OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Bruxelles Environnement · 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N Een...
Transcript of OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN - Bruxelles Environnement · 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N Een...
OPLEIDING
DUURZAME GEBOUWEN
FOLLOW-UP EN MONITORING
VAN DUURZAME GEBOUWEN
LENTE 2019
Paulo SEIXAS
Onderhoud van de technische installaties
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE2
N Een algemeen overzicht geven van het onderhoud van de
technische installaties van een gebouw
N Ingaan op de onderhoudsverrichtingen voor volgende
installaties:
• verwarming
• waterbehandeling
• ventilatie
• klimaatregeling
• elektriciteit
Een goed ontworpen installatie moet makkelijk
te onderhouden zijn
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE3
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
EPB-REGLEMENTERING VOOR VERWARMING4
Evolutie van de EPB-reglementering voor verwarming > 1 januari 2019
Doelstelling
N Het energieverbruik verminderen
N De uitstoot van broeikasgassen (BKG) verminderen
Verwarming van de gebouwen in het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest (BHG) = 70 % van de BKG en 56 % van de
energiefactuur
Toepassingsgebied
N Alle gas- of stookolieketels (zelfs met vermogen < 20 kW)
N De waterverwarmingstoestellen op gas
Omschakeling naar rijk gas in BHG
N Omschakelingsperiode 2020 > 2023
N De compatibiliteit met de toestellen op gas controleren
N Regeling compatibele toestellen te voorzien
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
EPB-REGLEMENTERING VOOR VERWARMING5
EPB-periodieke controle
N Eigenaar die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de controle
N Controle verricht door een EPB-verwarmingsketeltechnicus
N De periodieke controle moet gebeuren:
• jaarlijks voor de stookolieketels
• om de 2 jaar voor de gasketels
• om de 2 jaar voor de gasgeisers + 1ste controle bij de installatie
Attest van EPB-periodieke controle
EPB-oplevering van het verwarmingssysteem
N Initiële controle bij de plaatsing van een ketel (regeling, isolatie van de
kanalen, verbranding, trek van de schoorsteen ...)
N Verricht door een EPB- verwarmingsadviseur of door de installateur als hij
over een erkenning beschikt
Attest
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
EPB-REGLEMENTERING VOOR VERWARMING6
EPB-diagnose van de verwarmingssystemen van type 1 [geschrapt]
N Installatie die een verwarmingsketel van maximum 100 kW bevat
N Diagnose afgeschaft ten voordele van aanbevelingen op het EPB-
periodieke controleattest.
EPB-diagnose van de verwarmingssystemen van type 2
N Installatie die een verwarmingsketel van meer dan 100 kW of meerdere
verwarmingsketels omvat
N Uitgevoerd door een EPB-verwarmingsadviseur type 2
N Om de 5 jaar
N Doelstellingen: de efficiëntie van het systeem verbeteren en een minimaal
onderhoudsprogramma invoeren
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
EPB-REGLEMENTERING VOOR VERWARMING7
Tools “Leefmilieu Brussel”
N Logboek verwarmingsinstallaties type 1
N Logboek verwarmingsinstallaties type 2
N Stappenplan (verwarmingsketel of waterverwarmingstoestel)
N Syllabus “EPB-verwarmingsreglementering”
• Module periodieke controle
• Module in verband met de meettechnieken voor verwarmingsketels
• Oplevering van de verwarmingssystemen van type 1
• Oplevering van de verwarmingssystemen van type 2
Link naar de website
https://leefmilieu.brussels/themas/gebouwen/verplichtingen/de-energieprestatie-
van-gebouwen-epb/epb-voor-verwarming-en-klimaa-10
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE8
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD9
Periodiciteit van het onderhoud
N De opgegeven periodiciteiten steunen op de reglementering of de ervaring
van vakdeskundigen (Onderhoudsgids voor duurzame gebouwen, WTCB)
N Het onderhoudsprogramma van een technische installatie moet rekening
houden met haar specifieke eigenschappen.
