1

ONDERZOEK VAN ONDERZOEK VAN BRANDOORZAKENBRANDOORZAKEN

DEEL 3DEEL 3Cursus OnderluitenantCursus Onderluitenant

Ing. Luc DefeverIng. Luc Defever

nn 1. Doel van een 1. Doel van een brandbrand--onderzoekonderzoeknn 2. Structuur van het deskundig onderzoek, beschikbare 2. Structuur van het deskundig onderzoek, beschikbare

techniekentechnieken

nn 3. 3. Onderzoek van de brandplaatsOnderzoek van de brandplaatsnn 4. Motivatie om brand te stichten4. Motivatie om brand te stichtennn 5. Aanwijzingen voor brandstichting 5. Aanwijzingen voor brandstichting –– knipperlichtenknipperlichtennn 6. Mogelijke accidentele brandoorzaken6. Mogelijke accidentele brandoorzakennn 7. Operationele knipperlichten7. Operationele knipperlichten

3. Onderzoek van de brandplaats3. Onderzoek van de brandplaats

nn 3.1. Te volgen stappen tijdens het 3.1. Te volgen stappen tijdens het onderzoekonderzoek

nn 3.2. Het eigenlijk deskundig onderzoek3.2. Het eigenlijk deskundig onderzoek

nn 3.1. Te volgen stappen tijdens het onderzoek3.1. Te volgen stappen tijdens het onderzoek

nn zich eigen maken aan de plaatssituatiezich eigen maken aan de plaatssituatienn zone en niveau bepalen waar de brand ontstaan iszone en niveau bepalen waar de brand ontstaan isnn bepalen van de eigenlijke brandoorzaak: bepalen van de eigenlijke brandoorzaak: nn indien opzettelijk aangestoken: op welke wijze ?indien opzettelijk aangestoken: op welke wijze ?

nn 1.1. zich eigen maken aan de plaatssituatie: zich eigen maken aan de plaatssituatie:

de constructie, het gebruik van het gebouw, de de constructie, het gebruik van het gebouw, de omstandigheden van de brand.omstandigheden van de brand.

““15 minuten rondlopen met de handen in 15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.de broekzakken.””

““15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.””

2

““15 minuten rondlopen met de handen in de 15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.broekzakken.””

““15 minuten rondlopen met de handen in de 15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.broekzakken.””

““15 minuten rondlopen met de handen in de 15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.broekzakken.””

““15 minuten rondlopen met de handen in de 15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.broekzakken.””

““15 minuten rondlopen met de handen in de 15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.broekzakken.””

““15 minuten rondlopen met de handen in de 15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.broekzakken.””

3

““15 minuten rondlopen met de handen in de 15 minuten rondlopen met de handen in de broekzakken.broekzakken.””

nn 2. de plaats bepalen waar de brand ontstaan is : 2. de plaats bepalen waar de brand ontstaan is : de zone en het niveau.de zone en het niveau.nn De plaats, waar de brand is ontstaan, hangt samen De plaats, waar de brand is ontstaan, hangt samen

met de brandschade met de brandschade nn De verschillende schadesporen nauwkeurig De verschillende schadesporen nauwkeurig

analyserenanalyserennn Uit het geheel van de vaststellingen, de juiste Uit het geheel van de vaststellingen, de juiste

besluiten trekken.besluiten trekken.

nn VVóóóór de bepaling van de plaats: reconstructie r de bepaling van de plaats: reconstructie van de feiten,van de feiten,nn naar plaatsnaar plaatsnn naar tijd. naar tijd.

=> juist beeld van het ontstaan, uitbreiding=> juist beeld van het ontstaan, uitbreidingen blussing van de branden blussing van de brand. .

nn Belangrijke punten:Belangrijke punten:nn de verspreiding van hitte door de verspreiding van hitte door conductieconductie, convectie , convectie

en stralingen stralingnn de aard van de aanwezige brandbare materialende aard van de aanwezige brandbare materialennn de plaats en de verdeling van deze materialende plaats en de verdeling van deze materialennn uitwendige factoren, ( wind !)uitwendige factoren, ( wind !)nn het verloop van de het verloop van de blussingswerkenblussingswerken..

4

nn 3. bepalen van de eigenlijke brandoorzaak: 3. bepalen van de eigenlijke brandoorzaak:

nn warmtebron ?warmtebron ?nn ontstekingsbron of hittepunt ?ontstekingsbron of hittepunt ?nn welke materialen eerst bij de brand betrokken ?welke materialen eerst bij de brand betrokken ?

nn 4. indien opzettelijk aangestoken: 4. indien opzettelijk aangestoken:

op welke wijze dit kan gebeurd zijn ?op welke wijze dit kan gebeurd zijn ?

=> => eventueel de motivatie eventueel de motivatie van de brandstichter(s) afleiden.van de brandstichter(s) afleiden.

nn Brandweerverslag:Brandweerverslag:nn rubriek 16. aard van gebouw of constructierubriek 16. aard van gebouw of constructienn rubriek 17. vermoedelijke plaats van ontstaan van de rubriek 17. vermoedelijke plaats van ontstaan van de

brandbrandnn rubriek 18. vermoedelijke warmtebronrubriek 18. vermoedelijke warmtebronnn rubriek 19. materiaal dat vermoedelijk eerst ging rubriek 19. materiaal dat vermoedelijk eerst ging

brandenbrandennn rubriek 20. vermoedelijke brandoorzaakrubriek 20. vermoedelijke brandoorzaak

