Onderwijs AMC - Coschap in Afrika
-
Upload
christian-van-rij -
Category
Health & Medicine
-
view
2.391 -
download
2
description
Transcript of Onderwijs AMC - Coschap in Afrika
Werken in een Afrikaans ziekenhuisChristian van Rij – Tropenarts in Tanzania 2007 - 2010
Overzicht presentatie
Organisatie ziekenhuizen / zorgverleners
Werkzaamheden
Culturele aspecten
Ontwikkelingssamenwerking
Praktisch
Wie ben ik?
Tanzania
45 miljoen inwoners
120 stammen (2 nomade)
Swahili (+ stamtalen)
UN Develop. ind: 152/185
Ngorongoro
14 036 km2
(⅓ Nederland)
186 000 mensen(13/km2)
Inkomen 320€/j
Levensverw. 50 j (mediaan 18j)
Ngorongoro
Geen geasfalteerde wegen
Weinig elektriciteit
Volgende verwijsziekenhuis 9-
14 u rijden
Wasso
Wasso Hospital
District Designated Hospital• 150 bedden
Digodigo Health Center• 10 bedden
Outreach programma
Staffing:• 2 Medical Officers
• 1 Assistent Medical Off.
• 6 Clinical Officers
• 25 Nurse Midwives / Officers
• 30 Medical Attendents
Totaal 150 man
Organisatie Ziekenhuizen
EchelonsZiekenhuis echelons
Dorp-niveau
Landelijk
Provincie-niveau
Eigenaar en Toezicht
• Bisdom
• Overheid
• NGO / Privaat
Superviserend Organogram
MO-IC
Money&
Power
Ministerie
RMO
DMO
Bisschop
General Secretary
Health Secretary
Intern. Samenw
Nation. SamenwNGO’s
Ziekenhuis Organogram
Hospital in Charge
Administration Department
Workshop Unit Environment Unit
Canteen and Guesthouse
UnitWatchman Unit
Medical Department
Doctors Unit Labarotory Unit
Pharmacy Unit Radiology Unit
OPD Unit CTC unit
Dental Unit Physio Unit
Nursing Department
F/M Unit Ped/VIP Unit
Theatre Unit RCH / PHC Unit
Cleaning Unit Laundry Unit
Patient Kitchen
Accounting Department
Cashier Units
Hospital Management Committee
Head of Medical
Dept.
MO-IC Admin.
Head of Supportive
Units
Account.Head of
Paramed. Dept.
Head of Public
Health UnitUnion
Matron
Hospital Management Team Members
Hospital in ChargeDirector/ MO-IC
Administration Department
Administrator
Medical Department
MO-IC / HMD
Nursing Department
Matron
Accounting Department
Accountant
Hospital Board Members
MO-IC
DMO Health Secretary
Matron
Union Comm. Repr.
Admin. Account.
NGO’s
Achtergrond zorgverleners
150 Staff
• 2 Medical Officers
• 1 Assistant Medical Officer
• 8 Clinical Officers
• 25 Nurses
• 20 Nurse Assistants
• 3 Technicians (lab/rad.)
• 1 Dentist
• 1 Physiotherapist
Niveau’s medewerkers
• Medical Officer • Universitair Niveau
• Goed niveau, mn qua snijvaardigheid
• Weinig specialisten
• Mn ruraal zeldzaam
Artsen per miljoen inwoners
Nederland 2860
Tanzania 10
Niveau’s medewerkers
• Medical Officer
• Assistant Medical Officer
• HBO Niveau
• Uiteenlopende bekwaamheid: MBO niveau tot universiteit waardig
Niveau’s medewerkers
• Medical Officer
• Assistant Medical Officer
• Clinical Officers
• MBO niveau
• Door vaak veel ervaring zul je er vaak kundige mensen onder vinden
Niveau’s medewerkers
• Medical Officer
• Assistant Medical Officer
• Clinical Officers
• Nurse Officers
• HBO niveau
• Verloskundige zorg
• Regelmatig ook verdere specialisaties zoals Anesthesie
• In Tz een statuspositie
Niveau’s medewerkers
• Medical Officer
• Assistant Medical Officer
• Clinical Officers
• Nurse Officers
• Nurse Midwives
• MBO verpleegkundige
• Verloskundige zorg
Niveau’s medewerkers
• Medical Officer
• Assistant Medical Officer
• Clinical Officers
• Nurse Officers
• Nurse Midwives
• Medical Attendents
• Verzorgenden
• Amper scholing (LBO)
Werken in het ziekenhuis
Mannen-afdelingMannen-
afdVrouwen-
afd.Ante/
postnatalAnte/
postnatal
Kinder-afd.
