Nieuwe weg in Tienhoven

Maarssen

Waar gaan we heen? Naar een boerderij op de Nieuwe weg in Tienhoven….. De boerderij ligt in het grensgebied tussen Breukelen en Maarssen, in de Bethunepolder, vlakbij Tienhoven en de Loosdrechtse plassen. De Nieuwe weg heette vroeger Vaartdijk, omdat hij langs de zuidoever van de Tienhovense Vaart (dat is nu een kanaal) lag. Rond de Tweede Wereldoorlog is deze dijk verbreed en geasfalteerd en kreeg de naam Nieuwe weg. Op het erf van de boerderij staan knotbomen die het landschap sieren. Deze wilgen zijn van cultuurhistorische waarde en om ze te behouden moeten ze met regelmaat geknot worden. En daar gaan jullie bij helpen!

Knotbomen…wat zijn dat? Een knotboom, zoals els of wilg, is geen boomsoort maar een boomvorm. Een knotboom heeft een recht opgaande stam. Daarboven – meestal op 1,5 tot 2,5 meter hoogte - bevindt zich de knot met daarop een groeiende pruik van takken. Deze takkenpruik bestaat uit jonge loten die na een aantal jaar worden afgezaagd. Als dit niet gebeurt, dan wordt de pruik met takken op de boom te zwaar en scheurt de boom of valt hij om. Dat afzagen van de loten gaan jullie doen met Je school gaat de boom in!

Knotbomen houden van een hoge grondwaterstand, dus van natte grond. Daarom staat een knotboom vaak langs een slootkant. De boer gebruikte knotbomen dikwijls als afscheiding van een erf. En met het hout dat van de boom kwam (de vele takken) stookte de boer vroeger zijn houtkachel of hij gebruikte het voor het maken van stelen voor gereedschap, bijvoorbeeld bezemstelen, en het vlechten van schuttingen en manden.

Wat is dit voor gebied? Het landschap rond Maarssen en Breukelen is een veenweidegebied. Eeuwenlang was dit gebied een moeras waardoor een dikke laag veen van dode plantenresten ontstond. Na de 12de eeuw werd hier eeuwenlang veen afgegraven. Wanneer je veen droogde, kreeg je namelijk turf en dat kon je gebruiken als brandstof voor kachels en ovens. Om veen af te graven werd een gebied opgedeeld in stroken land (legakkers waar het veen op kon drogen) en vaarten en sloten (om het veen met een bootje via water af te voeren). In de 19de eeuw werd er zelfs met machines veen weggebaggerd voor commerciële turfwinnig. Hierdoor werden de sloten steeds breder en de legakkers smaller. De legakkers brokkelden daardoor makkelijk af of werden bij storm weggeslagen. Hierdoor ontstonden grote plassen, zoals de Loosdrechtse plassen.

De Bethunepolder De Nieuwe weg bevindt zich in de Bethunepolder. Deze polder heeft een eigen veenverhaal. De naam van de polder is ontleend aan de Belgische markies De Béthune die zich in de 19de eeuw volledig verkeek op het droogmalen van het toenmalige meer dat er lag. Het ontbrak hem aan de juiste techniek om de polder leeg te pompen voor land- en tuinbouwgrond. Dit kwam omdat er op deze plek een enorm grote hoeveelheid water opwelde. Er is hier namelijk sprake van een hele sterke kwelwaterstroom van de Utrechtse Heuvelrug. Kwelwater is

Bethunepolder

grondwater dat onder druk uit de grond naar boven komt, vaak in een gebied waar een overgang is van hoger (de Heuvelrug) naar laag (de polder). Nog altijd is de druk hier zo groot dat er jaarlijks zo’n 34 miljoen m3 aan water omhoog komt - dit is ongeveer de inhoud van 50 zwembaden per dag! Niet vreemd dat het de markies niet lukte……Pas in 1930 begon het Gemeentelijk Waterbedrijf Amsterdam met oppompen van water door gebruik van een gemaal. Hierdoor zakte het waterpeil zo ver dat het gebied geschikt werd voor veeteelt. De bodem van de Bethunepolder ligt op drie meter beneden NAP. Er zal dus altijd bemaling nodig blijven om de droogmakerij droog te houden.

Bij wie gaan jullie op bezoek? Jullie gaan op bezoek bij de boerderij van de heer Jambroes. Hij heeft deze boerderij ooit gekocht en opgeknapt tot woonhuis. Voor het onderhoud maakt hij gebruik van organisaties zoals Landschap Erfgoed Utrecht én van vrijwilligers. En nu gaan jullie dus ook een dagje helpen!

SUCCES MET HET WERK EN VEEL PLEZIER!!!!