5

rubriek 16. aard van gebouw of constructie:rubriek 16. aard van gebouw of constructie:

nn ééééngezinswoningngezinswoningnn appartementappartementnn hotelhotelnn cafcaféé, restaurant, restaurantnn caravancaravannn kantoorgebouwkantoorgebouwnn schoolschoolnn ziekenhuisziekenhuis

nn rustoordrustoordnn winkel, warenhuiswinkel, warenhuisnn industrieindustrienn landbouwlandbouwnn bouwwerfbouwwerfnn vaartuigvaartuignn schouwspelzaalschouwspelzaalnn andereandere

rubriek 17. vermoedelijke plaats van ontstaan van de brandrubriek 17. vermoedelijke plaats van ontstaan van de brand

nn woonkamerwoonkamernn keukenkeukennn slaapkamerslaapkamernn gang, trappenhuisgang, trappenhuisnn kantoorkantoornn stookplaatsstookplaatsnn garagegaragenn afvalkoker, containerafvalkoker, container

nn opslagplaatsopslagplaatsnn zolder, dakzolder, daknn werkplaatswerkplaatsnn verfspuitcabineverfspuitcabinenn winkelwinkelnn eetzaaleetzaalnn onbekendonbekendnn andereandere

rubriek 18. vermoedelijke warmtebronrubriek 18. vermoedelijke warmtebron

nn kooktoestel elektrischkooktoestel elektrischnn kooktoestel gaskooktoestel gasnn waterverwarmerwaterverwarmer elektrischelektrischnn waterverwarmerwaterverwarmer gasgasnn elektrische installatieelektrische installatienn elektrische verlichtingelektrische verlichtingnn centrale verwarming gascentrale verwarming gasnn centrale verwarming centrale verwarming

elektrischelektrischnn plaatselijke elektrische plaatselijke elektrische

verwarmingverwarming

nn plaatselijke gasverwarming plaatselijke gasverwarming nn laatselijkelaatselijke verwarming kolenverwarming kolennn houtkachel, open haardhoutkachel, open haardnn luciferlucifernn sigaret, tabaksigaret, tabaknn kaarskaarsnn televisietelevisienn lasapparaat, lasapparaat, snijsnij--apparaatapparaatnn onbekendonbekendnn andereandere

rubriek 19. materiaal dat vermoedelijk eerst ging brandenrubriek 19. materiaal dat vermoedelijk eerst ging branden

nn meubilairmeubilairnn textieltextielnn papier, kartonpapier, kartonnn plafondbekledingplafondbekledingnn muurbekledingmuurbekledingnn kunststofkunststofnn isolatiemateriaalisolatiemateriaalnn frituurvetfrituurvet

nn verf, vernisverf, vernisnn hooi, strohooi, stronn gasgasnn benzine, oliebenzine, olienn asfalt, bitumenasfalt, bitumennn kolen, roetkolen, roetnn onbekendonbekendnn andereandere

rubriek 20. vermoedelijke brandoorzaakrubriek 20. vermoedelijke brandoorzaak

nn rokerrokernn droogkokendroogkokennn gaslekgasleknn explosieexplosienn bliksembliksemnn laswerk, snijwerklaswerk, snijwerknn verf afbrandenverf afbrandennn oververhittingoververhitting

nn afval verbrandenafval verbrandennn zelfontbrandingzelfontbrandingnn kortsluitingkortsluitingnn technisch defecttechnisch defectnn spelen met vuurspelen met vuurnn brandstichtingbrandstichtingnn onbekendonbekendnn andereandere

Statistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse ZakenStatistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse Zaken

rubriek 16: aard van gebouw of constructierubriek 16: aard van gebouw of constructie

6

Statistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse ZakenStatistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse Zakenrubriek 17: vermoedelijke plaats van ontstaan van de brandrubriek 17: vermoedelijke plaats van ontstaan van de brand

Statistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse ZakenStatistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse Zaken

rubriek 18: vermoedelijke warmtebronrubriek 18: vermoedelijke warmtebron

Statistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse ZakenStatistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse Zaken

rubriek 19: materiaal dat vermoedelijk eerst ging brandenrubriek 19: materiaal dat vermoedelijk eerst ging branden

Statistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse ZakenStatistieken 1991, 1992: Ministerie van Binnenlandse Zaken

rubriek 20: vermoedelijke brandoorzaakrubriek 20: vermoedelijke brandoorzaak

Aantal opzettelijke brandstichtingenAantal opzettelijke brandstichtingen

nn geschat op ca 30 %, geschat op ca 30 %, nn de helft van de onbekende oorzaken: de helft van de onbekende oorzaken:

opzettelijke brandstichting ?opzettelijke brandstichting ?nn een aantal branden en brandstichtingen komen een aantal branden en brandstichtingen komen

niet ter kennis van de brandweer.niet ter kennis van de brandweer.

Kwetsbare gebouwen en objecten bij brandstichtingKwetsbare gebouwen en objecten bij brandstichting

nn scholen, jeugdcentra, clubhuizenscholen, jeugdcentra, clubhuizennn restaurants, restaurants, cafcaféé's's, bars, barsnn woonhuizenwoonhuizennn bouwplaatsenbouwplaatsennn magazijnenmagazijnennn hotelshotelsnn winkels, warenhuizen, winkelcentrawinkels, warenhuizen, winkelcentrann agrarische gebouwenagrarische gebouwennn industriindustriëële gebouwenle gebouwennn auto's, vrachtwagens, caravansauto's, vrachtwagens, caravans

7

3. Onderzoek van de brandplaats3. Onderzoek van de brandplaats

nn 3.1. Te volgen stappen tijdens het onderzoek3.1. Te volgen stappen tijdens het onderzoek

nn 3.2. Het eigenlijk deskundig onderzoek3.2. Het eigenlijk deskundig onderzoeknn 3.2. Het eigenlijk deskundig onderzoek3.2. Het eigenlijk deskundig onderzoek

nn 3.2.2. Bijzondere gevallen: gedetailleerd 3.2.2. Bijzondere gevallen: gedetailleerd speurwerkspeurwerk

nn 3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen

nn 3.2.4. Interpretatie van de details3.2.4. Interpretatie van de details

nn Systematisch werken:Systematisch werken:

nn Van Van algemeen naar detailalgemeen naar detailnnBestuderenBestuderen van de van de

algemeenheden en algemeenheden en details in het schadebeeld.details in het schadebeeld.

nn Wanneer afstappen ?Wanneer afstappen ?nn zo vlug mogelijk, gedurende de brandzo vlug mogelijk, gedurende de brandnn men kan er niet veel kan uitrichten wegens rook, men kan er niet veel kan uitrichten wegens rook,

water, duisternis en de aanvankelijke, doorgaans water, duisternis en de aanvankelijke, doorgaans verwarrende informatie.verwarrende informatie.

