In de voetsporen van Norbertijnen…

Op bedevaart naar

Onze-Lieve-Vrouw van Rust

te Heppeneert

&

Onze-Lieve-Vrouw Troosteres der Bedrukten

te Opitter

2

Een bedevaart moet beantwoorden aan zes criteria: een echte bedevaart

stelt Christus centraal, bijbels geïnspireerd, sacramenteel gevierd, kerkelijk

beleefd, stimuleert tot levensverandering en kan niet los gezien worden

van de plaatselijke gemeenschap. Vanzelfsprekend gaat het hier om een

ideale toestand. In werkelijkheid spelen in de volksdevotie ook andere

motieven mee bij de bedevaarders.

3

Programma

12.30 uur

Vertrek vanuit Averbode (Sint-Jansplein) naar Heppeneert.

(Heppeneert 21, 3680 Maaseik - 70 minuten - 70 km)

14.00 uur

Eucharistieviering in de Sint-Gertrudiskerk van Heppeneert ter ere van

Onze-Lieve-Vrouw van Rust voor de intenties van de bedevaarders.

14.50 uur

Vrije tijd met gelegenheid tot bezoek aan de bedevaartswinkel, het park met de kruisweg,

het offeren van een kaars in de kaarsenhallen.

15.30 uur

Koffietafel in de Kaartridder.

16.30 uur

Vertrek naar de kapel van Onze-Lieve-Vrouw Troosteres der Bedrukten te Opitter.

(Opitterkiezel 200, 3960 Bree - 25 minuten - 14 km)

17.00 uur

Gebedsmoment op voorspraak van Onze-Lieve-Vrouw Troosteres der Bedrukten

met gelegenheid tot het offeren van een kaars in de kaarsenkapel.

17.45 uur

Vertrek naar Averbode, met onderweg ‘Ave Maria’ een film van Nouchka Van Brakel.

(70 minuten - 59 km)

19.00 uur

Aankomst te Averbode op het Sint-Jansplein.

4

Onze-Lieve-Vrouw van Rust – Heppeneert (Maaseik)

Maaseik is een stad in de provincie Belgisch-Limburg. Ze telt ruim 24 000 inwoners.

Maaseik ligt aan de Maas, tegenover het Nederlandse Roosteren, en bestaat uit de

deelgemeenten Maaseik, Neeroeteren en Opoeteren. Maaseik is de vermoedelijke

geboorteplaats van de gebroeders Jan en Hubert van Eyck.

De geschiedenis van Maaseik begon met de stichting van Aldeneik, letterlijk “Oude Eik”.

Hier werd volgens de legende een klooster gesticht door Harlindis en Relindis (circa 700).

Hoger en dus veiliger, langs de heirbaan Maastricht-Nijmegen ontstond een nieuwe

nederzetting. In 1244 kreeg dit “Nova Eycke” stadsrechten van de graaf van Loon, vooral

vanwege haar strategische ligging langs de grenzen van het graafschap en langs de Maas, die

toen nog een belangrijke vaarroute was. Maaseik groeide snel uit en overvleugelde Aldeneik,

ook al doordat de Maas bij Aldeneik geleidelijk aan oostwaarts verschoof. Dit was ook de

reden dat de benaming van het “Nieuwe Eik” veranderde tot “Maaseik”.

Heppeneert is een gehucht van de Belgische stad Maaseik gelegen op de Maasdijk aan de

oever van de Oude Maas.

“Na een van de vele overstromingen van de Maas in het buurdorp Elen

vond een jong meisje een beeld van Maria in de rivierbedding. Toen een

ziek familielid van het kind op miraculeuze wijze genas, richtte een rijke

inwoner van Elen een kapel op voor het beeld.”

Heppeneert als populair bedevaartsoord vindt zijn oorsprong in het beeld van Onze-Lieve-

Vrouw van Rust. Dat beeld werd oorspronkelijk vereerd in de kapel van de Kapellerhof te

Elen, waar het eeuwen eerder was aangespoeld bij een overstroming van de Maas.

In 1706 verkocht Petrus Curingen, een burger van Maastricht, de pachthoeve met de kapel

aan de Kruisheren van Maaseik. In de loop der jaren was de kapel te klein geworden en werd

er omstreeks 1768 een nieuwe en grotere gebouwd door de toenmalige prior van de

Kruisheren Johannes Hendrik Vossen. In 1798, tijdens de Franse Revolutie, werden de

kloosterlingen verjaagd en hun goederen verbeurd verklaard en verkocht. De Kruisheer

Petrus Arnold Coopmans was als pastoor van Heppeneert achtergebleven en oefende,

verborgen en als burger verkleed, zijn bediening uit. Hij bracht het beeldje naar Heppeneert,

waar het op een veilige plaats verborgen bleef totdat die woelige tijden voorbij waren. In

1801 plaatste hij het beeld in de Sint-Gertrudiskerk. Hoewel de bedevaart naar Elen bleef

voortbestaan, wist pastoor Froyen in 1883 van de kerk van Heppeneert het centrum van de

devotie te maken.

