NL), niet de slachtoffers!
Het falen is het falen van de internationale gemeenschap, blijkbaar niet van enig specifiek Nederlands handelen (of gebrek aan handelen)
Rode lijn: ontkenning , in combinatiemetselectievecompassie
77. Srebrenica blijftactueel!
Politiekzou/zalmoetenblijvenreageren:
Rechtszakentegenstaat der Nederlanden
Rechtszaken ICTY
Srebrenicaresolutie van ServischParlement (?)
Activiteiten van Nederlanders en BosnischeNederlanders
Zondag 11 juli 2010: herdenking 15 jaarnadato
78. Juridische initiatieven
79. 80. 81. 82. Juridischeinitiatieven (1)
Eerstediscussies in najaar 1999
Haddenvoorkomenkunnenworden(?)
Driecivielrechtelijkezaken:
Familie Nuhanovic
Rizo Mustafic
Namens ca. 6.000 overlevenden en nabestaanden
Oordeelrechtbank: 'u moetnaar VN, maar VN zijnimmuun'
Nu alledrie in hogerberoep
83. Juridischeinitiatieven (2)
Veelkritiek op opstelling van de rechtbank
Veelongemak in de samenleving: veroordeeld tot eenjuridischluchtledig
Politiekwenst (nog) niet te bewegen
84. Enkele algemene reflecties
85. De ongemakkelijkedrieslag
Waarheid
(vermisten, verantwoordelijkheden)
Gerechtigheid
(bestraffingoorlogsmisdaden, terugkeernaar Srebrenica is nietmogelijk)
Verzoening
(weersamenleven, dr met je leven, terugkeer is mogelijk)
86. JusticeReconciliation
Truth
87. Intermezzo: de wereld over Nederland enSrebrenica
Het algemenegevoel:
Dutchbatheeft het absoluutnietgoedgedaan, in juli 1995!
Politieke elite: 'Maar die Nederlandsezelfkwelling, dathoeft nu ookweerniet!
Burgers: Stuitenddat Nederland die foutenniettoegeeft!
88. Verzoening?
De kernvraag: is het hun behoefte of onze behoefte?
89. Onze afwegingen
Situation clear:
Yes, survivors see Dutchbat soldiers as enemy
Yes, Dutchbat veterans cannot accept the survivors' reality and truth
IKV Pax Christi steunde al vele jaren lang de Campagne voor Waarheid en Gerechtigheid van de overlevenden en nabestaanden.
90. 91. 92. 93. Waarom dan toch dialoog?
Wish of Dutchbat veterans
Wish of Srebrenica survivors
Answers need questions
Developing a sense of mutual understanding
From collective to individualresponsibility
94. Waarom dan toch een dialoog? (2)
Exercise in empathy
potential healing process
PLUS: enrichment of the public and political debate in NL
Assessment of our role as third party:
Vertrouwen van overlevenden (en Dutchbat)
Belangen gescheiden houden
95. Voorlopige bevindingen
October 2007: From confrontation to dialogue
Results:
Beginning of a dialogue
Openness
Information, photos
Participation in peace march, July 2008
96. Voorlopige bevindingen (2)
June 2009: From confrontation to dialogue, plus some concrete results
Strategy:
Many informal moments
Broad delegation, including men and professionals (11 people)
97. Voorlopige bevindingen (3)
Work in small groups on topics with success potential:
Photo project
Mass grave at compound site
Legal initiatives
Visit to ICTY (common agenda + enemy)
Meeting place with historical connotation (Westerbork)
98. Voorlopige bevindingen (4)
Concrete results:
in the end some progress
photo project
willingness to continue
"We are all traumatised
Participation in Peace March
Discussion on small monument for Raviv van Renssen
99. Voorlopige bevindingen (5)
Onderschat niet het impact van Srebrenica!
100. Samenvattend
Very difficult, complicated process
Process is different for every individual
Start from the individual stories (accountability)
Work towards small concrete results (common ground)
101. Samenvattend (2)
Confrontation is good as well.
Nauta, prof. psychology of religion: "Do not help victims, as they have to overcome their victimhood. Accept them as actors, as activists! It will bring back their self-esteem."
102. Samenvattend (3)
Key factor: integrity and openness of Dbat veterans
Professionals did not function as professionals
Dilemma: do main spokespersons lack flexibility?
Better without media
Non-acceptance by NL government of Dutch mistakes and faults is a big obstacle.
103. Samenvattend (4)
Wat hen bindt:
Behoefte aan erkenning
Behoefte aan waarheid
Behoefte aan gerechtigheid (