eigenzinnige peuter van bijna twee jaardie een sterke eigen wil laat zien. Ditwonder is een wonder van de wisselwer-king tussen de evolutionair in aanlegaanwezige potentialen en de omgeving.Hierbij moet niet vergeten worden dat debaby zelf ook een grote impact heeft opzijn omgeving. Ieder mens is in deze er-varingsdeskundig, maar wij hebben hetniet bewust meegemaakt. In de afgelopenjaren heeft het brein een grote plek inge-nomen in het denken. Ouders ‘kiezen’tegenwoordig heel bewust voor het krij-gen van kinderen en hebben hoge ver-wachtingen. Zij weten veel en zoeken al-les op, maar beschikken vaak over te wei-nig kennis van de fascinerende fases in dewederkerige ontwikkeling die ze doorma-ken samen met hun kind. Deze leemtewordt in dit boek op een prachtige wijzegevuld.

Chantal Kemner is er op tweeerlei wij-zen in geslaagd. Zij heeft haar schat aanervaring als wetenschapper op het gebiedvan de ontwikkeling en het functionerenvan de hersenen ingezet, om op een hel-dere en verantwoorde wijze de weg vanhet genotype naar het fenotype met ons tedoorlopen. Zij leidt ons in de wonderlijkewereld van netwerken in het brein. Zijvertelt ons hoe de baby oefent, zijn waar-nemingsnetwerk versterkt, hoe de herse-nen zichzelf belonen, stress verwerken ende omringende sociale wereld leren be-grijpen. Zij doet dit door ons eenvoudig,stapsgewijze de vorming en de werkwijzevan het zich ontwikkelende brein, mettekst, schema’s en voorbeelden uit te leg-gen. Maar het is niet alleen maar drogekost, van gen tot mens, van muis totmensenkind. Neen, Chantal Kemnerprikkelt onze belangstelling door zichzelfals moderne moeder onverhuld in beeldte zetten. Vroeger kregen we kinderen enmaakten we er het beste van. Tegenwoor-

dig ‘kies je er voor om kinderen te ne-men’ en dat is een serieuze aangelegen-heid. Je ervaart al stress als je als zwan-gere naar een feestje gaat waar gerooktwordt, krijgt er spanningen over met jepartner, terwijl je weet dat stress zo on-gunstig is voor het welzijn van je onge-boren koter. Later tob je nog heel wat afals werkende ouder. . . maar over het al-gemeen, valt er gelukkig vooral veel tegenieten van het verklaarbare wonder vande ontwikkeling (van het brein) van jebaby!

Dit boek zou verplichte literatuur moe-ten worden voor allen die werkzaam zijnin de zorg, niet alleen in de zorg voorkinderen en jeugdigen, maar ook op la-tere leeftijd want al die vroege processenblijven zich eindeloos herhalen en ont-wikkelen. Maar hopelijk vindt het boekvia die hulpverleners ook zijn weg naarjonge ouders, die er veel van kunnen le-ren, en nog meer kunnen genieten van de‘spectaculaire groei van de hersenen’ vanhun wonderbaarlijk leuke kind in zijneerste levensjaar.

Ontvangen

Baron-Cohen, S. (2012). Nul empathie.Een theorie van menselijke wreedheid.Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds.isbn 978 90 75584 20 2. 240 p. b 19,95.

Boek waarin het begrip ‘kwaad’ op-nieuw gedefinieerd wordt, uitgaande van‘empathie’. Achterliggende idee is datmensen te rangordenen zijn op een spec-trum van empathie, van hoog naar laag.Individuen met extreem weinig (nul) em-pathie worden in twee groepen ingedeeld:nul-negatief, die zich kwaad of wreed ge-dragen (voorbeelden borderline, psycho-pathie, narcisme), en nul-positief, die niet

kind en adolescent | jaargang 33 (2012), nr. 2 | www.kindenadolescent.nl

112

immoreel maar juist super-moreel zijn(voorbeelden asperger, autisme). Het ver-schil lijkt te liggen in de interactie tussengenen en omgeving. Opvallend boek, metwetenschappelijke informatie over genenen hersengebieden die bij empathie be-trokken zijn, maar ook met bespiegelin-gen over waarom empathie de meestwaardevolle hulpbron in onze wereld kanzijn. (MvA)

Barrett, P. (2011). Fijn: vrienden. Hand-leiding voor trainers om emotionele veer-kracht door middel van spel op te bouwen bij4 t/m 7-jarigen. Rotterdam: Erasmus MC– Sophia Kinderziekenhuis.isbn 978 90 75584 20 2, 124 p., b 37,50.

