najaarsaanbieding 2016.indd

VERLO

REN

UITG

EVERIJ

Najaar 2016

najaarsaanbieding 2016.indd 1 15-07-16 10:40

2 najaarsaanbieding 2016

Deze brochure bevat de Najaarsaanbieding 2016. Meer informatie over alle uitgaven is te vinden op onze website. Achterin deze brochure zit een bestelformulier. Uiteraard kunnen boeken ook worden besteld via onze website, via de mail of telefonisch.

Wanneer u via onze website bestelt en meteen betaalt, brengen wij geen administratiekosten in rekening. Bestelde maar nog niet betaalde boeken worden verstuurd met een factuur op de buitenkant van het pakket. Verzending binnen Nederland is gratis.

Retouren van particulieren dienen, na voorafgaand overleg en onder opgaaf van redenen, binnen twee weken na factuur-datum te geschieden. Eventuele verzendkosten voor het retourneren dient de klant in principe zelf te voldoen. Retouren van boekhandels kunnen enkel worden aangenomen na overleg en mits de boeken onbeschadigd zijn. Voor meer en vollediger informatie raadplege men tevens onze website: www.verloren.nl.

Gebruikte afkortingen

bdn Bibliotheca Dissentium Neerlandicorumbonas Stichting Bibliografieën en Oeuvrelijsten van

Nederlandse Architecten en Stedenbouwkundigendb Doopsgezinde Bijdragendne De Negentiende Eeuwdnl De Nederlandsche Leeuwdze De Zeventiende Eeuwhr Haerlem Reeksil Indische Letteren

JvV Yearbook of Women’s History/Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis

isbn International Standard Book Numbermm Maaslandse Monografieënmsb Middeleeuwse Studies en Bronnennur Nederlandse Uniforme Rubrieksindelingpr Passage Reeksu&s Universiteit & Samenlevingzhc Zuidelijk Historisch Contact

Bezoekadres: Torenlaankerk, Torenlaan 25, 1211 ja Hilversum, t 035-6859856, f 035-6836557, e [email protected] Kamer van Koophandel Hilversum 32039230; btw nr. nl8054 597 16 b01

Bankrekeningen nl44ingb0004489940, bic ingbnl2a; nl59rabo 0398247528, bic rabonl2u

Payments from countries not integrated into the banking systems using IBAN and BIC can be made using PayPal. If necessary, we can send an email containing a PayPal payment request to enable clients to use their credit card.


najaarsaanbieding 2016 3

Zie ook: Haarlems Helicon. Literatuur en toneel te Haarlem vóór 1800, isbn 90-6550-374-9, €29,–;

Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 14 (2011), isbn 978-90-8704-287-5, €29,–; Mol, Vechten,

bidden en verplegen. Opstellen over de ridderorden in de Noordelijke Nederlanden, isbn 978-90-8704-

252-3, €39,–; Moolenbroek, Wonderen voor alledag. Elf opstellen over godsdienst en samenleving in

de Middeleeuwen door Jaap van Moolenbroek opnieuw uitgegeven bij zijn afscheid van de Vrije Univer-

siteit, isbn 90-6550-937-2, €29,–

±352 blz., ±€29,–

isbn 978-90-8704-606-4

ingenaaid, geïllustreerd

verschijnt november 2016

nur 694/693

Jaap van MoolenbroekNederlandse kruisvaarders naar Damiate aan de NijlAcht eeuwen geschiedenis en fantasie in woord en beeld

In 1217 vertrokken duizenden bewoners van huidig Nederlands ge-bied op kruistocht naar Jeruzalem, meer dan ooit tevoren of daarna. Op deze Vijfde kruistocht, die via Palestina naar Egypte voerde, lever-den zij een bijdrage aan de belegering van de stad Damiate die in 1218 werd ingenomen. In de late middeleeu-wen kwamen in Holland en Friesland vertellingen in omloop waarin aan vechters uit deze streken een hoofdrol in het succes werd toegedicht. Toen het volkomen gefantaseerde Haarlems-Hollandse verhaal met de heront-dekte historische bronnen werd geconfronteerd, werd het aanvankelijk schoorvoetend aangepast en uiteinde-lijk opgegeven, de laatste elementen ervan pas in de twintigste eeuw.

In dit boek worden voor het eerst zowel de historie als de verbeelding rond ‘Nederlanders’ en Damiate vanaf het begin tot op gisteren in kaart gebracht. Het toegankelijk geschreven verhaal wordt ondersteund door onge-veer honderd afbeeldingen waarvan vele niet of nauwelijks bekend zijn.



De hemelse hiërarchie van Dionysius de AreopagietVertaald en ingeleid door A.P. Orbán

Onder het pseudoniem van Dionysius de Areopagiet schreef een theoloog-filosoof uit de zesde eeuw in het Grieks een verhandeling over de hemelse hiërarchie. Deze Dionysius, die in dit werk – met zowel neoplatoonse als christelijke elementen – de aard en geleding van negen engelenkoren be-schrijft, heeft grote invloed gehad op de filosofie en de theologie in Oost en West. De tekst leeft tot in de moderne tijd ook voort in literatuur (bijvoor-beeld bij Dante en Goethe), architectuur en beeldende kunst.

Deze uitgave biedt een integrale, wetenschappelijk verantwoorde Neder-landse vertaling van deze belangrijke tekst, met inleiding en uitgebreid com-mentaar. De complexiteit van Dionysius’ stijl en taalgebruik leveren veel in-terpretatieproblemen op. Orbán verwijst daarom in zijn commentaar niet al-

leen naar Bijbelplaatsen en andere allusies, maar ook naar vijf gezaghebbende moderne vertalingen en naar de Latijnse vertaling van de grote middeleeuwse theoloog-filosoof Johannes Scotus Eriugena (ca. 810-ca. 877).

±140 blz., ±€19,–

isbn 978-90-8704-608-8

paperback

reeks msb 162

verschijnt oktober 2016

nur 684/704

Zie ook: Het boek van Sidrac. Een honderdtal vragen uit een middeleeuwse encyclopedie, isbn 90-6550-

911-9, €19,–; Harmonisch labyrint. De muziek van de kosmos in de westerse wereld, isbn 978-90-6550-

974-1, €19,–; Kennis in beeld. Denken en doen in de Middeleeuwen, isbn 978-90-8704-417-6, €25,–;

De middeleeuwse ideeënwereld, 1000-1300, isbn 90-6550-265-3, €29,–; Een wereld van kennis.

Bloemlezing uit de Middelnederlandse artesliteratuur, isbn 90-6550-679-9, €19,–



Zie ook: Deploige, In nomine femineo indocta. Kennisprofiel en ideologie van Hildegard van Bingen

(1098-1179), isbn 90-6550-290-4, €25,–; Eligh, Leven in de eindtijd. Ondergangsstemmingen in de

middeleeuwen, isbn 90-6550-284-x, €29,–; Hildegard van Bingen, Scivias – Ken de wegen deel I,

isbn 978-90-8704-483-1, €25,–; Hildegard van Bingen, Scivias – Ken de wegen deel II, isbn 978-

90-8704-484-8, €40,–; Mi quam een schoon geluit in mijn oren. Het werk van Suster Bertken, isbn

978-90-6550-966-6, €19,–; De Vita van Hildegard, isbn 90-6550-610-1, €25,–

±635 blz., ±€55,–

isbn 978-90-8704-595-1

paperback, geïllustreerd

reeks msb 161


nur 684/704

Hildegard van BingenScivias – Ken de wegen deel IIIVertaling en inleiding Mieke Kock-Rademakers; editie Latijnse tekst A. Führkötter en A. Carlevaris

Hildegard van Bingen (1098-1179) ontving in haar drieënveertigste levensjaar in een visioen een opdracht van God om ‘de kluis der mysteriën te ontslui-ten’. Daarop schreef ze haar beroemd geworden trilogie Liber Scivias (Ken de wegen), een spirituele reisgids voor de gelovige op weg naar het hemels Jeru-zalem. Naast de Latijnse tekst is een vertaling opgenomen in het Nederlands, die dicht bij Hildegards beeldende taal blijft. De inleiding gaat nader in op de lectio divina.

In dit derde deel bereikt de ziel, gesteund door de deugden als goddelijke strijdkrachten, haar uiteindelijke bestemming. Het vormt het magistrale sluitstuk van Liber Scivias en verleent de twee vorige delen hun diepere betekenis. Als bijlage is het zang- en mys-teriespel Ordo Virtutum opgenomen, met Nederlandse vertaling. Hildegard componeerde het ter gelegenheid van het feit dat zij met haar zusters het zelfgebouwde klooster in Bingen betrok.



Zie ook: De kroniek van Henrica van Erp, abdis van Vrouwenklooster, isbn 978-90-8704-144-1, €19,–;

Schrickx, Bethlehem in de Bangert. Een historische en archeologische studie naar de ontwikkeling van

een vrouwenklooster onder de Orde van het Heilig Kruis in het buitengebied van Hoorn (1475-1572),

isbn 978-90-8704-533-3, €49,–; Stoop, Schrijven in commissie. De zusters uit het Brusselse klooster

Jericho en de preken van hun biechtvaders (ca. 1456-1510), isbn 978-90-8704-195-3, €39,–

±288 blz., ±€29,–

isbn 978-90-8704-570-8

gebonden, geïllustreerd

reeks mm 81


nur 684/704

Hartwig KerskenZwischen Glaube und WeltStudien zur Geschichte der religiösen Frauengemeinschaft Thorn von der Gründung bis zur Mitte des 14. Jahrhunderts

Trotz des anhaltenden Interesses der Forschung an den mittelalterli-chen Frauenstiften und -klöstern haben die religiösen Gemeinschaften des Limburger Maaslands bislang nur wenig Aufmerksamkeit erfahren. Dies gilt auch für die Abtei Thorn, die seit dem Mittelalter das Zentrum eines von Frauen regierten Kleinstterritoriums war und bei ihrer Auflösung 1795 auf eine mehr als 800jährige Ge-schichte zurückblicken konnte.

Auf Grundlage intensiven Quellen- und Literaturstudiums rekonstruiert Hartwig Kersken die Geschichte der Abtei vom 10. bis zur Mitte des 14. Jahrhunderts. Neben der Gründungsphase und der Zeit der Abhängigkeit von den Lütticher Bischöfen werden auch intensiv diskutierte Fragen erörtert, wie die nach der inneren Verfas-sung und sozialen Zusammensetzung der Frauengemeinschaft. Neue Einsichten erbringen außerdem die Un-tersuchungen zur inneren Differenzierung der Kommunität und den Anfängen der Landesherrschaft der Thor-ner Äbtissinnen. Es zeigt sich, dass die Thorner Frauengemeinschaft in einem besonderen Spannungsverhält-nis ‘zwischen Glaube und Welt’ gestanden hat.



Yves Van DammeVragen voor EckhartDe Dialoog tussen Eckhart en de leek en de zoektocht naar een veertiende-eeuwse lekenspiritualiteit

De veertiende eeuw was een periode van religieuze vernieuwing in de Neder-landen. Leken zochten naar nieuwe vormen van geloofsbeleving. Zij streef-den naar een meer verinnerlijkte spiritualiteit en een persoonlijke relatie met God. Vaak maakten ze deel uit van kleine gemeenschappen, los van kerkelijke structuren.

In dit boek schetst Yves Van Damme dit proces aan de hand van een religieus-spiritueel pamflet uit het mid-den van de veertiende eeuw: De dialoog tussen Eckhart en de leek. Centraal staat de moeilijke relatie tussen vrijge-vochten leken en een meer behoudsgezinde clerus. Naast striemende maatschappijkritiek is er echter ook ruimte voor twijfel over de juiste levenswijze. Van Damme analyseert niet alleen de tekst zelf, maar laat ook zien hoe deze deel uitmaakt van het bredere debat over lekenspiritualiteit en rechtstreeks kan worden verbonden met het epicentrum van de Middelnederlandse mystiek: het Groenendaal van Jan van Ruusbroec.

