MA stagerapport

Kunstlievend Genootschap Pictura

Publieksonderzoek: de denkbeelden van het publiek over Kunstlievend

Genootschap Pictura en zijn activiteiten

Nathalie Patty, S1622560

N.Patty@student.rug.nl

MA Kunstgeschiedenis: moderne en hedendaagse kunst, Faculteit der Letteren

Rijksuniversiteit Groningen

24 juli 2012

2

Nathalie Patty

Kunstlievend Genootschap Pictura

Publieksonderzoek: de denkbeelden van het publiek over Kunstlievend Genootschap Pictura en

zijn activiteiten

MA Kunstgeschiedenis: moderne en hedendaagse kunst

24 juli 2012

Stagebegeleider: drs. Klaas Koops – Kunstlievend Genootschap Pictura

Stagedocent: drs. Linda Nijenhof – Rijksuniversiteit Groningen

Stagecoördinator: dr. Peter de Ruiter – Rijksuniversiteit Groningen

3

Samenvatting

Dit publieksonderzoek richt zich op het publiek van Kunstlievend Genootschap Pictura. In het

onderzoek komen de denkbeelden van leden en niet-leden over het genootschap en zijn

activiteiten aan bod. Het rapport geeft antwoord op de vraag wat de visie van het publiek over

Kunstlievend Genootschap Pictura en de tentoonstellingen is.

Door middel van kwalitatief onderzoek, inclusief kwantitatieve presentatie van de gegevens, is

getracht antwoord te geven op deze vraag. Het betreft gestructureerde interviews met tien

geselecteerde leden en tien geselecteerde niet-leden van Pictura. De resultaten geven de visies

over en ervaringen met het genootschap weer.

Steekwoorden: publieksonderzoek, bezoekmotivatie, imago, betrokkenheid, lidmaatschap,

mediagebruik

4

Woord vooraf

Dit rapport is geschreven in het kader van de stage bij het Kunstlievend Genootschap Pictura te

Groningen. Het genootschap biedt een podium voor (beeldende) kunst.

Het rapport is een publieksonderzoek naar de denkbeelden van het publiek over Pictura

en zijn activiteiten. In opdracht van het bestuur is dit onderzoek uitgevoerd. Naar aanleiding van

de wens van het bestuur om de PR te optimaliseren zijn interviews afgenomen onder het publiek

van Pictura. Het rapport geeft onder andere zicht in de visies van het publiek, hun achtergronden,

bezoekmotivaties en hun mediagebruik.

Mijn dank gaat uit naar mijn stagedocent drs. Linda Nijenhof van de Rijksuniversiteit

Groningen. Zij heeft mij begeleid tijdens de stage en de benodigde informatie verschaft over

publieksonderzoek. Daarnaast wil ik mijn stagebegeleider drs. Klaas Koops bedanken voor zijn

begeleiding, inzichten en inschikkelijkheid, waardoor het voor mij mogelijk was langer

onderzoek te doen. Ook wil ik mijn vrienden bedanken voor hun steun en hun visies over het

opzetten en uitvoeren van onderzoek. Ten slotte wil ik het bestuur, de expositiecommissie en de

beheerders van het genootschap bedanken voor hun medewerking aan dit onderzoek en in het

bijzonder de twintig mensen, die ik mocht interviewen voor het onderzoek. Zonder hun

bereidwilligheid kon dit rapport niet worden geschreven.

Nathalie Patty

Groningen, mei 2012

5

Inhoudsopgave

Inleiding 7

Leeswijzer

Hoofdstuk 1 Methodiek 8

1.1 Literatuurverkenning 8

1.2 Onderzoeksopzet 8

1.3 Onderzoeksinstrument 9

1.4 Onderzoeksgroep 9

1.5 Data-analyse 10

1.6 Ethische verantwoording 10

Hoofdstuk 2 Resultaten 11

2.1 Op welke manier maakt het publiek kennis met Pictura en wat is de bezoekmotivatie van het publiek?

2.1.1 Bezoekmotivatie 13

2.1.2 Bezoekfrequentie 14

2.2 Wat vindt het publiek van het genootschap?

2.2.1 De locatie 15

2.2.2 Pictura inhoudelijk 16

2.2.3 Karakter van de tentoonstellingen 17

2.2.4 Extra diensten 18

2.3 Hoe betrokken is het publiek bij Pictura?

2.3.1 Het lidmaatschap 19

2.4 Welke media gebruikt het publiek om te weten wat Pictura toont en hoe krijgt het genootschap

naamsbekendheid?

6

2.4.1 Samenwerkingsverbanden 21

Conclusies 23

Aanbevelingen 25

Bronnenlijst 27

Bijlagen 28

I Notitie beleidsplan Pictura verrast: Publiciteit en PR Pictura

II Onderzoeksinstrument

III Uitgewerkte interviews per vraag in tabel

IV Resultaten interviews, algemene gegevens

7

Inleiding

In 1832 is Kunstlievend Genootschap Pictura opgericht met als doel de Teeken- en schilderkunst

te bevorderen en aan te moedigen.1 Tegenwoordig is de doelstelling van Pictura ruimer verwoord

en wil het genootschap de beeldende kunst en nijverheidskunst in de ruimste zin van het woord

aanmoedigen en bevorderen. Pictura toont grotendeels alle vormen van beeldende en toegepaste

kunst. Van oudsher ligt de nadruk op kunstenaars die in het Noorden werkzaam zijn.2

Het doel van dit onderzoek is het verzamelen van informatie ten behoeve van de (verdere)

ontwikkeling van het publieksbeleid van Kunstlievend Genootschap Pictura. Concreet is beoogd

meer zicht te krijgen op de denkbeelden van het publiek over Pictura en zijn activiteiten.

De leidende vraag in dit onderzoek is:

Wat is de visie van het publiek over Kunstlievend Genootschap Pictura en de tentoonstellingen?

Deze vraag resulteert in de volgende deelvragen:

I. Op welke manier maakt het publiek kennis met Pictura en wat is de bezoekmotivatie van

het publiek?

II. Wat vindt het publiek van het genootschap?

III. Hoe betrokken is het publiek bij Pictura?

IV. Welke media gebruikt het publiek om te weten wat Pictura toont en hoe krijgt het

genootschap naamsbekendheid?

Leeswijzer

In hoofdstuk één is de methodiek van het onderzoek beschreven, waarbij het

onderzoeksinstrument en de onderzoeksgroep worden verantwoord. Vervolgens wordt in

hoofdstuk twee ingegaan op de resultaten van het onderzoek. De deelvragen en de centrale vraag

worden in dit hoofdstuk beantwoord. Het rapport is afgesloten met conclusies en aanbevelingen

voor Pictura. In de bijlagen van het rapport zijn de resultaten van de interviews opgenomen.

1 Overmars, Herman, Het Kunstlievend genootschap Pictura te Groningen 175, Groningen, 2007, p. 8.

2 Ibid., p 139.

8

Hoofdstuk 1 Methodiek

1.1 Literatuurverkenning

Voorafgaand aan dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd, om op juiste wijze

publieksonderzoek uit te voeren. Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van het handboek

Handleiding publieksonderzoek voor podia en musea (1999) door Letty Ranshuysen. Het boek

vormde de basis om het onderzoek op te zetten en uit te voeren, waardoor getracht is een

wetenschappelijk en relevant rapport te leveren. Literatuuronderzoek diende tevens voor het

opstellen van een heldere structuur, waarbij overeenkomsten en verschillen duidelijk

aantoonbaar worden.

Het onderzoek gaat gepaard met het ontwikkelen van een publieksbeleid, wat moet leiden

tot meer aandacht bij het publiek en de media. Pictura wil een duidelijk beeld creëren door een

(meerjarig) programma op te stellen. De kern van het beleid focust zich op ‘kwaliteitskunst’ en

PR. Pictura moet zich concentreren op interessante tentoonstellingen, betere communicatie en

publiciteit. Door een betere samenhang in de organisatie te krijgen, kunnen toekomstige

activiteiten worden getoetst, aldus de PR-commissie.3

Kunstlievend Genootschap Pictura heeft in de afgelopen jaren geen publieksonderzoek

uitgevoerd, waardoor in dit rapport niet kan worden gerefereerd naar voorgaande resultaten.

1.2 Onderzoeksopzet

Zoals in de inleiding naar voren is gekomen, is het doel van het onderzoek het verzamelen van

informatie ten behoeve van de (verdere) ontwikkeling van het publieksbeleid van Kunstlievend

Genootschap Pictura. Het publieksonderzoek resulteert in meer zicht op de denkbeelden van het

publiek over Pictura en zijn activiteiten.

De geformuleerde leidende vraag in het onderzoek kan worden opgedeeld in vier

deelvragen. Middels de antwoorden op de deelvragen is getracht de centrale vraag te

beantwoorden. De beantwoording van alle deelvragen moet leiden tot een zo volledig mogelijk

antwoord om het gewenste resultaat te bereiken.