nn contact met de eerste contact met de eerste interventieploeg van interventieploeg van brandweer, politie, brandweer, politie, ……

8

nn Duur van het onderzoek ?Duur van het onderzoek ?nn Een eerste rondgangEen eerste rondgangnn Bij kleine branden: de plaats van de brandhaard Bij kleine branden: de plaats van de brandhaard

vlug zichtbaarvlug zichtbaarnn Bij grotere branden: methodisch onderzoek vereistBij grotere branden: methodisch onderzoek vereistnn Kan het uren, dagen of weken duren.Kan het uren, dagen of weken duren.

nn Technieken, middelen: Technieken, middelen: opruimen van het opruimen van het puin.puin. KirkKirk: ": "YouYou have have toto digdig in"in"

nn met een schopmet een schopnn mensen voor het verplaatsen van mensen voor het verplaatsen van

meubelen of andere inboedelmeubelen of andere inboedelnn een kraan of bulldozer (ingestorte een kraan of bulldozer (ingestorte

muren, vloerplaten of dakgedeelten.muren, vloerplaten of dakgedeelten.

""YouYou have have toto digdig in"in"

nn 3.2.1. 3.2.1. Algemene methodische aanpakAlgemene methodische aanpak

nn 3.2.2. Bijzondere gevallen vragen gedetailleerd 3.2.2. Bijzondere gevallen vragen gedetailleerd speurwerkspeurwerk

nn 3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen staan 3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen staan ter beschikkingter beschikking

nn 3.2.4. Interpretatie van de details3.2.4. Interpretatie van de details

nn het onderzoek ter plaatse:het onderzoek ter plaatse:nn studie van het schadebeeld aan de buitenzijde van het studie van het schadebeeld aan de buitenzijde van het

gebouwgebouwnn een algemene rondgang aan de binnenzijdeeen algemene rondgang aan de binnenzijdenn gewone branduitbreiding gebeurt van beneden naar bovengewone branduitbreiding gebeurt van beneden naar bovennn op zoek naar het laagste puntop zoek naar het laagste puntnn de originele brandhaard bepalende originele brandhaard bepalennn op zoek gaan naar de eigenlijke brandoorzaakop zoek gaan naar de eigenlijke brandoorzaaknn nemen van monstersnemen van monstersnn het ganse brandverloop nogmaals te beredenerenhet ganse brandverloop nogmaals te beredeneren

9

1.1. studie van schadebeeld aan buitenzijde van studie van schadebeeld aan buitenzijde van het gebouwhet gebouw

nn waar de brand uit het gebouw is geslagenwaar de brand uit het gebouw is geslagende schade aan het dakde schade aan het dak

=> aanwijzingen over niveau, => aanwijzingen over niveau, plaats en plaats en intensiteit van de brandintensiteit van de brand

nn schade aan het gebouw, vensters, rooksporen op schade aan het gebouw, vensters, rooksporen op de gevels, dakgootde gevels, dakgoot

nn VV--patroonpatroon op buitenwanden: aanwijzingen over op buitenwanden: aanwijzingen over nabijheid van de oorsprong, over de nabijheid van de oorsprong, over de windrichting.windrichting.

2. 2. een algemene rondgang aan de een algemene rondgang aan de binnenzijde vanaf de minst beschadigde binnenzijde vanaf de minst beschadigde gedeeltengedeelten

=> plaats/de zone waar de brand ontstaan is=> plaats/de zone waar de brand ontstaan is

nn We volgen de terugweg van het vuur:We volgen de terugweg van het vuur:nn van licht berookt naar zwaar berooktvan licht berookt naar zwaar berooktnn van lagere temperatuur naar hogere van lagere temperatuur naar hogere nn van licht naar zwaar verkoolde zone.van licht naar zwaar verkoolde zone.

10

3. gewone branduitbreiding gebeurt van beneden 3. gewone branduitbreiding gebeurt van beneden naar bovennaar boven

=> vanaf de brandplaats het verloop van de => vanaf de brandplaats het verloop van de branduitbreiding reconstrueren rekening houdend branduitbreiding reconstrueren rekening houdend met windrichting, openingen, trappen, met windrichting, openingen, trappen,

nn !! brandschade op plafond !! brandschade op plafond

nn !! V!! V--vormige sporen op muren en inboedelvormige sporen op muren en inboedelnn Schade aan het plafond is heviger boven de Schade aan het plafond is heviger boven de

brandoorsprong. brandoorsprong. nn VV--patronenpatronen kunnen naar de oorsprong wijzen.kunnen naar de oorsprong wijzen.

11

4. Op zoek naar het laagste punt, de laagste zone 4. Op zoek naar het laagste punt, de laagste zone van de brandhaard.van de brandhaard.

nn De oorsprong is dikwijls te vinden, dicht bij het De oorsprong is dikwijls te vinden, dicht bij het laagste punt van beschadiging.laagste punt van beschadiging.

nn Puin ruimen of inboedel verplaatsen. Puin ruimen of inboedel verplaatsen. nn Verplaatste inboedel eerst terug op zijn Verplaatste inboedel eerst terug op zijn

oorspronkelijke plaats zetten. oorspronkelijke plaats zetten. nn Onderkant van inhoud en meubilair onderzoeken Onderkant van inhoud en meubilair onderzoeken nn Brandsporen op meubilair en binnenschrijnwerk: Brandsporen op meubilair en binnenschrijnwerk:

aanduidingen over de oorsprong.aanduidingen over de oorsprong.

12

5. Bepalen van de originele brandhaard de meest 5. Bepalen van de originele brandhaard de meest beschadigde plaatsen of voorwerpen op zoek beschadigde plaatsen of voorwerpen op zoek gaan naar wat eventueel "verdwenen" (= gaan naar wat eventueel "verdwenen" (= weggebrand) is.weggebrand) is.

nn Belang te weten welke de oorspronkelijke inboedel is.Belang te weten welke de oorspronkelijke inboedel is.nn ””een brandonderzoek is een moeilijke zaak is, daar een brandonderzoek is een moeilijke zaak is, daar

een brand zijn eigen sporen vernietigt.een brand zijn eigen sporen vernietigt.””nn Een onderzoeker dient te zoeken naar en aandacht te Een onderzoeker dient te zoeken naar en aandacht te

hebben voor wat eventueel volledig is weggebrand.hebben voor wat eventueel volledig is weggebrand.