±352 blz., ±€35,–

isbn 978-90-8704-618-7


reeks msb 163

verschijnt december 2016

nur 684/704

Zie ook: Beek, Leken trekken tot Gods Woord. Dirc van Herxen (1381-1457) en zijn Eerste Collatie-

boek, isbn 978-90-8704-115-1, €29,−; Dijk O.Carm †, Salome Sticken (1369-1449) en de oorsprong

van de Moderne Devotie, isbn 978-90-8704-513-5, €45,–; Dlabačová, Literatuur en observantie. De

Spieghel der volcomenheit van Hendrik van Herp en de dynamiek van laatmiddeleeuwse tekstver-

spreiding, isbn 978-90-8704-418-3, €35,–; Kramer, Een lekenboek in woord en beeld. De Spegel der

minschliken zalicheid, isbn 978-90-8704-346-9, €29,–



See also: Aelst, Vruchten van de Passie. De laatmiddeleeuwse passieliteratuur verkend aan de hand

van Suso’s Honderd artikelen, isbn 978-90-8704-222-6, €39,–; Folkerts, Voorbeeld op schrift. De

overlevering en toe-eigening van de vita van Christina Mirabilis in de late middeleeuwen, isbn 978-90-

8704-167-0, €39,–; Poel, De Vlaamse Rose en Die Rose van Heinric. Onderzoekingen over twee Mid-

delnederlandse bewerkingen van de Roman de la Rose, isbn 90-6550-220-3, €29,–

±96 pp, €25,–

isbn 978-90-8704-619-4

paperback, illustrated

Queeste 23 (2016) 2

appearing December 2016

nur 621/684

Between Stability and TransformationTextual Traditions in the Medieval Netherlands

(=Queeste. Journal of medieval literature in the Low Countries 23 (2016) 2)

Editors Renée Gabriël & Johan Oosterman

The medieval textual culture was a manuscript culture, characterized in a unique way by variance. At the same time, both authors, scribes, and readers seem to have valued the faithful transmission of texts. This brings us to the question of what motivated people to rewrite a work more thoroughly. This Special I ssue of Queeste investigates how changing circumstances led to adaptations

within a text and how the notion of stability relates to the idea of the open text.

Contents: Renée Gabriël, Between Stability and Transformation. Textual Traditions in the Medieval Netherlands. Intro-duction Stephen G. Nichols, Mutable Stability, a Medieval Paradox. The Case of Le roman de la Rose Geert Warnar, The Books of Pieter Pouwelsz. Literature, Law and Late Medieval Textual Culture in the Low Countries Adrian Arm-strong, ‘Imprimé en la ville marchande et renommée d’Anvers’. Antwerp Editions of Jean Molinet’s Poetry Rebecca Dixon, Codex and Consumption. Adaptation and Lifestyle Aspiration in the Burgundian Fille du comte de Pontieu Bram Caers, Layered Text Formation in Urban Chronicles. The Case of an Early Modern Manuscript from Mechelen Antheun Janse, The Scribe as Partisan. Local Markers in Regional Chronicles



Zie ook: Het leven en de fabels van Esopus, isbn 978-90-8704-567-8, €49,–; Twee middeleeuwse bees-

tenboeken. Het Beestenboek van Pierre de Beauvais & Het Beestenboek van de Liefde van Richard de

Fournival, isbn 90-6550-845-7, €15,–; Smith, Het schouwtoneel der dieren. Embleemfabels in de Ne-

derlanden (1567-ca. 1670), isbn 90-6550-855-4, €15,–; Van den vos Reynaerde, isbn 90-6550-675-6,

€25,–; Voort, Van serpenten met venine. Jacob van Maerlant’s boek over slangen hertaald en van herpe-

tologisch commentaar voorzien, isbn 90-6550-014-6, €25,–

±96 blz., €10,–

isbn 978-90-8704-620-0


Madoc 30 (2016) 4


nur 684/621

Dertig dieren in de Middeleeuwen(=Madoc. Tijdschrift over de Middeleeuwen 30 (2016) 4)

Redactie Marleen Boeve, Nelleke IJssennagger, Ludo Jongen e.a.

Zolang de mens bestaat, deelt hij de wereld met dieren. In de Middeleeu-wen was die omgang met beesten intensiever dan tegenwoordig. Zo wer-den de slaapvertrekken geregeld gedeeld met dieren, die met hun lichaamswarmte de ergste winterkou verdre-ven. Zelfs in steden hadden veel huishoudens een kleine veestapel. Er is dan ook veel aandacht voor dieren in middeleeuwse wetteksten en ordonnanties, maar ook in architectuur, literatuur, theologie en beeldende kunst nemen dieren een belangrijke plaats in. De vele overgeleverde middeleeuwse bestiaria getuigen van de interesse van middeleeuwers voor de fauna om hen heen, inclusief eenhoorns en draken. Aan het gedrag van dieren werd vaak een morele of religieuze betekenis toegeschreven. Dieren maakten zo deel uit van de symbolische werke-lijkheid in het middeleeuwse wereldbeeld.

In dit themanummer van Madoc, dat de dertigste jaargang afsluit, staan 30 middeleeuwse dieren centraal.



Zie ook: Bont, Amsterdamse boeren. Een historische geografie van het gebied tussen de duinen en het

Gooi in de middeleeuwen, isbn 978-90-8704-458-9, €35,–; Henderikx, Land, water en bewoning.

Waterstaats- en nederzettingsgeschiedenis in de Zeeuwse en Hollandse delta in de Middeleeuwen, €39,–;

Koopmanschap, Grensgebied tussen zand en veen. Een archeologisch perspectief op de middeleeuw-

se ontginnings- en bewoningsgeschiedenis van de Langstraat en het aangrenzende zandlandschap van

Noord-Brabant, isbn 978-90-8704-495-4, €39,–

336 blz., €35,–

isbn 978-90-8704-591-3


reeks zhc

reeds verschenen

nur 693/901

Op zand, veen en kleiLiber amicorum Karel Leenders bij gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag

Guido van den Eynde en Lauran Toorians (red.)

De historische geografie en de geschiedenis van het gebied tussen de mon-dingen van de Maas en de Schelde vormen het onderzoeksgebied van Karel Leenders. Met elf artikelen haken specialisten uit verschillende disciplines aan bij zijn interesses: historische geografie, cartografie, geschiedenis, ar-cheologie, erfgoedzorg, ecologisch erfgoed en naamkunde.

Inhoud: Voorwoord Ton Kappelhof, Karel Leenders: van sterrenkundige tot histo-risch geograaf. Een biografische schets Jelle Vervloet, De bijdrage van Karel Leenders aan de historische geografie Guus J. Borger, Bewoning op de kwelder. Een knelpunt in de occupatie van het kustlandschap Hans Renes/met een bijdrage van Martijn Storms, Het landschap verkend. Kaarten en landschappen in West-

Brabant Mathieu Franssen, De verbeelding van de Brabantse historie op oude kaarten. Notities bij het kaartbeeld van het hertogdom tot 1795 Bas Aarts, Het ‘eeuwige Strijen’. Speurtocht naar de gravin, haar schenking en haar familie Hein Vera, Hilvarenbeek, een ‘constructie’ op de grens van oost en west Noord-Brabant Martien van Asseldonk, De boe-renopstand op Jekschot in 1363 Marco Vermunt, De haven van Bergen op Zoom in archeologisch perspectief Guido van den Eynde/i.s.m. Jacques Brinkhof, De thooren van der water molen en de ontwikkeling van het kasteel in Breda in het begin van de zestiende eeuw Ria Berkvens, Gemeentelijke erfgoedzorg in Zuidoost-Brabant Bert Maes, Inheemse bomen en struiken. Het landschap van westelijk Noord-Brabant als cultuurhistorisch erfgoed Lauran Toorians, De naam Nispen en het element apa ‘waterloop Over de auteurs Index van topografische namen Index van persoonsnamen



Zie ook: Bemmel, De Lekdijk van Amerongen naar Vreeswijk. Negen eeuwen bescherming van Utrecht

en Holland, isbn 978-90-8704-117-5, €29,−; Fransen, Dijk onder spanning. De ecologische, politie-

ke en financiële geschiedenis van de Diemerdijk bij Amsterdam, 1591-1864, isbn 978-90-8704-191-5,

€40,–; Rijn/Polderman, Het water de baas. Geschiedenis van de mechanische bemaling in Nederland,

isbn 978-90-8704-147-2, €39,–; Zeischka, Minerva in de polder. Waterstaat en techniek in het Hoog-

heemraadschap van Rijnland 1500-1865, isbn 978-90-8704-023-9, €39,–

±224 blz., ±€25,–

isbn 978-90-8704-602-6



nur 693/904

Guus J. Borger, Frits H. Horsten en Johan F. RoestDe dam bij HoppenesseGevolgen voor de afwatering van het gebied tussen Oude Rijn en Hollandse IJssel, 1250-1600

In 1285 werd besloten tot de aanleg van de dam bij Hoppenesse. Hierdoor had het water van de Lek geen toe-gang meer tot de bovenloop van de Hollandsche IJssel en werd de waterstand op die bovenloop verlaagd. Dit boek beschrijft de gevolgen.

Voor de landen tussen de Oude Rijn en Hollandsche IJssel was dit aanleiding om de afwatering naar het zuiden te verleggen. In het oosten van dat gebied is daar direct na 1285 mee begonnen, in de Gouwestreek daar-entegen pas vanaf 1331. Bovendien heeft men in het oosten de afwatering vanaf 1385 weer naar het noorden verlegd, terwijl men in de Gouwestreek daarmee pas een eeuw later is begonnen. Ter verklaring van het tijds-verschil tussen oost en west in de dubbele verlegging van de afwateringsrichting wordt ook gekeken naar de veranderingen in het beheer van Rijnlands boezem en de dynamiek in de Zuidwestelijke Delta.



Zie ook: Doopsgezinden tijdens de Tweede Wereldoorlog (=db 41 (2015)), isbn 978-90-8704-526-5,

€35,–; Hajenius, Dopers in de Domstad. Geschiedenis van de Doopsgezinde Gemeente Utrecht 1639-

1939, isbn 90-6550-740-x, €29,–; Post, Geschiedenis van het doopsgezinde kerklied (1793-1973). Van

particularisme naar oecumeniciteit, isbn 978-90-8704-171-7, €49,–; Trompetter, Eén grote familie.

Doopsgezinde elites in de Friese Zuidwesthoek 1600-1850, isbn 978-90-6550-977-2, €29,–

±384 blz., €35,–

isbn 978-90-8704-584-5


db 42 (2016)

verschijnt augustus 2016

nur 704/694

Doopsgezinde Bijdragen, nieuwe reeks nummer 42 (2016)Onder redactie van J.J. Bosma e.a.

Na twee nummers met ieder een specifiek eigen thema (de Tweede Wereld-oorlog en de werkzaamheden en interesses van Piet Visser) is nummer 42 weer een ‘normaal’ jaarboek met bijdragen over verschillende onderwerpen en periodes. Een speciaal onderwerp ditmaal is de rol die Willem van Oranje speelde voor de vroege dopers en in de eeuwen daarna.

Inhoud: Jelle Bosma & Mirjam van Veen, Redactioneel Artikelen: Berit Jany, Het pleidooi voor vrede in Menno Simons’ Dat fundament des christelycken leers (1539-40) en Erasmus Anton van der Lem, Willem van Oranje en de doopsgezinden: een veronachtzaamd rekest uit 1566 Christina E. Moss, De visioenen van Ursula Jost: een herwaardering Willem Stuve, Gerommel in het Noorden – Oesewolt Hinde-

ricks: een Groningse tegenstander van Jacques Outerman Willem Stuve, Een minder bekende zeventiende-eeuwse Vlaamse oudste uit Zaltbommel Joke Verhave/Jan Peter Verhave, Joanna Koerten en haar Schaar van bewonde-raars Ruud Lambour, De collegiant Frans Kuyper (ca 1628-1691), zijn Joodse moeder en de relatie van zijn vader met de Joodse filosoof Uriel da Costa (1584-1640) Angelique Hajenius, Jan Hartog, predikant in de Doopsgezinde Gemeente Utrecht 1861-1894 Marius Romijn, Locke en Furly als extra vissen. Bijvangst, een onsmakelijk visje Alex Noord, ‘De veel hoogere verheffing van het Huis van Oranje in ons herboren Vaderland’: doopsgezinden op de bres voor vorst, vaderland en vrijheid in de Franse tijd en in de eerste helft van de negentiende eeuw Piet Visser, Dopers zaaigoed op gereformeerde akkers – of omgekeerd? De doopsgezinde kruisbestuiving van uitgever en vertaler Marten Schagen met Engelse ‘zielstigters’ als James Hervey, Thomas Green en Benjamin Bennet Piet Visser, Menno’s manco’s: de Nederlandse doopsgezindheid binnen het mondiale mennonietisme Gjalt Zondergeld, Geschiedschrijving zonder waardeoordelen? Recensies Signa-lementen Verenigingsnieuws Personalia auteurs



Zie ook: De Alkmaarse Kapelkerk. Geschiedenis en restauratie, isbn 90-6550-818-x, €29,–; Berg, De

Sint-Janskerk in Gouda. Een oude stadskerk volgens een nieuw ruimtelijk plan, isbn 978-90-8704-059-

8, €29,–; Glans en glorie van de Grote Kerk. Het interieur van de Alkmaarse Sint Laurens, isbn 90-6550-

148-7, €29,–; The Seventh Window. The King’s Window donated by Philip II and Mary Tudor to Sint

Janskerk in Gouda (1557), isbn 90-6550-822-8, €49,–; De Wijkse toren. Geschiedenis van de toren van

de grote Kerk in Wijk bij Duurstede (1486-2008), isbn 978-90-8704-055-0, €19,–

±160 blz., ±€19,–

isbn 978-90-8704-622-4


hr 2


nur 693/648

Thomas von der DunkHaarlem als Hollands JeruzalemDe oorsprong van de toren van de Grote of St.-Bavokerk

De Grote of St.-Bavokerk in Haarlem is een van de grootste gotische kerken van Nederland. De toren van de Bavo, voltooid in de zestiende eeuw, is bijzonder vanwege de open, ui-vormige kroon. In de Middeleeuwen was namelijk een puntige spits gebruikelijk.