3 Beleidsplan Pictura Verrast: PR en publiciteit Pictura, opgesteld op 19 januari 2012. Zie bijlage I

9

1.3 Onderzoeksinstrument

Kwalitatief onderzoek levert informatie over de aard, de waarde en de eigenschappen van een

verschijnsel. Situaties, gebeurtenissen en gedragspatronen worden in dit type onderzoek

beschreven en geïnterpreteerd. Volgens Ranshuysen is kwalitatief onderzoek gericht op de zin en

de betekenis voor de betrokkenen op de werkelijkheid en hoe zij iets ervaren. Het gedrag,

denkbeelden, emoties en motieven komen onder de aandacht.4

Voor dit publieksonderzoek is gekozen voor kwalitatief onderzoek om de visies van het

publiek te achterhalen. Aan de factoren die een rol spelen bij de keuzes en opvattingen van het

publiek is nog weinig aandacht aan besteed door Pictura. Kwalitatief onderzoek is daarom de

meest voor de hand liggende methode om het publiek te kunnen begrijpen en hierop als

genootschap in te spelen. Een aantal resultaten zijn kwantitatief gepresenteerd in het rapport, om

een beter overzicht te geven van de resultaten.

Het interview is als kwalitatieve methode gebruikt. Door middel van het interview kan

dieper op de antwoorden worden ingegaan en wordt de geïnterviewde niet beïnvloed door

anderen, zoals bij een groepsdiscussie wel het geval kan zijn. Het interview betreft een niet

gevalideerde gestructureerde vragenlijst (zie bijlage II). De vragenlijst is samengesteld aan de

hand van de onderzoeksvraag en het handboek Handleiding publieksonderzoek voor podia en

musea.5

De respondenten krijgen middels een interview vragen voorgelegd. De antwoorden van

de respondenten zijn gebruikt om de onderzoeksvraag te beantwoorden. Voor het interview zijn

onderwerpen vastgesteld, die behandeld en uit ediept oesten wo den e a enli st is op een

lo ische ol o de op esteld en n inte iew duu t e iddeld een uu tot ande half uu

1.4 Onderzoeksgroep

Door de kleinschaligheid van het onderzoek was het onmogelijk een totale populatie te

gebruiken om statistisch gezien een representatief resultaat te leveren voor het onderzoek. Om

deze reden is gekozen voor een selectie van het publiek. Pictura heeft ruim 350 mensen in het

ledenbestand. Samen met twee interne leden van het genootschap zijn een aantal leden

4 Ranshuysen, Letty, Handleiding publieksonderzoek voor podia en musea, Amsterdam, 1999, pp. 33-34.

5 e a en zi n in een bepaalde ol o de op esteld n oo n wo den de a en oo ele d waa bi niet an

de vragenlijst wordt afgeweken en alle vragen aan bod komen.

10

geselecteerd, die met hun mening kunnen bijdragen aan het onderzoek en indirect de bevordering

van Pictura. De niet-leden zijn geselecteerd op hun achtergronden. De niet-leden hebben

verschillende kunstachtergronden of hebben een interesse voor kunst. Alle niet-leden moeten het

genootschap kennen en minimaal één keer bezocht hebben. Onder de niet-leden zijn onder

andere kunstenaars, kunstdocenten, kunsthandelaren, kunststudenten en kunstliefhebbers

vertegenwoordigd. Er is gebruik gemaakt van publiekssegmentering door verschil te maken

tussen leden en niet-leden. Aan de hand van publiekssegmentering kunnen verschillen en

overeenkomsten in antwoorden van de leden en niet-leden worden gevonden en naast of

tegenover elkaar worden geplaatst.

1.5 Data-analyse

Voor de data-analyse is gekozen voor een horizontale analyse. Per interviewvraag worden de

resultaten geanalyseerd. In totaal zijn twintig interviews afgenomen en na afname eventueel

uitgeschreven en gedigitaliseerd. Vervolgens is een analysetabel opgesteld, waar de interviews

per vraag in een tabel zijn verwerkt. Informatie die niet relevant was voor de beantwoording van

de onderzoeksvraag is niet verwerkt in de tabel. Daarna zijn de gegevens per deelvraag

geclusterd. Per vraag zijn de antwoorden geanalyseerd, waarbij enkele resultaten kwalitatief

worden gepresenteerd.6 Verder worden overeenkomsten en verschillen in de antwoorden

gezocht. Indien relevant is ook onderscheid gemaakt tussen de antwoorden van de leden en niet-

leden van Pictura. Middels de data-analyse kunnen conclusies worden getrokken en de leidende

vraag van het onderzoek beantwoorden.

1.6 Ethische verantwoording

Door de gegevens van alle interviews vertrouwelijk en anoniem te verwerken wordt de privacy

van de respondenten gewaarborgd. Elke respondent heeft een eigen nummer gekregen, die niet te

herleiden is aan de betreffende persoon. De namen op respondentenlijst met de selectie van het

publiek is alleen bekend bij de onderzoeker en worden niet verstrekt aan derden. Voorafgaand

aan de interviews zijn de respondenten geïnformeerd over het onderzoek, het doel en de

6 Percentages worden genoemd om bepaalde resultaten te benadrukken en een helder overzicht te creëren van de antwoorden. Verder wordt onderscheid gemaakt in de resultaten door de antwoorden in te delen in groepen,

bijvoorbeeld negatief of positief, of in aanleiding waar onderscheid wordt gemaakt tussen: van huis uit

meekregen; informatie van vrienden, kennissen of familie; door werk; en vanuit eigen initiatief.

11

methode. Tot slot is het belang van het onderzoek en de bijdrage van de respondenten benadrukt.

Zonder hun medewerking kon dit rapport niet worden gerealiseerd.

12

Hoofdstuk 2 Resultaten

Aan de hand van de resultaten van het onderzoek worden de deelvragen per paragraaf behandeld.

2.1 Op welke manier maakt het publiek kennis met Pictura en wat is de bezoekmotivatie

van het publiek?

De wijze waarop het publiek voor het eerst in aanraking is gekomen met Pictura is voornamelijk

gekomen door informatie van vrienden, kennissen of familie. Dit geldt voor de leden, maar ook

voor de niet-leden. Opleiding of werk heeft ook als aanleiding gediend om het genootschap te

bezoeken. Eén van de leden heeft het van huis uit meegekregen. Twee niet-leden hebben Pictura

voor het eerst bezocht op eigen initiatief. Opvallend is dat promotiemateriaal nauwelijks een rol

speelt met de eerste kennismaking. (Zie afbeelding 1 en 2)

Afbeelding 1

10%

50%

20%

20%

0% 0%

Aanleiding tot het eerste bezoek aan Pictura (leden) Van huis uit meegekregen

Informatie van vrienden,kennissen of familie

Via de opleiding

Door werk

Vanuit eigen initiatief

Via promotiemateriaal

13

Afbeelding 2

In vergelijking met de aanleiding van het laatste bezoek is duidelijk een verschuiving zichtbaar

bij de leden. Bij het eerste bezoek is vooral de informatie van vrienden, kennissen of familie van

belang, daarna speelt promotiemateriaal een belangrijke rol. Negentig procent van de leden

wordt door middel van promotiemateriaal op de hoogte gebracht. Het gaat hierbij vooral om de

uitnodiging die de leden krijgen thuisgestuurd. Uit de resultaten blijkt dat deze uitnodiging een

zeer belangrijke functie heeft. De uitnodiging stelt de leden op de hoogte en geeft de leden een

aanleiding om Pictura te bezoeken. Concluderend kan gesteld worden dat het publiek via hun

eigen netwerk in contact komt met het genootschap en nadat ze lid zijn geworden, de uitnodiging

hun aanleiding vormt om Pictura te bezoeken.

Voor de niet-leden blijft familie, vrienden of kennissen de belangrijkste aanleiding om

het genootschap te bezoeken. Veertig procent van de niet-leden wordt ook via de exposerende

kunstenaars uitgenodigd en dertig procent door iemand intern. Opvallend is dat op de vraag hoe

ze doorgaans te weten komen wat er te zien is in Pictura, het percentage informatie voor

kennissen, vrienden of familie een stuk lager is. Vier van de tien respondenten komt doorgaans te

weten wat bij Pictura te zien is door hun eigen netwerk [afbeelding 3], terwijl negen van de tien

respondenten aangaf dat dit het geval was bij hun laatste bezoek. Mogelijk gebruiken de niet-

leden het promotiemateriaal als algemene informatiebron en worden zij pas geactiveerd door hun

0%

50%

10%

10%

20%

10%

Aanleiding tot het eerste bezoek aan Pictura (niet-leden)

Van huis uit meegekregen

Informatie van vrienden, kennissenof familie

Via de opleiding

Door werk

Vanuit eigen initiatief

Via promotiemateriaal

14

eigen netwerk. Dit houdt in dat niet-leden van Pictura niet tot het bezoeken van genootschap

worden aangezet met alleen PR-middelen.

