Ontbossing van het tropische regenwoud

Valerie PopieulValerie Popieul

Lieve BooghsLieve Booghs

InhoudstafelInhoudstafel

Het tropische regenwoudHet tropische regenwoud Indeling van de regenwoudenIndeling van de regenwouden Functies van het regenwoudFuncties van het regenwoud Het verdwijnen van het Het verdwijnen van het

regenwoudregenwoud Voor – en nadelen van ontbossingVoor – en nadelen van ontbossing Oplossingen voor ontbossingOplossingen voor ontbossing ConclusieConclusie BronnenBronnen

Het tropische regenwoudHet tropische regenwoud

Rond de evenaarRond de evenaar KenmerkenKenmerken•Constante temperatuurConstante temperatuur•Grote hoeveelheid Grote hoeveelheid

neerslagneerslag•Onvruchtbare grondOnvruchtbare grond•Grote biodiversiteitGrote biodiversiteit

Het tropisch regenwoudHet tropisch regenwoud

Zuid – AmerikaZuid – Amerika• AmazoneregenwoudAmazoneregenwoud• Verspreid over 9 landen; Brazilië Verspreid over 9 landen; Brazilië

(90%), Suriname, Peru, Guyana,…(90%), Suriname, Peru, Guyana,… Zuidoost – AziëZuidoost – Azië

• Vasteland en eilandenVasteland en eilanden• Vooral in Laos, Maleisië, Vooral in Laos, Maleisië,

IndonesiëIndonesië West – AfrikaWest – Afrika

• In bekken van CongorivierIn bekken van Congorivier

Indeling van de regenwoudenIndeling van de regenwouden

Indeling van de regenwoudenIndeling van de regenwouden

Het tropische laaglandregenwoudHet tropische laaglandregenwoud• Tot 1200mTot 1200m• Grootste bomen (tot 50m hoog)Grootste bomen (tot 50m hoog)• Weinig ondergroeiWeinig ondergroei• Veel diersoortenVeel diersoorten

☼Afrika: bosolifant, okapi, Afrika: bosolifant, okapi, chimpansee,…chimpansee,…

☼Azië: tijger, spookdiertje, kaketoe,Azië: tijger, spookdiertje, kaketoe,……

☼Amerika: jaguar, brulaap, luiaard,…Amerika: jaguar, brulaap, luiaard,…

Indeling van de regenwoudenIndeling van de regenwouden

Het tropische bergregenwoudHet tropische bergregenwoud• Tussen 1200 en 2500mTussen 1200 en 2500m• Relatief koelRelatief koel• Minder hoge bomen (30 à 40m)Minder hoge bomen (30 à 40m)• Ondergroei dichterOndergroei dichter• Diersoorten endemisch Diersoorten endemisch

☼Afrika: berggorilla, lemuren,…Afrika: berggorilla, lemuren,…☼Azië: honingbeer, nevelpanter,…Azië: honingbeer, nevelpanter,…☼Amerika: brilbeer, longloze Amerika: brilbeer, longloze salamandersalamander

Indeling van de regenwoudenIndeling van de regenwouden

Het tropische nevelwoudHet tropische nevelwoud• Tussen 2500 en 4000mTussen 2500 en 4000m• KoudKoud• Bomen relatief laag (tussen 2 à 10m)Bomen relatief laag (tussen 2 à 10m)• Ondoordringbare ondergroeiOndoordringbare ondergroei• Uitzondering: vruchtbare bodemUitzondering: vruchtbare bodem• DiersoortenDiersoorten

☼Afrika: berggorilla, levendbarende Afrika: berggorilla, levendbarende kameleon,…kameleon,…

☼Azië: nevelpanter, paradijsvogels,…Azië: nevelpanter, paradijsvogels,…☼Amerika: quetzal, klompvoetkikker,…Amerika: quetzal, klompvoetkikker,…

Bergregenwoud

Nevel(regen)woud

Laaglandregenwoud

Mangrovebos?

