Optimale bodemvochtspanning vollegrondsaardbeien schommelt … · 2018-04-09 · droogte in 2017...
3
Proeſtuinnieuws 8 | 28 april 2017 Opmale bodemvochtspanning vollegrondsaardbeien schommelt rond -30 kPa Proefcentrum Hoogstraten en pcfruit voeren sinds 2014 proeven uit om de skstof- en wa- tergiſt in vollegrondsaardbeien te sturen in funce van de smaak- en bewaarkwaliteit. In Hoogstraten worden de proeven uitgevoerd op een nae zandbodem, in Sint-Truiden op een droge leembodem. Deze laatste is daar- enboven ook rijk aan koolstof. Door de andere bodemsoort komen er op de twee locaes an- dere bemesngsnormen en bodemvochtspan- ningen naar voren. Ondergrens bodemvochtspan- ning vastgelegd De irrigae in deze proeven werd gestuurd op basis van het bodemwaterbalansmodel van de Bodemkundige Dienst van België (Figuur 1). In dit model wordt wekelijks berekend wat de vochtbehoeſte van de plant gaat zijn. Hierbij wordt rekening gehouden met de vochnput (neerslag, capillaire nalevering vanuit de on- dergrond) en de output (verwachte verdam- ping aan de hand van weersvoorspellingen, afspoeling, diepere indringing in de bodem). Praksch wordt dit gerealiseerd door in het begin van de teelt een bodemstaal te nemen waarmee in het labo een waterretenecurve wordt opgesteld. Op basis daarvan kunnen we perceelsspecifieke adviezen formuleren. Met dit staal wordt vervolgens het actuele vochtge- halte getoetst aan de waarde van het model. Wanneer het model aangeeſt dat de bodem- Thema vochtspanning op een bepaald moment te ver wegzakt, dan wordt berekend hoeveel water er moet worden gegeven. Aan de hand van de afgiſte van het irrigaesysteem berekenen we dan hoeveel minuten er gedurende de volgen- de week water moet worden gegeven. Uit de proeven is gebleken dat aardbeien zeer gevoelig zijn voor droogte. Om producever- liezen te vermijden, is er op zandgrond een on- dergrens van -30 kPa vastgelegd. Leemgrond kan meer vocht vasthouden en daar mag de vochtspanning iets verder zakken tot -40 kPa (Tabel 1). In de proeven werden twee vocht- regimes gehanteerd. Een naer irrigaeregime zorgde niet voor een hogere produce. Boven- dien werd op bepaalde jdsppen een hogere Brix-waarde gelinkt aan een droger irrigae- regime. In de prakjk wordt een vochtspanning van rond de -15 kPa aangehouden. Door iets dro- ger te telen en een iets lagere vochtspanning aan te houden kan je, aankelijk van de bo- dem, een aanzienlijke hoeveelheid water be- sparen. Mineralisae onder plascfolie niet te onderschaen Om de N-behoeſte correct in te schaen, is het zinvol de N-voorraad in de bodem bij de aan- vang van het seizoen te kennen. Uit de proe- ven blijkt dat er onder de plasc rug een bete- kenisvolle mineralisae plaatsvindt. Een eerste groot verschil tussen de zand- en leemgrond, is de starthoeveelheid skstof. Op zandgrond is er na de winter geen skstof meer aanwe- zig in de bodem. Op leemgrond kan er na de winter nog een mooie voorraad skstof in de bodem achterblijven. Het tweede verschil zit in het koolstofpercentage. Wanneer zoals op Vollegrondsaardbeien kunnen iets droger worden geteeld dan wat gangbaar is in de prakjk. De ideale bodemvochtspanning schom- melt rond -30 kPa. Ook de skstofgiſt kan iets lager omdat er een sterke mineralisae plaatsvindt in de aardbeienrug. Klimaatvraag zon, temperatuur, wind, luchtvoch6gheid Klimaataanbod Neerslag Run Off Evapora6e Transpira6e Vochtreten6e van de bodem Diepe drainage Capillaire ops6jging Bedruppeling Wortelopname Figuur 1. - Schemasche voorstelling van de bodemwaterbalans waarmee je het vochtgehalte in de wortelzone van aardbeien kan berekenen Tabel 1. - Irrigaerichtlijnen voor aardbeipercelen gelijkaardig aan de proefvelden in Hoogstraten en Sint-Truiden Proefveld Teeltsysteem Voorgestelde bodemvochtspanning (drempelwaarde voor irrigatie) PCH Produceteelt EVT -20 tot -30 kPa pcfruit Produceteelt EVT Doordragers Portola -30 tot -40 kPa copyright Proeftuinnieuws | 19 |
Transcript of Optimale bodemvochtspanning vollegrondsaardbeien schommelt … · 2018-04-09 · droogte in 2017...