5

Enkele 16de eeuwse beelden

vormen de belangrijkste

kunsthistorische elementen van

het neo-romaanse kerkinterieur,

waaronder het retabelfragment

van Sint-Jan Evangelist en

Onze-Lieve-Vrouw van Rust,

afgebeeld in rustende houding,

het hoofd gebogen en de handen

gevouwen op haar schoot. Achter

Maria staat een man, naar men

vermoedt de apostel Johannes,

die in beschouwing omhoog kijkt.

Het nabijgelegen ‘Duivelsbruggetje’ ontleent zijn naam aan de legende van de Kaartridder.

Riddart, de bewoner van kasteel Borckhoff, raakt na de vroegtijdige dood van zijn vrouw aan

het kaartspel verslaafd en verspeelt al zijn geld. Door zijn ziel aan de duivel te verkopen kan

hij nog zeven jaar in weelde leven. Als zijn vrienden aan het eind van deze periode tijdens

een groot afscheidsmaal vernemen welk lot Riddart te wachten staat, raden ze hem aan tot

de heilige Gertrudis te bidden. Dan vertrekt

de ridder te paard naar het bruggetje waar

de duivel hem opwacht om zijn ziel op te

eisen. Maar Sint-Gertrudis is ongemerkt

achter de rug van de ridder meegereden en

drijft de duivel op de vlucht (vandaar dat

het bruggetje ook wel het ‘Geerterbrugje’

wordt genoemd). Riddart keert berouwvol

naar zijn kasteel terug en leeft voortaan in

soberheid. Na zijn dood wordt hij op het

kerkhof van Heppeneert begraven. De

grafsteen, waarop harten en ruiten waren

afgebeeld, werd ingemetseld in de muur

van de kerk. Even voorbij de kerk houdt

een fontein in de vorm van een kaartspel

de herinnering aan deze legende levend.

6

“De Maas voerde op haar golven mee en liet op deze oever achter Uw

beeld van ingetogen wee, met Sint-Johan als trouwe wachter.”

Zo luiden de beginregels van een gedicht dat een naoorlogse bedevaarder wijdde aan

Onze-Lieve-Vrouw van Rust in Heppeneert. Met ongeveer 50 000 bezoekers per jaar behoort

het bedevaartsoord tot de drukst bezochte (vooral in mei en juni) devotieplaatsen van

Limburg. De bedevaarders komen naar Heppeneert om te bidden voor geestelijke en

lichamelijke gezondheid, om bevrijd te worden van angsten en kwellingen, om inzicht te

verkrijgen in moeilijk te nemen beslissingen, of gewoon om tot rust te komen.

7

In Heppeneert spreekt men niet graag over mirakels om de aantrekkingskracht van het

bedevaartsoord te verklaren. “Eigenlijk gebeuren hier elke dag mirakels. Gelovigen komen

naar hier om te bidden, om bijstand te vragen, maar voornamelijk om te danken.” Dat

bewijst het goed gevulde intentieboek. Het plaatsen van devotietegeltjes (ex voto’s) -

geëmailleerde tegeltjes met een dankwoord aan Maria - is wel in onbruik geraakt.

Welke norbertijn van Averbode is hier ook op bedevaart geweest?

…

8

Eucharistieviering

ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Rust voor de intenties van de bedevaarders

Intredelied: De vreugde voert ons naar dit huis (ZJ 754) Opening en welkom

In de Naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Amen. De genade van onze Heer Jezus Christus, de Liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen. Broeders en zusters, Vervuld met zorg om het bruidspaar, wendde Maria zich in Kana tot haar Zoon. Ze droeg de dienaren op te doen wat Jezus hen zou zeggen. Ook ons nodigt Maria uit te komen drinken aan de Bron van ons leven, Christus zelf. Maria verwijst ook ons naar het Sacrament van Gods liefde, de Heer Jezus. Wij zijn ingegaan op die uitnodiging van Onze-Lieve-Vrouw. We zijn op bedevaart gekomen naar Heppeneert. We komen langs Maria naar Jezus met al onze zorgen en onze vreugden en willen bidden om geloof en vertrouwen, om hoop en liefde. Mogen wij, gesterkt door deze bedevaart, zelf een doorverwijzing worden naar Christus. Dat medemensen aan ons mogen zien dat we toekomst vinden bij Christus: de Bron van ons bestaan.

Gebed om ontferming

Laten we bij het begin van deze eucharistieviering aan God en aan elkaar oprecht om

vergeving vragen:

Om ons gebrek aan trouw aan een gegeven woord, een gedane belofte, een gemaakte afspraak, Heer, ontferm U over ons. Om ons gebrek aan inzet om de levenskruik van anderen te vullen met wonderen van onberekende goedheid en duurzame trouw, Christus, ontferm U over ons. Om ons gebrek aan bereidheid water in onze wijn te doen, wanneer misverstanden en ruzie onze relaties vertroebelen, Heer, ontferm U over ons.