Afbeelding 3: De percentages geven de resultaten weer van hoe de respondenten in eerste instantie informatie

krijgen. Respondenten kunnen soms meerdere antwoorden geven. Door verder te vragen of resultaten te vergelijken

kan een eerste aanleiding of de belangrijkste aanleiding worden geselecteerd.

2.1.1 Bezoekmotivatie

Het ondervraagde publiek bezoekt hoofdzakelijk om inhoudelijke redenen Kunstlievend

Genootschap Pictura. Mensen zijn geïnteresseerd naar de tentoonstellingen zelf of een specifieke

kunstenaar die werk exposeert op de tentoonstelling. Leden en niet-leden zijn geïnteresseerd en

nieuwsgierig naar de tentoonstelling en de kunstwerken die worden getoond. Andere redenen om

Pictura te bezoeken zijn mensen te ontmoeten en met hen te praten. Het genootschap wordt door

dertig procent van geïnterviewde leden gebruikt als ontmoetingsplek, een plek om te netwerken.

Ook komen mensen uit interesse om eventueel een kunstwerk te kopen van de geëxposeerde

kunstenaars. Een opvallende bezoekmotivatie van een lid was dat het lid uit liefde voor

genootschap Pictura bezoekt.

45%

22%

33%

Hoe komen de niet-leden doorgaans te zien wat in Pictura is?

Door informatie van kennissen, vrienden of familie

Door zelf initiatief te nemen

Door promotiemateriaal

15

“ e eden dat ik Pictu a bezoek is echt anuit een soo t liefde oo het enootschap Pictura is

uniek als instelling en historisch ook heel interessant. Dit zie je terug in het gebouw en de sfeer

die Pictura uitstraalt. Ook bezoek ik Pictu a o het enootschap in stand te houden ”

De leden en niet leden van Pictura dragen verschillende argumenten aan als reden om Pictura

vaker te gaan bezoeken. Interessante en goede tentoonstellingen kunnen vooral bijdragen aan de

verhoging van de bezoekfrequentie. Termen als opvallend, actueel, experimenteel, prikkelend,

verrassend en variatie worden in deze context genoemd. Activiteiten organiseren en extra

diensten bieden zijn tevens belangrijke punten, waaraan moet worden gewerkt. Eén lid van

Pictura noemt het genootschap oubollig. De respondenten zijn het over eens dat Pictura zich

meer kan profileren. Volgens een niet-lid: “Redenen o Pictu a ake te aan bezoeken zouden

een beter PR-beleid zijn (meer informatie verstrekken over de tentoonstelling) en prikkelende

the a’s oo on e en die stof e en o o e na te denken ” Er is maar n respondent die geen

(extra) redenen weet om Pictura vaker te bezoeken.

2.1.2 Bezoekfrequentie

In de bezoekfrequentie tussen de leden en niet-leden van het Kunstlievend Genootschap Pictura

zit een verschil. Van de leden hebben zestig procent, sinds januari 2009, het genootschap vaker

dan elf keer bezocht. Dat betekent dat zes van de respondenten meer dan drie keer per jaar

Pictura bezoekt. De uitschieters zijn hierbij niet meegerekend. Twee leden hebben in de

afgelopen jaren Pictura meer dan dertig keer bezocht. Zeventig procent bezocht dit jaar een

tentoonstelling. In tegenstelling tot de leden hebben tachtig procent van de niet-leden Pictura

sinds 2009 minder dan zes keer bezocht. De helft van de geïnterviewde niet-leden hebben het

genootschap sinds 2010 niet meer bezocht.

2.2 Wat vindt het publiek van het genootschap?

De helft van de geïnterviewde leden omschrijft Pictura met woorden als oud, kunsttempel,

traditioneel of klassiek. Het genootschap past in de geschiedenis van Groningen en wordt door

deze helft respondenten niet gezien als modern en vernieuwend. Dit betekent niet dat hun

omschrijving een negatieve lading omvat, maar ze zien Pictura meer als een kunsttraditie. De

andere helft van de leden omschrijft Pictura ook positief, maar benoemen meer het podium dat

Pictura biedt voor hedendaagse kunst en kunstenaars.

16

“Pictu a is een kunstenaarsgenootschap, sinds 1832, wat een platform biedt aan gevestigde en

on e kunstenaa s Je ziet in Pictu a net e en iets ande s dan in usea ”

De niet-leden zijn in tegenstelling tot de leden niet allemaal positief over de uitstraling van

Pictura. Het genootschap wordt behoudend en ouderwets genoemd. Eén respondent vindt dat

Pictura drastisch moet veranderen.

“Ik zie Pictu a als een eens oe i en nu volledig ingeslapen kunstinstelling. Ik vind de instelling

ingeslapen door het beleid wat er gevoerd wordt, door de locatie, door de marketing en door de

professionaliteit van Pictura. De instelling is op veel facetten amateuristisch en er is geen visie ”

De mening van deze respondent staat lijnrecht tegenover het positieve beeld van sommige leden.

Er is geen eenduidig beeld over hoe het publiek Pictura ziet. Een aantal respondenten noemt het

genootschap klassiek met klassieke tentoonstellingen, terwijl een ander deel benoemt dat Pictura

werk van hedendaagse kunstenaars toont en tentoonstellingen organiseert die met de tijd

meegaan. Deze visie is een beeld van het algemene publiek, waarbij geen onderscheid gemaakt

kan worden tussen jong en oud en/of lid en niet-lid. In alle groepen wordt Pictura verschillend

omschreven. Mogelijk heeft dit ook te maken met dat het publiek verschillende interpretaties

hanteren voor de term klassiek. Mogelijk kunnen klassieke tentoonstellingen tamelijk modern

zijn en met de tijd mee gaan.

2.2.1 De locatie

Alle respondenten zijn het unaniem eens dat Pictura op een goede locatie is gehuisvest. De

geïnterviewde leden vinden de locatie prachtig met mooie karakteristieke ruimtes. Vooral de

bovenzaal (Beukemazaal) wordt als mooi beschouwd en een plek waar kunst tot zijn recht kan

komen. Dit beeld wordt enigszins genuanceerd door de meningen van vier geïnterviewde niet-

leden. Alle vier vinden de locatie mooi, maar plaatsen een aantal kanttekeningen daarbij. Eén

indt dat “het enootschap wel oet bli en aa wel e nieuwd oet wo den onde een ei en

identiteit” en tweede espondent ze t dat de ui tes oed eschikt zi n o klassieke edia te

presenteren. Tegelijkertijd wordt daarmee geïmpliceerd dat het voor andere kunstvormen minder

17

geschikt zou zijn. Een ander niet-lid e kt op dat “Pictu a zich oet af a en of het no in staat

is ensen te t ekken op deze locatie” en of het enootschap endabel is et een oed beleid op

deze locatie. Tot slot vindt een respondent de locatie enigszins verstopt, doordat het genootschap

zich niet op een drukke plek bevindt, waar je snel langsloopt.

Op de vraag of Pictura goed te bereiken is, antwoordt achttien van de twintig

respondenten met ja. Twee niet-leden vinden het genootschap moeilijker te bereiken. Dit heeft te

maken dat beide respondenten niet uit de stad komen en met de auto naar Pictura gaan. De

parkeergelegenheid wordt als matig beschouwd, terwijl drie leden geen problemen hebben om

hun auto nabij te parkeren.

In onderstaande grafiek [4] wordt het meest gebruikte vervoermiddel weergegeven, dat

het publiek gebruikt om Pictura te bezoeken. De helft van de respondenten gebruikt de fiets als

vervoersmiddel. Er moet wel in gedachten worden gehouden, dat de tien respondenten ook

allemaal in de stad wonen of net buiten de stad.

Afbeelding 4

2.2.2 Pictura inhoudelijk

Onde de eselectee de leden an Pictu a we den de a en esteld: “wat indt u an de

expositie ui tes en an de aankledin ” en “wat indt u an de expositieduur van de

tentoonstellin ” Mee dan de helft an de leden antwoo dde op de ee st enoe de aa

positief. De ruimtes zijn mooi en geschikt voor tentoonstellingen, vooral de ‘Beukemazaal’. Ook

vindt de helft van de leden dat de schilderijen goed worden gehangen en vindt de meerderheid de

verlichting goed. Ook ‘De Hazewinkelkamer’ wordt om zijn authenticiteit gewaardeerd.