Ziekenhuisafdelingen
Lab / Röntgen CTCCTC
Major Theatre
Minor TheatreMinor
Theatre
Dental
Out Patient Department (OPD)
TB
RCH
/ P
HC
/ O
utre
ach
serv
ices
Cashier Registration
CTCPharmacy
Frequente Infectieziekten
• Malaria
• Tuberculosis
• Typhoid
• HIV/Aids
• Amoebiasis & Worms
• Brucella
• Brucellosis
• Enchinococcus
• Rheumatic Fever
• Pneumonia
• Meningitis
• Urinary Tract Infections
Wasso Hospital 2010
Freq. niet-infectieuze aandoeningen
• Ondervoeding
• Zeer ernstige brandwonden
• Obstetrisch– Abortus, (Pre)Eclampsia, Obstructed labour
• Fracturen en Wonden:– Leeuw, luipaard, buffalo, slang trauma’s– Auto, kogel, pijl, machette wonden
• Weinig aandacht maar duidelijk toenemend:– Astma, Hypertensie, Kanker, Diabetes
Moeilijkheden met diagnoses
• Anamneses vaak niet accuraat
• Lab beperkingen– Kweken, PCR, Elektrolyten, Nier/Leverfuncties zelden
mogelijk– Veel vals positieven / negatieven– Kennis varieert sterk
• Beperkingen röntgen– meestal alleen standaard röntgenopnames– soms een echo– Zeer matige kennis interpretatie
Tips voor de diagnose
• Regionaal veel voorkomende ziekten meest waarschijnlijk– Vertrouw op lokale ervaring!
• LO geeft veel aanwijzingen
Tips voor de diagnose
• Bij twijfel en ernstig ziek:Overweeg behandeling Malaria, TBC en bij kinderen ook Meningitis
Moeilijkheden met behandeling
1. Vertraagde behandeling2. Adequate medicatie of ervaring hiermee niet
aanwezig
3. Onvoldoende controles
4. Geen adequate chirurgische interventie
5. Te korte behandeling
Grootste impact: Te late komst!
• Grote afstand– Geen vervoersmiddelen / zeer slechte wegen– Geen geld voor vervoer
• Eerst lokale genezers geprobeerd
• Onwetendheid
• Vertragingen in een lager echelon
Dagindeling
8u Morning Report
9u Ward Round
11u Minor Theatre
13u Lunch
14u OPD / Meetings
16u Laatste zaken en daarna om de dag de 2nd on call
Meetings / Ceremonies / Acute medische zaken / Acute niet medische zaken
Een Afrikaanse dag is
moeilijker te voorspellen
dan een Nederlandse
Westerlingen hebben horloges;
Afrikanen de tijd
Ook werk
Welke risico’s accepteer je?
• Hiv infectie
• Hep C infectie
• Rabiës infectie
• Tuberculose
• Verkeersongeluk
• Slangenbeet
• Ernstige Malaria
Wat ga je doen om dit te voorkomen?
Coassistenten overleven
Europeaan in Afrika
Etnocentrisme
Joseph Goebbels
Omar Al-Bashir
Robert Mugabe
Shiva
Hirohito Osama bin Laden
Bescheidenheid als gave
Il Buon Samaritano, Giacomo Conti, 1878
Maasai
Maasai
• Pastoralists with cows
• Strong cultural habits
• Often not educated
• Many do not speak Swahili
Watemi / Sonjo’s
Watemi / Sonjo’s
• Strong cultural habits
• Living around Digodigo
• Agriculturalists
Geloof in helers
Functies Geneeskunde
1. Een verklaring zoeken voor de ziekte
2. Legaliseren van de ziekte en van de patiënt
3. Fysieke beheersing van de ziekte
Dit is universeel voor vele culturen
Verklaring voor ziekten in NL
• Verkoudheid: op de tocht hebben gestaan
• Rugpijn: gebukt gaan onder spanning
• Blaasontsteking: op blote voeten gelopen
• Pijn: symptoom van onderliggende pathologie
• Chagrijnig: verkeerde been uit bed gestaan
• Buikpijn: iets verkeerds gegeten
Legalisering van ziekte in NL
• Rugpijn beter geaccepteerd dan spierspanningspijn
• Migraine beter geaccepteerd dan hoofdpijn
• Duizeligheid beter geaccepteerd dan angstaanval
• Vermoeidheid beter geaccepteerd dan overbelasting
Fysieke beheersing ziekte
Niet altijd evidence based
• Accupunctuur
• Homeopathie
• Sauna-bezoek
• Darmspoelingen
• Anti-oxidanten
• Chiropractie
Maar zonder gekheid
• Geloof je echt dat levensstijl geen invloed heeft op griepkans?