9

Zingen wij: Heer, ontferm U over ons. Kyriale: Vervenne (ZJ 43) God, kom tot ons, opdat het water van het dagelijks bestaan voor onze medemensen door onze liefde zou veranderen in wijn die vreugde brengt. Maak ook ons méér tot teken van uw menslievendheid en schenk ons eens het eeuwig leven. Amen. Openingsgebed Laat ons bidden… God, onze Vader, wij bidden U: laat ons gehoor geven aan de woorden van Christus’ moeder en alles doen wat wij moeten doen, zoals uw Zoon ons geleerd heeft. Hij die met U leeft en heerst in de eenheid van de heilige Geest, God, door alle eeuwen der eeuwen. Amen. Lezing uit het boek Exodus (19,3-8a) Mozes ging de berg op, naar God, Toen hij boven was sprak Jahwe hem daar aan en zei: ‘Dit moet gij zeggen tot het huis van Jacob en doen weten aan de zonen van Israël. Met eigen ogen hebt gij gezien hoe Ik ben opgetreden tegen Egypte, hoe Ik u op arendsvleugelen gedragen en hier bij Mij gebracht heb. Als gij aan mijn woord gehoorzaamt en mijn verbond onderhoudt, dan zult ge – hoewel de hele aarde Mij toebehoort – van alle volken op bijzondere wijze mijn eigendom zijn. Gij zult mijn priesterlijk koninkrijk en mijn heilig volk zijn. Deze woorden moet gij de Israëlieten overbrengen.’ Mozes ging terug, riep de oudsten van het volk bijeen en deelde hun alles mee wat Jahwe hem had opgedragen. Eenstemmig gaf het volk dit antwoord: ‘Alles wat Jahwe zegt, zullen wij volbrengen.’ Tussenzang: Maria, poort van Gods genade (ZJ 558)

10

Alleluia (ZJ 5f – Taizé 5x 1ste)

Uit het heilig Evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Johannes (Joh. 2, 1-12)

Op de derde dag was er een bruiloft te Kana in Galilea, waarbij de moeder van Jezus aanwezig was. Jezus en zijn leerlingen waren eveneens op die bruiloft uitgenodigd. Toen de wijn opraakte, zei de moeder van Jezus tot Hem: ‘Ze hebben geen wijn meer.’ Jezus zei tot haar: ‘Vrouw, is dat soms uw zaak? Nog is mijn uur niet gekomen.’ Zijn moeder sprak tot de bedienden: ‘Doet maar wat Hij u zeggen zal.’ Nu stonden daar volgens het reinigingsgebruik der Joden zes stenen kruiken, elk met een inhoud van twee of drie metreten. Jezus zei hun: ‘Doet die kruiken vol water.’ Zij vulden ze tot bovenaan toe.’ Daarop zei Hij hun: ‘Schept er nu wat uit en brengt dat aan de tafelmeester.’ Dat deden ze, en zodra de tafelmeester het water proefde dat in, wijn veranderd was, riep hij de bruidegom en zei hem: ‘Iedereen zet eerst de goede wijn voor en wanneer men eenmaal goed gedronken heeft de mindere. U hebt de goede wijn tot nu toe bewaard.’ Zo maakte Jezus te Kana in Galilea een begin met de tekenen en openbaarde zijn heerlijkheid. En zijn leerlingen geloofden in Hem. Daarna daalde Hij af naar Kafarnaüm. Hijzelf en zijn moeder, de broeders en zijn leerlingen; maar zij bleven daar slechts enkele dagen. Homilie

Voorbede

Acclamatie bij de voorbede: God, onze Heer (ZJ 10a)

Broeders en zusters, leggen we onze noden en vreugde nu voor aan God onze Vader. Laten we alles en iedereen die ons ter harte gaat op voorspraak van Onze-Lieve-Vrouw van Rust bij de Heer brengen.

Liefdevolle God, wij bidden voor alle mensen die zich – hoe dan ook – met elkaar hebben verbonden: dat wij trouw blijven, sterk en onverbiddelijk, en dat we zelfs bij onmacht en breuk elkaars naam niet vernielen, maar eren en hoog houden. Laten wij bidden. God, onze Heer, wij bidden U, verhoor ons.

11

Liefdevolle God, wij bidden voor alle mensen die hun leven in dienst hebben gesteld van de kerk: zij hebben gedaan wat de Heer hen vroeg. Dat zij volharden in trouw aan de gemeenschap en dat zij over alle meningsverschillen heen blijven bouwen aan uw kerk. Laten wij bidden. God, onze Heer, wij bidden U, verhoor ons. Liefdevolle God, wij bidden voor onze gezinnen, onze gemeenschap, onze parochies: dat het water van ons dagelijks leven af en toe mag smaken als wijn die vreugde geeft. Laten wij bidden. God, onze Heer, wij bidden U, verhoor ons. Liefdevolle God, wij bidden in een moment van stilte voor onze persoonlijke intenties en de intenties die ons werden toevertrouwd. […] Laten wij bidden. God, onze Heer, wij bidden U, verhoor ons.