Anderzijds zijn sommige leden niet helemaal tevreden over de kabinetten. “ e ui tes beneden

15%

50%

30%

5% Vervoermiddel

lopend

fiets

auto

openbaar vervoer

18

zijn wat hokkerig. Het licht mag in de kabinetten wel beter. (…) Dat kleine heeft wel zijn

charme, maar het is daa doo te eli ke ti d ontoe ankeli ke en ono e zichteli ke ”

Zestig procent van de leden vindt de tentoonstellingsduur prima. Een aantal respondenten

vindt dat beter minder tentoonstellingen kunnen worden georganiseerd dan meer om de kwaliteit

te waarborgen. Echter stelt een andere respondent dat inhoudelijk gezien de tentoonstellingen

afwisselend moeten zijn, omdat je met beginnende kunstenaars werkt en die trekken minder

publiek aan.

2.2.3 Karakter van de tentoonstellingen

Alle respondenten hebben een mening over de huidige tentoonstellingen die worden

georganiseerd en wat zij graag willen zien. Een aantal leden en niet-leden willen verrast worden

en willen werk van jongere kunstenaars zien. Combinaties van onder andere verschillende

stromingen of media worden door sommige respondenten aanbevolen. Een lid vond bijvoorbeeld

de tentoonstelling Gedekte Tafels (2011) erg goed.

“Het concept was e oed oeten selecties worden gemaakt op onderwerp, waardoor je

verschillende visies te zien krijgt van verschillende kunstenaars, die allemaal iets anders maken

et hetzelfde onde we p Bi oo beeld liefde in G onin en of ke kho en ”

Een niet-lid noemt bovendien dat Pictura een combinatie kan maken in de tentoonstellingen met

bijvoorbeeld muziek of literatuur. Verder vindt een deel van het ondervraagde publiek dat

Pictura ook tentoonstellingen van De Ploeg moet blijven organiseren.

Van de leden wil tachtig procent een combinatie van regionale en landelijke kunst zien.

Ook zeven van de tien niet-leden wil regionale en landelijke kunst afgewisseld hebben. Een niet-

lid zegt hierover dat regionale kunst goed is voor het weergeven van de ontwikkelingen van de

regio en dat landelijke kunst juist zorgt om meer publiek te trekken. Voor een paar respondenten

moet dit gepaard gaan met een bepaalde visie. Niemand van de respondenten zou willen dat

Pictura zich alleen richt op landelijke kunst.

e antwoo den op de aa “Pictura toont doorgaans figuratieve kunst. Waar gaat uw

belangstelling uit” e en ook wee dat het publiek aa afwisselin in het p o a a wilt e

19

interessegebieden van de leden en niet-leden zijn breed, zolang de kunstwerken kwaliteit

bevatten.

Twee van de geïnterviewde niet-leden zijn zelf kunstenaar. De ene respondent zou vanwege de

locatie en het publieksbereik zeker willen exposeren in Pictura. De andere respondent heeft in

1991 of 1992 werk tentoongesteld bij Pictura. Tegenwoordig schildert de respondent niet meer.

2.2.4 Extra diensten

Bijna alle respondenten zouden het waarderen als Pictura extra voorzieningen aanbiedt. De

overgrote meerderheid zouden lezingen op prijs stellen. Sommige leden en niet-leden zijn voor

het aanbieden van een avondprogramma. Mensen die o e da oet we ken kunnen ’s a onds

naar Pictura om bijvoorbeeld deel te nemen aan een discussie of rondleiding of een lezing bij te

wonen. Een niet-lid zou het mooi vinden als Pictura de verbinding naar buiten maakt.

“Pictu a is klein en stuu daarom de mensen naar buiten, de stad in, en verwijs naar andere

kunstwerken. Verder moet het aanbod afhankelijk zijn van het thema. Nieuwe ontwikkelingen

niet alleen in de kunst tonen aa ook in bi oo beeld de wetenschap of uziek ”

Meer dan de helft van de niet-leden vindt restauratieve voorzieningen in Pictura niet een

noodzaak. Het wordt door sommige niet-leden niet gemist, doordat ze niet lang blijven. Een

aantal vraagt zich af of Pictura wel plek heeft voor restauratieve voorzieningen en of het uit kan.

Eén respondent heeft in gedachten dat het genootschap afspraken kan maken met het Prinsenhof.

“Het P insenhof heeft nu nieuwe behee de s e ko t een hotel en estau ant in Pictu a oet

ki ken wat o eli k is qua sa enwe kin ”

Opvallend is dat een aantal leden van Pictura hun antwoorden onderbouwen met een financieel

plaatje in hun achterhoofd. Ze weten niet of restauratieve voorzieningen geld oplevert voor

Pictura. Ze vragen zich af waar Pictura het personeel vandaan moet halen en dat een

tentoonstellingsruimte wellicht moet worden opgeofferd om ruimte te creëren voor een koffie en

theehoekje. Anderzijds vinden een aantal leden dat restauratieve voorzieningen moet komen bij

20

Pictura. Het zou Pictura laagdrempeliger maken en een reden voor het publiek om langer te

blijven. Ook met het oog op de wat oudere leden, wordt het wel als fijn beschouwd als de

bezoekers even kunnen zitten. Pictura als ontmoetingsplek zal met restauratieve voorzieningen

worden bevorderd.

2.3 Hoe betrokken is het publiek bij Pictura?

Het publiek van Pictura raakt betrokken bij het genootschap als zij een lidmaatschap aangaan.

Om deze deelvraag te beantwoorden worden de vragen en antwoorden behandeld, die betrekking

hebben op het lidmaatschap, tarieven en actieve participatie.

2.3.1 Het lidmaatschap

Zeventig procent van de leden is minder dan vier jaar lid. De andere dertig procent is tussen de

vijftien en dertig jaar lid. Eén lid is zelfs vijfenveertig jaar lid geweest van het genootschap.

Ondanks de enorme vergrijzing in het ledenbestand, zijn in de afgelopen vijf jaar wel leden

bijgekomen.7 Bovendien moet in gedachten worden gehouden, dat de respondenten een

geselecteerde groep leden is. Een groot deel van de geïnterviewde leden zetten zich actief in voor

Pictura. Er kan daarom worden gesteld dat de ‘ on e’ leden de eest actie e leden an het

genootschap zijn.

De helft van de leden werd lid van Pictura ter ondersteuning van het genootschap. Voor veel

leden betekent het lidmaatschap betrokkenheid bij de organisatie en continuïteit van het

genootschap. Dit komt overeen met de reden waarom de leden Pictura gingen steunen. Een

aantal geïnterviewde leden willen het genootschap in stand houden zonder veel verwachtingen te

hebben van het genootschap.

De geïnterviewde niet-leden vinden het bedrag van een lidmaatschap bij Pictura

schappelijk. Twintig procent van de niet-leden denkt op dit moment niet na over een

lidmaatschap. De overige niet-leden dragen een aantal punten aan, waardoor ze een lidmaatschap

overwegen en overtuigd worden van het belang om Pictura financieel te steunen. Een niet-lid is

ook van mening dat het gaat om het belang dat Pictura bestaat en hoeft geen extra diensten of

privileges hiervoor terug te hebben. Vijf van de tien leden zouden in ruil voor een lidmaatschap

7 Deze nieuwe leden zijn wel bijna allemaal vijfenveertigplus.

21

bepaalde privileges willen ontvangen als een extra activiteit, een actieve ledendag, gratis koffie

en thee of kortingen op publicaties of een combinatie van verschillende privileges.

Twee van de tien leden zouden minder vaak Pictura bezoeken als entree wordt

geheven. Ze zouden eerder instellingen bezoeken die geen entree heffen. Bovendien zou, volgens

een niet-lid, de toegangsprijs als extra drempel kunnen worden gezien en gaat de bezoeker

minder snel naar tentoonstellingen, die minder bij hun interessegebied passen. De overige tachtig

procent heeft geen moeite met entree heffen, zolang het een bescheiden bedrag is van een paar

euro. Een klein bedrag betalen zou geen beletsel zijn bij een goed product, volgens een niet-lid.

Ook wordt genoemd dat Pictura entree moet heffen, indien kwaliteitsverbetering komt. Tot slot

worden voorwaarden genoemd als gratis entree voor leden en kinderen en studenten tegen

gereduceerd tarief.

2.4 Welke media gebruikt het publiek om te weten wat Pictura toont en hoe krijgt het

genootschap naamsbekendheid?

Alle niet-leden zouden graag digitaal op de hoogte willen worden gehouden. De voorkeur gaat

naar gerichte e-mails. Twee van de niet-leden zouden naast digitale media op de hoogte willen

worden gehouden door middel van een thuisgestuurde uitnodiging of via een flyer. Ook de

meerderheid van de leden geeft een voorkeur aan de digitale media. Veertig procent zou via de

traditionele manier (post en advertentie in de krant) op hoogte willen worden gehouden.

Overigens hoeft het voor deze vier leden niet de enige bron van informatie zijn. Een combinatie

van traditioneel en digitaal zou dus een goede manier zijn om het publiek te bereiken en te

informeren.