6. de plaats waar de brand ontstaan is, wordt kleiner. 6. de plaats waar de brand ontstaan is, wordt kleiner. Op zoek gaan naar de eigenlijke brandoorzaak.Op zoek gaan naar de eigenlijke brandoorzaak.

7. Eventueel nemen van monsters om de 7. Eventueel nemen van monsters om de aanwezigheid van brandversnellers te kunnen aanwezigheid van brandversnellers te kunnen opsporen.opsporen.

13

8. Laatste fase : het ganse brandverloop nogmaals 8. Laatste fase : het ganse brandverloop nogmaals beredeneren, vertrekkend van de gevonden beredeneren, vertrekkend van de gevonden brandhaard en brandoorzaakbrandhaard en brandoorzaakrekening houdend met de inboedel, de rekening houdend met de inboedel, de constructiematerialen, het verloop van de constructiematerialen, het verloop van de brandinterventie, enz.brandinterventie, enz.

voorbeeldenvoorbeelden

14

nn 3.2.1. Algemene methodische aanpak3.2.1. Algemene methodische aanpaknn 3.2.2. Bijzondere gevallen vragen 3.2.2. Bijzondere gevallen vragen

gedetailleerd speurwerkgedetailleerd speurwerknn 3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen staan 3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen staan

ter beschikkingter beschikkingnn 3.2.4. Interpretatie van de details3.2.4. Interpretatie van de details

nn 3.2.1. Bijzondere gevallen vragen gedetailleerd 3.2.1. Bijzondere gevallen vragen gedetailleerd speurwerk: speurwerk: 5 te volgen stappen5 te volgen stappennn 1. het onderzoek van de elektrische installatie1. het onderzoek van de elektrische installatienn 2. het onderzoek van motoren en allerlei toestellen2. het onderzoek van motoren en allerlei toestellennn 3. onderzoek van de vloer3. onderzoek van de vloernn 4. terugplaatsen en de reconstructie van de inboedel4. terugplaatsen en de reconstructie van de inboedelnn 5. onderzoek van bepaalde stukken van hout 5. onderzoek van bepaalde stukken van hout -- glas glas ––

metaalmetaal

nn 1. het onderzoek van een elektrische installatie1. het onderzoek van een elektrische installatie

15

16

nn 2. het onderzoek van motoren en allerlei 2. het onderzoek van motoren en allerlei toestellen.toestellen.nn verkleuring, corrosie, verwringing van metalen verkleuring, corrosie, verwringing van metalen

delen: delen: nn oorzaak of uit sympathie (of medeleven)?oorzaak of uit sympathie (of medeleven)?

nn 3. onderzoek van de vloer.3. onderzoek van de vloer.

nn verwijderen van puin,verwijderen van puin,nn puin zelf onderzoeken.puin zelf onderzoeken.

Nuttige informatie bij een vloer in hout, beton, steen, tapijt:Nuttige informatie bij een vloer in hout, beton, steen, tapijt:nn plaats(en) en niveau waar de brand ontstaan isplaats(en) en niveau waar de brand ontstaan isnn het eventueel uitgieten van een ontvlambare vloeistofhet eventueel uitgieten van een ontvlambare vloeistofnn beschermde zones: waar de inboedel zich juist bevondbeschermde zones: waar de inboedel zich juist bevondnn intensiteit van de brand op het vloerniveau.intensiteit van de brand op het vloerniveau.

nn 4. terugplaatsen en de reconstructie van de 4. terugplaatsen en de reconstructie van de inboedel: belang:inboedel: belang:

nn ontdekken van brandsporen (Vontdekken van brandsporen (V--vormige sporen, vormige sporen, verbranding van de onderzijde, ...), verbranding van de onderzijde, ...),

nn het bepalen van de branduitbreiding, het bepalen van de branduitbreiding, nn wat is het ergst verbrand of eventueel volledig wat is het ergst verbrand of eventueel volledig

weggebrand.weggebrand.

17

nn 5. onderzoek van bepaalde stukken hout 5. onderzoek van bepaalde stukken hout -- glas glas metaal:metaal:

nn bepalen van de opgetreden temperaturenbepalen van de opgetreden temperaturennn bepalen van het brandverloop bepalen van het brandverloop

(smeulende brandhaard (smeulende brandhaard ßàßà brandhaard brandhaard met snelle met snelle warmtewarmte--afgifteafgifte).).

nn a) diepte van verkoling van het hout:a) diepte van verkoling van het hout:nn geeft aanwijzingen over de richting en de uitbreiding geeft aanwijzingen over de richting en de uitbreiding

van de brandvan de brandnn geeft aanwijzingen over de tijdsduur dat het op een geeft aanwijzingen over de tijdsduur dat het op een

bepaalde plaats gebrand heeftbepaalde plaats gebrand heeftnn diepere verkoling wordt meestal dichter bij de diepere verkoling wordt meestal dichter bij de

oorsprong gevonden.oorsprong gevonden.

nn b) glas als een indicator: b) glas als een indicator: nn rooksporen:rooksporen:nnZware rooksporen wijzen:Zware rooksporen wijzen:

nn Op trage brandOp trage brandnn Verwijdering van de oorsprongVerwijdering van de oorsprong

nn Lichte rooksporen wijzen opLichte rooksporen wijzen op--nn Weinig schadeWeinig schadenn Hoge temperatuurHoge temperatuurnn Snelle brandSnelle brandnn Nabijheid van de oorsprongNabijheid van de oorsprong

