Nummer 97winter 2017

www.aap.nl

Bezoek van Jane Goodall Op 5 december werden we verrast door een spontaan bezoek van Jane Goodall; de wereld­beroemde primatologe die veertig jaar onder­zoek heeft gedaan naar het leven van chimpan­sees. Jane zet zich met hart en ziel in voor een betere toekomst voor de aarde en in het bijzon­der voor mensapen.

Jane komt uit Engeland en was voor lezingen even in Nederland. Tijdens haar verrassingsbezoek sprak ze met medewerkers van AAP. Ze vertelde onder meer dat ze hoopt dat in de toekomst geen primaten meer voor onderzoek worden gebruikt. Met de komst van Tyr en Kaman, de twee laatste proefapen van de Radboud Universiteit, hebben we daarvoor weer een stap in de goede richting gezet!

Ook riep Jane iedereen op om zich in te zetten voor een bewustere samenleving. “Het is nog niet te laat om het tij te keren, het is nog niet te laat om ons (consumptie)gedrag te veranderen. Voor ieder­een is daarbij een rol weggelegd, zeker ook voor de nieuwe generatie. We hebben het heft in eigen han­den!”, aldus Jane.

Enkele jaren geleden begon de dierenrechtenorganisatie

Animal Rights een publieks­campagne tegen instellingen in Nederland die apen gebruiken voor onderzoek. De Radboud Universiteit in Nijmegen was er daar één van. Een veel gebruikte methode om apen aan onderzoek mee te laten werken, is het ont­nemen van water. Ze krijgen slechts een klein beetje als belo­ning voor hun medewerking. De dieren worden dus veroordeeld tot eeuwige dorst! Ook bij Tyr en Kaman is deze methode toegepast. Zij zijn gebruikt voor gedrags­onderzoek.

Rennen voor water

Eerder ontvingen we bij AAP ex­proefdieren die op deze manier tot handelingen gedwongen waren. We zagen dat als er in hun omgeving iets onverwachts gebeurde, dat de dieren zo snel als ze konden naar het drinkpunt renden: snel drinken voordat het

water weer voor weken achtereen wordt weggehaald! Deze dieren zouden zich dood kunnen drinken als je niet goed oplet…

Petitie

De campagne van Animal Rights leidde tot een petitie die door 27.000 mensen werd onder­tekend. Toen de organisatie de handtekeningen aan de Radboud Universiteit overhandigde, maakte de universiteit bekend volledig te willen stoppen met het gebruik van apen. Dat goede nieuws werd nog beter toen de universiteit met AAP contact opnam om te praten over de pensionering van de laat­ste twee proefapen, Tyr (11) en Kaman (7). Deze twee mannen leefden al geruime tijd samen en waren ondertussen weer gewend aan voldoende water, dus klaar om te vertrekken. Met man en macht is achter de schermen gewerkt om een goede overeenkomst op te stellen waarin we regelden dat de universiteit de verzorgingskosten

van de eerste vijf jaar betaalt én dat de dieren niet worden vervan­gen door nieuwe dieren.

Tyr en Kaman met pensioen

Enkele dagen voor Kerst teken­den we de overeenkomst en namen we de dieren mee naar Almere. Tyr en Kaman zijn in Nijmegen in mijn bijzijn door de dierenarts voor het laatst onder­zocht. Ze bleken vooral een beetje aan de zware kant, maar ja, het zijn dan ook heren die met pen­sioen zijn. Voor Tyr en Kaman volgt nu eerst een periode van rust tijdens hun quarantainetijd. Daarna breekt een compleet nieuwe periode aan, waarin de twee heren ook naar buiten kun­nen. Wat hebben deze dieren al lang geen zonlicht meer gezien… Het wordt dan ook tijd om ken­nis te maken met andere rhesus­apen. Eens kijken hoe goed deze Nijmeegse nieuwkomers zijn in het maken van nieuwe vrienden!

Doelstelling

Tijdens de gesprekken met de medewerkers van de universiteit merkte ik hoezeer men het eens is met het genomen besluit. En hoe blij ze zijn dat we Tyr en Kaman konden opnemen. We hopen natuurlijk dat dit ook geldt voor andere proefdiergebruikers, want dan kan ons doel wel eens dichterbij zijn dan we ooit hadden gedacht.