De respondenten van het onderzoeken geven verschillende antwoorden op hoe Pictura

meer naamsbekendheid zou kunnen krijgen. Eén lid vindt dat Pictura geen naamsbekendheid

nodig heeft en dat het genootschap low-profile moet blijven. De andere respondenten geven

antwoorden op inhoudelijk en publicitair niveau. De helft van de respondenten vindt dat Pictura

meer publiciteit nodig heeft door onder andere aandacht te vragen van pers via radio, tv en

advertenties “Zo dat Pictu a nieuws is ” So i en zi n ook an enin dat de pe s te weinig

aandacht besteed aan de kunstsector en dat het genootschap sponsors moet zoeken om de

advertenties te financieren. Andere respondenten gaan meer in op de zichtbaarheid van het pand.

Het pand en de gevel moet meer opvallen door bijvoorbeeld een rode loper te plaatsen,

22

bewegwijzering in de stad te plaatsen en door te adverteren op billboards, banners en

aanplakbiljetten. Inhoudelijk gezien moet Pictura, volgens respondenten, meer samenwerken met

andere culturele activiteiten, samenwerken met het Prinsenhof/Martinikerkhof of universiteiten

en verenigingen benaderen. Verder noemt een niet-lid dat Pictura meer jonge kunstenaars moet

trekken en een gevarieerder programma moet aanbieden om meer naamsbekendheid te krijgen.

Negen van de twintig respondenten noemt de school (basisschool, middelbare school of

universiteit) als belangrijk middel om jongeren te bereiken. Verschillende respondenten noemen

een gevarieerd en interessant programma als manier om naamsbekendheid onder de jongen te

krijgen.

“Ook doo on e kunstenaa s te laten expose en en acti iteiten aan de tentoonstellin en te

koppelen. Verder kan Pictura de ruimtes beschikbaar stellen voor andere kunstprojecten. Thema-

avonden organiseren. Van Pictura een ontmoetingsplek maken waar mensen kunnen filosoferen

o e alle lei onde we pen ”

Sociale media en een goede website kunnen tevens een rol spelen in het bereiken van jongeren.

Echter moet Pictura zorgen dat de sociale media als Facebook en Twitter goed moeten worden

bijgehouden. Volgens een lid: “Lie e een website dan een slechte website”

Eén lid heeft een hele andere visie over Pictura en het bereiken van jongeren. Deze

respondent is van mening dat jongeren niet hoeven te worden bereikt, omdat de manier waarop

jongeren kunnen worden bereikt, niet past bij het beeld van Pictura. Pictura zou jong en modern

moeten zijn, terwijl Pictura klassiek is, volgens deze respondent. Verder vertelt de respondent dat

het genootschap niet teveel leden moet krijgen, anders verliest het zi n waa de “Oude din en

zi n on e an baa Alles wat nieuw is li kt te enwoo di zo eel op elkaa ”

2.4.1 Samenwerkingsverbanden

Achttien van de twintig respondenten vindt dat Pictura moet samenwerken met activiteiten en/of

festivals in de stad [5]. Door samen te werken kunnen instellingen en organisaties elkaar

versterken. Bovendien wordt meer zichtbaarheid gecreëerd, doordat het genootschap aan een

andere naam of instelling wordt gekoppeld. Het publiek - wat normaal niet naar Pictura gaat,

maar wel de andere instelling of activiteit bezoekt - wordt bereikt. Gevolg is dat het genootschap

23

meer naamsbekendheid krijgt en een groter publiek kan aantrekken. Sommige leden en niet-

leden opperen wel dat het samenwerkingsverband moet passen bij het genootschap en wat het

genootschap wilt uitstralen. “Je oet alti d p obe en sa en te we ken als het beleid en de isie

aa behouden bli ft ” Een niet-lid, dat in de kunstsector actief, geeft een goed beeld weer vanuit

welk oogpunt Pictura zou moeten samenwerken:

“Pictura moet dat vooral doen als het past in het kader en wat Pictura wil uitstralen. Als je

samenwerkt ben je meer in beeld en bereik je een grotere groep mensen. Alles begint bij: wie ben

ik en wat wil ik? Pictura moet zich legitimeren waarom het bestaat en waarom mensen betrokken

moeten zijn. Aanvankelijk daarvan moet Pictura kiezen welke samenwerkingsverbanden zinvol

zijn en welke niet. En wat is de reden waarom zr willen samenwerken? Is dat vanuit een

maatschappelijk draagvlak, bedrijfsmatig of vanuit bi oo beeld een educatief aspect ”

Noorderlicht en De Nacht van de kunst en wetenschap zouden volgens een deel van de

respondenten goede projecten zijn om mee samen te werken. Bovendien vinden een paar

respondenten het interessant om Pictura gekoppeld te zien aan een stadwandeling of kunstroute

in Groningen.

Afbeelding 5

80%

20%

Samenwerken

ja

nee

24

Conclusie

Voor het publieksonderzoek is de onderzoeksvraag gehanteerd:

Wat is de visie van het publiek over Kunstlievend Genootschap Pictura en de tentoonstellingen?

Om een helder antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag zijn vier verschillende

deelvragen opgesteld. Door middel van de deelvragen worden verschillende aspecten belicht,

waardoor een zo volledig mogelijk antwoord kan worden gegeven. Er kan aan de hand van de

data-analyse worden geconcludeerd dat Pictura geen eenduidig beeld heeft bij het publiek. In

verschillende deelvragen wordt dit bevestigd.

Kennissen, vrienden en familie spelen een hele belangrijke rol in het introduceren van mensen

bij Pictura. Zij zijn de doorslaggevende factor, waardoor leden en niet-leden naar Pictura gaan en

een tentoonstelling bezoeken. Promotiemateriaal kan worden gezien als interessant en werkt als

een herinnering. Het zet de mensen niet aan tot het bezoeken van het genootschap. Echter als de

bezoekers lid zijn geworden van het genootschap is de thuisgestuurde uitnodiging een belangrijk

middel om de leden op de hoogte te houden en hen aan te zetten tot het bezoeken van Pictura.

Het publiek bezoekt het genootschap vooral om inhoudelijke redenen. Ze komen speciaal voor

een tentoonstelling of kunstenaar. Het kennen van de kunstenaar, die werk tentoonstelt, draagt

hier ook aan bij. Een aantal respondenten bezoekt Pictura om het genootschap in stand te

houden.

De meningen zijn verdeeld over wat de respondenten vinden van het genootschap. Alle leden

zijn positief over het genootschap. Het past in de traditie. Niet-leden vinden de instelling

oubollig en kan qua uitstraling en programmering moderner. Ook verschillen de respondenten in

hun definities en omschrijvingen van het genootschap. Enerzijds wordt het klassiek genoemd en

anderzijds modern. Pictura zou een eenduidig beeld moeten uitstralen om verwarring of

misvattingen te voorkomen.

25

Een select groepje van leden van Pictura is echt betrokken bij het genootschap. Ze denken mee

met de organisatie. it is oo al het e al bi de ‘ on e’ leden an Pictu a Niet-leden van

Pictura moet eerst een band krijgen en overtuigd worden van het genootschap en het belang dat

ze blijven voortbestaan, voordat ze actief worden in de organisatie.

Naamsbekendheid kan worden verkregen door inhoudelijk en publicitair aanpassingen te

ondergaan. Het publiek wil variatie in de tentoonstellingen en geprikkeld worden. Ook moet het

genootschap meer naar buiten treden en zich zichtbaarder maken door een betere PR en zich te

koppelen aan activiteiten. Samenwerkingsverbanden worden door het publiek namelijk als

belangrijk geacht. Pictura moet zich meer profileren en door samen te werken met instellingen en

activiteiten in de stad, kan dit worden bewerkstelligd.

26

Aanbevelingen

Graag zou ik een aantal punten willen aanbevelen aan het Kunstlievend Genootschap Pictura.

Niet alle genoemde punten worden door de meerderheid van de respondenten beaamd, maar

zouden mijn inziens wel in behandeling moeten worden genomen.

Het belangrijkste punt is dat Pictura een eenduidig beeld moet creëren. Dit is van betekenis voor

het publiek, zodat zij weten wat het genootschap is en wat het wilt uitstralen. Organisatorisch

gezien is een duidelijke visie ook cruciaal. Zonder een helder en rechtlijnig beleid zou de

programmering onduidelijk zijn bij het publiek en de organisatie, zoals nu het geval is. In het

eerder aangehaalde citaat over wie Pictura is en wat zij wil zijn, worden vragen gesteld, die

Pictura zeker aan zichzelf zou moeten stellen. Daar bijkomend zou het genootschap kunnen

nadenken o hun huidi e doelstellin “de beeldende kunst en ni e heidskunst in de ui ste zin

an het woo d aan oedi en en be o de en” conc ete te formuleren. Verder moeten missie en

visie voor de organisatie én het publiek duidelijk zijn. Vanuit dit eenduidig beleid kan Pictura

samenwerkingsverbanden aangaan, die naar mijn mening en van de respondenten niet mag

ontbreken en zorgen voor de nodige naamsbekendheid. Het genootschap kan vanuit een visie

tentoonstellingen maken en samenwerkingsverbanden aangaan die bij het genootschap passen.

