Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de...

29
Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar Op zoek naar de st Op zoek naar de stroombron a Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron deel 1 Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron 1 Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Opdracht 1 Opdracht 1 1. Kokende pan met water 1. Kokende pan met water Een pan op een elektrisch vuur brengt water aan de kook. a. Wat beweegt er? ............................................................................................................... b. Wat veroorzaakt die beweging? ........................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... c. De oorzaak van die beweging is dan weer het gevolg van een andere actie. Welke? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Bekijk aandachtig de volgende voorwerpen of apparaten en de situatie waarin ze zich bevinden. Als je goed kijkt, zie je dat er in elke situatie iets ‘beweegt’. Als je nog wat verder nadenkt, kun je de vragen bij elke situatie vlotjes beantwoorden. Als je antwoorden juist zijn, kun je straks de geheimen van stroomproductie ontrafelen. 1 2 2. luchtballon 2. Luchtballon Een luchtballon stijgt hoog boven de bomen uit. a. Wat beweegt er? ................................................................................................................ ......................................................................................................................................... b. Wat veroorzaakt die beweging? ........................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... c. De oorzaak van die beweging is dan weer het gevolg van een andere actie. Welke? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Bubbels in het water en stoom stijgt op De oorzaak is de hitte van de elektrische plaat eronder. De hitte komt van een elektrische weerstand: als er elektriciteit door stroomt, warmt de weerstand op. De ballon beweegt, hij stijgt op. Door verhitting van de lucht in de ballon: een steekvlam warmt de lucht op. De lucht komt uit een verbrander die op gas werkt, onder de verbrander staan enkele gasflessen gemonteerd.

Transcript of Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de...

Page 1: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar Op zoek naar de st Op zoek naar de stroombron

Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombrondeel 1 Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron 1

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOpdracht 1Opdracht 1

1. Kokende pan met water1. Kokende pan met water

Een pan op een elektrisch vuur brengt water aan de kook.a. Wat beweegt er? ...............................................................................................................

b. Wat veroorzaakt die beweging? ...........................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

c. De oorzaak van die beweging is dan weer het gevolg van een andere actie. Welke?

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Bekijk aandachtig de volgende voorwerpen of apparaten en de situatie waarin ze zich bevinden. Als je goed kijkt, zie je dat er in elke situatie iets ‘beweegt’. Als je nog wat verder nadenkt, kun je de vragen bij elke situatie vlotjes beantwoorden. Als je antwoorden juist zijn, kun je straks de geheimen van stroomproductie ontrafelen.

1

22. luchtballon2. Luchtballon

Een luchtballon stijgt hoog boven de bomen uit.a. Wat beweegt er? ................................................................................................................

.........................................................................................................................................

b. Wat veroorzaakt die beweging? ...........................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

c. De oorzaak van die beweging is dan weer het gevolg van een andere actie. Welke?

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Bubbels in het water en stoom stijgt op De oorzaak is de hitte van de elektrische plaat eronder.

De hitte komt van een elektrische weerstand: als er elektriciteit door stroomt, warmt de weerstand op.

De ballon beweegt, hij stijgt op.

Door verhitting van de lucht in de ballon: een steekvlam warmt de lucht op.

De lucht komt uit een verbrander die op gas werkt, onder de verbrander staan enkele gasflessen gemonteerd.

Page 2: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombrondeel 1 Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron 2

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron

Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar Op zoek naar de st Op zoek naar de stroombron Op zoek naar Op zoek naar de stroombron

Opdracht 1Opdracht 1

3. Fietswiel met dynamo

Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron

4

5

4. Zeilboot

3. Fietswiel met dynamo

De dynamo van een fiets in actie.a. Wat beweegt er? ...............................................................................................................

.........................................................................................................................................

b. Wat veroorzaakt die beweging? ...........................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

c. De oorzaak van die beweging is dan weer het gevolg van een andere actie. Welke?

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

4. Zeilboot

Een zeilboot ploegt door de golven.a. Wat veroorzaakt de beweging van de boot? .........................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

b. Hoe kan de boot sneller of trager varen? ..............................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

5. Waterrad5. Waterrad

a. Wat veroorzaakt de beweging van het rad? ..........................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

b. Waar kan de beweging voor gebruikt worden? .....................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

3 Aan de buitenkant van de dynamo draait het rad en de top van de dynamo. Binnen in de behuizing roteert de as, die met het rad aan de top verbonden is, zodat de magneet rond de koperen spoel draait. Het rad aan de top van de dynamo wordt door het draaiende fietswiel aangedreven.

De fietser brengt de fiets in beweging, zodat de wielen draaien. De voorwaarde dat de dynamo functioneert, is natuurlijk wel, dat het rad van de dynamo tegen de band drukt.

De wind.

Bij sterkere wind zal de boot sneller varen, bij zwakkere wind trager.

Het waterrad wordt in beweging gezet doordat water van boven op de schoepen valt.

De beweging van het draaiende rad wordt gebruikt om molenstenen te la-ten draaien, maar kan evengoed gebruikt worden om een grote houtzaag of zelfs een alternator aan te drijven.

Page 3: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombrondeel 1 Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron 3

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron

Op zoek naar de stroombron Op zoek naar bron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron

Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron

Opdracht 1Opdracht 2Elektriciteit wordt in energiecentrales opgewekt. De werking lijkt een complexe klus, maar eigenlijk is dat niet het geval. Hieronder vind je een tekening van de verschillende onderdelen van een elektriciteitscentrale die op fossiele brandstoffen werkt. Kun jij die opstarten?

1) Volg nauwgezet de verschillende stappen en vul de tabel op volgende pagina in: • Wat beweegt er? • Wat veroorzaakt de beweging? • Wat heb je nodig om die oorzaak te laten plaatsvinden?

Tip: de oorzaak van de beweging komt uit de vorige stap!

Hoe?Hoe?

2

3

4

5

1

6

7

8

1 aanvoer brandstof

2 verwarmingsketel

3 stoomturbine

4 generator

5 transformator

6 elektriciteitsdraden

7 koeltoren

8 schoorsteen

Page 4: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron

Opdracht 1Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron

ActiviteitWat veroorzaakt de beweging?

Wat heb je nodig om die oorzaak te laten

plaatsvinden?Wat beweegt er?

werking vande generator

werking vande transformator

2) Geef aan, vanaf welke stap er elektriciteit is. ...................................................................................................