David van GennepDirecteur Stichting AAP

Ze leefden jarenlang in het laboratorium van de Radboud Universiteit en werden keer op keer voor proeven gebruikt. Voor Tyr en Kaman, de laatste twee proefapen van de Nijmeegse universiteit, is daar nu gelukkig een einde aan gekomen. In december hebben we de twee bij AAP mogen verwelkomen! Wat zijn we daar blij mee! Extra fijn is dat we met de universiteit de afspraak hebben gemaakt dat de twee niet vervangen worden voor nieuwe dieren. Op die manier voorkomen we dat de net leeggemaakte kooi weer gevuld wordt met vers bestelde jonge apen die hetzelfde lot tegemoet gaan als hun voorgangers.

Nieuw jaar én nieuw leven voor proefapen Tyr en Kaman

Jane Goodall bracht een verrassingsbezoek aan AAP

Rhesusaap Tyr

Op de borst van Kaman staat het nummer 090 getatoeëerd

Leslie van Maanen en Annemarie Botter (beiden 35 jaar) werken fulltime als stewar­dess bij Transavia. Met opgesto­ken haar, make­up op het gezicht en in een mantelpakje met pan­ty’s en hoge hakken, reizen zij de hele wereld over. Ongeveer één keer per week verruilen zij hun stewardessenleven voor vrijwil­ligerswerk bij AAP.

Toen Leslie en Annemarie elkaar bij Transavia leerden

kennen, merkten ze meteen al dat ze iets gemeen hebben: liefde voor dieren. Zo gingen ze samen naar Thailand om daar een maand lang als dierverzorger in een opvang­centrum voor gibbons te werken. Het werk in Thailand liet de dames niet los. Ze besloten daar­om om vergelijkbaar vrijwilligers­werk te blijven doen, maar dan dichterbij huis. En zo was contact met Stichting AAP snel gelegd.

Bijzonder werk

Direct na hun aanmelding kregen ze een uitnodiging. Leslie kon aan de slag in het Apenhuis (waar verschillende apensoorten, behal­ve chimpansees, verblijven) en Annemarie op de Zoogdieren­afdeling (waar andere exotische zoogdieren verblijven). Hun werk bestaat vooral uit het schoonma­ken van de verblijven en de dieren drie keer per dag eten geven. Leslie: “Het is zulk bijzonder werk. Je merkt dat de dieren je echt kennen, dat ze rustig op je

reageren. Dat is echt anders dan wanneer er een vreemd persoon voorbijkomt.” Ook Annemarie vindt het geweldig om met dieren te werken. “Ik heb een tijdje voor poema Kato gezorgd, wat een prachtig dier. Hij is later vanuit Almere naar AAP Primadomus verhuisd, waar hij nu samen met andere grote katachtigen in een mooie, ruime, natuurlijke omge­ving leeft. Super dat ik voor hem heb kunnen zorgen!

Best zwaar

Wel moeten de dames toegeven dat het werk bij AAP, naast hun fulltime werk, best zwaar is en dat ze lang niet altijd staan te springen als ’s ochtends op hun vrije dag de wekker gaat. Leslie: “Maar als ik eenmaal bij de dieren ben, dan

weet ik weer waar ik het voor doe. Het is ook zo’n fijne afwisseling met ons gewone werk. Het is soms echt een opluchting om bij de die­ren te zijn.”

Afwisseling

Ook Annemarie vindt het werk bij AAP een heel prettige afwis­seling met het werk als stewar­dess: “Bij AAP gaat het niet om uiterlijk. Hier hoef ik m’n lipgloss niet bij te werken en kan ik lek­ker in m’n kloffie rondlopen!” Al is het contrast soms ook wel érg groot. Leslie: “Ik weet nog dat ik net terug was van een vlucht uit Dubai, waar ik in een vijfsterren­hotel zat. Toen ik daarna naar AAP ging, viel er tijdens het schoonmaken apenpoep in mijn nek. Dat is dan wel weer het andere uiterste!”