18

nn kapot springen van het glas:kapot springen van het glas:nnBrede barsten wijzen opBrede barsten wijzen op

nn Verwijdering van de oorsprongVerwijdering van de oorsprong

nnKleine barsten wijzen opKleine barsten wijzen opnn Hoge temperatuurHoge temperatuurnn Snelle brandSnelle brandnn Nabijheid van de oorsprongNabijheid van de oorsprong

nn Straling, convectie Straling, convectie => uitzettingschade=> uitzettingschade

nn Mechanische impactMechanische impact

nn lampen:lampen:nn Smelten in de richting van de warmteSmelten in de richting van de warmtennBeginnen te vervormen en smeltenBeginnen te vervormen en smelten

nn Onderscheid tussen glasbreuk:Onderscheid tussen glasbreuk:Door warmteDoor warmte Door inslagDoor inslagAfgeronde barstAfgeronde barst Stervormige barstStervormige barstAfgeronde hoekenAfgeronde hoeken scherpe hoekenscherpe hoekenAfgeronde randenAfgeronde randen Scherpe randenScherpe randenAan Aan éééén kant berooktn kant berookt Niet berooktNiet berooktLigt op de Ligt op de puinenpuinen Ligt onder de Ligt onder de puinenpuinenLiggen hoofdzakelijk buitenLiggen hoofdzakelijk buiten Liggen hoofdzakelijk binnenLiggen hoofdzakelijk binnen

19

c) smelten van metalen : smelttemperaturenc) smelten van metalen : smelttemperaturen

StofStof Smelttemperatuur (Smelttemperatuur (°° C)C)KwikKwik-- 3939StearineStearine 5050ZwavelZwavel 116116SoldeercircaSoldeercirca 180180TinTin 232232LoodLood 327327ZinkZink 419419GlascircaGlascirca 600600AluminiumAluminium 659659HardsoldeerHardsoldeer 820 820 –– 920920BronsBrons 900900MessingMessing 920920ZilverZilver 960960

StofStof smelttemperatuur (smelttemperatuur (°°C)C)EmailEmail 950950--10001000GoudGoud 10631063KoperKoper 10831083GietijzerGietijzer 10501050--12001200StaalStaal 13001300--14001400SmeedijzerSmeedijzer 14001400NikkelNikkel 14511451PorseleinPorselein 15501550PlatinaPlatina 17751775KwartsKwarts 17001700--20002000ChroomChroom 18001800WolframWolfram 33803380

nn 3.2.1. Algemene methodische aanpak3.2.1. Algemene methodische aanpaknn 3.2.2. Bijzondere gevallen vragen gedetailleerd 3.2.2. Bijzondere gevallen vragen gedetailleerd

speurwerkspeurwerk

nn 3.2.3. Andere technieken en 3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen staan ter beschikkinghulpmiddelen staan ter beschikking

nn 3.2.4. Interpretatie van de details3.2.4. Interpretatie van de details

nn Andere technieken en hulpmiddelen staan ter Andere technieken en hulpmiddelen staan ter beschikkingbeschikkingnn 1. laboratoriumonderzoek, (opsporen van 1. laboratoriumonderzoek, (opsporen van

brandversnellers),brandversnellers),nn 2. fotografie2. fotografienn 3. ondervraging van personen3. ondervraging van personennn 4. onderzoek van slachtoffers met brandwonden, 4. onderzoek van slachtoffers met brandwonden,

autopsie van dodelijke slachtoffersautopsie van dodelijke slachtoffersnn 5. co5. coöördinatie met het politioneel onderzoekrdinatie met het politioneel onderzoek

nn 1. laboratoriumonderzoek,1. laboratoriumonderzoek,

nn opsporen van brandversnellers, opsporen van brandversnellers, nn ontdekken van technische ontdekken van technische

defecten aan allerlei toestellen, defecten aan allerlei toestellen, nn de brandweerstand van bouwelementen de brandweerstand van bouwelementen

(brandreactie van materialen).(brandreactie van materialen).

nn 2. fotografie : op de brandplaats talrijke foto2. fotografie : op de brandplaats talrijke foto’’s s nemen.nemen.

nn ook voor het louter ook voor het louter pyrotechnischpyrotechnisch onderzoek: onderzoek: Sommige situaties en details zijn misschien ter Sommige situaties en details zijn misschien ter plaatse aan de aandacht ontsnapt en kunnen op de plaatse aan de aandacht ontsnapt en kunnen op de foto's bestudeerd worden.foto's bestudeerd worden.(Zie vergroting van foto)(Zie vergroting van foto)

nn 3. Via de politie: ondervraging van personen : 3. Via de politie: ondervraging van personen : nn eigenaars, bewoners, getuigen, brandweermannen, eigenaars, bewoners, getuigen, brandweermannen,

eerste vaststellers van politie.eerste vaststellers van politie.

20

nn 4. Resultaten van het onderzoek van 4. Resultaten van het onderzoek van slachtoffers met brandwondenslachtoffers met brandwondenAutopsie van dodelijke slachtoffers Autopsie van dodelijke slachtoffers

nn 5. in co5. in coöördinatie met het politioneel rdinatie met het politioneel onderzoek:onderzoek:

nn vroegere schadegevallen, vroegere schadegevallen, nn het verzekeringstechnisch aspect, het verzekeringstechnisch aspect, nn sporen van inbraak, sporen van inbraak, nn ondervraging van getuigen, enz.ondervraging van getuigen, enz.

nn 3.2.1. Algemene methodische aanpak3.2.1. Algemene methodische aanpaknn 3.2.2. Bijzondere gevallen vragen gedetailleerd 3.2.2. Bijzondere gevallen vragen gedetailleerd

speurwerkspeurwerknn 3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen staan 3.2.3. Andere technieken en hulpmiddelen staan

ter beschikkingter beschikkingnn 3.2.4. Interpretatie van de details3.2.4. Interpretatie van de details

nn 3.2.4. Interpretatie van de details3.2.4. Interpretatie van de detailsnn 1. laagste plaats met brandschade1. laagste plaats met brandschadenn 2. plaats met de grootste brandschade2. plaats met de grootste brandschade

nn 3. Gaten in houten vloeren3. Gaten in houten vloerennnBij gewone plankenvloerBij gewone plankenvloernn planken met een tandplanken met een tand-- en groefverbindingen groefverbinding

nn 4. Meubilair4. Meubilairnn 5. Matrassen en 5. Matrassen en beddegoedbeddegoednn 6. Openingen , die vanaf de onderzijde in de vloer 6. Openingen , die vanaf de onderzijde in de vloer

zijn gebrandzijn gebrand

nn 1. laagste plaats met brandschade.1. laagste plaats met brandschade.

