Nieuw boek en - WordPress.com...van de voorlaatste ijstijd tot en met de middeleeuwen. Naast de...
9
In 2015 ging een team van archeologen van de Universiteit Gent en GATE-archaeology aan de slag in Waarmaarde-Kerkhove. De aanleiding was de bouw van een nieuwe stuw langs de oevers van de Boven-Schelde. Het doel voor ogen was eenvoudig maar daarom niet minder uitdagend: het unieke prehistorische land- schap, dat eeuwenlang metersdiep bewaard lag onder de rivier- klei, documenteren en bestuderen voor de graafmachines van start gingen. Nu ruim twee jaar later is het terreinwerk afgerond en de resultaten zijn verbluffend. Uitzonderlijke ecologische in- formatie over een tijdspanne van meer dan 13 000 jaar, laat toe het verleden van de Schelde te herschrijven, of op zijn minst te bekijken door een andere bril. Met dit boek en bijhorende pop-up tentoonstelling willen we het recente onderzoek voorstellen aan een niet-gespecialiseerd publiek. Daarbij koppelen we het verhaal van de Schelde aan het brandend actuele thema van de klimaatverandering. Nieuw boek en pop-up tentoonstelling!
Transcript of Nieuw boek en - WordPress.com...van de voorlaatste ijstijd tot en met de middeleeuwen. Naast de...
In 2015 ging een team van archeologen van de Universiteit Gent en GATE-archaeology aan de slag in Waarmaarde-Kerkhove. De aanleiding was de bouw van een nieuwe stuw langs de oevers van de Boven-Schelde. Het doel voor ogen was eenvoudig maar daarom niet minder uitdagend: het unieke prehistorische land-schap, dat eeuwenlang metersdiep bewaard lag onder de rivier- klei, documenteren en bestuderen voor de graafmachines van start gingen. Nu ruim twee jaar later is het terreinwerk afgerond en de resultaten zijn verbluffend. Uitzonderlijke ecologische in-formatie over een tijdspanne van meer dan 13 000 jaar, laat toe het verleden van de Schelde te herschrijven, of op zijn minst te bekijken door een andere bril.
Met dit boek en bijhorende pop-up tentoonstelling willen we het recente onderzoek voorstellen aan een niet-gespecialiseerd publiek. Daarbij koppelen we het verhaal van de Schelde aan het brandend actuele thema van de klimaatverandering.
Nieuw boek en pop-up tentoonstelling!
Contact
Philippe Crombé[email protected]
Davy [email protected]
Universiteit Gent Vakgroep Archeologie
Sint-Pietersnieuwsstraat 35B-9000 Gent
‘Het verleden toont ons hoe een verander-end klimaat ons creatief aanpassingsvermogen aanspreekt, wat ons kan helpen om de huidige kli-maatuitdagingen aan te pakken’
DYNAMIEK TUSSEN MENS KLIMAAT EN OMGEVINGDe mens heeft een steeds grotere invloed op het klimaat en zijn omgeving. De gevolgen zijn overal: schommelende tem-peraturen met tropische stormen en buitensporige neerslag; een stijgende zeespiegel en veranderende landschappen overal ter wereld: planten en dieren, maar ook mensen migreren of moeten zich aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Als we teruggaan in de tijd, zien we dat het klimaat nooit echt stabiel is geweest: gedurende duizenden jaren volgden ijstijden en warmere perioden elkaar op. De oorzaken waren veelal natuur- lijk en de gevolgen minder desastreus, maar ook toen moes-ten mens en dier zich aanpassen. Het verleden toont ons hoe een veranderend klimaat ons creatief aanpassingsvermogen aanspreekt, wat ons kan helpen om de huidige klimaatuit- dagingen aan te pakken.
Boek en tentoonstelling vertellen het verhaal van de Schelde-vallei doorheen de tijd, van de voorlaatste ijstijd tot en met de middeleeuwen. Uitgangspunt is het recente archeologisch onderzoek dat uitgevoerd werd in de voormalige overstromings-vlakte van de Schelde te Waarmaarde-Kerkhove (Avelgem, West-Vlaanderen). Aan de hand van de goed bewaarde archeo- logische en landschappelijke relicten wordt de interactie tus-sen de mens, vanaf zijn eerste verschijnen, en zijn omgeving in detail gereconstrueerd. Rijk geïllustreerd, beschrijven boek en tentoonstelling hoe de mens zich langsheen de Schelde in de loop der eeuwen heeft aangepast aan een sterk veranderende omgeving onder invloed van talloze klimaatveranderingen.