N Periodiciteit [xJ]: handelingen die minstens eenmaal om de x jaar
uitgevoerd moeten worden
N Periodiciteit [xm]: handelingen die minstens eenmaal om de x maanden
uitgevoerd moeten worden
Onderhoudsbudget in [%] van de investeringskosten
N Verwarmingsketel = 1,5 %
N Warmtepomp = 2 %
N Thermische zonnepanelen = 2 %
N Fotovoltaïsche zonnepanelen = 1,5 %
N Hout/pelletkachel = 2 %
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD10
Nazicht van de gasleidingen
N Staat van de oppervlakte, dichtheid, wanddoorvoeringen en bevestigingen
N Werking van de afsluitkranen, ventielen, regelorganen, ontluchters, ...
N Onderhoud van het schilderwerk en eventuele markeringen
Bron: Ecorce
[1J]
[1J]
[3J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD11
Nazicht van de verwarmingsleidingen
N Idem nazicht van de gasleidingen
N Dichtheid van de kraan- en kleppakkingen
N Staat van de warmte-isolatie
N Staat van de signalisatie die de aard van de verdeelde vloeistof aangeeft
Bron: Ecorce
[1J]
[1J]
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD12
Nazicht van de verwarmingsleidingen
Bron: Ecorce
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD13
Circulatiepompen
N Visuele controle van de elektrische kring
N Controle op aanwezigheid van lekken
N Nazicht van de goede werking (test rotatie, geluid, trillingen ...)
Bron: EcorceBron: www.elyotherm.fr
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD14
Expansievat
N Controle van de algemene staat (corrosie, lekken ...)
N Controle op aanwezigheid van lucht
N Controle van de druk in het expansievat (minimale druk = 0,5 bar)
Bron: ICEDD
Pgon [bar] = (h [m] / 10) + 0,3 [bar]
N h is het hoogteverschil tussen
het expansievat en het
hoogste punt van de installatie
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD15
Controle van de algemene staat van een verwarmingsketel
N De vervuilingsgraad van de verbrandingskamer en de afvoerkanalen van de
verbrandingsgassen beoordelen (vóór de reiniging)
Gebrekkig onderhoud, ontwerpfout
Bron: www.fioulreduc.com
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD16
Controle van de algemene staat van een verwarmingsketel
N De afwezigheid van
condensatie in de schoorsteen
nagaan
N De staat van de omkasting
controleren
N De staat van de warmte-
isolatie en de bevestiging
controleren
N De oppervlakten van de
warmtewisselaar controleren
na reiniging (waterinsijpeling,
verdunning, scheuren ...)
N De dichtheid van de
opengaande delen (haarddeur,
branderdeur ...) nagaan
Bron: www.systemd.fr
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD17
Onderhoud van verwarmingsketels met gasvormige brandstoffen
N Algemene staat van de ketel,
van de verluchting van de
stookruimte en van de
verbrandingsluchttoevoer
N Ontstoffing van de
verwarmingsketel, reiniging van
het branderbed en van de
warmtewisselaar
N Reiniging van de ventilator
(blaaslucht)
N Analyse verbrandingsgassen en
afstelling van de aangeblazen
gasbranders
Prijs voor onderhoud van
verwarmingsketel: ongeveer
€ 130Bron: revision-chaudiere-toulouse.com
[2J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD18
Onderhoud van verwarmingsketels met gasvormige brandstoffen
N Voor branders van type B (atmosferische branders)
• Algemene staat en dichtheid van het rookkanaal
• Werking van de trek van de schoorsteen
• Mechanische reiniging van het kanaal en zijn aansluiting op de
verwarmingsketel
Bron: ICEDD
[2J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD19
Onderhoud van verwarmingsketels met gasvormige brandstoffen
N Voor verwarmingsketels van type C (gesloten):
• Vaststelling van het verbrandingsrendement via in het concentrisch
