Opleiding Duurzaam Bouwen - · PDF file17 02 hout, glas en kunststof ... De gebruikte...
75
Leefmilieu Brussel GEVAARLIJKE STOFFEN Maggy HOVERTIN MATRIciel Opleiding Duurzaam Bouwen Duurzamer werfbeheer
Transcript of Opleiding Duurzaam Bouwen - · PDF file17 02 hout, glas en kunststof ... De gebruikte...
Leefmilieu Brussel
GEVAARLIJKE STOFFEN
Maggy HOVERTIN
MATRIciel
Opleiding Duurzaam Bouwen Duurzamer werfbeheer
Doelstellingen van de presentatie
2
● De begrippen "gevaarlijke stof" en "gevaarlijk afval"
definiëren;
● Sensibiliseren voor de gevaren van chemische stoffen;
● Een overzicht geven van een aantal gevaarlijke stoffen en
gevaarlijke afvalstoffen die op werven worden
aangetroffen
● Een overzicht geven van de belangrijkste reglementen
met betrekking tot gevaarlijke afvalstoffen die van
toepassing zijn op de werven
● Elementen aanreiken om de milieu-impact van deze
gevaarlijke stoffen te verkleinen.
3
1. Inleiding
2. Definities
3. Beheer van gevaarlijke stoffen – Algemeen
4. In de praktijk – Gevaarlijk afval op de werf
5. In de praktijk – Renovatie van gebouwen
6. Tools en internetsites
7. Bijlagen – Belangrijkste reglementeringen
Plan van de uiteenzetting
4
1. Inleiding
2. Definities
3. Beheer van gevaarlijke stoffen – Algemeen
4. In de praktijk – Gevaarlijk afval op de werf
5. In de praktijk – Renovatie van gebouwen
6. Tools en internetsites
7. Bijlagen – Belangrijkste reglementeringen
Plan van de uiteenzetting
1. Inleiding ● Vaststellingen:
► Wereldwijde productie van chemische stoffen: 1 miljoen t/jaar in 1930 naar 400
miljoen t/jaar in 2001.
► Gebrek aan kennis over de effecten van vele chemische stoffen en hun
interacties met de menselijke gezondheid en het milieu.
► Producten, bijproducten, residuen, ... verspreid in het milieu.
› Circuleren via het water en de lucht;
› Sommige zijn slecht biologisch afbreekbaar of actief in lage of zelfs zeer lage doses:
microverontreinigingen
› Ophoping in de bodem, in sedimenten, zelfs in de voedselketen;
5
Bron: ©Greenpeace/Perawongmetha
1. Inleiding
● Effecten van chemische stoffen:
► Op de gezondheid: kankers, allergieën, ademhalingsproblemen, aangeboren
afwijkingen, neurologische aandoeningen, hormonale stoornissen,…
► Op het milieu: luchtverontreiniging, daling van ozon in de stratosfeer
(stikstofoxiden en VOS), water- en bodemvervuiling, vernietiging van fauna en
flora,…
6 http://www.maisondelapeche.be
1. Inleiding ● Vaststellingen:
► Bouw- en sloopwerken produceren tal van gevaarlijke afvalstoffen: pcb's,
asbest, afval in verband met schilderwerken,…
► In tegenstelling tot andere soorten afval worden deze afvalstoffen meer over
het hoofd gezien door de actoren in de bouw;
► Het beheer ervan is vaak slecht gekend;
7
8
Indien een product of afvalstof als "niet-gevaarlijk” is ingedeeld,
betekent dit nog niet dat het geen risico’s voor het milieu of de
gezondheid inhoudt
1. Inleiding
9
1. Inleiding
2. Definities
3. Beheer van gevaarlijke stoffen – Algemeen
4. In de praktijk – Gevaarlijk afval op de werf
5. In de praktijk – Renovatie van gebouwen
6. Tools en internetsites
7. Bijlagen – Belangrijkste reglementeringen
Plan van de uiteenzetting
2. Wat is een gevaarlijke afvalstof?
● Afval: “Elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich
ontdoet of van plan is zich te ontdoen”
► Lijst van afvalstoffen (BBR van 25/04/2002)
› Referentienomenclatuur voor afvalbeheer
› Gevaarlijk afval: afval uit de lijst gemarkeerd met een asterisk (*)