PUBLIEKSBOEK
Inhoudstafel
Voorwoord Minister-President Geert Bourgeois
Voorwoord Ir. Geert Danckaerts
De Scheldevallei: een archeo-logische schatkamer
Waarmaarde-Kerkhove: een ar-cheologische klassieker
Het ontstaan van de ‘Oer ’-Schelde
Van een verwilderde naar een meanderende rivier
Van machtige rivier tot ondiepe stroom
De ontwikkeling van een uit-gestrekt riviermoeras
Een ‘nieuwe’ Schelde en een ontluikend cultuurlandschap
Een dynamische rivier in een middeleeuws ontginnings-landschap
Naar een volwaardige wetland-archeologie in Vlaanderen
Dankwoord
Boek bestellen?
Redactie: Philippe Crombé & Davy HerremansUitgave: uitgeverij Snoeck, 128 pagina’s en meer dan 150 kleurenillustratiesKostprijs: 20 euro (exclusief eventuele verzendkosten)
Boek te bestellen via een bericht aan [email protected]
Tijdens de kantooruren (9-12 u en 13-16 u) is het ook ver-krijgbaar bij de Universiteit Gent, vakgroep Archeologie op het adres Sint-Pietersnieuwsstraat 35, 9000 Gent (UFO-gebouw rechts van de Vooruit), 1ste verdieping, kantoor 014 of 007.
Het boek is ook te verkrijgen in de betere boekhandel.
‘Zeven rijk geïllustreerde infozuilen vertellen het verhaal van de Schelde door de eeuwen heen’
POP-UP TENTOONSTELLING
Zeven rijk geïllustreerde infozuilen vertellen het verhaal van de Schelde door de eeuwen heen. Een infozuil behandelt het archeologisch project van Kerkhove-stuw en de métier van de hedendaagse archeoloog. De andere zes infozuilen vertellen net als het boek het verhaal van de Schelde in zes etappes gaande van de voorlaatste ijstijd tot en met de middeleeuwen.
Naast de infozuilen wordt er ook een staander meegeleverd met een aantal promotiefol-ders en een inkijkexemplaar van het boek.
LOCATIE & DOELGROEP
De tentoonstelling is bedoeld voor zowel de korte passant als de bezoeker die het volled-ige verhaal wil meepikken. Opstel-len kan in musea of archief, maar evengoed in meer publieke plekken met veel passage zoals bibliotheken of (toeristische) onthaalpunten.
Waarmaarde-Kerkhove
OPSTELLING
De zeven infozuilen bestaan telkens uit drie panelen van 75 cm breed en 200 cm hoog. De panelen worden met col-son-bandjes aan elkaar be-vestigd (1). Hiervoor zijn aan weerszijde van de panelen vier boorgaten voorzien. B (wit) is telkens het centrale paneel, terwijl A (blauw) en C (bruin) respectievelijk links en rechts worden gemonteerd.
Over het algemeen kunnen de panelen flexibel worden opgesteld, aangepast aan de lokale situatie. Wel dient de chronologische volgorde van het verhaal te worden ge-respecteerd. Indien beperkte ruimte voorhanden is, kan gekozen worden voor een beperkte opstelling. De zeven centrale panelen (B) hebben hiervoor ook een wandbeves-tiging aan de rug (2).
PRAKTISCH
Wij komen de tentoonstelling leveren, op- en afbouwen. Er wordt gevraagd hulp te voor-zien bij het uitladen en mon-teren. Dit kan in minder dan twee uur tijd. Graag laten we de tentoonstelling minimaal twee weken staan.
COMMUNICATIE
De Universiteit Gent neemt de tentoonstelling in z’n digitale communicatie mee. Verdere communicatie naar pers en publiek wordt afgestemd zodat steeds de correcte partners worden vermeld.
A C
B
Tijd
en d
e M
idde
n St
eent
ijd h
uisd
en e
r jag
ers-
verz
amel
aars
op
een
nat
uurli
jke
hoog
te la
ngs
de S
chel
de. L
ater
in d
e Ro
mei
nse
tijd
was
Ker
khov
e da
n w
eer
een
bela
ngrij
ke
halte
op
de h
ande
lsw
eg v
an B
avay
naa
r Aar
denb
urg.
