Parent-Child Interaction Therapy PCIT

Een behandeling voor jonge kinderen met externaliserend probleemgedrag en hun (pleeg)ouders

Wat is PCIT?PCIT is een “evidence based” gedragstherapeutische

interventie voor gezinnen met kinderen van 2-7 jaar met gedragsproblemen.

PCIT is ontwikkeld door dr. Sheila Eyberg van de Universiteit van Florida.

De methode integreert concepten van: de sociale leertheorie, de traditionele speltherapie en hechtingstheorie.

Doelgroep PCIT is voor (pleeg)ouders met kinderen tussen de 2-7 jaar

met externaliserend probleemgedrag.

Hierbij kan gedacht worden aan:• kinderen met forse driftbuien, oppositioneel opstandig

gedrag en/of ADHD;• kinderen met hechtingsproblematiek;• (pleeg)ouder-kind interactieproblemen;• (pleeg)ouders die zich onmachtig voelen over de

opvoedsituatie.• voor pleegkinderen en ouders in een terug-naar-huis

traject

DoelstellingPCIT heeft de volgende doelstelling:

• Gedragsproblemen bij het kind nemen af• Opvoedstress bij (pleeg)ouders neemt af door

opvoedingsvaardigheden te vergroten• Kwaliteit van (pleeg)ouder-kindrelatie verbetert

Kenmerken behandeling• Individuele therapie voor (pleeg)ouders en hun kind. • PCIT vindt wekelijks plaats op kantoor en duurt

gemiddeld 20 weken.• Directe en systematisch feedback aan de (pleeg)ouder

door een oortelefoontje.• Aan de hand van meetinstrumenten (DPICS)worden de

vorderingen van (pleeg)ouders per sessie gevolgd.• De therapie wordt beëindigd indien er succes is: het -gedrag kind is genormaliseerd -opvoedingsvaardigheden zijn effectief veranderd -minder opvoedstress ervaren (ECBI)

PCIT kamer

PCIT kamer

Het belang van PCIT?Er zijn weinig bewezen effectieve methoden voor jonge

kinderen met gedragsproblemen (Trimbos instituut, Verdurmen e.a. 2004).

Vroege interventies kunnen antisociaal gedrag op latere leeftijd mogelijk voorkomen.

PCIT bevordert de (pleeg)ouder-kindrelatie op jonge leeftijd.

PCIT is effectief in gezinnen waar mishandeling en/of verwaarlozing plaatsvindt.

De behandelingHet programma bestaat uit 2 fasen:• De eerste fase is de Kind Gerichte Interactie (KGI). Hierin

richten (pleeg)ouders zich op de vaardigheden die de interactie met hun kind positief versterkt;

• De tweede fase is de Ouder Gerichte Interactie (OGI). Hierin leren (pleeg)ouders de vaardigheden hun kinderen op de juiste manier te sturen en op te voeden (‘disciplineringvaardigheden’).

De kindgerichte fase (KGI)• (pleeg)ouder leert speltherapeutische vaardigheden

toepassen• Positieve vaardigheden van de KGI zijn:- nazeggen;- gedrag benoemen;- en gerichte complimenten geven• Ouder volgt het kind in wat het doet.• Negatief gedrag wordt genegeerd.• Vaardigheden worden tijdens de sessie actief ‘on the

spot’ getraind.• Ouders krijgen huiswerk: speciale speeltijd.

Speciale speeltijd

Medicijn voor kinderen met gedragsproblemen

De ouder gerichte fase (OGI)• (Pleeg)ouders leren tijdens het spel een directe opdracht

te geven en wanneer nodig een time out in te zetten.• De stappen van de time out procedure worden uitgelegd

tijdens de eerste sessie, a.d.h.v. een rollenspel met (pleeg)ouders en uitleg aan het kind via Meneer Beer.

• De time out procedure wordt vervolgens ingetraind.• Het kind leert wat de opvoeder van hem/haar verwacht

aan de hand van voorspelbaar gedrag van de ouder.• Na een time out procedure wordt teruggekeerd naar de

KGI-vaardigheden.

De Time Outo - Iedere keer hetzelfde

o - Biedt duidelijkheid en veiligheid

o - Kind leert keuze te hebben met vaste consequenties

o -Kracht van weinig woorden, gedrag in reactie op gedrag

o - Het kind leert wat de opvoeder van hem/haar verwacht aan de hand van voorspelbaar gedrag van de ouder.

Voorwaarden (pleeg)ouders(Pleeg)ouders dienen aan de volgende voorwaarden te

voldoen:• (pleeg)ouders zijn in staat om wekelijks met hun

(pleeg)kind naar kantoor te komen (De Rading, Amersfoort)

• er vindt wekelijks een sessie plaats in de PCIT-ruimte van 1 tot 1,5 uur.

• (pleeg)ouders hebben thuis dagelijks 5 minuten speciale speeltijd met hun (pleeg)kind waarin zij de geleerde vaardigheden oefenen.

Contra-indicaties Voor ouders:

• er is sprake van ernstige alcohol- of drugsverslaving bij (pleeg)ouders;

• er is sprake van ernstige psychiatrische problematiek bij (pleeg)ouders;

• relatieproblematiek tussen (pleeg)ouders is primair en heeft eerst behandeling nodig voordat er aan de gedragsproblemen gewerkt kan worden.

Contra-indicaties

Voor kinderen:

• Als het kind niet in staat is een “als- dan” beredenering te maken, mogelijk door specifiek trauma, een te laag IQ of een jong kind met ontwikkelingsachterstand.

Kracht van PCIT?• (Pleeg)ouders voelen zich vaardiger, gedragsproblemen

van het kind nemen af.• Vaardigheden worden actief getraind.• Therapeut coacht (pleeg)ouders ‘on the spot’.• (Pleeg)ouder en kind samen in behandeling.• Speciale speeltijd.• Wekelijkse meting bepaalt het proces.• Wetenschappelijk onderbouwd.

Motivatie pleegouders• ‘Dat doen we al’• 1e fase training in technieken die speltherapeuten

gebruiken• 2e fase training in technieken die gedragstherapeuten

gebruiken• Oog voor andere stress veroorzakende factoren• Reistijd/reiskosten (webcam/vergoeding)

Motivatie in de sessie• Bij pleegouders niet anders dan bij biologische ouders• Toestemming om te begrenzen en te negeren (empathie

is goed, maar helpt niet altijd)• Kind pikt de complimenten niet (volhouden in selectieve

aandacht, benoemen van gedrag)• Tijdens de training geen theoretische discussies

(experimentje, effect zie je in de praktijk)• Houvast aan het protocol• Kind volgen, niet de verantwoordelijkheid van de ouder

om ‘het leuk te maken’

PCIT als onderdeel van • Jongetje 5 jaar• bedreiging door biologische familie• Ingewikkelde systeeminteractie met BJZ• Complex trauma• Extreem disruptief gedrag schoppen slaan bijten• Dreigende uit huisplaatsing

ingezet • PCIT (inclusief affectregulatietechnieken)• Psycho-educatie• medicatie• systeemgesprekken• Na PCIT (stabilisatiefase) speltherapie/EMDR• Begeleiding bezoekregeling• Pleegouder- en schoolbegeleiding door gespecialiseerd

maatschappelijk werk.

Hartelijk dank voor uw aandacht namens