kanaal voorziene meetpunten (temperatuur verbrandingsgas en
temperatuur verbrandingslucht)
• Metingen bij verschillend werkingsbereik voor modulerende branders
Bron: ICEDD
[2J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD20
Onderhoud van verwarmingsketels met vloeibare brandstoffen
Bron: ICEDD
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD21
Onderhoud van verwarmingsketels met vloeibare brandstoffen
N Algemene staat van de ketel, van de
verluchting van de stookruimte en van
de verbrandingsluchttoevoer
N Visuele controle van de rookgassen
(filterpapier)
N Reiniging van de ketel en de brander
N Reiniging en /of vegen van de
rookafvoerkanalen
N Controle van de staat van eventuele
hittebestendige elementen
N Analyse van de verbranding en
afstelling van de ventilatorbranders
Bron: ICEDD
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD22
Voorbeeld van analyse van verbrandingsgassen
Controletest Voor onderhoud Na onderhoud
CO2-gehalte (%) 10,79 10,56
CO-gehalte (mg/kWh) 181 10
NOx-gehalte (ppm) 78 81
O2-gehalte (%) 1,8 2,2
Watertemperatuur (°C) 65 65
Temperatuur verbrandingsgassen
(°C)230,4 190,0
Temperatuur verbrandingslucht (°C) 16,0 26,0
Nettotemperatuur (°C) 214,4 164,0
Verbrandingsrendement (%) 90,1 92,3
Verbrandingsrendement = 100 – f x (Trookgassen – Tomgeving) / %CO2
[f=0,47 voor aardgas en 0,57 voor stookolie]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD23
Energiewinst door beter rendement na onderhoud
Reiniging en regeling van de verbranding op een stookolieketel
N 1 mm roet aan de oppervlakte van de warmtewisselaar stemt overeen
met een verlies van het verbrandingsrendement van 4 tot 8 %
N Te grote trek van de schoorsteen: verhoging temperatuur rookgassen en
vermindering van het rendement
N Regeling overtollige lucht
N Het verbrandingsrendement stijgt van 82% naar 88%
Schatting van de winst op een jaarlijks verbruik van 21160 kWh (2000 l)
N [82/88] x 21160 = 19717 kWh
N Besparing = 1443 kWh of € 95 (met € 0,7 / liter stookolie)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD24
Afvoerkanalen voor verbrandingsproducten
N Vegen van de schoorsteen langs boven (met borstels en gewichten) of
langs onder via een veegluik of met een roetvanger
N Visuele controle van het kanaal (scheuren, gebreken in de afdichting ter
hoogte van het veegluik ...)
N Nagaan dat er veegluiken zijn dichtbij de richtingveranderingen in het
kanaal
N Eventueel dichten van scheuren en openingen in het kanaal
(hittebestendige kit of vuurvaste mortel)
N Periodieke controle: dichtheidstest, endoscopisch onderzoek van de
schoorsteen
Bron: www.setin.frBron: regetherm.com
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD25
Reservoirs voor vloeibare brandstoffen
N Visuele controle van de installatie (netheid, lekken, stabiliteit ...)
N Controle van het alarmsysteem en/of het overvulbeveiligings- en/of
lekdetectiesysteem
N Controle van de aanwezigheid van water en slib in het reservoir
N Controle van de werking van het peilsysteem
N Demontage en reiniging van de filters en smeren van de kranen
N Nazicht van de dichtheid van het reservoir
Reservoirs voor gasvormige brandstoffen
N Controle van de naleving van de voorschriften van de besluiten en de
milieuvergunning
N Visuele controle van de installatie (corrosie, hinderlijke plantengroei, staat
van beschermingen van het reservoir ...)
N Controle van de beveiligingsinrichting
N Nazicht van de dichtheid
[1-2J]
[5J]
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD26
Warmtelichamen
N Controle van de staat van de radiatoren (stof, lekken, bevestiging ...)