• Wie zal nooit acetylcysteine voor slijm, glucosamine voor artrose voorschrijven?
Om te relativeren
• Bewezen planten-extract-effecten:– Schietwilgschors bij pijn
– Vingerhoedskruid bij oedeem
– St Janskruid bij somberheid
– Goudenregen-zaden bij nicotineafh.
– Valeriaan voor rust en slapen
– Honing op brandwonden
– Artemisinine bij malaria
Toeval als verklaring
Pech, toeval of samenloop van omstandigheden bestaat in veel culturen niet.
Het zijn vindingen van het westerse denken, van een samenleving die zich wilde losmaken uit de greep van de angst dat alles wat gebeurt door iets wordt veroorzaakt. Dat dingen zonder oorzaak kunnen gebeuren en zonder gevolgen kunnen zijn.
Opperwezen
Natuurgeesten
Mensen
Voorouders
Lagere goden
Het Kwaad
ShaitanMensen
DjinProfeten
Engelen
Allah
Slechte Geesten / Demonen
Mensen
Voorouders / Maria
Satan
GodHeiligen /
Aartsvaders
Engelen
Wat te doen bij ernstig ongeluk
• Gebeds- of andere reinigende ceremonie (herstel contact met God, geest of voorouder)
• Offer (boetedoening, tevens gunstig stemmen)
• Ongedaan maken van een bezwering
• Uitdrijven van kwade geesten
• Ontmaskeren en berechting van een heks
Reiniging
Offer
Azteken Abraham
Geestuitdrijven
Geestuitdrijvingen
Heksenjacht
Preventie
Terug bij Pech
Toeval en pech als uiting van een samenleving die zich wilde losmaken uit de greep van de angst dat alles wat gebeurt door iets wordt veroorzaakt. Dat iets zonder oorzaak is; maar met gevolg?
De vraag rijst of we met het in huis halen van het begrip toeval onszelf hebben blindgemaakt voor de samenhang tussen gebeurtenissen…
Casus
Casus
Een 1-jarig niet gevaccineerd jongetje wordt door moeder naar het ziekenhuis gebracht met diarree, dehydratie en vermagering. De dag na opname staat moeder, niet voor rede vatbaar, op ontslag.
Na 4 weken meldt ze zich niet vlg afspraak bij de MCH Unit. Een zuster zoekt haar thuis op. Ondanks de ondervoeding wil moeder niet terug: ze zijn nl. onder behandeling van local healer.
Bij een herhalingsbezoek 4 weken later is het kind er beter aan toe. De moeder zegt nu toe weer naar de kliniek te zullen komen voor vaccinaties. Nieuwsgierig geworden brengt de zuster een bezoek aan de healer voor een verklaring.
Uit de anamnese local healer
Moeder geloofde niet in herstel; misschien was het betoverdDe vader verdrinkt zijn loonDe vader twijfelt of het kind van hem isDe moeder had geen geldEr was onvoldoende etenHet kind wilde niet etenDe geiten van de buren vraten de moestuin kaalEr was geen hek om de tuinEr was geen schoon waterGeen vaccinaties doordat moeder ver moest lopen hiervoorDe schoonmoeder had een langlopende ruzie met de vrouwDe eigen moeder had een langlopende ruzie met de vrouw
Conclusies Local Healer
• Verstoring relaties binnen de eigen clan (moeder)
• Verstoring relaties clan van de echtgenoot (schoonmoeder)
• Verstoring relatie buren
• Verstoring relatie echtgenoot
• Geloof dat het kind niet beter kan worden omdat het is betoverd
Gevolg → Totale hulpeloosheid moeder (naast gebrek aan geld en eten)
Afrikaanse ziektepresentatie
Plan van aanpak Local Healer
1. De healer gaf incisies om de betovering van het kind ongedaan te maken
2. Hij ging in gesprek met de overleden moeder van de moeder van de vrouw; die wilde dat er een verzoening plaatsvond
3. Hij bewoog de echtgenoot ertoe regelmatig wat geld aan de vrouw te geven
4. Samen met haar moeder bouwde de vrouw daarop een hek rond de moestuin en begon opnieuw met planten
5. Hij praatte met de broer van de vrouw; deze gaf de oudere kinderen van het gezin opdracht dagelijks schoon water te gaan halen bij een ver gelegen bron
6. De verzoening met de schoonmoeder faalde
Gevolg→ de moeder kreeg weer hoop en nam zich voor het kind maandelijks naar de gezondheidspost te brengen.