(Bijvoorbeeld samenwerken met Nacht van de kunst en wetenschap, Sign en NP3, waarbij

Pictura met de twee laatst genoemde tentoonstellingen kan organiseren met een overkoepelend

thema, die per instelling verschillende interpretaties bevatten)

Ten tweede kan Pictura nadenken over het aanbieden van extra diensten en deze gaan uitvoeren.

Veel respondenten zouden graag lezingen georganiseerd willen zien. Een aantal respondenten

hebben leuke ideeën voor samenwerkingsverbanden en het aanbieden van restauratieve

voorzieningen. Door een verband aan te gaan met het Prinsenhof, zou het hele gebied rond

Pictura een impuls kunnen krijgen en kunnen de instellingen elkaar steunen en versterken.

Pictura zelf heeft weinig mogelijkheden in het bieden van restauratieve voorzieningen.

Samenwerken met het nieuwe hotel en restaurant aan het Prinsenhof zou een zeer goede optie

zijn. Bovendien kan Pictura zijn ruimtes beschikbaar stellen/verhuren voor andere

kunstprojecten.

27

Vervolgens kan het genootschap meer zichtbaar zijn in de stad én in de media (inclusief het

internet). De website zou moderner en meer up-to-date kunnen. Ook kan meer gebruik worden

gemaakt van een digitale nieuwsbrieven en sociale media. Daarnaast zou het gebouw meer

opvallen door het bijvoorbeeld op te nemen in de kunstroute, door middel van bewegwijzering,

een rode loper voor de deur te plaatsen, gevelverlichting en reclames te projecteren op de ramen

van het gebouw.

Inhoudelijk gezien kan het programma van Pictura gevarieerder en de bezoeker meer prikkelen

tot nadenken en interactie. Tentoonstellingen zouden uitdagender mogen en een bijhorend

programma, met bijvoorbeeld lezingen en rondleidingen, naast de exposities organiseren.

Ten vijfde wil ik Pictura aanbevelen om sponsors te zoeken om bijvoorbeeld de

advertentiekosten te dekken. Wellicht moet het genootschap een speciale commissie in het leven

roepen, die zich inzet voor fondsenwerving (acquisitie).

Ook onder de studenten is het genootschap niet of nauwelijks bekend. Als

kunstgeschiedenisstudent mag je verwachten dat medestudenten het genootschap zeker kennen.

Veel medestudenten kennen het niet of alleen van naam. Dit kan worden veranderd. Genoeg

studenten zouden ervaring willen opdoen in de praktijk van de kunstwereld. Ik pleit er ook voor

om universiteiten te benaderen om het genootschap meer onder de aandacht te brengen.

Studenten kunnen worden ingezet als vrijwilliger, waardoor minder belangrijke zaken uit handen

genomen kan worden.

Ten slotte kan Pictura zich afvragen of het genootschap wilt dat de leden het steunen omwille

van de instandhouding van het kunstlievend genootschap. Het publiek zouden om inhoudelijke

redenen lid moeten worden van de instelling, niet uit liefdadigheid, zodat het genootschap voort

kan blijven bestaan. De helft van de leden werd namelijk lid van Pictura ter ondersteuning van

het genootschap.

28

Bronnenlijst

Literatuur

Boorsma, Miranda en Hesselink, L. G. H., Marketing van theater en andere kunsten:

vergroting van publieksdeelname in theorie en praktijk, Amsterdam, 1998.

Overmars, Herman, Het Kunstlievend genootschap Pictura te Groningen 175, Groningen,

2007.

Ranshuysen, Letty, Handleiding publieksonderzoek voor podia en musea, Amsterdam,

1999.

Thomassen, Jean-Pierre R., Klanttevredenheid, de zin en onzin: grotere winstgevendheid

door sturing op de waarde van en voor de klant, Deventer, 2003.

Verschuren, P. J. M., en Doorewaard, Hans, Het ontwerpen van een onderzoek, Den

Haag, 2007.

Primaire bronnen:

Jongs, Albert, en Leegstra, Ruurd, beheerders Kunstlievend Genootschap Pictura,

Groningen, gesproken op 8 mei 2012.

Twintig interviews afgenomen met tien leden van Kunstlievend Genootschap Pictura en

tien niet-leden tussen 25 april en 25 mei 2012.

Vergadering bestuur Kunstlievend Genootschap Pictura op 8 februari 2012.

Vergadering bestuur Kunstlievend Genootschap Pictura op 22 mei 2012.

Vergadering expositiecommissie Kunstlievend Genootschap Pictura op 24 januari 2012.

Vergadering expositiecommissie Kunstlievend Genootschap Pictura op 28 februari 2012.

Vergadering expositiecommissie Kunstlievend Genootschap Pictura op 22 mei 2012.

29

Bijlage I – Notitie beleidsplan Pictura verrast

Pictura verrast

PR en Publiciteit Pictura: een kader

Vaststellen beleid

Meer exposure voor Pictura vraagt een duidelijke koers, een (meerjarig) programma en

uitvoerbare acties. Waarvoor staat het Genootschap? In de grond wil het een laagdrempelig

platform zijn, dat kunst en kunstbeleving bevordert. Met (financiële) steun van donateurs.

Beleidskern: Kwaliteitskunst en PR. Dus: Focus op interessante tentoonstellingen en noodzaak

tot betere communicatie en publiciteit. Al lopende ontwikkelingen ter zake kunnen worden

versterkt door het aanbrengen van meer samenhang daarin.

Bestuur en Expositiecommissie (EC) moeten samen beleid vaststellen, waaraan toekomstige

activiteiten zijn te toetsen. *

Versterking samenhang

Er moet meer kwaliteit en samenhang komen in de drie pijlers: 1. Organiseren tentoonstellingen,

2. Betrokkenheid leden en 3. Helderheid voorwaarden/Financiële gezondheid.

Ad 1. Pictura verschilt qua ambities niet veel van musea: Kwaliteit en beleving moeten centraal

staan. Die ambitie start met een onafhankelijke, kwalitatieve beoordeling van interne en externe

expositie-initiatieven. De spil daarin is de EC, feitelijk conservator.

Pictu a’s ee waa de ten opzichte an ande e ‘ usea’ zit (ook) in: a Ruil- en

verkoopexposities, b. Grote variëteit in tentoonstellingen, c. Gunstige condities hanggeld en d.

Laagdrempeligheid: geen entree als uitgangspunt.

Welke kwaliteitsimpulsen zijn denkbaar?

- Samenwerken met musea in de regio: Belvedère, Groningen, Assen, Buitenplaats. Bijvoorbeeld

rond lopende tentoonstellingen of depotexposities.

- Samenwerken van collega-organisaties: Pulchri, Arti, etc. Samen kunnen

wisseltentoonstellingen worden georganiseerd en subsidies/fondsen worden verkregen. Plus het

delen van ervaringen.

30

- Ruim aandacht voor startende kunstenaars. In samenwerking met genoemde instellingen, en

met Minerva, KA, Fotoacademie, etc.

Meer samenhang met Ad 2 en 3 kan worden bereikt door:

- Werken met meerjarenprogramma, op basis van een vast stramien/basisprogramma. Voor- en

Najaarsklapper: landelijk bekende kunstenaar en aansprekend thema.

- Belevingsactiviteiten rond programma-activiteiten: lezingen, demonstraties, e.d.

- Beter evalueren van activiteiten. Resultaten vooraf formuleren: Worden bezoekersaantallen

hoger, meer websitebezoek, inkomsten e.d.?

Ad 2. Met ledendonateurs kan mogelijk meer worden gedaan. Weten wat er onder de leden leeft

is van belang. Dat wordt onderzocht. * *

Enkele impulssuggesties vooruitlopend op de uitkomsten daarvan, in relatie tot Ad 1:

- Adequate en actuele informatie verstrekken aan leden, ook elektronisch.

- Voortzetting activiteiten voor leden, wel binnen randvoorwaarden uitvoering.

Ad 3. Duidelijke financiële randvoorwaarden en gezondheid zijn te bereiken door:

- Maken van inhoudelijke en financiële meerjarenplanning.

- EC moet Bestuur benaderen als bewaker basisvoorwaarden. Presentatie

programma/expositievoorstellen aan bestuur met a tistieke en financiële onde bouwin Risico’s

aangeven in 1 A4.