http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=2002042553&tab
le_name=wet
10
2. Wat is een gevaarlijke afvalstof?
11
● Lijst van afvalstoffen (BBR van 25/04/2002)
17 BOUW- EN SLOOPAFVAL (INCLUSIEF AFGEGRAVEN GROND VAN
VERONTREINIGDE LOCATIES)
17 01 beton, stenen, tegels en keramische producten
17 01 01 beton
17 01 02 stenen
17 01 03 tegels en keramische producten
17 01 06* mengsels van beton, stenen, tegels of keramische producten, of
afzonderlijke fracties daarvan, die
*gevaarlijke stoffen bevatten
17 01 07 niet onder 17 01 06 vallende mengsels van beton, stenen, tegels of
keramische producten
17 02 hout, glas en kunststof
17 02 01 hout
17 02 02 glas
17 02 03 kunststof
17 02 04* glas, kunststof en hout die gevaarlijke stoffen bevatten of daarmee
verontreinigd zijn
17 03 bitumineuze mengsels, koolteer en met teer behandelde producten
17 03 01* bitumineuze mengsels die koolteer bevatten
17 03 02 niet onder 17 03 01 vallende bitumineuze mengsels
17 03 03* koolteer en met teer behandelde producten
17 04 metaal (inclusief legeringen
Gevaarlijk Afval
2. Hoe gevaarlijke stoffen herkennen?
► Gevaarlijke stof: stof die als gevaarlijk is of zal worden ingedeeld door het koninklijk
besluit van 24 mei 1982
12
Europese pictogrammen
13 Internationale pictogrammen: “Algemeen geharmoniseerd systeem” (AGS)
● Nieuwe pictogrammen
2. Hoe gevaarlijke stoffen herkennen?
15
Impregneermiddelen,
primers,…
2. Gevaarlijke stoffen
Verven en vernis
Polyurethaanschuim
Oplosmiddelen
16
Brandstoffen, motoroliën,
ontkistingsoliën,…
2. Gevaarlijke stoffen - voorbeelden
Foto's: MATRIciel
Lijmen (synthetisch: thermoplastisch,
thermohardend, …)
Corrosiewerende
middelen
Synthetische mastiek op basis van
gehalogeneerde oplosmiddelen:
polyurethaan, butyl, …)
16
1. Inleiding
2. Definities
3. Beheer van gevaarlijke stoffen – Algemeen
4. In de praktijk – Gevaarlijk afval op de werf
5. In de praktijk – Renovatie van gebouwen
6. Tools en internetsites
7. Bijlagen – Belangrijkste reglementeringen
Plan van de uiteenzetting
● Iedere houder van gevaarlijk afval moet het ofwel zelf verwijderen of
aan een erkende afvalophaler overhandigen
Erkende ophalers
http://app.leefmilieubrussel.be/lijsten/?nr_list=CED0001
● Elke overhandiging en ontvangst van gevaarlijke afvalstoffen moet
tegen ontvangstbewijs gebeuren;
● De erkende ophaler of het afvalverzamel- en/of verwerkingscentrum
moet dit ontvangstbewijs leveren;
● Kopieën van de ontvangstbewijzen worden gedurende 5 jaar bewaard.
17
3. Gevaarlijke afvalstoffen - algemeen
3. Gevaarlijke afvalstoffen - algemeen
● Gegevens op het ontvangstbewijs:
► de datum van overhandiging van het afval;
► het soort afval: code en benaming (Lijst van afvalstoffen: BBR van 25
april 2002)
► de hoeveelheid afval, uitgedrukt in massa of in volume;
► de eigenschappen en samenstelling van het afval;
► de naam en het adres van de aangever (de houder) van het afval;
► de naam en het adres van de ontvanger (de ophaler of het verzamel-
en of verwerkingscentrum) van het afval;
► de plaats van bestemming en verwerkingsmethode voor het afval;
► de vervoersvoorwaarden: naam en adres van de vervoerder.
18
3. Gevaarlijke afvalstoffen - algemeen
● Het afvalregister (BBR van 30/01/1997)
► Maakt het mogelijk te controleren of de wettelijke bepalingen
inzake verwijdering en traceerbaarheid worden nageleefd;
► Een register per uitbatingszetel en per kalenderjaar bijhouden;
► Te bewaren gedurende 5 jaar
19
● Het afvalregister: inhoud
► De code en benaming van de afvalstof, zoals vermeld in de lijst van
afvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen;
► De hoeveelheid afval, uitgedrukt in massa of in volume;
► De datum van ophaling van het afval;
► De naam en het adres van de ophaler en vervoerder van het afval;
► De naam en het adres van de bestemmeling van het afval;
► De code en benaming van de verwerkingsmethode voor het afval.