In dit boek gaat Thomas von der Dunk uitgebreid in op enkele vragen die deze toren oproept. Wat voor toren ging aan de thans bestaande vooraf en hoe zag die eruit? Wie waren de ontwerpers van de opeenvolgende to-rens? Bestaat er een verband tussen de torens van de Bavo en van de nabijgelegen Bakenesserkerk? Aan deze drie feitelijke vragen, waarover al lang wordt gediscussieerd, zijn nieuwe vragen toegevoegd: welke inspiratie-bronnen zijn er aan te wijzen van deze destijds nog zo uitzonderlijke bekroningsvorm, die nadien in het gewest Holland school zou maken? En heeft deze vorm een bepaalde iconografische betekenis?



Zie ook: Brouwer, Levenstekens. Gekaapte brieven uit het Rampjaar 1672, isbn 978-90-8704-405-

3, €35,–; Doedens, Witte de With 1599-1658. Wereldwijde strijd op zee in de Gouden Eeuw, isbn

978-90-8704-060-4, €15,–; Rossum, Werkers van de wereld. Globalisering, arbeid en interculturele

ontmoetingen tussen Aziatische en Europese zeelieden in dienst van de voc, 1600-1800, isbn 978-90-

8704-419-0, €39,–; Sigmond, Zeemacht in Holland en Zeeland in de zestiende eeuw, isbn 978-90-

8704-349-0, €39,–

±96 blz., €15,–

isbn 978-90-70403-70-6


Holland 48 (2016) 3/4


nur 694/693

De maritieme identiteit van Holland(=Holland, Historisch Tijdschrift 48 (2016) 3/4)

Redactie Gijs Rommelse, Ad van der Zee en Wouter Linmans

Dit dubbeldikke themanummer van Holland Historisch Tijdschrift concentreert zich op de maritieme identiteit van Holland. De politieke, technische en economische kanten van de Hollandse maritieme geschiedenis zijn volop beschreven, maar historici hebben slechts weinig aandacht gehad voor cultuurhistorische aspecten.

Een zevental artikelen gaat in op de vraag wat de maritieme identiteit van Holland nu eigenlijk inhield en hoe deze zich door de eeuwen heen ontwikkelde. In het Holland Bloc wordt op een luchtige manier naar maritieme identiteit gekeken. Verder bevat dit nummer onder meer een interview met de nieuwe Leidse hoogleraar Zeege-schiedenis Michiel van Groesen.



Zie ook: Dehé, “Een slaafsch en ongezond bedrijf”. De geschiedenis van het openbaar vervoer in Water-

land, 1630-1880, isbn 90-6550-853-8, €39,–; Koggen, Kooplieden en Kantoren. De Hanze, een prak-

tisch netwerk, isbn 978-90-8704-165-6, €20,–; Het schip van Willem Barents. Een hypothetische re-

constructie van een laat-zestiende-eeuws jacht, isbn 90-6550-772-8, €49,–; The ships of Abel Tasman,

isbn 90-6550-087-1, €49,–; Weststrate, In het kielzog van moderne markten. Handel en scheepvaart

op de Rijn, Waal en IJssel, ca. 1360-1560, isbn 978-90-8704-033-8, €29,–

±235 blz., ±€25,–

isbn 978-90-8704-621-7



nur 693/696

Ingrid WormgoorTurfschuiten en kustvaardersEen geschiedenis van de scheepsbouw in Groningen

De gildebroeders van het schuitenmakersgilde in de stad Groningen zagen hun werkgelegenheid in de zeventiende eeuw fors toenemen toen de vervening van de Veenkoloniën van start ging. De vraag naar turfschuiten was zo groot dat ze daar bij lange na niet aan konden voldoen. Het duurde daarom niet lang voor-dat in de nieuw ontgonnen veengebieden tal van werven en werfjes werden opgericht. Dat was het begin van een bloeiende bedrijfstak die tot op de dag van vandaag bestaat. Eerst werden vooral turfschuiten gebouwd, maar al gauw vroegen de Groninger schippers om grotere, zeewaardige schepen om hun waren verder weg te kunnen brengen. Die schepen kwamen er, waarbij de bouwers rekening hielden met de smalle kanalen.

Dit boek beschrijft de geschiedenis van de Groningse scheepsbouw, waarin bloei en crisis elkaar afwissel-den, en laat zien hoe de scheepsbouwers zich aanpasten aan de veranderende omstandigheden.



Peter SchoenTussen hamer en aambeeldEdelsmeden in Friesland tijdens de Gouden Eeuw

‘Fries zilver’ is voor verzamelaars van antiek zilver een begrip. Brandewijn-kommen, geboortelepels en trouwkistjes bezorgden de Friese edelsmeden door de eeuwen heen een gedegen reputatie. Sommigen kregen zelfs de sta-tus van kunstenaar. Maar klopt dit beeld van het ambacht met de historische werkelijkheid?

Peter Schoen heeft uitgebreid archiefonderzoek gedaan naar het edelsmedenambacht in Friesland tijdens de Gouden Eeuw, met name naar de maatschappelijke positie van de edelsmeden. In de zeventiende eeuw kwamen zij in problemen door een samenspel van dynamische economische ontwikkelingen en een starre monetaire politiek. Om het ambacht exclusief te houden, nam de beroepsgroep zijn toevlucht tot allerlei protectionisti-sche maatregelen en creatieve oplossingen. Rond 1672 geraakte men desondanks in zwaar weer. Enkele gere-nommeerde edelsmeden uit Bolsward en Leeuwarden zagen een uitweg in het opzetten van een handelsnet-werk met Amsterdamse juweliers. Schoen analyseert de consequenties hiervan voor de eigenheid van het Friese zilver.

±512 blz., ±€49,–

isbn 978-90-8704-599-9



nur 696/693

Zie ook: Friese cultuur in de eeuw van Gysbert Japix (=dze 20 (2004) 1), geen isbn, €25,–; Leeuwar-

den in de Gouden Eeuw, isbn 978-90-8704-510-4, €29,–; Noomen, De stinzen in middeleeuws Fries-

land en hun bewoners, isbn 978-90-6550-916-1, €29,–; Sanders, Het present van Staat. De gouden

ketens, kettingen en medailles verleend door de Staten-Generaal, 1588-1795, isbn 978-90-8704-348-

3, €59,–; Spanninga, Gulden Vrijheid? Politieke cultuur en staatsvorming in Friesland, 1600-1640,

isbn 978-90-8704-296-7, €49,–



Zie ook: Bruggeman, Nassau en de macht van Oranje. De strijd van de Friese Nassaus voor erkenning

van hun rechten, 1702-1747, isbn 978-90-6550-945-1, €39,–; Peele, Een uitzonderlijke erfgenaam. De

verdeling van de nalatenschap van Koning-Stadhouder Willem III en een consequentie ervan: Pruisisch

heerlijk gezag in Hooge en Lage Zwaluwe, 1702-1754, isbn 978-90-8704-393-3, €49,–; Van tresorier

tot thesaurier-generaal. Zes eeuwen financieel beleid in handen van een hoge Nederlandse ambtsdrager,

isbn 90-6550-542-3, €39,–

±256 blz., ±€29,–

isbn 978-90-8704-597-5



nur 681/697

Wim DralTussen macht en onmachtEen politieke biografie van Anthonie van der Heim (1693-1746)

Het leven en de carrière van Anthonie van der Heim (1693-1746) spelen zich af tegen het decor van het Tweede Stadhouderloos Tijdperk (1702-1747). Als zoon van een raadsheer uit de Hoge Raad en neef van de raadpensionaris van Holland werd hij na zijn studie rechten in Leiden achtereenvolgens benoemd tot secretaris van de Generaliteitsrekenkamer, in 1727 vanwege zijn aanleg voor financiële aangelegenheden tot thesaurier-generaal van de Unie en in 1737 tot raadpensionaris van Holland. Hij had te maken met de ambitie van de Friese stadhouders, spanningen met Pruisen, met Frankrijk en met de erfopvolging van keizer Karel vi.

Deze politieke biografie laat de worsteling zien van een raadpensionaris die beperkt was in zijn handelen door de slechte staat der financiën en gehinderd door binnenlandse tegenstellingen en tegenwerking. Vanwege zijn slechte gezondheid moest hij de regie uit handen geven. Moegestreden overleed hij op weg naar zijn kuur-oord, Spa.



Zie ook: Beelden van de buitenplaats. Elitevorming en notabelencultuur in Nederland in de negentiende

eeuw, isbn 978-90-8704-455-8 €29,–; Buitenplaatsen in de Gouden Eeuw. De rijkdom van het buiten-

leven in de Republiek, isbn 978-90-8704-538-8, €34,–; Historische buitenplaatsen (=dnl 129 (2012)

4), isbn 978-90-8704-357-5, €15,–; Virtus 20 (2013), isbn 978-90-8704-482-4, €25,–; Virtus 21

(2014), isbn 978-90-8704-520-3, €25,–; Virtus 22 (2015), isbn 978-90-8704-572-2, €25,–

517 blz., €49,–

isbn 978-90-8704-592-0


reeds verschenen

nur 685/694

Martin van den Broeke‘Het pryeel van Zeeland’Buitenplaatsen op Walcheren 1600-1820

Buitenplaatsen bepaalden vroeger in sterke mate het landschap van Walcheren. Wat bewoog stedelingen in de zeventiende en achttiende eeuw om een deel van het jaar buiten de stad te gaan wonen? Een be-

langrijke reden was vermaak, maar welke rol speelde het economische aspect? En hoe toonden eigenaren van buitenplaatsen hun aanzien, macht en smaak? Martin van den Broeke laat zien dat al deze factoren in wisse-lende mate een rol speelden in het buitenleven en hoe dit door de eeuwen heen veranderde. Van den Broeke on-derscheidt drie zones rond de steden waar verschillende typen buitenhuizen voorkomen.

Nooit eerder zijn buitenplaatsen zo uitgebreid in hun landschappelijke en sociale omgeving beschreven. Dit boek geeft een rijk geschakeerd beeld van twee eeuwen buitenplaatscultuur in het het ‘pryeel van Zeeland’, waarvan we de sporen nog zien in het landschap, in de archieven en op talrijke fraaie illustraties.



Zie ook: Met trekschuit en draagstoel. Jan Alensoons Dag-register van een reijs door Vrankrijk, Italie,

Switserland ende Duijtschland in 1723 en 1724, isbn 978-90-8704-442-8, €39,–; ‘Niet zo erg Hol-

lands’. Dagboek van een reis naar Nederland (1790-1791) door Nina d’Aubigny, isbn 90-6550-174-6,

€20,–; Revolutionair in Brabant, royalist in Holland. Adriaan van der Willigen als toerist in België tussen

1792 en 1827, isbn 978-90-8704-218-9, €15,–; Vos van Steenwijk, Een grand tour door de nieuwe

republiek: journaal van een reis door Amerika, 1783-1784, isbn 90-6550-172-x, €20,–

±225 blz., ±€29,–

isbn 978-90-8704-610-1


verschijnt januari 2017

nur 681/694

Irene Storm van LeeuwenReislustige Zeeuwse regentenDe reis van Isaäc en Paul Hurgronje, Paulus Ribaut en Johan Steengracht naar Londen in 1769

In 1769 maakte Johan Steengracht met de broers Isaäc en Paul Hur-gronje een reis naar Londen en Zuid-Engeland. Zij behoorden tot de welgestelde Zeeuwse regentenklasse en waren lid van de Admiraliteit. Ze verbleven in de beste logementen en reisden bij voorkeur in koetsen getrokken door vier paarden. Johan heeft een verslag van deze reis gemaakt dat in kasteel Duivenvoorde wordt bewaard. Het bevat meer dan 100 zeldzame gravures die hij onderweg heeft ge-kocht. Het is niet duidelijk of het louter een plezierreis was of dat de heren beroepshalve ook de staat van de Engelse oorlogsvloot wilden inspecteren. Ze bezochten namelijk de scheepswerven van Portsmouth, Woolwich en Chatham, waar hun beroemde plaatsgenoot Michiel de Ruyter in 1667 de Engelsen had verslagen.

