Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 1 van 14

Status : Definitief

Enexis

TOEPASSINGSGEBIED: Brabant

Drenthe

Flevoland

Friesland

Groningen

Limburg

Overijssel

1 DOELSTELLING

Deze instructie beschrijft de wijze van controle van de kwaliteit van het distributienet welke voor

de levering van de TN aarding dient.

2 TECHNISCHE AFBAKENING

Alle LS netten waar TN aardingsaansluitingen door Enexis gerealiseerd zijn.

3 TERMEN EN DEFINITIES

Voor termen en definities zie Bijlage 1.

4 WERKWIJZE OF ACTIVITEITEN

4.1 Uitgangspunten beoordeling aardingslevering naar groep

De wijze van aardingslevering op een aansluiting is ingedeeld in de onderstaande groepen.

Indeling categorieën aardingslevering op hoofdlijnen

groep 1 Eigen aarding

veiligheidsaarding van de klant: TT stelsel

Uitvoering: individuele aardelektrode of eigen aardnet klant of derden.

Bij deze groep voeren we geen meting uit.

groep 2 Waterleidingaarding

veiligheidsaarding van de klant: aarding op waterleiding (ook TT stelsel)

Uitvoering: aarding op de waterleiding

Bij deze groep voeren we geen meting uit.

groep 3 TN-aarding nieuwe norm.

Veiligheidsaarding Enexis: TN stelsel volgens nieuwe norm (1996 en later).

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 2 van 14

Status : Definitief

Enexis

Deze veiligheidsaardingen worden gerealiseerd op recent aangelegd TN-netten (vanaf

1996) en via aparte kabels naar zakelijke grootverbruik klanten met een LS

aansluitwaarde 3 x 100A t/m 3 x 355A. (eigen richtingen). Deze TN-netten zijn

doorgerekend met behulp van GAIA en aangelegd volgens de aanbevelingen voor

distributienetten.

groep 4 TN-aarding oude norm.

Veiligheidsaarding Enexis: TN stelsel volgens oude normen.

Deze komen voornamelijk voor in netten van voormalige energiebedrijven en kunnen in

detail erg divers van uitvoering zijn.

Groep 4 heeft als onderverdeling de volgende uitvoeringsvormen:

Soort aarding TN aardingslevering

- Nulling

- Separaat aardnet

- (lood)mantelaarding

- 5e ader

- Onbekend

Noot:

Separaat aardnet:

Een aarddraad die niet binnenkomt in de aansluitkast beschouwen we als géén aardelevering door

Enexis tenzij:

1. De aarddraad komt binnen met de aansluitkabel (samengebundeld of samengebeugeld) of

2. Vanuit het verleden is bekend dat er toch sprake is van aardelevering.

Algemeen:

Als onduidelijk is wie de aarding levert wordt deze vooralsnog ingedeeld in groep 4 tot door opname

vastgesteld is in welke groep de aardingslevering ingedeeld moet worden.

Als door opname blijkt dat Enexis geen aarding levert, dan wordt de aansluiting definitief in groep 1

geplaatst. De klant wordt van deze vaststelling niet op de hoogte gebracht.

Indien wordt vastgesteld dat Enexis aarding levert en dat bovendien de klant een eigen

aardingsvoorziening heeft, dan wordt uitsluitend de aardingsvoorziening van Enexis beoordeeld

volgens de norm en vastgelegd.

In bijlage 3 zijn diverse uitvoeringsvormen schematisch weer gegeven.

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 3 van 14

Status : Definitief

Enexis

4.2 Kwaliteitsmeting distributienet d.m.v. foutspanningsmeting

4.2.1 Doel foutspanningsmeting

Het doel van de foutspanningmeting (Uf) is te controleren of het distributienet geschikt is om aarding

te leveren . Bij de foutspanningsmeting wordt zowel de foutspanning (Uf) als de kortsluitstroom (Ik)

gemeten. Om te bezien of de kabel en de daarop aangesloten aansluiting voldoen aan het

foutspanningscriterium wordt getoetst aan de tabel onder punt 4.2.5 Foutspanning

4.2.2 Plaats foutspanningsmeting (Uf)

Het adres waar de foutspanningsmeting wordt uitgevoerd is een selectie uit de plaatsen waar de

impedantiemeting wordt uitgevoerd (“5%-selectie”) en wordt door de opdrachtgever (eventueel in

overleg met netontwerper of netbeheer) vastgesteld.

Een foutspanningsmeting in een woning wordt uitgevoerd op het overdrachtspunt van de

aardingsaansluiting (van de woning welke zich het dichts bij het einde van de kabel bevindt). Dit kan

zowel in of nabij de aansluitkast zijn, maar soms ook op een andere locatie bv in de watermeterput.

4.2.3 Meting

Keuze meetinstrument.