3) Noteer waar de elektriciteit de centrale verlaat en haar weg naar woningen en fabrieken zoekt................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombrondeel 1 Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron 4

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOpdracht 2

werking vande verwarmingsketel

werking vande stoomturbine

Het opgewarmde water beweegt in de

leidingen.

De toevoer van de hitte in de verwarmingsketel

verwarmt het water tot kookpunt, zodat er

stoom ontstaat.

Bij de verbranding van brandstoffen zoals

steenkool, olie of gas komt de nodige hitte vrij zodat

water tot stoom opgewarmd kan worden.

De turbine draait. De aangevoerde stoom doet de turbine draaien.

Om stoom op te wekken moet water

aan de kook gebracht worden.

In een generator beweegt de rotor.

De rotor in de generator is met een as met de rotor in de turbine verbonden. De draaibeweging van de rotor in de turbine zorgt er dus voor dat de rotor in de

generator ook draait.

Om de rotor in de turbine te laten draaien

heb je stoom nodig.

Hier ‘beweegt’ de elektrische stroom:

hij verlaat de energiecentrale.

De elektrische stroom wordt door een spoel gestuurd, waardoor er in een

andere spoel een spanning ontstaat. Op die manier wordt de grootte van

de spanning veranderd, naar omhoog of naar omlaag. Dit doet men om de

elektriciteit bruikbaar te maken. In dit geval wordt de elektriciteit

omhoog getransformeerd zodat ze door hoogspanningsleidingen getransporteerd kan worden.

De voortdurende aanvoer vanelektriciteit.

Vanaf de generator, doordat de rotor draait wordt elektriciteit opgewekt.

Aan de transformator. Zodra de elektriciteit naar de gewenste spanning getransformeerd is, wordt ze over het elektriciteitsnet verspreid.

Page 5: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombronOpdracht 1

1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

• som de onderdelen op van de centrale die je nodig hebt; ..................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

• teken op de volgende pagina een schema van de centrale en verklaar

in gelijkaardige stappen als bij je beschrijving van een klassieke

energiecentrale (zie opdracht twee) hoe wind stroom opwekt; ..............

• stap 1: .........................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

• stap 2: .........................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

• stap 3: .........................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

.......................................................................................................

Nu je weet hoe een klassieke energiecentrale werkt, is het aan jou om zelf aan de slag te gaan.

• Som de voordelen van de windcentrale ten opzichte van een klassieke energiecentrale op.

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

• Zijn er ook nadelen? Zo ja, welke dan?

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

....................................................................................................................

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombrondeel 1 Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron 5

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOpdracht 3

Rotor (met 3 bladen), generator, mast, transformator.

De wind drijft de rotor aan

De draaibeweging van de rotor wordt door de generator in elektriciteit omgezet.

De geleverde elektriciteit wordt in de transformator op geschikte spanning gebracht, zodat ze in het elektriciteitsnet kan worden geleid.

• milieuvriendelijk: er is geen uitstoot van roet en CO2, omdat er geen fossiele brandstoffen verbrand worden• duurzame en herbruikbare energiebron: de wind kan niet ‘opgebruikt’ worden; er is wind of er is geen wind.

• wind is weinig voorspelbaar: er is niet altijd voldoende wind en niet alle plaatsen zijn geschikt voor het plaatsen van windmolens• sommige mensen vinden windmolens landschapsverstoring• de hoeveelheid elektriciteit geleverd door windenergie is nog altijd relatief laag ten opzichte van klassieke energiecentrales.

Page 6: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar Op zoek naar de st Op zoek naar de stroombron Op zoek naar Op zoek naar de stroombron

Opdracht 16

Opdracht 3Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de ron

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombrondeel 1 Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron 6

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron

SchemaSchemarotor

generator

elektriciteit

transformator

elektriciteitsnet

wind

windmolenpark

Page 7: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroo Op zoek naar Op zoek naar de st Op zoek naar de stroombronOp zoek naar Op zoek naar de stroombron

Opdracht 17

Opdracht 3Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de ron

2) Bedenk nu je eigen energiecentrale. Hoe ga je hierbij te werk?• Wees creatief. Je energiecentrale mag geen kopie zijn van de klassieke centrale.

Zoek een andere manier om via beweging stroom op te wekken.

• Denk na over de manier waarop je beweging tot stand wil brengen:

• Maak je gebruik van brandstof? Geef dan aan welke! Noteer waarom je die gebruikt! Zet ook de gevolgen voor

het milieu op een rijtje. .................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

• Maak je gebruik van alternatieven, zoals water, zon, menselijke beweging, ..., maak dan duidelijk hoe je die in de

energiecentrale opvangt of gebruikt. Denk er ook over na, waar je de energiecentrale zou bouwen en geef aan

waarom. .......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................

• Maak een tekening of een schema (op volgende pagina) van deze centrale en verduidelijk elke stap. Vergeet ook niet

de plaats aan te geven, waar de stroom de centrale verlaat. Stappen: ................................................................... .........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombrondeel 1 Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron 7

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron

Page 8: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Op zoek naar Op zoek naar de st Op zoek naar de stroombron Op zoek naar Op zoek naar de stroombron

Opdracht 18

Opdracht 3Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de ron

TekeningTekening

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombrondeel 1 Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron 8

Op zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombronOp zoek naar de stroombron

Hier speelt het ontwerp van de leerling natuurlijk een cruciale rol. Kijk goed na of volgende omschrijving bij het ontwerp opgaat. Een turbine of een rotor, een genera-tor en een transformator staan in een keten. De turbine drijft de generator aan, zodat er elektriciteit ontwikkeld kan worden. Aan het einde van de keten transformeert de transformator de opgewekte elektriciteit naar de gepaste spanning. Let ook op de inplanting van de centrale. Een waterkrachtcentrale hoort natuurlijk in de buurt van stromend water, een windmolen op een plek waar veel wind is, een kerncentrale op een wat geïsoleerde plek, enz.

Page 9: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Is stroom te stoppen? Is stroom te stoppen?

Opdracht

Is stroom te stoppen?Is stroom te stoppen?Is stroom te stoppen? 1

Is stroom te stoppenIs stroom te stoppenIs stroom te stoppen?Opdracht 1

Situatie 1: De omheining Situatie 1: De omheining

3. Beschrijf waarom de geleiders worden gebruikt. ........................................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

4. Leg uit waarom net op die plek een isolator is aangebracht. ........................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

5. Weet je ook op welk onderdeel de stroombron is aangesloten? ....................

......................................................................................................................

