IIEMS Design· Visual Communication

--

-..:....

El special 2000 nederland f 23,50

belgië Bfr 500

openbaarheid

• ï

I

54 nBE Special 2/2000

"jke maat Plaats : Madrid

Foto: oktober 2000

Er is momenteel een trend te adverteren met gigantische portretfoto's in de

openbare ruimte. Adverteerders huren doeken die bouwsteigers verhullen,

waardoor we op straat, tussen de architectuur, worden geconfronteerd met

de uitvergrote vormen van het menselijke lichaam. Een letterlijke vermense­

lijking van de openbare ruimte.

56 nBI/IS Spec ial 2/ 2000

902 15 20 25

Plaats : Madrid

Foto: oktober 2000

Een horecaondernemer maakt altijd duidelijk waar zijn terras, door

hem geleende openbare ruimte, ophoudt en dat van de buurman begint.

Wanneer je zomers lekker op een terrasje zit en naar de wc moet,

is het echter wel eens onduidelijk welk café bij jouw stoeltje hoort.

Dat zal hier geen probleem zijn. Op dit plein is maar één terras.

Deze ondernemer heeft zijn gepachte vierkante meters wel op een

heel dwingende manier afgebakend.

Plaats: 1 e Constantijn Huygensstraat, Amsterdam

Foto: november 2000

Ook daklozen hebben behoefte aan een plekje voor zichzelf. Om dat te

creëren moeten ze zich een stukje van de openbare ru imte toe-eigenen.

Om geaccepteerd te worden door de omgeving, zodat ze mogen blijven

zitten, en ook voor hun eigen welbehagen houden ze hun stekkie netjes bij.

nBIIIS Special 2/2000 57

Plaats: Javakade (Java-eiland) , Amsterdam

Foto: juli 1998

De bewoners van dit appartement, gelegen in het twee jaar geleden

opgeleverde project in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam, wilden

waarschijnlijk graag hun privé-bezit duidelijk kenbaar maken aan de buiten­

wereld. Het met de strakke moderne architectuur contrasterende vogel­

huisje - model Oostenrijks chalet - is hiervoor een goed middel.

Het project van de Oostelijke eilanden is opgezet volgens een strak plan.

De architecten moesten zich houden aan duidelijke richtlijnen. De verschil­

lende ontwerpen worden in het project afwisselend naast elkaar herhaald.

Gemakkelijker zou het zijn geweest de ontwerpen naast elkaar op de

straat/kade te plaatsen. Maar juist om in een nieuw gedeelte van de stad

toch de levendigheid te suggereren van een oude stad heeft men voor

afwisselende herhaling gekozen. Voor sommige bewoners oogt hun huis

aan de buitenkant toch niet individueel genoeg. Mensen willen zelf een

stempel op hun domein drukken. Zo'n vogelhuisje aan de gevel is een

manier om het territorium visueel af te bakenen.

Plaats: Einsteinweg (A 1 Ol/West Havenweg, Amsterdam

Foto: november 2000

Zijn deze woonwagenbewoners afkomstig van een terrein

van het voormalige kunstenaarsdorp Ruigoord, dat moest

wijken voor de Afrikahaven?

Waarschijnlijk gedoogt de gemeente Amsterdam dit stukje

als tijdelijke standplaats. Het is hun persoonlijk domein,

ingeklemd tussen transportroute van trein en auto.

Om uiting te geven aan hun omstandigheden kalkten de

moderne nomaden de tekst 'Ze willen ons naar het einde

van de wereld jagen, maar de wereld is rond!!' op een

voormalige bouwkeet.

nEMS Special 2/2000 61

met graffiti Plaats: Berlijn

Foto: augustus 1997

Als bewoner van een standaard-appartement in een flatgebouw richt je niet

alleen je woning naar eigen smaak in, maar ook het balkon is een verlen­

ging van de woonkamer. De planten op het balkon zijn niet alleen om zelf

van te genieten, ze zijn ook een expressie van jouw persoonlijke aanwezig­

heid. Tenslotte kan iedereen vanaf de straat die mooie bloemen zien.

Graffiti is per definitie een vorm van persoonlijke expressie in het openbaar.

Hoe mooi de fotografische registratie van de kleurencombinatie ook is - de

grijze tegels van de gevel, een ontwerp van de architect; de rode bloemen

van de bewoner; en de zilveren graffiti met paarse outline - een gemeen­

schappelijk enthousiasme wat betreft het aanpassen van de openbare

ruimte aan het persoonlijke, zullen de genoemde partijen niet hebben.

Plaats: BuyskadelVisseringsstraat, Amsterdam

Foto: november 2000

Op bouwterreinen richten aannemers tijdelijke ruimtes in als directie­

kantoor, materiaalopslag en schaftruimte. De openbare ruimte wordt dan

als privé-plek gebruikt. Voor de bouwvakkers is die ruimte eigenlijk een

huiskamer op straat.

62 nBI/IS Special 2/2000

Plaats : Wenslauerstraat, Amsterdam

Foto: juli 1996

Plaats: Wenslauerstraat, Amsterdam

Foto: december 1998

Plaats: Marnixstraat, Amsterdam

Foto: december 1998

r

Dé plek in je privé-domein waar contact wordt gemaakt met de buiten­

wereld is de plaats in huis waar je 'inlogt' op de moderne communicatie­

middelen. Om gebruik te maken van diensten als internet en televisie heb

je ook de nutsvoorziening elektriciteit nodig. Het raakvlak tussen privé en

openbaar bevindt zich hier. Of je moet nog regelmatig met je buurvrouw,

hangend over het balkon, de laatste nieuwtjes uitwisselen.