2 3 4

Wandelroute ‘Lettelberter Petten en Bergboezem’

Wandelroute ‘Lettelberter Petten en Bergboezem’

Deze brochure beschrijft twee mooie

wandelingen door de Lettelberter Petten

(5 km) en de bergboezem van het

Lettelberterdiep (10 km). Als u beide

wandelingen achter elkaar loopt, is de

totale afstand ca. 13 km. Het begin- en

eindpunt is bij de parkeerplaats van

het Dorpshuis Lettelbert / Watersport-

centrum Westerkwartier.

De wandeling voert u over dijken, zand-

paden en verharde paden.

Onder droge omstandigheden geschikt voor rolstoelgebruikers met begeleider

Start wandelroutesVan dorpshuis naar Hooilanden(1 km)U verlaat de parkeerplaats en gaatlinksaf het fietspad op, Lettelbert in.Aan het einde van het fietspad gaat urechtsaf (Hoofdstraat). Vrij snel daar-na passeert u de brug over hetLettelberterdiep.

Het Lettelberterdiep was vroeger eenbelangrijk vaarwater tussenGroningen en Friesland. Bij de brughoorde gebruikelijk een herbergwaarin de vermoeide schippers evenop verhaal konden komen. Zo ook inLettelbert. Helaas is de prachtige her-berg in 1980 afgebroken. Na 1 km, direct voorbij het einde vande bebouwde kom, splitst de routezich. Voor de wandeling door deLettelberter Petten gaat u hier

rechtsaf (Hooilanden). Voor de berg-boezem van het Lettelberterdiepvervolgt u uw weg over deHoofdstraat.

Lettelberter PettenVan Hooilanden naar LettelberterPetten (1,5 km)

Nadat u rechtsaf gegaan bent, ver-volgt u uw weg over De Hooilanden.Na een paar honderd meter loopt deweg parallel aan de autosnelweg (A7).Bij de eerste boerderij verlaat u dedrukte van de snelweg en gaat het erfop. Hier vindt u een informatiepaneelvan de Stichting Het GroningerLandschap (www.groningerland-schap.nl).Zij omschrijft het gebied als volgt: Tussen de snelweg en de noordoevervan het Leekstermeer ligt een prachtig

natuurgebied. De stille oeverlandenmet wisselend waterpeil, de weiden, depoelen en het open water vormen eengoed tehuis voor weidevogels als dekievit, grutto en tureluur. Elk jaarkomen kemphanen, ganzen en zwanenop bezoek. In de open ruimte is regel-matig een groepje reeën te zien. Midden in het gebied rijst een moeras-bos op met zijn karakteristieke fauna.Hier bouwen buizerds, haviken en velezangvogels hun nesten. Aan de bezoe-ker biedt deze combinatie van water,weide en bos een onverwachte afwisse-ling.Hier gaat u het klaphekje door enrechtdoor het dijkje op. U loopt nuop het ‘J. van Dijkpad’, genoemd naarde heer J. van Dijk. Hij was van 1987– 1999 gedeputeerde van Landbouw,Milieu, Natuur en Landschap van deprovincie Groningen. In de lente kleurt het grasland doorde pinkster- en boterbloemen, laterdoor de zuring. In het relatief schonewater in de sloten voelen waterviolie-ren, zwanebloemen en wateraardbei-en zich thuis. U volgt de dijk, gaat vóór het hekrechtsaf en na ca. 75 m linksaf, hethalfverharde pad op. Links en rechtsvan het pad ziet u natte graslanden,

5 6 7 8

overgaand in moerasbos. Dit zijn deeigenlijke Lettelberter Petten. Petgaten zijn ontstaan na het afgravenvan smalle stroken veen. Het uitge-graven veen werd op legakkers tedrogen gelegd. De gedroogde turfjeswerden door de plaatselijke bevol-king in de kachel gebruikt of ver-kocht. Toen de vraag naar turf weg-viel en aan de vervening een eindekwam, groeiden de veenplassen dichtmet riet, varens, mos en elzen. Zoontstond een mysterieus en donkerelzenbroekbos. Ongeveer 100 m voor het klaphekjekunt u linksaf voor een bezoekje aanvogelkijkhut ‘Olde Mart’. Hier heeft ueen goed uitzicht over het noord-oos-telijke Leekstermeergebied. Na uwbezoek aan ‘Olde Mart’ keert u terug naar het pad en vervolgt uw weg.

Door Lettelberter Petten naarHooilanden (1,5 km)U gaat het klaphekje door, volgt hetpad, gaat een tweede klaphekje dooren blijft het pad volgen. Rechts van uziet u een kleine stuw in de sloot,bedoeld om de waterstand in hetmoerasbos te verhogen. Bij hoogwater stroomt het water het bos in enkan dan niet terugstromen. Debedoeling hiervan is verdroging enverzuring te voorkomen en nieuwemogelijkheden te bieden voor vogelsen planten.