......................................................................................................................

Je krijgt vijf situaties waarbij handig gebruik wordt gemaakt van geleiders om de stroom te transporteren én van isolatoren om de stroom weg te houden van plaatsen waar we die liever kwijt dan rijk zijn. Wat moet je doen?

1. Duid op elke tekening de geleiders aan.2. Duid op elke tekening de isolatoren aan.

Is stroom te stoppen?deel 2 Is stroom te stoppen?

Situatie 2: HoogspanningskabelsSituatie 2: Hoogspanningskabels

3. Beschrijf waarom de geleiders worden gebruikt. ......................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

4. Leg uit waarom net op die plek een isolator is aangebracht. ......................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

5. Weet je ook op welk onderdeel de stroombron is aangesloten? ..................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

Is stroom te stoppen? Is stroom te stoppen? Is stroom te stoppen? Is stroom te stoppen?

2

1

De geleiders worden ingezet om vee of mensen tegen te houden die het afgebakende terrein willen verlaten of betreden.

De afstandsisolatoren zorgen ervoor dat de omheining en de palen niet onder spanning staan. Immers, men moet steeds de omheining en de palen kunnen aanraken, zonder een stroomstoot te krijgen.

De stroombron is via de elektrische draad op de schrikdraden aangesloten.

Om de elektrische stroom van de elektriciteitscentrale naar de huizen en de fabrieken te brengen.

Ze zorgen ervoor dat de elektriciteitspylonen niet onder stroom ko-men te staan, zodat er geen lekstroom ontstaat. Bovendien moet men steeds de pyloon kunnen aanraken zonder een stroomstoot te krijgen.

Op de elektrische draden.

Page 10: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Situatie 3: Het rijdende treinstel

Is stroom te stoppen? Is stroom te stoppen?

Situatie 4: De striptang

1. Duid op elke tekening de geleiders aan.2. Duid op elke tekening de isolatoren aan.

Situatie 3: Het rijdende treinstel

3. Beschrijf waarom de geleiders worden gebruikt. .................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

4. Leg uit waarom net op die plek een isolator is aangebracht. ................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

5. Weet je ook op welk onderdeel de stroombron is aangesloten? ............................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

3

Situatie 4: De striptang

3. Beschrijf waarom de geleiders worden gebruikt. .................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

4. Leg uit waarom net op die plek een isolator is aangebracht. ................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

Situatie5: De stroomdraadSituatie 5: De stroomdraad

3. Beschrijf waarom de geleiders worden gebruikt. .................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

4. Leg uit waarom net op die plek een isolator is aangebracht. ................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

5. Weet je ook op welk onderdeel de stroombron is aangesloten? ............................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

5

Opdracht

Is stroom te stoppen?Is stroom te stoppen?Is stroom te stoppen? 2

Is stroom te stoppenIs stroom te stoppenIs stroom te stoppen?Opdracht 1

Is stroom te stoppen?deel 2 Is stroom te stoppen?

4

Ze brengen de elektrische stroom van het net naar de motor van de trein.

Ze zorgen ervoor dat de pylonen en de trein zelf niet onder stroom komen te staan. Je moet de pylonen en de trein steeds kunnen aanraken zonder een stroomstoot te krijgen.

Op de bovenleiding via een schakelhuis en een schakelkast.

Een tang is gemaakt van metaal voor de stevigheid. Metaal geleidt. Deze eigenschap is bij een tang geen doel. Integendeel, ze is zelfs gevaarlijk als de tang gebruikt wordt om aan elektrische installaties te werken.

De isolator beschermt de persoon die de tang hanteert tegen onverwach-te elektrische stroomstoten of zelfs elektrocutie.

Ze transporteren de stroom van het stopcontact naar het toestel.

Ze beschermen de persoon die het toestel op het stopcontact aansluit en die het toestel dagelijks gebruikt.

De stroombron is het stopcontact. De stekkerpennen worden op het stopcontact aangesloten.

Page 11: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Een papieren stroomkring

Is stroom te stoppen?Een papieren stroomkringEen papieren stroomkring 1Een papieren stroomkringEen papieren stroomkringEen papieren stroomkring

Opdracht 1Opdracht 1

Een elektrisch toestel en de handleiding stikken van de symbolen. Verwarrend? Mooi niet! In elke taal betekent zo’n symbool immers net hetzelfde. Zo kan één schema door een Belg, Amerikaan, Rus of Congolees op dezelfde manier worden gelezen. Dat is niet alleen handig, want het scheelt alvast een handvol Babylonische spraakverwarringen, maar is ook veilig voor iedereen die aan het toestel moet werken.

Aan jou om de betekenis van de symbolen van een stroomkring te ontrafelen en ze op papier te zetten.

Een papieren stroomkringdeel 3 Een papieren stroomkring

Een papieren stroomkring Een papieren stroomkring Een papieren stroomkring Een papieren stroomkring

Grootheid Symbool (grootheid) Eenheid Symbool (eenheid)

I ampère

spanning V

R ohm

vermogen P

Opdracht 2Opdracht 2

Schrijf bij elke foto het cijfer van het passende symbool. Tip: Bekijk eerst de symbolenkaart!

A. ....................... B. ......................... C. ........................

Je hebt de keuze uit zeven symbolen:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Vul de ontbrekende vakken in:

3 7 1

weerstand

stroom A

U volt

Ω

watt W

Page 12: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Op zoek naa Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron

1. a. Duid op het onderstaande schema de weerstand, de lampen en de motor aan.

b. Hoeveel stroomkringen ontdek je? Hoe heb je dat ontdekt? ..................................................................................

............................................................................................................................................................................

c. Hoeveel schakelaars zijn er? Wat is er aan de hand met de schakelaars? ...........................................................

............................................................................................................................................................................

Tip: Bekijk de symbolenkaart!

2. a. Wat gebeurt er in de huidige toestand?

A. Niets.

B. Er brandt één lampje.

C. Alle lampen branden.

D. De zoemer werkt.

b. Wat gebeurt er als de bedieningsschakelaar A wordt ingedrukt?

A. Niets.

B. Alle lampen branden, de zoemer werkt niet.

C. Er gaan twee lampen branden, de motor en de zoemer werken.

D. Alle lampen branden. Ook de motor en de zoemer werken.

Is stroom te stoppen?Een papieren stroomkringEen papieren stroomkring 2Een papieren stroomkringEen papieren stroomkringEen papieren stroomkringEen papieren stroomkringdeel 3 Een papieren stroomkring

Opdracht 3Opdracht 3

MA

2, er zijn twee stroombronnen die ieder in een aparte stroomkring staan.