De facturen van de afvalinzamelaar kunnen dienst doen als
afvalregister.
20
3. Gevaarlijke afvalstoffen - algemeen
3. Gevaarlijke afvalstoffen - algemeen
● De code en de benaming van de verwerkingsmethode
van de afvalstof (zie bijlage 1 van BBR van 30/01/1997).
21
● Wie moet een afvalregister bijhouden?
22
3. Gevaarlijke afvalstoffen - algemeen
Gevaarlijk afval Niet-gevaarlijk afval
Afvalproducent die afval transporteert in het BHG
Bijhouden
Afvalproducent die afval transporteert buiten het BHG
Bijhouden + versturen Bijhouden + versturen
Afvalproducent die een beroep doet op een ophaler
Bijhouden
Transporteur
Bijhouden
Ophaler
Bijhouden + versturen Bijhouden + versturen
23
1. Inleiding
2. Definities
3. Beheer van gevaarlijke stoffen – Algemeen
4. In de praktijk – Gevaarlijk afval op de werf
5. In de praktijk – Renovatie van gebouwen
6. Tools en internetsites
7. Bijlagen – Belangrijkste reglementeringen
Plan van de uiteenzetting
4. Beheer van gevaarlijke afvalstoffen
● Opstellen van een meetstaat van de afbraak/bouw: aard en
hoeveelheid van het gevaarlijk afval dat zal worden
geproduceerd;
● Aanwijzingen met betrekking tot de geschiedenis van het
gebouw, de activiteiten die er hebben plaatsgevonden;
● Grondig bezoek aan de werf met monstername;
● Gegevensanalyse en gedetailleerd verslag over de aard, de
hoeveelheid, de risico's en het beheer van gevaarlijk afval.
24
4. Beheer van gevaarlijke afvalstoffen
● De nodige goedkeuringen voor de activiteiten verkrijgen;
● De inzamelings- en verwerkingskanalen van deze
afvalstoffen voorzien;
● Organisatieplan van de werf waarin de milieuproblematiek
is opgenomen;
● Bepalingen inzake afvalbeheer opnemen in het lastenboek:
gescheiden opslag en inzameling van gevaarlijk afval
● Milieuvriendelijkere producten voorschrijven;
● Uitvoerders informeren, sensibiliseren, zelfs opleiden;
25
4. Beheer van gevaarlijke afvalstoffen
● De producten in hun originele verpakking met originele
etiketten bewaren, verpakkingen goed sluiten;
● De producten en gevaarlijke afvalstoffen opbergen op
plaatsen die beschut zijn tegen het weer, in een goed
geventileerde ruimte en zodanig dat ze zich niet verspreiden
in het milieu;
26 Compatibel
Niet-compatibel
Compatibel onder bepaalde voorwaarden
4. Het risico van overvloeiing beperken
● Retentiezones voorzien voor de opslag
27
Retentiebakken – bron: www.cgk-online.be
4. Het risico van overvloeiing beperken
● Recuperatie van ontkistingsolie
28
Bron: http://www.construirepropre.fr
4. Het risico van overvloeiing beperken
Altijd absorberende producten in de buurt houden van
zones waar producten worden opgeslagen en gehanteerd
► Bladeren, rol, korrels, ... absorbeermiddelen, zaagsel, zand, vodden
29 Absorberende korrels – bron: www.cgk-online.be
4. Het productveiligheidsblad
● Erop toezien dat de gebruiker beschikt over dit blad: › Identificatie van de stoffen;
› Identificatie van de gevaren;
› Samenstellingen en informatie over de bestanddelen;
› Maatregelen in geval van accidentele lozing;
› Hantering en opslag
› Ecologische informatie;
› Instructies voor verwijdering;
› …
25
4. Gevaarlijke stoffen
31
● Synthetische mastieken en lijmen;
● Bepaalde toeslagstoffen voor mortel en beton;
● White spirit;
● PUR-schuim;
● Verf, vernis, lak;
● Solventen;
● Brandstoffen, motoroliën, ontkistingsoliën;
● Antivries.