De oeverlanden van het Leekstermeerworden extensief begraasd door eenkudde Schotse Hooglandkoeien. Inde winter dient het gebied als foura-geergebied van verschillende soortenganzen, waaronder brandgans,Canadese gans, Nijlgans. Soms ziet u

er ook enkele witte zwanen. Als u eenbroedende zwaan ziet, verstoort u hetdier alstublieft niet.

U volgt het pad verder en verlaat deLettelberter Petten. Aan het einde vanhet pad gaat u om het hek heen enslaat linksaf, de verharde weg op. U bevindt zich weer op De Hooilanden.Na een paar honderd meter arriveert ubij de Hoofdstraat. Linksaf keert uterug naar het Beginpunt (1 km).Rechtsaf, richting Oostwold, vervolgt uuw wandeling naar de bergboezem.

Bergboezem LettelberterdiepVan Hooilanden naar Bergboezem(1,5 km)U volgt de Hoofdstraat in de richtingOostwold. De weg gaat via het via-duct over de A7, de autoweg vanHeerenveen naar Groningen. Dezeweg heeft veel landerijen van de boe-ren in Lettelbert in tweeën gedeeld,waardoor een economische exploita-tie niet goed meer mogelijk was. Onderaan het viaduct gaat u linksaf ’t Mienscheer in. Na 1 km, direct nade brug over het Lettelberterdiep,gaat u rechtsaf de Lettelberterdijk op.U laat de autoweg achter u en ziet naongeveer 300 m een hoog houtenbruggetje (‘hoogholtje’). U gaat doorde klaphekjes en over het bruggetjenaar de overkant van hetLettelberterdiep. Hier bevindt zich debergboezem van het Lettelberterdiep,

9 10 11 12

die hier grotendeels rond 2003 isgerealiseerd. Dit 100 ha. grote gebiedvan voormalige landbouwgrond dientals buffer bij overvloedige regenval;het voorkomt dat het waterpeil in deomgeving zo hoog wordt dat erwateroverlast optreedt. Daarom ziet uhier ook twee stuwen die bij hoogpeil water het gebied inlaten. Bij laagpeil bestaat het gebied deels uit landen deels uit water. Het is daardooreen oase voor tal van watervogels ensteltlopers geworden, die er dan ooksoms met duizenden vertoeven. Dittrekt op zich weer tal van roofvogelsaan, zoals zelfs de slechtvalk.Bijzonder zijn ook de grote aantallenvan de zeldzaam geworden kemp-haan die hier vertoeven.

Door de Bergboezem naar hetHoendiep (3 km)Vanaf het bruggetje loopt een begaan-bare dijk, die bij nat weer hier endaar modderig kan zijn. U volgt dedijk om de bergboezem. Links ziet ude waterpartijen met vele watervo-gels, biezen en andere begroeiing.Rechts ziet u de landerijen met koei-en, schapen, weidevogels, hazen enz.Dit is een van de betere gebieden

voor de grutto. Die zal zeker in hetvoorjaar, steevast luid zijn eigen naamroepend, over u heen vliegen, al ofniet vergezeld van een tureluur ofkievit.

De bergboezem heeft zich in enkelejaren ontwikkeld tot een vogelrijkgebied, goed voor een rustgevendewandeling met een wijds uitzicht.Een greep uit de vogels die u er kunt

aantreffen: smient, kuifeend, berg-eend, slobeend, nijlgans, grutto, kie-vit, scholekster en verschillendemeeuwen. Ook de lepelaar en de vis-arend zijn hier gesignaleerd.Vóór de boerderij verlaat u de dijk(rechtsaf) en gaat u de twee klaphek-jes door. Op de asfaltweg gekomen,bij het Hoendiep, gaat u linksaf. Bijhet ‘hoogholtje’ vindt u een picknick-bank, vanwaar u kunt genieten vanhet uitzicht op Enumatil met demolen Ebenhaezer.

Van Hoendiep naar Lettelbert(4,5km)Direct na het ‘hoogholtje’ komt uweer bij de Lettelberterdijk. Als uwilt, kunt u de route even verlatenvoor een uitstapje naar Enumatil(rechtsaf). Onze route gaat linksaflangs het Lettelberterdiep, terug naarLettelbert. Omdat een goede door-gang onder de snelweg (nog?) ont-breekt, is het laatste deel van de wan-deling hetzelfde als de heenweg: vóórde snelweg, linksaf, einde weg rechts-af). U volgt de Hoofdstraat tot over

het Lettelberterdiep en gaat danlinksaf. In het zomerhalfjaar kunt uop het terras van het watersportcen-trum (www.watersportcentrumwes-terkwartier.nl) nog lekker even nage-nieten.

13 14 15 16

Colofon

Deze wandelroute is een uitgave van

de Stichting Dorpshuis Lettelbert.

Vormgeving: Dousma&Dousma, Leek

Druk: ScholmaDruk, Bedum

© Stichting Dorpshuis Lettelbert

Hoofdstraat 190

9827 PD Lettelbert

Tel.: 0594-517539

juni 2005

Deze wandelroute is mede mogelijk

gemaakt door financiering door

SGB en Provincie Groningen.