Februari 2016nummer 2, jaargang 25

Martijn WiesenekkerBlikt terug op alliantie

Torenduo in het nieuwVerbouwing verpleegafdelingen

PatiëntenparticipatieAMC publiceert statement

Veel meer eenpersoonskamers. Noord- en Zuid afdelingen met gemeenschappelijke voorzieningen. Overal een slimme, flexibele indeling, afgestemd op het verpleegkundig proces. De verpleegtorens F en G gaan helemaal op de schop.

Uitgelicht

Torenduo in het nieuwTekst: Simon KnepperIllustratie: Gemma PauwelsFoto: Jeroen Oerlemans

De eerste fase, die wordt het lastigst. “Voor je kunt verbouwen moet er eerst een stuk leeggemaakt worden”, zegt Jan de Wolde, projectleider namens de zorgdivisies. “Wat betekent dat we patiënten zullen moeten verplaatsen. Afdelingen opknippen en tijdelijk samenvoegen is onvermijdelijk. In de loop van de verbouwing komt er meestal weer ruimte bij, maar die openingsfase is altijd een her-senkraker.”

Vanaf medio 2017 gaan de verpleegafdelingen van de F- en G-toren rigoureus op de schop. Dat is te zeggen: de verdiepingen drie tot en met zeven, in gebruik bij de divisies In- en Uitwendige specia-lismen, Hartcentrum en Chirurgische specialis-men. “Verdieping acht is de kinderlaag, die was natuurlijk al helemaal up tot date.” De compleet nieuwe afdelingen die ervoor in de plaats komen, moeten zo’n twee, drie decennia meegaan. Het streven is de sloop- en bouwfase zo snel mogelijk te laten verlopen, met zo min mogelijk overlast en weinig tot geen productieverlies. Zoals program-mamanager Huisvesting Rutger Kriek het uit-drukt: “Tijdens de verbouwing blijft de winkel ge-woon open.” Over de geraamde kosten houden de beide stuurlieden zich graag nog even op de vlak-te, maar tientallen miljoenen euro’s is zeker geen te ruime schatting.

Compleet gestriptAanleiding voor de verbouwing is de bedenkelijke staat van de huidige verpleegkamers, die na 35 jaar trouwe dienst sterk verouderd zijn. “Je hoeft maar naar het sanitair te kijken, de hele inrich-ting, de drempels waar patiënten hun infuusstan-daard overheen moeten trekken”, verklaart De Wolde. “Veel meerpersoonskamers worden al lang niet meer als zodanig gebruikt, zeker die voor zes personen niet. Uit het oogpunt van infectiepreven-tie en privacy kán dat eigenlijk ook niet meer.”

Om ruimte te bieden aan nieuwe verpleegkun-dige werkmethoden worden de verdiepingen in

kwestie compleet gestript. Buitenmuren, trappen-huizen en liften blijven gespaard, binnen die con-touren wordt alles opnieuw ingericht. Kriek: “Dat biedt de gelegenheid om heel fundamenteel te overwegen wat je wilt en wat daarvoor nodig is”. Over die twee hamvragen buigt zich sinds een maand of drie een breed samengestelde program-magroep, met vertegenwoordigers van alle belang-hebbenden sectoren. Artsen en verpleegkundigen dus, al dan niet leidinggevend, maar de groep om-vat ook afgevaardigden van ADICT, de directora-ten Services en Huisvesting en de Cliëntenraad. Samen met wisselende deskundigen moeten die tot een programma van eisen komen.

Geen kleinigheid, want vast staat er over de nieuwe verpleegafdelingen nog bijna niets. Al te-kenen er zich volgens De Wolde wel al paar duide-lijke voorkeuren af. Voldoende ruimte voor rooming-in bijvoorbeeld, oftewel voor logerende familieleden en mantelzorgers. En veel meer een-persoonskamers. De Wolde: “Vrijwel alleen maar eenpersoonskamers zou geen gek idee zijn, maar dan kun je natuurlijk minder patiënten kwijt. We zijn nu aan het rekenen hoeveel je er kunt bouwen zonder de minimaal benodigde beddencapaciteit aan te tasten.”

Efficiënter oproepsysteemZal een forse toename van het aantal eenper-soonskamers de verpleegkundige werklast niet verzwaren? Niet noodzakelijk, denkt De Wolde. “Eventueel grotere loopafstanden kun je elders weer compenseren. Elke toren heeft een noord- en een zuidkant. Nu zijn dat op elke laag twee aparte verpleegafdelingen, elk met hun eigen voorzieningen. We willen ernaartoe om daar één geïntegreerd gebied van te maken, met in het midden bepaalde gedeelde voorzieningen. Ook een efficiënter oproepsysteem kan de workload verlichten. Er zijn bijvoorbeeld systemen denk-baar waarbij elke oproep direct bij de juiste me-

13 status

dewerker terechtkomt, en waarmee de verpleging rechtstreeks met de patiënt kan communiceren. Verder moet je bedenken: voor verpleegkundigen kan het heel prettig zijn om even rustig met een patiënt te kunnen praten. En verrichtingen uit-voeren is op een eenpersoonskamer vaak makke-lijker.”