3, ze staan open.

Page 13: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Een papieren stroomkring

Is stroom te stoppen?Een papieren stroomkringEen papieren stroomkring 3Een papieren stroomkringEen papieren stroomkringEen papieren stroomkringEen papieren stroomkringdeel 3 Een papieren stroomkring

Een papieren stroomkring Een papieren stroomkring Een papieren stroomkring Een papieren stroomkring

3. a. Bekijk de vier onderstaande schema’s

b. In welk geval is de stroomkring gesloten? Welk toestel geeft dat aan?

..........................................................................................................

c. In welk geval

A. Branden er geen lampen; ............................................................

B. Branden er drie lampen; ..............................................................

C. Branden er vier lampen; ..............................................................

D. Branden er vijf lampen; ...............................................................

E. Werkt de zoemer. ........................................................................

A

A A

1

2

3

4

A

Er is een gesloten stroomkring in de schema’s 1, 3 en 4. In deze gevallen vloeit er dus stroom. Het is de ampèremeter die dit aangeeft.

2 3 4 1 1, 3 en 4

Page 14: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Energieverbruik: letters of cijfers?

Energieverbruik: letters of cijfersEen papieren stroomkringEnergieverbruik: letters of cijfers? 1Energieverbruik: letters of cijfersEnergieverbruik: letters of cijfersEnergieverbruik: letters of cijfers?

Je bent dol op ijsjes, maar de diepvriezer heeft het thuis begeven. Tijd dus voor een nieuwe! Maar zo’n coole kast kost flink wat geld. En dan verbruikt die ook nog een stevige brok energie. Er komt een nieuwe diepvriezer op voorwaarde dat die erg zuinig is. Je moet zelf de beste keuze maken.

Energieverbruik: letters of cijfersdeel 4 Energieverbruik: letters of cijfers?

Energieverbruik: letters of cijfers? Energieverbruik: letters of cijfers?

Opdracht 1Opdracht 1

Naam en type van het toestel

Een toestel met label A verbruikt het minst, een toe-

stel met label G het meest. De vergelijking gaat alleen

maar op voor toestellen die bijna hetzelfde zijn (even

groot, zelfde vriestemperatuur, ...)

De hoeveelheid kWh geeft aan hoeveel energie het

toestel per jaar verbruikt.

De hoeveelheid vriesruimte in het toestel.

Het label is Europees erkend.

1. Bekijk het energielabel. Op basis van welke gegevens kan je het verbruik aflezen? ...........................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

EnergieFabrikantModel

Laag verbruik

Hoog verbruikEnergieverbruik in kWh/jaar(Op basis van de resultaten van de gestan-daardiseerde tests gedurende 24 uur)

Het werkelijk verbruik is afhankelijk van het gebruik en de opstellingsplaats van het apparaat.

Netto-inhoud koelgedeelte INetto-inhoud vriesgedeelte I

GeluiddB(A) re 1 pWEen gegevensblad met informatie over overige apparaten is opgenomen in die brochures.

Norm NEN 153, Uitgave mei 1990Koelapparaten-richtlijn 94/2/EG

LogoABC123

XYZ

xyzxyz

* ***xz

• Letter van het energielabel• Hoeveelheid kWh/jaar

Page 15: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Energieverbruik: letters of cijfers?

Opdracht 2Opdracht 2

a. Welk toestel koop je en waarom? ..........................................................................

.............................................................................................................................

b. Welk toestel van de vier verbruikt het minst? ..........................................................

c. Betekent het beste energielabel (letter A G) altijd het laagste verbruik?

Leg uit waarom (niet). ............................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

Nu zo’n fiche met energielabel voor jou geen geheimen meer heeft, kun je aan de slag en een diepvriezer kopen. Je kunt evenwel niet zomaar het eerste het beste toestel kiezen. Je moet met de volgende factoren rekening houden: de grootte en het verbruik.

De inhoud van de koelkast moet minstens 80 liter zijn. Hoe groter, hoe meer energie er nodig is om de ruimte te koelen. En als de diepvriezer te klein is, heb je er ook niks aan.Het energieverbruik moet zo laag mogelijk zijn. Dat kan je beoordelen op basis van de informatie op de fiche. Maar laat je niet vangen! Op de fiche staan meer gegevens dan je denkt.

EnergieFabrikantModel

Laag verbruik

Hoog verbruikEnergieverbruik in kWh/jaar(Op basis van de resultaten van de gestan-daardiseerde tests gedurende 24 uur)

Het werkelijk verbruik is afhankelijk van het ge-bruik en de opstellingsplaats van het apparaat.

Netto-inhoud koelgedeelte INetto-inhoud vriesgedeelte I

GeluiddB(A) re 1 pWEen gegevensblad met informatie over overige apparaten is opgenomen in die brochures.

Norm NEN 153, Uitgave mei 1990Koelapparaten-richtlijn 94/2/EG

Quick Fris

275

160 l

123

A

EnergieFabrikantModel

Laag verbruik

Hoog verbruikEnergieverbruik in kWh/jaar(Op basis van de resultaten van de gestan-daardiseerde tests gedurende 24 uur)

Het werkelijk verbruik is afhankelijk van het ge-bruik en de opstellingsplaats van het apparaat.

Netto-inhoud koelgedeelte INetto-inhoud vriesgedeelte I

GeluiddB(A) re 1 pWEen gegevensblad met informatie over overige apparaten is opgenomen in die brochures.

Norm NEN 153, Uitgave mei 1990Koelapparaten-richtlijn 94/2/EG

IJsklompDe Luxe

200

100 l

123

D

EnergieFabrikantModel

Laag verbruik

Hoog verbruikEnergieverbruik in kWh/jaar(Op basis van de resultaten van de gestan-daardiseerde tests gedurende 24 uur)

Het werkelijk verbruik is afhankelijk van het ge-bruik en de opstellingsplaats van het apparaat.

Netto-inhoud koelgedeelte INetto-inhoud vriesgedeelte I

GeluiddB(A) re 1 pWEen gegevensblad met informatie over overige apparaten is opgenomen in die brochures.

Norm NEN 153, Uitgave mei 1990Koelapparaten-richtlijn 94/2/EG

Ice Age 3

165

100 l

123

B

EnergieFabrikantModel

Laag verbruik

Hoog verbruikEnergieverbruik in kWh/jaar(Op basis van de resultaten van de gestan-daardiseerde tests gedurende 24 uur)

Het werkelijk verbruik is afhankelijk van het ge-bruik en de opstellingsplaats van het apparaat.