Dit boek bevat een transcriptie van de tekst, met alle gravures, een navertelling in modern Nederlands en een inleiding over de historische achtergronden.



Zie ook: Arnhem 1813. Bezetting en bestorming, isbn 978-90-8704-379-7, €19,–; Geschiedenis van de

advocatuur in de Lage Landen (=pm 11.1-2 (2009)), isbn 978-90-8704-135-9, €39,−; Jong, Electo-

rale cultuur en politieke oriëntatie. Verkiezingen in Gelderland 1888-1940, isbn 90-6550-892-9, €29,–

; Koene, Schijngestalten. De levens van diplomaat en rokkenjager Gerard Brantsen (1735-1809), isbn

978-90-8704-336-0, €29,–; Een Verlichter in de ban: de controversiële lezing van Johannes Stolk in

1794, isbn 978-90-8704-579-1, €10,–

±256 blz., ±€20,–

isbn 978-90-8704-612-5


reeks ag 2


nur 693/820

200 jaar De Kempenaer, advocaten in ArnhemRedactie Onno Boonstra en René Nijhof; beeldredactie Peter Wouters

Op 20 juli 1816 arriveerde Jacob Mattheus de Kempenaer in Arnhem om er een praktijk als advocaat te beginnen. Maar liefst zes generaties De Kempenaer volgden elkaar op en het advocatenkantoor De Kempenaer groeide van één-pitter tot een middelgrote organisatie. Dit boek beschrijft enkele bijzondere gebeurtenissen die deze zes advocaten in hun werk of privé meemaakten. Het biedt zo niet alleen een inkijkje in het Arnhemse advocatenkantoor, maar ook in de geschiedenis van Arnhemse burgers van de laatste twee eeuwen.

Inhoud: Johan Carel Bierens de Haan, ‘Twee gouden ringen’. De persoonlijke levenssfeer van Jacob Mattheus de Kem-penaer en zijn gezin in Arnhem (1816-1870) René Nijhof, ‘In merg en been advocaat’. Jacob Mattheus de Kempenaer en het strafrecht Peet Theeuwen, ‘De welsprekende van het schitterende negental’. Jacob Mattheus de Kempenaer (1793-1870), een impressie van zijn politieke achtergrond en werkzaamheid, 1793-1844 Peet Theeuwen, Een conservatief-libe-raal die steeds zichzelf gelijk bleef. Jacob Mattheus de Kempenaer op het nationale politieke toneel, 1844-1869 Menno Po-tjer, Jacob Ursel de Kempenaer, wethouder in een moderniserende stad Onno Boonstra, Hoge hoeden, vele petten. Cornelis de Kempenaer sr. en het sociale netwerk van de Arnhemse burgerij Frank Keverling Buisman, Modern ver-maak voor een moderne elite. Het sportieve leven van Cornelis de Kempenaer jr. Jos Huver/Paul Plochg, D.C. de Kem-penaer en de drie ijzervlechters. De eerste werkstraf in Nederland Onno Boonstra/Jos Huver/Paul Plochg, D.C. de Kempenaer en de schaalvergroting in de advocatuur, 1970-1990 Onno Boonstra/ René Nijhof, ‘In het besef in een tra-ditie te staan, heb ik grote vrijheid gevoeld’. Een gesprek met Martijn de Kempenaer



Zie ook: Haarlemse kringen. Vijftien verkenningen naar het literair-culturele leven in een 19e-eeuwse

stad, isbn 90-6550-375-7, €29,–; Henricus van Bulderen (1718-1794) en zijn Zutphensche Courant,

isbn 90-6550-670-5, €19,–; Korevaart, Ziften en zemelknoopen. Literaire kritiek in de Nederlandse

dag-, nieuws- en weekbladen 1814-1848, isbn 90-6550-638-1, €39,–; Van hof tot overheid. Geschiede-

nis van literaire instituties in Nederland en Vlaanderen, isbn 978-90-8704-544-9, €29,–

±192 blz., ±€19,–

isbn 978-90-8704-605-7



nur 681/615

Willem van den BergHet korte, bewogen leven van Willem Gabriel Vervloet, Haags uitgeverEen Drieluik

In 1827 stapte de Hagenaar Willem Gabriel Vervloet (1807-1847) luid-ruchtig de boekenwereld binnen. Zijn opdringerige reclametechnie-ken hadden succes. Hij werd de belangrijkste importeur en pleitbezorger van op Belgische persen nagedrukte Franse romantische letterkunde. Ook als uitgever van een tijdschrift dat geheel was gewijd aan vertaalde buiten-landse literatuur, ging het hem aanvankelijk voor de wind. Halverwege de jaren dertig ging het echter fout: zijn vertaler spande een proces tegen hem aan dat hij verloor vanwege zijn halsstarrigheid. Om een faillissement te voorkomen pleegde hij vervolgens op grote schaal valsheid in geschrifte. In een monsterproces, waarbij heel Den Haag de adem inhield, werd hij veroordeeld tot acht jaar detentie in het tuchthuis te Leeuwarden. Daar over-leed hij in volstrekte vergetelheid. Zelfs de kranten die zo vol hadden gestaan over zijn proces, zwegen.

In dit boek worden opkomst en ondergang van deze gewiekste uitgever uit de vergetelheid getild.



Zie ook: Onderzoek in opdracht. De publieke functie van het universitaire onderzoek in Nederland sedert

1876, isbn 90-978-8704-014-7, €19,–; Theologie, waarheidsliefde en religiekritiek. Over geloof en

wetenschap aan de Nederlandse universiteiten sedert 1815, isbn 978-90-8704-471-8, €14,–; Het uni-

versitaire bedrijf. Over professionalisering van onderzoek, bestuur en beheer, isbn 978-90-8704-182-3,

€15,–; Universiteit, publiek en politiek. Het aanzien van de Nederlandse universiteiten, 1800-2010, isbn

978-90-8704-317-9, €15,–

±128 blz., ±€14,–

isbn 978-90-8704-623-1


reeks u&s 14


nur 694/840

Universiteit en identiteitOver samenwerking, concurrentie en taakverdeling tussen de Nederlandse universiteiten

Redactie L. Dorsman en P.J. Knegtmans

In 1850 telde het hoger onderwijs in Nederland 1250 studenten. Toen was het de vraag of Nederland wel meer dan één universiteit nodig had. Nu hebben alle universiteiten samen 250.000 studenten. Paradoxaal genoeg kampen universiteiten toch met ‘onrendabele’, te weinig studenten trekkende studies

zoals de zogeheten kleine talen, waarover al tientallen jaren wordt gediscussieerd. Meer in het algemeen wordt er al sinds de negentiende eeuw gesproken en geschreven over taakverdeling tussen de universiteiten. Hierbij valt te denken aan initiatieven om te komen tot afspraken over hoogleraarsbenoemingen, aan afspraken tussen universiteiten over gezamenlijk aangeboden studierichtingen, aan periodiek overleg tussen de rectores magni-fici en aan de samenwerking in de vsnu, de Vereniging van Universiteiten.

In deze bundel worden verschillende aspecten van samenwerking, concurrentie en taakverdeling behandeld. Daaruit blijkt dat de universiteiten telkens opnieuw op zoek gingen naar een eigen profiel.



Zie ook: Caljé, Student, universiteit en samenleving. De Groningse universiteit in de negentiende

eeuw, isbn 978-90-6550-978-9, €49,–; Het Corps als Koninkrijk. 150 jaar Delftsch Studenten Corps,

isbn 90-6550-580-6, €39,–; Hoe zal het met mij aflopen’. Het studentendagboek 1833-1835 van Jan

Bastiaan Molewater, isbn 90-6550-164-9, €15,–; Keurige wereldbestormers. Over studenten en hun

rol in de Nederlandse samenleving sedert 1876, isbn 978-90-8704-069-7, €15,–; De lustrumfeesten te

Utrecht in 1906. De triomftocht van Germanicus, isbn 90-6550-931-3, €19,–

384 blz., €39,–

isbn 978-90-8704-589-0


reeks sggu 9

reeds verschenen

nur 694/840

Annelies Noordhof-HoornDe stem van de studentNederlandse studentenbladen in de negentiende eeuw

‘Een schaar in de handen van kinderen’, zo typeerden de hoogleraren in 1825 de oprichting van het eerste studentenblad. Het was ongehoord dat studen-ten zelf de pen ter hand namen. Het initiatief kreeg echter navolging: al snel verschenen ook in de andere academiesteden studentenbladen. Enkele de-cennia later was het bestaan van een landelijk studentenweekblad een van-zelfsprekendheid.

Annelies Noordhof-Hoorn analyseert de ontwikkeling van het Nederland-se studentenblad in de negentiende eeuw. Zij laat zien dat de studentenbla-den niet alleen de identiteit van de student weerspiegelden, maar die ook vormden. Ze definieerden wie en wat een student was, hoe hij zich diende te gedragen en hoe hij zich moest verhouden tot de politiek en de maatschappij. Dit leidde tot hevige debatten en tot de oprichting van weer nieuwe bladen. Dit boek toont het belang van de universitaire pers voor de moderne universiteit aan.



Maurice Heemels‘Op den akker des doods, waar allen gelijk worden …’Begraafcultuur in Roermond, 1870-1940

Dit boek gaat over de Roermondse begraafcultuur tussen 1870 en 1940. Centraal staat de begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’, waar in deze periode alle Roermondenaren hun laatste rustplaats vonden. De begraafplaats wordt onderzocht vanuit een sociaalhistorisch, cultureel-religieus en kunsthistorisch perspectief.

Negentiende- en vroeg twintigste-eeuwse begraafplaatsen worden wel getypeerd als ‘spiegel’ van de samen-leving waarvoor ze als dodenakker dienden. Als ‘microkosmos’ van de levende stad zou via hen het beeld van de stad uit het verleden kunnen worden opgeroepen. Heemels toont aan dat dit voor de Roermondse ‘necro-pool’ zeker ook opgaat. De sociale verschillen in de door en door katholieke stad kwamen scherp tot uiting in de klassenindeling op de begraafplaats, in de begrafenisrituelen en in de monumentale grafcultuur. Aan de uit-spraak van Jacobus Craandijk dat op de begraafplaats ‘allen gelijk worden’, mag dus hooguit een symbolische betekenis worden toegekend.

Zie ook: Graven spreken. Perspectieven op grafcultuur in de middeleeuwse en vroegmoderne Nederlan-

den, €29,–; Hagoort, Het Beth Haim in Ouderkerk aan de Amstel. De begraafplaats van de Portugese

Joden in Amsterdam 1614-1945, isbn 90-6550-861-9, €39,–; Nissen/Bruggen, Roermond. Biografie

van een stad en haar bewoners, isbn 978-90-8704-192-2, €35,–; De Sint Laurens in de steigers. Bou-

wen, beheren en restaureren van de Alkmaarse Grote Kerk, isbn 90-6550-198-3, €29,–; Wallet, Zee-

burg. Geschiedenis van een joodse begraafplaats 1714-2014, isbn 978-90-8704-468-8, €19,–

196 blz., €25,–

isbn 978-90-8704-596-8


reeks mm 80

verschijnt september 2016

nur 694/704



Zie ook: Heffernan, Een kleine orde met allure. De augustijnen in Nederland, 1886-2006, isbn 978-90-

8704-523-4, €49,–; Heijst/Derks/Monteiro, Ex caritate. Kloosterleven, apostolaat en nieuwe spirit van

actieve vrouwelijke religieuzen in Nederland in de 19e en 20e eeuw, isbn 978-90-8704-153-3, €59,–;

Kok ofm, Acht eeuwen Minderbroeders in Nederland. Een oriëntatie, isbn 978-90-8704-017-8, €39,–;

Monteiro, Gods Predikers. Dominicanen in Nederland (1795-2000), isbn 978-90-8704-030-7, €49,–

±928 blz., ±€49,–

isbn 978-90-8704-613-2



nur 704/686

Antoine JacobsKroniek van de Karmel in Nederland (1800-1970)

Na de Franse Tijd mochten de karmelieten van Boxmeer van overheidswege geen novicen meer aannemen. Toen koning Willem II dit verbod in 1840 op-hief, waren er nog drie broeders over. Meteen meldden zich nieuwe leden en in 1855 werd in Zenderen een tweede klooster geopend. Vanouds combineer-de de Orde actief en contemplatief leven.