Proeftuinnieuws 8 | 28 april 2017
Optimale bodemvochtspanning vollegrondsaardbeien schommelt rond -30 kPa
Proefcentrum Hoogstraten en pcfruit voeren sinds 2014 proeven uit om de stikstof- en wa-tergift in vollegrondsaardbeien te sturen in functie van de smaak- en bewaarkwaliteit. In Hoogstraten worden de proeven uitgevoerd op een natte zandbodem, in Sint-Truiden op een droge leembodem. Deze laatste is daar-enboven ook rijk aan koolstof. Door de andere bodemsoort komen er op de twee locaties an-dere bemestingsnormen en bodemvochtspan-ningen naar voren.
Ondergrens bodemvochtspan-ning vastgelegd
De irrigatie in deze proeven werd gestuurd op basis van het bodemwaterbalansmodel van de Bodemkundige Dienst van België (Figuur 1). In dit model wordt wekelijks berekend wat de vochtbehoefte van de plant gaat zijn. Hierbij wordt rekening gehouden met de vochtinput (neerslag, capillaire nalevering vanuit de on-dergrond) en de output (verwachte verdam-ping aan de hand van weersvoorspellingen, afspoeling, diepere indringing in de bodem).
Praktisch wordt dit gerealiseerd door in het begin van de teelt een bodemstaal te nemen waarmee in het labo een waterretentiecurve wordt opgesteld. Op basis daarvan kunnen we perceelsspecifieke adviezen formuleren. Met dit staal wordt vervolgens het actuele vochtge-halte getoetst aan de waarde van het model. Wanneer het model aangeeft dat de bodem-
Thema
vochtspanning op een bepaald moment te ver wegzakt, dan wordt berekend hoeveel water er moet worden gegeven. Aan de hand van de afgifte van het irrigatiesysteem berekenen we dan hoeveel minuten er gedurende de volgen-de week water moet worden gegeven.
Uit de proeven is gebleken dat aardbeien zeer gevoelig zijn voor droogte. Om productiever-liezen te vermijden, is er op zandgrond een on-dergrens van -30 kPa vastgelegd. Leemgrond kan meer vocht vasthouden en daar mag de vochtspanning iets verder zakken tot -40 kPa
(Tabel 1). In de proeven werden twee vocht- regimes gehanteerd. Een natter irrigatieregime zorgde niet voor een hogere productie. Boven-dien werd op bepaalde tijdstippen een hogere Brix-waarde gelinkt aan een droger irrigatie- regime.
In de praktijk wordt een vochtspanning van rond de -15 kPa aangehouden. Door iets dro-ger te telen en een iets lagere vochtspanning aan te houden kan je, afhankelijk van de bo-dem, een aanzienlijke hoeveelheid water be-sparen.
Mineralisatie onder plasticfolie niet te onderschatten
Om de N-behoefte correct in te schatten, is het zinvol de N-voorraad in de bodem bij de aan-vang van het seizoen te kennen. Uit de proe-ven blijkt dat er onder de plastic rug een bete-kenisvolle mineralisatie plaatsvindt. Een eerste groot verschil tussen de zand- en leemgrond, is de starthoeveelheid stikstof. Op zandgrond is er na de winter geen stikstof meer aanwe-zig in de bodem. Op leemgrond kan er na de winter nog een mooie voorraad stikstof in de bodem achterblijven. Het tweede verschil zit in het koolstofpercentage. Wanneer zoals op
Vollegrondsaardbeien kunnen iets droger worden geteeld dan wat gangbaar is in de praktijk. De ideale bodemvochtspanning schom-melt rond -30 kPa. Ook de stikstofgift kan iets lager omdat er een sterke mineralisatie plaatsvindt in de aardbeienrug.