Vertrouwen

Naast het feit dat ze er voor de dieren kunnen zijn, vinden ze het vrijwilligerswerk ook om andere redenen fijn om te doen. Leslie: “Je leert zo ontzettend veel over dieren en hun gedrag. Ook heb ik van diersoorten gehoord waar ik het bestaan niet van wist!” Annemarie is erg te spreken over het vertrouwen dat ze van col­lega’s krijgt. “Laatst bijvoorbeeld, had een stekelvarken een inenting nodig en toen werd mij gevraagd of ik daarbij wilde assisteren. Het is een teken van waardering dat ze dat aan mij, als vrijwilliger, vragen.”

In september 2015 kwam bij AAP Primadomus in Spanje een gezin bruine maki’s binnen, bestaande uit Papa, Maman en hun kinderen Bouclette en Spidermur. Ze kwamen van een Spaanse parti­culier die in totaal achttien dieren elders moest onderbrengen. Het vierkoppige gezin had geluk, want de particulier gaf de andere veertien aan een laboratorium.

Op 30 december datzelfde jaar, arriveerden ring­staartmaki’s Efatra en Iray bij AAP in Almere.

Zij hadden een nare tijd in een Franse dierentuin overleefd en konden rustig bijkomen. Nu zijn de bruine maki’s uit Spanje samen met de ringstaart­maki’s uit Nederland herplaatst naar het Alameda Wildife Conservation Park op Gibraltar.

Kennismaking

De maki’s leven in het ‘Madagascan paradise’; een ruim verblijf waar ook vele vogels hun thuis hebben gevonden. De bruine maki’s en de ringstaartmaki’s worden over een tijdje samengevoegd. De ringstaart­maki’s hebben al kennisgemaakt met een alleenstaand mannetje dat al in het park verbleef.

Alameda Park

Het park is begonnen als opvanglocatie voor inbe­slaggenomen dieren. Omdat er steeds meer dieren bij kwamen, waren er extra verblijven nodig. Daarvoor werd een mini­golfbaan opgeofferd en een aangren­zend braakliggend terrein in gebruik genomen. Het park is vervolgens opengesteld voor publiek, met als doel om illegale handel én lokale natuurbescherming onder de aandacht van de bevolking te brengen. Het entreegeld wordt gebruikt voor verdere ontwikkeling van het park.

Hoe gaat het met…

het maki­gezin?

Van vijfsterrenhotel in Dubai naar apenpoep in Almere

Ziet u het al voor zich: een chimpansee in de wachtkamer van de oogarts? Of een baviaan met een doorverwijsbriefje bij de cardioloog? Nee, voor de dieren geen uren in de wacht aan de tele­foon, drukke parkeergarages bij het ziekenhuis of een half jaar wachttijd voor een staaroperatie. Als onze dieren een kwaaltje hebben, kunnen ze erop rekenen dat de dierenarts diezelfde dag nog bij hen langs komt. En mocht de dierenarts het probleem niet alleen kunnen oplossen, dan wordt een specialist voor dieren óf mensen benaderd. De specialist komt dan bij AAP op huisbezoek! Zo kreeg chimpansee Kenny dit jaar bezoek van twee dierendermatologen, omdat zijn huid na maanden van jeuk en medicatie nog steeds rauw en rood was. Na verschillende testen bleek dat hij een allergie had ontwikkeld. Onder begeleiding van de dermatologen is de allergie van Kenny behandeld. Hij is weer helemaal opgeknapt!

Meerdere dieren werden de afgelopen jaren behan­deld door een specialist. Bij lampongaap Lazaros met chronische diarree, kwam een gastro­entero­loog (ook wel maag­lever­darmarts genoemd) langs om darmbiopten te nemen. En een kno­arts beoor­deelde de dikte in de neus van chimpansee Noah als ongevaarlijk. Voor chimpansee Tijs schakelden we een cardioloog in, omdat we een hartprobleem vermoedden. De cardioloog bracht met een echo zijn hart in beeld, meette zijn bloeddruk en maakte een hartfilmpje. Tijs bleek een hoge bloeddruk en een verdikking van de hartspier te hebben. Hij kreeg daarvoor een passende behandeling.

Voor de gebitten van de dieren wordt ook een spe­cialist ingezet; de dierentandarts. Menig dier, van penseelaapje tot chimpansee, wordt door onze vaste dierentandarts Marnix behandeld. Met zijn boor en ander instrumentarium kan hij ongezonde tanden en kiezen verwijderen. Bij chimpansee Mojo kon hij een hoektand redden door er een mooie vulling in te zetten.