Eind negentiende eeuw brak een expansieperiode aan die voortduurde tot in de jaren 1960. Er verrezen nieuwe kloosters die gekoppeld waren aan cate-goriale en parochiële zielzorg en/of middelbaar onderwijs. De eigen oplei-ding en de wetenschappelijke vorming kregen meer aandacht. De Karmel werd steeds actiever en verwierf zich een plaats binnen katholiek Nederland. Titus Brandsma werd de bekendste karmeliet. Nederlandse karmelieten droegen bij aan de opbouw van de orde in Europa en elders. Zij (her)stichtten provincies in Duitsland, Brazilië, Indonesië en de Filippijnen. De jaren zeven-tig leidden tot een heroriëntering.



Zie ook: Eijnatten/Lieburg, Nederlandse religiegeschiedenis, isbn 90-6550-928-3, €29,–; Geuzen

en papen. Katholiek en protestant tussen Vecht en Eem 1550-1800, isbn 978-90-8704-390-2, €29,–;

Honderd jaar vrouwen op de kansel, 1911-2011, isbn 978-90-8704-257-8, €25,–; Schouten, ‘Hij

preekte, hij leerde altoos …’ Predikantenportretten uit vijf eeuwen, isbn 978-90-8704-511-1, €29,–;

The Dutch and their gods. Secularization and transformation of religion in the Netherlands since 1950,

isbn 90-6550-867-8, €29,–

319 blz., €19,–

isbn 978-90-8704-582-1


reeds verschenen

nur 693/704

Pieter HoogenraadZes eeuwen Hilversummers en hun kerken 1416-2016

Meer dan een eeuw liepen de Hilversumse gelovigen ’s zondags over de heide naar de kerk in Laren. Maar in 1416 verhief bisschop Frederik van Blanken-heim hun kapel op de Kerkbrink tot parochiekerk.

Dit jubileumboek beschrijft zes eeuwen Hilversumse kerkgeschiedenis. Lange tijd bleef het religieuze palet van het dorp overzichtelijk. Er waren rooms-katholieken, gereformeerden, oudkatholieken, joden en een handje-vol lutheranen. Maar na de komst van het spoor in 1874 stroomde het dorp vol met forenzen en arbeiders die nieuwe denominaties introduceerden. Rond 1970 telde Hilversum vijftig kerken. Daarna nam het kerkbezoek af en

begon het pijnlijke proces van het samenvoegen van parochies en gemeenten en het afstoten van kerkgebou-wen. Desondanks telt de stad nog zo’n vijfendertig geloofsgemeenschappen met elk hun eigen karakter. Gelo-ven is een persoonlijke zaak. Bij de een klinken psalmen in de oude berijming, bij de ander Opwekkingsliederen en om de hoek Gregoriaans of Oosterhuis.



Zie ook: Gurp, Reformatie in Brabant. Protestanten en katholieken in de Meierij van ’s-Hertogenbosch,

1523-1634, isbn 978-90-8704-356-8, €29,–; Mooij, Geloof kan Bergen verzetten. Reformatie en

katholieke herleving te Bergen op Zoom 1577-1795, isbn 90-6550-579-2, €39,–; Roberts, Through

the keyhole. Dutch child-rearing practices in the 17th and 18th century, isbn 90-6550-586-5, €29,–;

Sponselee-de Meester, Het norbertinessenklooster Sint-Catharinadal in de Staatse periode 1625-

1795. Portret van een religieuze vrouwengemeenschap in benarde tijden, isbn 90-6550-784-1, €29,–

±256 blz., ±€29,–

isbn 978-90-8704-628-6



nur 704/685

Henk RoosenboomOntvoerd of gevlucht?Religieuze spanningen in Brabant en de zaak-Sophie Alberts (1700-1710)

Op 4 november 1700 liep de achttienjarige Sophia Alberts, de dochter van een protestantse notaris in Helmond, na een dramatische ruzie weg van huis. Ze vluchtte de grens van de Republiek over naar Venray en bekeerde zich tot het katholicisme. Omdat haar ouders en de autoriteiten haar vlucht beschouwden als een ontvoering door de ‘roomsen’, volgden harde maatregelen om de katholieken te dwingen het meisje terug te brengen. Ondanks alle druk die op haar werd uitgeoefend, weigerde Sophia naar haar ouderlijk huis terug te keren. Ze vluchtte naar de Zuidelijke Ne-derlanden, waar ze evenmin veilig was.

Deze geschiedenis van Sophia Alberts is niet alleen een verbijsterend verhaal, maar laat ook zien hoe hoog de religieuze spanningen in het begin van de achttiende eeuw konden oplopen. Daarnaast biedt het inzicht in de verhouding tussen ouders en kinderen in een eeuw waarin van kinderen absolute gehoorzaamheid werd geëist.



Zie ook: Brieven! (=tntl 124 (2008) 3), ISBN 978-90-8704-072-7, €15,–; Driehonderd brieven over

muziek van, aan en rond Constantijn Huygens, isbn 978-90-6550-967-3, €95,–; Evers, De vormings-

jaren van A.C.W. Staring. Brieven en documenten betreffende zijn studietijd in Harderwijk en Göttingen,

1784-1789, isbn 90-6550-551-2, €29,–; In vriendschap en vertrouwen. Cultuurhistorische essays over

confidentialiteit, isbn 978-90-8704-478-7, €29,– Vries/Wessem, Brieven 1919-1952, isbn 978-

90-8704-399-5, €35,–; Vries/Slauerhoff, Brieven 1923-1932, isbn 978-90-8704-507-4, €22,–

±216 blz., ±€22,–

isbn 978-90-8704-615-6


Achter het Boek 44


nur 621/694

Hendrik de VriesBrieven aan H. Marsman, Roel Houwink en Arthur Lehning, 1922-1939Bezorgd, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Sjoerd van Faassen

De correspondentie tussen Hendrik de Vries (1896-1989) enerzijds en H. Marsman (1899-1940), Roel Houwink (1899-1987) en Arthur Müller-Lehning (1899-2000) an-derzijds verschaft inzicht in de curieuze poëticale opvattingen van De Vries en do-

cumenteert, naast veel meer, de fascinerende totstandkoming, met hulp van Marsman, van zijn verzamelbun-del Nergal (1937). Aan het begin van de grotendeels eenzijdig bewaard gebleven correspondentie levert De Vries gedetailleerd commentaar op Marsmans poëzie en analyseert hij de novellen en kritische oordelen van Hou-wink. In de brieven schemeren bovendien de perikelen rond de breuk binnen het tijdschrift Het Getij door, waar-door deze een belangrijke bron zijn voor de geschiedschrijving van dit blad.

De Vries was van mening ‘dat kunstenaars elkaar als zoodanig en niet te veel als mensch leeren kennen’. Over en weer werd de correspondentie dan ook vooral benut als vehikel om ideeën te spuien en werk te verspreiden.



±448 blz., ±€39,–

isbn 978-90-8704-598-2


Literatoren


nur 621/691

Petra BoudewijnWarm bloedDe representatie van Indo-Europeanen in de Indisch-Nederlandse letterkunde (1860-heden)

Wie een oosterse voorouder heeft, wordt in de literatuur over voor-malig Nederlands-Indië verondersteld warm bloed te hebben. In deze vergelijkende studie van Indische romans en verhalen wordt de representatie van Indo-Europeanen, naza-ten uit gemengde relaties tussen oosterlingen en westerlingen, onder de loep genomen. Hoe worden Indo-Eu-ropeanen in literatuur uitgebeeld? Welke rol speelt warm bloed hierin en waar komt die notie vandaan? Zijn er verschillen in representatie tussen auteurs met een Nederlandse achtergrond en die met een Indische familie-geschiedenis?

In de zoektocht naar antwoorden op deze vragen reist de lezer door de koloniale bellettrie én door de post-koloniale literatuur, waarin voorstellingen van warm bloed een belangrijke rol blijven spelen. Onderweg maakt de lezer kennis met Indo-Europese personages van bekende, minder bekende en inmiddels vergeten schrijvers, onder wie Louis Couperus, P.A. Daum, Melati van Java, Vincent Mahieu, Lin Scholte, Hella S. Haasse en Adri-aan van Dis.

Zie ook: F. Springer (=il 27 (2012) 2), isbn 978-90-8704-302-5, €12,50; Hella S. Haasse (=il 28

(2013) 2) , isbn 978-90-8704-370-4, €12,50; Indische publiekstijdschriften (=il 26 (2011) 1), geen

eigen isbn, €12,50; De Indische wereld van Louis Couperus (=il 29 (2014) 1), isbn 978-90-8704-

445-9, €12,50; Een tint van het Indische Oosten. Reizen in Insulinde 1800-1950, isbn 978-90-8704-

522-7, €27,–; Tjalie Robinson (=il 27 (2012) 1), isbn 978-90-8704-300-1, €12,50; Van felle kritiek

tot feuilleton. De Indische pers en de literatuur, isbn 978-90-8704-381-0, €15,–



Jurjen VisSint Jacob in de PlantageAnderhalve eeuw bejaardenzorg in Sint-Jacob te Amsterdam 1866-2015

Tegenover Artis, aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam, verrees in 1866 het St.-Jacobsgesticht. Dit grootste rooms-katholieke bejaardenhuis boven de grote rivieren was oorspronkelijk bestemd voor een paar honderd arme, oude lieden. De Zusters van Liefde van Tilburg zwaaiden er de scepter. Veel bewoners konden zich niet aan de strenge discipline onderwerpen; er waren

jaarlijks ‘gestichtsverlaters’. Pas na 1925 werd het leven in Sint-Jacob wat aangenamer. Vanaf 1954 ging het ‘rustoord’ aan kop in de professionalisering van de bejaardenzorg in Nederland. ‘Porta Coeli’ was de eerste, erkende opleiding voor religieuzen én leken tot bejaardenverzorgster. Na 1966 namen de leken Sint-Jacob ge-leidelijk over.

Tot het einde van de exploitatie in 2015 had het huis een plaats in de voorhoede van Nederlandse bejaarden-huizen. Sint Jacob in de Plantage is een onthullend portret van 150 jaar katholiek leven en werken in de hoofdstad.

Zie ook: Dorren, Met de minsten der Mijnen. Geschiedenis van de Kleine Zusters van de H. Joseph,

isbn 978-90-8704-367-4, €49,–; Driessen/Ven, Zusters van jmj. Geschiedenis van een congregatie

1822-1962, isbn 978-90-8704-470-1, €35,–; Monteiro, Vroomheid in veelvoud. Geschiedenis van

de Franciscanessen van Oirschot 1797-1997, isbn 90-6550-096-0, €29,–; Veen/Verhoeven, En toch

verschillend. Zusters van Liefde van Onze Lieve Vrouw, Moeder van Barmhartigheid 1960-2000, isbn 90-

6550-868-6, €39,–

125 blz., €19,–

isbn 978-90-8704-593-7



nur 696/704



Zie ook: Bezielde zorg. Verpleging door katholieke religieuzen in Nederland en Vlaanderen (negentiende-

twintigste eeuw), isbn 978-90-8704-068-0, €19,–; Eijt, In dienst van de zieken. Broeders van Barm-

hartigheid van St. Joannes de Deo 1875-2013, isbn 978-90-8704-395-7, €29,–; Heijst, Liefdewerk.

Een herwaardering van de caritas bij de Arme Zusters van het Goddelijk Kind sinds 1852, isbn 90-6550-

741-8, €29,–; Vroedvrouwenschool. 100 jaar Moederschapszorg in Limburg, isbn 978-90-8704-140-

3, €29,–

±192 blz., ±€19,–

isbn 978-90-8704-601-9



nur 704/694

Geloven met hart en handEen geschiedenis van de Zusters van de H. Juliana van Falconieri, 1914-2015

Stichting Echo

Dit boek laat op basis van een breed scala aan bronnen, waaronder brieven, interviews en foto’s, zien hoe de Zusters van H. Juliana van Falconieri sinds 1917 in steeds wisselende omstandigheden invulling hebben gegeven aan hun ideaal van eenvoud, deskundigheid en dienstbaarheid.

Decennialang waren deze ‘Juliaantjes’ oftewel ‘nonnen met schorten’ een vast onderdeel van het straatbeeld. Te voet en op de fiets, en later ook met hun DAFje en op de solex, gingen zij op pad om huishoudelijke hulp, kraam-hulp of gezinszorg te verlenen aan bij voorkeur arme gezinnen. Gaandeweg de twintigste eeuw kwamen er nieuwe werkvelden. Zo vertrokken de zusters in 1969 naar Brazilië om er ontwikkelingshulp te verlenen. Van meet af aan ging hun actieve leven van werken samen met een meer contemplatief leven van bidden. ‘Geloven met hart en hand’ heette het dan ook kernachtig in een wervingsbrochure uit 1967.