● Producten voor houtbescherming:
► Insecticiden, fungiciden, creosoot,
brandwerende producten, …
► geïmpregneerd hout = gevaarlijk afval
● Producten voor oppervlaktebehandeling:
► Schuur- en polijstproducten;
► Zoutzuur (verwijderen van kalkaanslag);
► Fosforzuur (voorbereiding van metalen
oppervlakken);
► Corrosiewerende producten
► Grondverf, verf en vernis
● …
32
4. Gevaarlijke stoffen
● Verfresten en schildermateriaal: rollen, kwasten,
potten, opgedroogde verf, plakband, verfresten,
solventen, ontvlekkingsmiddelen, mengmachine, …
● Flessen, verpakkingen die vervuild zijn door
gevaarlijke stoffen;
● Beschermende kledij die vervuild is door
gevaarlijke stoffen;
● Filters met olie, benzine, stookolie, voor
verfpistool, …;
● …
33
4. Vervuilde materialen, gereedschappen, verpakkingen
● Industriële of smeerolie op minerale basis:
► ontkistingsolie, snijolie, boorolie, motorolie, olie van
transmissiesystemen, van hydraulische systemen, …
34
4. Gevaarlijke stoffen – gebruikte olie
● Opslag: in een reservoir geplaatst in een inkuiping (elke
opslag vanaf 60 liter is een inrichting van klasse 3
waarvoor een aangifte vereist is)
● Verboden:
► Water of andere vreemde stoffen/materialen toe te voegen aan
de gebruikte olie (oplosmiddelen, detergenten,
schoonmaakproducten, antivriesmiddel, …).
► De gebruikte oliën te vermengen met pcb’s of gevaarlijke
afvalstoffen.
► De synthetische oliën (remolie) te vermengen met minerale oliën
(motorolie, snijolie).
► De olie te verbranden
● Gebruikte olie die is vervuild door gevaarlijk afval moet
worden afgevoerd als gevaarlijk afval.
35
4. Gevaarlijke stoffen – gebruikte olie
4. Gevaarlijke stoffen – gebruikte olie
● Olie voor niet-voedingsgebruik: motorolie,
versnellingsbakolie, hydraulische olie, smeerolie voor
metaalverwerking, turbine-olie, transformatorolie
› Inzameling en recyclage Valorlub: http://www.valorlub.be
► NIET VOOR PCB’S/PCT’S, oplosmiddelen, antivriesmiddel,
remvloeistoffen, hydraulische vloeistoffen op basis van
water/glycol, …
36
4. Elektrische en elektronische apparatuur
37
● Bevatten vaak gevaarlijke stoffen:
► Componenten met kwik;
► Kwik: tl-buizen, fluocompactlampen;
► Batterijen en accu's;
► CRT-glas van tv- en computerschermen;
► Lcd-schermen (vloeibare kristallen);
► Ontstekingsgas van lampen;
► Cfk's in koelcircuits van koelkasten;
► Inktpatronen;
► Onderdelen die asbest en teer bevatten;
► Plastic onderdelen die gevaarlijke stoffen bevatten (zware metalen,
brandvertragers...)
► …
► …
38
4. Elektrische en elektronische apparatuur
4. Afval van elektrisch en elektronische apparatuur (AEEA):
Inzameling en recyclage Recupel: www.recupel.be;
39
4. Accu’s, batterijen en zaklampen
Inzameling en recyclage Bebat: www.bebat.be
40
4. Loodstartbatterijen
● Autoaccu’s: alle batterijen of accu’s met de vermelding
“koudstartstroom
› Inzameling en recyclage Recybat: www.recybat.be
41
4. Verontreinigde bodems ► Kijk naar het verleden van het terrein: zijn er stookolietanks, vaten,
… die gevaarlijke producten bevatten?