Convectie => in hoofdzaak een opwaartse uitbreiding Convectie => in hoofdzaak een opwaartse uitbreiding van de brand.van de brand.

Algemene regel: de originele brandhaard kan Algemene regel: de originele brandhaard kan gevonden worden bij de laagste plaats met gevonden worden bij de laagste plaats met brandschade. brandschade.

Belangrijke regel: Belangrijke regel: " de laagste plaats met brandschade,is ook de " de laagste plaats met brandschade,is ook de

plaats waar de brand is ontstaan".plaats waar de brand is ontstaan".

21

nn Uitzonderingen op het mechanisme van de Uitzonderingen op het mechanisme van de verticale branduitbreiding naar boven:verticale branduitbreiding naar boven:

nn onregelmatige uitbreiding onregelmatige uitbreiding

nn een uitbreiding naar benedeneen uitbreiding naar beneden

Voorbeelden :Voorbeelden :nn het naar beneden vallen van brandende houten het naar beneden vallen van brandende houten

vloeren en dakenvloeren en dakennn het naar beneden vallen van brandende het naar beneden vallen van brandende

gordijnengordijnennn het naar beneden lopen van brandende het naar beneden lopen van brandende

vloeistoffen.vloeistoffen.

nn Bij de ontdekking van een laagste zone: Vragen Bij de ontdekking van een laagste zone: Vragen of het mechanisme van een neerwaartse of het mechanisme van een neerwaartse branduitbreiding zich niet heeft voorgedaan.branduitbreiding zich niet heeft voorgedaan.

nn Indien dergelijk mechanisme op deze plaats niet Indien dergelijk mechanisme op deze plaats niet aanwezig is, moet deze laagste zone dan aanwezig is, moet deze laagste zone dan beschouwd worden als de plaats, waar de brand beschouwd worden als de plaats, waar de brand is ontstaan.is ontstaan.

Neerwaartse mechanisme is voor interpretatie vatbaar. Neerwaartse mechanisme is voor interpretatie vatbaar. 2 mogelijkheden :2 mogelijkheden :nn de brand is op de bovenste plaats ontstaan en een neerwaartse de brand is op de bovenste plaats ontstaan en een neerwaartse

branduitbreiding heeft zich voorgedaan.branduitbreiding heeft zich voorgedaan.nn de brand is op de laagste plaats ontstaan, de brand is op de laagste plaats ontstaan,

heeft zich op een normale manier uitgebreid naar boven, heeft zich op een normale manier uitgebreid naar boven, waarna sommige stukken brandend naar beneden zijn gevallen. waarna sommige stukken brandend naar beneden zijn gevallen.

=> => gecombineerde schade van de originele beginbrandgecombineerde schade van de originele beginbranden de neerwaartse branduitbreiding.en de neerwaartse branduitbreiding.

nn In sommige gevallen kan het dan zeer moeilijk, In sommige gevallen kan het dan zeer moeilijk, zelfs onmogelijk zijn, te besluiten wat zich het zelfs onmogelijk zijn, te besluiten wat zich het eerst heeft voorgedaan. eerst heeft voorgedaan.

nn Bij grotere brandschades, waar houten vloeren Bij grotere brandschades, waar houten vloeren en daken naar beneden zijn gevallen, kan het en daken naar beneden zijn gevallen, kan het dan soms zeer moeilijk zijn om te besluiten op dan soms zeer moeilijk zijn om te besluiten op welk niveau en op welke verdieping, de brand welk niveau en op welke verdieping, de brand eigenlijk ontstaan is.eigenlijk ontstaan is.

Hulpmiddelen:Hulpmiddelen:nn getuigenverklaringen omtrent de beginplaatsgetuigenverklaringen omtrent de beginplaatsnn nazicht van het uitwendig schadebeeld: nazicht van het uitwendig schadebeeld:

branduitslag langs vensters en openingen.branduitslag langs vensters en openingen.

22

nn De plaats met de grootste brandschadeDe plaats met de grootste brandschadede plaats, waar de brand is ontstaan, koppelen de plaats, waar de brand is ontstaan, koppelen aan:aan:nn de omvang van de schade de omvang van de schade nn en dus ook aan de verbrandingstijd. en dus ook aan de verbrandingstijd.

Algemene regel:Algemene regel:

de plaats met de grootste brandschade is de de plaats met de grootste brandschade is de plaats is waar de brand is ontstaanplaats is waar de brand is ontstaan

nn factoren die deze regel befactoren die deze regel beïïnvloeden:nvloeden:nn de brand niet overal op het zelfde ogenblik gedoofdde brand niet overal op het zelfde ogenblik gedoofdnn het verloop van de het verloop van de blussingswerkenblussingswerken..nn een ongelijke verdeling van brandbare materialen.een ongelijke verdeling van brandbare materialen.nn smeulende brandhaarden onder het puinsmeulende brandhaarden onder het puin

nn Hoe kleiner de beschadigde oppervlakteHoe kleiner de beschadigde oppervlaktenn hoe korter de duur van de brand, hoe korter de duur van de brand, nn hoe juister deze algemene regel.hoe juister deze algemene regel.

nn beperkingen met betrekking tot de plaats met de beperkingen met betrekking tot de plaats met de grootste brandschade, bepaald door de grootste brandschade, bepaald door de verkolingsdiepte van hout, de smelting van verkolingsdiepte van hout, de smelting van metalen, de aanwezige vervormingen en metalen, de aanwezige vervormingen en verkleuringen,...verkleuringen,...

nn 3. Gaten in houten vloeren3. Gaten in houten vloerennngewone plankenvloergewone plankenvloernnplankenplanken met een tandmet een tand-- en groefen groef

23

nn 3.1. Bij gewone plankenvloer:3.1. Bij gewone plankenvloer:nnVerschijnsel: gaten of openingen in houten Verschijnsel: gaten of openingen in houten

vloeren.vloeren.nnDe interpretatie is soms moeilijk. Er mag niet De interpretatie is soms moeilijk. Er mag niet

telkens beslotentelkens besloten worden :worden :nngaten in een houten vloer = de laagste gaten in een houten vloer = de laagste

plaats met brandschade.plaats met brandschade.nngatengaten in een houten vloer = bewijs van een ontvlambare in een houten vloer = bewijs van een ontvlambare

vloeistof.vloeistof.

nn 2 soorten openingen :2 soorten openingen :

nn smalle, smalle, langwerpige openingen, ontstaan langs langwerpige openingen, ontstaan langs de voegende voegennnmeer cirkelvormigemeer cirkelvormige openingen, grotere openingen, grotere

vloeroppervlakte weggebrand.vloeroppervlakte weggebrand.