Liefdevolle God, houd ons bijeen als mensen aan elkaar toevertrouwd. We vragen het u door Christus onze Heer. Amen.

Bereiding van de gaven: Al wat er nodig is (ZJ 526)

12

Gebed over de gaven Heer onze God, bevestig aan deze tafel uw verbond met ons en doe ons uw goedheid smaken in Jezus Christus, die het brood des levens is en de wijn die echte vreugde geeft, vandaag en alle dagen van ons leven, tot in eeuwigheid. Amen. Prefatie De Heer zal bij u zijn. De Heer zal u bewaren. Verheft uw hart. Wij zijn met ons hart bij de Heer. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Hij is onze dankbaarheid waardig. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil en genezing te vinden, zullen wij U danken, altijd en overal door Jezus Christus, onze Heer. Die eenmaal door de dood is heengegaan, het ontzagwekkend wonder heeft volbracht; die ons wegvoert uit het slavenhuis van dood en zonde, om te zijn: uw uitverkoren en geheiligd volk, - koningen en priesters worden wij genoemd. Uw grote daden, God, verkondigen wij overal: dat Gij ons uit de duisternis geroepen hebt om nu te leven in uw onvergankelijk licht. Daarom, met alle engelen, machten en krachten, met allen die staan voor uw troon, loven en aanbidden wij U en zingen U toe vol vreugde: Vervenne (ZJ 43): Heilig, heilig, heilig, de Heer

13

Eucharistisch gebed III B Ja Heer, Gij zijt werkelijk de heilige; heel uw schepping moet U wel prijzen, want door Jezus Christus, uw Zoon, onze Heer, maakt Gij alles levend en heilig, in de kracht van de heilige Geest. Altijd blijft Gij bezig, U een volk bijeen te brengen uit alle naties en rassen en talen; want van oost en west moet door een zuivere offergave hulde worden gebracht aan uw Naam. Vader, wij bezingen uw grootheid en wij danken U door Jezus, uw Zoon. Wij hebben deze gaven dan ook hier gebracht om ze aan U toe te wijden. In alle ootmoed vragen wij U, ze te heiligen door uw Geest, en ze lichaam en bloed te doen worden van Jezus Christus, uw Zoon, onze Heer, op wiens woord wij deze geheimen vieren. Want in de nacht dat Hij werd overgeleverd, nam Hij brood en sprak daarover het dankgebed om uw Naam te verheerlijken. Toen brak Hij het brood, gaf het aan zijn leerlingen en zei: NEEMT EN EET HIERVAN, GIJ ALLEN, WANT DIT IS MIJN LICHAAM DAT VOOR U GEGEVEN WORDT. Zo nam Hij ook na de maaltijd de beker en sprak een zegenbede om uw Naam te verheerlijken. Hij gaf hem aan zijn leerlingen en zei: NEEMT DEZE BEKER EN DRINKT HIER ALLEN UIT, WANT DIT IS DE BEKER VAN HET NIEUWE, ALTIJDDURENDE VERBOND; DIT IS MIJN BLOED DAT VOOR U EN ALLE MENSEN WORDT VERGOTEN TOT VERGEVING VAN DE ZONDEN. BLIJFT DIT DOEN OM MIJ TE GEDENKEN. Verkondigen wij het mysterie van het geloof. Heer Jezus, wij verkondigen uw dood en wij belijden tot Gij wederkeert dat Gij verrezen zijt.

14

Daarom, Heer, gedenken wij het heilzaam lijden en sterven van uw Zoon, zijn glorievolle verrijzenis, en zijn verheffing aan uw rechterhand; zo staan wij vol verwachting open voor zijn wederkomst en bieden U vol dankbaarheid dit offer aan, zo levend en heilig. Wij vragen U, Heer: zie welwillend neer op het offer van uw Kerk, en wil er uw Zoon in herkennen, door wiens dood Gij ons met U verzoend hebt. Geef dat wij mogen worden verkwikt door het nuttigen van zijn lichaam en bloed. Vervul ons van zijn heilige Geest opdat men ons in Christus zal zien worden tot één lichaam en één geest. Moge Hij ons maken tot een blijvende offergave voor U: dan zullen wij het erfdeel verkrijgen dat Gij ons beloofd hebt, samen met Maria, de heilige Maagd en Moeder van God; samen met uw apostelen en martelaren, met de heilige Gertrudis, de heilige Johannes de Doper, de heilige Antonius van Padua, de heilige Michiel, de heilige Norbertus (…) en met allen die in uw heerlijkheid zijn en daar voor ons bidden. Vader, wij bezingen uw grootheid en wij danken U door Jezus, uw Zoon. Moge de vrede in de wereld en het heil van alle mensen toenemen door dit offer van uw Zoon, dat ons in handen is gegeven opdat wij met U worden verzoend. Maak uw volk, onderweg hier op aarde, sterk in liefde en geloof: samen met uw dienaar Franciscus onze paus, en Patrick onze bisschop, met alle bisschoppen, de geestelijkheid en heel het gelovige volk dat Gij U hebt verworven. Wij vragen U, welwillend te staan tegenover de wensen van deze gemeenschap die hier bij U is, en waarvan Gij de Vader zijt. Goede God, breng in uw barmhartigheid al uw kinderen van overal bijeen. Vader, wij bezingen uw grootheid en wij danken U door Jezus, uw Zoon. Laat onze overleden broeders en zusters, ja, laat allen die U lief waren en die van hier zijn heengegaan, genadig binnen in uw Rijk. Ook wijzelf hopen daar eens te mogen zijn, om met hen samen voor altijd te mogen genieten van uw heerlijkheid, door Christus onze Heer. In Hem schenkt Gij alles wat goed is aan deze wereld.