Klimaatvraag
zon,temperatuur,wind,luchtvoch6gheid
KlimaataanbodNeerslag
RunOff
Evapora6e
Transpira6e
Vochtreten6evandebodem
DiepedrainageCapillaireops6jging
Bedruppeling
Wortelopname
Figuur 1. - Schematische voorstelling van de bodemwaterbalans waarmee je het vochtgehalte in de wortelzone van aardbeien kan berekenen
Tabel 1. - Irrigatierichtlijnen voor aardbeipercelen gelijkaardig aan de proefvelden in Hoogstraten en Sint-Truiden
Proefveld Teeltsysteem Voorgestelde bodemvochtspanning (drempelwaarde voor irrigatie)
PCH Productieteelt EVT -20 tot -30 kPa
pcfruitProductieteelt EVT
Doordragers Portola-30 tot -40 kPacopy
right
Proe
ftuinn
ieuws
copy
right
Proe
ftuinn
ieuws
| 19 |
pcfruit het koolstofpercentage hoger is, dan gebeurt er nog meer mineralisatie vanaf het moment dat de plastic ruggen gelegd zijn. In Hoogstraten kwam er in 2016 tijdens de teelt 50 kg N vrij. Bij pcfruit liep dit op tot 100 kg N. Daardoor was de hoeveelheid stik-stof die bijbemest moest worden bij pcfruit eerder beperkt (Tabel 2).
Kwaliteit gaat achteruit bij overbemesting
In een EVT-teelt werden drie bemestingstrap-pen aangelegd: geen bemesting, 80 kg N/ha (praktijkdosis) en 160 kg N/ha (overbemes-ting). Overbemesting bleek een nadelige in-vloed te hebben op de aardbeikwaliteit. Een overmaat aan stikstof resulteerde in 2016 op het proefveld van PCH in een lagere hardheid, met een hoger risico op drukplekken tot gevolg (Figuur 2).
Door overkapping invloed van droogte in 2017 beter te bepalen
Tot nog toe werden alle proeven uitgevoerd in openlucht zonder overkapping. In 2017 wordt in Hoogstraten een proef aangelegd onder wandelkappen. Hierbij worden vier bemes-tingstrappen en twee vochttrappen getest. Doordat de teelt overkapt is, kunnen we de
a b
a a a
ab
0
10
20
30
40
50
27/6/2016 30/6/2016
Vruc
hten
met
dru
kple
kken
na
tran
spor
t (%
)
0 kg N/ha 80 kg N/ha 160 kg N/ha
0
10
20
30
40
50
60
70
1/4/2
016
11/4/2
016
21/4/2
016
1/5/2
016
11/5/2
016
21/5/2
016
31/5/2
016
10/6/2
016
20/6/2
016
30/6/2
016
Voch
tgeh
alte
(%)
Nee
rsla
g of
wat
ergi
ft (m
m)
Vochtgehalte bij -30 kPa
Vochtgehalte bij -10 kPa
0
20
40
60
80
100
Irrigatie NeerslagBerekend vochtgehalteGemeten vochtgehalte
Figuur 2. - Percentage vruchten met grote drukplekken na een transportsimulatie van aardbeien in functie van de aangelegde bemestingstrap (EVT-teelt 2016 PCH). Te veel stikstof verhoogt het risico op drukplekken. Balkjes met eenzelfde letter zijn niet significant verschillend.
Laat jij je ook graag begeleiden?
Via de telersbegeleiding van dit project kan je op jouw bedrijf ervaring op doen met de optimale irrigatie en N-bemesting voor vollegrondsaardbeien, waarbij wordt gestreefd naar een maximale productie met optimale kwaliteit. Als je meer infor-matie wenst of je wil graag begeleiding, dan kan je steeds contact opnemen met:
Proefcentrum HoogstratenRob Van [email protected]. 03/315 70 52
Proefcentrum Fruitteelt (pcfruit)Miet [email protected]. 011/69 71 54
Bodemkundige Dienst van BelgiëPieter [email protected]. 0473/31 02 96 ■
Tabel 2. - Voorlopige richtlijnen bemesting voor aardbeipercelen gelijkaardig aan de proefvelden in Hoogstraten en Sint-Truiden, gebaseerd op de uitgevoerde proeven. Aan de hand van extra proeven en ervaringen bij telers kunnen deze richtlijnen nog wijzigen.