Bepalen of de opening is ingebrand Bepalen of de opening is ingebrand van boven of van ondervan boven of van onder

Belangrijke detailsBelangrijke details::nn de verbranding van de planken zelf.de verbranding van de planken zelf.nn de verbranding aan de randen van de opening.de verbranding aan de randen van de opening.nn de verbranding van de balken.de verbranding van de balken.nn de verbranding van de balkuiteinden.de verbranding van de balkuiteinden.

Het doorbranden van een houten vloer of het Het doorbranden van een houten vloer of het branden van openingen erin, is geen aanwijzing branden van openingen erin, is geen aanwijzing

dat in ieder geval een ontvlambare vloeistof op de dat in ieder geval een ontvlambare vloeistof op de houten vloer heeft gebrand.houten vloer heeft gebrand.

Bepalen of de opening is ingebrand Bepalen of de opening is ingebrand van boven of van ondervan boven of van onder

Bepalen of de opening is ingebrand Bepalen of de opening is ingebrand van boven of van ondervan boven of van onder

Het tegenovergestelde doet zich ook voor:Het tegenovergestelde doet zich ook voor:nn De dampen van de vloeistof branden, de De dampen van de vloeistof branden, de

vloeistof zelf in contact met de vloer voorkomt vloeistof zelf in contact met de vloer voorkomt dat verkoling op die plaats ontstaat.dat verkoling op die plaats ontstaat.

nn De verschroeiing en verkoling kan wel ontstaan De verschroeiing en verkoling kan wel ontstaan aan de rand van de plas.aan de rand van de plas.

nn 3.2. Planken met een tand3.2. Planken met een tand-- en groef:en groef:nn ontvlambare vloeistof kan niet doorheen de ontvlambare vloeistof kan niet doorheen de

vloer penetreren, zal in de openingen lopen vloer penetreren, zal in de openingen lopen en op die plaatsen branden. en op die plaatsen branden.

=> langwerpige openingen => langwerpige openingen langs de tand en groef.langs de tand en groef.

24

nn Ook vaste brandende materialen kunnen gaten Ook vaste brandende materialen kunnen gaten doen branden in de vloer vanaf de bovenzijde:doen branden in de vloer vanaf de bovenzijde:nn houten balken van daken of plafonds.houten balken van daken of plafonds.nn de vloerbekleding zelf, o.a. tapijten.de vloerbekleding zelf, o.a. tapijten.nn allerlei thermoplastische stoffen, o.a. van allerlei thermoplastische stoffen, o.a. van

gordijnen en bekledingen.gordijnen en bekledingen.nn elk ander vast brandbaar materiaal.elk ander vast brandbaar materiaal.

nn 3.3. Meubilair:3.3. Meubilair:nnMeubilering rechtstreeks in contact met de Meubilering rechtstreeks in contact met de

vloer, beschermt.vloer, beschermt.nnMeubilering op pootjes (o.a. een bed) Meubilering op pootjes (o.a. een bed)

beschermt de vloer tegen neervallende beschermt de vloer tegen neervallende brokstukken, maar niet tegen de hitte van de brokstukken, maar niet tegen de hitte van de brand zelf.brand zelf.

nn 3.4. Matrassen en 3.4. Matrassen en beddegoedbeddegoed::Branden van matras en Branden van matras en beddegoedbeddegoed⇒⇒ onder bed een grotere brandschade onder bed een grotere brandschade ⇒⇒ op deze plaats, een opening in de vloer.op deze plaats, een opening in de vloer.

nn 3.5. Een opening, welke vanaf de onderzijde in 3.5. Een opening, welke vanaf de onderzijde in de vloer is gebrand, kan ontstaan :de vloer is gebrand, kan ontstaan :nn brand in de onderliggende kamer.brand in de onderliggende kamer.nn brand, die ontstaat in de vloer, (elektrische brand, die ontstaat in de vloer, (elektrische

bedrading in de vloer)bedrading in de vloer)nn brand, die op de vloer zelf is ontstaan.brand, die op de vloer zelf is ontstaan.

nn 4. Twee of meerdere brandhaarden4. Twee of meerdere brandhaardennn aanwijzing is voor opzettelijke brandstichtingaanwijzing is voor opzettelijke brandstichtingnn kritisch onderzoekenkritisch onderzoekennnmechanismen, waarbij de ene brandhaard het mechanismen, waarbij de ene brandhaard het

gevolg kan zijn van de anderegevolg kan zijn van de andere

nn Voorbeelden:Voorbeelden:nn conductieconductie van warmte doorheen een gemetste muur.van warmte doorheen een gemetste muur.nn brandoverslag langs de buitengevel via vensters en brandoverslag langs de buitengevel via vensters en

openingen.openingen.nn branduitbreiding door convectie langs verticale kokers (lift, branduitbreiding door convectie langs verticale kokers (lift,

technische kokers, ...), technische kokers, ...), àà een schouw voor de rookgassen.een schouw voor de rookgassen.nn brandoverslag door straling naar naburige woningen, brandoverslag door straling naar naburige woningen,

voertuigen, beplantingen,...voertuigen, beplantingen,...nn vliegvuur.vliegvuur.nn ontsteking, ontploffing en brand van gelekte of ontsnapte ontsteking, ontploffing en brand van gelekte of ontsnapte

gassen of ontvlambare dampengassen of ontvlambare dampen

25

nn 5. Geometrie van de brandplaats5. Geometrie van de brandplaats

Regel: Regel: de plaats van de originele brandhaard is de plaats van de originele brandhaard is gelegen in het geometrisch centrum van gelegen in het geometrisch centrum van het schadebeeldhet schadebeeld

nn Voorwaarden:Voorwaarden:nn Geen hevige wind of regelmatige verdeling van de Geen hevige wind of regelmatige verdeling van de

brandbare materialen:brandbare materialen:nn De waarde van deze algemene regel vermindert De waarde van deze algemene regel vermindert

naarmate de omvang en de oppervlakte van de naarmate de omvang en de oppervlakte van de brandschade groter wordt. brandschade groter wordt.