Het lijkt misschien wat vreemd om een humaan specialist bij de apen langs te laten komen, maar dat is het niet! We staan als mens zo dicht bij primaten, we delen zelfs meer dan 98% van ons DNA met chimpansees en delen daarmee ook dezelfde ziekte­kiemen en ziekten. De samenwerking tussen huma­ne specialisten en dierenartsen is heel waardevol, we leren veel van elkaar. Al blijven de patiënten en hun behandelruimten natuurlijk gescheiden!

Hester van BolhuisDierenarts

Komt een aap bij de dokter

Een cardioloog onderzoekt het hart van chimpansee Tijs

Leslie (l) en Annemarie (r) zijn stewardess en doen vrijwilligerswerk bij AAP

Ringstaartmaki Efatra is samen met zijn maatje Iray en het bruine maki-gezin naar Gibraltar verhuisd

Grootschalige inbeslagname witoorpenseelaapjes in Spanje

De afgelopen maanden zijn er 25 inbeslag­genomen dieren bij Primadomus, de Spaanse vestiging van AAP, binnengekomen. De meeste zijn witoorpenseelaapjes, maar er zitten ook drie dwerg meerkatten en een groene meerkat bij. De dieren komen bij particulieren vandaan en zijn door een Spaanse natuurbeschermings­dienst geconfisqueerd.

A lle dieren zijn in beslag genomen bij men­sen die contact hadden met dierenwinkels.

De dieren werden voor € 2000 per dier verkocht en in totaal wordt de winst op meer dan € 130.000 geschat. Veel dieren kwamen verzwakt bij Primadomus aan en sommige hebben jarenlang in eenzaamheid geleefd. Gelukkig kunnen ze in Primadomus weer aansterken en samenleven met soortgenoten.

De juiste papieren

Nog steeds vinden in Spanje en op andere plekken in Europa inbeslagnames plaats. Veel mensen beseffen niet dat de aankoop, verkoop en het bezit van primaten alleen is toegestaan met een speciale vergunning. Ook dierentuinen hebben zo’n speciale vergunning nodig, waarbij ze moeten voldoen aan veiligheids­ en welzijns­voorschriften. Bovendien moeten de dieren een CITES­certificaat hebben, om te kunnen controleren of ze geen slachtoffer zijn van illegale handel.

NIEUW BIJ AAP◆◆ Rhesusaap Tiffy is samen het

haar zoon illegaal Europa bin­nengesmokkeld. Ze leefden bij een particulier in Duitsland en werden in 2000 in beslag geno­men. De autoriteiten brachten de dieren naar een dierenasiel, waar ze niet de verzorging kregen die ze nodig hadden. Bij overmaat van ramp over­leed Tiffy’s zoon ook nog eens. Tiffy was zichtbaar eenzaam. Gelukkig komt daar nu bij AAP veran dering in!

◆◆ Chimpansees Bongo en Klaus moesten jarenlang met toeristen op de foto op de stranden van Tenerife. Bij AAP krijgen ze weer een aapwaardig bestaan.

◆◆ Savannahkatten Anjana en Anisia van drie jaar oud en Tahiya van twee jaar oud zijn bij een particuliere eigenaar in Wenen in beslag genomen, omdat het in Oostenrijk niet is toegestaan om deze dieren als huisdier te hebben. Ze zijn bij AAP in goede handen.

◆◆ Prairiehond Yahi, slaap­muis Gope en boeroendoek Limei komen met z’n drieën uit Natuurhulpcentrum Opglabbeek in België, waar ze tijdelijk zijn opgevangen. Hun achtergrond is zo goed als onbe­kend. Na hun tijd in de quaran­taine, krijgen ze een fijn verblijf op de Zoogdieren afdeling.

◆◆ Het jonge luipaard Blacky werd tijdens een inspectie in beslag genomen bij een Spaanse eigenaar. Blacky is overge­bracht naar AAP Primadomus. Eerst wantrouwde hij de ver­zorgers enorm, maar stukje bij beetje krijgt hij meer vertrou­wen en hij herstelt goed!

