Doelen

De relatiegesprekken hebben meerdere doelen. Ten eerste hebben ze als doel meer informatie te verkrijgen over het probleemgedrag. Vaak herkent de partner al in een eerder stadium dan de geweldpleger zelf dat een situatie mis kan lopen. Hierdoor ontstaat meer zicht op de delictketen. Ook kan duidelijk worden welke gedragingen van de partner escalerend of de-escalerend wer-ken.

Een ander doel is de partner te informeren over het doel en de werkwijze van de behandeling. Verwachtingen van elkaar en van de behandeling kun-nen uitgesproken worden en eventueel worden bijgesteld.

Tijdens de relatiegesprekken kan ook beoordeeld worden of de partner en de eventuele kinderen zelf hulp nodig hebben. Soms is er sprake van psychi-sche klachten ten gevolge van het geweld, soms is er ook sprake van andere psychische klachten.

Ook kan een indruk worden verkregen van de stabiliteit van de relatie. Het komt nogal eens voor dat het mogelijke vertrek van de partner de reden voor behandeling is. Dit kan een goede motivatie zijn om in behandeling te gaan.

Time-out-procedure

Een belangrijk onderdeel is het aanleren van een time-out-procedure. De time-out-procedure (Groen & Van Lawick, 2003; Kik en Baars, 2000) is een techniek die is bedoeld om geweld tussen de partners te voorkomen. De eer-ste stap is dat partners signalen van oplopende agressie herkennen om ver-volgens bij een bepaald niveau van opgelopen agressie de situatie te verlaten. Het is van belang dat door beide partners het nemen van een time-out posi-tief gelabeld wordt en dat ze verantwoordelijkheid voor hun eigen gedrag aanvaarden in plaats van de situatie te ontvluchten. De time-out-procedure dient gedetailleerd doorgesproken te worden. Welke activiteiten worden ondernomen tijdens de time-out, wie neemt het initiatief voor herstel van het contact, hoe lang duurt de time-out, enzovoort. Voor een uitgebreide beschrijving verwijzen we naar hoofdstuk 6 van het werkboek en naar Van

7 Relatiegesprekken

28 Niet meer door het lint - Handleiding

Dam en Van Tilburg (2007) waar aan de hand van casuïstiek de praktische toepassing van de procedure en de bespreking ervan in een relatiegesprek wordt beschreven.

Tot slot kan afgesproken worden om gezamenlijk de voortgang te evalue-ren en dat in gevallen van crisis of twijfel aan de behandeling contact opgeno-men wordt met de behandelaars.

In de eerste fase van de behandeling zijn de relatiegesprekken bij voorkeur wekelijks. Als na (gemiddeld) 2 tot 5 sessies de time-out-procedure goed kan worden toegepast wordt de frequentie verlaagd naar 1 sessie per drie maan-den met als doel periodiek de voortgang met beide partners te evalueren. Als daar aanleiding toe is, worden er tussendoor afspraken gemaakt of nemen cliënten deel aan een communicatietraining voor echtparen.

Partnerkenmerken

De kenmerken van de partners van deze mannen kunnen sterk uiteenlo-pen. Er is een groep vrouwen die vooral angstig en onderdanig reageert op hun partner en er is een groep die zelf ook kan reageren met agressie en een belangrijke rol speelt in de escalatie van de confl icten. Deze vrouwen lijken qua persoonlijkheidsdynamiek soms sterk op de emotioneel labiele mannen (zie hoofdstuk 2). De verschillende soorten dynamiek tussen de partners vra-gen een andere aanpak in de behandeling.

Bij de eerste groep is het van belang om de vrouw veiligheid te bieden door haar niet te forceren om informatie te onthullen in het bijzijn van haar man, omdat dat later thuis represailles van zijn kant tot gevolg kan hebben. De vermijding van deze vrouwen is meestal gebaseerd op eerdere ervaringen met bestraffi ng door haar man vanwege kritische uitingen. Het vermijden is dan een begrijpelijke manier van coping met deze dreigende situatie. Het is dan aan te bevelen om te proberen de vrouw eerst apart te spreken te krijgen, bij voorkeur in een gesprek met een andere hulpverlener, om de ernst van de problematiek goed in te schatten. Om geen argwaan bij de man te wekken noemen we als reden niet altijd het huiselijk geweld maar bijvoorbeeld de angst, slaap of depressieve klachten van de partner.

Bij de tweede groep is het raadzamer om bij beide partners naar zowel slachtoffer- als daderaspecten van hun gedrag te laten kijken en beiden te leren een time-out te nemen. Het kan dan zinvol zijn om problemen direct te bespreken en bij oplopende spanning ook in de sessie zelf met de-escalatie-technieken zoals de time-out te oefenen.

Voor een beschrijving van de dynamiek bij slachtoffers in een geweldda-dige relatie verwijzen naar Mastenbroek (1995) en Roodvoets (2003).