Automatische Aansprakelijkheids-toewijzing / Commonsense causale verklaring in een juridisch domein

Rinke Hoekstra

Overzicht

Kader Aansprakelijkheid Causaal verklaren

Kader

Oefening in computationele rechtsheorie Primair gericht op theoretische aspecten van

aansprakelijkheidstoewijzing, causaliteit en kennisrepresentatie

“Welke informatie, en hoeveel, is noodzakelijk voor de toewijzing van aansprakelijkheid”

Causale reconstructie noodzakelijke voorwaarde

Lange traditie van het Leibniz Center, proefschriften Valente (1995) en Lehmann(2003)

Functional Ontology of Law (Valente)

CausatiONT (Lehmann)

Vraag: “Wat is juridische causaliteit?” Ontologie van (juridische) causaliteit,

filosofische insteek Onderscheid causaliteit (ontologische

visie) en causatie (het voorkomen van causaliteit)

Weinig praktische uitwerking

LRICore

Commonsense ontologie voor het Recht

Geen commonsense of juridische ontologie Ontologie voor het beschrijven van

commonsense en juridische zaken

Wordt momenteel verder ontwikkeld in het ESTRELLA project

Problemen

FOLaw brengt Pavlov-reactie teweeg vanwege een controversieel onderscheid tussen de categorieën kennis (deels terecht)

CausatiONT biedt weinig geoperationaliseerde houvast

LRI Core is niet af

Aansprakelijkheid

Onderscheid verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid Legal responsibility is the “liability of a

person to be punished, forced to compensate, or otherwise subjected to a sanction by the law” (Hart & Honoré)

Juridische causaliteit, verantwoordelijkheid en schuld zijn sterk vervlochten begrippen Juridische causaliteit wordt toegewezen, en vindt altijd zijn oorsprong in een handeling

Schema

Gronden & Categorieën

Gronden voor aansprakelijkheidstoewijzing: Conduct of a person, causal connection between

conduct and harm, fault legally implied by the conduct

Categorieën: Conduct, causation and fault Conduct and causation (risico-aansprakelijkheid) Conduct occasioning harm and fault Conduct occasioning harm Conduct and fault (strafrecht) Conduct Purely legal grounds (e.g. verzekering)

Altijd ‘after the fact’, en onderhevig aan overloading

Causal overloading

Vertroebeling causaliteitsbegrip Termen als conduct, harm en fault kunnen pas worden

toegepast na (niet-juridisch) causaal redeneren. Een theorie over aansprakelijkheids-toewijzing op deze gronden is daarom vertekend met betrekking tot een bepaalde interpretatie van het gebeurde

De conclusie van het juridisch redeneerproces overschaduwd de complexiteit van het proces zelf. Zo is voor toewijzing op een puur juridische grond wel degelijk (juridisch) causaal redeneren nodig: e.g. aansprakelijkehd van ouders voor hun kinderen.

Causale relaties tussen conduct en harm zijn niet altijd ook commonsense causaal.

Rechtstheoretische discussies gaan over geïnterpreteerde casus, en

aan elke aansprakelijkheidstoewijzing ligt causaal redeneren ten grondslag, al dan niet juridisch.

Lehmann (2003): definitie juridische causatie

Commonsense legal causation Agent A causes an event e, that might

involve agent B, if either of the following holds: A starts some physical process that leads to e A provides reasons or draws attention to reasons

which influence the conduct of B, who causes e A provides B with opportunities to cause e All the important negative variants of the

previous clauses.

Schiet tekort mbt. bijv. toerekening naar redelijkheid.

Onderscheid

Juridische causaliteit heeft een overlap met het aansprakelijkheidsbegrip, commonsense causaliteit heeft dit niet.

Juridische causaliteit bestaat uit twee delen: Causation in fact, is gebaseerd op feitelijke

gebeurtenissen Normative causation, gebaseerd op policy of

normatieve gronden (e.g. Risico-aansprakelijkheid)

Feitelijke causaliteit behelst alleen de juridisch relevante aspecten van: fysische-, agent- en interpersonele causaliteit.

Stappen in het toewijzingsproces

Fysieke causaliteit Agent causaliteit Juridische kwalificatie Interpersonele causaliteit Juridische causaliteit Aansprakelijkheid Verantwoordelijkheid

Causal Explanation

Mensen maken bij het begrijpen van de wereld om zich heen gebruik van naïeve theorieën van de werkelijkheid

Deze theorieën zijn onjuist en onnauwkeurig, maar stellen ons in staat om voorspellingen te doen, anderen te begrijpen etc.

Begrip van fysieke gebeurtenissen en andermans gedrag vereist: Identificatie van objecten en processen, en Een verklaring van waardoor gebeurtenissen

plaatsvonden Hiertoe construrern we voortdurend

modellen die de causale relaties in situaties blootleggen

Verhalen

Verhalen zijn structuren van partieel verklaarde gebeurtenissen

Het begrijpen van een verhaal vereist dezelfde ‘processing’ als echte ervaring

Verhalen bevatten echter ook een (te bediscussiëren) visie over de intenties en motieven waar acties op gebaseerd zijn

Zaken zijn in hun meest rudimentaire vorm niets anders dan verhalen: het proces verbaal

Causale Lijm

Begrip van een gebeurtenis betekent kennis van het veroorzakende proces

Basis-hypothese: Twee gebeurtenissen zijn alleen dan

causaal verbonden wanneer er een proces bestaat dat het gezamelijk voorkomen verklaart.

Classificeren van gebeurtenissen in een verhaal als processen of acties