15

Vader, wij bezingen uw grootheid en wij danken U door Jezus, uw Zoon. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, Heer, onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest, hier en nu en tot in eeuwigheid. Amen. Onze Vader Laten we nu samen rechtstaan om dat mooie gebed te bidden dat Jezus aan zijn leerlingen, dus ook aan ons heeft geleerd. Onzevader… Verlos ons, Heer, van alle kwaad, geef vrede in onze dagen; dat wij, gesteund door uw barmhartigheid, vrij mogen zijn van zonde en beveilig tegen alle onrust, hoopvol wachtend op de komst van Jezus Messias, uw Zoon. Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid. Amen. Vredeswens Heer Jezus, U hebt ons laten zien hoe oprechtheid, standvastigheid, geloof en trouw

leiden tot vrede en verzoening.

Wij vragen U: blijf ons inspireren, opdat wij uw vrede dichterbij brengen in onze gezinnen, in

onze gemeenschap, in onze parochies, in de wereld.

Zo bidden wij U, die leeft in eeuwigheid.

En de vrede van de Heer zij altijd met u.

En met Uw Geest.

Broeders en zusters, beste vrienden allemaal,

geeft elkaar een handdruk als teken van Gods vrede!

Vervenne (ZJ 43): Lam Gods

16

Communie

Tijdens de communie: orgel

Bezinning na de communie

Kana is een droom – zegt God, dat samenleven tussen mensen goed kan zijn: oase van geborgenheid voor kinderen, toekomst voor jongeren, nieuwe hoop voor armen. Kana is een uitnodiging om er bij te zijn waar het leven feestelijk wordt en waar het verbond tussen jou en Mij gevierd wordt als een huwelijksfeest. Kana is een oproep om met je mogelijkheden en talenten mee te bouwen aan beter leven, aan een stukje hemel op aarde, waar water wijn wordt en waar 'hebben' en 'houden plaatsmaken voor 'breken' en 'delen', voor broederlijkheid en zusterschap.

Lied na de communie: Mijn hart zingt voor de Heer (ZJ 748)

Slotgebed Heer onze God, Wij danken U omdat uw Zoon Jezus tijdens de bruiloft van Kana zijn heerlijkheid aan ons heeft geopenbaard. Vul de kruiken van ons hart, de kruiken van ons leven, met de kostbare wijn van zijn trouwe vrede. Laat ons vanuit de vreugde om uw onverbreekbaar verbond met ons, als gelukkige mensen door het leven gaan en schenk ons tevens de kracht om dat geluk te delen met allen die ons zijn toevertrouwd. Dat vragen wij U door Christus onze Heer. Amen. Zegen We waren hier te gast bij Christus en zijn moeder Maria. Mogen wij nu, gesterkt door de wijn van geloof en vertrouwen, zelf teken worden van Gods liefde voor elke mens. En zegene u daartoe de almachtige God Vader, Zoon en heilige Geest. Amen.

17

Gebed tot Onze-Lieve-Vrouw van Rust We bidden samen: Moeder Maria, op U stellen wij onze hoop. Bij U zoeken wij troost en geborgenheid. Heel uw leven stond in dienst van God en van de mensen. Door uw geloof en uw gebed hebt Gij ontdekt wat God van U vroeg. Door uw ja-woord op uw uitverkiezing hebt Gij meegewerkt aan de verlossing van ons allen. Door uw beschikbaarheid voor Gods plan, zijt Gij de moeder geworden van Jezus, Gods Zoon. Wij bidden U: spreek voor ons ten beste bij uw Zoon, wanneer wij bang of onrustig zijn. Maak ons sterk, de weg naar Hem, wanneer lijden of beproeving ons treft. Spreek ten beste voor allen die hongeren naar rechtvaardigheid, die zoeken naar de zin van hun leven, die gevangen zitten in eigen gedachten, die ziek zijn of belast door beproeving, die vervolgd worden omwille van hun geloof. Moeder Maria, samen met allen die U vereren als Onze-Lieve-Vrouw van Rust, vragen wij U, beschouw ons als uw kinderen en laat ons in alle omstandigheden ervaren de liefde van uw Moederhart, Onze-Lieve-Vrouw van Rust, bid voor ons. Slotlied: Lieve vrouwe van ons land (ZJ 746)

Zending Gaat nu allen heen in de genadevolle vrede van de Heer. Wij danken God.