Gro
te d
elen
van
het
(pr
e)hi
stor
isch
e la
ndsc
hap
ligge
n be
sche
rmt
onde
r ee
n di
k pa
k ov
erst
rom
ings
slib
van
de
Sche
lde,
terw
ijl d
e na
tte
bode
mom
stan
digh
eden
de
idea
le
bew
aarp
laat
s vor
men
voo
r org
anis
ch m
ater
iaal
zoal
s bee
n,
hout
en
plan
tenr
este
n. A
ls é
én v
an d
e w
eini
ge p
roje
cten
w
aar
arch
eolo
gie
nauw
sa
men
wer
kt
met
na
tuur
wet
ensc
happ
en,
besc
hikk
en
we
dan
ook
over
ui
tzon
derli
jke
ecol
ogis
che
info
rmat
ie v
oor e
en ti
jdsp
anne
va
n m
inst
ens 1
3.00
0 ja
ar. D
eze
info
rmat
ie la
at o
ns to
e na
te
gaan
hoe
de
men
s zi
ch i
n de
loo
p de
r ee
uwen
hee
ft
aang
epas
t aa
n ee
n st
erk
vera
nder
ende
om
gevi
ng o
nder
in
vloe
d va
n ee
n st
erk
vera
nder
end
klim
aat.
WA
AR
MA
AR
DE
-KE
RK
HO
VE
: D
YN
AM
IEK
TU
SSE
N M
EN
S,
KL
IMA
AT
EN
OM
GE
VIN
G.
Dez
e te
ntoo
nste
lling
en
het b
ijhor
ende
boe
k br
enge
n he
t ve
rhaa
l va
n de
Sch
elde
teg
en d
e ac
hter
gron
d va
n he
t ve
rand
eren
de
klim
aat.
Uitg
angs
punt
is
he
t re
cent
e ar
cheo
logi
sch
onde
rzoe
k te
Waa
rmaa
rde-
Kerk
hove
, een
va
n de
gr
oots
te
en
mee
st
spec
tacu
laire
op
grav
ings
proj
ecte
n va
n he
t la
atst
e de
cenn
ium
in
Vl
aand
eren
. N
aar
aanl
eidi
ng
van
de
bouw
va
n ee
n ni
euw
e st
uw o
p de
Bov
en-S
chel
de d
oor
De
Vlaa
mse
W
ater
weg
, ond
erzo
chte
n ar
cheo
loge
n om
en
bij d
e 85
00
m2 in
het
voo
rmal
ig o
vers
trom
ings
gebi
ed v
an d
e riv
ier.
Het
ond
erzo
ek b
iedt
een
uni
eke
kijk
op
land
scha
p en
be
won
ing
voor
, tijd
ens
en n
a de
pre
hist
orie
.
met
de
steu
n va
nE
GA
Tr
ch
ae
ol
og
y
Med
ege�
nanc
ieer
d do
or d
e Eur
opes
e Uni
eDe
�na
ncie
rings
facil
iteit
voor
Euro
pese
verb
indi
ngen
met
de
steu
n va
nE
GA
Tr
ch
ae
ol
og
y
Med
ege�
nanc
ieer
d do
or d
e Eur
opes
e Uni
eDe
�na
ncie
rings
facil
iteit
voor
Euro
pese
verb
indi
ngen
Fase
1
Fase
2
Oev
erw
al
Ond
erzo
ek in
de
voor
mal
ige
over
stro
min
gsvl
akte
van
de
Sche
lde
te W
aarm
aard
e-Ke
rkho
ve b
rach
t een
lang
gere
kte
zand
ige
‘hoo
gte’,
een
oev
erw
al g
enaa
md,
aan
het
lic
ht,
gele
gen
op
de
linke
roev
er
van
een
preh
isto
risch
e vo
orlo
per
van
de S
chel
de. D
eze
oeve
rwal
is o
ntst
aan
op
het e
inde
van
de
laat
ste
ijstij
d al
s ge
volg
van
rege
lmat
ige
over
stro
min
gen
van
de S
chel
de.