Als meetinstrument wordt toegepast de Sonel MZC-310S of de door Enexis aangewezen opvolger van

dit toestel. Voor bediening/instellingen zie de verkorte handleiding van het meetinstrument.

Meetmethode.

Er wordt gemeten volgens de 4-polige methode tussen één van de fasen en de PE-geleider.

4.2.4 Wijze van meten

Aansluitpunt meetinstrument

De fase voor het meetinstrument wordt aan de kabelzijdige aansluiting van de beveiliging van Enexis

afgenomen (dus vóór de beveiliging van Enexis).

Aantal metingen per meetpunt

Per meetlocatie moeten in ieder geval 2 metingen uitgevoerd worden.

Reden: Als blijkt dat na 2 metingen van zowel de foutspanning als de kortsluitstroom het

meetresultaat maximaal 30% schommelt ten opzichte van de eerste meting mag

aangenomen worden dat er een juiste meting uitgevoerd is. De laatste meting wordt

genoteerd.

Aandachtspunten bij het uitvoeren van de foutspanningsmeting

De hulpelektrode voor het meten van de foutspanning wordt buiten de woning zover mogelijk van de

meetlocatie met een afstand van minimaal 1m.

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 4 van 14

Status : Definitief

Enexis

4.2.5 Kwaliteitscriteria

De kwaliteit waaraan een distributienet voor het leveren van TN aarding moet voldoen is hieronder

weergegeven.

Foutspanning

De spanning die bij een sluiting tussen fase en PEN-geleider of aardleider in het distributienet

optreedt tussen een geaard metalen gestel en verre aarde . Deze mag in relatie tot haar tijdsduur

onderstaande waarden niet overschrijden.

Dit geldt eveneens voor een aansluiting op een afzonderlijke kabel.

Tijdsduur (sec) 5 5 2,5 1,2 0,9 0,8 0,7

Foutspanning < 66 V 66V 70 80 90 100 110

4.2.6 Beoordeling en evaluatie meetresultaat foutspanningsmeting en acties voor aansluitingen ≤3 x

80A

De gemeten foutspanning wordt beoordeeld aan de onder 4.2.5 Foutspanning gegeven tabel.

foutspanning Kwaliteitscriteria Actie

< 66 V LS net voldoet geen

>66 V De afschakeltijd van de voorliggende

smeltveiligheid1 in het net is kleiner dan in de

tabel onder 4.2.5 Foutspanning weergegeven

geen

>66 V De afschakeltijd van de voorliggende

smeltveiligheid≥ in het net is hoger dan in de

tabel onder 4.2.5 Foutspanning

betreffende LS net moet

herontworpen worden door de

afdeling AE & I.

>110V Mogelijk gevaarlijke netsituatie Direct contact opnemen met de

opdrachtgever door de

meetfunctionaris

1Indien de afschakelkarakteristiek van de voorliggende smeltveiligheid niet beschikbaar resp.

onbekend is dan mag getoetst worden aan de Siba-afschakelkarakteristiek.

Opmerking;

Indien een kortsluitstroom wordt gemeten < 230 Ampere dan direct contact opnemen met de

opdrachtgever. Zm is dan groter dan 1 Ohm wat ongewenst is.

4.3 Vastleggen (meet)gegevens

In het veld kunnen de meetresultaten vastgelegd worden op het registratieformulier of in een

spreadsheet. Later worden na analyse de meetresultaten vastgelegd in GEN.

Voor Registratieformulier foutspanningmeting: Eic-0012.F

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 5 van 14

Status : Definitief

Enexis

4.3.1 Vastleggen meetresultaat

Naast de algemene gegevens wordt het volgende vastgelegd op het registratieformulier ten behoeve

van de vastlegging in GEN:

- foutspanning in volt zonder cijfer achter komma

- kortsluitstroom in A

- datum meting

- eventuele opmerkingen welke betrekking hebben op de meting, aardingsituatie,

(vermoedelijke) fraude en/of zegelverbreking.

4.3.2 Verwerking meetresultaten

Nadat het gehele meetplan is afgehandeld, wordt het bestand met de waarden overgedragen aan

Assetmanagement voor de analyse van de totale meetresultaten en goedkeuring van de steekproef

als totaal.

Uiterlijk voor het opstellen van een nieuw jaarlijks meetprogramma dienen de gegevens verwerkt te

zijn (uiterlijk oktober).

4.4 Beoordeling meetresultaat per populatie

De beoordeling en evaluatie van de meetresultaten per populatie wordt 1 keer per jaar door AsM

uitgevoerd. Als echter door Infra Services van te voren al vaststaat dat de populatie afgekeurd zal

worden zullen Infra Services en AsM met elkaar in contact treden over het vervolg. Zie bijlage 4 voor

populatiegrootte, steekproefgrootte en goedkeuringspercentage.