Netto-inhoud koelgedeelte INetto-inhoud vriesgedeelte I

GeluiddB(A) re 1 pWEen gegevensblad met informatie over overige apparaten is opgenomen in die brochures.

Norm NEN 153, Uitgave mei 1990Koelapparaten-richtlijn 94/2/EG

Cold&Small

140

70 l

123

A

* ***

* ***

* ***

* ***

Energieverbruik: letters of cijfersEen papieren stroomkringEnergieverbruik: letters of cijfers? 2Energieverbruik: letters of cijfersEnergieverbruik: letters of cijfersEnergieverbruik: letters of cijfers?Energieverbruik: letters of cijfersdeel 4 Energieverbruik: letters of cijfers?

Je hebt de keuze uit:

Diepvries 1:

Diepvries 2:

Diepvries 3:

Diepvries 4:

Toestel 3: goedkoopst in verbruik, voldoende vriesruimte Toestel 4

Neen, het geldt alleen maar voor toestellen uit dezelfde klasse qua grootte, vriestemperatuur, ... Het werkelijke verbruik wordt als kWh/jaar aangegeven.

Page 16: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?

Je bent de baas van een kleine supermarkt en je staat voor een erg druk weekend. Je verwacht za-terdagochtend een flinke toeloop. Je hebt immers een promotiefolder verspreid, waarin je een nieuw soort ijs hebt aangeprezen. Ook je champagne verkoop je tegen knalprijzen.

Het is vrijdagavond en je personeel is nog druk in de weer om alles netjes in de rekken en de koelto-gen te plaatsen. Je wil nog snel een promotiebord aan de muur hangen en boort een gat in de muur. Dan loopt het fout: je raakt met de boor een belangrijke elektrische leiding, veroorzaakt kortsluiting en de stroom valt uit. Met een zaklamp vind je de verdeelkast en je schakelt de zekeringen in. Er is weer stroom. De lichten branden, maar er gaat nog één en ander mis. Het alarm van de winkelbeveiliging gaat af en de koelinstallaties doen het niet meer. Bovendien werken de stopcontacten langs de leiding waar je hebt geboord, niet meer. Wat nu?

Raadpleeg de telefoongids en bel de elektrische specialisten die je nodig hebt. Zorg dat de winkel zaterdagochtend zonder problemen open gaat!

Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?

Telefoonboek:Telefoonboek:Rubriek: elektriciteit – ondernemingen en zelfstandigen

Schokmans AndréElektrohandelaar. Speciaalzaak voor tv- en hifi-apparatuur. Ook gespecialiseerd in strijkijzers en droogtrommels. Herstellin-gen aan huis. Gesloten op maandag.

Aardingstraat 253500 Hasselt011-321321

Sleuf Valère & ZoonElektrisch installateur in nieuwbouw en verbouwingen. Ook herstelling van storin-gen en defecten aan elektriciteitsnetwerk in woningen en in winkels. Snelle herstel-dienst (ook ’s avonds en in het weekend). Kwaliteit en proper werk – daar gaan we voor!

Paralleldreef 529000 Gent09-654879

Plug it in bvbaVerkoop, plaatsen en herstellen van in-braakbeveiliging van huizen, kantoren, winkels en bedrijven. Ook installatie van detectoren, sensoren, schakelaars, kas-ten en consoles voor warenhuizen en kledingwinkels. Programmering van be-veiligingssoftware.

Sirenedreef 100 Bus 22000 Antwerpen03-789654

Le Feu Bernard & CoWij zijn marktleider in het plaatsen van sirenes, deurmagneten, rookkoepels en blusinstallaties. Van kabelgoot tot acti-vering. Wij leveren en plaatsen in hotels, warenhuizen, ziekenhuizen en kantoorge-bouwen. Productiehallen zijn onze speci-aliteit.

96, Avenue Brûlée 1000 Bruxelles02-2006669

Flies SofieKoel- en vriesinstallaties = ons vak! In-stallatieplannen van alle merken. Controle van koelmiddelen en -leidingen, weer-standen en elektrische borden. Onder-houd van ventilatoren en filters. Onmid-dellijke bijstand bij stroomonderbreking: dag en nacht, elke weekdag.

Ijsbloemsteeg 68500 Kortrijk056-741852

Coole ClaasInstallatie van compressoren, verdampers en condensatoren voor koelinstallaties, koelvrachtwagens en opslagplaatsen. Leggen van elektrische- en koelleidingen, montage van isolatiemateriaal. Van maan-dag tot vrijdag (ook zaterdagvoormiddag). Geen naverkoop- noch hersteldienst.

Kleumlaan 893000 Leuven0470-562389

Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?

Energieverbruik: letters of cijfersEen papieren stroomkringVind jij tijdig de specialist 1Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?Vind jij tijdig de specialist electriciteit?Vind jij tijdig de specialist elektriciteit? Vind jij tijdig de specialist electriciteit?deel 5 Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?

Page 17: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Vind jij tijdig de specialist elektriciteit? Vind jij tijdig de specialist elektriciteit? Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?

Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?

Opdracht 2Opdracht 2

Energieverbruik: letters of cijfersEen papieren stroomkringVind jij tijdig de specialist 2Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?Vind jij tijdig de specialist electriciteit?Vind jij tijdig de specialist elektriciteit? Vind jij tijdig de specialist electriciteit?deel 5 Vind jij tijdig de specialist elektriciteit?