N Controle van de dichtheid van de installatie en ontluchting
N Controle van de werking van de thermostaten en/of thermostatische kranen
N Onderhoud van het schilderwerk
Bron: www.elyotherm.fr
[1J]
[3J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD27
Ontluchting van een huishoudelijke verwarmingsinstallatie in 10 stappen
1. Alle thermostatische kranen en afsluiters opendraaien
2. De verwarmingsketel in werking stellen
3. De snelheid van de circulatiepomp opvoeren
4. De installatie laten opwarmen tot de ketel stopt met werken
5. De stroomtoevoer uitschakelen
6. De druk van de installatie opvoeren tot 2 bar
7. Een uur wachten tot de lucht is gezakt
8. De uitrusting van de installatie en dan de verwarmingstoestellen
ontluchten, te beginnen onderaan
9. De verschillende regelingen opnieuw instellen in de
oorspronkelijke stand
10.De installatie opnieuw inschakelen en de operatie zo nodig
herhalen
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE28
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
SANITAIR WARM WATER29
Regelmatig onderhoud
N Controle van de temperatuur
N De hendel van de veiligheidsgroep overhalen
N Controle van de verkalking van de opslagreservoirs en/of warmtewisselaars
N Controle van de magnesiumbeveiligingsanode
N Nazicht van de warmte-isolatie van de leidingen
Bron: RemehaBron: ICEDD
[1J]
[6m]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
SANITAIR WARM WATER30
Periodiek onderhoud
N Ontkalking van de boilers en eventuele ontsmetting
N Vervanging van de beveiligingsanode
N Lediging, spoeling of ontsmetting van het SWW-circuit
Bron: www.robert-mauron.ch
[2-3J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
SANITAIR WARM WATER31
Thermische zonnecollectoren
N Algemene controle van de installatie (aanwezigheid van lekken, netdruk ...)
N Controle van de veiligheidsorganen (ventiel, mengkraan)
N Visuele controle van de bekabeling
N Nazicht van het debiet van de installatie
N Nazicht van de werking van de regelinrichting
N Controle van het expansievat
N Controle van de staat van het overdrachtsmedium (pH-test)
N Reiniging van de collector volgens vervuilingsgraad
[1-2J]
Bron: Viessmann
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE32
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
WATERBEHANDELING33
Controle van het toestel
N Visueel onderzoek van de
omgeving (netheid, opslag-
zone)
N Controle van de werking
(conforme duur van de
onthardings/regeneratiefasen)
N Nazicht van het zoutverbruik
volgens verbruikt volume
water
Bron: Ecorce
[3m-1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
WATERBEHANDELING34
Harsen
N Ontsmetting
N Nazicht van de staat van de harsen
N Vervanging (volgens aanbevelingen van de fabrikant)
Zoutbak
N Controle van de bevoorrading
N Reiniging en ontsmetting (zuiverheid van het zout)
Bron: Ecorce
[1J]
[5J]
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE35
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
REGENWATEROPVANG36
Bron: MATRIciel
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
REGENWATEROPVANG37
Opvangtank
N Inspectie en reiniging van de voorfilters
N Visuele controle van de tank
N Lediging en reiniging van de tank
Hydrofoorgroep en overdrukpomp
N Controle van de stroomop- en stroomafwaartse druk
N Controle van de goede werking van de pompen (geluid, trillingen ...)
N Visuele controle van de elektrische kabels
Filtering en verdeling
N Reiniging en spoeling van de filters
N Vervanging van de filterpatronen (aanbevelingen van de fabrikant)
N Visuele controle van het net
[1J]
[1J]
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE38
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
AFVALWATERZUIVERING39
Septische putten
N De staat van de put controleren (dichtheid, verluchting ...)
N De hoeveelheid slib controleren (maximum 50 % van het volume)
N Reiniging van eventuele filters
N Ruiming van de put en vullen met water
Bron: www.lambton.ca
[1-3J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
AFVALWATERZUIVERING40
Vetafscheiders
N Visuele controle van de installatie (deksel, dichtheid, filters ...)