18

Onze-Lieve-Vrouw van Troost – Opitter (Bree)

Bree is een stad en gemeente in de provincie Limburg. De stad telt ruim 15 000 inwoners en

wordt ook wel de Parel der Kempen genoemd. Haar naam komt waarschijnlijk van ‘bred’ wat

houten nederzetting zou betekenen. Een andere mogelijkheid is dat Bree een verbastering is

van ‘broek’, wat moeras betekent.

De fusiegemeente heeft naast het stadscentrum nog vier deelgemeenten, namelijk:

Beek, Gerdingen, Opitter en Tongerlo. Bree zelf heeft verder nog twee gehuchten: 't Hasselt

en Vostert.

Opitter wordt voor het eerst vermeld in 1143 als “Itera”. Opitter is een Kempische

gemeente, gelegen in het traditionele landschap Vlakte van Bocholt. De steilrand, die de

scheiding vormt tussen het Kempisch Plateau en de Vlakte van Bocholt is in de gemeente

zeer duidelijk: het is een circa 20 meter hoog niveauverschil dat de westelijke grens van de

gemeente vormt. Opitter ontstond zoals de meeste Kempische nederzettingen als een

rivierdalnederzetting, in dit geval op een valleiwand van de Itterbeek.

Deze stroomt van west naar oost door het centrum van de gemeente.

Het patroonsrecht en de tienden van de Sint-Trudoparochie te Opitter waren vanaf de 13de

eeuw in handen van de abdij van Averbode. Tot het einde van de 18de eeuw was hier een

norbertijn pastoor. De heerlijkheid Opitter maakte deel uit van het graafschap Loon.

19

“Zij zelven [=twee gevangen die op haar voorspraak waren bevrijd]

wilden de karren met steenen geladen helpen voeren naar de plaats welke

zij voor de oprichting van de kapel bestemd hadden, te weten, nevens de

oude heirbaan, twee of drij minuten dichterbij de parochiekerk dan de

kapel thans staat. Doch toen zij daar aankwamen, waren de ossen die de

karren voorttrokken met geen geweld in te houden; men liet ze derhalve

voortgaan en zij hielden eindelijk stil op een stuk land, hetwelk eenen

hoek maakte in den eigendom der gebroeders, en daar is het dat zich nog

heden de bidplaats bevindt.”

Aan de Opitterkiezel staat een Onze-Lieve-Vrouw-kapel, die vroeger toegewijd was aan

Sint-Trudo. Het is een eenbeukig gebouw met een vroeggotisch schip van omstreeks 1360,

dat in 1661 gewijzigd en verkleind werd.

20

Het oorspronkelijke gebouw was een driebeukig kerkje, gebouwd in een overgangsstijl

tussen Romaans en vroeg-gotisch dat ingewijd werd in 1427. Rond 1500 wordt het huidige,

gotische koor gebouwd, aansluitend bij het oorspronkelijke, vlakke koor.

Mogelijk dateren ook de gewelven van het schip uit deze periode. Op een bepaald moment

schijnt te kapel te groot of bouwvallig geworden te zijn: de beide zijbeuken worden

afgebroken en de rondboogvormige scheibogen met het mergelstenen afbraakmateriaal

opgevuld. Sommige auteurs dateren de verbouwing in 1661 en plaatsen ze in de

verfraaiingcampagnes van de kapel door de norbertijnerpastoor Nicolas Reymers

(1641-1680). Hij was het die de bedevaart naar de kapel sterk bevorderde.

In de zijmuren zitten brede spaarnissen. Het vierdelige graatgewelf heeft overlangse

topnerven. Het laatgotische koor van 1550 heeft een vijfkantige apsis en een straalgewelf.

Het dak is voorzien van een dakruiter met klokje.

In 1928 en in 2001-2002 werd de kapel gerestaureerd. In het portiekaltaar uit 1650-1700

hangt het 18de eeuwse schilderij Tenhemelopneming van Maria van de Weertenaar Caes.

De communiebank dateert uit 1700-1750, de preekstoel uit 1600-1650, en de biechtstoel is

van 1767. De geklede Onze-Lieve-Vrouw met Kind stamt uit 1500-1550.

In 1928 restaureerde Karel Gessler het glasraam. De familie van tennisspeelster Kim Clijsters

droeg bij aan de glasramen van 2002, die creaties zijn van Knaepen van Borgloon.

Het offerblok van eik en smeedijzer dateert van omstreeks 1600.

De kapel, die sinds 1933 beschermd is, werd van 2000 tot 2003 gerestaureerd.

Deze restauratie werd genomineerd voor de Vlaamse Monumentenprijs 2002.

In het Mariapark bevinden zich een waterput en staties van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven

Weeën.