► Verontreinigde bodems: zie presentatie “Bodembescherming”
► Meer informatie:
http://www.leefmilieu.brussels/themas/bodem/bodem-een-kort-
overzicht?view_pro=1
42
43
1. Inleiding
2. Definities
3. Beheer van gevaarlijke stoffen – Algemeen
4. In de praktijk – Gevaarlijk afval op de werf
5. In de praktijk – Renovatie van gebouwen
6. Tools en internetsites
7. Bijlagen – Belangrijkste reglementeringen
Plan van de uiteenzetting
Risico voor de gezondheid: inademing van vezels
44
5.1. Asbest
Bron: www.stadswinkel.be
Asbestcement Gevlokt asbest
Niet-broos asbest Broos asbest
● Kunstleien, vloerplaten, onderdakplaten van het type
“Eterspan” (tot 1996)
45
5.1. Asbest
Eterspan-plaat: ZONDER ASBEST SINDS 1996 – Afbeelding:
http://www.eternit.be
● Golfplaten, bescherming van elektrische panelen, schoorstenen, …
● Isolatie: pleisterachtige warmte-isolatie
46
5.1. Asbest
5.1. Milieuvergunning
● Asbestverwijderingswerven (rubriek 27)
► Niet-ingedeeld
► Klasse 1C (aangifte)
► Klasse 1B (tijdelijke vergunning)
● Indeling naargelang van:
► Type van materialen
► Staat van de materialen
► Hoeveelheid
► Methode van verwijdering
Gids van de milieuvergunning:
http://www.leefmilieu.brussels/de-milieuvergunning/administratieve-gids?view_pro=1
47
5.1. Lijst van ingedeelde inrichtingen
● Onlinelijst: http://www.environnement.brussels/uploadedfiles/Contenu_du_site/Professionnels/Informations_generales/
La_liste_des_installations_classees/codif_installation_classee.pdf?langtype=2060
48
Rubriek Subrubriek Omschrijving Klasse
27 1A Werven voor het saneren van asbesthoudende gebouwen of kunstwerken met inbegrip van de aanhorige inrichtingen (uitgezonderd
inrichtingen die asbestafval thermisch of chemisch behandelen) :
- werven voor de inkapseling van 20 tot 120 m2 materiaal in broos asbest in goede staat (met uitzondering van spuitasbest); werven
voor de zuivere demontage van 120 m² of meer materiaal in niet-broos asbest in goede staat (met uitzondering van materiaal van het
Pical -type); - werven voor de verwijdering van 120 m² of meer
-asbesthoudende vinyltegels; - werven voor de verwijdering van 5 to 20m warmte-isolerend asbesthoudend materiaal in goede staat
rond buizen, met de couveusezakmethode; - werven voor de verwvijdering van 5 tot 20m. asbesthoudend touw in goede staat, met de
couveusezakmethode of elke andere techniek die het mogelijk maakt het risico dat asbestvezels vrijkomen zoveel mogelijk te beperken
(impregnatie, afzuiging, enz.); - werven voor de verwijdering van 20m² of meer van elke toepassing in goede staat, van het Pical -type
(of in broos asbest), waarbij het broos materiaal wordt ingekapseld of waarvan de asbesthoudende oppervlakten in goede staat zijn
en voorafgaand aan de demontage volledig kunnen worden bedekt met een hermetische verpakking, zonder dat hierbij asbestvezels
vrijkomen.
1C
27 1B Werven voor het saneren van asbesthoudende gebouwen of kunstwerken met inbegrip van de aanhorige inrichtingen (uitgezonderd
inrichtingen die asbestafval thermisch of chemisch behandelen) : - werven voor de inkapseling van meer dan 120m2 materiaal in 1.13
broos asbest in goede staat: - werven voor de inkapseling van materiaal in niet-broos asbest in slechte staat; - werven voor de
verwijdering van materiaal in niet-broos asbest in slechte staat of dat niet kan onderworpen worden aan zuivere demontage; - werven
voor de verwijdering van toepassingen van het Pical -type die niet beantwoorden aan de onder 27 1 °A opgenomen kenmerken; -
werven voor de verwijdering van asbesthoudende lijm, met uitzondering van de manuele verwijdering van minder dan 20m2
asbesthoudende lijm; - andere werven voor de verwijdering of de inkapseling van asbest met uitzondering van : - de inkapseling van
materialen in niet-broos asbest in goede staat; - de verwijdering van asbesthoudende afdichtingen, brandwerende panelen, mastiek en
remelementen; - de inkapseling van minder dan 20m2 materiaal in broos asbest in goede staat (met uitzondering van spuitasbest); -
de zuivere demontage van minder dan 120m2 materialen in niet-broos asbest in goede staat (met uitzondering van materialen van het
°Pical -type); - de verwijdering met de couveusezakmethode van minder dan 5 m asbesthoudend warmte-isolerend materiaal in goede
staat rond buizen; - de verwijdering met de couveusezakmethode of elke andere techniek waardoor het risico dat asbestvezels
vrijkomen zoveel mogelijk kan worden beperkt (impregnatie, afzuiging enz.), van minder dan 5m asbesthoudend touw; - de verwijdering
van minder dan 20m2 van elke toepassing in goede staat van het Pical -type (of in broos asbest) waarbij het asbesthoudend materiaal
wordt ingekapseld en waarbij de asbesthoudende oppervlakten in goede staat zijn en volledig kunnen worden bedekt met een
hermetische verpakking voor de demontage ervan, zonder dat hierbij asbestvezels vrijkomen; - de inkapseling van asbesthoudende
lijm en/of asbesthoudende vinyltegels; - de verwijdering van minder dan 120m2 asbesthoudende vinyltegels.