Conclusies
• In het dagelijks leven binnen andere culturen neemt de invloed van geloof in goed en kwaad een grote plaats in
• Hulpzoekend gedrag in andere culturen verschilt van dat van ons. Dit betreft zowel presentatie van klachten als verwachtingen over verklaring als behandeling
• Traditionele geneeswijzen vallen niet te negeren. Ze hebben een duidelijke plaats naast westerse gezondheidszorg.
Conclusies
• Een overstap van de ene discipline naar de andere is in veel culturen vaak een familiebeslissing
• Traditionele genezers zijn niet per definitie slecht. Op lokaal niveau is met sommigen samenwerking mogelijk. Integratie van traditionele geneeswijzen in het bestaande gezondheids-zorgmodel is onderdeel van het beleid van de WHO
Local healers kunnen ook gevaarlijk zijn
• Vertraging bij verwijzing naar het ziekenhuis• Overdosering ingrediënten• Aspiratie pneumonie, darmperforatie• Gevaarlijk snijwerk
• Verwijderen van een voortand, incisie uvula (kukata kimeo) of vaginawand (nsinza)
• Infectieuze of bloedinscomplicaties• Doden van heksen• Gebruik van menselijke organen (mn albino’s)
Dambisa Moyo
Visies op ontwikkelingssamenwerking
Dead Aid
Marshal / SWAP
Tweega Medica
Direct Aid
… Eigen kracht … … … … … Samenwerking … … … … … .. Nu helpen …
Effect meetbaar
• 32% reduction in our mortality rate
• 16% increase in hospital deliveries in 2008– 34% reduction of perinatal mortality
1. Halveren ernstige armoede en honger met ½ tov 1990
2. Basisonderwijs voor alle kinderen
3. Bevorderen gelijkheid en ontwikkelingskansen voor vrouwen
4. ⅔ minder kindersterfte t.o.v. 1990
5. ¾ minder moedersterfte t.o.v. 1990 en alg. toegang tot reproductieve ondersteuning
6. Bestrijden HIV/Aids, Malaria en andere ziekten (o.a. TB)
7. Ontwikkelen van een duurzaam leefmilieu
8. Ontwikkeling van een wereldwijd ontwikkelingssamenwerkingsverband
Millenium Development Goals 2015
Millenium Goals voortgang1990 2008/2009
Extreme armoede 46% 27%
Ondergewicht (<5) 31% 26%
Lagere school opleiding 83% 89%
Gelijkheid vrouwen 87% 96%
<5 mortaliteit (†/ 1000) 100 72- 60
Moedersterfte 572.000 358.000
Verspreiding van HIV/Aids tot stand gebracht
Verspreiding Malaria minder sterfte (?)
Incidentie TB iets afgenomen († )
Geen toegang veilig drinkwater 29% 14%
Tips voor vertrek
Ik ga op reis en ik neem mee…
• Visa / Studentenpermit
• Verzekeringen
• Leuke reispartner
• Vaccinaties
• Malariaprofylaxe
• PEP
• Diarree middelen
• Muskietennet / Deet
• Items ziekenhuis
• Items voor jouw project
• Boeken: – Taal, – Medisch, – Reis – Annual Report Hospital
Medische boeken
• Hospital Care for Children - Guidelines for the Management of Common Childhood Illnesses – http://whqlibdoc.who.int/publications/2005/92415
46700.pdf?ua=1
– Gedrukt voor 10 Euro
Medische boeken
• Hospital Care for Children - Guidelines for the Management of Common Childhood Illnesses – http://whqlibdoc.who.int/publications/
2005/9241546700.pdf?ua=1
• Nationaal formularium, alternatief BNF / MSF
• Care of the Critically Ill Patient in the Tropics
• Als je van chirurgie houdt en wilt sjouwen:– Primary Surgery, Maurice King (2 delen)
Algemene boeken
• The State of Africa, Martin Meredith
• Ebbenhout, Ryszard Kapuscinski
• Opereren in Ghana, Harry Wegdam
Hakunamatata,Mungu anasaidi!
Safari Njema!
Herstelde patiënt van slide 41