Vand
aag
is d
eze
‘hoo
gte’
niet
mee
r w
aarn
eem
baar
in h
et la
ndsc
hap
aang
ezie
n hi
j be
dolv
en li
gt o
nder
een
pak
ket v
een
en k
lei v
an m
inim
um
4 m
dik
te. B
ij re
cent
e op
grav
inge
n w
erde
n op
de
top
van
de o
ever
wal
rest
en v
an b
ewon
ing
uit d
e pr
ehis
torie
en
de
Rom
eins
e pe
riode
aa
nget
ro�e
n.
Uit
de
aanp
alen
de
preh
isto
risch
e Sc
held
egeu
l wer
den
foss
iele
pla
nten
rest
en
verz
amel
d,
die
het
mog
elijk
m
aken
he
t to
enm
alig
e la
ndsc
hap
in d
etai
l te
reco
nstr
uere
n.
Doo
rsne
de d
oor
de v
oorm
alig
e ov
erst
rom
ings
vlak
te v
an
de
Sche
lde
ter
hoog
te
van
de
site
va
n W
aarm
aard
e-Ke
rkho
ve.
Het
Laa
tgla
ciaa
l la
ndsc
hap
ligt
bedo
lven
ond
er v
een
en k
lei
en
is
dus
niet
m
eer
waa
rnee
mba
ar
in
het
huid
ige
land
scha
p.
Link
s va
n de
hu
idig
e Sc
held
e zi
jn
de
opge
grav
en o
ever
wal
en
foss
iele
Sch
elde
geul
dui
delij
k te
5 10 5 m
TAW
Oud
e Sc
held
eSc
held
e
oeve
rwalfoss
iele
rivi
erge
ul
rivie
rdui
nriv
ierd
uin
veen
laag
allu
vial
e kl
ei
05
1015
20
AB
met
de
steu
n va
nE
GA
Tr
ch
ae
ol
og
y
Med
ege�
nanc
ieer
d do
or d
e Eur
opes
e Uni
eDe
�na
ncie
rings
facil
iteit
voor
Euro
pese
verb
indi
ngen
Luch
tbee
ld v
an d
e gr
oots
te w
erkp
ut ti
jden
s he
t det
ailo
nder
zoek
van
he
t pre
hist
oris
che
nive
au o
p de
oev
erw
al. O
pgra
ven
gebe
urt v
olge
ns
een
dam
bord
patr
oon,
opg
ebou
wd
uit v
lakk
en v
an 5
bij
5 m
eter
, die
el
k ve
rder
wor
den
opge
deel
d in
vak
jes
van
0,5
bij 0
,5 m
eter
.
De
uitg
egra
ven
gron
d w
ordt
per
vak
je m
et w
ater
uitg
ezee
fd d
oor
maz
en v
an 2
mm
(bo
ven)
. Wat
ove
rblij
ft n
a he
t ze
ven
is h
et r
esid
u m
et d
aarin
pla
ntaa
rdig
e (z
aden
, vru
chte
n, n
oten
) en
dier
lijke
rest
en
(ver
bran
de e
n on
verb
rand
e zo
ogdi
erbe
ende
ren,
sla
kken
, vis
rest
en),
even
als s
tene
n ge
brui
ksvo
orw
erpe
n ge
maa
kt d
oor d
e pr
ehis
toris
che
men
s. H
et
resi
du
wor
dt
zorg
vuld
ig
uitg
esor
teer
d.
Vuur
sten
en
gebr
uiks
voor
wer
pen
wor
den
zorg
vuld
ig g
esch
eide
n va
n di
erlij
ke e
n pl
anta
ardi
ge re
sten
(li
nkso
nder
) om
late
r doo
r spe
cial
iste
n in
det
ail
best
udee
rd te
wor
den
(rech
tson
der)
.
C
1
2
PANEEL 1: WAARMAARDE-KERKHOVE: DYNAMIEK TUSSEN MENS, KLIMAAT EN OMGEVING
PANEEL 2: HET ONTSTAAN VAN DE ‘OER’SCHELDE
PANEEL 3: VAN EEN VERWILDERDE NAAR EEN MEANDERENDE RIVIER
PANEEL 4: VAN EEN MACHTIGE RIVIER TOT ONDIEPE STROOM
PANEEL 5: DE ONTWIKKELING VAN EEN UITGESTREKT RIVIERMOERAS
PANEEL 6: DE ‘NIEUWE’ SCHELDE EN EEN ONTLUIKEND CULTUURLANDSCHAP
PANEEL 7: EEN DYNAMISCHE RIVIER IN EEN MIDDELEEUWS ONTGINNINGSLANDSCHAP