1B
5.1. Milieuvergunning
● Vóór de werf: aangifte van klasse 3 "Bouwwerven" (rubriek
28)
Verplichting om alle toepassingen die zullen worden beïnvloed door de
werken te verwijderen
49
Asbestinventaris is verplicht voor elke
sloop of renovatie van een bruto oppervlak
> 500 m² (indien SV <1/10/1998);
In 3 exemplaren, per aangetekende
schrijven naar de gemeente ten minste
20 dagen vóór de start van de werf
5.1. Milieuvergunning
● Asbestinventaris volgens standaardformulier:
50
5.1. Reglementering ● BBR van 10 april 2008 betreffende de voorwaarden die van
toepassing zijn op werven voor asbestverwijdering en
-inkapseling.
► Verplichting om asbest te verwijderen in een gebouw voordat het
wordt afgebroken;
► Voorzorgsmaatregelen voor het hanteren, opslaan, verpakken en
beheren van asbestafval: er mogen geen asbeststofdeeltjes of
-vezels vrijkomen in de lucht of in het water;
► De exploitant houdt dagelijks een overzicht van het
geproduceerde afval bij.
► Werfregister bijhouden
› Milieuvergunning;
› Werkplan;
› Samenvatting van dagelijkse activiteiten;
› Metingen van de luchtkwaliteit;
› Ongevallen, incidenten;
› …
51
5.1. Informatie die aan de overheid moet worden verstrekt ● Vóór de werken:
► Melding van de aanvang van de werken bij het BIM ten minste 15 dagen
vóór de werken
► Verslag rooktest indien er gewerkt wordt in een hermetisch afgesloten zone
● Tijdens de werken:
› Ongevallen, incidenten, overschrijding grenswaarden voor
controlemetingen in de lucht, …
● Na de werken:
› Melding van de voltooiing van de werken;
› Ontvangstbewijzen van het afval;
› Overzicht van het afval;
› Een samenvatting van de asbestconcentratie in de lucht;
› … 52
● Dichte, hermetisch gesloten verpakkingen
● Losse vezels: dubbele verpakking
● Etiket met officieel logo in onuitwisbare inkt
● Hoeveelheid afval die tijdelijk in de werkzone
wordt opgeslagen, moet worden beperkt.
53
5.1. Verpakking en opslag van het asbestafval
Foto's: MATRIciel
5.1 Asbest
● Met het oog op het transport van asbestafval
► Indien losse vezels: opgeborgen in gesloten containers met een
etiket in onuitwisbare inkt;
► Indien gebonden vezels: ofwel verpakt, ofwel in containers of op pallets
zodat wordt voorkomen dat stof vrijkomt in de omgeving.
► Asbestverwijderingswerken moeten worden uitgevoerd door een
erkend bedrijf op federaal niveau:
http://www.leefmilieu.brussels/themas/gebouwen/het-beheer-van-mijn-
gebouw/asbest/erkende-geregistreerde-ondernemingen-
asbest?view_pro=1
54
► Oude verf;
► Loden leidingen;
► Accu’s, batterijen met lood,…
► Loodvergiftiging: saturnisme,
bloedarmoede, onvruchtbaarheid,
verstoring van het zenuwstelsel,
mogelijk kankerverwekkend, …
► Opstapeling in de voedselketen;
► Kan doordringen in het organisme
door inslikken, inademen of langs de
huid
55
5.2. Lood
http://sante-medecine.lefigaro.fr/peintures-plomb.html
● Giftig en schadelijk voor het milieu, zelfs in lage doses
● Analyse van oude verf: in het laboratorium of ter plaatse
► Voorzorgen bij verwijdering: vermijden van stof (door schuren,
zandstralen) of rook (bij thermisch afkappen);
► Goede beschermde uitrusting;
► De resten van deze verf zijn gevaarlijk afval
56
5.2. Lood
Loodhoudende verf - Analyse door
x-straal fluorescentie
► "Niet-gevaarlijke afvalstof": lood in de vorm van metaal afdichting
in lood, leidingen,…
► Maar corrosie terug te vinden in het afvloeiend water!
57
5.2. Lood
5.3. Teer ● Afdichting van daken, asfalt, lijm, … die teer bevatten
58 Foto: MATRIciel
► Elektrische isolatie, koelvloeistof in
transformatoren en condensatoren, in
sommige types van smeerolie of
hydraulische olie,…
► Zeer giftig, slecht biologisch afbreekbaar;
► Risico van ophoping in de voedselketen;
► Effecten op de voortplanting, groei, ...
waarschijnlijk kankerverwekkend voor de
mens.
