NLcoach Workshop:Trainer - Sportouder… een bijzondere relatie

9 december 2016

Ivo Spanjersberg Sportpsycholoog

Programma vandaag1. Introductie, doelen, werkwijze

2. Warming-up: stellingen a.d.h.v. filmpjes

3. Rollen en verantwoordelijkheden

4. Communicatie met ouders

5. Intrinsieke motivatie en zelfvertrouwen

6. Ouders aanspreken op gedrag

Doel vandaag:Inzicht krijgen in:- De rollen en verantwoordelijkheden van ouders en trainers- De mogelijkheden die je als trainer hebt om de ouders ten

positieve te beïnvloeden - Hoe ouders op hun gedrag aan te spreken- Boeiende bijeenkomst

Werkwijze:- Interactieve bijeenkomst met theorie, filmpje, wedstrijdje,

onderlinge uitwisseling

Doel en werkwijze

IntroductieIvo Spanjersberg, FundaMental:

• Sportpsychologiepraktijk: Sporters, teams, trainers en ouders begeleiden bij prestatieverbetering:

– Olympische en Paralympische sporters (zomer- en winterspelen)

– O.a. KNLTB, KNSB Jong Oranje, KNGU, NOC*NSF Jong Oranje Papendal

– (mede) Auteur KNLTB boek ‘Slagen’, tips voor tennisouders

– Trainer en auteur voor het VSK: veilig sport klimaat

• Communicatie- en agressie-trainer

• Voetbaltrainer

Achtergrond VSK

• Veilig Sportklimaat opgezet vanuit het Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport

• 2012 start actie creëren van een Veilig Sportklimaat : gericht op bestuurders, scheidsrechters, officials, trainers/ coaches en ouders (algemeen en topsport)

• TV-Sportplezier.nl (online platform)

• Bundeling 10 artikelen voor ouders: Sportouder… een vak apart

Het Krachtenveld:• Wie is hierin het belangrijkst?

• Wie heeft het laatste woord?

SCHOOL

Ouder Trainer

Stelling 1

Goed contact tussen ouder en trainer is belangrijk, maar niet noodzakelijk voor eengoede (sportieve) ontwikkeling van het kind

Stelling 2

Ouders die zich bemoeien met de sportieveontwikkeling van hun kind, zijn lastige ouders

Lastige ouders?Veel coaches zeggen over ouders:

- ‘Brengen, halen en betalen’

Dat is helaas niet de oplossing

Lastige ouders?Overleg met je buurman:

- Welk lastig oudergedrag kom je tegen?

- Wat doen ze dan precies?

Lastige ouders?- Ouders zijn vaak erg betrokken bij hun kind

- Hun kind is in hun ogen vaak ‘de nieuwe Messi’

- Als hun kind ‘talentvol’ is’, kan dit extreme vormen aannemen

- Filmpje…

Talent?Wat zijn eigenschappen van een talent?

Vier hoekstenen van presteren

Mentaal

Gedachten

Gevoelens

Lichaam

+

Gedrag

-

Verantwoordelijkheden als ouder?

Verantwoordelijkheden oudersMet name (gedeelde) verantwoordelijkheden op:

- Fysiek gebied:

- Voeding, rust etc.

- Mentaal gebied:

- Normen en waarden

- Zelfdiscipline

- Eigenwaarde/zelfbeeld en zelfvertrouwen

- Hoe om te gaan met emoties en verlies

- Zelfstandigheid ontwikkelen

Verantwoordelijkheden oudersHoe zorg je ervoor dat ouders hun rol kennen?

- Ouderbijeenkomst is hiervoor een zeer geschikt middel

- Geef aan wat het beleid en jouw visie is en de hieruit volgende doelstellingen en aanpak

- Vertaal dit naar wat dit betekent voor het kind

- Benadruk het gezamenlijke belang:

- De ontwikkeling van het kind (+ plezier)

- Leg uit wat je wilt en waarom je dat wil: geef inzicht- Bijv. Leg uit dat tactische beslissingen niet altijd te begrijpen zijn

- Groepsbelang is niet altijd fijn voor het individu

- Maak afspraken: regels & beleid

Verantwoordelijkheden oudersWaar maak je afspraken/regels over?

- Trainingstijden, afmeldingen

- Jaarkalender, wedstrijden

- Vervoer en wedstrijdorganisatie (betrek en delegeer)

- Doelen en selectiecriteria

- Communicatie:- Met wie communiceer je wat en wanneer?

- Wederzijdse verwachtingen:

- Gedrag van de ouders langs de lijn/veld/baan

Ouder – coach relatieEen goede relatie ouder-coach is van belang

- Ga in gesprek, luister ook naar ouders (geef ze erkenning)

- Betrek ouders, geef verantwoordelijkheid en delegeer

- Geef voorbeeld gedrag en wees consequent

- Ouders aanspreken op hun gedrag

Communicatie met oudersHoe communiceer je met ouders?

- Live gesprek:- Spontaan

- Ingepland/structureel

- Telefoon

- (Groeps-) Ap/sms-en

- Mailen

Welke ‘regels’ heb je hiervoor opgesteld?

- Hoe wil je over wat en wanneer worden geïnformeerd?

- En visa versa?

Zorg voor duidelijkheid

Bij emoties/irritaties: bij voorkeur ‘live’

Communicatie met oudersHoe onderhoud je goed contact met ouders?- Maak af en toe een praatje- Individuele tussentijdse- en eindevaluatie gesprekken- Alleen met ouders? Zet hierin het perspectief van het kind

centraal:- Voor een kind is het belangrijk dat ... - Voor een kind is het vervelend als ...