Opdracht 1Opdracht 1 Noteer de namen van de specialisten die je nodig hebt naast deproblemen die je graag snel opgelost ziet:

Herstellen werking stopcontacten

Herinstalleren van de winkelbeveiliging

Herstellen koelinstallaties

Herstellen doorboorde elektrische leiding

Ga naar www.stroomopwaarts.be/leerlingen/beroepen. Je vindt er filmpjes, foto’s en beschrijvingen van de belangrijkste beroepen in de elektriciteits-sector. Bekijk ze aandachtig. Nu je die informatie kent, is het aan jou om het juiste beroep te plaatsen bij de personen of bedrijven die je in het telefoonboek terugvond. Je kan kiezen uit:

• Residentieel elektrotechnisch installateur

• Industrieel elektrotechnisch installateur

• Technicus toegangssystemen

• Technicus inbraakbeveiliging

• Technicus brandbeveiliging

• Koelmonteur

• Koeltechnicus

• Technicus domotica / immotica

• Verkoper van elektrische apparaten

Naam persoon/bedrijf Beroep

Schokmans André

Sleuf Valère & Zoon

Plug it in bvba

Le Feu Bernard & Co

Flies Sofie

Coole Claas

Sleuf Valère & Zoon

Plug it in bvba

Flies Sofie

Sleuf Valère & Zoon

Verkoop van elektrische apparaten

Residentieel elektrotechnisch installateur

Technicus inbraakbeveiliging

Technicus brandbeveiliging

Koeltechnicus

Koelmonteur

Page 18: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Ontsnapte stroom? Houd de dief! Ontsnapte stroom? Houd de dief! Ontsnapte stroom? Houd de dief!

a. Bekijk aandachtig alle elektrische toestellen in de woonkamer. Kun jij alle apparaten aanduiden die aan sluimerverbruik ‘lijden’? Hoeveel toestellen zijn dat? .................................................................

b. Leg bij elk toestel uit waarom je denkt dat het (geen) sluimerverbruik heeft. (volgende pagina)

c. Duid 3 toestellen met sluimerstand aan waarvan jij vindt dat ze evengoed zonder kunnen. Leg uit waarom: .................................................................

...............................................................................

...............................................................................

Ontsnapte stroom? Houd de dief!

Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief! 1Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!

deel 6 Ontsnapte stroom? Houd de dief!

Opdracht 1Opdracht 1

8

De laders van de gsm en de telefoon kunnen zonder sluimer-verbruik. Je kan de stekker uit het stopcontact halen telkens wanneer je de lader niet gebruikt. Ook de printer kan zonder sluimerverbruik. Je kan deze aanzetten wanneer je hem nodig hebt. Uiteraard kunnen eigenlijk alle toestellen zonder sluimerverbruik, mits je bereid bent wat in te boeten op gebruiksgemak. Enige uitzondering is de gsm die uiteraard steeds moet blijven aanstaan om bereikbaar te zijn.

X X

XX

X

X

X

X

Page 19: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Ontsnapte stroom? Houd de dief! Ontsnapte stroom? Houd de dief! Ontsnapte stroom? Houd de dief!

Ontsnapte stroom? Houd de dief!Opdracht 1Opdracht 1Leg bij elk toestel uit waarom je denkt dat het (geen) sluimerverbruik heeft.

kroonluchter ............................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................dvd-speler .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................schemerlampje ............................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................stofzuiger ..................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................radio .......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... hifi-installatie ............................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................lader van een gsm ...................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................gsm ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................lader van een telefoontoestel ...................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................ventilator ..................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................pc ............................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................tv ................................................................................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................printer ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................

Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief! 2Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!deel 6 Ontsnapte stroom? Houd de dief!

De gsm, de televisie, de dvd-speler, de lap-top, de stereo-installatie en de printer verbrui-ken energie in de stand-bystand. Er wordt constant elektriciteit verbruikt om een lampje of digitale wekker te doen branden.

De laders van de gsm en de telefoon ver-bruiken nodeloos energie wanneer zij in het stopcontact zitten, maar niet zijn aangesloten op het toestel. De transformator wordt warm, om deze warmte te genereren is elektriciteit nodig.

Page 20: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Meer dan 30 miljard KWh aan energie gaat jaarlijks verloren, omdat computers niet worden afgezet als ze niet gebruikt worden. Wist je dat er evenveel energie nodig is om constant 15 computers te laten draaien, als voor het gebruik van een auto?

Opdracht 2Opdracht 2Hoeveel olie drinkt jouw computer?

Ontsnapte stroom? Houd de dief!

a. Reken uit hoeveel vaten olie je nodig zou hebben om energie op te wekken om jouw computer een jaar lang dag en nacht te laten draaien!

Tips:• Hoeveel energie een bepaald elektrisch toestel per tijdseenheid verbruikt, wordt

in kW (kilowatt) uitgedrukt. We noemen dat ook vermogen. 1 kW = 1000 W.

•kWh of kilowattuur is een eenheid die een hoeveelheid energie uitdrukt. Het wordt

gedefinieerd als de energie die wordt gebruikt of opgewekt, als een energiebron

een kilowatt (= 1000 watt) gedurende 1 uur moet leveren. Uit een vat olie van

160 liter kan 547,5 kWh aan elektrische energie worden opgewekt.

•Je pc heeft een verbruik van 200 W per uur, het scherm van 50 W per uur.

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

b. Kun je nagaan, hoeveel olie je bespaart, als je het scherm de hele tijd zou uitzetten?..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief! 3Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!deel 6 Ontsnapte stroom? Houd de dief!

(200Wh + 50Wh) x 24(uur)= 6000 Wh per dag of 6 kWh per dag. 6 kWh x 365 dagen = 2190 kWh per jaar2190 kWh/547,5= 4 vaten olie van 160 liter.

=1/5 (=50/ (200+50)), of 20% van het totaal verbruik (50/ (200+50)) of 50 Wh x 24 (uur) = 1200 Wh per dag of 1,2kWh per dag1,2 kWh x 365 dagen = 438 kWh per jaar438 kWh/547,5 = 0,8 vaten olie van 160 liter

Page 21: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Een ticket voor het pretpark kost flink wat geld: 20 euro! En bovendien zou je graag je beste vrienden meenemen. Met je zakgeld kom je helaas niet ver. Maar je hebt een lumineus idee! Je sluit een deal met je ouders: elke euro die jij op de energiefactuur kunt besparen, krijg je van hen terug in de vorm van zakgeld. Je gaat aan de slag door alle toestellen met een stand-by-stand écht uit te schakelen wanneer ze niet gebruikt worden.

Opdracht 2Opdracht 3Steek het sluimerverbruik in je zak!

Ontsnapte stroom? Houd de dief!

Reken uit hoeveel pretparktickets die actie jou na één jaar oplevert.

Welke toestellen zijn er in huis?• 2 computers (elk met een beeldscherm)

• 1 tv

• 1 videorecorder

• 1 dvd-speler

• 1 gsm-lader

Hoeveel kost een kWh? Voor elke 7 kWh die je verbruikt, betalen je ouders aan de energieleverancier 1 euro.

Bereken hoeveel euro je jaarlijks kunt besparen door het sluimerverbruik te doen stoppen. Is dat genoeg om je een

ticket voor het pretpark te bezorgen? En kunnen er ook nog vriendjes mee? Hoeveel?