Het vrienden programma richt zichop de preventie en behandeling van angsten depressie bij kinderen en adolescen-ten. Jarenlang onderzoek heeft de effecti-viteit van dit groepsaanbod aangetoond.Nieuw is deze handleiding voor de leeftijdvan 4 t/m 7 jaar. Naast deze handleidingis er ook een werkboek voor ouders be-schikbaar. De boeken zijn vertaald door hetErasmus mc – Sophia Kinderziekenhuisen ontwikkeld door Barrett uit Australie.Het totale vrienden programma omvatdrie leeftijdsfasen: 4-7, 8-12 en 12-16 jaar.Voor iedere leeftijdsfase zijn werkboek enhandleiding beschikbaar. (RL).

Baumeister, R. F., & Tiwerney, J.(2012). Wilskracht. De herontdekking vande grootste kracht van de mens. Amsterdam:Uitgeverij Nieuwezijds.isbn 978 90 5712 347 4, 294 p., b 19,95.

Aan de hand van de resultaten van we-tenschappelijk onderzoek en voorbeeldenuit de literatuur en media laten de auteurszien hoe belangrijk wilskracht is en hoemen de wilskracht kan versterken. Dit is

echter geen zelfhulpboek, maar een de-gelijke, goed gedocumenteerde, op eentoegankelijke manier geschreven studienaar de, volgens de auteurs, belangrijksteeigenschap van de mens. (MD)

Bierlaagh, R., & Ruiters, F. (2012). Psy-chologisch onderzoek bij kinderen. Houten:Uitgeverij LannooCampus.isbn 978 90 209 9975 4, 87 p., b 17,99.

Dit boek komt uit de reeks Kinderpsy-chologie in Praktijk en is het eerste Ne-derlandstalige boek over psychologischonderzoek bij kinderen. Het is geschiktvoor ouders, leerkrachten en zorgprofes-sionals. Het gaat in op wat een psycholo-gisch onderzoek is, wanneer het wordtingezet, wie het afneemt, hoe een kinderop voorbereid kan worden en welkeuitslagen er te verwachten zijn. Het boekbiedt praktische handvatten. (RL).

Boer, F. (2011). Slaapproblemen bij kin-deren. Houten: Uitgeverij LannooCampus.isbn 978 90 209 9972 3. 118 p., b17,99.

Tot 50% van de kinderen en jongerenzou last hebben van slaapproblemen, alspreken we volgens de auteur beter over‘een probleem rond slapen dat bestaattussen de ouders en het kind’, omdat hetslapen vaak niet op de ‘gewenste tijd’plaatsvindt. Dit boek biedt op weten-schappelijke inzichten gebaseerde infor-matie over verschillende vormen vanslaapproblemen en de impact daarvan opkinderen, jongeren en hun ouders.Ruime aandacht gaat naar de aanpak vandeze problemen, met daarbij de kantte-kening wat ouders wel of niet zelf kunnenuitproberen en wat beperkingen zijn vanbepaalde behandelmethoden. Gerichtnaar ouders, leerkrachten en hulpverle-ners. (KVL)

boeken

113

Delft, F. van (2011). Bijzonder gedrag enbegeleiden. Amsterdam: Uitgeverij BoomLemma. isbn 978 90 5931 743 7, 241 p.,b 29,50.

Zicht krijgen op personen en doelgroe-pen met ontwikkelingsachterstanden enontwikkelingsproblematiek, en hoe jedaarmee kan omgaan, dat is het doel vandit boek. Sociaal-pedagogisch werk wordtveelvuldig geconfronteerd met probleem-gedrag van mensen dat met die ontwik-kelingsproblemen en -achterstanden temaken heeft. De auteur biedt theoreti-sche kaders om het gedrag te begrijpen enom ermee om te gaan. (TvY)

Pameijer, N., & Draaisma, N. (2011).Handelingsgerichte diagnostiek in de jeugd-zorg: een kader voor besluitvorming. Leu-ven/Den Haag: Uitgeverij Acco.isbn 978 90 334 8571 8, 230 p., b 27,50.

We kenden de aanpak al voor het on-derwijs: handelingsgerichte diagnostiek.Deze benadering verlegt de aandacht vaneen te weinig doelgerichte informatiever-zameling op een diagnostiek die gefocustis op een meer oplossingsgerichte bena-dering, met daarin een vooraanstaanderol van de client. Het boek biedt veelconcrete handvatten voor hoe dit is vormte geven. (TvY)

Stikkelbroek, Y. (2012). Depressie bijkinderen. Als een kind prikkelbaar en somberis. Houten: Uitgeverij LannooCampus.isbn 978 90 209 9973 0, 116 p., b 17,99.

Dit boek geeft een helder overzicht voorprofessionals en ouders in alles wat metdepressie en stemmingsproblemen temaken heeft: wat zijn stemmingsproble-men, hoe ontstaan ze, wat zijn de gevol-gen voor kind en omgeving, wat is de

beste aanpak, waar vinden we die, en waarkom ik nog meer te weten. Goed ge-schreven, mooi vormgegeven. (ejk)

kind en adolescent | jaargang 33 (2012), nr. 2 | www.kindenadolescent.nl

114