21

Gebedsmoment

op voorspraak van Onze-Lieve-Vrouw Troosteres der Bedrukten

Opening en welkom Broeders en zusters, allemaal van harte welkom in de kapel Onze-Lieve-Vrouw Troosteres der Bedrukten. God is zijn volk nabij. Moge Hij ook nu weer in ons midden zijn nu wij naar zijn Woord willen luisteren. Ik nodig u uit om dit samenzijn gelovig te beginnen met een kruisteken. Wij zijn hier samen in de Naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Amen.

Maria, Myriam, een gewone naam, een gewoon meisje. Leven, verlangen, dromen, het gewone leven van elke dag meemaken. Iemand leren kennen en van iemand houden. Al biddend leren beseffen dat het leven méér is dan alleen eten en drinken. Stilaan ervaren dat je opgenomen wordt in een groot mysterie van leven. Ervaren dat het leven zich aan jou voltrekt en dat je kind Emmanuël is: God met ons. Dan gaat het leven zijn weg: Nazareth, Bethlehem, Egypte… Hem verliezen, Hem zoeken, woorden bewaren in je hart, iets zien groeien, iets vrezen en toch steeds met vertrouwen afscheid nemen. Hij gaat zijn weg. Zij hoort van Hem van ver. Zij verwacht Hem vaak. Hij komt even eten, wat rusten… Zij verstaat Hem niet altijd, maar zij doet wat gedaan moet worden. Zij gelooft in Hem, die zoveel groter is dan wij, kleine mensen. Zij volgt Hem wanneer het hard wordt. Ook in dagen van pijn en leed blijft zij in Hem geloven. Zo was ze, Myriam, Maria, de moeder van Jezus, de eerste gelovige, heilige van nabij; helemaal naar het hart van God en toch één van ons. Vandaag komen wij rond haar samen en bidden wij tot God dat wij er steeds meer in mogen slagen te leven naar het voorbeeld van Maria.

Openingsgebed God, onze Vader, wat in geen mensenhart opgekomen is, hebt Gij doen groeien in de schoot van Maria: de eersteling en mooiste vrucht van uw schepping: Jezus. Wij vragen U omwille van de meest gelovige en meest biddende onder alle vrouwen: maak ons ontvankelijk als Maria, maak ons hart bereidwillig om te doen wat er te doen is, maak ons dienstbaar, bereid tot elk goed werk; dat wij openstaan voor uw Woord, alle dagen van ons leven, tot in eeuwigheid. Amen.

22

Lezing uit het heilig Evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Lucas (1, 26-38) In de zesde maand werd de engel Gabriël van Godswege gezonden naar een stad in Galilea, Nazareth, tot een maagd die verloofd was met een man die Jozef heette, uit het huis van David; De naam van de maagd was Maria. Hij trad bij haar binnen en sprak: ‘Verheug u, Begenadigde, de Heer is met u.’ Zij schrok van dat woord en vroeg zich af, wat die groet toch wel kon betekenen. Maar de engel zei tot haar: ‘Vrees niet Maria, want gij hebt genade gevonden bij God. Zie, gij zult zwanger worden en een zoon ter wereld brengen, die gij de naam Jezus moet geven. Hij zal groot zijn en Zoon van de Allerhoogste genoemd woerden, God de Heer zal Hem de troon van zijn vader David schenken en Hij zal in eeuwigheid koning zijn over het huis van Jakob en aan zijn koningschap zal nooit een einde komen.’ Maria echter sprak tot de engel: ‘Hoe zal dit geschieden, daar ik geen gemeenschap heb met een man?’ Hierop gaf de engel haar ten antwoord: ‘De heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen; daarom ook zal wat ter wereld wordt gebracht heilig genoemd worden, Zoon van God. Weet, dat zelfs Elisabet, uw bloedverwante, in haar ouderdom een zoon heeft ontvangen en, ofschoon zij onvruchtbaar heette, is zij nu in haar zesde maand; want voor God is niets onmogelijk.’ Nu zei Maria: ‘Zie de dienstmaagd des Heren, mij geschiede naar uw woord’. En de engel ging van haar heen. Gebedsstilte

Maria is ons voorbeeld: ook wij worden uitgenodigd om God zichtbaar te maken in deze wereld. God wil ons nodig hebben.

Voorbede

Met al wat ons bekommert mogen wij naar God komen. Hij wacht ons op zoals een vader en moeder hun kinderen opwachten. Hij kent onze goede bedoelingen maar ook ons gebrek aan geloof en vertrouwen.

Voor alle mensen die iemand helpen: dat zij liever dienen dan heersen dat zij meer luisteren dan regelen, dat hun steun liefdevol en genegen is. Laten wij bidden. Wij bidden u, verhoor ons Heer. Voor de vele noden die ons dagelijks bereiken door krant of televisie: dat de stem van de onmachtige, de nederige,de bedrukte, de verstotene gehoord wordt en solidariteit groeit in deze wereld. Laten wij bidden. Wij bidden u, verhoor ons Heer.