N Nazicht van de dichtheid
N Lediging van de bak volgens gebruik
Individuele zuiveringsstations
N De installatie moet voldoen aan de voorschriften van de milieuvergunning
N Nazicht van de overdrukpomp (werking, alarm, reiniging filter)
N Controle van de verluchtingspijpen
N Controle en reiniging van de aanslag in de compartimenten
N Nazicht van de goede waterdoorstroming tussen compartimenten
N Visuele en olfactieve controle van het gezuiverde water
N Periodieke lediging op basis van slibniveau
Onderhoudscontract [€ 150 - 300 per jaar]
[1-3J]
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE41
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD42
Ventilatiegroepen
N Controle van de motor en de ventilator (oppervlakte, bedrading,
trillingsdempers, slijtage en spanning van de V-riemen ...)
Bron: ICEDD
Bron: Ecorce
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD43
Ventilatiegroepen
N Nazicht van de vervuiling en de staat van de onderdelen (batterijen,
kleppen, warmterecuperator ...)
N Ontstoffing en reiniging van de ventilatiekoker
N Reiniging of vervanging van de filters
Bron: www.entretien-ventilation.be Bron: ICEDD
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD44
Inblaas- en afzuigmonden
N Regelmatige reiniging en ontstoffing
N Nazicht van de goede werking (debiet, bevestiging)
Luchtnet
N Nazicht van de staat van vervuiling van het net (inspectieluiken, monden)
N Visuele controle van de toegankelijke kokers (bevestigingen, voegen,algemene staat ...)
N Smeren van de klepmechanismen
N Reiniging van de binnenkant van de kokers indien nodig
Bron: WTCB
6 jaar 9 jaar 16 jaar
[3m]
[3J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD45
Reiniging van de kanalen
N Losmaken van het stof
• Ronddraaiende borstel via een opening (mond, luik)
N Stofzuigen
• Alle andere openingen moeten afgedicht zijn
• Afzuigsysteem en specifieke filtering
Bron: WTCB Bron: ICEDD
Bron: ICEDD
[9J] Inspectieluik
2. Stofzuigen1. Losmaken van het stof
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD46
Onderhoudskosten van een residentieel dubbelstroom ventilatiesysteem
N Complete reiniging van het net voor eengezinswoning: € 700 excl.btw
N Onderhoudscontract: tussen € 150 en € 350 per jaar
• Jaarlijkse reiniging van de ventilatiegroep
• Vervanging van de filters
• Controle van de uitbalancering van het net
N De reiniging van de filters en de inblaas/afzuigmonden kan gebeuren
door de beheerder of de bewoner
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD47
Indicatieve onderhoudsplanning
Onderdelen van het ventilatiesysteemReinigingsfrequentie
Vervangings-
frequentie
Luchttoevoeren en ventilatiemonden Om de 3 maanden -
Filters Om de 3 maanden Jaarlijks
Warmtewisselaar Jaarlijks -
Ventilatoren Jaarlijks -
Kanalen:
- stijf
- flexibel
Om de 6-10 jaar -
- Om de 6-10 jaar
Natuurlijke afvoeropeningen Om de 3 maanden -
Natuurlijke afvoerleidingen Om de 6-10 jaar -
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE48
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
UITBALANCERING VAN HET NET49
Waarom het luchtnet uitbalanceren?