- Op hoger niveau realiseren van evenwicht inkomsten - uitgaven. Waarmee kan geld worden

verdiend, zonder laagdrempeligheid aan te tasten? Fondswerving, verhuur.

- Heldere besluitvormingsprocedures en voorwaarden bestuur in relatie tot activiteiten EC

- Haalbaarheid qua menskracht en geld blijft toets.

Acties publiciteit

Hoe bereiken we een groter publiek en pers? Na vaststelling bovenstaande, kunnen actiepunten

voor PR/Publiciteit zijn:

- Meer denken en formuleren vanuit klantgroepen

- Uitnodigingen naar maatschappelijke sleutelfiguren en subsidiegevers

- Persconferenties, en meer interviews over Pictura en activiteiten

31

- Opbouwen netwerk met media. Investeren in persoonlijke contacten. Met regionale pers:

Groninger Gezinsbode/blad, DvhN en regionale cultuurbladen/sites als Noorderbreedte,

Noorderland, Kunstkrant en Beeldlijn. Ook met radio en tv: RTV Drenthe en RTV Noord.

- Gerichte advertenties: Kunstkrant en Gezinsblad/bode

- Ve elden in (landeli ke) a enda’s: Museu ti dsch ift Be ichten plaatsen op Nationaal

kunstplatform.

- Internetbeleid versterken (Facebook, Twitter e.d.)

- (Eventueel) landelijk perscontact ontwikkelen

Aandachtspunten hierbij zijn:

- Kunst alleen is bijna nooit nieuws. PR en Publiciteit moet daarom ook op belevingsaspecten

e.d. worden gericht. Niet alleen posters en flyers naar de leden, ook vermelden lezingen,

demonstraties e.d. en aanhaken bij the a’s an de stad an usea etc

- Toon in publiciteit en uitvoering. Belangrijker maken dan het is; slagzinnen hanteren en meer

aandacht voor aankleding ruimtes, e.d.

* Bestuur bespreekt op 8 februari 2012 deze notitie, en gaat na hoe EC betrokken wordt in besluitvorming en

uitwerking.

** In februari 2012 start een stagiair met gesprekken met leden over type tentoonstellingen, randactiviteiten en inzet

gewenste ict-communicatie.

Werkgroep PR (Klaas Koops, Carin van de Wal, Albert Jongs, Peter Boersma)

19 januari 2012

32

Bijlage II - Onderzoeksinstrument

Vragenlijst voor de leden

Onderzoek naar de betrokkenheid van het publiek bij Kunstlievend Genootschap Pictura

Respondentnu e : ……………………………………………………………………………

Datum: …………………………………………………………………………………………

Geslacht: ………………………………………………………………………………………

Leefti d: …………………………………………………………………………………………

Woonplaats en de ci fe s an uw postcode: ……………………………………………………

Opleidin : ………………………………………………………………………………………

Be oep: …………………………………………………………………………………………

1. Hoe vaak heeft u sinds januari 2009 Pictura bezocht?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

2. A. Wanneer heeft u Pictura voor het laatst bezocht?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

B. Wat was uw bezoekmotivatie waarvoor u naar Pictura bent gekomen? (Uw doel, concrete

aanleiding; redenen, interessegebieden & belangstelling; en motieven, abstracte beweegredenen als meer

kennis vergaren of het zoeken van ontspanning)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

C. Welke informatie gaf aanleiding tot dit bezoek?

………………………………………………………………………………………………

33

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

3. A. Op welke wijze bent u de eerste keer met Pictura in aanraking gekomen?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

B. Hoe komt u doorgaans te weten wat er te zien is in Pictura?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

4. Hoe zou u Pictura beschrijven aan anderen?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

5. Hoelang steunt u Pictura?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

6. Waarom ging u Pictura steunen?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

7. A. Wat betekent het lidmaatschap voor u?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

34

B. Voldoet het lidmaatschap aan de verwachtingen die u had? Waarom?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

8. A. Wat vindt u van de locatie waarin Pictura is gehuisvest?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

B. Is de locatie voor u goed te bereiken? (met welk vervoermiddel bent u gekomen?)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

9. Wat vindt u van de expositieruimtes en van de aankleding?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

10. Wat vindt u van de expositieduur van de tentoonstellingen?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

11. Wat voor tentoonstellingen zou u graag in Pictura willen zien?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

12. Zou Pictura zich meer moeten richten op regionale of landelijke kunst? Waarom?

35

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

13. Pictura toont doorgaans figuratieve kunst. Waar gaat uw belangstelling naar uit?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

14. Welke extra diensten zou u op prijs stellen? (U moet denken aan rondleidingen, lezingen,

wo kshops excu sies e koop an catalo i foto’s affiches e d )

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

15. Pictura werkt samen met Noorderlicht. Zou Pictura meer moeten samenwerken met

activiteiten en/of festivals in de stad, zoals De Nacht van Kunst en Wetenschap en

Noorderzon?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

16. Wat zou een reden zijn om Pictura vaker te gaan bezoeken?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

17. Wat denkt u dat de invloed van restauratieve voorzieningen kunnen zijn op de interactie

tussen de verschillende leden en de organisatie van Pictura?

36

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

18. Op welke manier zou u op de hoogte willen worden gehouden van activiteiten? (Per post,

Facebook, website, gerichte e-mails, digitale nieuwsbrief etc.?)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

19. De kosten van het lidmaatschap bedraagt twintig euro per jaar. Wat vindt u van deze

kosten?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

20. A. Hoe zou Pictura, volgens u, meer naamsbekendheid kunnen krijgen?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

B. Op welke manieren zouden jongeren bereikt kunnen worden?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

21. Vindt u dat Pictura op het gebied van kunst iets toevoegt aan de stad? Op welke manieren

dan?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

37

22. Wat wilt u verder nog kwijt? (Indien u iets mist bij Pictura of over één of meer aspecten ontevreden

bent, kunt u hieronder aangeven waaraan dat ligt en hoe dit volgens u verholpen zou kunnen worden.)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

23. Bent u bereid actief iets te doen voor Pictura? (Sponsors zoeken, vrijwilligerswerk, leden werven

etc.)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Alle gegevens zullen vertrouwelijk worden behandeld.

Kunstlievend Genootschap Pictura

St. Walburgstraat 1

9712 HX Groningen

050 312 29 53

info@pictura-groningen.nl

www.pictura-groningen.nl

38

Vragenlijst voor niet-leden

Onderzoek naar de betrokkenheid van het publiek bij Kunstlievend Genootschap Pictura

Respondentnu e : ……………………………………………………………………………

atu : …………………………………………………………………………………………

Geslacht: ………………………………………………………………………………………

Leefti d: …………………………………………………………………………………………

Woonplaats en de ci fe s an uw postcode: ……………………………………………………

Opleidin : ………………………………………………………………………………………

Be oep: …………………………………………………………………………………………

1. Hoe vaak heeft u sinds januari 2009 Pictura bezocht?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

2. A. Wanneer heeft u Pictura voor het laatst bezocht?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

B. Wat was uw bezoekmotivatie waarvoor u naar Pictura bent gekomen? (Uw doel, concrete

aanleiding; redenen, interessegebieden & belangstelling; en motieven, abstracte beweegredenen als meer

kennis vergaren of het zoeken van ontspanning)

39

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

C. Welke informatie gaf aanleiding tot dit bezoek?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

3. A. Op welke wijze bent u de eerste keer met Pictura in aanraking gekomen?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

B. Hoe komt u doorgaans te weten wat er te zien is in Pictura?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

4. Hoe zou u Pictura beschrijven aan anderen?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

5. A. Wat vindt u van de locatie waarin Pictura is gehuisvest?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

B. Is de locatie voor u goed te bereiken? (met welk vervoermiddel bent u gekomen?)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

40

6. Wat voor tentoonstellingen zou u graag in Pictura willen zien?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

7. Zou Pictura zich meer moeten richten op regionale of landelijke kunst? Waarom?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

8. Pictura toont doorgaans figuratieve kunst. Waar gaat uw belangstelling naar uit?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

9. Welke extra diensten zou u op prijs stellen? (U moet denken aan rondleidingen, lezingen,

wo kshops excu sies e koop an catalo i foto’s affiches e d )

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

10. Pictura werkt samen met Noorderlicht. Zou Pictura meer moeten samenwerken met

musea en/of activiteiten en festivals in de stad, zoals De Nacht van Kunst en Wetenschap,

Noorderzon en Eurosonic? Waarom?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

11. Wat zou een reden zijn om Pictura (vaker) te gaan bezoeken?

41

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

12. Wat denkt u dat de invloed van restauratieve voorzieningen kunnen zijn op de interactie

tussen het publiek en de organisatie van Pictura?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

13. Op welke manier zou u op de hoogte willen worden gehouden van activiteiten? (Per post,

Facebook, website, gerichte e-mails?)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

14. Wat zou Pictura voor u moeten bieden om lid te worden van de organisatie en hoeveel

geld zou u daar eventueel voor overhebben? (Het lidmaatschap kost nu jaarlijks twintig euro.)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

15. Zou u minder vaak naar Pictura gaan als entree wordt geheven? Waarom?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

16. Zou u als kunstenaar ook zelf willen exposeren in Pictura? Waarom? (alleen invullen indien u

kunstenaar bent)

42

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

17. A. Hoe zou Pictura, volgens u, meer naamsbekendheid kunnen krijgen?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

B. Op welke manieren zouden jongeren bereikt kunnen worden?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

18. Vindt u dat Pictura op het gebied van kunst iets toevoegt aan de stad? Op welke manieren

dan?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

19. Wat wilt u verder nog kwijt? (Indien u over één of meer aspecten ontevreden bent, kunt u hieronder

aangeven waaraan dat ligt en hoe dit volgens u verholpen zou kunnen worden.)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

20. Bent u bereid actief iets te doen voor Pictura? (Sponsors zoeken, vrijwilligerswerk, leden werven

etc.)