Proefveld Bodemvoorraad bij aanvang
Aanplanting Voorgestelde bemestingsdosis (1) Opmerking (2)
PCH 0 kg N Wachtbed 100 kg N Positief effect meststoffencoating in de proef
PCH 0 kg N Productieteelt EVT 60 kg N Door nat voorjaar lag de productie vrij laag
pcfruit 15 kg N (april 2015)
Productieteelt 40 kg N tijdens de productieteelt en 0 kg N bij aanvang
Hoge mineralisatie door kersenaanplanting in 2013 (effect gescheurde weide)
pcfruit 50 kg N Doordrager Portola 70 kg N Door nat voorjaar lag de productie vrij laag(1) Totale dosis toegediend als drijfmest, vaste meststoffen, fertigatie of een combinatie(2) Duiding bij de uitgevoerde proeven
Door de sterke mineralisatie in de ruggen kan je de stikstofgift in vollegrondsaardbeien reduceren.
copy
right
Proe
ftuinn
ieuws
| 20 | Proeftuinnieuws 8 | 28 april 2017
a b
a a a
ab
0
10
20
30
40
50
27/6/2016 30/6/2016
Vruc
hten
met
dru
kple
kken
na
tran
spor
t (%
)
0 kg N/ha 80 kg N/ha 160 kg N/ha
0
10
20
30
40
50
60
70
1/4/2
016
11/4/2
016
21/4/2
016
1/5/2
016
11/5/2
016
21/5/2
016
31/5/2
016
10/6/2
016
20/6/2
016
30/6/2
016 Vo
chtg
ehal
te (%
)
Nee
rsla
g of
wat
ergi
ft (m
m)
Vochtgehalte bij -30 kPa
Vochtgehalte bij -10 kPa
0
20
40
60
80
100
Irrigatie NeerslagBerekend vochtgehalteGemeten vochtgehalte
Figuur 3. - Vochtverloop op een EVT-aanplanting in Meerle in 2016 waarbij het vochtgehalte tussen -30 kPa en -10 kPa bleef in het begin van de maand mei, wanneer de vochtvraag hoger was dan de hoeveelheid neerslag.
Onderzoek uitgevoerd in het kader van het LA-traject ‘Aansturing van stikstof en water in vollegrondsaardbei voor een duurzame transitie naar verhoogde smaak- en bewaarkwaliteit’. Met co-financiering van VBT, Boerenbond, Veiling Haspengouw, ICL Fertilizers en Hermoo.
invloed van droogte op de kwaliteit nog beter nagaan. Bij pcfruit wordt de proef met door-dragers van 2016 herhaald, maar ook hier zal de teelt worden overkapt om de invloed van regen uit te sluiten.
Doe zelf ervaring op via de telersbegeleiding
Wanneer je optimale streefwaarden opstelt voor bemesting en watergift, dan is het ui-teraard de bedoeling om deze in de praktijk
te toetsen en te introduceren. Daarom werd binnen het project een telersbegeleiding opge-start. In 2016 kregen dertien bedrijven advies over de optimale toepassing van irrigatie en fertigatie. Deze telers ontvangen wekelijks via mail de berekende irrigatieduur en -dosis voor hun percelen. Het advies is gebaseerd op de berekende bodemwaterbalans die wordt afge-toetst aan effectieve bodemvochtmetingen op het perceel. Zo kan je als teler ervaring opdoen met de streefwaarden die in het project wer-den opgesteld.
In 2016 werd bijvoorbeeld gestreefd naar een optimale bodemvochtspanning tussen -10 en -30 kPa in een EVT-aanplanting op een bedrijf in Meerle. Vooral begin mei was de vochtvraag nog hoger dan de hoeveelheid neerslag. Daar-om werd er geïrrigeerd, echter zonder overma-tig water te gebruiken (Figuur 3). Het waterver-bruik was lager en de productie en kwaliteit in deze teelt bleven op hetzelfde niveau.
Om de N-behoefte van vollegrondsaardbeien optimaal in te schatten wordt vanaf 2017 bij de deelnemende bedrijven ook de minerali-satiecapaciteit van de bodem bepaald. Deze mineralisatiecapaciteit wordt afgeleid uit een bodemanalyse aan het begin van de teelt, met aandacht voor de N-inhoud en het koolstofge-halte. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de voorgeschiedenis van het perceel en de uitgevoerde organische bemesting.
R. Van AertProefcentrum Hoogstraten, Meerle
P. JanssensBodemkundige Dienst van België, Heverlee
M. Boonen & W. Verjanspcfruit, Sint-Truiden
M. HertogKU Leuven, Heverlee
copy
right
Proe
ftuinn
ieuws
copy
right
Proe
ftuinn
ieuws
| 21 | Proeftuinnieuws 8 | 28 april 2017