Functies van het regenwoudFuncties van het regenwoud

Functie van het regenwoudFunctie van het regenwoudNatuurNatuur

Biodiversiteit (30 miljoen soorten)Biodiversiteit (30 miljoen soorten) Complexe ecosysteemComplexe ecosysteem Gaat verwoestijning tegenGaat verwoestijning tegen Levensnoodzakelijke voor habitatLevensnoodzakelijke voor habitat Regulator en beschermerRegulator en beschermer

• Regelt het weer in heel de wereldRegelt het weer in heel de wereld• Bescherming tegen overstromingenBescherming tegen overstromingen• Bescherming tegen bodemerosieBescherming tegen bodemerosie• Zuurstofproductie (25%)Zuurstofproductie (25%)

Functie voor het regenwoudFunctie voor het regenwoudVoor de mensVoor de mens

Leefomgeving van autochtone Leefomgeving van autochtone inwoners (xingu, pygmeeën)inwoners (xingu, pygmeeën)

Belang voor toerismeBelang voor toerisme Economische belangEconomische belang

• Houtkap, mijnbouw, oliewinning, Houtkap, mijnbouw, oliewinning, grondstoffengrondstoffen

Belang voor geneeskundeBelang voor geneeskunde• Bv. Cucare voor anesthesie, Bv. Cucare voor anesthesie,

kinine tegen malariakinine tegen malaria

Het verdwijnen van het Het verdwijnen van het regenwoudregenwoud

Het verdwijnen van het tropisch Het verdwijnen van het tropisch regenwoudregenwoud

Commerciële houtkapCommerciële houtkap Huishoudelijke houtkapHuishoudelijke houtkap EconomieEconomie

• Groeiende bevolking Groeiende bevolking (platbranden)(platbranden)

• LandbouwLandbouw• VeeteeltVeeteelt• MijnbouwMijnbouw

Commerciële houtkapCommerciële houtkap

Voor bouw – en meubelindustrie en Voor bouw – en meubelindustrie en voor eetstokjes in Japanvoor eetstokjes in Japan

Vrijkomen van grote hoeveelheid Vrijkomen van grote hoeveelheid koolstofmonoxidekoolstofmonoxide

Belangrijkste inkomsten voor dat landBelangrijkste inkomsten voor dat land Voor sommige planten is veel licht Voor sommige planten is veel licht

nadelignadelig Woudreuzen worden gekaptWoudreuzen worden gekapt

• Schade aan andere bomenSchade aan andere bomen• Bodem wordt aangetast door groot Bodem wordt aangetast door groot

gewicht van bulldozersgewicht van bulldozers

Huishoudelijke houtkapHuishoudelijke houtkap

Minimale houtkapMinimale houtkap• Om te kokenOm te koken

Minder schadelijkMinder schadelijk• Houtkap op primitieve wijzeHoutkap op primitieve wijze• Mogelijkheid tot secundaire woudMogelijkheid tot secundaire woud• Geen beschadiging van de bodemGeen beschadiging van de bodem• Blijft natuurlijk altijd schadelijk Blijft natuurlijk altijd schadelijk

voor milieu, vele kleine gezinnen voor milieu, vele kleine gezinnen maken één grote groepmaken één grote groep

EconomieEconomie

Groeiende bevolkingGroeiende bevolking• Meer ruimte nodig om te leven Meer ruimte nodig om te leven

(platbranden)(platbranden)• Hogere productie nodig om zich te Hogere productie nodig om zich te

onderhoudenonderhouden LandbouwLandbouw

• Grotere bevolking heeft meer voeding Grotere bevolking heeft meer voeding nodignodig

• Meer landbouwgrondenMeer landbouwgronden• Na 5 jaar teelten volledig onvruchtbaar Na 5 jaar teelten volledig onvruchtbaar

gewordengeworden nieuwe gronden zoeken nieuwe gronden zoeken

EconomieEconomie

VeeteeltVeeteelt• Aanleg van weilanden voor Aanleg van weilanden voor

runderenrunderen• Door duurder worden van rundvleesDoor duurder worden van rundvlees• Grond vlug uitgeputGrond vlug uitgeput

MijnbouwMijnbouw• Grote inkomst voor deze gebiedenGrote inkomst voor deze gebieden• Gebruikt voor energievoorzieningGebruikt voor energievoorziening• Belang voor industrieBelang voor industrie

Voor - en nadelen van Voor - en nadelen van ontbossingontbossing

Voordelen van ontbossingVoordelen van ontbossing

EconomieEconomie• Hout, mijnen en bijproducten (rubber)Hout, mijnen en bijproducten (rubber)

Extra landbouwgrondenExtra landbouwgronden• Grotere inkomstenGrotere inkomsten

Meer weiland, meer veeteeltMeer weiland, meer veeteelt• Grotere inkomstenGrotere inkomsten

Tewerkstelling verhoogtTewerkstelling verhoogt• Minder werklozenMinder werklozen

WoonplaatsenWoonplaatsen• Minder daklozenMinder daklozen

Nadelen van ontbossingNadelen van ontbossing

De biodiversiteit daaltDe biodiversiteit daalt• Verstoring van ecosystemenVerstoring van ecosystemen

Opwarming van de aardeOpwarming van de aarde• Nadelig voor mens en dierNadelig voor mens en dier