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

Je kent nu het bedrag dat je kan uitsparen door sluimerverbruik tegen te gaan.

Zou dit bedrag je aanzetten om het comfort van de sluimerstand voortaan

te laten? Leg uit waarom (niet) ...............................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

. ...........................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

................................................................................................................................

..............................................................................................................................

Wat verbruiken de toestellen per jaar?• computer = 60 kWh

• beeldscherm= 45 kWh

• videorecorder = 70 kWh

• tv = 70 kWh

• dvd-speler = 60 kWh

• gsm-lader = 80 kWh

Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief! 4Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!Ontsnapte stroom? Houd de dief!deel 6 Ontsnapte stroom? Houd de dief!

((60+45)x2+70+70+60+80)kWh = 490kWh490kWh / 7= 70 euro70 euro = 3 tickets + 10 euro zakgeld over.

Page 22: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Veilig met electriciteit Veilig met electriciteit Veilig met elektriciteit Veilig met elektriciteit

Herken je op de tekeningen de aarding? Duid ze aan en beschrijf waaraan je ze herkend hebt. Vertel ook waarom ze daar zijn aangebracht.

Veilig met elek triciteit

Veilig met electriciteitVeilig met electriciteitVeilig met electriciteit 1Veilig met elektriciteitVeilig met electriciteitVeilig met elektriciteitVeilig met electriciteitdeel 7 Veilig met elektriciteit

Opdracht 1Opdracht 1

a. Waaraan heb je de aarding herkend? ..........................................................................................................1: .......................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

2: .......................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

3: .......................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

b. Waarom zijn ze daar aangebracht?..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

1

3

2

De aarding is de geel-groene draad.

De aarding is te herkennen aan het standaardsymbool.

De aarding is te herkennen aan het standaardsymbool.

Toestellen worden geaard om de gebruiker te behoeden voor elektrische schokken of zelfs elektrocutie.

Page 23: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Veilig met elektriciteit Veilig met elektriciteit Veilig met electriciteit Veilig met elektriciteit

Ontsnapte stroo2ud de dief!In het huis staan verschillende toestellen en apparaten. Kun jij aangeven welke toestellen een aarding nodig hebben?

Opdracht 1Opdracht2Veilig met elektriciteit

1) Geef aan welke toestellen een aarding en welke geen aarding nodig hebben. Schrijf in het hokje ‘A’ (aarding) of ‘GA’ (geen

aarding).

2) Teken hoe de aardleidingen moeten lopen!

3) Geef aan waar de aardleidingen met de aardpen verbonden worden.

4) Kan jij de plaats aanduiden waar de verdeelkast van de verschillende elektrische leidingen zit?

Tip: alle elektriciteitsleidingen komen samen in de verdeelkast.

Veilig met electriciteitVeilig met electriciteitVeilig met electriciteit 2Veilig met elektriciteitVeilig met electriciteitVeilig met electriciteitVeilig met electriciteitdeel 7 Veilig met elektriciteit

Weerbericht

A

A A

GA

Page 24: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

De gereedschapskist van de elektricien De gereedschapskist van de elektricien De gereedschapskist van de elektricien

1. Bekijk de 5 foto’s van de gereedschappen. Ontdek jij de verschillen? Schrijf bij de beschrijving op volgende pagina de naam van de tang op de foto.

Tip: elektroclub.stroomopwaarts.be/de-gereedschapskist

De gereedschapskist van de elektricien

Veilig met electriciteitVeilig met electriciteitDe gereedschapskisk van de electricien 1De gereedschapskist vkn de elektricienDe gereedschapskist van de electricienDe gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electriciendeel 8 De gereedschapskist van de elektricien

Opdracht 1Opdracht 1

bektang

draadstriptang

bektang

draadstriptang

krimptangkrimptang

waterpomptangwaterpomptang

combinatietangcombinatietang

Page 25: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Ontsnapte stroo2ud de dief!

De gereedschapskist van de elektricien De gereedschapskist van de electricien De gereedschapskist van de elektricien

De gereedschapskist van de electricienOpdracht 1Opdracht 1

A. Deze tang is een echte kameleon. Ze kan zich aanpassen

aan het voorwerp waarvoor ze bestemd is. De tang heeft

aan de voorzijde een getand vlak gedeelte om allerlei din-

gen stevig vast te houden. Dan is er een ovaal gedeelte

met tanden om ronde materialen, zoals assen en buizen,

stevig vast te grijpen. Het scharnier aan het eerste been

is verstelbaar, zodat de tang een bereik heeft van klein tot

groot. Ideaal dus om leidingen voor water of de centrale

verwarming mee vast of los te draaien.

Naam van de tang: .......................................................

B. Deze tang legt graag alles bloot. Haar taak is immers een

stukje isolatiemateriaal van een koperdraad te verwijderen.

De tang is voorzien van een ingenieus systeem dat het iso-

latiemateriaal doorknipt, maar de kern van koperdraad zelf

onaangeroerd laat. Na het knippen is het trekken geblazen.

Daarna is het uiteinde van de elektriciteitsdraad geschikt

om op een stekker, een kroonsteentje of een lamphouder

te worden aangesloten.

Naam van de tang: ......................................................

C. Deze tang doet wat vingers niet kunnen. De bek van de

tang bestaat uit twee lange fijne helften en heeft tanden.

Ze wordt gebruikt om draden vast te grijpen of te buigen

op plaatsen waar je met je vingers niet bijkan. Daarom is

de punt van de bek smal. In sommige gevallen is de bek

gekromd om nog beter in moeilijk bereikbare hoekjes te

geraken. De tang wordt ook gebruikt om oogjes te maken

aan geleiders.

Naam van de tang: ......................................................

D. Deze tang is een echte duizendpoot: ze kan immers heel

wat verschillende taken aan. De bek heeft een geribbeld

gedeelte waarmee vlakke voorwerpen krachtig kunnen

worden vastgegrepen en vastgehouden. De bek heeft ook

een plat, ovaal gedeelte met tanden. Hiermee krijg je pas

echt grip op ronde dingen, zoals assen en buizen. Ten slotte

bevat de bek nog een gedeelte met scherp geslepen snij-

kanten om verschillende soorten draad, zoals koperdraad,

elektriciteitsdraad en ijzerdraad mee door te knippen.

Deze benen zijn meestal bekleed met kunststof. Hiermee is

de tang geïsoleerd, wat meteen een extra veiligheid is, voor

als er aan elektrische circuits wordt gewerkt.