Balanceren

Dat is overigens niet de enige uitdaging die Marvel heeft. De verzorgers brengen elementen in het verblijf aan die bewegen als hij erop loopt of zit, zoals een tak of een plateau. Op die manier kan Marvel lekker balanceren. Ook wordt het verblijf soms net even anders ingericht. Dat biedt de nodige afleiding, want de nieuwe inrichting moet natuurlijk grondig geïnspecteerd worden.

Samen slapen

Als de nacht voorbij is en de dag voor veel dieren juist begint, is het voor Marvel weer tijd om te gaan

MarvelRoestgenetkat Marvel was nog maar net een half jaar oud toen hij in augustus naar Almere kwam. De eigenaresse had hem in een dierenwinkel gekocht, maar kwam erachter dat hij helemaal niet geschikt is als huisdier. Hij plaste bijvoorbeeld overal in huis. De eigenaresse besloot daarom contact op te nemen met AAP.

Marvel woont samen met tijgergenetkat Mosi op de

Zoogdierenafdeling. Als schemer­dier, wordt Marvel pas actief als het donker is. Het is voor hem tijd om te ontbijten als de andere die­ren juist hun avondeten krijgen.

Gevarieerd menu

Vlees staat in elk geval dagelijks op het menu, bijvoorbeeld kip of kalkoen. Soms ook vis en af en toe een stukje fruit. Verder krijgt hij brokken die goed bij zijn natuur­lijke dieet passen en de benodigde vitaminen en mineralen bevatten. De verzorgers stoppen de brok­ken vaak in brokkenballen, zodat het voor Marvel een uitdaging is om zijn eten te vinden.

Wij stellen aan u voor

slapen. Het verblijf is speciaal bedekt met dekens, zodat het goed donker blijft. Marvel en Mosi heb­ben allebei een eigen slaaphokje, maar brengen soms ook met elkaar de nacht door.

roestgenetkatWetenschappelijke naam Genetta maculataUiterlijk Lichte vacht met donkere stippen, een donkere streep over de rug en donkere ringen om de staart.Lengte 41-52 cm, de staart is ongeveer even lang. Gewicht Tussen 1,3 en 3,2 kg. Verspreiding In het midden van Afrika.Levenswijze Schemeractief dier dat voornamelijk solitair leeft.Voedsel Vooral vlees, maar soms ook fruit en zaden. Bijzonder Net als een stinkdier, verspreiden roestgenetkatten een geur via de anus. Alleen de mannetjes gaan in een handstand staan om ook verticale oppervlaktes te besproeien.

Marvel voordat hij bij AAP aankwam

De witoorpenseelaapjes in AAP Primadomus

Het IBAN van AAP is NL64INGB0002777530, dit nummer kunt u gebruiken bij betalingen.Als u AAP steunt met een machtiging wordt het door u aangegeven bedrag automatisch van uw rekening afgeschreven. Dit is op uw (digitale) afschriften te herkennen aan het incassant ID van AAP: NL72ZZZ412005530000, en een unieke code voor uw machtiging. Alle incasso’s (eenmalig, per maand, kwartaal, halfjaar of jaar) vinden plaats rond de laatste werkdag van de maand. Als u bijvoorbeeld een jaarlijkse incasso heeft vindt deze plaats in de maand waarin u donateur bent geworden. Indien de betaling niet is gelukt proberen we het bedrag zes weken later opnieuw af te schrijven. Natuurlijk kunt u uw machtiging op elk gewenst moment intrekken via info@aap.nl of 036 ­ 523 87 87. Meer informatie over machtigingen en betalingen vindt u op www.aap.nl.

uitgave Stichting AAP, Postbus 50313, 1305 AH Almere, telefoon 036 ­ 523 87 87, info@aap.nl, www.aap.nl hoofdredactie Femke Ruinaard eindredactie Irma Timmermans aan dit nummer werkten mee Hester van Bolhuis, Myriam Garrido, David van Gennep, Carolien Hoogenhout, Carola de Vries foto’s Petra Sonius, Hedske Vochteloo, Ivonne Wetsteijn, verschillende medewerkers van AAP vormgeving Sandra van der Putten drukwerk Mailtraffic, Zwolle. De Apenote verschijnt 4 x per jaar.