Meer natuurrampenMeer natuurrampen• Vb. modderstromen door erosieVb. modderstromen door erosie

VerwoestijningVerwoestijning Nooit stoppend fenomeenNooit stoppend fenomeen

Oplossingen voor ontbossingOplossingen voor ontbossing

Oplossingen voor ontbossingOplossingen voor ontbossing

Wetgeving aanpassenWetgeving aanpassen OntwikkelingshulpOntwikkelingshulp CampagnesCampagnes Technische verbeteringTechnische verbetering Duurzame houtkapDuurzame houtkap Alternatieven voor houtkapAlternatieven voor houtkap Traditionele landbouwTraditionele landbouw Toespitsen op regenwoudproductenToespitsen op regenwoudproducten

Wetgeving aanpassenWetgeving aanpassen

NadelenNadelen• Controle nodigControle nodig• Illegale houtkapIllegale houtkap

☼Nu al een probleem in sommige Nu al een probleem in sommige landenlanden

VoordelenVoordelen• Moet ontbossing toch laten dalenMoet ontbossing toch laten dalen• Ook regering die meewerktOok regering die meewerkt

☼Nu doet regering ook aan houtkapNu doet regering ook aan houtkap

OntwikkelingshulpOntwikkelingshulp NadelenNadelen

• GeloofsovertuigingGeloofsovertuiging☼Strijken niet met onze ideeënStrijken niet met onze ideeën

• Moet snel en op grote schaal gebeurenMoet snel en op grote schaal gebeuren• Lange tijd bijstand en hulp verlenenLange tijd bijstand en hulp verlenen

VoordelenVoordelen• Bevolking kennis bijbrengen over aids en Bevolking kennis bijbrengen over aids en

condoomscondooms☼Op die manier Op die manier populatie in populatie in derdewereldlandenderdewereldlanden

• Gebruik van nieuwe landbouwtechniekenGebruik van nieuwe landbouwtechnieken• Bouwen van duurzame huizenBouwen van duurzame huizen

CampagnesCampagnes NadelenNadelen

• Vragen veel geld en tijdVragen veel geld en tijd• Overheid overhalenOverheid overhalen

☼Grote hap uit het budgetGrote hap uit het budget• Kopen van wouden/ aanplanten van bomenKopen van wouden/ aanplanten van bomen

☼Nood aan eerlijke handel, nu commerciële Nood aan eerlijke handel, nu commerciële uitbuitinguitbuiting

VoordelenVoordelen• Sensibiliseren van de (lokale) bevolkingSensibiliseren van de (lokale) bevolking• Kopen van wouden onder voorwaardenKopen van wouden onder voorwaarden

☼Zekerheid over de bestemming van het bosZekerheid over de bestemming van het bos

Technische verbeteringTechnische verbetering

Ontwikkeling, aankoop en gebruik van Ontwikkeling, aankoop en gebruik van machines geschikt voor selectieve houtkapmachines geschikt voor selectieve houtkap

NadelenNadelen• Enkel mogelijk in een beperkt aantal Enkel mogelijk in een beperkt aantal

gebiedengebieden☼Soms een te dichte ondergroeiSoms een te dichte ondergroei

• Grote investeringGrote investering VoordelenVoordelen

• Het is wel degelijk mogelijkHet is wel degelijk mogelijk• Duurzame oplossingDuurzame oplossing

Duurzame houtkapDuurzame houtkap

Selectieve houtkapSelectieve houtkap Kaalpak afwisselen met ongeschonden Kaalpak afwisselen met ongeschonden

gebiedengebieden Gebruik van secundaire houtproductenGebruik van secundaire houtproducten NadelenNadelen

• ArbeidsintensieverArbeidsintensiever duurder duurder• InvesteringenInvesteringen

VoordelenVoordelen• Duurzaam gebruikDuurzaam gebruik• Geen erosie, minder modderstromenGeen erosie, minder modderstromen

Alternatieven voor houtkap 1Alternatieven voor houtkap 1

Plantages van snelgroeiende boomsoorten en Plantages van snelgroeiende boomsoorten en veel gevraagde boomsoortenveel gevraagde boomsoorten• Vb. Teak en tamme kastanjeVb. Teak en tamme kastanje

NadelenNadelen• Grotere gevoeligheid voor ziektes en Grotere gevoeligheid voor ziektes en

ongedierteongedierte• Beperking voor andere dier – en planten Beperking voor andere dier – en planten

soortensoorten VoordelenVoordelen

• Houtproductie gaat snellerHoutproductie gaat sneller• Alleen kap van veel gevraagde houtsoortenAlleen kap van veel gevraagde houtsoorten