4.5 Gedragscode naar klant.

Er wordt geen rapport en/of meetwaarden aan de klant verstrekt (ook niet op verzoek).

Er volgt geen schriftelijke communicatie van Enexis naar klant

Gedragscode fraude is intern geregeld in een interne procedure.

Gedragscode zegelverbreking is intern geregeld in een interne procedure.

4.6 Veiligheidsvoorwaarden

Bij het in opdracht geven en het uitvoeren van de werkzaamheden dienen de geldende

Veiligheidswerkinstructies van Netbeheer Nederland gehanteerd te worden.

Dit is voor opdrachten naar interne als naar externe bedrijven van toepassing.

Voor deze werkzaamheden gelden dezelfde maatregelen als genoemd in de Veiligheidswerkinstructie

E-13 (Een registrerende meting plaatsen of verwijderen).

Aanwijzing uitvoerende en opdrachtgevende personen conform interne procedures.

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 6 van 14

Status : Definitief

Enexis

4.7 Benodigdheden

- Lijst met te controleren adressen

- Meetinstrument Sonel MZC-310S inclusief hulpelektrode

- Handleiding meetinstrument

- Werkinstructie meting kwaliteit LS distributienet voor levering TN-aarding

- Registratieformulier foutspanningmeting: Eic-0012.F

- PBM-en zoals aangegeven in de Veiligheidswerkinstructie Netbeheer Nederland E-13.

5 OPMERKINGEN

Geen

6 BIJLAGEN

Bijlage 1 Termen en definities

Bijlage 2 Afschakelkarakteristieken van zekeringen

Bijlage 3 Enkele meest voorkomende aardingsvormen binnen Enexis

Bijlage 4 Tabel populatiegrootte, steekproefgrootte en goedkeuringspercentage

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 7 van 14

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 1 Termen en definities Aardnet

Samenstel van aarddraden verbonden met een installateie. Ingeval het aardnet verbonden is met de

nul van Enexis in een kast of station is prake van een TN-net.

Aardingsoverdrachtpunt:

Het fysieke verbindingspunt tussen de aardingsvoorziening van het laagspanningsdistributienet en de

eigen installatie van de klant.

Meestal zit dit punt in de aansluitkat van Enexis; hierop zijn uitzonderingen zoals een

aardingsoverdrachtspunt in de watermeterput.

Foutspanningmeting (voorheen gebruikte benaming Mic-meting).

Meting van de spanning die in een geval van een kortsluiting optreedt tussen een fase en de nul- of

PENgeleider op het punt van kortsluiting tussen de aarde of de PENgeleider en verre aarde.

Mic-meting.

Naam is vervangen door foutspanningsmeting.

Nulling:

Bij nulling is de nulgeleider tevens de aardingsvoorziening: uitsluitend levering aarding via de

nulgeleider (Hier is geen sprake van een aarde/nul-koppeling).

Aarde /nul-koppeling:

Geleidende verbinding in de aansluitkast tussen nul en aarde.

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 8 van 14

Status : Definitief

Enexis

Afschakelkarakteristiek gG-patronen

010002000

30004000500060007000

80009000

10000

10 5 2 1 0,5 0,2 0,1 0,05 0,02 0,01Tijd (sec)

Str

oom

(A)

gG 63 A

gG 80 A

gG 100 A

gG 125 A

gG 160 A

gG 200 A

gG 250 A

Bijlage 2 Afschakelkarakteristieken van zekeringen.

Grafische weergave afschakelkarakteristieken.

Waarde in sec. 10 5 2 1 0,5 0,2 0,1 0,05 0,02 0,01

'gG 63 A' 280 315 375 435 515 660 820 1000 1370 1680

„gG 80 A‟ 375 440 545 670 795 970 1140 1295 1585 1830

'gG 100 A' 485 580 710 820 970 1190 1455 1730 2205 2660

'gG 125 A' 650 760 970 1170 1390 1705 1995 2305 2820 3350

'gG160 A' 820 930 1140 1335 1585 2055 2510 3115 4095 5160

'gG 200 A' 1140 1335 1705 2055 2440 2985 3550 4155 5160 6130

'gG 250 A' 1390 1610 1965 2335 2780 3600 4465 5465 7080 8660

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 9 van 14

Status : Definitief

Enexis

Afschakelkarakteristiek WEBER KTF-patronen

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

10 5 2 1 0,5 0,2 0,1 0,05 0,02 0,01Tijd (sec)

Str

oom

(A)

63 A

80 A

100 A

125 A

160 A

200 A

250 A

Afschakelkarakteristieken van zekeringen.