Marjet DerksVan wereldbekering tot mondiale verbondenheidHet verhaal van de Graal, 1921-2016

In een herlevend katholicisme kwam in het interbellum de Graal als militan-te meisjes- en vrouwenbeweging tot bloei. De leden wilden zich helemaal ge-ven voor het ideaal van de wereldbekering. Vanuit Nederland verspreidde de Graal zich ook naar verschillende Europese landen, de Verenigde Staten en Australië. Na de oorlog maakte het religieuze radicalisme langzamerhand plaats voor christelijke maar vooral ook praktische vorming. De Graal werd synoniem voor degelijke beroepsopleidingen in de verpleging, de wijk en het huishouden, en voor lekenmissie voor en door jonge vrouwen, zowel in Ne-derland als in Afrika, Azië of Zuid-Amerika.

In dit boek schetst Marjet Derks hoe de Graal er via een langdurig en soms pijnlijk proces van zelfreflectie in slaagde om het ideaal van ‘anderen overtuigen’ om te buigen tot een van ‘mondiale verbondenheid’ en diversi-teit. Daarmee is het verhaal van de Graal ook van actuele betekenis.

Zie ook: Derks, Heilig moeten. Radicaal-katholiek en retro-modern in de jaren twintig en dertig, isbn

978-90-6550-982-6, €39,–; Heijst, Gedreven helpers. Een geschiedenis van Cordaids voorlopers: rk

Huisvestingscomité, Mensen in Nood, Memisa, Medicus Mundi, Indische Missie Vereniging, Centraal

Missie Commissariaat, Cebemo, Vastenaktie, Bilance en Bond zonder Naam, isbn 978-90-8704-432-9,

€49,–; Sengers, Roomsch socioloog – sociale bisschop. Joannes Aengenent als ideoloog en bestuurder

van de katholieke sociale beweging 1873-1935, isbn 978-90-8704-574-6, €29,–

±224 blz., ±€20,–

isbn 978-90-8704-607-1


verschijnt januari 2017

nur 704/694



Zie ook: Doopsgezinden tijdens de Tweede Wereldoorlog (=db 41 (2015)), isbn 978-90-8704-526-5,

€35,–; Schippers, De Westerweelgroep en de Palestinapioniers. Non-conformistisch verzet in de Twee-

de Wereldoorlog, isbn 978-90-8704-497-8, €25,–; Under Fire: Women and World War II (=JvV 34

(2014)), isbn 978-90-8704-475-6, €20,–; Willemsen, De lange weg naar Nusa Tenggara. Span-

ningsvelden in een missiegebied, isbn 978-90-8704-519-7, €24,–

±224 blz., ±€22,–

isbn 978-90-8704-617-0


reeks Metamorfosen 12


nur 704/689

Dienstbaar onder vuur Religieuzen en de Tweede Wereldoorlog

Redactie Chris Dols, Joep van Gennip en Lennert Savenije

De Tweede Wereldoorlog verstoorde in menig opzicht de orde van het aan re-gels gebonden bestaan van Nederlandse mannelijke en vrouwelijke religieu-zen. Ze kregen te maken met bombardementen, confiscatie, inkwartiering en tekorten aan levensmiddelen. Tegelijkertijd waren ze binnen én buiten de kloostermuren actief: ze boden hulp aan slachtoffers, in kampen en op het slagveld en deden mee aan vormen van verzet. Deze bundel geeft een ge-nuanceerd en veelkleurig beeld van de onderbelichte rol van religieuzen tij-dens de Tweede Wereldoorlog.

Inhoud: Chris Dols/Joep van Gennip/Lennert Savenije, Inleiding Marjet Derks, Oorlog in habijt. Hulp en ver-zet door vrouwelijke religieuzen tijdens de Tweede Wereldoorlog – een terreinverkenning Jan Brauer, Nederlandse grens-kloosters en de eerste confrontatie met het naziregime tussen 1930 en 1940 – een verkenning Paul Begheyn s.j., De Ne-derlandse jezuïeten tijdens de Tweede Wereldoorlog Johan Moris, ‘Onze-Lieve-Heer is goed met ons geweest’. De salva-torianen in België tijdens de Tweede Wereldoorlog Jan Jacobs, ‘Een gewelddadige adempauze in ons ministeriewerk.’ De Nederlandse kapucijnen in de Tweede Wereldoorlog Marie-Antoinette Willemsen, Eén geloof – twee vijandige na-ties. Duitse en Nederlandse svd-missionarissen in Nederlands-Indië vóór, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog Maaike Derksen, Onder Japanse bezetting. Nederlandse religieuzen op Java 1942-1945 Joep van Gennip, Paters, pastoraat en politieke delinquenten. De rol van de Nederlandse jezuïeten bij de resocialisatie van politieke delinquenten na de Tweede We-reldoorlog Chris Dols/Joep van Gennip/Lennert Savenije, Uitleiding



Zie ook: Blaas, Henk Hoetink (1900-1963), een intellectuele biografie. Recht en Geschiedenis, isbn 978-

90-8704-206-6, €25,–; Derkx, H.J. Pos, 1898-1955: objectief en partijdig. Biografie van een filosoof en

humanist, isbn 90-6550- 393-5, €49,–; Voor menselijkheid of tegen godsdienst? Humanisme in Neder-

land 1850-1960, isbn 90-6550-589-x, €29,–; Zeer kundige professoren. Beoefening van de filosofie in

Groningen van 1614 tot 1996, isbn 90-6550-543-1, €29,–

±288 blz., ±€29,–

isbn 978-90-8704-603-3


reeks sggu 10


nur 731/694

Nieuw licht op Leo Polak (1880-1941)Filosoof van het vrije denken

Redactie Klaas van Berkel en Stefan van der Poel

De Nederlandse filosoof Leo Polak (1880-1941) bepleitte hartstochte-lijk de autonomie van de menselijke rede, worstelde met de grond-slag van onze ethiek en wierp zich in een tijd van politieke massabe-wegingen en toenemende verzuiling op als kampioen van het vrije denken. Zelfs tijdens de Duitse bezetting hield hij vast aan zijn zelf-standig oordeel, wat hij eind 1941 met de dood in een concentratie-kamp moest bekopen. Op basis van zijn dagboeken worden in deze

bundel nieuwe aspecten van Polaks leven en werk belicht.

Inhoud: Voorwoord Klaas van Berkel/Stefan van der Poel, Leo Polak, filosoof van het vrije denken. Een inleiding Jeroen van den Voorde, Polak over de zin der vergelding. Context, totstandkoming en betekenis van een proefschrift Piet Steenbakkers, Leo Polak over Spinoza Klaas van Berkel, ‘Eindelik vrij’. Leo Polak als opvolger van Gerard Hey-mans Bert Overbeek, Onder filosofen. Leo Polak en de Kant-Gesellschaft Stefan van der Poel, ‘Euthymia bleibt uns’. De laatste jaren van Leo Polak, 1938-1941 Lidie Koeneman, ‘Bibliophilie langs de wegen der redelijkheid’. Leo Polak en zijn boekerij Bert Gasenbeek, Leo Polak en zijn geestelijke erfgenamen. De betekenis van Polak voor het naoorlogse vrijdenken en humanisme Leo Samama, Leo Polak in de herinnering van zijn familie Bijlagen: A Stamboom familie Polak B Klaas van der Hoek, De collectie Polak Literatuurlijst Fotoverantwoording Index Over de auteurs



See also: Bakker, ‘Dag pap, tot morgen’. Joodse kinderen gered uit de crèche, isbn 90-6550-862-7,

€15,–; Hoeven, Een boek om in te wonen. De verhaalcultuur na Auschwitz, isbn 978-90-8704-491-6,

€29,–; Rens, Vervolgd in Limburg. Joden en Sinti in Nederlands-Limburg tijdens de Tweede Wereldoor-

log, isbn 978-90-8704-353-7, €39,–; Quispel, Anti-Joodse beeldvorming en Jodenhaat. De geschiede-

nis van het antisemitisme in West-Europa, isbn 978-90-8704-549-4, €32,–

±380 pp. + dvd, ±€39,–

isbn 978-90-8704-604-0

hard cover, illustrated

zhc


nur 681/693

Arnoud-Jan BijsterveldHouse of memoriesUncovering the Past of a Dutch Jewish Family

This book begins and ends with a grand and spacious house, situated in the Dutch town of Tilburg. After the author bought the house, he found out that Hans and Bertha Polak-Cohen had it built for their family in 1928. Gradually, their family’s history was uncovered. One tragic story stands out: the story of Bertram Polak, the couple’s son. Bertram’s family lived in Tilburg until most of them managed to escape after the German invasion of the Netherlands in May 1940. Bertram was the only one to stay behind. In December 1941, he tried to escape to England with three friends, was betrayed, and eventually killed in Auschwitz on 17 August 1942.

This book not only relates Bertram’s life but also shows what happens in the process of uncovering a trau-matic past, affecting both the next family’s generations and the historian involved.



Zie ook: Baneke, Synthetisch denken. Natuurwetenschappen over hun rol in een moderne maatschap-

pij, 1900-1940, isbn 978-90-8704-034-5, €19,–; Linde, Het visioen van Eijkman. Dr. J. Eijkman, de

Amsterdamsche Maatschappij voor Jongemannen en de vernieuwing van Nederland 1892-1945, isbn

90-6550-764-7, €39,–; Luykx, ‘Daar is nog poëzie, nog kleur, nog warmte’. Katholieke bekeerlingen en

moderniteit in Nederland, 1880-1960, isbn 978-90-8704-020-8, €29,–; Vogel, Getuigenis van Gods

genade. Autobiografie 1905-1929, isbn 90-6550-689-6, €25,–

±320 blz., ±35,–

isbn 978-90-8704-627-9


bdn


nur 694/686

Marjet Brolsma‘Het humanitaire moment’Nederlandse intellectuelen, de Eerste Wereldoorlog en het verlangen naar een regeneratie van de Europese cultuur (1914-1930)

Overal in Europa signaleerden intellectuelen na de Eerste Wereldoorlog een diepgaande beschavingscrisis en droomden van een culturele regeneratie. In Nederland speelde de non-conformistische, cultuurkritische ‘humanitaire beweging’ een voortrekkersrol bij deze Europese culturele heroriëntatie. De aanhangers van deze beweging – religieus-socialisten en religieus-anarchis-ten, Dostojevski-vereerders, levensfilosofiebeoefenaars, neohegelianen en talrijke andere anti-rationalistische wereldverbeteraars en religieuze zoe-kers – gingen te rade bij schrijvers en filosofen als Oswald Spengler, Julien

Benda, Romain Rolland en Thomas Mann. In de jaren dertig bekoelde de hooggestemde vernieuwingsdrang sterk vanwege de opmars van het fascisme

en nazisme. Deze confronteerde de Nederlandse ‘humanitair-idealisten’ met de weerloosheid van hun geeste-lijk-religieuze, humanistische idealen en met de schaduwzijde van het eigen utopische verlangen naar een re-generatie van de Europese cultuur. Deze studie schenkt zowel aandacht aan de wisselwerking tussen cultuur-kritiek en politiek, als aan de grensoverschrijdende contacten van de humanitair-idealisten en hun blauwdruk-ken voor een ‘nieuwe cultuur’.



Zie ook: Bevlogen theologen. Geëngageerde predikanten in de negentiende en twintigste eeuw, isbn

978-90-8704-291-2, €39,–; Bruijn, De sabel van Colijn. Biografische opstellen over religie en poli-

tiek in Nederland, isbn 978-90-8704-256-1, €29,–; Jongh, Vloeken en bidden om een nieuwe aarde.

De dagen van Bert Ter Schegget, isbn 978-90-8704-193-9, €39,–; Stoop, ‘Om het volvoeren van een

christelijke staatkunde’. De Anti-Revolutionaire Partij in het Interbellum’, isbn 90-6550-666-7, €39,–

±192 blz., ±€19,–

isbn 978-90-8704-629-3


pr 45


nur 704/697

Peter KromdijkEenheid in verscheidenheid De Doorbraak in de Nederlandse Hervormde Kerk en de samenleving tijdens het interbellum

Na de Tweede Wereldoorlog vonden progressieve katholieken en protestan-ten dat niet het geloof leidend moest zijn bij een politieke keuze, maar dat men samen met sociaaldemocraten en vrijzinnig democraten één progres-sieve partij moest vormen. Waar komt deze Doorbraak vandaan?