colofoncolofon

AAP zet zich in voor een betere toekomst voor apen en andere exotische zoogdieren. We geven voorlichting en pleiten voor betere wetgeving in heel Europa. De dieren die dringend hulp nodig hebben, vangen we op. Ons team helpt ze gezond te worden en zoekt een permanent onderkomen voor ze. Zo ontstaat er weer plek voor andere dieren in nood.AAP is grotendeels afhankelijk van donaties. U kunt AAP op verschillende manieren helpen: middels een financiële bijdrage, maar ook door het doneren van Air Miles of het inzamelen van cartridges en mobiele telefoons. Kijk voor meer informatie op www.aap.nl

Chimpansee Fiffy leefde dertig jaar lang in een dichtgelaste

kooi op een zolder in een huis vlakbij Parijs. Ze zag nooit daglicht en trok uit verveling diepe groeven in de muur met haar nagels. Helaas staat Fiffy’s verhaal niet op zichzelf. Veel dieren leven nog steeds onder erbarmelijke omstandigheden. Met uw Air Miles kunt u hen redden. Voor elke Air Mile ontvangt AAP namelijk een kleine donatie. Ga naar www.aap.nl/fiffy om uw Air Miles te doneren.

Kaart aanvragen

Heeft u nog geen Air Miles­kaart? Geen nood! U kunt heel eenvou­dig uw kaart aanvragen via www.aap.nl/airmiles. U kunt dan direct starten met sparen voor AAP.

Uw Air Miles voor dieren als FiffyHeeft u in de feestmaand december ook royaal gewinkeld en daardoor extra Air Miles gespaard? Doneer dan uw Air Miles aan dieren als Fiffy en geef hen een warme wintergift! Dankzij uw opgespaarde Air Miles kunnen wij dieren uit verschrikkelijke situaties redden.

Terugblik op 2016Ook in 2016 hebben we weer veel meegemaakt. Mooie, maar helaas ook verdrietige momenten volgden elkaar op. Het was een jaar waarin we van dieren afscheid moesten nemen en een jaar waarin we, dankzij uw steun, veel dieren een veilig onderkomen konden geven. Sommige red­dingen en andere gebeurtenis­sen zijn ons in het bijzonder bijgebleven en wij willen deze dan ook graag met u delen. Ga naar www.aap.nl/bedankt om het filmpje met de meest bijzondere gebeurtenissen van 2016 te bekijken. U kunt het filmpje ook op onze Facebookpagina bekijken en delen met uw vrienden!

Bedankt!◆◆ M.J. Becka en C.J. Schoorel

bereikten de mooie leeftijd van 80 en 70 jaar en gaven hun ver­jaardagsgeld aan AAP

◆◆ Dankzij Stichting Het Waardige Dier kunnen de chimpansees in het Chimpansee Complex aan dertien nieuwe netsteunpalen slingeren

◆◆ Ter nagedachtenis aan Bart Mulder werd een prachtig bedrag aan AAP gedoneerd

◆◆ Rob Hermans verkocht zijn hele voorraad biologisch geprodu­ceerde honing aan zijn collega’s en doneerde de opbrengst

◆◆ Sportievelingen Sjoerd Valk en Edwin van Dam fietsten de Mont Ventoux voor de dieren bij AAP

◆◆ S. Hiep, mevr. Van de Wals, A.C.M. Poelstra­Butter en A. Jongedijk waren jarig en gaven hun verjaardagsgeld aan de dieren

◆◆ Hardloopgroep Just Run liep een prachtig bedrag bij elkaar en gaf dit aan AAP

◆◆ Mevr. Lannee uit Amersfoort gaf een extra warme wintergift aan de dieren

◆◆ Stichting Saltro vierde haar 25­jarige jubileum en gaf een bij­drage aan AAP

◆◆ Evers Metaal schonk een nieu­we betonmolen, takkenschaar en waterkoker

◆◆ Gemeente Amsterdam stond kennels af die AAP goed kan gebruiken

Bedankt voor uw warme giften in 2016

Bent u ook in 2017 onze redder

in nood?

Bent u ook in 2017 onze redder

in nood?

Chimpansee Fiffy in een dichtgelaste

kooi in Frankrijk