N Verdelen van het ontwerpdebiet naar de verschillende monden
N De gebruikers hebben de afstelling van sommige monden gewijzigd
N De uitbalancering is niet correct gebeurd bij de installatie
50 m³/h
25 m³/h
75 m³/h
Bron: WTCB
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
UITBALANCERING VAN HET NET50
Stappen van de uitbalancering
1. De deuren en vensters van het gebouw sluiten
2. Alle balanceringsorganen van het net openen
3. Debietmetingen
4. Afstelling van de monden, te beginnen met het meest ongunstige deel
de ratio’s [ontwerpdebiet / gemeten debiet] van elke mond
moeten gelijk zijn
5. Afstelling van de ventilator om het gewenste debiet te verkrijgen
6. Afstelling van het tweede net (systeem D)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
UITBALANCERING VAN HET NET51
Meting in het kanaal
N Meting met een sonde in het kanaal
N Betrouwbaar (foutmarge 10 tot 15 %)
N Beperkingen qua toegankelijkheid
Bron: WTCB
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
UITBALANCERING VAN HET NET52
Metingen ter hoogte van de mond
N Vleugelrad anemometer, compensatiedrukmeter
N Niet helemaal betrouwbaar afhankelijk van meetvoorwaarden
N Gemakkelijke toegankelijkheid (indien monden correct zijn geplaatst)
N Aanbrengen van een buis ter hoogte van de mond om een sondemeting te
verrichten
Bron: WTCB
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
UITBALANCERING VAN HET NET53
Belang van de plaats van de monden
Bron: WTCB
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE54
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
EPB-REGLEMENTERING VOOR KLIMAATREGELING55
Doelstellingen en uitdagingen
N Het energieverbruik van de koeltoestellen verminderen
N De werking van de installaties optimaliseren
N EPB-verwarming en EPB-klimaatregeling➔ zelfde besluit
N Betreft de klimaatregelingssystemen > 12 kW (koelsystemen)
Verplichtingen
N Een reeks EPB-eisen opvolgen
N Een EPB-diagnose klimaatregeling verrichten
N Voorzien in minimaal onderhoud
Onderhoudscontract aanbevolen
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
EPB-REGLEMENTERING VOOR KLIMAATREGELING56
Tools “Leefmilieu Brussel”
N Module logboek
N Minimaal programma voor de klimaatregelingssystemen
N EPB-syllabus klimaatregeling
Link naar de website
https://environnement.brussels/thematiques/energie/la-performance-energetique-
des-batiments-peb/les-installations-techniques-4
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE57
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD58
Koelmachine en warmtepomp
N Controle van de staat van de buiteneenheid
N Controle van de vervuiling van de filters
N Reiniging van de batterij
Bron: Ecorce
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD59
Koelmachine en warmtepomp
N Nazicht van de compressor (oliepeil, start- en werkingsintensiteit ...)
N Controle van de antivriesinrichting
N Onderhoud van de toebehoren van het koelcircuit (reduceerventiel,
dehydreerfilter ...)
N Nazicht van de lading koelmiddel en de dichtheid van het circuit
N Nazicht en afstelling van de beveiligingsinrichtingen
N Controle van de stroomkring en de regeling
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD60
Waterleidingen
N Controle van de staat van de leidingen (dichtheid, warmte-isolatie ...)
N Controle van de normale werking van de pompen en circulatiepompen
N Controle van de afsluiters (hantering, staat, werking van de gemotoriseerde
afsluiters ...)
N Controle van het expansiesysteem
N Reiniging of vervanging van de filters
N Aflaten van lucht in de waterkring
Bron: Leefmilieu Brussel
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
PREVENTIEF ONDERHOUD61
Verwarmingslichamen(ventilatorconvector, cassette ...)
N Controle van de algemene
staat en werking
N Controle van de werking van
de regelkleppen
N Reiniging van de opvangbak
van condensaten
N Nazicht van de afvloeiing van
condensaten
N Controle van de ventilator
(geluid, trillingen, werking)
N Reiniging of vervanging van de
eventuele filter
Bron: Leefmilieu Brussel
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE62
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
HOOG- OF MIDDENSPANNINGSINSTALLATIES63
Verplichte controle van de installatie door een erkend organisme (AREI)
N Voor de inwerkingstelling van iedere installatie
N Eenmaal per jaar tijdens de exploitatie
N Na iedere wijziging of aanzienlijke uitbreiding van de installatie
Bron: Sibelga
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
HOOG- OF MIDDENSPANNINGSINSTALLATIES64
Controleverrichtingen van de installatie
N Controle van de algemene staat van de installatie (abnormale opwarming,
geluiden ...)