► Mag sinds 1986 niet meer op de markt
gebracht worden;
► Gebruik definitief gestopt sinds 31/12/2010
59
5.4. PCB’s
► Lijst van erkende ophalers van pcb's/pct's in het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest:
http://app.leefmilieubrussel.be/lijsten/?nr_list=CED0009
Aanvullende informatie
Zie presentatie: “Overlast van de werf in verband met lucht en
water”
60
61
1. Inleiding
2. Definities
3. Beheer van gevaarlijke stoffen – Algemeen
4. In de praktijk – Gevaarlijk afval op de werf
5. In de praktijk – Renovatie van gebouwen
6. Tools en internetsites
7. Bijlagen – Belangrijkste reglementeringen
Plan van de uiteenzetting
Interessante tools, internetsites, enz.:
● De Marco-gids:
http://www.marco-construction.be/guide/acces/g_depart.html
► Vergunningen en toelatingen;
► Afvalbeheer;
► Preventie van risico’s van vervuiling;
► Beheer van gevaarlijke producten;
► Milieubeheer in de bouw en stimulansen.
62
● Asbest:
13
Interessante tools, internetsites, enz.:
Bron:
http://www.wtcb.be/homepage/index.
cfm?cat=publications&sub=bbri-
contact&pag=Contact6&art=89
● Asbestafval herkennen en afvoeren: http://www.stadswinke.be/nl/renoveren-bouwen-
en-conserveren/bouwpathologie/asbest/6
80
● BIM, 2009. Gids voor het beheer van bouw- en sloopafval.
http://documentatie.leefmilieubrussel.be/documents/Guide_Dechets_c
onstruction_NL.PDF
● BIM, 2010. Preventie- en beheerplan voor afval.
● FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.
Chemische producten: bescherm jezelf, lees het etiket!
http://www.belgium.be/nl/publicaties/publ_chemische-producten-
bescherm-jezelf.jsp
● UWE, 2012. Chemicaliën.
http://www.permisenvironnement.be/2012/permis-
denvironnement/outils-
pratiques/search?SearchableText=produits+chimiques&path=%2F201
2
● BIM, 2012. Belangrijkste verplichtingen in verband met bedrijfsafval in
het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
http://www.leefmilieu.brussels/themas/afval-grondstof/strategie-en-
acties-van-het-gewest/projecten/het-brussels-waste-
network?view_school=1
Interessante tools, internetsites, enz.:
81
● Lijst van gevaarlijke afvalstoffen: 25 april 2002. - Besluit van de
Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest tot vaststelling van
de lijst van afvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen.
http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=fr&la=F
&cn=2002042553&table_name=loi
● Lijst van ophalers van gevaarlijke afvalstoffen die erkend zijn in het
Brussels Hoofdstedelijk Gewest:
http://app.leefmilieubrussel.be/lijsten/?nr_list=CED0001
● Lijst van ingedeelde inrichtingen:
http://www.bruxellesenvironnement.be/uploadedfiles/Contenu_du_site/
Professionnels/Informations_generales/La_liste_des_installations_clas
sees/codif_installation_classee.pdf?langtype=2060
● Asbest:
http://www.leefmilieu.brussels/themas/afval-
grondstof/afvalbeheer/soorten-afval/bouw-en-sloopafval/asbestafval
● Bewijs van afgifte en afvalregister:
http://www.leefmilieu.brussels/themas/afval-grondstof/uw-
plichten/traceerbaarheid-en-afvalregister?view_pro=1
Interessante tools, internetsites, enz.:
82
● DEC_1_130423_2_POL_DEC_FR: presentatie van Pierre Willem:
Wetgeving inzake bouwafval in het BHG:
● DEC_2_130507_1_DEC_DANG_FR: presentatie van Evy Trogh:
Werven: asbest en gevaarlijk afval
● Richtlijnen voor het beheer van de werf:
http://www.cifful.ulg.ac.be/index.php/gestion-des-chantiers
● MARCO-gids: http://www.marco-construction.be/
Interessante tools, internetsites, enz.:
Wat u moet onthouden van de uiteenzetting
● Gevaarlijke stoffen en afvalstoffen op de werf kunnen zeer
uiteenlopend zijn;
● Hun impact op de gezondheid en het milieu zijn niet altijd goed
gekend;
● De inventaris en het beheer van gevaarlijke afvalstoffen moeten
worden voorzien in het voorproject;
● Het gebruik en de verwijdering van gevaarlijke stoffen moeten
plaatsvinden in overeenstemming met de voorschriften in de