Vaak wordt gewezen op plannen voor een nieuwe samenleving die tijdens de oorlog werden gemaakt. Peter Kromdijk laat echter zien dat de wortels hiervan in de jaren twintig liggen, in kringen in en rondom de Nederlandse Hervormde Kerk. Jonge intellectuelen waren ontevreden over de verzuilde sa-menleving met haar ingekapselde religie en onderlinge verdeeldheid. Zij streefden naar een bezielde samenle-ving waarin de kerk weer een publieke plaats zou innemen. Deze jongeren wilden bewust geen groep vormen, maar vlak vóór de Tweede Wereldoorlog bleek de tijd er rijp voor. Hun gedachtegoed kreeg na de oorlog vooral gestalte in de vorming van de PvdA, maar kende dus veel bredere wortels.



Zie ook: Ledden, Jan van Riebeeck tussen wal en schip. Een onderzoek naar de beeldvorming over Jan

van Riebeeck in Nederland en Zuid-Afrika omstreeks 1900, 1950 en 2000, isbn 90-6550-857-0, €19,–;

Meijers, Blanke broeders – zwarte vreemden. De Nederlands Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken

in Nederland en de apartheid in Zuid-Afrika 1948-1972, isbn 978-90-8704-037-6, €39,–; Rinsum,

Sol Iustitiae en de Kaap. Een geschiedenis van de banden van de Utrechtse Universiteit met Zuid-Afrika,

isbn 90-6550-946-1, €19,–

±192 blz., ±€19,–

isbn 978-90-8704-624-8


pr 46

verschijnt februari 2017

nur 691/704

‘Maar we wisten ons door de Heer geroepen’ Transnationale overdracht tussen protestantse kerken in Nederland en Zuid-Afrika tijdens de apartheid

Redactie Caspar Dullemond, Barbara Henkes en James Kennedy

Nederlanders emigreerden naar Zuid-Afrika en sloten zich aan bij een plaat-selijke kerk of stichtten er zelf een. Tussen protestants-christelijk Nederland en Zuid-Afrika bestond een levendige uitwisseling van personen en ideeën, ook – of misschien wel juist – tijdens de jaren dat Zuid-Afrika een repressief politiek systeem van apartheid kende. Hoe heeft deze culturele en religieuze transfer het debat over apartheid in beide landen beïnvloed? In deze bundel komt zowel de steun voor apartheid als de strijd ertegen aan bod.

Inhoud: Caspar Dullemond/Barbara Henkes/James Kennedy, Inleiding Wouter Marchand, In navolging van ‘de grote Grensoverschrijder’. Jan Buskes, John Collins en de vroege anti-apartheidsbeweging als onderdeel van een global civil society, 1956-1965 Yara van ’t Groenewout, ‘Wat heeft ons spreken nog voor zin?’ De Gereformeerde Kerken in Ne-derland en het debat over het Programme to Combat Racism, 1975-1978 Retief Muller, ‘Hij was een van ons.’ Beyers Naudé en zijn Nederlandse netwerk George Harinck, Een ‘frontaanval op apartheid’. Het ándere neocalvinisme van Herman Bavinck als inspiratiebron voor de Zuid-Afrikaanse theoloog Bennie Keet Erica Meijers, Zwarte ervaring in een wit debat. De beursstudenten van de Zuid-Afrikaanse Broederkring en hun bijdragen aan het debat over apartheid in de Nederlandse kerken Caspar Dullemond, Hameren op het aambeeld van de kerkelijke correspondentie. De vrijgemaakt gereformeer-den in het Zuid-Afrika van de apartheid, 1948-1978 Bernard Slaa, ‘Zo zag ik Zuid-Afrika!’ Ds. Gijmink als verrassende initiator van de Nederlands Zuid-Afrikaanse Werkgemeenschap Barbara Henkes, ‘Dan neem jij iets van die Skepper in jou eie hand’. Botsende betekenissen van ras en religie in een Nederlands-Zuid-Afrikaans verwantschapsnetwerk Slotbe-schouwing



Zie ook: Blauw, De stad is nooit af. Ontstaan en ontwikkeling van het stadsdeel Slotervaart, van Alge-

meen Uitbreidingsplan tot stedelijke vernieuwing, isbn 90-6550-898-8, €19,–; Klijn, Vijverdal Maas-

tricht: psychiatrie en huisvesting. Biografie van een gebouw 1969-2006, isbn 978-90-6550-948-2,

€29,–; Nagel, 300 Groeten uit Hilversum. Een beeldverslag van Hilversum rond 1900, isbn 978-90-

8704-425-1, €35,–; Timmermans, Wonen als arbeider in een textielstad. Arbeidershuisvesting in Til-

burg, 1870-1938, isbn 978-90-8704-551-7, €35,–

±300 blz., ±€29,–

isbn 978-90-8704-609-5


bonas


nur 648/694

Andrea PrinsOnno Greiner (1924-2010)Een zoektocht naar helderheid en geborgenheid

Onno Greiner (1924-2010) werd bekend als ontwerper van theaters en culturele centra. Als architect was hij gefascineerd door de ‘imma-teriële functie’ van architectuur, de emotionele, psychologische wer-king van ruimte op mensen. Zijn ei-vormige theaters – Greiners uit-vinding – zijn gericht op communicatie en interactie. Dit wordt ook duidelijk in zijn overige werk: kantoren, instellingen voor psychiatrische zorg en woonhuizen. Deze ontwerpen laten daarnaast een ander belangrijk aspect van Greiners werk zien: ruimte voor individuele privacy. Duidelijke routes door goed geproportioneerde en lichte ruimten grenzen aan intieme plekken. Greiner ontwierp vaak complexe gebouwen. Met centrale ruim-ten, zichtlijnen en veel daglicht loodste hij de gebruikers als vanzelfsprekend door zijn gebouwen. Greiner wil-de gebruikers zekerheid bieden en voorkomen dat ze zich in een onduidelijke omgeving niet op hun plek zou-den voelen.

Aan de in dit boek opgenomen oevrecatalogus werkten mee: Tine van Merwijk, Soscha Monteiro de Jesus en Marthe Stallenberg.



Zie ook: Dromen in de oudheid (=Lampas 45 (2012) 4), isbn 978-90-8704-345-2, €15,–; Hera-

cles (=Lampas 47 (2014) 4), isbn 978-90-8704-476-3, €15,–; Philostratos, Schilderijen & Sofisten.

Kunst, ekphrasis en retorica in de klassieke oudheid, isbn 978-90-8704-504-3, €22,–; Sluijter, De lof

der schilderkunst. Over schilderijen van Gerrit Dou (1613-1675) en een traktaat van Philips Angel uit

1642, isbn 90-6550-123-1, €15,–; ‘Tweelinge eener dragt’. Woord en beeld in de Nederlanden (1500-1750), isbn 90-6550-661-6, €29,–

±96 blz., €15,–

isbn 978-90-8704-611-8


Lampas 49 (2016) 3


nur 683/654

Ekphrasis(=Lampas. Tijdschrift voor classici 49 (2016) 3)

Redactie Mark Heerink en Niels Koopman

In dit gevarieerde themanummer van Lampas staat het wijdverbreide feno-meen ‘ekphrasis’ centraal, dat de laatste dertig jaar volop in de wetenschap-pelijke belangstelling heeft gestaan. Maar wat is ekphrasis eigenlijk? Deze vraag wordt beantwoord door te kijken naar verschillende ekphraseis. Be-roemde (Homerus, Vergilius) en minder bekende voorbeelden uit de Oud-heid en de Middeleeuwen laten zien dat ekphrasis zowel kan slaan op een be-schrijving van een kunstwerk als op een passage die zo levendig is geschreven dat men de gebeurtenissen als het ware voor zich ziet plaatsvinden.

Inhoud: Inhoud: Van de redactie Niels Koopman, Over ekphrasis en het Schild van Achilles (Ilias 18.478-608) Casper de Jonge, Ekphrasis in het retorische onderwijs Michael Squire, Iliacas ex ordine pugnas. Ordering time and space in Ver-gilian ecphrasis David Rijser, Receptie en traditie. Het structurele belang van Juno’s tempel in Carthago voor de Aene-is Mark Heerink, Valerius Flaccus’ tempel van Sol als inversie van de Aeneis Emilie van Opstall, De werken van de keizer en de woorden van de dichter. Paulus Silentiarius’ Ekphrasis van de Hagia Sophia Piet Gerbrandy, Frons tua candida nix. Beschrijvingen van vrouwen in de Latijnse literatuur van de twaalfde en dertiende eeuw Suzanne Adema, Didactische rubriek. Tekenen met woorden



Zie ook: Ene Andre tale. Tendensen in de Middelnederlandse late ridderepiek, isbn 978-90-8704-224-

0, €29,–; De boeken van Velthem. Auteur, oeuvre en overlevering, isbn 978-90-8704-093-2, €29,−;

Karolus Rex. Studies over de middeleeuwse verhaaltraditie rond Karel de Grote, isbn 90-6550-820-1,

€29,–; Literature and Multilingualism in the Low Countries (1100-1600) (=Queeste 22 (2015) 1), isbn

978-90-8704-531-9, €25,–; Tweespraak. Het continuüm van Middelnederlandse literatuur en Latinitas

(=Queeste 15 (2008) 1), isbn 978-90-8704-054-3, €25,–

±96 blz., €15,–

isbn 978-90-8704-625-5


Lampas 49 (2016) 4


nur 684/621

Middeleeuws epos(=Lampas. Tijdschrift voor classici 49 (2016) 4)

Redactie Christoph Pieper en Piet Gerbrandy

Voor het eerst is een heel nummer van Lampas gewijd aan middel-eeuwse literatuur. Centraal staat in het Latijn geschreven epiek, vari-erend van een negende-eeuws gedicht ter ere van Lodewijk de Vrome tot de Africa van Petrarca, waarbij de the-matiek van de epen uiteenloopt van klassieke stof (Alexander de Grote, Scipio Africanus) tot contemporaine geschiedenis (de Slag bij Hastings). Tevens wordt aandacht besteed aan een twaalfde-eeuwse parodie (Ysengri-mus) en een dertiende-eeuwse bewerking in het Middelnederlands (Jacob van Maerlant). Het nummer laat zien dat de Latijnse literatuur van de Middeleeuwen spannend en sprankelend is en bovendien voor classici heel toe-gankelijk.

Een didactische bijdrage biedt gelegenheid om een passage uit de Alexandreis van Walter van Châtillon in de klas te lezen. Ten slotte geeft de gastredactie voor belangstellenden enkele handreikingen bij het zoeken naar literatuur.



Zie ook: Amsenga/Dekkers, ‘Wat nu?’, zei Pichegru. De Franse Tijd in Nederland, 1795-1813, isbn

90-6550-464-8, €10,–; Oorlogsliteratuur in de vroegmoderne tijd. Vorm, identiteit en herinnering, isbn

978-90-8704-341-4, €29,–; Verzameld verleden. Gedenkwaardige momenten en figuren uit de vader-

landse geschiedenis, isbn 90-6550-465-6, €15,–; Weijermars, Stiefbroeders. Zuid-Nederlandse lette-

ren en natievorming onder Willem I, 1814-1834, isbn 978-90-8704-310-0, €39,–

±96 blz., €10,–

isbn 978-90-8704-614-9


dne 40 (2016) 2

verschijnt augustus 2016

nur 694/697

Waterloo herinnerd, herdacht en herbeleefd(=De Negentiende Eeuw 40 (2016) 2)

Onder redactie van Jeroen van Zanten en Jan de Hond

De veldslag bij Waterloo in 1815 werd beschreven als een ‘keerpunt in de ge-schiedenis’, een ‘ramp voor de mensheid’, een ‘eindpaal’. Dit themanummer bevat verschillende bijdragen over de (na)geschiedenis van deze veldslag. Het zijn bewerkingen van lezingen die werden gegeven op het symposium Waterloo 200. De slag om de herinnering, op 11 september 2015, georganiseerd door het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis en het Rijksmu-seum.