- Mogelijke gespreksthema’s zijn:- Positie binnen de groep- Sportieve ontwikkeling, verwachtingen- Rol van de ouders- Wees geïnteresseerd in: thuissituatie, ontwikkeling op school, ambities,

etc.- Afspraken voor het nieuwe jaar

Verantwoordelijkheden ouders1. Fysieke verantwoordelijkheid:

- Hoe wil je dat ze omgaan met die verantwoordelijkheid?

- Hoe wil je bijvoorbeeld op de hoogte worden gehouden van moeheid/blessures/fysieke ongemakken?

Verantwoordelijkheden ouders2. Mentale verantwoordelijkheid:

- Belangrijkste factor voor de sporter?

- Plezier!

- Hoe zorg je ervoor dat de sporter plezier beleeft?

- Door het aanspreken van ‘intrinsieke motivatie’

- Hoe doe jij dat als trainer/coach?

- En wat kan de ouder hierin doen?

Hoe zorg je voor intrinsieke motivatie?

Zelfvertrouwen

Het gevoel dat je

iets kunt

Intrinsieke

motivatie

Autonomie

Het gevoel dat je er

zelf voor kiest

Verbondenheid Het gevoel dat je een band

hebt met de trainer /

teamgenoten/ouders

Zelfvertrouwen en motivatie

Succeservaringen

Modelling

Feedback

Zelfvertrouwen

Autonomie

Verbondenheid

Intrinsieke

motivatie

Hoe zorg je als ouder voor intrinsieke motivatie?

• Zelfvertrouwen:

• Richt je op de lange termijn ontwikkeling en het proces

• Geef complimenten (voor wilskracht en doorzettingsvermogen)

• Wees een goed voorbeeld

• Autonomie:

– Laat het kind zelf kiezen (al kan de ouders vaak de keuzes bepalen)

• Verbondenheid:

– Wees je kind tot steun, ten alle tijden

Verantwoordelijkheden oudersHoe zorg je ervoor dat ouders zich aan jouw

advies/wensen/regels houden?

Hoe werkt verbieden?

Hoe kun je gedrag beïnvloeden?• Mensen veranderen gedrag niet graag, de mens is vaak ‘koppig’

• Waarmee kun je gedrag beïnvloeden?

• De ‘wortel en de stok’: inzicht in het gevolg van het gedrag

• Wat is in dit geval ‘de stok’?

• Straf voor de ouders of wedstrijdstress bij het kind

• Wat is ‘de wortel’?

• Het gezamenlijke doel: plezier en ontwikkeling van het kind

Ouders aanspreken

• Opvoeden is een persoonlijke zaak, ‘kritiek’ geven is lastig

• Je wil niet ‘de hand bijten die je voedt’

• Winst: de mentale ontwikkeling van het kind

• Maar: hoe doe je het?

Casus• Als coach zie je dat een ouder tijdens de wedstrijd zijn zoon

aan het bekritiseren was, in een voor jouw vreemde taal. De jongen laat hierna zijn koppie en schouders hangen en maakt meer fouten dan hiervoor….

• Wat ga je doen?

• Overleg met je buurman

Ouders aanspreken: 1. Creëer de situatieStap 1. Goed observeren: welk gedrag zie/hoor je?

Stap 2. Bedenk:

– Wat zijn mogelijke gevolgen van dit gedrag?

– Hoe zou het anders kunnen?

Stap 3. Zoek een geschikt moment

– Zo snel mogelijk

– Emoties moeten afgekoeld zijn

– Vraag eventueel toestemming:

• Mag ik je zeggen wat ik heb gezien?

• Wil je horen wat ik heb waargenomen?

– Rustige plek, geen pottenkijkers

– Wees ‘oordeelloos’ (dit klinkt door in je stem)

Ouders aanspreken: 2. Het gesprekStap 1. Geef aan welk gedrag je hebt waargenomen:

Tip: begin met:

– Ik hoorde je/u zeggen...

– Ik zag je … doen

Stap 2. Geef aan wat hiervan volgens jou het effect is op het kind

– Ik zag je kind hierop reageren met …

– Geef aan wat volgens jou de (negatieve) lange termijn gevolgen kunnen zijn

– Het zou kunnen dat je kind hierdoor ….

Stap 3. Vraag een reactie: Herken je dit?

Stap 4. Laat de ander eerst nadenken over een alternatief

– Hoe zou je het anders kunnen doen?

Stap 5. Vul evt. aan met jouw advies (met positieve gevolgen)

– Volgens mij is het handiger om je in die situatie … op te stellen, omdat je kind dan leert om…

Ouders aanspreken: 3. Vervolg

• Wat als dit aanspreken niet werkt?

• Dan kun je in een volgende stap er een consequentie aan verbinden (‘zuur – zoete keuze’)

• ‘Als je weer ….. (gedrag) vertoont ga ik ….., als je dit niet meer vertoont, kan je gewoon langs de kant blijven zitten.’

Samenvattend

• Ouders kunnen lastig zijn, het komt voort uit betrokkenheid

• Geef uitleg over jouw visie en verwachtingen

• Geef uitleg over de rol van de ouders

• Maak duidelijke afspraken, vooral over de communicatie

• Onderhoudt de relatie met ouders

• Spreek ouders aan op disfunctioneel gedrag

www.tvsportplezier.nl

Contactgegevens

Ivo Spanjersberg

www.ivospanjersberg.nl

i_spanjersberg@hotmail.com

06-48251152