nn Kan volledig onjuist zijn bij een volledige vernieling.Kan volledig onjuist zijn bij een volledige vernieling.

nn 6. 6. VV--patronenpatronen en oplopende lijnenen oplopende lijnennn Bij brand op een bepaalde plaats => gelijktijdige Bij brand op een bepaalde plaats => gelijktijdige

bewegingen bij branduitbreidingbewegingen bij branduitbreidingnn een opwaartse uitbreiding.een opwaartse uitbreiding.nn een progressieve zijdelingse of concentrische uitbreiding.een progressieve zijdelingse of concentrische uitbreiding.

nn De resultante is een De resultante is een VV--patroonpatroon of een oplopende of een oplopende lijn. lijn.

nn De punt van de V of van de oplopende lijn wijst De punt van de V of van de oplopende lijn wijst naar de originele brandhaard.naar de originele brandhaard.

nn Uitzonderingen:Uitzonderingen:nn brand die ontstaat aan het plafondniveau: zal brand die ontstaat aan het plafondniveau: zal

langzaam naar beneden komen en horizontaal langzaam naar beneden komen en horizontaal uitbreiden, bijv. langs een houten wand. Op deze uitbreiden, bijv. langs een houten wand. Op deze houten wand zal een Vhouten wand zal een V--vormig brandpatroon vormig brandpatroon ontstaan waarbij de oorsprong van de brand gelegen ontstaan waarbij de oorsprong van de brand gelegen is vertikaal boven de onderste punt van het is vertikaal boven de onderste punt van het VV--patroonpatroon..

nn bij meerdere brandhaarden , meerdere Vbij meerdere brandhaarden , meerdere V--vormige vormige patronen, slechts patronen, slechts éééén is de originelen is de originele

Samengevat:Samengevat:nn volledig nazicht van het algemeen en volledig nazicht van het algemeen en

gedetailleerd schadebeeldgedetailleerd schadebeeldnn alle details analyseren rekening houdend met de alle details analyseren rekening houdend met de

geformuleerde algemene regels.geformuleerde algemene regels.nn de mogelijke afwijkingen en uitzonderingen.de mogelijke afwijkingen en uitzonderingen.

26

Beslissingsboom: 4 mogelijkhedenBeslissingsboom: 4 mogelijkheden

nn Geval 1:Geval 1:nn De gekozen originele brandhaard is de laagste De gekozen originele brandhaard is de laagste

brandplaatsbrandplaatsnn Alle hogere brandschade kan vanaf deze plaats Alle hogere brandschade kan vanaf deze plaats

ontstaan zijn. ontstaan zijn.

=>Deze plaats is een mogelijke originele brandhaard.=>Deze plaats is een mogelijke originele brandhaard.

nn Geval 2:Geval 2:nn De gekozen originele brandhaard is niet de laagste De gekozen originele brandhaard is niet de laagste

plaats met brandschade, plaats met brandschade, nn Alle lagere verbranding kan vanaf deze plaats Alle lagere verbranding kan vanaf deze plaats

ontstaan zijn. ontstaan zijn.

=>Deze plaats is een mogelijke originele brandhaard.=>Deze plaats is een mogelijke originele brandhaard.

nn Geval 3:Geval 3:nn De gekozen originele brandhaard is de laagste plaats De gekozen originele brandhaard is de laagste plaats

met brandschade, met brandschade, nn Alle hogere schade kan er niet van afgeleid worden.Alle hogere schade kan er niet van afgeleid worden.nn De gemaakte veronderstelling is wellicht onjuistDe gemaakte veronderstelling is wellicht onjuist

=> => Nieuwe oorsprong op een hoger niveauNieuwe oorsprong op een hoger niveauin beschouwing nemen.in beschouwing nemen.

nn Geval 4:Geval 4:nn De gekozen originele brandhaard is niet de laagste De gekozen originele brandhaard is niet de laagste

plaats met brandschadeplaats met brandschadenn Alle lagere brandschade kan er niet van afgeleid Alle lagere brandschade kan er niet van afgeleid

wordenworden

=>=> Er moet een nieuwe oorsprong gezochtEr moet een nieuwe oorsprong gezochtworden, op een lager niveau.worden, op een lager niveau.

nn Een gekozen oorsprong moet echter telkens Een gekozen oorsprong moet echter telkens opnieuw gecontroleerd worden.opnieuw gecontroleerd worden.

nn Nagaan of het volledige schadebeeld en de Nagaan of het volledige schadebeeld en de volledige branduitbreiding aanneembaar kunnen volledige branduitbreiding aanneembaar kunnen verklaard worden vanaf deze oorsprong. verklaard worden vanaf deze oorsprong.

nn Eventueel moeten andere oorsprongen eveneens Eventueel moeten andere oorsprongen eveneens geselecteerd worden en onderworpen aan de geselecteerd worden en onderworpen aan de testprocedure.testprocedure.

Volgende stap: Volgende stap: nn Op deze plaats van de oorsprong, zoeken naar :Op deze plaats van de oorsprong, zoeken naar :nn een mogelijke oorzaak of ontstekingsbron.een mogelijke oorzaak of ontstekingsbron.nn het brandbaar materiaal dat het eerst in brand is het brandbaar materiaal dat het eerst in brand is

gekomen.gekomen.

27

nn Indien op de plaats van de oorsprong, Indien op de plaats van de oorsprong, nn een ontstekingsbron een ontstekingsbron nn en brandbaar materiaal aangeduiden brandbaar materiaal aangeduid

=> => deze plaats = deze plaats = de zekere of vermoedelijkede zekere of vermoedelijkebrandoorzaak.brandoorzaak.