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

43

Alle gegevens zullen vertrouwelijk worden behandeld.

Kunstlievend Genootschap Pictura

St. Walburgstraat 1

9712 HX Groningen

050 312 29 53

info@pictura-groningen.nl

www.pictura-groningen.nl

44

Bijlage III – uitgewerkte interviews per vraag in tabel

Antwoorden gegroepeerd leden

Algemene gegevens:

Geslacht leden

Vrouw 2

Man 8

Leeftijd leden

16-24 jaar -

25-44 jaar 1

45-64 jaar 5

65+ 4

Woonplaats leden

In de stad Groningen 6

In de provincie Groningen 4

Regio Friesland of Drenthe -

Elders in Nederland -

Opleidingsniveau leden

Lager beroepsonderwijs -

Middelbaar beroepsonderwijs -

Hoger beroepsonderwijs 6

Wetenschappelijk onderwijs 4

Momenteel actief in de kunstsector leden

45

Ja 8

Nee 2

Vragenlijst leden:

1. Hoe vaak heeft u sinds januari 2009 Pictura bezocht?

0-1 keer -

2-5 keer 2

6-10 keer 2

11-20 keer 4

21-30 keer -

30+ 2

2.a. Wanneer heeft u Pictura voor het laatst bezocht?

1. Tijdens de taxatie voor de Pictura Kunstbeurs. In mijn vrije tijd was de laatste

tentoonstelling die ik heb bezocht die van Henk Melgers. (de verkoopexpositie Henk

Melgers – Pronkjuwelen was te zien van 23 oktober tot en met 4 december 2011)

2. Bij de opening van Geurt van Dijk (op zondag 11 maart 2012).

3. In 2011 heb ik Pictura voor het laatst bezocht. Er hing toen werk van oud academie

studenten. Het was tijdens de Lentesalon. (Lentesalon vol schilderkunst, 3 april tot en met

8 mei 2011)

4. Dat was in januari (2012). Ik ben naar de de tentoonstelling van Siep van den Berg en

Fie Werkman geweest. Daarna ben ik trouwens nog naar de Pictura Kunstbeurs geweest.

Dat was interessant. (Schilderijen van Siep van den Berg en tekeningen van Fie Werkman

van 11 december 2011 tot en met 22 januari 2012)

5. Afgelopen maandag (7 mei 2012) heb ik Pictura voor het laatst bezocht, vanwege de

Klassieke Academie. De laatste tentoonstelling die ik heb bezocht was Renaissance van

het Noorden (8 april tot en met 6 mei 2012) op 10 en 14 april.

6. Ik heb dit jaar de Pictura Kunstbeurs (28 januari tot en met 12 februari 2012) bezocht en

toen heb ik een schilderijtje gekocht. De laatste tentoonstelling die ik heb bezocht was de

46

tentoonstelling van Geurt van Dijk - Mooi is van gisteren (11 maart tot en met 1 april

2012).

7. De laatste keer dat ik Pictura heb bezocht, was met de opening van de Lentesalon:

Nieuwe lente, nieuwe beelden. Dit was op zondag 13 mei 2012.

8. Ik heb het erg druk gehad, waardoor ik niet in de gelegenheid was om Pictura vaker te

bezoeken. De laatste keer was waarschijnlijk in 2010. Er was een tentoonstelling van

Gouke Notenbomer samen met een paar andere kunstenaars, waaronder Tanja Romp.

9. Tijdens De Renaissance in het Noorden (8 april tot en met 6 mei 2012). Ik was op de

opening van de tentoonstelling op zondag 8 april.

10. Ik bezocht de opening van de Lentesalon: Nieuwe lente, nieuwe beelden. (13 mei tot en

met 24 juni 2012)

2.b. Wat was uw bezoekmotivatie?

1. De tentoonstelling over Henk Melgers ligt binnen mijn belangstellingsgebied. Ik wil

nieuwe werken van Melgers zien, zijn succes en of zijn kunstwerken verkocht worden.

Bovendien krijg ik gedachtes en doe ik ideeën op wat je met zijn kunst kan doen.

2. Mijn primaire doel was de expositie van Geurt van Dijk bezichtigen. Ik ben

kunstverzamelaar en –liefhebber. Mijn belangstellingstelling gaat dus ook uit naar

figuratieve kunst. Het interesseert mij.

3. Als er een expositie van de academie is, kom ik graag even kijken. Ik wil kijken wat voor

nieuwe kunst de jongeren brengen. Welke nieuwe vormen van kunst ze gebruiken. Ben

benieuwd naar hoe dat tegenwoordig gaat. Het interesseert mij.

4. Ik krijg natuurlijk de uitnodigingen van Pictura. Bovendien heb ik vroeger daar gewoond

en ben ik lid geweest van het bestuur en de tentoonstellingscommissie van Pictura. De

reden dat ik Pictura bezoek is echt vanuit een soort liefde voor het genootschap. Pictura

is uniek als particuliere instelling en historisch ook heel interessant. Dit zie je terug in het

gebouw en de sfeer die Pictura uitstraalt. Ook bezoek ik Pictura om het genootschap in

stand te houden.

5. In eerste instantie kwam ik voor de nieuwe tentoonstelling en ten tweede wilde ik aan een

vriendin de expositie en de kunstwerken laten zien. Verder bezoek ik Pictura uit interesse

voor de kunst en om te netwerken.

47

6. Meestal ga ik op uitnodiging naar de opening van een tentoonstelling in Pictura.

Bovendien vind ik het leuk om met mensen te praten en te ontmoeten.

7. Ik was uit nieuwsgierigheid naar de tentoonstelling gekomen.

8. Ik ken de kunstenaars en via de opleiding hoorde ik over de tentoonstelling. Vanuit een

interesse voor de expositie ben ik naar Pictura gekomen.

9. De opening van de nieuwe expositie. Verder was ik nieuwsgierig naar wat er hangt en wil

ik mensen ontmoeten.

10. Mijn vrouw zit in de expositiecommissie van Pictura en ik eigenlijk gewoon met haar mee

naar de opening. Daarnaast vind ik ook de lezing/het welkomstwoord interessant en vind

ik het leuk om exposities te bezoeken.

2.c. Welke informatie gaf aanleiding tot dit bezoek?

1. Als lid van Pictura krijg je affiches van de georganiseerde tentoonstellingen, deze

affiches hang ik op in mijn kunsthandel en zo kom ik ook te weten welke tentoonstelling

georganiseerd is.

2. Puur eigenlijk via de uitnodiging van Pictura. En via Ruurd, ik ken hem al heel lang.

3. Dat las ik in de krant, op een pagina van Het Dagblad van het Noorden.

4. De uitnodiging die ik per post ontving. Deze uitnodigingen vind ik heel belangrijk.

5. Ik heb zelf meegeholpen aan de organisatie van de tentoonstelling Renaissance in het

Noorden, waardoor ik dus betrokken ben bij de expositie.

6. De uitnodiging die ik thuisgestuurd krijg of ik hoor het via vrienden.

7. Ik ben voorzitter van het bestuur van Pictura, waardoor ik het programma van Pictura

ken. Bovendien krijg ik de uitnodigingen thuisgestuurd.

8. Ik was uitgenodigd door een vriendin, Tanja Romp en kreeg de flyer thuisgestuurd.

9. De uitnodiging.

10. De uitnodiging die ik thuisgestuurd krijg en door mijn vrouw.

3.a. Op welke wijze bent u de eerste keer met Pictura in aanraking gekomen?

1. Dit heb ik van huis uit meegekregen. Wij zijn met Pictura grootgebracht (Zijn vrouw die

naast hem zit, beaamt dit) De tentoonstelling van George Markers, het was volgens mij

48

een jubileum tentoonstelling begin jaren zeventig, is een van de eerste tentoonstellingen

die ik bij Pictura heb bezocht.