23

Voor de zieken hier aanwezig, voor de zieken thuis en voor alle langdurig zieken: dat het ziek-zijn hen niet vereenzaamt noch afsluit van medemensen, dat er altijd mensen zijn, geroepen door God, om zijn liefde voor mensen zichtbaar te maken. Laten wij bidden. Wij bidden u, verhoor ons Heer. Voor onze persoonlijke intenties en de intenties die ons werden toevertrouwd willen wij in een moment van stilte bidden. […] Laten wij bidden. Wij bidden u, verhoor ons Heer.

Heer, Gij hebt Maria grote gunsten verleend. Zij was zich ervan bewust niets te kunnen uit eigen kracht, maar alles van U te mogen verwachten. Vul onze menselijke tekorten aan en geef ons de kracht om elke dag weer ‘ja’ te zeggen op uw roepstem, op voorspraak van Onze-Lieve-Vrouw Troosteres der Bedrukten en door Jezus Christus, uw Zoon en onze Heer. Amen.

Wees Gegroet Maria

We bidden samen een ‘tientje’ van de rozenkrans.

Slotgebed

God, onze Vader, U hebt ons vandaag hier in eenheid van hart en geest bijeengebracht. Laat uw Woord in ons groeien en vrucht dragen opdat wij op onze plaats U zelf doorgeven in een levende traditie aan de komende generaties. Mogen wij allen die eensgezindheid met ons meedragen en ervan getuigen door een leven van daadwerkelijke naastenliefde, in vertrouwen, in geloof, in dienstbaarheid, op de wijze waardoor Maria door het leven ging. Dit vragen wij U door Jezus Christus, onze Heer. Amen.

24

Zegen In dit gebedsmoment hebben wij Maria dank gezegd omdat ze inging op Gods uitnodiging. Zoals zij ten beste spreekt voor anderen, zo kunnen wij elkaar en anderen helpen in gebed en dienstbaarheid. Zo wordt Gods Rijk zichtbaar in deze wereld. Moge God ons hierin nabij zijn en ons helpen. En zegene u daartoe de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Amen. Gebed tot Onze-Lieve-Vrouw Troosteres der Bedrukten Maria, luister genadig naar een verlangen dat me diep beroert. Zo graag zou ik ontvankelijk zijn voor God met heel mijn hart, zoals gijzelf dat waart. Zo graag zou ik Gods woord aanhoren en in geloof met heel mijn ziel beamen zoals gij dat hebt gedaan. Zo gaarne zou ik Jezus volgen, Uw Zoon, zoals gij Hem hebt gevolgd, tot bij het kruis, tot in de vreugd van Pasen, tot in het Pinkstervuur tot in de heerlijkheid bij God. Gij die zijt voorgegaan, breng mij bij Hem, Hij doet de rest. Onze-Lieve-Vrouw Troosteres der Bedrukten bid voor ons. Zending Gaat nu allen heen in de genadevolle vrede van de Heer. Wij danken God.

25

Film:

‘Ave Maria’ - Een film van Nouchka Van Brakel

Maria van Nazareth is de meest bekende vrouw uit de wereldgeschiedenis. Toch is er weinig

over haar leven bekend. Regisseur Nouchka van Brakel wilde meer weten. In de ontroerende

documentaire 'Ave Maria' gaat zij op zoek naar wie Maria was en naar wat zij vandaag de

dag voor mensen betekent. Ave Maria is een zoektocht naar mythe en werkelijkheid, naar de

verhalen van mensen die Maria wereldwijd vereren en haar een gezicht kunnen geven.

Geleidelijk leren we in deze documentaire een vrouw kennen die Maria geweest zou kunnen

zijn. Een tipje van haar sluier wordt opgelicht door mensen die haar aanroepen in hun

menselijke nood, zich door haar getroost weten, Maria hebben zien verschijnen, of zich door

haar genezen weten en hen die hun hoop op haar gevestigd hebben. Een fascinerende

zoektocht.

Contactpersonen:

Hepeneert

Diaken Jos Vancleef

Heppeneert 21

3680 Maaseik

089/ 56 44 56

st.gertrudis.heppeneert@parochies.kerknet.be

Opitter

Z.E.H. Deken Bart Coenegrachts

Grauwe Torenwal 9

3960 BREE

089/46 11 52

bart.coenegrachts@scarlet.be

26

“Op bedevaart gaan

is een tocht ondernemen

en iedere tocht is een beeld

van onze levensweg.

Het is weggaan uit een plek

waar we in onze aarde geworteld staan

en vastzitten aan alles wat ons dierbaar is;

ons huis, onze familie, onze vrienden,

onze gemeenschap, onze parochie,

de veiligheid en de geborgenheid,

om te gaan naar een plaats

waar we hopen heil en genade te ontvangen.”

God van alle mensen,

wij danken U voor de tocht

die we met ons leven mogen gaan.

Wij vragen U om iedere nieuwe dag met ons mee te gaan.

Amen.

Een mooie tocht!

uw parochiepriesters