Inhoud: Jeroen van Zanten/Jan de Hond, ‘Den eindpaal te Waterloo’. Inleiding Janneke Weijermars, ‘Heel Eu-roop zal zich terstond vereenen’. Europa in de Nederlandse Waterlooliteratuur Jolien Gijbels, Oog in oog met het slag-veld van Waterloo. Het herinneringslandschap in de beleving van Britse, Franse, Pruisische en Nederlandse reizigers (1815-1870) Maria Grever/James Scharink, Leren voor het vaderland? De Slag bij Waterloo in Nederlandse geschiedenisme-thoden Tom Verschaffel, (On)gehinderd door het heden. Re-enactment en het naspelen van Waterloo



Zie ook: Ellendige levens. Nederlandse schrijvers in de negentiende eeuw, isbn 978-90-8704-374-2,

€29,–; Jacob van Lennep (=dne 38 (2014) 3), isbn 978-90-8704-489-3, €10,–; Geel, Onderzoek en

phantasie, isbn set 978-90-8704-267-7, €49,–; Krol, De smaak der natie. Opvattingen over huise-

lijkheid in de Noord-Nederlandse poëzie van 1800 tot 1840, isbn 90-6550-552-0, €39,–; Oosterholt,

De bril van Tachtig. Het beeld van de 19e-eeuwse Nederlandse dichtkunst, isbn 90-73941-27-x, €25,–

±96 blz., €10,–

isbn 978-90-8704-630-9


dne 40 (2016) 3


nur 621/694

Na 160 jaar. Nieuwe perspectieven op Hendrik Tollens(=De Negentiende Eeuw 40 (2016) 3)

Onder redactie van Rick Honings en Lotte Jensen

Toen Hendrik Tollens in 1856 stierf, verkeerde het land in diepe rouw. Nu, 160 jaar later, zijn historici en letterkundigen het er unaniem over eens dat er geen populairder dichter was dan Tollens, maar tegelijkertijd kampt hij met een imago van ingeslapenheid, burgerlijkheid en saaiheid. Reden genoeg om een nieuw licht op Tollens te werpen door nieuwe benaderingen en begrip-pen uit de cultuur- en literatuurstudies, zoals memory studies, translation studies en self-fashioning, toe te passen op zijn oeuvre.

Inhoud: Rick Honings/Lotte Jensen, Na 160 jaar. Nieuwe perspectieven op Hen-drik Tollens: inleiding Jan Oosterholt, Tollens en de toneelspelen van Pigault-Lebrun, de ‘Voltaire des sans-culottes’ Lotte Jensen, Dichter des vaderlands? De transnationale Tollens Marita Mathijsen, ‘’k Wil langer huislijk heil noch kindsch gekozel spelen’. Hendrik Tollens als historiedichter Rick Honings, Bescheidenheid en Bilderdijkiaans bewustzijn. De paradox van Hendrik Tollens’ publieke imago Ruud Poortier, Tollens, thuis en onderweg. Hendrik Tollens en de materiële herinneringscultuur



Zie ook: Een buitenbezittingse radja. Herinneringen van W.J.M. Michielsen (1844-1926), isbn 978-90-

8704-508-1, €29,–; Laarman, Oude onbekenden. Het politieke en publieke debat over postkoloniale

migranten in Nederland, 1945-2005, isbn 978-90-8704-371-1, €29,–; Seer teder beminde Heer Vader

en Vrouw Moeder! Brieven van de Groninger familie Fockens in de Oost, 1748-1783, isbn 978-90-8704-

423-7, €39,–; Van Inlander tot Indonesiër (=il 24 (2009) 2), isbn 978-90-8704-108-3, €12,50; Ver-

trouwd en vreemd. Ontmoetingen tussen Nederland, Indië en Indonesië, isbn 90-6550-6225, €19,–

88 blz., €12,50

isbn 978-90-8704-594-4


il 31 (2016) 2

reeds verschenen

nur 691/694

Eten en drinken(=Indische Letteren 31 (2016) 2)

Redactie Jacqueline Bel e.a.

Eten en drinken stillen niet alleen hoger en dorst, maar ook het ver-langen naar vroegere en/of betere tijden. Het gaat gepaard met aller-lei voorschriften en ook de sociale component speelt een belangrijke

rol. Dit themanummer is als een goed samengestelde rijsttafel waarin alle smaken tot hun recht komen: zoete wraak, bitter verlangen, milde observaties en scherpe kritiek.

Inhoud: Redactioneel Gerard Termorshuizen, ‘Het was of de pijn als een losgelaten duivel haar met onverwinnelijke overmacht bestormde’. De ‘pil nummer elf ’ ofwel vergiftigingen in de Indische literatuur José Buschman, Een rijkdom die nooit verveelt. De Indische keuken van Couperus Esther Captain, Van geestelijk voedsel tot een zoete kwelling. Het verzamelen van recepten als overlevingsmechanisme tijdens de Japanse bezetting Paulien Schuurmans, Van rijsttafelen tot sajoer rindoe. Culinaire cartoons in de Indische (post)koloniale pers Edy Seriese, Op zoek naar eten: aan tafel met Jan Boon Uitnodiging lezingenmiddag 7 oktober



See also: Burg, ‘Geen tweede boer’. Gender, landbouwmodernisering en onderwijs aan plattelandsvrou-

wen in Nederland, 1863-1968, isbn 90-6550-693-4, €49,–; Gender and Activism. Women’s voices in Po-

litical Debate (=JvV 35 (2015)), isbn 978-90-8704-557-9, €20,–; Gender & Genes (=JvV 32 (2012)),

isbn 978-90-8704-394-0, €20,–; Meijer, Beroep huisvrouw. Geschiedenis van het Amersfoortse huis-

houdonderwijs, isbn 978-90-8704-333-9, €29,–; Overbeeke, Kachels, geisers en fornuizen. Keuze-

processen en energieverbruik in Nederlandse huishoudens 1920-1975, isbn 90-6550-647-0, €39,–

±224 pp., €20,–

isbn 978-90-8704-626-2

paperback, illustrated

JvV 36 (2016)


nur 694/696

Gendered food practices from seed to waste(=Yearbook of Women’s History/Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis 36 (2016))

Guest editors: Bettina Bock and Jessica Duncan

In nearly all societies gender has been, and continues to be, central in defining roles and responsibilities related to the production, manu-facturing, provisioning, eating, and disposal of food. The 2016 Yearbook of Women’s History presents a collection of new contributions that look into the diversity of these gendered food-related practices to uncover new in-sights into the shifting relations of gender across food systems.

Contents: Editorial Bettina Bock/Jessica Duncan, Introduction Janna Comans, The Gendered Markets: Health, Food Safety and Cleanliness in Late Medieval Low Countries Rebecca Tompkins, ‘Our Mission as Women’: Activist Women in the Garbage Movement of Prewar Tokyo Lois Stanford, Conserving the ‘Traditional Mexican Cuisine’: Women’s Roles in the Conservation of Agricultural Heritage in Michoacán, Mexico Fenneke Reysoo/Suon Siny, From an Economy of Plenty towards a Livelihood of Scarcity: Gender, Food Culture and Change in a recently Deforested Area in Cambodia (Kampong Thom Province) Showcase: Ingrid de Zwarte/Saskia Bultman, Interview with Marietje van Win-ter on food in the Middle Ages Forum: Loveness Nyanga/Moira Nagru/Memory Kachambwa/Lucia Manema/Harlene Ambali/Catherine Chidewe, A Gender Analysis of Pre and Post Harvest Management Practices: A case study of subsistence farmers in Shamva and Makoni Districts, Zimbabwe Photo essay: Jacques Dane, Photographs of domestic science education in the Netherlands Anke Niehof/Stefan Wahlen, Moralities of sharing and caring: Gender and food in the moral household economy Kimberly Wilmot Voss, Food Editors Negotiating Culinary Change: Home Cooks, Food Editors and Food Companies in the 1950s and 1960s Antia Wiersma/Sylvia Holla, Serving morality on a platter. Moral imperatives and cultural repertoires in Margriet’s writings on food



See also: Ham, Door Prometheus geboeid. De autonomie en autoriteit van de moderne Nederlandse

auteur, isbn 978-90-8704-490-9, €35,–; De herinneringen van Jan Willem Kumpel (1757-1826). Het

rampspoedige leven van een Amsterdams jurist, publicist en Orangist, isbn 978-90-8704-548-7, €17,–;

Nieuwenhuis, Onder het mom van satire. Laster, spot, ironie in Nederland, 1780-1800, isbn 978-90-

8704-403-9, €29,–; Sturkenboom, Spectators van hartstocht. Sekse en emotionele cultuur in de acht-

tiende eeuw, isbn 90-6550-595-4, €29,–

99 pp., €16,–

no isbn

paper bound, illustrated

dae 47 (2015) 1

available

nur 694/621

Self-Fashioning in the Eighteenth Century(=De Achttiende Eeuw 47 (2015) 1)

Edited by Edwina Hagen, Joris Oddens e.a.

This special issue focusses on the concept of self-fashioning in the eight-eenth-century. The authors explore the applicability of the concept to their own research into the history and culture of the Dutch eighteenth century. The contributions all take a concrete case as a starting point: the posthu-mous self-fashioning of Maria Duyst van Voorhout, the philological self-fashioning of Jacob Arnout Clignett and Jan Steenwinkel, the satiric self-fashioning of Pieter van Woensel, the emotional self-fashioning of Petronella Moens, and the political self-fashioning of Jan van Hooff.

Inhoud: Eveline Koolhaas-Grosfeld, Verklaring der Plaat Redactioneel: Edwina Hagen/Joris Oddens, Self-Fa-shioning in the Eighteenth Century. A Brief Historiographical Introduction Henk Looijesteijn/Marco H.D. van Leeu-wen, Fashioning the Self After Death. The Case of Eighteenth-Century Philantropist Maria Duyst van Voorhout Jan Rock, Refashioning Poets, Fashioning Readers. Explorations of the Self-Fashioning of Jacob Arnout Clignett and Jan Steenwinkel, 1781-1784 Ivo Nieuwenhuis, Satiric Self-Fashioning, or the Illusion of Independent Criticism. A ‘Greenblattian’ Analysis of Eighteenth-Century Satire Edwina Hagen, A Republic of Sensitive People. Fashioning the Political Self and the Emo-tional Identity of the Batavian Citizens in The Female Friend of the Fatherland, 1798/99 Joris Oddens, Self-Fashioning and Revolutionary Portraiture. Jan van Hooff ’s portaits historiés


Ondergetekende bestelt:

naam:

adres:

pc, plaats:

telefoon: e-mail adres:

handtekening: datum:

U kunt dit formulier opsturen naar Uitgeverij Verloren bv, Torenlaan 25, 1211 ja Hilversum, fax 035-6836557.

U kunt ook via onze site bestellen of een mailtje sturen.

Verschijningsschema najaar 2016 en bestelbiljet

Reeds verschenenBroeke, ‘Het pryeel van Zeeland’ blz. 18Eten en drinken blz. 44Hoogenraad, Zes eeuwen Hilversummers en hun kerken 1416- 2016 blz. 26Noordhof-Hoorn, De stem van de student blz. 23Self-Fashioning in the Eighteenth Century blz. 46Op zand, veen en klei blz. 10

AugustusDoopsgezinde Bijdragen 42 (2016) blz. 12Waterloo herinnerd, herdacht en herbeleefd blz. 42

SeptemberEkphrasis blz. 40

Heemels, ‘Op den akker des doods, waar allen gelijk worden …’ blz. 24Nieuw licht op Leo Polak (1880-1941) blz. 34Vis, Sint Jacob in de Plantage blz. 30

OktoberBerg, Het korte, bewogen leven van Willem Gabriel Vervloet, Haags uitgever blz. 21Boudewijn, Warm bloed blz. 29Dral, Tussen macht en onmacht blz. 17Dunk, Haarlem als Hollands Jeruzalem blz. 13De hemelse hiërarchie van Dionysius de Areopagiet blz. 4 Roosenboom, Ontvoerd of gevlucht? blz. 27Schoen, Tussen hamer en aambeeld blz. 16Geloven met hart en hand blz. 31


Tollens blz. 43Vries, Brieven aan H. Marsman, Roel Houwink en Arthur Lehning, 1922-1939 blz. 28

November200 jaar De Kempenaer, advocaten in Arnhem, blz. 20Borger/Horsten/Roest, De dam bij Hoppenesse, blz. 11 Hildegard van Bingen, Scivias – Ken de wegen deel III blz. 5Kersken, Zwischen Glaube und Welt blz. 6Moolenbroek, Nederlandse kruisvaarders naar Damiate aan de Nijl blz. 3Wormgoor, Turfschuiten en kustvaarders blz. 15

DecemberBetween Stability and Transformation blz. 8 Bijsterveld, House of memories blz. 35Brolsma, ‘Het humanitaire moment’ blz. 36

Van Damme, Vragen voor Eckhart blz. 7Dertig dieren in de Middeleeuwen blz. 9Dienstbaar onder vuur blz. 33Gendered food practices from seed to waste blz. 45Jacobs, Kroniek van de Karmel in Nederland (1800-1970) blz. 25Kromdijk, Eenheid in verscheidenheid blz. 37Middeleeuws epos blz. 41De maritieme identiteit van Holland blz. 14Prins, Onno Greiner (1924-2010) blz. 39Universiteit en identiteit blz. 22

Januari 2017Derks, Van wereldbekering tot mondiale verbondenheid blz. 32‘Maar we wisten ons door de Heer geroepen’ blz. 38Storm-van Leeuwen, Reislustige Zeeuwse regenten blz. 19


najaarsaanbieding 2016.indd

Documents

Transcript of najaarsaanbieding 2016.indd