Alternatieven voor houtkap 2Alternatieven voor houtkap 2

HoutgrastechniekHoutgrastechniek• Productie van houtvezelsProductie van houtvezels• Afmaaien van boomscheutenAfmaaien van boomscheuten

NadelenNadelen• Geen voorziening van houtGeen voorziening van hout• ArbeidsintensieverArbeidsintensiever

VoordelenVoordelen• Hoger opbrengst per hectareHoger opbrengst per hectare• Beter voor ecosysteem, duurzaamBeter voor ecosysteem, duurzaam

Traditionele landbouwTraditionele landbouw

Alleen oorspronkelijke technieken Alleen oorspronkelijke technieken toepassen (zwerflandbouw) en toepassen (zwerflandbouw) en landrassen gebruikenlandrassen gebruiken

NadelenNadelen• Lagere voedselproductieLagere voedselproductie• ArbeidsintensieverArbeidsintensiever

VoordelenVoordelen• WerkgelegenheidWerkgelegenheid• Grotere variatie aan lokale Grotere variatie aan lokale

productenproducten• Minder schadelijk voor ecosysteemMinder schadelijk voor ecosysteem

Toespitsen op Toespitsen op regenwoudproducten 1regenwoudproducten 1

Vruchten plukkenVruchten plukken• Vb. banaan of ananasVb. banaan of ananas

Oogsten van zadenOogsten van zaden• Vb. vanilleorchideeVb. vanilleorchidee

Gebruik van delen van de bomenGebruik van delen van de bomen• Vb. binnenbast van kaneelboom, Vb. binnenbast van kaneelboom,

rubberrubber Gebruik van bloesems/ Gebruik van bloesems/

bloemknoppenbloemknoppen• Vb. etherische oliën / kruidnagelVb. etherische oliën / kruidnagel

Ylang ylang

Vanilleorchidee

Kruidnagel

Rubber

Toespitsen op Toespitsen op regenwoudproducten 2regenwoudproducten 2

NadelenNadelen• ArbeidsintensiefArbeidsintensief• Minder houtMinder hout• Beperking van de oogstBeperking van de oogst

VoordelenVoordelen• Grotere inkomstenGrotere inkomsten• Leefomgeving blijft intactLeefomgeving blijft intact

Algemene conclusieAlgemene conclusie

Problematiek blijft

vicieuze cirkel

Dringend actie nodig iedereen moet de handen in elkaar slaan

Ook voordelen aan ontbossingen, maar nadelen hebben na verloop van tijd dramatische gevolgen voor onze planeet

Goede oplossingen voorhanden

Visie vaak te kortzichtig moet veranderen

Persoonlijke conclusiePersoonlijke conclusie

Frustrerend om naar te

kijken. Hoe is dit mogelijk?

Wij waren en zijn tegen de commerciële ontginning. Kan niet goed gepraat worden.

Ontginning is nodig om aan iedereen zijn behoefte te voldoen. Het hoeft alleen niet op deze manier . Duurzame oplossingen zijn beter voor iedereen.

Persoonlijke conclusiePersoonlijke conclusie

De plaatselijke bevolking

moet gesensibiliseerd worden en alternatieven moeten hen aangeleerd worden. Hun thuis staat op het spel.

Er is niet een specifieke oplossing voor handen. Het is een samenspel van verscheidene duurzame oplossingen samen.

We waren wel verbaast over al de duurzame oplossingen die er nu al voorhanden zijn.

BronnenBronnen BoekenBoeken

☼ Verdwijnend paradijs Verdwijnend paradijs door door Andrew MitchellAndrew Mitchell

Uitgeverij: Zutphen: Uitgeverij: Zutphen: Terra, Terra,

druk 1990druk 1990☼ Tropische regenwouden Tropische regenwouden

door door Honders/KlerksHonders/KlerksUitgeverij: Readers Digest Uitgeverij: Readers Digest

Amsterdam, druk 1993Amsterdam, druk 1993 Cd-romCd-rom

☼Encarta Encyclopedie Encarta Encyclopedie Winkler Prins 1998 en 2001Winkler Prins 1998 en 2001

☼Tropisch regenwoud, Tropisch regenwoud, NijmegenNijmegen

InternetInternet☼nl.nl.wikipedia.org☼www.scholieren.com☼www.tropischebossen.nl

☼www.wwf.be☼www.worldwidebase.com

☼www.biologie-online.be☼www.ecologiebibliotheek.nl

☼www.africanconservwww.africanconservation.beation.be

Bedankt voor jullie aandacht.Bedankt voor jullie aandacht.

Zijn er nog vragen?Zijn er nog vragen?