Naam van de tang: ......................................................

E. Deze tang zorgt voor de perfecte aansluiting. Deze tang

zorgt ervoor dat uiteinden van de stroomdraad voorzien

worden van een aangepast oogje, vlaksteekhuls of klem-

metje zodat het perfect kan worden aangesloten op de bat-

terij, printplaat of op een andere verbruiker. De tang heeft

in de bek enkele uitsparingen met elk een verschillende

vorm, zodat elk huls- of klemtype op de beste manier rond

een elektriciteitsdraad kan worden geklemd.

Naam van de tang: ......................................................

Tip: kijk ook op www.stroomopwaarts.be/elektroclub. In de fotogalerij vind je meer informatie over de verschil-lende gereedschappen en hoe ze eruit zien.

2. Je bent een elektricien. Je wordt gevraagd om een elektrische draad te komen aansluiten op een licht-punt in een woonkamer. Je mag twee tangen mee-nemen. Welke kies je? Waarom?

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

........................................................................................

Tip: in je materiaalkoffer heb je enkele lusterklemmen en draad-hulsjes meegenomen.

Veilig met electriciteitVeilig met electriciteitDe gereedschapskist van de electricien 2De gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electricienDe gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electriciendeel 8 De gereedschapskist van de elektricien

waterpomptang

draadstriptang

bektang

combinatietang

krimptang

• Een draadstriptang om het isolatie-materiaal rond de draad te verwijderen

• Een krimptang om de draadhulzen aan de draad te bevestigen, zodat die gemakkelijker met de lusterklemmen verbonden kan worden. .

Page 26: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

De gereedschapskist van de elektricien De gereedschapskist van de elektricien De gereedschapskist van de elektricien

Nu is het tijd voor het grote werk. Er moet met het onderstaande schema een stroomkring gebouwd worden. De stappen zijn omschreven, maar jij moet bij elke stap voor het juiste materiaal en gereedschap zorgen. Vul het rooster in.

De gereedschapskist van de electricien

Opdracht 1Opdracht 2

Tips: Nog even enkele principes van de stroomkring meegeven:

• een geleider zorgt ervoor dat stroom op de juiste plaats komt. De geïsoleerde koperen elektrici-

teitsdraad is daarvan het meest bekende voorbeeld;

• een isolator belet elektriciteit in een ongewenste richting te stromen;

• een verbruiker is een ander woord voor het toestel of apparaat dat werkt op stroom. Dat kan een

koelkast of radio zijn, maar evengoed een lampje of haardroger;

• een stroombron zorgt ervoor, dat elektriciteit in de stroomkring terechtkomt. Komt de stroom van

een elektrische centrale, dan gebeurt de aansluiting met de stroombron via het stopcontact. Maar

ook een fietsdynamo of een batterij kunnen perfect als stroombron gebruikt worden;

• de geleiders zijn verbonden met een stroombron;

• een stroomkring moet gesloten zijn, anders werkt de verbruiker niet.

Aan de slag!

Veilig met electriciteitVeilig met electriciteitDe gereedschapskist van de electricien 3De gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electricienDe gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electriciendeel 8 De gereedschapskist van de elektricien

Page 27: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Ontsnapte stroo2ud de dief!

De gereedschapskist van de electricien De gereedschapskist van de electricien De gereedschapskist van de elektricien

De gereedschapskist van de elektricienOpdracht 2Opdracht 2

Handeling Materiaal Gereedschap

Stap 1 Knip de geleiders op de juiste lengte

Verwijder de isolatie van de uiteinden van de geleidersStap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

Stap 6

Veilig met electriciteitVeilig met electriciteitDe gereedschapskist van de electricien 4De gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electricienDe gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electriciendeel 8 De gereedschapskist van de elektricien

Schroef de uiteinden van de draden vast aan de ‘verbruiker’

Plaats de schakelaar in de stroomkring

Bevestig ‘draadhoudertjes’ aan de uiteinden van de geleiders zodat ze aan de stroombron kunnen wor-den vastgemaakt

Sluit de kring aan op de stroombron waardoor de verbruiker werkt

geïsoleerde stroomdraad (rol) combinatietang

stukjes geïsoleerde stroomdraad draadstriptang

stukjes ontmantelde stroomdraad, lamphouder met lampje

schroevendraaier

stukjes ontmantelde stroomdraad, schakelaar

schroevendraaier

stukjes ontmantelde stroomdraad, draadhulzen

krimptang

batterij (4,5V) /

Page 28: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

De gereedschapskist van de electricien De gereedschapskist van de electricien De gereedschapskist van de elektricien

Ontsnapte stroo2ud de dief!De gereedschapskist van de elektricienOpdracht 2Opdracht 2

9

10

6

Veilig met electriciteitVeilig met electriciteitDe gereedschapskist van de elektricien 5De gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electricienDe gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de elektriciendeel 8 De gereedschapskist van de elektricien

Je hebt de keuze uit de volgende materialen:

1 batterij (4,5 V)

2 dubbele lusterklemmen

3 geïsoleerde stroomdraad (rol)

4 koperen buis

5 lamphouder met lampje

6 schakelaar

7 stekker

8 stopcontact

9 stukjes geïsoleerde stroomdraad

10 stukjes ontmantelde stroomdraad

11 draadhulzen

3

4

2

11

7

1

8

5

Page 29: Opdracht 1 - · PDF fileOp aa zoek naar de stroombron Op aar d trr Opdracht 1 1) Bouw de elektriciteitscentrale om tot een centrale die windkracht gebruikt. Hoe ga je hierbij te werk?

Ontsnapte stroo2ud de dief!

De gereedschapskist van de electricien De gereedschapskist van de electricien De gereedschapskist van de elektricien

De gereedschapskist van de elektricienOpdracht 1Opdracht 2

Veilig met electriciteitVeilig met electriciteitDe gereedschapskist van de electricien 6De gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de electricienDe gereedschapskist van de elektricienDe gereedschapskist van de elektriciendeel 8 De gereedschapskist van de elektricien

Je hebt de keuze uit de volgende gereedschappen:

1 boormachine

2 combinatietang

3 draadstriptang

4 kniptang

5 krimptang

6 bektang

7 schroevendraaier

8 waterpomptang

1

2

3

7

6 8

4

Opdracht 3Opdracht 3Verzamel samen met je leerkracht het bovenstaand materiaal. Doe nu de proef op de som en probeer het zelf uit!

5