technische fiches en de veiligheidsinformatiebladen;
● Ongevaarlijke of minder gevaarlijke stoffen moeten worden
voorgeschreven;
● Het feit dat een product of afvalstof is ingedeeld als "niet-gevaarlijk" wil
niet noodzakelijk zeggen dat het geen risico inhoudt voor het milieu en
de gezondheid! 83
68
1. Inleiding
2. Definities
3. Beheer van gevaarlijke stoffen – Algemeen
4. In de praktijk – Gevaarlijk afval op de werf
5. In de praktijk – Renovatie van gebouwen
6. Tools en internetsites
7. Bijlagen – Belangrijkste reglementeringen
Plan van de uiteenzetting
Bijlage - Reglementering
● Reglementering betreffende de gevaarlijke afvalstoffen:
► Ordonnantie van 14 juni 2012 betreffende afvalstoffen
► Ordonnantie van 5 juni 1997 betreffende de milieuvergunningen
► BBR van 30 januari 1997 betreffende het afvalregister
► BBR van 25 april 2002 tot vaststelling van de lijst van afvalstoffen
► Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 19 september 1991
houdende regeling van de verwijdering van de gevaarlijke afvalstoffen
(gewijzigd door het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van
16 september 1999).
69
Bijlage - Reglementering
● Asbest:
Algemene afvalwetgeving + wetgeving betreffende gevaarlijk afval +
wetgeving betreffende asbest
► Reglementering betreffende gevaarlijke afvalstoffen;
► Ordonnantie van 5 juni 1997 betreffende de milieuvergunningen;
► Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 10 april
2008 betreffende de voorwaarden die van toepassing zijn op de
werven voor de verwijdering en de inkapseling van asbest.
70
Bijlage - Reglementering
● De pcb’s
Terugnameplicht + algemene afvalwetgeving + wetgeving over
gevaarlijke afvalstoffen
► BBR van 4 maart 1999 betreffende de planning van de
verwijdering van pcb’s en pct’s,
► MB van 20 december 1999 tot vaststelling van een gewestelijk
plan voor de verwijdering en de reiniging van pcb’s en pct’s.
► Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Executieve van 19
september 1991 houdende regeling van de verwijdering van de
gevaarlijke afvalstoffen.
► Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 18 juli
2002 tot invoering van een terugnameplicht voor sommige
afvalstoffen met het oog op hun nuttige toepassing of hun
verwijdering.
71
Bijlage - Reglementering
● Afvaloliën
Terugnameplicht + algemene afvalwetgeving + wetgeving over
gevaarlijke afvalstoffen + wetgeving over afvaloliën
► Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Executieve van 19
september 1991 houdende regeling van de verwijdering van
afvaloliën.
► Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Executieve van 19
september 1991 houdende regeling van de verwijdering van de
gevaarlijke afvalstoffen.
► Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 18 juli 2002
tot invoering van een terugnameplicht voor sommige afvalstoffen
met het oog op hun nuttige toepassing of hun verwijdering.
72
Bijlage - Reglementering
● Afval van elektrische en elektronische apparatuur (AEEA):
Terugnameplicht + algemene afvalwetgeving + wetgeving over
gevaarlijke afvalstoffen
► BBR van 18 juli 2002 tot invoering van een terugnameplicht voor
sommige afvalstoffen met het oog op hun nuttige toepassing of hun
verwijdering.
► BBR van 3 juni 2004 betreffende de beheerders van afgedankte
elektrische en elektronische apparatuur.
73
Bijlage - Reglementering
● Batterijen, accu’s, zaklampen
Terugnameplicht + algemene afvalwetgeving + wetgeving over
gevaarlijke afvalstoffen
► Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 17 juni
1993 betreffende de batterijen en accu's die bepaalde gevaarlijke
stoffen bevatten
► BBR van 18 juli 2002 tot invoering van een terugnameplicht voor
sommige afvalstoffen met het oog op hun nuttige toepassing of
hun verwijdering.
74
84
Contact
MATRIciel s.a.
Maggy HOVERTIN
Bio-ingenieur
Place de l’Université 25, Etg.2. 1348 Louvain-la-Neuve
: 010 24 15 70
E-mail: [email protected]
DANK U…