N Nazicht en afstelling van de beveiligingstoestellen
N Nazicht en afstelling van de controle- en bedieningstoestellen
N Controle van de aansluitingen van de elektriciteitsproducerende installaties
(warmtekrachtkoppeling, zonnepanelen)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE65
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
LAAGSPANNINGSINSTALLATIES66
Verplichte controle van de installatie door een erkend organisme (AREI)
N Om de 25 jaar voor de huishoudelijke installaties
N Om de 5 jaar voor de andere installaties
Controleverrichtingen van de installatie
N Nazicht van de leidingen en de kasten (algemene staat, bevestigingen,
opwarming, geluid ...)
N Testen van de beveiligingsinrichtingen
N Controle van de goede werking van de aarding
Fotovoltaïsche zonnepanelen
N Visuele controle van de installatie (werking meter, bekabeling ...)
N Controle van de omvormer (stof, ventilatie ...)
N Reiniging van de panelen (water zonder detergenten)
[5-25J]
[1J]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
INHOUDSOPGAVE67
VERWARMINGN EPB-reglementering voor verwarmingN Preventief onderhoudN Sanitair warm water
WATERVOORZIENINGN WaterbehandelingN RegenwateropvangN Afvalwaterzuivering
VENTILATIEN Preventief onderhoudN Uitbalancering van het net
KLIMAATREGELINGN EPB-reglementering voor klimaatregelingN Preventief onderhoud
ELEKTRICITEITN Hoogspanningsinstallaties (HS)N Laagspanningsinstallaties (LS)N Zeer-lage-spanningsinstallaties (ZLS)
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
VERWARMING WATER VENTILATIE KLIMAATREGELING ELEKTRICITEIT
ZEER-LAGE-SPANNINGSINSTALLATIES (ZLS)68
Diefstalalarmsysteem
N Visuele inspectie van het geluidsalarmsysteem
N Nazicht van de laders en opslagbatterijen
N Controle van de stroomtoevoer
N Jaarlijks onderhoud van de installatie
Branddetectie-installaties
N Visuele controle van de detectoren (stof, staat van de batterijen,
bevestiging ...)
N Werkingstest van het alarm of de detectoren
N Controle van de installatie (staat kabels, plaats van de detectoren,
wijzigingen in het gebruik van het gebouw)
N Jaarlijks onderhoud van de installatie (normvereisten, testen van
detectiecentrale, detectoren, alarmen ...) [1J]
[3m]
[3m]
[1J]
[3m]
[1J]
[3m]
[3m]
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE69
N EPB-reglementering verwarming en klimaatregeling
N Logboeken gebruiken voor de follow-up van de installaties
N Tussenkomsten door erkende beroepsmensen voor de
verplichte periodieke controles
N Regelmatige controles door gekwalificeerd personeel
N Onderhoud van een gebouw ➔ duurzaamheid en comfort
N Beheer van een gebouw ➔ algemene kennis
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
TOOLS70
Gids Duurzame Gebouwen
www.gidsduurzamegebouwen.brussels
N Thema Energie
Inrichtingen: Condensatieketel; Warmtepomp; Ventilatiekanalen; Filters van
een ventilatie-installatie
Websites
N Leefmilieu Brussel
https://leefmilieu.brussels
GEBOUW > EPB > EPB Verwarming en Klimaatregeling
N WTCB
http://www.wtcb.be
N VIVAQUA
https://www.vivaqua.be
Werken
N M. Wagneur, WTCB (2011), Onderhoudsgids voor duurzame gebouwen
Papieren versie of PDF
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN : FOLLOW-UP EN MONITORING VAN DUURZAME GEBOUWEN – LENTE 2019
CONTACT
BEDANKT VOOR UW AANDACHT
?
71
Paulo SEIXAS
Projectingenieur
écorce nv
+ 32 4 226 91 60