Onaantastbaar uitgangspunt voor de nieuwe indeling zijn de werkprocessen, benadrukt Kriek. ”We kijken naar de activiteiten van arts, verple-ging, patiënt, bezoekers. Hoe zien die er nu uit, hoe zouden we het eigenlijk willen? Functies als ICT, voeding, logistiek, medicatie en schoonmaak nemen we natuurlijk ook mee. In de huidige situa-tie zijn die vrij autonoom georganiseerd. Dat wil-len we niet meer, in de nieuwe situatie moeten ze goed op elkaar afgestemd zijn om de zorg maxi-maal te kunnen ondersteunen.”

H-toren buiten schotOver al die functies en processen laat de program-magroep de komende maanden zijn gedachten gaan. Hoe willen we in dit ziekenhuis omgaan met voeding? Brengt de toekomst een menukaart en een systeem waarbij de patiënt eet wanneer en waar hem dat uitkomt? Hoe gaan we om met af-val, met ontlasting? En de medicatie, moet die straks in satellietapotheken bereid worden of in de centrale apotheek? Wat ligt er op voorraad op de afdeling, hoe kunnen we die voorraad overal zo klein mogelijk maken zonder dat er ooit iemand misgrijpt? Wat vraagt de patiënt aan bed als het gaat om tv, om digitale apparatuur?

“We praten daar sinds december over”, zegt De Wolde. “Nog maar kort eigenlijk. Ter inspiratie hebben we inmiddels rondgekeken in de nieuw-bouw van het Erasmus MC en het Meanderzieken-huis in Amersfoort, we gaan ook nog bij het Rei-nier van der Graaf op bezoek. Allemaal om een beetje los van de vertrouwde concepten te komen.”

Omdat de H-toren al eerder onder handen is genomen, blijft die bij de komende operatie buiten schot. Prettig voor de bewoners, natuurlijk. Maar

bij die H-renovatie is veelal nog vastgehouden aan de huidige verpleegsituatie. Levert het onvermijde-lijke verschil met de vernieuwde G- en F-toren straks geen lastig situaties op? Kriek, diplomatiek: “Het is in elk geval een van de dingen waar de pro-grammagroep rekening mee moet houden. De werkwijzen in de verschillende torens zullen op elkaar moeten aansluiten zonder dat de ruimte voor noodzakelijke vernieuwingen wordt inge-perkt.”

Verre van eenvoudigIn totaal gaan de sloop- en bouwwerkzaamheden naar schatting gauw drie tot vijf jaar in beslag nemen. De Wolde: “We hopen in de zomer het con-cept klaar te hebben. Dat vertaal je vervolgens in een concrete vormen, materialen en kleuren en dan is het ook nog zaak goede aannemers te vin-den.” Een verbouwperiode van drie jaar, hoe aan-trekkelijk ook, lijkt hem persoonlijk aan de opti-mistische kant. “Dat lukt alleen als we kans zien eerst de hele G-toren en dan de F-toren aan te pakken. Maar het zal verre van eenvoudig zijn om in de eerste bouwfase één toren helemaal leeg te krijgen. Voor alle opgenomen patiënten heb je dan maar twee torens over en je kunt niet zomaar ie-dereen naast elkaar leggen.”

Meer voor de hand ligt mogelijk een driefasen-traject, waarin beide torens per fase voor een der-de worden leeggemaakt en na renovatie weer ge-vuld. “Dan zijn we vier tot vijf jaar bezig. Wat des te meer reden zal zijn om de overlast zo klein mo-gelijk te houden, bijvoorbeeld door een aantal complete verdiepingen tegelijk te renoveren in plaats van eerst de noord- en dan de zuidkant aan te pakken.”

Ontkomen aan hinder en tijdelijke ongemak-ken is hoe dan ook een ideé fixe, waarschuwt De Wolde maar vast. “Zowel het slopen en bouwen als de verschuifoperatie leveren onvermijdelijk over-last op.” Paar jaartjes de tanden op elkaar dus maar. En alvast dromen van die schitterende nieu-we verpleegambiance.

Uitgelicht

14 februari 2016

Jan de Wolde (l), Rutger Kriek en management trainee Nanouk Botman vormen samen het kernteam voor de verbouwing.