Waarde in sec. 10 5 2 1 0,5 0,2 0,1 0,05 0,02 0,01

'WEBER KTF 63A +5%' 214 248 304 363 441 570 708 884 1180 1467

'WEBER KTF 80A +5%' 314 364 429 494 583 714 852 1020 1316 1601

'WEBER KTF 100A +5%' 434 507 612 720 852 1050 1241 1467 1823 2146

'WEBER KTF 125A +5%' 514 595 718 841 974 1185 1395 1663 2143 2629

'WEBER KTF 160A +5%' 705 834 1007 1175 1389 1707 2021 2418 3042 3670

'WEBER KTF 200A +5%' 974 1122 1349 1580 1829 2253 2651 3113 3858 4530

'WEBER KTF 250A +5%' 1235 1466 1836 2179 2527 3093 3655 4327 5500 6580

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 10 van 14

Status : Definitief

Enexis

Afschakelkarakteristiek Holec-snel-patronen

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

10 5 2 1 0,5 0,2 0,1 0,05 0,02 0,01Tijd (sec)

Str

oom

(A)

63 A

80 A

100 A

125 A

160 A

200 A

250 A

Afschakelkarakteristieken van zekeringen.

Waarde in sec. 10 5 2 1 0,5 0,2 0,1 0,05 0,02 0,01

'HOLEC SNEL 63A' 185 200 235 260 285 340 380 450 600 750

'HOLEC SNEL 80A' 266 296 340 372 420 500 571 676 890 1128

'HOLEC SNEL 100A' 318 358 421 476 524 627 720 853 1172 1562

'HOLEC SNEL 125A' 476 530 621 676 739 864 990 1125 1654 2108

'HOLEC SNEL 160A' 602 676 797 898 1000 1205 1382 1671 2265 2810

'HOLEC SNEL 200A' 779 872 1019 1131 1278 1552 1762 2149 2956 3850

'HOLEC SNEL 250A' 1143 1283 1504 1682 1889 2294 2660 3217 4463 5910

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 11 van 14

Status : Definitief

Enexis

Afschakelkarakteristiek SIBA gL/gG-patronen

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

10 5 2 1 0,5 0,2 0,1 0,05 0,02 0,01Tijd (sec)

Str

oom

(A)

63 A

80 A

100 A

125 A

160 A

200 A

250 A

Afschakelkarakteristieken van zekeringen.

Waarde in sec. 10 5 2 1 0,5 0,2 0,1 0,05 0,02 0,01

'SIBA 63A gL/gG +5%' 231 269 327 380 443 549 644 772 1007 1232

'SIBA 80A gL/gG +5%' 295 346 421 498 578 708 831 987 1266 1538

'SIBA 100A gL/gG +5%' 403 477 589 688 807 987 1155 1369 1778 2216

'SIBA 125A gL/gG +5%' 519 600 721 822 947 1131 1306 1557 2018 2525

'SIBA 160A gL/gG +5%' 682 787 947 1081 1240 1494 1735 2082 2726 3411

'SIBA 200A gL/gG +5%' 919 1055 1268 1448 1657 1977 2286 2726 3511 4430

'SIBA 250A gL/gG +5%' 1192 1375 1657 1908 2161 2589 2987 3570 4675 5875

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 12 van 14

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 3 Enkele meest voorkomende aardingsvormen binnen Enexis.

Groep 2 Waterleidingaarding Groep 3 TN-aarding

Groep 4 Nulling Groep 4 Separaat-aardnet

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 13 van 14

Status : Definitief

Enexis

Groep 4 (Lood)mantelaarding Groep 4 5e ader

Groep 4 (Lood)mantelaarding. Etagebouw

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”

Technische Instructie

Foutspanningsmeting aarding bij aansluitingen t/m 3 x 80 A

Documentnr. : Eic-0011.I.

Datum/versie : 1 april 2014/4

Blad : 14 van 14

Status : Definitief

Enexis

Bijlage 4 Tabel populatiegrootte, steekproefgrootte en goedkeuringspercentage Voor wat betreft het theoretische risico is dit bepaald op 0,1 resp. 1% (via een risicomodel), dit

geeft een aantal maximaal defecten voor goedkeuring van de populatie, zie tabel W.1.

Tabel W.1. Steekproefgrootte

Code Van Tot Steekproef 0,1% (Uf) 1% (Zm)

A 2 8 2 0 0

B 9 15 3 0 0

C 16 25 5 0 0

D 26 50 8 0 0

E 51 90 13 0 0

F 91 150 20 0 0

G 151 280 32 0 1

H 281 500 50 0 1

J 501 1.200 80 0 2

K 1.201 3.200 125 0 3

L 3.201 10.000 200 0 5

M 10.001 35.000 315 1 7

N 35.000 111.000 500 1 9

0,1% en 1% maximaal aantal defecten voor goedkeuren van de gehele partij.

Uf = foutspanningsmeting en Zm = impedantiemeting

Openbaar

Dit document is door Enexis aangeduid met vertrouwelijkheidsniveau “Openbaar”